ABOUT THE SPEAKER
Elizabeth Pisani - Author
In Elizabeth Pisani's latest book, she explores the "improbable nation" of Indonesia.

Why you should listen
In fast-emerging Asia there is one nation that, despite being the world's fourth most-populous (and the third most-populous democracy) and the largest Muslim country (with 210 million people who identify themselves as such), is also, as Elizabeth Pisani writes, "probably the most invisible country in the world". Indonesia. An archipelago of over 17,000 islands that span a distance like that from New York to Alaska, with over 700 languages and a dynamic economy -- but which, puzzingly, doesn't really feature in the global imagination.

Pisani spent two years travelling 23,000 kilometers by boat, bus and motorbike through Indonesia, a place that has fascinated and maddened her since she first lived there over two decades ago. Her portrait of the country, the recent Indonesia Etc.: Exploring the Improbable Nation, reveals the archipelago's complexity and contradictions, a fascinating diversity that "is not just geographic and cultural: different groups are essentially living at different points in human history, all at the same time."

An alumna of various government health agencies, Pisani became an assumption-busting independent researcher and analyst, polling transgendered sex workers, drug addicts and others to illuminate the surprising (and often ignored) demographics that belie traditional studies.

Pisani is fearlessly outspoken on the global failure to understand and manage the realities of AIDS, decrying the tangled roles that money, votes, and media play in the public health landscape. She shows how politics and "morality" have hogtied funding, and advocates for putting dollars where they can actually make a difference. As the Globe and Mail wrote: “Pisani is lucid, colourful, insightful and impatient.”

More profile about the speaker
Elizabeth Pisani | Speaker | TED.com
TED2010

Elizabeth Pisani: Sex, drugs and HIV -- let's get rational

Elizabeth Pisani: Seks, narkotyki i HIV -- bądźmy racjonalni.

Filmed:
1,494,475 views

Uzbrojona w żywą logikę, dowcip i okulary "tumana służby zdrowia", Elizabeth Pisani odkrywa ogrom niespójności w dzisiejszych systemach politycznych, przez które nasze pieniądze nie mogą skutecznie zwalczać HIV. Jej badania w populacjach podwyższonego ryzyka - od narkomanów w więzieniach do pracowników seksbiznesu na ulicach Kambodży - prezentują metody, które, czasami wbrew intuicji, mogłyby powstrzymać rozprzestrzenianie się tej niszczycielskiej choroby.
- Author
In Elizabeth Pisani's latest book, she explores the "improbable nation" of Indonesia. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16
"People do stupidgłupi things.
0
1000
2000
"Ludzie robią głupie rzeczy --
00:18
That's what spreadsspready HIVHIV."
1
3000
2000
tak roznosi się HIV."
00:20
This was a headlinenagłówek in a U.K. newspaperGazeta,
2
5000
2000
Taki nagłówek pojawił się niedawno
00:22
The GuardianOpiekun, not that long agotemu.
3
7000
2000
w angielskiej gazecie The Guardian.
00:24
I'm curiousciekawy, showpokazać of handsręce, who agreeszgadza się with it?
4
9000
3000
Jestem ciekawa - pokażcie ręce - kto się z tym zgadza?
00:29
Well, one or two braveodważny soulsdusze.
5
14000
2000
Jeden, dwóch odważnych.
00:31
This is actuallytak właściwie a directbezpośredni quotezacytować from an epidemiologistepidemiolog
6
16000
3000
Jest to bezpośredni cytat słów epidemiologa,
00:34
who'skto jest been in fieldpole of HIVHIV for 15 yearslat,
7
19000
2000
który zajmuje się tematem HIV od 15 lat,
00:36
workedpracował on fourcztery continentskontynenty,
8
21000
2000
pracował na czterech kontynentach
00:38
and you're looking at her.
9
23000
2000
i właśnie na niego patrzycie.
00:40
And I am now going to arguespierać się
10
25000
2000
Będę was przekonywać,
00:42
that this is only halfpół trueprawdziwe.
11
27000
2000
że to tylko w połowie prawda.
00:44
People do get HIVHIV because they do stupidgłupi things,
12
29000
3000
Ludzie istotnie zarażają się HIV, bo robią głupie rzeczy,
00:47
but mostwiększość of them are doing stupidgłupi things
13
32000
2000
ale większość z nich robi głupie rzeczy
00:49
for perfectlydoskonale rationalracjonalny reasonspowody.
14
34000
3000
z całkowicie racjonalnych powodów.
00:52
Now, "rationalracjonalny" is the dominantdominujący paradigmparadygmat
15
37000
3000
"Racjonalny" to dominujące sformułowanie
00:55
in publicpubliczny healthzdrowie,
16
40000
2000
w obszarze zdrowia publicznego.
00:57
and if you put your publicpubliczny healthzdrowie nerdnerd glassesokulary on,
17
42000
3000
Załóżmy okulary jakie noszą tumany w służbie zdrowia
01:00
you'llTy będziesz see that if we give people the informationInformacja that they need
18
45000
3000
i zobaczymy, że gdy ludziom zapewni się informację
01:03
about what's good for them and what's badzły for them,
19
48000
2000
na temat tego co dla nich złe i dobre,
01:05
if you give them the servicesusługi
20
50000
2000
gdy zapewni się im usługi medyczne,
01:07
that they can use to actdziałać on that informationInformacja,
21
52000
2000
dzięki którym podejmą działania,
01:09
and a little bitkawałek of motivationmotywacja,
22
54000
2000
odrobinę motywacji --
01:11
people will make rationalracjonalny decisionsdecyzje
23
56000
2000
ludzie będą podejmować racjonalne decyzje
01:13
and liverelacja na żywo long and healthyzdrowy liveszyje.
24
58000
2000
i wieść długie, zdrowe życie.
01:15
WonderfulZnakomity.
25
60000
2000
Wspaniale.
01:17
That's slightlynieco problematicproblematyczny for me because I work in HIVHIV,
26
62000
3000
Dla mnie jednak dość kłopotliwe, bo walczę z HIV,
01:20
and althoughmimo że I'm sure you all know
27
65000
2000
i choć jestem pewna, że wiecie,
01:22
that HIVHIV is about povertyubóstwo and genderpłeć inequalitynierówność,
28
67000
3000
że HIV to głównie bieda, brak równouprawnienia,
01:25
and if you were at TEDTED '07
29
70000
2000
i jeśli byliście na TED'07 --
01:27
it's about coffeeKawa pricesceny ...
30
72000
2000
ma również związek z cenami kawy,
01:29
ActuallyFaktycznie, HIV'sHIV about sexseks and drugsleki,
31
74000
3000
w zasadzie HIV to przede wszystkim seks i narkotyki.
01:32
and if there are two things that make
32
77000
2000
I jeśli szukać dwóch rzeczy, które czynią
01:34
humanczłowiek beingsIstoty a little bitkawałek irrationalirracjonalny,
33
79000
2000
ludzkie zachowania nieracjonalnymi,
01:36
they are erectionserekcje and addictionuzależnienie.
34
81000
3000
to własnie erekcje i uzależnienie.
01:39
(LaughterŚmiech)
35
84000
2000
(Śmiech)
01:41
So, let's startpoczątek with what's rationalracjonalny for an addictAddict.
36
86000
3000
Na początek - co jest racjonalne dla uzależnionego?
01:44
Now, I rememberZapamiętaj speakingmówienie to an IndonesianIndonezyjski friendprzyjaciel of minekopalnia, FrankieFrankie.
37
89000
3000
Pamiętam rozmowę z moim znajomym z Indonezji - Frankie.
01:47
We were havingmający lunchlunch and he was tellingwymowny me
38
92000
2000
W czasie lanczu opowiadał mi jak był w więzieniu
01:49
about when he was in jailwięzienie in BaliBali for a drugnarkotyk injectionwstrzyknięcia.
39
94000
3000
w Bali - trafił tam za wstrzyknięcie narkotyku.
01:52
It was someone'sktoś birthdayurodziny, and they had very kindlyuprzejmie
40
97000
2000
Na czyichś urodzinach, ktoś przemycił
01:54
smuggledprzemycony some heroinheroiny into jailwięzienie,
41
99000
2000
porcję heroiny do jego więzienia.
01:56
and he was very generouslyhojnie sharingdzielenie się it out
42
101000
3000
Bardzo hojnie dzielił się nią
01:59
with all of his colleagueskoledzy.
43
104000
2000
ze swoimi kolegami.
02:01
And so everyonekażdy linedprążkowany up,
44
106000
2000
Ustawili się w kolejce,
02:03
all the smackheadsćpuny in a rowrząd,
45
108000
2000
wszystkie ćpuny w rzędzie.
02:05
and the guy whosektórego birthdayurodziny it was
46
110000
2000
Gość, który obchodził urodziny
02:07
filledwypełniony up the fitdopasowanie,
47
112000
3000
napełnił strzykawkę
02:10
and he wentposzedł down and startedRozpoczęty injectingwstrzykiwanie people.
48
115000
2000
i dawał zastrzyki każdemu po kolei.
02:12
So he injectswstrzykuje the first guy,
49
117000
2000
Zaczyna od pierwszego,
02:14
and then he's wipingwycieranie the needleigła on his shirtkoszula,
50
119000
3000
wyciera igłę o koszulę
02:17
and he injectswstrzykuje the nextNastępny guy.
51
122000
2000
i wstrzykuje dawkę następnemu.
02:19
And FrankieFrankie saysmówi, "I'm numbernumer 22 in linelinia,
52
124000
4000
Frankie powiedział: "Jestem 22 w kolejce
02:23
and I can see the needleigła comingprzyjście down towardsw kierunku me,
53
128000
3000
i widzę jak igła zbliża się w moim kierunku,
02:26
and there is bloodkrew all over the placemiejsce.
54
131000
2000
na wszystkim jest krew.
02:28
It's gettinguzyskiwanie bluntertępa and bluntertępa.
55
133000
2000
Igła coraz bardziej tępa.
02:30
And a smallmały partczęść of my brainmózg is thinkingmyślący,
56
135000
3000
Mała część mojego mózgu myśli --
02:33
'That is so grossobrzydliwy
57
138000
2000
to odrażające
02:35
and really dangerousniebezpieczny,'
58
140000
2000
i naprawdę niebezpieczne --
02:37
but mostwiększość of my brainmózg is thinkingmyślący,
59
142000
2000
ale zdecydowanie większa część myśli --
02:39
'Please let there be some smackzadatki left
60
144000
2000
proszę niech zostanie jeszcze trochę
02:41
by the time it getsdostaje to me.
61
146000
2000
gdy strzykawka do mnie trafi,
02:43
Please let there be some left.'"
62
148000
2000
niech jeszcze trochę będzie."
02:45
And then, tellingwymowny me this storyfabuła,
63
150000
2000
Opowiadając tę historię
02:47
FrankieFrankie said,
64
152000
2000
Frankie rzekł:
02:49
"You know ... God,
65
154000
2000
"Boże, wiesz co,
02:51
drugsleki really make you stupidgłupi."
66
156000
3000
narkotyki naprawdę Cię ogłupiają."
02:55
And, you know, you can't faultwina him for accuracyprecyzja.
67
160000
3000
Nie można chyba lepiej tego nazwać.
02:58
But, actuallytak właściwie, FrankieFrankie, at that time,
68
163000
3000
W tamtym momencie jednak Frankie
03:01
was a heroinheroiny addictAddict and he was in jailwięzienie.
69
166000
2000
był uzależniony i siedział w więzieniu.
03:03
So his choicewybór was eitherzarówno
70
168000
2000
Więc jedyny jego wybór to było
03:05
to acceptzaakceptować that dirtybrudny needleigła or not to get highwysoki.
71
170000
3000
przyjąć brudną igłę lub się nie naćpać.
03:08
And if there's one placemiejsce you really want to get highwysoki,
72
173000
2000
A jeśli jest jakieś miejsce gdzie chcesz dać w żyłę,
03:10
it's when you're in jailwięzienie.
73
175000
2000
to jest to właśnie więzienie.
03:12
But I'm a scientistnaukowiec
74
177000
2000
Jestem jednak naukowcem
03:14
and I don't like to make datadane out of anecdotesanegdoty,
75
179000
2000
i nie lubię bazować na anegdotach.
03:16
so let's look at some datadane.
76
181000
2000
Spójrzmy więc na trochę danych.
03:18
We talkedrozmawialiśmy to 600 drugnarkotyk addictsosób uzależnionych
77
183000
3000
Rozmawialiśmy z 600 narkomanami
03:21
in threetrzy citiesmiasta in IndonesiaIndonezja,
78
186000
2000
w trzech miastach w Indonezji.
03:23
and we said, "Well, do you know how you get HIVHIV?"
79
188000
2000
Pytaliśmy: "Czy wiesz jak można zarazić się HIV?"
03:25
"Oh yeah, by sharingdzielenie się needlesigły."
80
190000
2000
"Jasne, dzieląc się igłami z innymi"
03:27
I mean, nearlyprawie 100 percentprocent. Yeah, by sharingdzielenie się needlesigły.
81
192000
3000
Prawie 100% odpowiedziało - dzieląc się igłami.
03:30
And, "Do you know where you can get a cleanczysty needleigła
82
195000
2000
"Wiesz skąd można wziąć czyste igły
03:32
at a pricecena you can affordpozwolić sobie to avoiduniknąć that?"
83
197000
2000
za taką cenę aby się nimi nie dzielić?"
03:34
"Oh yeah." HundredKilkaset percentprocent.
84
199000
2000
"Jasne." - 100 procent.
03:36
"We're smackheadsćpuny; we know where to get cleanczysty needlesigły."
85
201000
2000
"Jesteśmy ćpunami, jasne, że wiemy skąd wziąć igły."
03:38
"So are you carryingNiosąc a needleigła?"
86
203000
2000
"Masz więc jakąś przy sobie?"
03:40
We're actuallytak właściwie interviewingwywiad people on the streetulica,
87
205000
2000
Pytamy ludzi na ulicy
03:42
in the placesmiejsca where they're hangingwiszące out and takingnabierający drugsleki.
88
207000
2000
w miejscach gdzie przebywają i biorą narkotyki.
03:44
"Are you carryingNiosąc cleanczysty needlesigły?"
89
209000
2000
"Masz czyste igły?"
03:46
One in fourcztery, maximummaksymalny.
90
211000
3000
Jeden na czterech - nie więcej.
03:49
So no surprisesniespodzianek then that
91
214000
2000
Nie jest więc zaskoczeniem,
03:51
the proportionproporcja that actuallytak właściwie used cleanczysty needlesigły
92
216000
2000
że procent tych, którzy użyli czystych igieł
03:53
everykażdy time they injectedwstrzyknięty in the last weektydzień
93
218000
2000
przy każdym zastrzyku w ciągu ostatniego tygodnia
03:55
is just about one in 10,
94
220000
3000
wynosi około 10%.
03:58
and the other ninedziewięć in 10 are sharingdzielenie się.
95
223000
3000
9 na 10 dzieli się igłami.
04:01
So you've got this massivemasywny mismatchniezgodność;
96
226000
2000
Mamy więc olbrzymią niezgodność.
04:03
everyonekażdy knowswie that
97
228000
2000
Wszyscy wiedzą, że dzieląc się
04:05
if they sharedzielić they're going to get HIVHIV,
98
230000
2000
złapią HIV, nadal jednak
04:07
but they're all sharingdzielenie się anywaytak czy inaczej.
99
232000
2000
dzielą się igłami.
04:09
So what's that about? Is it like you get a better highwysoki if you sharedzielić or something?
100
234000
3000
O co więc chodzi? Czy dzieląc się można lepiej się naćpać?
04:12
We askedspytał that to a junkiećpuna and they're like, "Are you nutsorzechy?"
101
237000
3000
Zapytaliśmy ćpuna a on na to: "Oszalałaś?
04:15
You don't want to sharedzielić a needleigła anymorejuż than you want
102
240000
2000
Nie chciałabyś dzielić się igłą tak samo
04:17
to sharedzielić a toothbrushSzczoteczka do zębów even with someonektoś you're sleepingspanie with.
103
242000
3000
jak nie dzielisz się szczoteczką - nawet z kimś, z kim sypiasz.
04:20
There's just kinduprzejmy of an ickick factorczynnik there.
104
245000
2000
Jest w tym coś odrażającego.
04:22
"No, no. We sharedzielić needlesigły because we don't want to go to jailwięzienie."
105
247000
3000
Nie - dzielimy się igłami, bo nie chcemy iść do więzienia."
04:26
So, in IndonesiaIndonezja at this time,
106
251000
3000
W tym czasie w Indonezji,
04:29
if you were carryingNiosąc a needleigła and the copsgliniarze roundedzaokrąglone you up,
107
254000
3000
jeśli policja znalazła przy Tobie igłę,
04:32
they could put you into jailwięzienie.
108
257000
2000
mogłeś trafić do więzenia.
04:34
And that changeszmiany the equationrównanie slightlynieco, doesn't it?
109
259000
2000
To zmienia trochę równanie, prawda?
04:36
Because your choicewybór now is eitherzarówno
110
261000
3000
Bo teraz Twój wybór to:
04:39
I use my ownwłasny needleigła now,
111
264000
4000
użyję własnej igły
04:43
or I could sharedzielić a needleigła now
112
268000
2000
lub podzielę się czyjąś
04:45
and get a diseasechoroba that's going to
113
270000
2000
przyjmując chorobę,
04:47
possiblymożliwie killzabić me 10 yearslat from now,
114
272000
2000
która zabije mnie za 10 lat,
04:49
or I could use my ownwłasny needleigła now
115
274000
3000
lub użyję własnej igły teraz
04:52
and go to jailwięzienie tomorrowjutro.
116
277000
3000
i pójdę jutro do więzienia.
04:55
And while junkiesćpunów think that
117
280000
2000
O ile narkomani w istocie myślą,
04:57
it's a really badzły ideapomysł to exposeexpose themselvessami to HIVHIV,
118
282000
3000
że narażenie się na HIV to kiepski pomysł,
05:00
they think it's a much worsegorzej ideapomysł
119
285000
2000
również uważają, że gorszym pomysłem
05:02
to spendwydać the nextNastępny yearrok in jailwięzienie
120
287000
2000
jest spędzenie kolejnego roku w więzieniu,
05:04
where they'lloni to zrobią probablyprawdopodobnie endkoniec up in Frankie'sFrankie's situationsytuacja
121
289000
2000
gdzie prawdopodobnie i tak znajdą się w sytuacji Frankiego
05:06
and exposeexpose themselvessami to HIVHIV anywaytak czy inaczej.
122
291000
3000
narażając się na zakażenie HIV.
05:09
So, suddenlynagle it becomesstaje się perfectlydoskonale rationalracjonalny
123
294000
2000
Nagle więc współdzielenie igieł
05:11
to sharedzielić needlesigły.
124
296000
2000
staje się racjonalnym rozwiązaniem.
05:13
Now, let's look at it from a policypolityka maker'sekspres pointpunkt of viewwidok.
125
298000
2000
Spójrzmy na to od strony prawodawstwa.
05:15
This is a really easyłatwo problemproblem.
126
300000
2000
Bardzo prosty problem.
05:17
For oncepewnego razu, your incentiveszachęt are alignedwyrównane.
127
302000
3000
Wreszcie potrzeby się pokrywają.
05:20
We'veMamy got what's rationalracjonalny for publicpubliczny healthzdrowie.
128
305000
3000
To co racjonalne dla publicznej służby zdrowia --
05:23
You want people to use cleanczysty needlesigły --
129
308000
2000
chcemy aby ludzie używali czystych igieł
05:25
and junkiesćpunów want to use cleanczysty needlesigły.
130
310000
2000
i narkomani też chcą czystych igieł.
05:27
So we could make this problemproblem go away
131
312000
2000
Moglibyśmy więc pozbyć się problemu
05:29
simplypo prostu by makingzrobienie cleanczysty needlesigły universallyuniwersalnie availabledostępny
132
314000
3000
ułatwiając dostęp do czystych igieł
05:32
and takingnabierający away the fearstrach of arrestaresztować.
133
317000
2000
i likwidując obawę przed aresztowaniem.
05:34
Now, the first personosoba to figurepostać that out
134
319000
2000
Pierwszą osobą, która na to wpadła
05:36
and do something about it on a nationalkrajowy scaleskala
135
321000
2000
i podjęła działania na skalę kraju
05:38
was that well-knowndobrze znane, bleedingkrwawienie heartserce liberalliberalne
136
323000
3000
była dobrze znana, współczująca Pani liberał
05:41
MargaretMałgorzata ThatcherThatcher.
137
326000
2000
Margaret Thatcher.
05:43
And she put in the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy first
138
328000
2000
Wprowadziła pierwszy na świecie
05:45
nationalkrajowy needleigła exchangeWymieniać się programprogram,
139
330000
2000
krajowy program wymiany igieł
05:47
and other countrieskraje followedśledzić suitgarnitur: AustraliaAustralia, The NetherlandsHolandia and fewkilka othersinni.
140
332000
3000
i inne kraje podążyły tym tropem: Australia, Holandia i inne.
05:50
And in all of those countrieskraje, you can see,
141
335000
2000
We wszystkich tych krajach, jak widać,
05:52
not more than fourcztery percentprocent of injectorsWtryskiwacze
142
337000
2000
nie więcej niż 5% wstrzykujących
05:54
ever becamestał się infectedzarażony with HIVHIV.
143
339000
3000
kiedykolwiek zaraziło się HIV.
05:57
Now, placesmiejsca that didn't do this -- NewNowy YorkYork CityMiasto for exampleprzykład,
144
342000
3000
Miejsca, które tego nie wprowadziły wymiany igieł - np. Nowy Jork,
06:00
MoscowMoskwa, JakartaJakarta --
145
345000
2000
Moskwa, Dżakarta,
06:02
we're talkingmówić, at its peakszczyt,
146
347000
2000
odnotowują w szczycie
06:04
one in two injectorsWtryskiwacze
147
349000
3000
50% wstrzykujących
06:07
infectedzarażony with this fatalfatalny diseasechoroba.
148
352000
3000
zarażonych tą śmiertelną chorobą.
06:10
Now, MargaretMałgorzata ThatcherThatcher didn't do this
149
355000
2000
Margaret Thatcher nie robiła tego
06:12
because she has any great love for junkiesćpunów.
150
357000
3000
z miłości dla narkomanów.
06:15
She did it because she ranpobiegł a countrykraj
151
360000
3000
Robiła to, bo rządziła krajem,
06:18
that had a nationalkrajowy healthzdrowie serviceusługa.
152
363000
2000
który miał krajową służbe zdrowia.
06:20
So, if she didn't investinwestować in effectiveefektywny preventionzapobieganie,
153
365000
3000
Więc brak efektywnej prewencji
06:23
she was going to have pickwybierać up the costskoszty
154
368000
2000
skutkowałby w dodatkowych kosztach
06:25
of treatmentleczenie laterpóźniej on,
155
370000
2000
związanych z dalszym leczeniem,
06:27
and obviouslyoczywiście those are much higherwyższy.
156
372000
2000
które oczywiście są dużo wyższe.
06:29
So she was makingzrobienie a politicallypolitycznie rationalracjonalny decisiondecyzja.
157
374000
3000
Jej decyzja była więc politycznie racjonalna.
06:32
Now, if I take out my
158
377000
2000
Jeśli zdejmę okulary
06:34
publicpubliczny healthzdrowie nerdnerd glassesokulary here
159
379000
2000
tumana od służby zdrowia
06:36
and look at these datadane,
160
381000
3000
i spojrzę na te dane --
06:39
it seemswydaje się like a no-brainernie myślenia, doesn't it?
161
384000
3000
rozwiązanie jest oczywiste, prawda?
06:42
But in this countrykraj,
162
387000
2000
Ale nie w tym kraju,
06:44
where the governmentrząd apparentlywidocznie does not feel compelledzmuszony
163
389000
3000
gdzie najwyraźniej rząd nie czuje się w obowiązku
06:47
to providezapewniać healthzdrowie careopieka for citizensobywatele, (LaughterŚmiech)
164
392000
2000
zapewnienia mieszkańcom opieki zdrowotnej.
06:49
we'vemamy takenwzięty a very differentróżne approachpodejście.
165
394000
3000
Przyjęliśmy całkiem inne podejście.
06:52
So what we'vemamy been doing in the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa
166
397000
2000
W Stanach Zjednoczonych zajmujemy się
06:54
is reviewingrecenzowanie the datadane -- endlesslybez końca reviewingrecenzowanie the datadane.
167
399000
3000
analizą danych, bez przerwy analizujemy.
06:57
So, these are reviewsOpinie of hundredssetki of studiesstudia
168
402000
3000
Oto wyniki setek badań przeprowadzonych
07:00
by all the bigduży muckety-mucksmuckety-zrzuca karty
169
405000
2000
przez wszystkich wielkich uczonych
07:02
of the scientificnaukowy pantheonPanteon in the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa,
170
407000
3000
naukowego panteonu Ameryki,
07:05
and these are the studiesstudia that showpokazać
171
410000
2000
wyniki, które pokazują,
07:07
needleigła programsprogramy are effectiveefektywny -- quitecałkiem a lot of them.
172
412000
2000
że programy wymiany igieł przynoszą skutek, sporo ich.
07:09
Now, the oneste that showpokazać that needleigła programsprogramy aren'tnie są effectiveefektywny --
173
414000
3000
Tu z kolei wyniki badań, które mówią że programy są nieefektywne.
07:12
you think that's one of these annoyingdenerwujący dynamicdynamiczny slidesslajdy
174
417000
3000
Myślicie pewnie, że to jeden z tych wkurzającyh slajdów,
07:15
and I'm going to pressnaciśnij my dongleklucz sprzętowy and the restodpoczynek of it's going to come up,
175
420000
2000
wcisnę guzik i cała reszte się pojawi.
07:17
but no -- that's the wholecały slideślizgać się.
176
422000
3000
Ale nie - oto cały slajd.
07:20
(LaughterŚmiech)
177
425000
2000
(Śmiech)
07:22
There is nothing on the other sidebok.
178
427000
3000
Nie ma niczego po drugiej stronie.
07:27
So, completelycałkowicie irrationalirracjonalny,
179
432000
2000
Całkowicie nieracjonalne --
07:29
you would think.
180
434000
2000
można by pomyśleć.
07:31
ExceptZ wyjątkiem that, wait a minutechwila, politicianspolitycy are rationalracjonalny, too,
181
436000
3000
Ale chwilę - politycy też myślą racjonalnie
07:34
and they're respondingodpowiadać to what they think the voterswyborców want.
182
439000
3000
i ich działania odpowiadają na domniemane pragnienia wyborców.
07:37
So what we see is that voterswyborców respondodpowiadać
183
442000
2000
Wiemy więc, że wyborcy z radością
07:39
very well to things like this
184
444000
2000
przyjmują takie rzeczy
07:41
and not quitecałkiem so well to things like this.
185
446000
3000
i raczej niechętnie takie.
07:44
(LaughterŚmiech)
186
449000
7000
(Śmiech)
07:51
So it becomesstaje się quitecałkiem rationalracjonalny
187
456000
3000
Staje się więc racjonalnym
07:54
to denyzaprzeczać servicesusługi to injectorsWtryskiwacze.
188
459000
3000
odmówić pomocy wstrzykującym.
07:57
Now let's talk about sexseks.
189
462000
2000
Porozmawiajmy o seksie.
07:59
Are we any more rationalracjonalny about sexseks?
190
464000
3000
Czy jesteśmy choć trochę bardziej racjonalni w tym temacie?
08:02
Well, I'm not even going to addressadres
191
467000
2000
Nie będę tu odnosić się do postaw
08:04
the clearlywyraźnie irrationalirracjonalny positionspozycje
192
469000
2000
nieracjonalnych w sposób oczywisty
08:06
of people like the CatholicKatolicki ChurchKościół,
193
471000
2000
organów takich jak Kościół Katolicki.
08:08
who think somehowjakoś that if you give out condomsprezerwatywy,
194
473000
3000
Ludzi, którzy sądzą, że jeśli rozdamy prezerwatywy
08:11
everyone'swszyscy going to runbiegać out and have sexseks.
195
476000
4000
wszyscy zaczną się ganiać i uprawiać seks.
08:15
I don't know if PopePapież BenedictBenedykt
196
480000
2000
Nie wiem czy Papież Benedykt
08:17
watcheszegarki TEDTalksTEDTalks onlineonline,
197
482000
2000
ogląda TEDTalks na żywo,
08:19
but if you do, I've got newsAktualności for you BenedictBenedykt --
198
484000
3000
ale jeśli tak - ma dla Ciebie nowinę Benedykcie.
08:22
I carrynieść condomsprezerwatywy all the time
199
487000
3000
Zawsze mam przy sobie prezerwatywy
08:25
and I never get laidpołożony.
200
490000
2000
i nigdy nie udaje mi się nikogo zaliczyć.
08:27
(LaughterŚmiech) (ApplauseAplauz)
201
492000
2000
(Śmiech)
08:29
It's not that easyłatwo!
202
494000
2000
To nie takie proste.
08:31
Here, maybe you'llTy będziesz have better luckszczęście.
203
496000
2000
Macie, moża Wam się poszczęści.
08:33
(ApplauseAplauz)
204
498000
6000
(Brawa)
08:39
Okay, seriouslypoważnie,
205
504000
2000
Dobra, na poważnie,
08:41
HIVHIV is actuallytak właściwie not that easyłatwo
206
506000
3000
nie tak łatwo zarazić się HIV
08:44
to transmitprzekazać sexuallyseksualnie.
207
509000
2000
poprzez seks.
08:46
So, it dependszależy on how much viruswirus there is
208
511000
2000
Zależy jak dużo wirusa jest
08:48
in your bloodkrew and in your bodyciało fluidspłynów.
209
513000
2000
w krwi i płynach organizmu.
08:50
And what we'vemamy got is a very, very highwysoki levelpoziom of viruswirus
210
515000
3000
Poziom wirusa jest bardzo wysoki
08:53
right at the beginningpoczątek when you're first infectedzarażony,
211
518000
2000
na krótko od chwili zainfekowania.
08:55
then you startpoczątek makingzrobienie antibodiesprzeciwciał,
212
520000
2000
Później organizm tworzy przeciwciała
08:57
and then it bumpsguzy alongwzdłuż at quitecałkiem lowNiska levelspoziomy
213
522000
2000
i ilość wirusa w utrzymuje się na niskim poziomie
08:59
for a long time -- 10 or 12 yearslat --
214
524000
2000
przez długi czas - 10 do 12 lat.
09:01
you have spikeskolce if you get anotherinne sexuallyseksualnie transmittedprzekazywane infectioninfekcja.
215
526000
3000
Występują wzrosty przy zarażeniach innymi chorobami wenerycznymi,
09:04
But basicallygruntownie, nothing much is going on
216
529000
2000
ale poza tym nic się nie dzieje
09:06
untilaż do you startpoczątek to get symptomaticobjawowe AIDSAIDS,
217
531000
2000
aż do chwili gdy zaczyna się objawowy AIDS.
09:08
and by that stageetap,
218
533000
2000
I na tym etapie osoba
09:10
you're not looking great, you're not feelinguczucie great,
219
535000
2000
nie wygląda za dobrze, kiepsko się czuje,
09:12
you're not havingmający that much sexseks.
220
537000
2000
nie uprawia również zbyt dużo seksu.
09:14
So the sexualseksualny transmissiontransmisja of HIVHIV
221
539000
2000
Tak więc roznoszenie wirusa HIV
09:16
is essentiallygłównie determinedustalona by how manywiele partnerswzmacniacz you have
222
541000
3000
w dużej mierze zależy od tego ilu partnerów
09:19
in these very shortkrótki spacesspacje of time
223
544000
3000
ma osoba w tym krótkim okresie,
09:22
when you have peakszczyt viremiawiremii.
224
547000
2000
kiedy występują wzrosty ilości wirusa.
09:24
Now, this makesczyni people crazyzwariowany
225
549000
3000
To doprowadza ludzi do szaleństwa,
09:27
because it meansznaczy that you have to talk about
226
552000
3000
bo oznacza, że należy mówić o pewnych grupach
09:30
some groupsgrupy havingmający more sexualseksualny partnerswzmacniacz
227
555000
2000
mających więcej partnerów seksualnych
09:32
in shorterkrótszy spacesspacje of time than other groupsgrupy,
228
557000
2000
w krótkich przedziałach czasu.
09:34
and that's considereduważane stigmatizingpiętnujący.
229
559000
2000
Takie podejście uznawane jest za stygmatyzację.
09:36
I've always been a bitkawałek curiousciekawy about that
230
561000
2000
Zawsze budziło to moją ciekawość,
09:38
because I think stigmapiętno is a badzły thing,
231
563000
2000
ponieważ dla mnie etykietowanie jest niedobre,
09:40
whereasnatomiast lots of sexseks is quitecałkiem a good thing,
232
565000
2000
podczas gdy dużo seksu wcale nie jest złe,
09:42
but we'lldobrze leavepozostawiać that be.
233
567000
3000
ale niech już tak będzie.
09:45
The truthprawda is that 20 yearslat
234
570000
2000
Prawdą jest, że 20 lat
09:47
of very good researchBadania
235
572000
2000
bardzo dobrych badań
09:49
have shownpokazane us that
236
574000
2000
pokazało nam, że są grupy
09:51
there are groupsgrupy that are more likelyprawdopodobne to turnoverobroty
237
576000
3000
gdzie ludzie zmieniają partnerów
09:54
largeduży numbersliczby of partnerswzmacniacz in a shortkrótki spaceprzestrzeń of time.
238
579000
2000
w krótkich odstępach czasu.
09:56
And those groupsgrupy are, globallyglobalnie,
239
581000
2000
Globalnie można wyróżnić
09:58
people who sellSprzedać sexseks and theirich more regularregularny partnerswzmacniacz.
240
583000
3000
ludzi którzy się sprzedają i ich regularnych partnerów,
10:01
They are gaywesoły menmężczyźni on the partyprzyjęcie scenescena
241
586000
2000
imprezujących gejów,
10:03
who have, on averageśredni, threetrzy timesczasy more partnerswzmacniacz
242
588000
2000
którzy średnio mają 3 razy tyle partnerów
10:05
than straightproste people on the partyprzyjęcie scenescena.
243
590000
2000
co imprezujący heteroseksualiści.
10:07
And they are heterosexualsheteroseksualistów
244
592000
2000
Również heteroseksualiści
10:09
who come from countrieskraje that have
245
594000
2000
pochodzący z krajów
10:11
traditionstradycje of polygamypoligamia
246
596000
2000
o poligamistycznych tradycjach
10:13
and relativelystosunkowo highwysoki levelspoziomy of femalePłeć żeńska autonomyautonomii,
247
598000
3000
i wysokim stopniu swobody wśród kobiet.
10:16
and almostprawie all of those countrieskraje are in eastWschód or southernpołudniowy AfricaAfryka.
248
601000
3000
Prawie wszystkie te kraje są na wschodzie i południu Afryki.
10:19
And that is reflectedodzwierciedlenie in the epidemicepidemia that we have todaydzisiaj.
249
604000
3000
Odzwierciedla się to w obecnych danych epidemiologicznych.
10:22
You can see these horrifyingprzerażające figuresfigury from AfricaAfryka.
250
607000
3000
Spójrzmy na te przerażające liczby z Afryki.
10:25
These are all countrieskraje in southernpołudniowy AfricaAfryka
251
610000
2000
Oto kraje w południowej Afryce,
10:27
where betweenpomiędzy one in sevensiedem,
252
612000
2000
gdzie pomiędzy jeden na siedmiu
10:29
and one in threetrzy
253
614000
2000
i jeden na trzech
10:31
of all adultsdorośli ludzie,
254
616000
2000
dorosłych
10:33
are infectedzarażony with HIVHIV.
255
618000
2000
jest zarażony HIV.
10:35
Now, in the restodpoczynek of the worldświat,
256
620000
2000
W pozostałej części świata
10:37
we'vemamy got basicallygruntownie nothing going on in the generalgenerał populationpopulacja --
257
622000
3000
generalnie w zasadzie nic się nie dzieje --
10:40
very, very lowNiska levelspoziomy --
258
625000
2000
bardzo niskie współczynniki zarażenia.
10:42
but we have extraordinarilyniezwykle highwysoki levelspoziomy of HIVHIV
259
627000
3000
Są one jednak nadzwyczaj wysokie
10:45
in these other populationspopulacje who are at highestnajwyższy riskryzyko:
260
630000
3000
w tych wspomnianych społecznościach:
10:48
drugnarkotyk injectorsWtryskiwacze, sexseks workerspracownicy
261
633000
2000
narkomanów, prostytuujących się
10:50
and gaywesoły menmężczyźni.
262
635000
2000
i gejów.
10:52
And you'llTy będziesz noteUwaga, that's the locallokalny datadane from LosLos AngelesAngeles:
263
637000
2000
Zwróćcie uwagę na lokalne dane z Los Angeles --
10:54
25 percentprocent prevalencerozpowszechnienie amongpośród gaywesoły menmężczyźni.
264
639000
3000
25 procent zarażonych wśród gejów.
10:58
Of coursekurs, you can't get HIVHIV just by havingmający unprotectedbez ochrony sexseks.
265
643000
3000
Oczywiście seks bez zabezpieczenia nie wystarcza by zarazić się HIV.
11:01
You can only HIVHIV by havingmający unprotectedbez ochrony sexseks
266
646000
3000
Aby tak się stało trzeba uprawiać seks
11:04
with a positivepozytywny personosoba.
267
649000
3000
z zarażonym partnerem.
11:07
In mostwiększość of the worldświat,
268
652000
2000
W większości świata,
11:09
these fewkilka preventionzapobieganie failuresawarie
269
654000
2000
z wyjątkiem tych niewielu błędów
11:11
notwithstandingjednakże,
270
656000
2000
w skutecznym zapobieganiu [kraje Afryki],
11:13
we are actuallytak właściwie doing quitecałkiem well these daysdni
271
658000
2000
obecnie radzimy sobie dość dobrze
11:15
in commercialReklama w telewizji sexseks:
272
660000
2000
w sferze komercyjnego seksu.
11:17
condomprezerwatywa use ratesstawki are betweenpomiędzy 80 and 100 percentprocent
273
662000
2000
Współczynnik użycia prezerwatyw wynosi od 80% do 100%
11:19
in commercialReklama w telewizji sexseks in mostwiększość countrieskraje.
274
664000
3000
w tej sferze dla większości krajów.
11:22
And, again, it's because of an alignmentwyrównanie of the incentiveszachęt.
275
667000
3000
I znów wynika to ze zbieżności bodźców jakie nami kierują.
11:25
What's rationalracjonalny for publicpubliczny healthzdrowie
276
670000
2000
To co racjonalne dla zdrowia publicznego
11:27
is alsorównież rationalracjonalny for individualindywidualny sexseks workerspracownicy
277
672000
2000
jest również racjonalne dla pracujących w sferze seksu,
11:29
because it's really badzły for businessbiznes to have anotherinne STISTI.
278
674000
3000
bo kolejna choroba weneryczna nie jest dobra dla tego biznesu --
11:32
No one wants it.
279
677000
2000
nikt jej nie chce.
11:34
And, actuallytak właściwie, clientsklienci don't want to go home with a dripkroplówki eitherzarówno.
280
679000
2000
Klienci również nie chcieliby wracać do domu z prezentem.
11:36
So essentiallygłównie, you're ablezdolny to achieveosiągać
281
681000
3000
Zasadniczo można więc osiągnąć
11:39
quitecałkiem highwysoki ratesstawki of condomprezerwatywa use in commercialReklama w telewizji sexseks.
282
684000
3000
wysoki poziom użycia prezerwatyw w komercyjnym seksie.
11:42
But in "intimateintymne" relationsrelacje
283
687000
2000
W relacjach intymnych
11:44
it's much more difficulttrudny because,
284
689000
2000
jest to dużo trudniejsze, ponieważ
11:46
with your wifeżona or your boyfriendchłopak
285
691000
2000
z żoną, chłopakiem,
11:48
or someonektoś that you hopenadzieja mightmoc turnskręcać into one of those things,
286
693000
3000
kimś, kto mamy nadzieję stanie się taką osobą,
11:51
we have this illusioniluzja of romanceromans
287
696000
3000
istnieje iluzja romantyzmu,
11:54
and trustzaufanie and intimacyintymność,
288
699000
2000
zaufanie i intymność,
11:56
and nothing is quitecałkiem so unromanticnieromantyczne
289
701000
3000
i nic nie jest tak nieromantyczne,
11:59
as the, "My condomprezerwatywa or yoursTwój, darlingkochanie?" questionpytanie.
290
704000
3000
jak pytanie: "Moja czy twoja gumka skarbie?".
12:02
So in the facetwarz of that,
291
707000
3000
W świetle tego
12:05
you really need quitecałkiem a strongsilny incentivezachęta
292
710000
3000
potrzeba naprawdę silnego bodźca
12:08
to use condomsprezerwatywy.
293
713000
3000
aby używać prezerwatyw.
12:11
This, for exampleprzykład, this gentlemanpan is callednazywa JosephJózef.
294
716000
3000
To dla przykładu jest pan o imieniu Joseph.
12:14
He's from HaitiHaiti and he has AIDSAIDS.
295
719000
2000
Joseph pochodzi z Haiti i ma AIDS.
12:16
And he's probablyprawdopodobnie not havingmający a lot of sexseks right now,
296
721000
3000
Prawdopodobnie nie uprawia teraz za dużo seksu,
12:19
but he is a reminderprzypomnienie in the populationpopulacja,
297
724000
2000
ale jest w swej społeczności dobrym przypomnieniem
12:21
of why you mightmoc want to be
298
726000
2000
dlaczego być może warto
12:23
usingza pomocą condomsprezerwatywy.
299
728000
2000
używać prezerwatyw.
12:25
This is alsorównież in HaitiHaiti and is a reminderprzypomnienie
300
730000
2000
To również na Haiti, być może przypomina
12:27
of why you mightmoc want to be havingmający sexseks, perhapsmoże.
301
732000
3000
dlaczego warto uprawiać seks.
12:31
Now, funnilyzabawnie enoughdość, this is alsorównież JosephJózef
302
736000
3000
Dość zabawne, że to również Joseph
12:34
after sixsześć monthsmiesiące on antiretroviralprzeciwretrowirusowe treatmentleczenie.
303
739000
3000
po sześciu miesiącach kuracji antyretrowirusowej.
12:38
Not for nothing do we call it the LazarusŁazarz EffectEfekt.
304
743000
3000
Nie bez powodu nazywamy to Efektem Lazarusa.
12:43
But it is changingwymiana pieniędzy the equationrównanie
305
748000
3000
To zmienia postać równania
12:46
of what's rationalracjonalny
306
751000
2000
tego co racjonalne
12:48
in sexualseksualny decision-makingpodejmowanie decyzji.
307
753000
3000
w decyzjach związanych z seksem.
12:51
So, what we'vemamy got --
308
756000
2000
Co więc mamy --
12:53
some people say, "Oh, it doesn't mattermateria very much
309
758000
2000
niektórzy mówią: "Inne rodzaje prewencji nie są takie ważne
12:55
because, actuallytak właściwie, treatmentleczenie is effectiveefektywny preventionzapobieganie
310
760000
3000
bo skoro leczenie jest efektywne,
12:58
because it lowersobniża your viralwirusowe loadobciążenie and thereforew związku z tym
311
763000
2000
zmniejsza ilość wirusa w organiźmie
13:00
makesczyni it more difficulttrudny to transmitprzekazać HIVHIV."
312
765000
2000
i sprawia, że ten trudniej się roznosi."
13:02
So, if you look at the viremiawiremii thing again,
313
767000
3000
Gdy spojrzeć znów na wykres obecności wirusa --
13:05
if you do startpoczątek treatmentleczenie when you're sickchory,
314
770000
2000
gdy rozpoczniemy kurację na chorym pacjencie
13:07
well, what happensdzieje się? Your viralwirusowe loadobciążenie comespochodzi down.
315
772000
3000
ilość wirusa zmniejszy się.
13:10
But comparedporównywane to what? What happensdzieje się if you're not on treatmentleczenie?
316
775000
3000
W porównaniu z czym? Co się dzieje bez kuracji?
13:14
Well, you dieumierać,
317
779000
2000
Człowiek umiera,
13:16
so your viralwirusowe loadobciążenie goesidzie to zerozero.
318
781000
2000
więc ilość wirusa spada do zera.
13:18
And all of this greenZielony stuffrzeczy here, includingwłącznie z the spikeskolce --
319
783000
3000
Wszystkie zielone pola, również z gwałtownym wzrostem,
13:21
whichktóry are because you couldn'tnie mógł get to the pharmacyApteka,
320
786000
4000
która pojawiają się bo nie zjawiliśmy się w aptece,
13:25
or you ranpobiegł out of drugsleki, or you wentposzedł on a threetrzy day partyprzyjęcie bingebinge
321
790000
3000
skończyły się leki, imprezowaliśmy 3 dni z rzędu
13:28
and forgotzapomniałem to take your drugsleki,
322
793000
2000
i zapomnieliśmy o nich,
13:30
or because you've startedRozpoczęty to get resistanceodporność, or whatevercokolwiek --
323
795000
3000
lub organizm uodpornił się na kurację --
13:33
all of that is viruswirus
324
798000
2000
wszystko zielone to wirus,
13:35
that wouldn'tnie be out there, exceptz wyjątkiem for treatmentleczenie.
325
800000
3000
którego by nie było gdyby nie kuracja.
13:38
Now, am I sayingpowiedzenie, "Oh, well, great preventionzapobieganie strategystrategia.
326
803000
3000
Czy twierdzę, że to źle?
13:41
Let's just stop treatingleczenie people."
327
806000
2000
Że należy zaprzestać kuracji?
13:43
Of coursekurs not, of coursekurs not.
328
808000
2000
Oczywiście, że nie!
13:45
We need to expandrozszerzać antiretroviralprzeciwretrowirusowe treatmentleczenie as much as we can.
329
810000
3000
Należy stosować ją i rozwijać jak to tylko możliwe.
13:48
But what I am doing is callingpowołanie into questionpytanie
330
813000
2000
Staram się raczej poddać w wątpliwość
13:50
those people who say that more treatmentleczenie
331
815000
2000
zdanie tych, którzy twierdzą, że więcej kuracji
13:52
is all the preventionzapobieganie we need.
332
817000
2000
to jedyny sposób zapobiegania jakiego nam potrzeba.
13:54
That's simplypo prostu not necessarilykoniecznie trueprawdziwe,
333
819000
3000
To niekoniecznie jest prawda.
13:57
and I think we can learnuczyć się a lot from the experiencedoświadczenie of gaywesoły menmężczyźni
334
822000
2000
Myślę, że możemy nauczyć się wiele z doświadczeń gejów
13:59
in richbogaty countrieskraje where treatmentleczenie has been widelyszeroko availabledostępny
335
824000
3000
w bogatych krajach, gdzie kuracja była osiągalna
14:02
for going on 15 yearslat now.
336
827000
2000
przez ostatnie 15 lat
14:04
And what we'vemamy seenwidziany is
337
829000
2000
i zauważyliśmy,
14:06
that, actuallytak właściwie, condomprezerwatywa use ratesstawki,
338
831000
2000
że współczynnik użycia prezerwatyw,
14:08
whichktóry were very, very highwysoki --
339
833000
2000
który był bardzo wysoki --
14:10
the gaywesoły communityspołeczność respondedodpowiedział very rapidlyszybko to HIVHIV,
340
835000
3000
społeczności gejowskie bardzo szybko zareagowały na HIV
14:13
with extremelyniezwykle little help
341
838000
2000
przy nieznaczącej pomocy
14:15
from publicpubliczny healthzdrowie nerdsfrajerów, I would say --
342
840000
2000
ze strony służby zdrowia --
14:17
that condomprezerwatywa use rateoceniać has come down dramaticallydramatycznie sinceod treatmentleczenie
343
842000
3000
współczynnik ten spadł radykalnie od wprowadzenia kuracji.
14:20
for two reasonspowody really:
344
845000
2000
Z dwóch powodów.
14:22
One is the assumptionzałożenie of, "Oh well,
345
847000
2000
Jeden to założenie: "Jeśli on jest zarażony,
14:24
if he's infectedzarażony, he's probablyprawdopodobnie on medsmeds,
346
849000
2000
to prawdopodobnie bierze leki
14:26
and his viralwirusowe load'sobciążenia going to be lowNiska, so I'm prettyładny safebezpieczny."
347
851000
3000
i ilość wirusa jaką ma jest niska, więc jestem bezpieczny."
14:29
And the other thing is that people are simplypo prostu
348
854000
2000
Drugi powód to fakt, że ludzie zwyczajnie
14:31
not as scaredprzerażony of HIVHIV
349
856000
2000
nie boją się HIV
14:33
as they were of AIDSAIDS, and rightlysłusznie so.
350
858000
3000
tak jak bali się AIDS i mają rację.
14:36
AIDSAIDS was a disfiguringszpecące diseasechoroba that killedzabity you,
351
861000
3000
AIDS był deformującą chorobą, która zabijała,
14:39
and HIVHIV is an invisibleniewidzialny viruswirus
352
864000
2000
a HIV to niewidzialny wirus,
14:41
that makesczyni you take a pillpigułka everykażdy day.
353
866000
2000
przez który musisz codziennie brać tabletkę.
14:43
And that's boringnudny,
354
868000
2000
A to uciążliwe.
14:45
but is it as boringnudny as
355
870000
3000
Ale czy tak uciążliwe jak konieczność użycia
14:48
havingmający to use a condomprezerwatywa everykażdy time you have sexseks,
356
873000
2000
prezerwatywy za każdym razem gdy uprawiasz seks,
14:50
no mattermateria how drunkpijany you are,
357
875000
2000
bez względu jak pijany jesteś,
14:52
no mattermateria how manywiele popperspukawki you've takenwzięty, whatevercokolwiek?
358
877000
3000
ile łyknąłeś pigułek, itp.
14:55
If we look at the datadane, we can see that
359
880000
2000
Gdy spojrzymy na dane widzimy,
14:57
the answerodpowiedź to that questionpytanie
360
882000
2000
odpowiedź na to pytanie to --
14:59
is, mmmmmm.
361
884000
2000
mhmm.
15:01
So these are datadane from ScotlandSzkocja.
362
886000
2000
Oto dane ze Szkocji.
15:03
You see the peakszczyt in drugnarkotyk injectorsWtryskiwacze
363
888000
2000
Widać gwałtowny wzrost zakażeń wstrzykujących
15:05
before they startedRozpoczęty the nationalkrajowy needleigła exchangeWymieniać się programprogram.
364
890000
2000
zanim rozpoczęto krajowy program wymiany igieł.
15:07
Then it cameoprawa ołowiana witrażu way down.
365
892000
2000
Następnie ilość zakażeń spadła
15:09
And bothobie in heterosexualsheteroseksualistów -- mostlyprzeważnie in commercialReklama w telewizji sexseks --
366
894000
2000
zarówno w sferze seksu komercyjnego
15:11
and in drugnarkotyk usersużytkowników,
367
896000
2000
jak i u heteroseksualistów oraz narkomanów.
15:13
you've really got nothing much going on after treatmentleczenie beginszaczyna się,
368
898000
3000
Rzeczywiście niewiele dzieje się w dalszych latach,
15:16
and that's because of that alignmentwyrównanie of incentiveszachęt
369
901000
2000
gdyż zbieżne są interesy stron uwikłanych w problem,
15:18
that I talkedrozmawialiśmy about earlierwcześniej.
370
903000
2000
o czym mówiłam wcześniej.
15:20
But in gaywesoły menmężczyźni,
371
905000
2000
W przypadku gejów jednak
15:22
you've got quitecałkiem a dramaticdramatyczny risewzrost
372
907000
2000
pojawia się dość gwałtowny wzrost
15:24
startingstartowy threetrzy or fourcztery yearslat
373
909000
2000
na trzy, cztery lata od momentu,
15:26
after treatmentleczenie becamestał się widelyszeroko availabledostępny.
374
911000
2000
gdy kuracja stała się powszechnie osiągalna.
15:28
This is of newNowy infectionsinfekcje.
375
913000
2000
To dotyczy nowych infekcji.
15:30
What does that mean?
376
915000
2000
Co to oznacza?
15:32
It meansznaczy that the combinedłączny effectefekt of beingistota lessmniej worriedzmartwiony
377
917000
3000
Oznacza tyle, że kombinacja mniejszej obawy o zakażenie
15:35
and havingmający more viruswirus out there in the populationpopulacja --
378
920000
3000
oraz większej ilości wirusa w populacji --
15:38
more people livingżycie longerdłużej, healthierzdrowiej liveszyje,
379
923000
2000
więcej ludzi żyje dłużej, zdrowiej,
15:40
more likelyprawdopodobne to be gettinguzyskiwanie laidpołożony
380
925000
2000
z większą szansą na stosunek seksualny
15:42
with HIVHIV --
381
927000
2000
z HIV --
15:44
is outweighingprzewyższające the effectsruchomości of lowerniższy viralwirusowe loadobciążenie,
382
929000
3000
wszystko to przeważa nad efektem zmniejszonej ilości wirusa
15:47
and that's a very worrisomeniepokojące thing.
383
932000
2000
i to jest bardzo niepokojące.
15:49
What does it mean?
384
934000
2000
Co to oznacza?
15:51
It meansznaczy we need to be doing more preventionzapobieganie the more treatmentleczenie we have.
385
936000
3000
Potrzebujemy tym więcej zapobiegania im więcej kuracji stosujemy.
15:54
Is that what's happeningwydarzenie?
386
939000
2000
Czy to właśnie się dzieje?
15:56
No, and I call it the "compassionwspółczucie conundrumzagadka."
387
941000
3000
Nie, ja to nazywam dylematem współczucia.
15:59
We'veMamy talkedrozmawialiśmy a lot about compassionwspółczucie the last couplepara of daysdni,
388
944000
3000
Mówiło się dużo współczuciu przez ostatnie dni.
16:02
and what's happeningwydarzenie really is that people are
389
947000
3000
Tak naprawdę ludzie mają problem
16:05
unableniezdolny quitecałkiem to bringprzynieść themselvessami to put in
390
950000
2000
z zebraniem się i ustaleniem
16:07
good sexualseksualny and reproductiveRozród healthzdrowie servicesusługi for sexseks workerspracownicy,
391
952000
3000
odpowiednich usług zdrowotnych dla pracujących w sferze seksu,
16:10
unableniezdolny quitecałkiem to be givingdający out needlesigły to junkiesćpunów.
392
955000
3000
rozdawaniem igieł narkomanom.
16:13
But oncepewnego razu they'veoni goneodszedł from beingistota
393
958000
3000
Ale jak tylko ich status zmieni się
16:16
transgressiveniezgodnymi z prawem people whosektórego behaviorszachowania we don't want to condonetoleruje
394
961000
3000
z łamiących prawo, godnych pogardy wyrzutków
16:19
to beingistota AIDSAIDS victimsofiary,
395
964000
2000
na ofiary AIDS --
16:21
we come over all compassionatewspółczuję
396
966000
2000
stajemy się współczujący
16:23
and buykupować them incrediblyniewiarygodnie expensivedrogi drugsleki for the restodpoczynek of theirich liveszyje.
397
968000
2000
i kupujemy im strasznie drogie leki do końca ich życia.
16:25
It doesn't make any sensesens
398
970000
2000
To nie ma żadnego sensu
16:27
from a publicpubliczny healthzdrowie pointpunkt of viewwidok.
399
972000
2000
z punktu widzenia zdrowia publicznego.
16:29
I want to give what's very nearlyprawie the last wordsłowo to InesInes.
400
974000
4000
Chcę oddać ostatnie chwile mojej prezentacji Ines.
16:33
InesInes is a a transgendertransseksualnych hookerdziwka on the streetsulice of JakartaJakarta;
401
978000
3000
Ines jest prostytutką transwestytą na ulicach Dżakarty.
16:36
she's a chickpisklę with a dickDick.
402
981000
2000
Laska z penisem.
16:38
Why does she do that jobpraca?
403
983000
2000
Czemu tak pracuje?
16:40
Well, of coursekurs, because she's forcedwymuszony into it
404
985000
3000
Oczywiście jest zmuszona,
16:43
because she doesn't have any better optionopcja, etcitp., etcitp.
405
988000
2000
nie ma innych opcji, itd, itp.
16:45
And if we could just teachnauczać her to sewszyć
406
990000
2000
Gdybyśmy tylko mogli nauczyć ją szyć
16:47
and get her a nicemiły jobpraca in a factoryfabryka, all would be well.
407
992000
3000
i załatwić pracę w fabryce - wszystko byłoby dobrze.
16:50
This is what factoryfabryka workerspracownicy earnZarabiaj in an hourgodzina in IndonesiaIndonezja:
408
995000
2000
Tyle zarabiają przez godzinę pracownicy w fabryce w Indonezji.
16:52
on averageśredni, 20 centscentów.
409
997000
2000
Średnio 20 centów.
16:54
It variesróżni się od a bitkawałek provinceProwincja to provinceProwincja.
410
999000
2000
Zmienia się to trochę w zależności od prowincji.
16:56
I do speakmówić to sexseks workerspracownicy, 15,000 of them
411
1001000
3000
Rozmawiałam z 15000 ludzi z seksbiznesu w Indonezji,
16:59
for this particularszczególny slideślizgać się,
412
1004000
2000
dla tego konkretnego slajdu.
17:01
and this is what sexseks workerspracownicy
413
1006000
2000
Tyle właśnie zarabiają oni w godzinę
17:03
say they earnZarabiaj in an hourgodzina.
414
1008000
2000
zgodnie z tym co mówią.
17:05
So it's not a great jobpraca, but for a lot of people
415
1010000
3000
To nie jest świetna praca, ale dla wielu ludzi
17:08
it really is quitecałkiem a rationalracjonalny choicewybór.
416
1013000
2000
jest to dość racjonalny wybór.
17:10
Okay, InesInes.
417
1015000
2000
W porządku, Ines.
17:15
We'veMamy got the toolsprzybory, the knowledgewiedza, umiejętności and the cashgotówka,
418
1020000
5000
Mamy narzędzia, wiedzę i pieniądze.
17:20
and commitmentzaangażowanie to preventingzapobieganie HIVHIV too.
419
1025000
4000
Poświęcamy się by zapobiegać roznoszeniu HIV.
17:24
InesInes: So why is prevalencerozpowszechnienie still risingpodniesienie?
420
1029000
6000
Ines: Więc czemu wirusa jest coraz więcej?
17:30
It's all politicsPolityka.
421
1035000
3000
To wszystko polityka.
17:33
When you get to politicsPolityka, nothing makesczyni sensesens.
422
1038000
3000
Gdy dochodzimy do polityki wszystko traci sens.
17:36
ElizabethElżbieta PisaniPisani: "When you get to politicsPolityka, nothing makesczyni sensesens."
423
1041000
3000
Elizabeth Pisani: "Gdy dochodzimy do polityki wszystko traci sens."
17:39
So, from the pointpunkt of viewwidok of a sexseks workerpracownik,
424
1044000
3000
Z punktu widzenia prostytutki
17:42
politicianspolitycy are makingzrobienie no sensesens.
425
1047000
2000
politycy działają bez sensu.
17:44
From the pointpunkt of viewwidok of a publicpubliczny healthzdrowie nerdnerd,
426
1049000
2000
Z punktu widzenia tumanów w służbie zdrowia
17:46
junkiesćpunów are doing dumbgłupi things.
427
1051000
3000
ćpuny robią głupie rzeczy.
17:50
The truthprawda is that everyonekażdy has a differentróżne rationaleracjonalne uzasadnienie.
428
1055000
3000
Tak naprawdę każdy ma własne zasady i rozsądek, którym się kieruje.
17:53
There are as manywiele differentróżne wayssposoby of beingistota rationalracjonalny
429
1058000
2000
Racjonalnym można być na tyle sposobów,
17:55
as there are humanczłowiek beingsIstoty on the planetplaneta,
430
1060000
2000
ilu ludzi żyje na tej planecie.
17:57
and that's one of the glorieschwały of humanczłowiek existenceistnienie.
431
1062000
2000
To piękno ludzkiej egzystencji.
17:59
But those wayssposoby of beingistota rationalracjonalny
432
1064000
2000
Ale te sposoby bycia racjonalym
18:01
are not independentniezależny of one anotherinne,
433
1066000
2000
nie są od siebie niezależne.
18:03
so it's rationalracjonalny for
434
1068000
2000
Jest więc rozsądne dla narkomana
18:05
a drugnarkotyk injectorwtryskiwacz to sharedzielić needlesigły
435
1070000
2000
dzielić się igłami z innymi,
18:07
because of a stupidgłupi decisiondecyzja that's madezrobiony by a politicianpolityk,
436
1072000
3000
z powodu głupiej decyzji polityków.
18:10
and it's rationalracjonalny for a politicianpolityk
437
1075000
2000
Politycy kierują się rozsądkiem
18:12
to make that stupidgłupi decisiondecyzja
438
1077000
3000
podejmując takie decyzje,
18:15
because they're respondingodpowiadać to
439
1080000
2000
w odpowiedzi na to czego ich zdaniem
18:17
what they think the voterswyborców want.
440
1082000
2000
chcieliby wyborcy.
18:19
But here'soto jest the thing:
441
1084000
2000
Ale w tym własnie rzecz:
18:21
we are the voterswyborców.
442
1086000
2000
to my jesteśmy wyborcami,
18:23
We're not all of them, of coursekurs, but TEDTED is a communityspołeczność of opinionopinia leadersprzywódcy.
443
1088000
3000
nie wszystkimi, ale społeczność TED jest opiniotwórcza
18:26
And everyonekażdy who'skto jest in this roompokój,
444
1091000
2000
i każdy obecny na tej sali,
18:28
and everyonekażdy who'skto jest watchingoglądanie this out there on the websieć,
445
1093000
3000
każdy oglądajacy w sieci,
18:31
I think, has a dutyobowiązek to demandżądanie of theirich politicianspolitycy
446
1096000
3000
ma według mnie obowiązek żądać od polityków
18:34
that we make policypolityka basedna podstawie on scientificnaukowy evidencedowód
447
1099000
3000
aby ich ustawy bazowały na dowodach naukowych
18:37
and on commonpospolity sensesens.
448
1102000
2000
i zdrowym rozsądku.
18:39
It's going to be really hardciężko for us
449
1104000
2000
Będzie dla nas bardzo trudnym
18:41
to individuallyindywidualnie affectoddziaływać what's rationalracjonalny
450
1106000
3000
wpływać indywidualnie na to co racjonalne
18:44
for everykażdy FrankieFrankie and everykażdy InesInes out there,
451
1109000
2000
dla każdego Frankiego i każdej Ines.
18:46
but you can at leastnajmniej use your votegłosować
452
1111000
3000
Możecie jednak przynajmniej użyć swego głosu
18:49
to stop politicianspolitycy doing stupidgłupi things
453
1114000
3000
by powstrzymać polityków od robienia głupich rzeczy,
18:52
that spreadrozpiętość HIVHIV.
454
1117000
2000
które roznoszą HIV.
18:54
Thank you.
455
1119000
2000
Dziękuję.
18:56
(ApplauseAplauz)
456
1121000
9000
(Brawa)
Translated by Michal Lasota
Reviewed by Józef Piecyk

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Elizabeth Pisani - Author
In Elizabeth Pisani's latest book, she explores the "improbable nation" of Indonesia.

Why you should listen
In fast-emerging Asia there is one nation that, despite being the world's fourth most-populous (and the third most-populous democracy) and the largest Muslim country (with 210 million people who identify themselves as such), is also, as Elizabeth Pisani writes, "probably the most invisible country in the world". Indonesia. An archipelago of over 17,000 islands that span a distance like that from New York to Alaska, with over 700 languages and a dynamic economy -- but which, puzzingly, doesn't really feature in the global imagination.

Pisani spent two years travelling 23,000 kilometers by boat, bus and motorbike through Indonesia, a place that has fascinated and maddened her since she first lived there over two decades ago. Her portrait of the country, the recent Indonesia Etc.: Exploring the Improbable Nation, reveals the archipelago's complexity and contradictions, a fascinating diversity that "is not just geographic and cultural: different groups are essentially living at different points in human history, all at the same time."

An alumna of various government health agencies, Pisani became an assumption-busting independent researcher and analyst, polling transgendered sex workers, drug addicts and others to illuminate the surprising (and often ignored) demographics that belie traditional studies.

Pisani is fearlessly outspoken on the global failure to understand and manage the realities of AIDS, decrying the tangled roles that money, votes, and media play in the public health landscape. She shows how politics and "morality" have hogtied funding, and advocates for putting dollars where they can actually make a difference. As the Globe and Mail wrote: “Pisani is lucid, colourful, insightful and impatient.”

More profile about the speaker
Elizabeth Pisani | Speaker | TED.com