ABOUT THE SPEAKER
Dee Boersma - Conservation biologist
Dee Boersma considers penguins ocean sentinels, helping us understand the effects of pollution, overfishing and climate change on the marine environment.

Why you should listen

To Dee Boersma, penguins are more than charming birds in tuxes. Highly sensitive to variations in the ocean, penguins are sentinels, sounding the alarm on environmental threats to marine ecosystems. As director of the Wildlife Conservation Society's Penguin Project, she has dedicated almost three decades to tracking them in the South Atlantic. Using "nametags" -- numbered metal bands -- Boersma and her team follow hundreds of individual penguins to learn where they go, what they eat and how they survive to the next breeding season.

Boersma's studies show that the birds must now swim further in search of food, costing energy and time, leading to detrimental consequences for their mate and young. Her data does not paint a pretty picture, but local conservation efforts she spearheaded, such as moving oil tanker lanes further from the coast, have been successful. Humans, she notes, are responsible for penguins' current woes but can also be their saviors.

More profile about the speaker
Dee Boersma | Speaker | TED.com
Mission Blue Voyage

Dee Boersma: Pay attention to penguins

Dee Boersma: Zwróćmy uwagę na pingwiny

Filmed:
436,454 views

Pomyślcie o pingwinach jako strażnikach oceanu, mówi Dee Boersma -- są na pierwszej linii zmian zachodzących w morzach. Dzieląc się z nami opowieściami o życiu i kulturze pingwinów, sugeruje, byśmy zaczęli słuchać tego, co pingwiny mają nam do powiedzenia.
- Conservation biologist
Dee Boersma considers penguins ocean sentinels, helping us understand the effects of pollution, overfishing and climate change on the marine environment. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16
I want to talk about penguinspingwiny todaydzisiaj.
0
1000
2000
Chciałabym dzisiaj pomówić o pingwinach,
00:18
But first, I want to startpoczątek by sayingpowiedzenie that
1
3000
2000
ale najpierw, chciałabym zacząć od stwierdzenia,
00:20
we need a newNowy operatingoperacyjny systemsystem,
2
5000
2000
że potrzebujemy nowego systemu operacyjnego
00:22
for the oceansoceany and for the EarthZiemia.
3
7000
3000
dla oceanów i Ziemi.
00:25
When I cameoprawa ołowiana witrażu to the GalapagosGalapagos 40 yearslat agotemu,
4
10000
2000
Gdy 40 lat temu przybyłam na Galapagos,
00:27
there were 3,000 people
5
12000
2000
mieszkało tam
00:29
that livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj in the GalapagosGalapagos.
6
14000
3000
3 000 ludzi.
00:32
Now there are over 30,000.
7
17000
2000
Obecnie jest ich ponad 30 000.
00:34
There were two JeepsSamochody terenowe on SantaSanta CruzCruz.
8
19000
3000
Na Santa Cruz były dwa Jeepy.
00:37
Now, there are around a thousandtysiąc truckssamochody ciężarowe
9
22000
2000
Teraz jest tam około tysiąca ciężarówek,
00:39
and busesautobusy and carssamochody there.
10
24000
3000
autobusów i samochodów.
00:42
So the fundamentalfundamentalny problemsproblemy that we facetwarz
11
27000
3000
Podstawowymi problemami, które napotykamy
00:45
are overconsumptionnadmierne zużycie and too manywiele people.
12
30000
3000
to nadmierna konsumpcja i zbyt duża liczba ludzi.
00:48
It's the samepodobnie problemsproblemy in the GalapagosGalapagos,
13
33000
2000
Te same problemy są na Galapagos,
00:50
exceptz wyjątkiem, obviouslyoczywiście,
14
35000
2000
oczywiście oprócz tego,
00:52
it's worsegorzej here, in some wayssposoby, than other placesmiejsca.
15
37000
3000
że tutaj jest pod wieloma względami gorzej niż w innych miejscach.
00:55
Because we'vemamy only doubledpodwojony the populationpopulacja of the EarthZiemia
16
40000
3000
Populacja na Ziemi podwoiła się
00:58
sinceod the 1960s -- a little more than doubledpodwojony --
17
43000
3000
od lat sześćdziesiątych -- nawet trochę więcej.
01:01
but we have 6.7 billionmiliard people in the worldświat,
18
46000
3000
Na świecie jest 6,7 miliarda ludzi.
01:04
and we all like to consumekonsumować.
19
49000
2000
Wszyscy lubimy konsumować.
01:06
And one of the majorpoważny problemsproblemy that we have
20
51000
2000
Jednym z naszych największych problemów
01:08
is our operatingoperacyjny systemsystem
21
53000
2000
jest nasz system operacyjny,
01:10
is not givingdający us the properprawidłowe feedbackinformacje zwrotne.
22
55000
2000
który nie daje nam informacji zwrotnych.
01:12
We're not payingintratny the trueprawdziwe
23
57000
2000
Nie płacimy prawdziwej środowiskowej ceny
01:14
environmentalśrodowiskowy costskoszty of our actionsdziałania.
24
59000
3000
naszych działań.
01:17
And when I cameoprawa ołowiana witrażu at agewiek 22 to liverelacja na żywo on FernandinaFernandina,
25
62000
3000
Zanim w wieku 22 lat przybyłam zamieszkać na Fernandinie,
01:20
let me just say, that I had never
26
65000
2000
nie miałam okazji
01:22
campedrozbili obóz before.
27
67000
2000
pojechania na biwak.
01:24
I had never livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj alonesam
28
69000
2000
Nigdy nie mieszkałam sama
01:26
for any periodokres of time,
29
71000
2000
nawet przez jakiś czas.
01:28
and I'd never sleptspałem with seamorze lionsosobliwości miasta
30
73000
2000
Nigdy też nie spałam z lwami morskimi
01:30
snoringChrapanie nextNastępny to me all night.
31
75000
3000
przez całą noc chrapiącymi obok mnie.
01:33
But moreoverco więcej, I'd never livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj on an uninhabitedniezamieszkane islandwyspa.
32
78000
3000
A co najważniejsze, nigdy nie mieszkałam na bezludnej wyspie.
01:36
PuntaPunta EspinosaEspinosa is where I livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj for over a yearrok,
33
81000
2000
Przez ponad rok mieszkałam na wyspie Punta Espinosa.
01:38
and we call it uninhabitedniezamieszkane
34
83000
2000
Jest bezludną wyspą,
01:40
because there are no people there.
35
85000
2000
ponieważ nie ma tam żadnych ludzi.
01:42
But it's aliveżywy with life;
36
87000
2000
Ale wyspa tętni życiem.
01:44
it's hardlyledwie uninhabitedniezamieszkane.
37
89000
3000
Na pewno nie jest niezamieszkana.
01:47
So a lot has happenedstało się in the last 40 yearslat,
38
92000
3000
Wiele wydarzyło się w ciągu ostatnich 40 lat.
01:50
and what I learnednauczyli when I cameoprawa ołowiana witrażu to the GalapagosGalapagos
39
95000
2000
Po dotarciu na Galapagos nauczyłam się
01:52
is the importanceznaczenie of wilddziki placesmiejsca, wilddziki things,
40
97000
3000
jak niezwykle ważne jest, by przetrwały dzikie miejsca,
01:55
certainlyna pewno wildlifedzikich zwierząt,
41
100000
2000
dzika przyroda
01:57
and the amazingniesamowity qualitiescechy that penguinspingwiny have.
42
102000
3000
i nadzwyczajne zdolności jakie posiadają pingwiny.
02:00
PenguinsPingwiny are realreal athletessportowcy:
43
105000
2000
Pingwiny są prawdziwymi sportowcami
02:02
They can swimpływać 173 kilometerskilometrów in a day.
44
107000
3000
Potrafią dziennie przepłynąć 173 km.
02:05
They can swimpływać at the samepodobnie speedprędkość day and night --
45
110000
3000
Potrafią pływać z tą samą prędkością w dzień i w nocy.
02:08
that's fasterszybciej than any OlympicOlimpijski swimmerpływak.
46
113000
2000
Pływają szybciej niż pływacy olimpijscy.
02:10
I mean, they can do like sevensiedem kilometerskilometrów an hourgodzina
47
115000
2000
Około 7km/h
02:12
and sustainponieść it.
48
117000
2000
i potrafią tę prędkość utrzymać.
02:14
But what is really amazingniesamowity, because of this deepnessść here,
49
119000
3000
Naprawdę zadziwiające jest to, że w lokalnej głębinie
02:17
EmperorCesarz penguinspingwiny can go down
50
122000
2000
pingwiny cesarskie mogą zanurkować na głębokość
02:19
more than 500 metersmetrów
51
124000
2000
ponad 500 metrów.
02:21
and they can holdutrzymać theirich breathoddech for 23 minutesminuty.
52
126000
2000
Wstrzymują oddech przez 23 minuty.
02:23
MagellanicMagellana penguinspingwiny, the oneste that I work on,
53
128000
3000
Pingwiny magellańskie, te nad którymi pracuję,
02:26
they can divenurkować to about 90 metersmetrów
54
131000
2000
potrafią nurkować na głębokość 90 metrów
02:28
and they can stayzostać down for
55
133000
2000
i pozostać tam przez
02:30
about 4.6 minutesminuty.
56
135000
2000
4,6 minuty.
02:32
HumansLudzie, withoutbez finspłetwy: 90 metersmetrów, 3.5 minutesminuty.
57
137000
3000
Człowiek, bez płetw, 90 metrów, 3,5 minuty.
02:35
And I doubtwątpić anybodyktoś in this roompokój
58
140000
2000
Naprawdę wątpię, by ktokolwiek na tej sali
02:37
could really holdutrzymać theirich breathoddech for 3.5 minutesminuty.
59
142000
3000
potrafił wstrzymać oddech na 3,5 minuty.
02:40
You have to trainpociąg to be ablezdolny to do that.
60
145000
2000
By móc coś takiego zrobić, potrzeba treningów.
02:42
So penguinspingwiny are amazingniesamowity athletessportowcy.
61
147000
2000
Więc pingwiny są wspaniałymi sportowcami.
02:44
The other thing is, I've never metspotkał anybodyktoś
62
149000
2000
Co więcej, jeszcze nie spotkałam osoby,
02:46
that really doesn't say that they like penguinspingwiny.
63
151000
3000
która nie lubiłaby pingwinów.
02:49
They're comicalkomiczny, they walkspacerować uprightpionowo,
64
154000
3000
Są zabawne, chodzą wyprostowane
02:52
and, of coursekurs, they're diligentsumienny.
65
157000
2000
i oczywiście pracowite.
02:54
And, more importantlyco ważne, they're well-dresseddobrze ubrany.
66
159000
2000
A co najważniejsze, są elegancko ubrane.
02:56
So they have all the criteriakryteria
67
161000
2000
Posiadają więc cechy
02:58
that people normallynormalnie like.
68
163000
2000
lubiane przez ludzi.
03:00
But scientificallynaukowo, they're amazingniesamowity because they're sentinelsStrażnicy.
69
165000
3000
Z naukowego punktu widzenia są niesamowite, ponieważ są strażnikami.
03:03
They tell us about our worldświat in a lot of differentróżne wayssposoby,
70
168000
3000
Opowiadają nam o świecie na wiele różnych sposobów,
03:06
and particularlyszczególnie the oceanocean.
71
171000
2000
a w szczególności o oceanie.
03:08
This is a pictureobrazek of a GalapagosGalapagos penguinPingwin
72
173000
2000
To zdjęcie pingwina z Galapagos
03:10
that's on the frontz przodu of a little zodiacznak zodiaku here in the GalapagosGalapagos.
73
175000
3000
na dziobie małego pontonu.
03:13
And that's what I cameoprawa ołowiana witrażu to studybadanie.
74
178000
2000
To właśnie obiekt moich badań.
03:15
I thought I was going to studybadanie the socialspołeczny behaviorzachowanie of GalapagosGalapagos penguinspingwiny,
75
180000
3000
Myślałam, że będę badać zachowania społeczne wśród pingwinów z Galapagos,
03:18
but you alreadyjuż know
76
183000
2000
ale jak już wiecie,
03:20
penguinspingwiny are rarerzadko spotykany.
77
185000
2000
pingwiny te są rzadko spotykane.
03:22
These are the rarestnajrzadszych penguinspingwiny in the worldświat.
78
187000
2000
To najrzadziej występujące pingwiny na świecie.
03:24
Why I thought I was going to be ablezdolny to do that, I don't know.
79
189000
3000
Dlaczego sądziłam, że uda mi się to zrobić, nie mam pojęcia.
03:27
But the populationpopulacja has changedzmienione
80
192000
2000
Populacja zmieniła się dramatycznie
03:29
dramaticallydramatycznie sinceod I was first here.
81
194000
2000
od czasu, gdy byłam tu po raz pierwszy.
03:31
When I countedpoliczone penguinspingwiny for the first time
82
196000
2000
Gdy po raz pierwszy liczyłam pingwiny
03:33
and triedwypróbowany to do a censusspis ludności,
83
198000
2000
próbując zrobić spis,
03:35
we just countedpoliczone all the individualindywidualny beaksdzioby that we could
84
200000
2000
liczyliśmy wszystkie dzioby jakie mogliśmy
03:37
around all these islandswyspy.
85
202000
3000
na wszystkich tych wyspach.
03:40
We countedpoliczone around 2,000, so I don't know how manywiele penguinspingwiny there really are,
86
205000
3000
Doliczyliśmy się około 2 000, więc nie wiem ile jest ich tam dokładnie,
03:43
but I know I can countliczyć 2,000.
87
208000
2000
ale co najmniej 2 000.
03:45
If you go and do it now, the nationalkrajowy parksparków
88
210000
3000
Jeśli policzylibyśmy je dzisiaj, rachunki parków narodowych
03:48
countliczyć about 500.
89
213000
2000
wskazują na 500 sztuk.
03:50
So we have a quarterjedna czwarta of the penguinspingwiny
90
215000
2000
Mamy więc jedną-czwartą tego,
03:52
that we did 40 yearslat agotemu.
91
217000
2000
co mieliśmy 40 lat temu.
03:54
And this is trueprawdziwe of mostwiększość of our livingżycie systemssystemy.
92
219000
3000
Dotyczy to większości naszych ekosystemów.
03:57
We have lessmniej than we had before,
93
222000
2000
Mamy mniej niż było kiedyś,
03:59
and mostwiększość of them are in fairlydość steepstromy declineupadek.
94
224000
3000
a większość z nich gwałtownie zanika.
04:02
And I want to just showpokazać you a little bitkawałek about why.
95
227000
2000
Chcę wam pokazać dlaczego tak się dzieje.
04:04
(BrayingRyczenie)
96
229000
5000
(Ryk)
04:09
That's a penguinPingwin brayingryczenie
97
234000
2000
Ten ryczący pingwin,
04:11
to tell you that
98
236000
2000
mówi wam
04:13
it's importantważny to payzapłacić attentionUwaga to penguinspingwiny.
99
238000
2000
by zwrócić uwagę na pingwiny.
04:15
MostWiększość importantważny of all,
100
240000
2000
I najważniejsze,
04:17
I didn't know what that was the first time I heardsłyszał it.
101
242000
3000
nie wiedziałam, co to jest, gdy to po raz pierwszy usłyszałam.
04:20
And you can imaginewyobrażać sobie sleepingspanie on FernandinaFernandina your first night there
102
245000
3000
Możecie sobie wyobrazić nocowanie na Fernandinie po raz pierwszy,
04:23
and you hearsłyszeć this lonesomesamotny, plaintfulplaintful call.
103
248000
3000
i słuchanie tego samotnego, zawodzącego wołania.
04:27
I fellspadł in love with penguinspingwiny,
104
252000
2000
Zakochałam się w pingwinach,
04:29
and it certainlyna pewno has changedzmienione the restodpoczynek of my life.
105
254000
2000
co z pewnością zmieniło całe moje życie.
04:31
What I founduznany out I was studyingstudiować
106
256000
2000
Zorientowałam się, że tak naprawdę
04:33
is really the differenceróżnica in how the GalapagosGalapagos changeszmiany,
107
258000
3000
badam jak zmienia się Galapagos,
04:36
the mostwiększość extremeskrajny variationzmienność.
108
261000
2000
a mowa tu o ekstremalnej zmienności.
04:38
You've heardsłyszał about these ElEl NinosNinos,
109
263000
3000
Słyszeliście o El Niño,
04:41
but this is the extremeskrajny that penguinspingwiny all over the worldświat
110
266000
2000
ale to coś ekstremalnego, do czego pingwiny na całym świecie
04:43
have to adaptprzystosować się to.
111
268000
2000
muszą się przystosować.
04:45
This is a cold-waterzimnej wody eventzdarzenie
112
270000
2000
Zimna woda, zjawisko
04:47
callednazywa LaLa NinaNina.
113
272000
2000
zwane La Niña.
04:49
Where it's blueniebieski and it's greenZielony, it meansznaczy the waterwoda is really coldzimno.
114
274000
3000
Niebieski i zielony oznacza, że woda jest bardzo zimna.
04:52
And so you can see this currentobecny comingprzyjście up --
115
277000
2000
Widać, jak ten prąd płynie w górę --
04:54
in this casewalizka, the HumboldtHumboldt CurrentPrąd --
116
279000
2000
w tym przypadku, Prąd Humboldta --
04:56
that comespochodzi all the way out to the GalapagosGalapagos IslandsWyspy,
117
281000
3000
który dociera aż do Wysp Galapagos,
04:59
and this deepgłęboki underseapodmorski currentobecny, the CromwellCromwell CurrentPrąd,
118
284000
3000
i ten prąd głębinowy, Prąd Cromwella,
05:02
that upwellsupwells around the GalapagosGalapagos.
119
287000
2000
wypływający na powierzchnię przy Galapagos
05:04
That bringsprzynosi all the nutrientsskładniki odżywcze:
120
289000
2000
i przynoszący pokarm.
05:06
When this is coldzimno in the GalapagosGalapagos,
121
291000
3000
Gdy na Galapagos jest zimno,
05:09
it's richbogaty, and there's plentydużo of foodjedzenie for everyonekażdy.
122
294000
3000
jest dużo pokarmu dla każdego.
05:12
When we have extremeskrajny ElEl NinoNino eventswydarzenia,
123
297000
2000
Gdy pojawia się El Niño,
05:14
you see all this redczerwony,
124
299000
2000
to wszystko staje się czerwone,
05:16
and you see no greenZielony
125
301000
2000
i brak zielonego
05:18
out here around the GalapagosGalapagos.
126
303000
2000
wokół Galapagos.
05:20
That meansznaczy that there's no upwellingupwelling,
127
305000
2000
Nie ma pionowego ruchu wody
05:22
and there's basicallygruntownie no foodjedzenie.
128
307000
3000
więc nie ma jedzenia.
05:25
So it's a realreal desertpustynia
129
310000
2000
Przypomina to pustynię,
05:27
for not only for the penguinspingwiny and the seamorze lionsosobliwości miasta and the marineMarine iguanasLegwany ...
130
312000
3000
dla pingwinów, lwów morskich i iguan morskich.
05:30
things dieumierać when there's no foodjedzenie.
131
315000
2000
Zwierzęta giną, gdy brakuje żywności.
05:32
But we didn't even know that that
132
317000
2000
Nie mieliśmy nawet o tym pojęcia,
05:34
affectedafektowany the GalapagosGalapagos when I wentposzedł to studybadanie penguinspingwiny.
133
319000
3000
ża ma to taki wpływ na Galapagos, gdy jechałam badać pingwiny.
05:37
And you can imaginewyobrażać sobie beingistota on an islandwyspa hopingmieć nadzieję you're going to see penguinspingwiny,
134
322000
3000
Możecie sobie wyobrazić pobyt na wyspie i nadzieję na spotkanie pingwinów,
05:40
and you're in the middleśrodkowy of an ElEl NinoNino eventzdarzenie
135
325000
2000
w środku trwania El Niño,
05:42
and there are no penguinspingwiny.
136
327000
2000
kiedy to nie ma ani jednego pingwina.
05:44
They're not breedinghodowla; they're not even around.
137
329000
2000
Nie rozmnażają się; nie ma ich nawet w pobliżu.
05:46
I studiedbadane marineMarine iguanasLegwany at that pointpunkt.
138
331000
3000
Wtedy badałam iguany.
05:49
But this is a globalświatowy phenomenonzjawisko, we know that.
139
334000
3000
Ale jest to zjawisko globalne, to wiemy na pewno.
05:52
And if you look alongwzdłuż the coastWybrzeże of ArgentinaArgentyna, where I work now,
140
337000
2000
Jeśli przyjrzycie się wybrzeżom Argentyny, gdzie obecnie pracuję,
05:54
at a placemiejsce callednazywa PuntaPunta TomboTombo --
141
339000
2000
w miejscu zwanym Punta Tombo,
05:56
the largestNajwiększa MagellanicMagellana penguinPingwin colonykolonia in the worldświat
142
341000
2000
największej na świecie kolonii pingwinów magellańskich,
05:58
down here about 44 degreesstopni southpołudnie latitudeSzerokość geograficzna --
143
343000
3000
tu na 44 stopniu szerokości południowej,
06:02
you see that there's great variationzmienność here.
144
347000
2000
zauważycie, że występuje tu duża zmienność.
06:04
Some yearslat, the coldzimno waterwoda
145
349000
2000
W niektóre lata zimna woda
06:06
goesidzie all the way up to BrazilBrazylia,
146
351000
2000
dociera aż do Brazylii,
06:08
and other yearslat, in these LaLa NinaNina yearslat, it doesn't.
147
353000
3000
a w inne, gdy pojawia się La Niña, nie dociera.
06:11
So the oceansoceany don't always actdziałać togetherRazem; they actdziałać differentlyróżnie,
148
356000
3000
Oceany nie zawsze współgrają; zachowują się różnie,
06:14
but that is the kinduprzejmy of variationzmienność
149
359000
2000
ale z tą różnorodnością
06:16
that penguinspingwiny have to liverelacja na żywo with,
150
361000
2000
pingwiny muszą sobie radzić,
06:18
and it's not easyłatwo.
151
363000
2000
a nie jest to proste.
06:20
So when I wentposzedł to studybadanie the MagellanicMagellana penguinspingwiny,
152
365000
2000
Więc gdy wyjechałam badać pingwiny magellańskie,
06:22
I didn't have any problemsproblemy.
153
367000
2000
nie miałam żadnych kłopotów.
06:24
There were plentydużo of them.
154
369000
2000
Było ich pełno.
06:26
This is a pictureobrazek at PuntaPunta TomboTombo in FebruaryLutego
155
371000
2000
To zdjęcie Punta Tombo zrobione w lutym,
06:28
showingseans all the penguinspingwiny alongwzdłuż the beachplaża.
156
373000
2000
przedstawia pingwiny na plaży.
06:30
I wentposzedł there because the JapaneseJapoński wanted to startpoczątek harvestingmaszyny zniwne them
157
375000
3000
Pojechałam tam, ponieważ Japończycy chcieli na nie polować
06:33
and turningobrócenie them into highwysoki fashionmoda golfgolf glovesRękawice,
158
378000
3000
i robić z nich modne rękawiczki do golfa,
06:36
proteinbiałko and oilolej.
159
381000
2000
proteiny i olej.
06:38
FortunatelyNa szczęście, nobodynikt has harvestedzebranych any penguinspingwiny
160
383000
3000
Na szczęście, nikt nie upolował żadnego pingwina,
06:41
and we're gettinguzyskiwanie over 100,000 touriststurystów a yearrok to see them.
161
386000
3000
a co roku przyjeżdżało 100 000 turystów żeby je zobaczyć.
06:44
But the populationpopulacja is decliningspadek
162
389000
3000
Lecz populacja się zmniejsza,
06:47
and it's declinedodrzucona fairlydość substantiallyw zasadzie, about 21 percentprocent
163
392000
3000
i już zmniejszyła się znacząco o ok. 21%
06:50
sinceod 1987, when I startedRozpoczęty these surveysankiety,
164
395000
3000
od roku 1987, kiedy to zaczęłam badania
06:53
in termswarunki of numbernumer of activeaktywny nestsgniazda.
165
398000
2000
dotyczące liczby czynnych gniazd.
06:55
Here, you can see where PuntaPunta TomboTombo is,
166
400000
2000
Tu widzicie gdzie znajduje się Punta Tombo.
06:57
and they breedrasa in incrediblyniewiarygodnie densegęsty colonieskolonie.
167
402000
2000
Rozmnażają się w bardzo licznych koloniach.
06:59
We know this because of long-termdługoterminowy sciencenauka,
168
404000
3000
Wiemy o tym dzięki badaniom długoterminowym,
07:02
because we have long-termdługoterminowy studiesstudia there.
169
407000
2000
które tu prowadzimy.
07:04
And sciencenauka is importantważny in informinginformujący decisiondecyzja makerstwórcy,
170
409000
3000
Nauka jest ważnym czynnikiem w przekazywaniu informacji decydentom,
07:07
and alsorównież in changingwymiana pieniędzy how we do
171
412000
2000
a także w zmianie podejścia
07:09
and knowingporozumiewawczy the directionkierunek of changezmiana that we're going in.
172
414000
3000
i wiedzy dotyczącej zmian, które przechodzimy.
07:12
And so we have this penguinPingwin projectprojekt. The WildlifeDzikich zwierząt ConservationOchrony SocietySpołeczeństwo
173
417000
3000
Mamy więc projekt, sponsorowany przez Wildlife Conservation Society
07:15
has fundedfinansowane me alongwzdłuż with a lot of individualsosoby prywatne
174
420000
3000
oraz osoby indywidualne
07:18
over the last 27 yearslat
175
423000
2000
od 27 lat,
07:20
to be ablezdolny to produceprodukować these kindsrodzaje of mapsmapy.
176
425000
2000
byśmy mogli stworzyć podobne mapy.
07:22
And alsorównież, we know that it's not only
177
427000
2000
Zdajemy sobie sprawę, że nie tylko
07:24
GalapagosGalapagos penguinspingwiny that are in troublekłopot,
178
429000
2000
pingwiny z Galapagos są w tarapatach,
07:26
but MagellanicsMagellanics and manywiele other speciesgatunki of penguinspingwiny.
179
431000
3000
ale również magellańskie i wiele innych gatunków pingwinów.
07:29
And so we have startedRozpoczęty a globalświatowy penguinPingwin societyspołeczeństwo
180
434000
3000
Stworzyliśmy globalną społeczność,
07:32
to try to focusskupiać on the realreal plightsytuacja of penguinspingwiny.
181
437000
3000
by móc zająć się prawdziwymi problemami pingwinów.
07:35
This is one of the plightsplights of penguinspingwiny: oilolej pollutionskażenie.
182
440000
3000
Jednym z nich jest skażenie ropą.
07:38
PenguinsPingwiny don't like oilolej
183
443000
2000
Pingwiny nie lubią ropy,
07:40
and they don't like to swimpływać throughprzez oilolej.
184
445000
2000
nie lubią w niej pływać.
07:42
The nicemiły thing is, if you look down here in ArgentinaArgentyna,
185
447000
2000
Plusem jest, że jeśli przyjrzycie się Argentynie,
07:44
there's no surfacepowierzchnia oilolej pollutionskażenie from this compositezłożony mapmapa.
186
449000
3000
na mapie nie ma powierzchniowych skażeń ropą.
07:47
But, in factfakt, when we wentposzedł to ArgentinaArgentyna,
187
452000
2000
Ale w praktyce, kiedy pojechaliśmy do Argentyny,
07:49
penguinspingwiny were oftenczęsto founduznany
188
454000
2000
znajdowaliśmy pingwiny
07:51
totallycałkowicie coveredpokryty in oilolej.
189
456000
3000
całkowicie pokryte ropą.
07:54
So they were just mindingopieka nad dziećmi theirich ownwłasny businessbiznes.
190
459000
2000
Dbali tylko o swój interes.
07:56
They endedzakończyło się up swimmingpływanie throughprzez ballastbalast waterwoda that had oilolej in it.
191
461000
3000
Pingwiny pływały w wodzie balastowej skażonej ropą.
07:59
Because when tankerstankowce carrynieść oilolej
192
464000
2000
Kiedy tankowce transportuję ropę,
08:01
they have to have ballastbalast at some pointpunkt,
193
466000
2000
w pewnym momencie potrzebują balastu,
08:03
so when they're emptypusty, they have the ballastbalast waterwoda in there.
194
468000
2000
gdy nie mają ropy na pokładzie, są napełniane wodą balastową.
08:05
When they come back, they actuallytak właściwie dumpwysypisko
195
470000
2000
Wracając, pozbywają się tej oleistej wody balastowej
08:07
this oilytłustej ballastbalast waterwoda into the oceanocean.
196
472000
2000
spuszczając ją do oceanu.
08:09
Why do they do that? Because it's cheapertaniej,
197
474000
2000
Dlaczego to robią? Bo jest taniej,
08:11
because they don't payzapłacić the realreal environmentalśrodowiskowy costskoszty.
198
476000
3000
bo nie płacą realnych kosztów zanieczyszczenia środowiska.
08:14
We usuallyzazwyczaj don't, and we want to startpoczątek
199
479000
2000
Chcielibyśmy stworzyć
08:16
gettinguzyskiwanie the accountingrachunkowości systemsystem right
200
481000
2000
odpowiedni system ekonomiczny,
08:18
so we can payzapłacić the realreal costkoszt.
201
483000
2000
tak, byśmy płacili prawdziwe koszty.
08:20
At first, the ArgentineArgentyńska governmentrząd said, "No, there's no way.
202
485000
2000
Najpierw argentyński rząd powiedział: "To niemożliwe.
08:22
You can't find oiledNaoliwione penguinspingwiny in ArgentinaArgentyna.
203
487000
2000
W Argentynie nie ma skażonych ropą pingwinów.
08:24
We have lawsprawa,
204
489000
2000
Mamy przepisy.
08:26
and we can't have illegalnielegalny dumpingdumping; it's againstprzeciwko the lawprawo."
205
491000
3000
Nie możemy mieć nielegalnych odpadów; to wbrew prawu."
08:29
So we endedzakończyło się up spendingwydatki ninedziewięć yearslat
206
494000
2000
Skończyło się na dziewięcioletnim
08:31
convincingprzekonujący the governmentrząd that there were lots of oiledNaoliwione penguinspingwiny.
207
496000
3000
przekonywaniu rządu, że było pełno skażonych ropą pingwinów.
08:34
In some yearslat, like this yearrok, we founduznany
208
499000
2000
W niektórych latach, np. w tym roku, stwierdziliśmy,
08:36
more than 80 percentprocent
209
501000
2000
że ponad 80%
08:38
of the adultdorosły penguinspingwiny deadnie żyje on the beachplaża
210
503000
2000
martwych dorosłych pingwinów znalezionych na plażach
08:40
were coveredpokryty in oilolej.
211
505000
2000
było pokrytych ropą.
08:42
These little blueniebieski dotskropki are the fledglingspisklęta --
212
507000
3000
Te małe niebieskie kropki to młode --
08:45
we do this surveyAnkieta everykażdy MarchMarca --
213
510000
2000
robimy to badanie co roku w marcu,
08:47
whichktóry meansznaczy that they're only in the environmentśrodowisko
214
512000
3000
małe są wtedy na świecie
08:50
from JanuaryStycznia untilaż do MarchMarca,
215
515000
2000
od stycznia do marca,
08:52
so maybe threetrzy monthsmiesiące at the mostwiększość
216
517000
2000
czyli w ciągu trzech miesięcy
08:54
that they could get coveredpokryty in oilolej.
217
519000
2000
zostały pokryte ropą.
08:56
And you can see, in some yearslat over 60 percentprocent
218
521000
2000
W niektórych latach ponad 60%
08:58
of the fledglingspisklęta were oiledNaoliwione.
219
523000
2000
młodych zostało pokrytych ropą.
09:00
EventuallyOstatecznie, the governmentrząd listenedsłuchałem
220
525000
2000
W końcu rząd posłuchał,
09:02
and, amazinglyzadziwiająco, they changedzmienione theirich lawsprawa.
221
527000
3000
i co zaskakujące, zmienił prawo.
09:05
They movedprzeniósł the tankerCysterna lanesścieżki
222
530000
2000
Przesunięto korytarze tankowców
09:07
40 kilometerskilometrów fartherdalej off shoreBrzeg,
223
532000
3000
40 km dalej od brzegu,
09:10
and people are not doing as much illegalnielegalny dumpingdumping.
224
535000
3000
a ludzie spuszczają mniej zanieczyszczeń do wody.
09:13
So what we're seeingwidzenie now
225
538000
2000
To co możemy teraz zauważyć
09:15
is very fewkilka penguinspingwiny are oiledNaoliwione.
226
540000
2000
to bardzo mało wysmarowanych ropą pingwinów.
09:17
Why are there even these penguinspingwiny oiledNaoliwione?
227
542000
2000
Ale czemu te pingwiny są wysmarowane ropą?
09:19
Because we'vemamy solvedrozwiązany the problemproblem in ChubutChubut provinceProwincja,
228
544000
3000
Ponieważ rozwiązaliśmy problem w prowincji Chubut,
09:22
whichktóry is like a statestan in ArgentinaArgentyna
229
547000
3000
coś jak stan w Argentynie,
09:25
where PuntaPunta TomboTombo is --
230
550000
2000
gdzie jest Punta Tombo --
09:27
so that's about 1,000 kilometerskilometrów of coastlinelinia brzegowa --
231
552000
2000
to ok. 1000 km wybrzeża --
09:29
but we haven'tnie mam solvedrozwiązany the problemproblem
232
554000
2000
ale nie rozwiązaliśmy problemu
09:31
in northernpółnocny ArgentinaArgentyna, UruguayUrugwaj and BrazilBrazylia.
233
556000
3000
w północnej Argentynie, Urugwaju i Brazylii.
09:35
So now I want to showpokazać you that penguinspingwiny are affectedafektowany.
234
560000
2000
Opowiem wam teraz o problemach pingwinów.
09:37
I'm just going to talk about two things.
235
562000
2000
Opowiem o dwóch rzeczach.
09:39
This is climateklimat changezmiana. Now this has really been a funzabawa studybadanie
236
564000
3000
To zmiana klimatu. To były naprawdę interesujące badania,
09:42
because I put satellitesatelita tagsTagi on the back
237
567000
2000
ponieważ umieszczałam tagi satelitarne na plecach
09:44
of these MagellanicMagellana penguinspingwiny.
238
569000
2000
pingwinów magellańskich.
09:46
Try to convinceprzekonać donorsdawców to give you a couplepara thousandtysiąc dollarsdolarów
239
571000
3000
Spróbujcie przekonać sponsorów, by dali kilka tysięcy dolarów,
09:49
to gluekleju a satellitesatelita tagznacznik on the back of penguinspingwiny.
240
574000
3000
by przykleić tagi na plecach pingwinów.
09:52
But we'vemamy been doing this now for more than a decadedekada to learnuczyć się where they go.
241
577000
3000
Ale robimy to już od ponad 10 lat, by dowiedzieć się gdzie wędrują.
09:55
We thought we neededpotrzebne a marineMarine protectedchroniony areapowierzchnia
242
580000
2000
Sądziliśmy, że wystarczy chroniony obszar morski
09:57
of about 30 kilometerskilometrów,
243
582000
2000
o szerokości ok 30 km,
09:59
and then we put a satellitesatelita tagznacznik on the back of a penguinPingwin.
244
584000
2000
i przyczepiliśmy pingwinom tagi satelitarne.
10:01
And what the penguinspingwiny showpokazać us --
245
586000
2000
I co nam pingwiny pokazały --
10:03
and these are all the little dotskropki
246
588000
2000
to te wszystkie małe punkciki
10:05
from where the penguins'pingwiny positionspozycje were
247
590000
2000
pokazujące gdzie pingwiny przebywały
10:07
for penguinspingwiny in incubationinkubacji in 2003 --
248
592000
2000
w okresie wysiadywania jaj w 2003 roku.
10:09
and what you see is some of these individualsosoby prywatne
249
594000
3000
Widzimy, że niektóre osobniki
10:12
are going 800 kilometerskilometrów away from theirich nestsgniazda.
250
597000
3000
wędrują na odległość 800 km od swoich gniazd.
10:15
So that meansznaczy as theirich mateMate
251
600000
2000
Oznacza to, że gdy jeden osobnik
10:17
is sittingposiedzenie on the nestgniazdo incubatinginkubacji the eggsjaja,
252
602000
3000
siedzi w gnieździe wysiadując jaja,
10:20
the other one is out there foragingżerowania,
253
605000
2000
drugi poszukuje jedzenia.
10:22
and the longerdłużej they have to stayzostać goneodszedł,
254
607000
2000
Im dłużej ich nie ma,
10:24
the worsegorzej conditionstan the mateMate is in when the mateMate comespochodzi back.
255
609000
3000
w tym gorszym stanie jest osobnik, który pozostał w gnieździe.
10:27
And, of coursekurs, all of this then leadswskazówki to a viciousVicious cyclecykl
256
612000
3000
Prowadzi to do błędnego koła,
10:30
and you can't raisepodnieść a lot of chickspisklęta.
257
615000
2000
niemożliwe jest wychowanie wielu piskląt.
10:32
Here you see in 2003 --
258
617000
2000
Tu widzicie rok 2003 --
10:34
these are all the dotskropki of where the penguinspingwiny are --
259
619000
2000
te punkty wskazują miejsca gdzie znajdują się pingwiny --
10:36
they were raisingwychowywanie a little over
260
621000
2000
wychowały średnio
10:38
a halfpół of a chickpisklę.
261
623000
3000
nieco ponad połowę pisklęcia.
10:41
Here, you can see in 2006,
262
626000
2000
A to rok 2006,
10:43
they raisedpodniesiony almostprawie threetrzy quartersmieszkanie
263
628000
2000
kiedy to wychowały prawie trzy-czwarte
10:45
of a chickpisklę perza nestgniazdo,
264
630000
2000
pisklęcia na gniazdo.
10:47
and you can see that they're closerbliższy to PuntaPunta TomboTombo;
265
632000
3000
Możecie też zauważyć, że są bliżej Punta Tombo;
10:50
they're not going as fardaleko away.
266
635000
3000
nie oddalają się tak bardzo.
10:53
This pastprzeszłość yearrok, in 2009,
267
638000
2000
Zeszłego roku, w 2009,
10:55
you can see that they're now raisingwychowywanie
268
640000
2000
możecie zobaczyć, że wychowały
10:57
about a fourthczwarty of a chickpisklę,
269
642000
2000
ok. jednej-czwartej pisklęcia.
10:59
and some of these individualsosoby prywatne are going
270
644000
2000
Niektóre z osobników wędrują
11:01
more than 900 kilometerskilometrów away from theirich nestsgniazda.
271
646000
3000
ponad 900 km od swoich gniazd.
11:04
So it's kinduprzejmy of like you havingmający a jobpraca in ChicagoChicago,
272
649000
2000
To tak, jak byście pracowali w Chicago
11:06
and then you get transferredprzeniesione
273
651000
2000
i dostali przeniesienie
11:08
to StSt. LouisLouis,
274
653000
2000
do St. Louis,
11:10
and your mateMate is not happyszczęśliwy about this
275
655000
2000
a wasze drugie połowy nie są z tego zadowolone,
11:12
because you've got to payzapłacić airfareprzelot,
276
657000
2000
ponieważ musicie zapłacić za przelot
11:14
because you're goneodszedł longerdłużej.
277
659000
2000
i nie będzie was dłużej.
11:16
The samepodobnie thing'srzecz jest trueprawdziwe for penguinspingwiny as well.
278
661000
3000
To samo odnosi się do pingwinów.
11:19
And they're going about, on averageśredni now,
279
664000
2000
Wędrują średnio
11:21
40 kilometerskilometrów fartherdalej than they did a decadedekada agotemu.
280
666000
3000
40 km dalej niż dziesięć lat temu.
11:25
We need to be ablezdolny to get informationInformacja out to the generalgenerał publicpubliczny.
281
670000
3000
Musimy mieć możliwość przekazania danych do opinii publicznej.
11:28
And so we startedRozpoczęty a publicationopublikowanie
282
673000
2000
Rozpoczęliśmy publikację
11:30
with the SocietySpołeczeństwo for ConservationOchrony
283
675000
2000
z organizacją Society for Conservation,
11:32
that we think presentsprzedstawia cutting-edgenajnowocześniejsze sciencenauka
284
677000
2000
która przedstawia najnowsze osiągnięcia nauki
11:34
in a newNowy, novelpowieść way,
285
679000
2000
w zupełnie nowatorski sposób
11:36
because we have reportersreporterzy that are good writerspisarze
286
681000
3000
dzięki reporterom, którzy są świetnymi pisarzami,
11:39
that actuallytak właściwie can distilldestylować the informationInformacja
287
684000
2000
potrafiącymi selekcjonować informacje
11:41
and make it accessibledostępny to the generalgenerał publicpubliczny.
288
686000
3000
i przystosowywać je dla odbiorców.
11:44
So if you're interestedzainteresowany in cutting-edgenajnowocześniejsze sciencenauka
289
689000
2000
Jeśli interesują was najnowsze osiągnięcia nauki
11:46
and smartermądrzejszy conservationochrona,
290
691000
2000
oraz inteligentna ochrona przyrody,
11:48
you should joinprzyłączyć się with our 11 partnerswzmacniacz --
291
693000
3000
powinniście dołączyć do naszych 11 partnerów,
11:51
some of them here in this roompokój, like the NatureNatura ConservancyOchronie środowiska --
292
696000
3000
niektórzy są na tej sali, np. organizacja Nature Conservancy
11:54
and look at this magazineczasopismo
293
699000
2000
i przyjrzeć się temu magazynowi,
11:56
because we need to get informationInformacja out about conservationochrona
294
701000
3000
ponieważ musimy informować o ochronie przyrody
11:59
to the generalgenerał publicpubliczny.
295
704000
2000
opinię publiczną.
12:01
LastlyWreszcie I want to say that
296
706000
2000
Na koniec chciałabym powiedzieć,
12:03
all of you, probablyprawdopodobnie,
297
708000
2000
że prawdopodobnie my wszyscy
12:05
have had some relationshipzwiązek at some time in your life
298
710000
2000
mieliśmy kiedyś do czynienia
12:07
with a dogpies, a catkot, some sortsortować of petzwierzę domowe,
299
712000
3000
z psem, kotem lub innym zwierzakiem
12:10
and you recognizeduznane that those are individualsosoby prywatne.
300
715000
2000
i wiemy, że każde z tych zwierząt jest inne.
12:12
And some of you considerrozważać them almostprawie partczęść of your familyrodzina.
301
717000
3000
Niektórzy z was traktują je jak członków rodziny.
12:15
If you had a relationshipzwiązek with a penguinPingwin,
302
720000
3000
Jeśli mielibyście do czynienia z pingwinem,
12:18
you'dty byś see it in the samepodobnie sortsortować of way.
303
723000
2000
mielibyście takie samo podejście.
12:20
They're amazingniesamowity creaturesstworzenia
304
725000
2000
Są zadziwiającymi stworzeniami,
12:22
that really changezmiana how you viewwidok the worldświat
305
727000
2000
które mają ogromny wpływ na to jak postrzegamy świat,
12:24
because they're not that differentróżne from us:
306
729000
2000
ponieważ wcale się tak od nas nie różnią.
12:26
They're tryingpróbować to make a livingżycie,
307
731000
2000
Próbują żyć.
12:28
they're tryingpróbować to raisepodnieść theirich offspringpotomstwo,
308
733000
2000
Próbują wychowywać potomstwo.
12:30
they're tryingpróbować to get on and surviveprzetrwać in the worldświat.
309
735000
3000
Próbują jakoś przetrwać.
12:33
This is TurboTurbo the PenguinPingwin.
310
738000
2000
A to jest pingwin Turbo.
12:35
Turbo'sTurbo never been fedkarmiony.
311
740000
2000
Nigdy nie był karmiony.
12:37
He metspotkał us and got his nameNazwa
312
742000
2000
Spotkał nas i otrzymał takie imię,
12:39
because he startedRozpoczęty standingna stojąco underpod
313
744000
2000
ponieważ stał pod moją
12:41
my dieseldiesel truckciężarówka: a turboTurbo truckciężarówka,
314
746000
2000
dieslowską ciężarówką, ciężarówką turbo,
12:43
so we namedo imieniu him TurboTurbo.
315
748000
2000
więc nazwaliśmy go Turbo.
12:45
TurboTurbo has takenwzięty to knockingpukanie on the doordrzwi with his beakdziób,
316
750000
2000
Turbo zapukał dziobem do drzwi.
12:47
we let him in and he comespochodzi in here.
317
752000
2000
Wpuściliśmy go, a on wszedł.
12:49
And I just wanted to showpokazać you
318
754000
2000
Chciałam wam pokazać
12:51
what happenedstało się one day
319
756000
2000
co wydarzyło się pewnego dnia,
12:53
when TurboTurbo broughtprzyniósł in a friendprzyjaciel.
320
758000
3000
kiedy Turbo przyprowadził kolegę.
12:56
So this is TurboTurbo.
321
761000
2000
Więc to jest Turbo.
12:58
He's comingprzyjście up to one of my graduateukończyć studentsstudenci and flipperFlipper pattinggłaskanie,
322
763000
3000
podchodzi do mojej studentki i klaszcze płetwami,
13:01
whichktóry he would do to a femalePłeć żeńska penguinPingwin.
323
766000
3000
co normalnie robiłby w obecności samicy.
13:05
And you can see, he's not tryingpróbować to bitegryźć.
324
770000
2000
Jak widzicie, nie próbuję dziobnąć.
13:07
This guy has never been in before
325
772000
2000
Ten koleś nigdy wcześniej nie był w środku
13:09
and he's tryingpróbować to figurepostać out, "What is going on?
326
774000
2000
więc próbuje się zorientować, "Co tu się dzieje?
13:11
What is this guy doing?
327
776000
2000
Co on robi?
13:13
This is really prettyładny weirddziwne."
328
778000
2000
To naprawdę bardzo dziwne."
13:15
And you'llTy będziesz see soonwkrótce
329
780000
2000
I za chwilę zobaczycie,
13:17
that my graduateukończyć studentstudent ...
330
782000
2000
że moja studentka --
13:19
and you see, Turbo'sTurbo prettyładny intentzamiar
331
784000
2000
i zobaczcie, Turbo bardzo pilnie
13:21
on his flipperFlipper pattinggłaskanie.
332
786000
2000
klaszcze płetwami.
13:23
And now he's looking at the other guy,
333
788000
2000
Patrzy na tego drugiego,
13:25
sayingpowiedzenie, "You are really weirddziwne."
334
790000
2000
jakby chciał powiedzieć "Jesteś naprawdę dziwny."
13:27
And now look at this: not friendlyprzyjazny.
335
792000
2000
Spójrzcie, to nie było miłe.
13:29
So penguinspingwiny really differróżnić się in theirich personalitiesosobowości
336
794000
3000
Pingwiny różnią się osobowością,
13:32
just like our dogspsy and our catskoty.
337
797000
3000
tak jak nasze psy i koty.
13:35
We're alsorównież tryingpróbować to collectzebrać our informationInformacja
338
800000
3000
My również staramy się zbierać informacje
13:38
and becomestają się more technologicallytechnologicznie literateliterat.
339
803000
3000
stosować lepsze technologie.
13:41
So we're tryingpróbować to put that
340
806000
2000
Próbujemy stosować komputery
13:43
in computerskomputery in the fieldpole.
341
808000
2000
w terenie.
13:45
And penguinspingwiny are always involvedzaangażowany in helpingporcja jedzenia us
342
810000
3000
Pingwiny zawsze nam pomagają
13:48
or not helpingporcja jedzenia us in one way or anotherinne.
343
813000
3000
lub nie, w taki czy inny sposób.
13:51
This is a radioradio frequencyczęstotliwość IDIDENTYFIKATOR systemsystem.
344
816000
3000
To jest system identyfikacji częstotliwości radiowych.
13:54
You put a little piecekawałek of riceRyż in the footstopa of a penguinPingwin
345
819000
3000
Umieszczamy w stopie pingwina drobinę ryżu,
13:57
that has a barcodekod kreskowy, so it tellsmówi you who it is.
346
822000
2000
który ma kod paskowy pozwalający na identyfikację.
13:59
It walksspacery over the padPodkładka, and you know who it is.
347
824000
2000
Przechodzi przez podkładkę i wiadomo, kto to jest.
14:01
Okay, so here are a fewkilka penguinspingwiny comingprzyjście in.
348
826000
3000
O, przechodzi kilka pingwinów.
14:04
See, this one'sswoje comingprzyjście back to its nestgniazdo.
349
829000
2000
Ten idzie z powrotem do gniazda.
14:06
They're all comingprzyjście in at this time,
350
831000
2000
Wszystkie pojawiają się o tej porze,
14:08
walkingpieszy acrossprzez there, just kinduprzejmy of leisurelyspokojnie comingprzyjście in.
351
833000
2000
przechodząc po prostu wpadają dla przyjemności.
14:10
Here'sTutaj jest a femalePłeć żeńska that's in a hurrypośpiech. She's got foodjedzenie.
352
835000
2000
Tu jest samica, która się spieszy.
14:12
She's really rushinggwałtowny back, because it's hotgorąco,
353
837000
3000
Spieszy się z powrotem, bo jest gorąco,
14:15
to try to feedkarmić her chickspisklęta.
354
840000
2000
a ona będzie karmić pisklęta.
14:17
And then there's anotherinne fellowfacet that will leisurelyspokojnie come by.
355
842000
3000
A tu inny kolega, który spokojnie się przechadza.
14:20
Look how fatgruby he is. He's walkingpieszy back to feedkarmić his chickspisklęta.
356
845000
3000
Patrzcie, jaki gruby. Wraca nakarmić pisklęta.
14:23
Then I realizerealizować that they're playinggra
357
848000
2000
Zorientowałam się, że bawią się
14:25
kingkról of the boxpudełko.
358
850000
3000
we władcę pudełka.
14:28
This is my boxpudełko up here, and this is the systemsystem that worksPrace.
359
853000
3000
To moje pudło, a to działający system.
14:31
You can see this penguinPingwin, he goesidzie over, he lookswygląda at those wiresprzewody,
360
856000
3000
Widać jak pingwin tam podchodzi, patrzy na kable
14:34
does not like that wiredrut.
361
859000
3000
i nie podoba mu się ten kabel.
14:37
He unplugsodłącza the wiredrut; we have no datadane.
362
862000
3000
Więc go odłącza i nie mamy danych.
14:40
(LaughterŚmiech)
363
865000
2000
(Śmiech)
14:42
So, they really are prettyładny amazingniesamowity creaturesstworzenia.
364
867000
3000
Naprawdę są niezwykłymi stworzeniami.
14:47
OK.
365
872000
2000
No dobrze.
14:49
MostWiększość importantważny thing is:
366
874000
2000
Rzecz w tym,
14:51
Only you can changezmiana yourselfsiebie,
367
876000
2000
że tylko Ty możesz zmienić siebie.
14:53
and only you can changezmiana the worldświat
368
878000
2000
Tylko wy możecie zmienić świat
14:55
and make it better, for people
369
880000
2000
na lepszy, tak dla ludzi
14:57
as well as penguinspingwiny.
370
882000
2000
jak i pingwinów.
14:59
So, thank you very much. (ApplauseAplauz)
371
884000
2000
Dziękuję bardzo.
Translated by Joanna Stefanska
Reviewed by Michal Lasota

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Dee Boersma - Conservation biologist
Dee Boersma considers penguins ocean sentinels, helping us understand the effects of pollution, overfishing and climate change on the marine environment.

Why you should listen

To Dee Boersma, penguins are more than charming birds in tuxes. Highly sensitive to variations in the ocean, penguins are sentinels, sounding the alarm on environmental threats to marine ecosystems. As director of the Wildlife Conservation Society's Penguin Project, she has dedicated almost three decades to tracking them in the South Atlantic. Using "nametags" -- numbered metal bands -- Boersma and her team follow hundreds of individual penguins to learn where they go, what they eat and how they survive to the next breeding season.

Boersma's studies show that the birds must now swim further in search of food, costing energy and time, leading to detrimental consequences for their mate and young. Her data does not paint a pretty picture, but local conservation efforts she spearheaded, such as moving oil tanker lanes further from the coast, have been successful. Humans, she notes, are responsible for penguins' current woes but can also be their saviors.

More profile about the speaker
Dee Boersma | Speaker | TED.com