ABOUT THE SPEAKER
Sheena Iyengar - Psycho-economist
Sheena Iyengar studies how people choose (and what makes us think we're good at it).

Why you should listen

We all think we're good at making choices; many of us even enjoy making them. Sheena Iyengar looks deeply at choosing and has discovered many surprising things about it. For instance, her famous "jam study," done while she was a grad student, quantified a counterintuitive truth about decisionmaking -- that when we're presented with too many choices, like 24 varieties of jam, we tend not to choose anything at all. (This and subsequent, equally ingenious experiments have provided rich material for Malcolm Gladwell and other pop chroniclers of business and the human psyche.)

Iyengar's research has been informing business and consumer-goods marketing since the 1990s. But she and her team at the Columbia Business School throw a much broader net. Her analysis touches, for example, on the medical decisionmaking that might lead up to choosing physician-assisted suicide, on the drawbacks of providing too many choices and options in social-welfare programs, and on the cultural and geographical underpinning of choice. Her book The Art of Choosing shares her research in an accessible and charming story that draws examples from her own life.

Watch a Facebook-exclusive short video from Sheena Iyengar: "Ballet Slippers" >>

More profile about the speaker
Sheena Iyengar | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2010

Sheena Iyengar: The art of choosing

Sheena Iyengar: Sztuka wyboru

Filmed:
3,620,529 views

Sheena Iyengar bada w jaki sposób dokonujemy wyborów - i co sądzimy o tych, których dokonaliśmy. W TEDGlobal mówi zarówno o błahych wyborach (Cola a Pepsi) jak i o tych znaczących. Przedstawia też swoje przełomowe badania, które ujawniają zaskakujące nastawienie do naszych wyborów.
- Psycho-economist
Sheena Iyengar studies how people choose (and what makes us think we're good at it). Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:22
TodayDzisiaj, I'm going to take you
0
7000
2000
Dzisiaj mam zamiar zabrać was
00:24
around the worldświat in 18 minutesminuty.
1
9000
2000
w osiemnastominutową podróż dookoła świata.
00:26
My basebaza of operationsoperacje is in the U.S.,
2
11000
3000
Moja baza wypadowa znajduje się w USA.
00:29
but let's startpoczątek at the other endkoniec of the mapmapa,
3
14000
2000
Ale zacznijmy po przeciwnej stronie mapy
00:31
in KyotoKyoto, JapanJaponia,
4
16000
2000
w Kioto, w Japonii,
00:33
where I was livingżycie with a JapaneseJapoński familyrodzina
5
18000
3000
gdzie mieszkałam u japońskiej rodziny,
00:36
while I was doing partczęść of my dissertationaldissertational researchBadania
6
21000
2000
gdy wykonywałam część badań do mojej pracy doktorskiej
00:38
15 yearslat agotemu.
7
23000
3000
15 lat temu.
00:41
I knewwiedziałem even then that I would encounterspotkanie
8
26000
2000
Już wtedy wiedziałam, że czekają mnie
00:43
culturalkulturalny differencesróżnice and misunderstandingsnieporozumienia,
9
28000
2000
różnice kulturowe i wynikające z nich nieporozumienia,
00:45
but they poppedpękło up when I leastnajmniej expectedspodziewany it.
10
30000
3000
ale pojawiały się one w najmniej oczekiwanych momentach.
00:48
On my first day,
11
33000
2000
Pierwszego dnia
00:50
I wentposzedł to a restaurantrestauracja,
12
35000
2000
poszłam do restauracji
00:52
and I orderedzamówione a cupPuchar of greenZielony teaherbata with sugarcukier.
13
37000
2000
i zamówiłam zieloną herbatę z cukrem.
00:54
After a pausepauza, the waiterKelner said,
14
39000
2000
Po chwili milczenia kelner powiedział:
00:56
"One does not put sugarcukier in greenZielony teaherbata."
15
41000
3000
"Nie zwykło się słodzić zielonej herbaty."
01:00
"I know," I said. "I'm awareświadomy of this customniestandardowe.
16
45000
2000
"Wiem." - odpowiedziałam - "Znam ten zwyczaj,
01:02
But I really like my teaherbata sweetSłodkie."
17
47000
3000
ale naprawdę lubię słodką herbatę."
01:05
In responseodpowiedź, he gavedał me an even more courteousuprzejmy versionwersja
18
50000
3000
Kelner jeszcze bardziej uprzejmie
01:08
of the samepodobnie explanationwyjaśnienie.
19
53000
2000
wytłumaczył mi:
01:10
"One does not put sugarcukier
20
55000
2000
Nie zwykło się słodzić
01:12
in greenZielony teaherbata."
21
57000
3000
zielonej herbaty."
01:15
"I understandzrozumieć," I said,
22
60000
2000
"Zdaję sobie sprawę" - powiedziałam - "z tego,
01:17
"that the JapaneseJapoński do not put sugarcukier in theirich greenZielony teaherbata,
23
62000
2000
że Japończycy nie słodzą zielonej herbaty.
01:19
but I'd like to put some sugarcukier
24
64000
2000
Ale ja chciałabym trochę cukru
01:21
in my greenZielony teaherbata."
25
66000
2000
w mojej herbacie."
01:23
(LaughterŚmiech)
26
68000
2000
(Śmiech)
01:25
SurprisedZaskoczony by my insistenceupór,
27
70000
2000
Zaskoczony moją nieustępliwością
01:27
the waiterKelner tookwziął up the issuekwestia with the managermenedżer.
28
72000
2000
kelner udał się z tą sprawą do kierownika.
01:29
PrettyŁadny soonwkrótce,
29
74000
2000
Bardzo szybko
01:31
a lengthydługie discussiondyskusja ensuedmilczenie,
30
76000
2000
wywiązała się długa dyskusja,
01:33
and finallywreszcie the managermenedżer cameoprawa ołowiana witrażu over to me and said,
31
78000
3000
aż w końcu kierownik podszedł do mojego stolika i powiedział:
01:36
"I am very sorry. We do not have sugarcukier."
32
81000
3000
"Bardzo mi przykro, ale nie mamy cukru."
01:39
(LaughterŚmiech)
33
84000
2000
(Śmiech)
01:41
Well, sinceod I couldn'tnie mógł have my teaherbata the way I wanted it,
34
86000
3000
No cóż, skoro nie mogłam wypić takiej herbaty jaką chciałam
01:44
I orderedzamówione a cupPuchar of coffeeKawa,
35
89000
2000
zamówiłam filiżankę kawy,
01:46
whichktóry the waiterKelner broughtprzyniósł over promptlyniezwłocznie.
36
91000
2000
którą kelner niezwłocznie przyniósł.
01:48
RestingOdpoczynek on the saucerspodek
37
93000
2000
A tam, na spodku znajdowały się
01:50
were two packetspakiety of sugarcukier.
38
95000
3000
dwie paczuszki cukru.
01:53
My failureniepowodzenie to procureZaopatrzenie myselfsiebie
39
98000
3000
Moja nieudana próba zamówienia
01:56
a cupPuchar of sweetSłodkie, greenZielony teaherbata
40
101000
2000
słodzonej zielonej herbaty
01:58
was not duez powodu to a simpleprosty misunderstandingnieporozumienia.
41
103000
3000
nie wynikała z powodu zwykłego nieporozumienia.
02:01
This was duez powodu to a fundamentalfundamentalny differenceróżnica
42
106000
2000
Wynikała z fundamentalnej różnicy w sposobie
02:03
in our ideaspomysły about choicewybór.
43
108000
3000
w jaki postrzegamy wybór.
02:06
From my AmericanAmerykański perspectiveperspektywiczny,
44
111000
2000
Z mojego punktu widzenia, jako Amerykanki
02:08
when a payingintratny customerklient makesczyni a reasonablerozsądny requestwniosek
45
113000
2000
jeżeli klient ma rozsądne życzenia
02:10
basedna podstawie on her preferencesPreferencje,
46
115000
2000
spowodowane jego preferencjami
02:12
she has everykażdy right to have that requestwniosek metspotkał.
47
117000
3000
to ma pełne prawo do tego, żeby to życzenie zostało spełnione.
02:15
The AmericanAmerykański way, to quotezacytować BurgerBurger KingKról,
48
120000
2000
Amerykańskie podejście to, cytując za Burger Kingiem:
02:17
is to "have it your way,"
49
122000
2000
"niech będzie tak, jak ty chcesz"
02:19
because, as StarbucksStarbucks saysmówi,
50
124000
2000
ponieważ, jak twierdzi Starbucks
02:21
"happinessszczęście is in your choiceswybory."
51
126000
2000
"wybór daje ci szczęście."
02:23
(LaughterŚmiech)
52
128000
2000
(Śmiech)
02:25
But from the JapaneseJapoński perspectiveperspektywiczny,
53
130000
3000
Ale z punktu widzenia Japończyków
02:28
it's theirich dutyobowiązek to protectochraniać those who don't know any better --
54
133000
3000
ich obowiązkiem jest ochronienie tych, którzy nie zdają sobie sprawy,
02:31
(LaughterŚmiech)
55
136000
2000
(Śmiech)
02:33
in this casewalizka, the ignorantnieświadomy gaijinGaijin --
56
138000
2000
w tym wypadku niedouczonego gaijina,
02:35
from makingzrobienie the wrongźle choicewybór.
57
140000
3000
przed dokonaniem złego wyboru.
02:38
Let's facetwarz it: the way I wanted my teaherbata
58
143000
2000
Taka jest prawda: herbata, którą chciałam
02:40
was inappropriateniewłaściwy accordingwedług to culturalkulturalny standardsstandardy,
59
145000
3000
była niezgodna z normami kulturowymi
02:43
and they were doing theirich bestNajlepiej to help me savezapisać facetwarz.
60
148000
3000
i obsługa starała się, żebym nie straciła twarzy.
02:46
AmericansAmerykanie tendzmierzać to believe
61
151000
2000
Amerykanie wierzą,
02:48
that they'veoni reachedosiągnięty some sortsortować of pinnacleszczyt
62
153000
2000
że osiągnęli szczyt w
02:50
in the way they practicećwiczyć choicewybór.
63
155000
2000
sztuce wyboru.
02:52
They think that choicewybór, as seenwidziany throughprzez the AmericanAmerykański lensobiektyw
64
157000
3000
Uważają, że amerykański sposób postrzegania wyboru najlepiej
02:55
bestNajlepiej fulfillsspełnia an innatewrodzone and universaluniwersalny
65
160000
2000
zaspokaja wrodzone i uniwersalne
02:57
desirepragnienie for choicewybór in all humansludzie.
66
162000
3000
dla wszystkich ludzi pragnienie wolności wyboru.
03:00
UnfortunatelyNiestety,
67
165000
2000
Niestety ta wiara
03:02
these beliefswierzenia are basedna podstawie on assumptionszałożenia
68
167000
2000
oparta jest na założeniach,
03:04
that don't always holdutrzymać trueprawdziwe
69
169000
2000
które nie zawsze są prawdziwe
03:06
in manywiele countrieskraje, in manywiele cultureskultury.
70
171000
3000
dla wszystkich krajów i kultur.
03:09
At timesczasy they don't even holdutrzymać trueprawdziwe
71
174000
2000
Czasami nie sprawdzają się one
03:11
at America'sAmerica's ownwłasny bordersgranice.
72
176000
2000
nawet w Ameryce.
03:13
I'd like to discussomawiać some of these assumptionszałożenia
73
178000
2000
Chciałabym opowiedzieć o niektórych założeniach
03:15
and the problemsproblemy associatedpowiązany with them.
74
180000
3000
i związanych z nimi problemach.
03:18
As I do so, I hopenadzieja you'llTy będziesz startpoczątek thinkingmyślący
75
183000
2000
Mam nadzieję, że zaczniecie myśleć
03:20
about some of your ownwłasny assumptionszałożenia
76
185000
2000
o Waszych założeniach i o tym
03:22
and how they were shapedw kształcie by your backgroundstła.
77
187000
3000
jak zostały one ukształtowane przez Wasze pochodzenia.
03:25
First assumptionzałożenie:
78
190000
2000
Pierwsze założenie:
03:27
if a choicewybór affectsma wpływ you,
79
192000
2000
jeżeli wybór dotyczy Ciebie
03:29
then you should be the one to make it.
80
194000
2000
to Ty powinieneś podejmować decyzję.
03:31
This is the only way to ensurezapewnić
81
196000
2000
To jedyny sposób, żeby twoje
03:33
that your preferencesPreferencje and interestszainteresowania
82
198000
2000
preferencje i interesy
03:35
will be mostwiększość fullycałkowicie accountedstanowiły for.
83
200000
3000
zostały jak najlepiej uwzględnione.
03:38
It is essentialistotny for successpowodzenie.
84
203000
3000
Jest to niezbędne, żeby osiągnąć sukces.
03:41
In AmericaAmeryka, the primarypodstawowa locuslocus of choicewybór
85
206000
3000
W Ameryce głównym źródłem wyboru
03:44
is the individualindywidualny.
86
209000
2000
jest jednostka.
03:46
People mustmusi choosewybierać for themselvessami, sometimesczasami stickingklejący to theirich gunspistolety,
87
211000
3000
Ludzie sami dokonują wyboru, często obstając przy swoim
03:49
regardlessbez względu of what other people want or recommendpolecić.
88
214000
3000
bez względu na życzenia lub rady innych.
03:52
It's callednazywa "beingistota trueprawdziwe to yourselfsiebie."
89
217000
3000
Nazywamy to byciem wiernym sobie.
03:55
But do all individualsosoby prywatne benefitzasiłek
90
220000
2000
Ale czy każdy człowiek korzysta
03:57
from takingnabierający suchtaki an approachpodejście to choicewybór?
91
222000
3000
z takiego podejścia do wyboru?
04:00
MarkMark LepperLepper and I did a seriesseria of studiesstudia
92
225000
2000
Razem z Markiem Lepper'em przeprowadziliśmy szereg badań,
04:02
in whichktóry we soughtposzukiwany the answerodpowiedź to this very questionpytanie.
93
227000
3000
które miały odpowiedzieć na to pytanie.
04:05
In one studybadanie,
94
230000
2000
W jednym z badań
04:07
whichktóry we ranpobiegł in JapantownJapantown, SanSan FranciscoFrancisco,
95
232000
3000
przeprowadzonym w Japantown w San Francisco
04:10
we broughtprzyniósł seven-siedem- to nine-year-oldNine-year-old Anglo-Anglo- and Asian-AmericanAsian-American childrendzieci
96
235000
3000
zaprosiliśmy grupę angloamerykańskich i azjatycko-amerykańskich dziewięciolatków
04:13
into the laboratorylaboratorium,
97
238000
2000
do naszej pracowni
04:15
and we dividedpodzielony them up into threetrzy groupsgrupy.
98
240000
2000
i podzieliliśmy ich na 3 grupy.
04:17
The first groupGrupa cameoprawa ołowiana witrażu in,
99
242000
2000
Kiedy pierwsza grupa weszła,
04:19
and they were greetedpozdrowiony by MissMiss SmithSmith,
100
244000
2000
została powitana przez Panią Smith,
04:21
who showedpokazał them sixsześć bigduży pileshemoroidy of anagramAnagram puzzleszagadki.
101
246000
3000
która pokazała im 6 dużych stosów klocków do gry w anagramy.
04:24
The kidsdzieciaki got to choosewybierać whichktóry pilestos of anagramsanagramów they would like to do,
102
249000
3000
Dzieci mogły wybrać, który stos klocków chcą zrobić.
04:27
and they even got to choosewybierać whichktóry markerznacznik
103
252000
2000
Mogły nawet wybrać, którym pisakiem
04:29
they would writepisać theirich answersodpowiedzi with.
104
254000
2000
będą zapisywać odpowiedzi.
04:31
When the seconddruga groupGrupa of childrendzieci cameoprawa ołowiana witrażu in,
105
256000
2000
Kiedy przyszła druga grupa dzieci
04:33
they were broughtprzyniósł to the samepodobnie roompokój, shownpokazane the samepodobnie anagramsanagramów,
106
258000
3000
zaprowadzono je do tej samej sali, pokazano te same klocki,
04:36
but this time MissMiss SmithSmith told them
107
261000
2000
ale tym razem Pani Smith powiedziała im,
04:38
whichktóry anagramsanagramów to do
108
263000
2000
który stos wybrać
04:40
and whichktóry markersmarkery to writepisać theirich answersodpowiedzi with.
109
265000
3000
i którym markerem zapisywać odpowiedzi.
04:43
Now when the thirdtrzeci groupGrupa cameoprawa ołowiana witrażu in,
110
268000
3000
Kiedy przyszła trzecia grupa
04:46
they were told that theirich anagramsanagramów and theirich markersmarkery
111
271000
3000
powiedziano im, że ich anagramy i pisaki
04:49
had been chosenwybrany by theirich mothersmatki.
112
274000
2000
zostały wybrane przez ich mamy.
04:51
(LaughterŚmiech)
113
276000
2000
(Śmiech)
04:53
In realityrzeczywistość,
114
278000
2000
W rzeczywistości
04:55
the kidsdzieciaki who were told what to do,
115
280000
2000
dzieciom za które decydowały
04:57
whetherczy by MissMiss SmithSmith or theirich mothersmatki,
116
282000
2000
Pani Smith czy ich mamy
04:59
were actuallytak właściwie givendany the very samepodobnie activityczynność,
117
284000
2000
dano te same zadania,
05:01
whichktóry theirich counterpartsodpowiedniki in the first groupGrupa
118
286000
2000
które ich koledzy z pierwszej grupy
05:03
had freelyswobodnie chosenwybrany.
119
288000
2000
sami wybrali.
05:05
With this procedureprocedura, we were ablezdolny to ensurezapewnić
120
290000
2000
Dzięki temu byliśmy pewni,
05:07
that the kidsdzieciaki acrossprzez the threetrzy groupsgrupy
121
292000
2000
że dzieci we wszystkich trzech grupach
05:09
all did the samepodobnie activityczynność,
122
294000
2000
wykonywały to samo zadanie
05:11
makingzrobienie it easierłatwiejsze for us to compareporównać performancewydajność.
123
296000
3000
dzięki czemu było nam łatwiej porównać wyniki.
05:14
SuchTakie smallmały differencesróżnice in the way we administeredpodawać the activityczynność
124
299000
3000
Niewielkie różnice w sposobie udzielenia poleceń
05:17
yieldedprzyniosły strikinguderzający differencesróżnice
125
302000
2000
wywołały uderzające różnice
05:19
in how well they performedwykonany.
126
304000
2000
w osiągniętych przez dzieci wynikach.
05:21
Anglo-AmericansAnglo-Amerykanów,
127
306000
2000
Angloamerykanie
05:23
they did two and a halfpół timesczasy more anagramsanagramów
128
308000
3000
zrobili 2,5 raza więcej anagramów
05:26
when they got to choosewybierać them,
129
311000
2000
kiedy sami mogli je wybrać
05:28
as comparedporównywane to when it was
130
313000
2000
niż kiedy zostały
05:30
chosenwybrany for them by MissMiss SmithSmith or theirich mothersmatki.
131
315000
3000
one wybrane przez Panią Smith czy ich mamy.
05:33
It didn't mattermateria who did the choosingwybór,
132
318000
3000
Nieważne, która z nich wybierała -
05:36
if the taskzadanie was dictateddyktowane by anotherinne,
133
321000
2000
jeżeli decydowała inna osoba
05:38
theirich performancewydajność sufferedcierpiał.
134
323000
2000
ich wyniki były gorsze.
05:40
In factfakt, some of the kidsdzieciaki were visiblyWidocznie embarrassedZakłopotany
135
325000
3000
Co więcej, niektóre dzieci były zażenowane,
05:43
when they were told that theirich mothersmatki had been consultedkonsultacje.
136
328000
3000
kiedy się dowiedziały, że poradzono się ich matek.
05:46
(LaughterŚmiech)
137
331000
2000
(Śmiech)
05:48
One girldziewczyna namedo imieniu MaryMary said,
138
333000
2000
Dziewczynka imieniem Mary powiedziała:
05:50
"You askedspytał my mothermama?"
139
335000
3000
"Spytaliście mojej mamy?"
05:53
(LaughterŚmiech)
140
338000
2000
(Śmiech)
05:55
In contrastkontrast,
141
340000
2000
Natomiast
05:57
Asian-AmericanAsian-American childrendzieci
142
342000
2000
dzieci azjatyckiego pochodzenia
05:59
performedwykonany bestNajlepiej when they believeduwierzyli
143
344000
2000
osiągały najlepsze wyniki,
06:01
theirich mothersmatki had madezrobiony the choicewybór,
144
346000
3000
kiedy to ich mamy dokonywały wyboru,
06:04
seconddruga bestNajlepiej when they chosewybrał for themselvessami,
145
349000
3000
gorsze kiedy same decydowały
06:07
and leastnajmniej well when it had been chosenwybrany by MissMiss SmithSmith.
146
352000
3000
a najgorsze kiedy decyzję podejmowała Pani Smith.
06:10
A girldziewczyna namedo imieniu NatsumiNatsumi
147
355000
2000
Dziewczynka o imieniu Natsumi
06:12
even approachedzbliżył się MissMiss SmithSmith as she was leavingodejście the roompokój
148
357000
2000
wychodząc z sali podeszła do Pani Smith,
06:14
and tuggedszarpał on her skirtSpódnica and askedspytał,
149
359000
2000
pociągnęła ją za spódnice i poprosiła:
06:16
"Could you please tell my mommyMamusiu
150
361000
2000
"Czy może Pani powiedzieć mojej mamie,
06:18
I did it just like she said?"
151
363000
3000
że zrobiłam wszystko dokładnie tak jak kazała?"
06:22
The first-generationpierwsza generacja childrendzieci were stronglysilnie influencedpod wpływem
152
367000
3000
Dzieci z pierwszego pokolenia były pod silnym wpływem
06:25
by theirich immigrantimigrantów parents'rodziców
153
370000
2000
stosunku do wyboru
06:27
approachpodejście to choicewybór.
154
372000
2000
swoich rodziców imigrantów.
06:29
For them, choicewybór was not just a way
155
374000
2000
Dla nich wybór nie był sposobem
06:31
of definingdefiniowanie and assertingpotwierdzające
156
376000
2000
określania i manifestacji
06:33
theirich individualityindywidualność,
157
378000
2000
swojej indywidualności
06:35
but a way to createStwórz communityspołeczność and harmonyHarmonia
158
380000
2000
ale sposobem na stworzenie więzi i harmoni
06:37
by deferringOdraczanie to the choiceswybory
159
382000
2000
poprzez zdanie się na wybór
06:39
of people whomkogo they trustedzaufany and respectedszanowany.
160
384000
3000
ludzi, którym ufają i których szanują.
06:42
If they had a conceptpojęcie of beingistota trueprawdziwe to one'sswoje selfsamego siebie,
161
387000
3000
Gdyby mieli pojęcie bycia wiernym własnemu ja
06:45
then that selfsamego siebie, mostwiększość likelyprawdopodobne,
162
390000
2000
to to ja
06:47
[was] composedopanowany, not of an individualindywidualny,
163
392000
2000
byłoby prawdopodobnie
06:49
but of a collectivekolektyw.
164
394000
2000
zbiorowe a nie indywidualne.
06:51
SuccessSukces was just as much about pleasingprzyjemny keyklawisz figuresfigury
165
396000
3000
Sukcesem było zarówno zadowolenie ważnych osób
06:54
as it was about satisfyingsatysfakcjonujące
166
399000
2000
jak i zaspokojenie
06:56
one'sswoje ownwłasny preferencesPreferencje.
167
401000
2000
własnych preferencji.
06:58
Or, you could say that
168
403000
2000
Można też powiedzieć,
07:00
the individual'sosoby preferencesPreferencje were shapedw kształcie
169
405000
2000
że na preferencje danej osoby wpływały
07:02
by the preferencesPreferencje of specifickonkretny othersinni.
170
407000
3000
preferencje pewnych innych osób.
07:06
The assumptionzałożenie then that we do bestNajlepiej
171
411000
2000
Założenie, że osiągamy najlepsze wyniki
07:08
when the individualindywidualny selfsamego siebie chooseswybiera
172
413000
2000
kiedy sami podejmujemy decyzję
07:10
only holdstrzyma
173
415000
2000
jest prawdziwe
07:12
when that selfsamego siebie
174
417000
2000
kiedy dana osoba
07:14
is clearlywyraźnie dividedpodzielony from othersinni.
175
419000
3000
jest wyraźnie oddzielona od innych.
07:17
When, in contrastkontrast,
176
422000
2000
Natomiast kiedy
07:19
two or more individualsosoby prywatne
177
424000
2000
dwie lub więcej osób
07:21
see theirich choiceswybory and theirich outcomeswyniki
178
426000
2000
postrzegają swoje wybory i ich konsekwencje
07:23
as intimatelyściśle connectedpołączony,
179
428000
2000
jako blisko związane
07:25
then they maymoże amplifywzmocnić one another'sinnej osoby successpowodzenie
180
430000
3000
wtedy mogą one zwiększyć swój sukces
07:28
by turningobrócenie choosingwybór
181
433000
2000
poprzez zamianę wyboru
07:30
into a collectivekolektyw actdziałać.
182
435000
2000
we wspólne działanie.
07:32
To insistdomagać się that they choosewybierać independentlyniezależnie
183
437000
3000
Zmuszanie do osobnego wyboru
07:35
mightmoc actuallytak właściwie compromisekompromis
184
440000
2000
może negatywnie wpłynąć
07:37
bothobie theirich performancewydajność
185
442000
2000
na wyniki obu osób
07:39
and theirich relationshipsrelacje.
186
444000
2000
i na ich wzajemne stosunki.
07:41
YetJeszcze that is exactlydokładnie what
187
446000
2000
A jednak to dokładnie tego
07:43
the AmericanAmerykański paradigmparadygmat demandswymagania.
188
448000
2000
wymaga amerykański model.
07:45
It leavesodchodzi little roompokój for interdependencewspółzależność
189
450000
3000
Nie uwzględnia on współzależności
07:48
or an acknowledgmentpotwierdzenie of individualindywidualny fallibilityzawodność.
190
453000
3000
czy omylności jednostki.
07:51
It requireswymaga that everyonekażdy treatleczyć choicewybór
191
456000
3000
Wymaga aby wszyscy traktowali wybór
07:54
as a privateprywatny and self-definingsamodzielnego definiowania actdziałać.
192
459000
3000
jako osobiste i samookreślające działanie.
07:58
People that have growndorosły up in suchtaki a paradigmparadygmat
193
463000
2000
Ludzie, którzy dorastali w takim modelu
08:00
mightmoc find it motivatingmotywowanie,
194
465000
2000
mogą to uznać za motywujące.
08:02
but it is a mistakebłąd to assumezałożyć
195
467000
2000
Ale błędem jest zakładanie,
08:04
that everyonekażdy thrivesrozwija się underpod the pressurenacisk
196
469000
2000
że wszystkim służy presja
08:06
of choosingwybór alonesam.
197
471000
3000
samotnego wyboru.
08:09
The seconddruga assumptionzałożenie whichktóry informsinformuje the AmericanAmerykański viewwidok of choicewybór
198
474000
3000
Drugim założeniem, które charakteryzuje amerykański sposób postrzegania wyboru
08:12
goesidzie something like this.
199
477000
2000
brzmi mniej więcej tak.
08:14
The more choiceswybory you have,
200
479000
2000
Im więcej możliwości wyboru,
08:16
the more likelyprawdopodobne you are
201
481000
2000
tym większe prawdopodobieństwo,
08:18
to make the bestNajlepiej choicewybór.
202
483000
2000
że dokonasz właściwego.
08:20
So bringprzynieść it on, WalmartWalmart, with 100,000 differentróżne productsprodukty,
203
485000
3000
Więc niech żyje Walmart z 100 000 różnymi produktami,
08:23
and AmazonAmazon, with 27 millionmilion booksksiążki
204
488000
3000
Amazon z 27 milionami książek,
08:26
and MatchMeczu.comcom with -- what is it? --
205
491000
2000
i Match.com z - ile to już?-
08:28
15 millionmilion datedata possibilitiesmożliwości now.
206
493000
3000
15 milionami potencjalnych partnerów.
08:32
You will surelypewno find the perfectidealny matchmecz.
207
497000
3000
Na pewno znajdziecie swój ideał.
08:35
Let's testtest this assumptionzałożenie
208
500000
2000
Sprawdźmy to założenie
08:37
by headingnagłówek over to EasternWschodniej EuropeEuropy.
209
502000
2000
na przykładzie Europy wschodniej.
08:39
Here, I interviewedwywiady people
210
504000
2000
Rozmawiałam tam z ludzmi
08:41
who were residentsmieszkańców of formerlydawniej communistkomunistyczny countrieskraje,
211
506000
3000
z byłych państw komunistycznych
08:44
who had all facedw obliczu the challengewyzwanie
212
509000
2000
którzy stanęli przed wyzwaniem
08:46
of transitioningprzejście to a more
213
511000
2000
przemiany w bardziej
08:48
democraticdemokratyczny and capitalistickapitalistycznej societyspołeczeństwo.
214
513000
3000
demokratyczne i kapitalistyczne społeczeństwo.
08:51
One of the mostwiększość interestingciekawy revelationsrewelacje
215
516000
2000
Do jednego z ciekawszych spostrzeżeń
08:53
cameoprawa ołowiana witrażu not from an answerodpowiedź to a questionpytanie,
216
518000
2000
doszliśmy nie dzięki zadawaniu pytań,
08:55
but from a simpleprosty gesturegest of hospitalitygościnność.
217
520000
3000
ale dzięki zwykłemu gestowi gościnności.
08:58
When the participantsUczestnicy arrivedprzybył for theirich interviewwywiad,
218
523000
3000
Kiedy uczestnicy przybyli na rozmowę
09:01
I offeredoferowany them a setzestaw of drinksnapoje:
219
526000
2000
zaoferowałam im zestaw napojów -
09:03
CokeKoks, DietDiety CokeKoks, SpriteSprite --
220
528000
2000
Cola, dietetyczna Cola, Sprite...
09:05
sevensiedem, to be exactdokładny.
221
530000
2000
Wszystkich było 7.
09:07
DuringPodczas the very first sessionsesja,
222
532000
2000
Podczas pierwszego spotkania,
09:09
whichktóry was runbiegać in RussiaRosja,
223
534000
2000
które odbyło się w Rosji
09:11
one of the participantsUczestnicy madezrobiony a commentkomentarz
224
536000
2000
jeden z uczestników powiedział coś
09:13
that really caughtzłapany me off guardstrzec.
225
538000
3000
co mnie naprawdę zaskoczyło.
09:16
"Oh, but it doesn't mattermateria.
226
541000
2000
"Ależ to nie ma znaczenia.
09:18
It's all just sodaSoda. That's just one choicewybór."
227
543000
3000
To wszystko to napoje gazowane. To tylko jeden wybór."
09:21
(MurmuringSzumiące)
228
546000
2000
(Pomruk)
09:23
I was so struckpowalony by this commentkomentarz that from then on,
229
548000
2000
Ten komentarz wywarł na mnie takie wrażenie,
09:25
I startedRozpoczęty to offeroferta all the participantsUczestnicy
230
550000
2000
że od tamtego momentu wszystkim uczestnikom oferowałam
09:27
those sevensiedem sodasnapoje gazowane,
231
552000
2000
te siedem napojów.
09:29
and I askedspytał them, "How manywiele choiceswybory are these?"
232
554000
3000
Pytałam ich: "Ile macie tutaj do wyboru?"
09:32
Again and again,
233
557000
2000
Niezmiennie postrzegali
09:34
they perceivedpostrzegane these sevensiedem differentróżne sodasnapoje gazowane,
234
559000
3000
te siedem różnych napojów
09:37
not as sevensiedem choiceswybory, but as one choicewybór:
235
562000
3000
nie jako siedem możliwości wyboru, ale jako jedną:
09:40
sodaSoda or no sodaSoda.
236
565000
2000
mieć albo nie mieć napój.
09:42
When I put out juicesok and waterwoda
237
567000
2000
Kiedy stawiałam sok i wodę
09:44
in additiondodanie to these sevensiedem sodasnapoje gazowane,
238
569000
2000
oprócz tych siedmiu napojów
09:46
now they perceivedpostrzegane it as only threetrzy choiceswybory --
239
571000
2000
postrzegali to jako trzy możliwości wyboru -
09:48
juicesok, waterwoda and sodaSoda.
240
573000
3000
sok, woda i napój gazowany.
09:51
ComparePorównaj this to the die-hardtwardzielem devotionnabożeństwo of manywiele AmericansAmerykanie,
241
576000
3000
Porównajcie to do upartego przywiązania wielu Amerykanów
09:54
not just to a particularszczególny flavorsmak of sodaSoda,
242
579000
3000
nie tylko do konkretnego smaku,
09:57
but to a particularszczególny brandMarka.
243
582000
2000
ale nawet do konkretnej marki.
09:59
You know, researchBadania showsprzedstawia repeatedlywielokrotnie
244
584000
3000
Badania nieustannie pokazują,
10:02
that we can't actuallytak właściwie tell the differenceróżnica
245
587000
2000
że nie jesteśmy w stanie
10:04
betweenpomiędzy CokeKoks and PepsiPepsi.
246
589000
2000
odróżnić Coli od Pepsi.
10:06
Of coursekurs, you and I know
247
591000
2000
Oczywiście wiemy wszyscy,
10:08
that CokeKoks is the better choicewybór.
248
593000
2000
że Cola jest lepsza.
10:10
(LaughterŚmiech)
249
595000
6000
(Śmiech)
10:16
For modernnowoczesny AmericansAmerykanie who are exposednarażony
250
601000
2000
Dla współczesnych Amerykanów którzy doświadczają
10:18
to more optionsopcje and more adsreklamy associatedpowiązany with optionsopcje
251
603000
3000
więcej możliwości wyboru i reklam związanych z tymi możliwościami
10:21
than anyonektokolwiek elsejeszcze in the worldświat,
252
606000
2000
niż ktokolwiek inny na świecie
10:23
choicewybór is just as much about who they are
253
608000
2000
wybór nie zależy tylko od tego kim są,
10:25
as it is about what the productprodukt is.
254
610000
3000
ale również od tego jaki jest produkt.
10:28
CombinePołączyć this with the assumptionzałożenie that more choiceswybory are always better,
255
613000
3000
Łącząc to z założeniem, że im więcej możliwości tym lepiej
10:31
and you have a groupGrupa of people for whomkogo everykażdy little differenceróżnica matterssprawy
256
616000
3000
tworzy grupę ludzi dla których najdrobniejsza różnica ma znaczenie
10:34
and so everykażdy choicewybór matterssprawy.
257
619000
2000
i każdy wybór jest ważny.
10:36
But for EasternWschodniej EuropeansEuropejczycy,
258
621000
3000
Ale dla mieszkańców Europy Wschodniej
10:39
the suddennagły availabilitydostępność of all these
259
624000
2000
nagłe pojawienie się tych wszystkich
10:41
consumerkonsument productsprodukty on the marketplacerynek was a delugePotop.
260
626000
3000
towarów na rynku było jak potop.
10:44
They were floodedzalane with choicewybór
261
629000
2000
Zostali zalani opcjami zanim zdąrzyli
10:46
before they could protestprotest that they didn't know how to swimpływać.
262
631000
3000
zaprotestować, że nie wiedzą jak pływać.
10:50
When askedspytał, "What wordssłowa and imagesobrazy
263
635000
2000
Zapytany "Jakie słowa i obrazy
10:52
do you associateskojarzyć with choicewybór?"
264
637000
2000
wiążą się dla Ciebie z wyborem?"
10:54
GrzegorzGrzegorz from WarsawWarszawa said,
265
639000
3000
Grzegorz z Warszawy powiedział:
10:57
"AhAh, for me it is fearstrach.
266
642000
2000
"Dla mnie jest to strach.
10:59
There are some dilemmasdylematy you see.
267
644000
2000
Jestem w rozterce, co wybrać.
11:01
I am used to no choicewybór."
268
646000
2000
Przywykłem do braku wyboru>"
11:03
BohdanBohdan from KievKijów said,
269
648000
2000
Bohdan z Kijowa na pytanie
11:05
in responseodpowiedź to how he feltczułem about
270
650000
2000
co sądzi o nowym rynku konsumenckim
11:07
the newNowy consumerkonsument marketplacerynek,
271
652000
2000
powiedział:
11:09
"It is too much.
272
654000
2000
"To zbyt wiele.
11:11
We do not need everything that is there."
273
656000
2000
Nie potrzebujemy wszystkiego, co się tam znajduje."
11:13
A sociologistsocjolog from
274
658000
2000
Socjolog z
11:15
the WarsawWarszawa SurveyAnkieta AgencyAgencja explainedwyjaśnione,
275
660000
3000
Warszawskiej Agencji Badań wyjaśnił:
11:18
"The olderstarsze generationgeneracja jumpedprzeskoczył from nothing
276
663000
3000
"Starsze pokolenie przeszło od niczego
11:21
to choicewybór all around them.
277
666000
2000
do wszechobecnej możliwości wyboru.
11:23
They were never givendany a chanceszansa to learnuczyć się
278
668000
2000
Nie mieli szansy nauczyć się
11:25
how to reactreagować."
279
670000
2000
jak zareagować."
11:27
And TomaszTomasz, a youngmłody PolishPolski man said,
280
672000
3000
Młody Polak o imieniu Tomasz powiedział:
11:30
"I don't need twenty20 kindsrodzaje of chewingdo żucia gumguma.
281
675000
3000
"Nie muszę mieć 20 rodzajów gumy do żucia do wyboru.
11:33
I don't mean to say that I want no choicewybór,
282
678000
3000
Nie mówię, że chcę zrezygnować z możliwości wyboru,
11:36
but manywiele of these choiceswybory are quitecałkiem artificialsztuczny."
283
681000
3000
ale wiele tych wyborów jest dosyć sztucznych."
11:40
In realityrzeczywistość, manywiele choiceswybory are betweenpomiędzy things
284
685000
3000
W rzeczywistości często wybieramy pomiędzy rzeczami,
11:43
that are not that much differentróżne.
285
688000
3000
które wcale się tak bardzo od siebie nie różnią.
11:47
The valuewartość of choicewybór
286
692000
2000
Znaczenie wyboru
11:49
dependszależy on our abilityzdolność
287
694000
2000
zależy od naszej umiejętności
11:51
to perceivepostrzegają differencesróżnice
288
696000
2000
w dostrzeganiu róznic
11:53
betweenpomiędzy the optionsopcje.
289
698000
2000
pomiędzy różnymi opcjami.
11:55
AmericansAmerykanie trainpociąg theirich wholecały liveszyje
290
700000
2000
Amerykanie całe życie uczą się
11:57
to playgrać "spotmiejsce the differenceróżnica."
291
702000
3000
grać w "znajdź różnicę."
12:00
They practicećwiczyć this from suchtaki an earlywcześnie agewiek
292
705000
2000
Zaczynają naukę tak wcześnie,
12:02
that they'veoni come to believe that everyonekażdy
293
707000
2000
że są święcie przekonani,
12:04
mustmusi be bornurodzony with this abilityzdolność.
294
709000
2000
iż każdy rodzi się z tą umiejętnością.
12:06
In factfakt, thoughchociaż all humansludzie sharedzielić
295
711000
2000
Prawdę mówiąc, pomimo tego że wszyscy ludzie
12:08
a basicpodstawowy need and desirepragnienie for choicewybór,
296
713000
3000
odczuwają podstawową potrzebę wyboru
12:11
we don't all see choicewybór in the samepodobnie placesmiejsca
297
716000
3000
nie wszyscy dostrzegamy wybór w tych samych miejscach
12:14
or to the samepodobnie extentstopień.
298
719000
2000
czy do tego samego stopnia.
12:16
When someonektoś can't see how one choicewybór
299
721000
2000
Kiedy ktoś nie potrafi odróżnić
12:18
is unlikew odróżnieniu anotherinne,
300
723000
2000
jednej opcji od drugiej
12:20
or when there are too manywiele choiceswybory to compareporównać and contrastkontrast,
301
725000
3000
albo ma zbyt wiele możliwości do porównania
12:23
the processproces of choosingwybór can be
302
728000
2000
proces wyboru może być
12:25
confusingmylące and frustratingfrustrujące.
303
730000
3000
skomplikowany i frustrujący.
12:28
InsteadZamiast tego of makingzrobienie better choiceswybory,
304
733000
2000
Zamiast dokonywać lepszych wyborów
12:30
we becomestają się overwhelmedprzytłoczony by choicewybór,
305
735000
2000
stajemy się nimi przytłoczeni,
12:32
sometimesczasami even afraidprzestraszony of it.
306
737000
3000
czasami się ich nawet boimy.
12:35
ChoiceWybór no longerdłużej offersoferuje opportunitiesmożliwości,
307
740000
2000
Wybór przestaje oferować możliwości,
12:37
but imposesnarzuca constraintsograniczenia.
308
742000
2000
a zamiast tego narzuca ograniczenia.
12:39
It's not a markerznacznik of liberationoswobodzenie,
309
744000
2000
Nie jest symbolem wyzwolenia,
12:41
but of suffocationuduszenie
310
746000
2000
ale zaduszenia
12:43
by meaninglessbez znaczenia minutiaedrobne szczegóły.
311
748000
2000
przez nic nie znaczące szczegóły.
12:45
In other wordssłowa,
312
750000
2000
Innymi słowy,
12:47
choicewybór can developrozwijać into the very oppositenaprzeciwko
313
752000
2000
wybór może się przerodzić w całkowite przeciwieństwo
12:49
of everything it representsreprezentuje
314
754000
2000
wszystkiego co sobą reprezentuje
12:51
in AmericaAmeryka
315
756000
2000
w Ameryce,
12:53
when it is thrustnacisk uponna those
316
758000
2000
jeżeli zostanie narzucony na
12:55
who are insufficientlyniewystarczająco preparedprzygotowany for it.
317
760000
3000
niewystarczająco przygotowanych ludzi.
12:58
But it is not only other people
318
763000
2000
Ale nie tylko ludzie
13:00
in other placesmiejsca
319
765000
2000
z innych krajów
13:02
that are feelinguczucie the pressurenacisk
320
767000
2000
odczuwają presję
13:04
of ever-increasingciągle wzrasta choicewybór.
321
769000
2000
ciągle powiększających się możliwości wyboru.
13:06
AmericansAmerykanie themselvessami are discoveringodkrywanie
322
771000
2000
Sami Amerykanie odkrywają
13:08
that unlimitedNieograniczony choicewybór
323
773000
2000
że nieograniczony wybór
13:10
seemswydaje się more attractiveatrakcyjny in theoryteoria
324
775000
2000
jest bardziej atrakcyjny w teorii
13:12
than in practicećwiczyć.
325
777000
2000
niż w praktyce.
13:14
We all have physicalfizyczny, mentalpsychiczny
326
779000
3000
Wszyscy mamy fizyczne, umysłowe
13:17
and emotionalemocjonalny (LaughterŚmiech) limitationsograniczenia
327
782000
2000
i emocjonalne ograniczenia,
13:19
that make it impossibleniemożliwy for us
328
784000
2000
które uniemożliwiają nam
13:21
to processproces everykażdy singlepojedynczy choicewybór we encounterspotkanie,
329
786000
3000
przeanalizować każdą napotkaną przez nas możliwość wyboru,
13:24
even in the grocerysklep spożywczy storesklep,
330
789000
2000
nawet w sklepie spożywczym
13:26
let alonesam over the coursekurs of our entireCały liveszyje.
331
791000
3000
nie mówiąc już o całym życiu.
13:29
A numbernumer of my studiesstudia have shownpokazane
332
794000
3000
Pewna liczba moich badań wykazała,
13:32
that when you give people 10 or more optionsopcje
333
797000
2000
że jeżeli ludzie moją 10 lub więcej opcji
13:34
when they're makingzrobienie a choicewybór, they make poorerbiedniejszych decisionsdecyzje,
334
799000
3000
do wyboru, to podejmują gorsze decyzje,
13:37
whetherczy it be healthzdrowie careopieka, investmentinwestycja,
335
802000
2000
niezależnie od tego czy chodzi o opiekę medyczną, inwestycje
13:39
other criticalkrytyczny areasobszary.
336
804000
2000
czy inne ważne sprawy.
13:41
YetJeszcze still, manywiele of us believe
337
806000
2000
A mimo to wielu z nas wierzy
13:43
that we should make all our ownwłasny choiceswybory
338
808000
3000
że sami powinniśmy podejmować decyzję
13:46
and seekszukać out even more of them.
339
811000
3000
i szukają więcej sytuacji w których mogą to zrobić.
13:49
This bringsprzynosi me to the thirdtrzeci,
340
814000
3000
Co sprowadza mnie do trzeciego
13:52
and perhapsmoże mostwiększość problematicproblematyczny, assumptionzałożenie:
341
817000
3000
i prawdopodobnie najbardziej skomplikowanego założenia:
13:55
"You mustmusi never
342
820000
2000
"Nigdy nie rezygnuj
13:57
say no to choicewybór."
343
822000
3000
z prawa wyboru."
14:00
To examinenależy sprawdzić, czy this, let's go back to the U.S.
344
825000
2000
Żeby je przeanalizować powróćmy na grunt Stanów Zjednoczonych
14:02
and then hopChmiel acrossprzez the pondstaw to FranceFrancja.
345
827000
3000
a następnie przeskoczmy za ocean do Francji.
14:05
Right outsidena zewnątrz ChicagoChicago,
346
830000
3000
Niedaleko Chicago
14:08
a youngmłody couplepara, SusanSusan and DanielDaniel MitchellMitchell,
347
833000
2000
młodej parze, Susan i Danielowi Michell
14:10
were about to have theirich first babydziecko.
348
835000
3000
miało się urodzić pierwsze dziecko.
14:13
They'dOni byłby alreadyjuż pickeddoborowy out a nameNazwa for her,
349
838000
2000
Wybrali już dla niego imię,
14:15
BarbaraBarbara, after her grandmotherbabcia.
350
840000
3000
Barbara, po jej babci.
14:18
One night, when SusanSusan was sevensiedem monthsmiesiące pregnantw ciąży,
351
843000
3000
Pewnej nocy, w siódmym miesiącu ciąży
14:21
she startedRozpoczęty to experiencedoświadczenie contractionsskurcze
352
846000
2000
Susan zaczęła mieć skurcze
14:23
and was rushedpochopny to the emergencynagły wypadek roompokój.
353
848000
3000
więc niezwłocznie przewieziono ją na ostry dyżur.
14:26
The babydziecko was delivereddostarczone throughprzez a C-sectionC-punkt,
354
851000
3000
Podczas porodu trzeba było zrobić cesarskie cięcie
14:29
but BarbaraBarbara sufferedcierpiał cerebralmózgowy anoxianiedotlenienia,
355
854000
2000
ale Barbara ucierpiała z powodu
14:31
a lossutrata of oxygentlen to the brainmózg.
356
856000
3000
niedotlenienia mózgu.
14:34
UnableNie można to breatheoddychać on her ownwłasny,
357
859000
2000
Nie była w stanie sama oddychać,
14:36
she was put on a ventilatorwentylator.
358
861000
2000
więc podłączono ją do respiratora.
14:38
Two daysdni laterpóźniej,
359
863000
2000
Dwa dni później lekarze
14:40
the doctorslekarze gavedał the MitchellsMitchells
360
865000
2000
postawili przed Mitchell'ami
14:42
a choicewybór:
361
867000
2000
wybór.
14:44
They could eitherzarówno removeusunąć BarbaraBarbara
362
869000
2000
Mogli odłączyć Barbarę
14:46
off the life supportwsparcie,
363
871000
2000
od respiratora,
14:48
in whichktóry casewalizka she would dieumierać withinw ciągu a mattermateria of hoursgodziny,
364
873000
3000
w wyniku czego zmarłaby w ciągu kilku godzin
14:51
or they could keep her on life supportwsparcie,
365
876000
3000
albo mogli zostawić ją podłączoną.
14:54
in whichktóry casewalizka she mightmoc still dieumierać
366
879000
2000
W tym przypadku nadal mogła umrzeć
14:56
withinw ciągu a mattermateria of daysdni.
367
881000
2000
w przeciągu kilku dni.
14:58
If she survivedprzeżył, she would remainpozostawać
368
883000
2000
Jeżeli by przeżyła pozostałaby
15:00
in a permanentstały vegetativewegetatywny statestan,
369
885000
3000
w trwałym wegetatywnym stanie,
15:03
never ablezdolny to walkspacerować, talk
370
888000
3000
nigdy by nie chodziła, mówiła
15:06
or interactoddziaływać with othersinni.
371
891000
3000
czy komunikowała się z innymi.
15:09
What do they do?
372
894000
2000
Co zdecydowali?
15:11
What do any parentrodzic do?
373
896000
3000
Co zdecydowałby jakikolwiek rodzic?
15:17
In a studybadanie I conductedprowadzona
374
902000
2000
W badaniu które przeprowadziłam wraz z
15:19
with SimonaSimona BottiBotti and KristinaKristina OrfaliOrfali,
375
904000
2000
Simoną Botti i Kristiną Orfali
15:21
AmericanAmerykański and FrenchFrancuski parentsrodzice
376
906000
2000
rozmawialiśmy z amerykańskimi i francuskimi
15:23
were interviewedwywiady.
377
908000
2000
rodzicami.
15:25
They had all sufferedcierpiał
378
910000
2000
Wszyscy przeżyli
15:27
the samepodobnie tragedytragedia.
379
912000
2000
tą samą tragedię.
15:29
In all casesprzypadki, the life supportwsparcie was removedUsunięto,
380
914000
3000
W każdym przypadku odłączone
15:32
and the infantsniemowlęta had diedzmarły.
381
917000
2000
od respiratora dziecko zmarło.
15:34
But there was a bigduży differenceróżnica.
382
919000
2000
Była jednak jedna duża różnica.
15:36
In FranceFrancja, the doctorslekarze decidedzdecydowany whetherczy and when
383
921000
3000
We Francji to lekarze decydowali
15:39
the life supportwsparcie would be removedUsunięto,
384
924000
3000
czy i kiedy odłączyć respirator,
15:42
while in the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa,
385
927000
2000
podczas gdy w Stanach
15:44
the finalfinał decisiondecyzja restedwypoczęty with the parentsrodzice.
386
929000
3000
ostateczna decyzja należała do rodziców.
15:48
We wonderedzastanawiałem się:
387
933000
2000
Zastanawialiśmy się
15:50
does this have an effectefekt on how the parentsrodzice
388
935000
2000
czy to ma wpływ na to jak rodzice
15:52
copesprostać with the lossutrata of theirich lovedkochany one?
389
937000
3000
radzą sobie ze stratą ukochanego maleństwa?
15:55
We founduznany that it did.
390
940000
3000
Okazało się, że tak.
15:58
Even up to a yearrok laterpóźniej,
391
943000
2000
Nawet rok później
16:00
AmericanAmerykański parentsrodzice
392
945000
2000
amerykańscy rodzice
16:02
were more likelyprawdopodobne to expresswyrazić negativenegatywny emotionsemocje,
393
947000
2000
częściej wyrażali negatywne emocje
16:04
as comparedporównywane to theirich FrenchFrancuski counterpartsodpowiedniki.
394
949000
3000
niż ich francuskie odpowiedniki.
16:07
FrenchFrancuski parentsrodzice were more likelyprawdopodobne to say things like,
395
952000
3000
Francuzi o wiele częściej mówili rzeczy typu:
16:10
"NoahNoah was here for so little time,
396
955000
3000
"Noah był z Nami bardzo krótko,
16:13
but he taughtnauczony us so much.
397
958000
2000
ale wiele Nas nauczył.
16:15
He gavedał us a newNowy perspectiveperspektywiczny on life."
398
960000
3000
Dzięki niemu inaczej spojrzeliśmy na życie."
16:19
AmericanAmerykański parentsrodzice were more likelyprawdopodobne to say things like,
399
964000
3000
Amerykańscy rodzice częściej zastanawiali się,
16:22
"What if? What if?"
400
967000
3000
co by było gdyby.
16:25
AnotherInnym parentrodzic complainedskarżył się,
401
970000
2000
Jeden z rodziców żalił się
16:27
"I feel as if they purposefullycelowo torturedtorturowany me.
402
972000
3000
"Mam wrażenie, że celowo mnie torturowano.
16:30
How did they get me to do that?"
403
975000
3000
Jak mogli mnie do tego nakłonić?"
16:33
And anotherinne parentrodzic said,
404
978000
2000
Inny rodzic powiedział:
16:35
"I feel as if I've playedgrał a rolerola
405
980000
2000
"Czuję się jakbym brał udział
16:37
in an executionwykonanie."
406
982000
3000
w egzekucji."
16:40
But when the AmericanAmerykański parentsrodzice were askedspytał
407
985000
2000
Ale gdy amerykańskich rodziców zapytano
16:42
if they would ratherraczej have had
408
987000
2000
czy woleliby, żeby
16:44
the doctorslekarze make the decisiondecyzja,
409
989000
3000
to lekarze podjęli decyzję
16:47
they all said, "No."
410
992000
2000
wszyscy odpowiedzieli: "Nie."
16:49
They could not imaginewyobrażać sobie
411
994000
2000
Nie byli w stanie sobie wyobrazić
16:51
turningobrócenie that choicewybór over to anotherinne,
412
996000
2000
że powierzają ten wybór komuś innemu,
16:53
even thoughchociaż havingmający madezrobiony that choicewybór
413
998000
3000
nawet jeżeli później
16:56
madezrobiony them feel trappeduwięziony,
414
1001000
2000
czuli się przez to uwięzieni,
16:58
guiltywinny, angryzły.
415
1003000
2000
winni, źli.
17:00
In a numbernumer of casesprzypadki
416
1005000
2000
W niektórych przypadkach
17:02
they were even clinicallyklinicznie depressedprzygnębiony.
417
1007000
3000
popadali nawet w depresję kliniczną.
17:05
These parentsrodzice could not contemplaterozważać
418
1010000
2000
Ci rodzice nie przeszło przez myśl
17:07
givingdający up the choicewybór,
419
1012000
2000
zrezygnowanie z prawa wyboru,
17:09
because to do so would have goneodszedł contraryprzeciwnie
420
1014000
2000
ponieważ byłoby to sprzeczne
17:11
to everything they had been taughtnauczony
421
1016000
3000
ze wszystkim, czego byli uczeni
17:14
and everything they had come to believe
422
1019000
2000
i w co uwierzyli
17:16
about the powermoc
423
1021000
2000
jeżeli chodzi o potęgę
17:18
and purposecel, powód of choicewybór.
424
1023000
3000
i znaczenie wyboru.
17:21
In her essayesej, "The WhiteBiały AlbumAlbum,"
425
1026000
3000
W eseju pt. "Biały Album"
17:24
JoanJoan DidionDidion writespisze,
426
1029000
3000
Joan Didion pisze
17:27
"We tell ourselvesmy sami storieshistorie
427
1032000
2000
"Opowiadamy sobie historyjki,
17:29
in orderzamówienie to liverelacja na żywo.
428
1034000
2000
żeby żyć.
17:31
We interpretzinterpretować what we see,
429
1036000
2000
Interpretujemy to, co widzimy,
17:33
selectWybierz the mostwiększość workablewykonalny
430
1038000
2000
wybieramy najbardziej wykonalną
17:35
of the multiplewielokrotność choiceswybory.
431
1040000
2000
opcję w wielu.
17:37
We liverelacja na żywo entirelycałkowicie by the impositionnakładanie
432
1042000
2000
Żyjemy całkowicie poprzez narzucenie
17:39
of a narrativenarracja linelinia
433
1044000
2000
linii narracji
17:41
uponna disparateróżny imagesobrazy,
434
1046000
2000
na sprzeczne obrazy,
17:43
by the ideapomysł with whichktóry we have learnednauczyli to freezezamrażać
435
1048000
3000
według wyobrażeń, dzięki którym nauczyliśmy się
17:46
the shiftingprzeniesienie phantasmagoriaPhantasmagoria,
436
1051000
2000
zatrzymywać w bezruchu zmieniającą się fantasmagorię,
17:48
whichktóry is our actualrzeczywisty experiencedoświadczenie."
437
1053000
3000
którą w rzeczywistości są nasze przeżycia."
17:53
The storyfabuła AmericansAmerykanie tell,
438
1058000
2000
Opowieść, którą snują Amerykanie,
17:55
the storyfabuła uponna whichktóry
439
1060000
2000
opowieść na której
17:57
the AmericanAmerykański dreamśnić dependszależy,
440
1062000
2000
opiera się amerykański sen
17:59
is the storyfabuła of limitlessnieograniczone choicewybór.
441
1064000
3000
to opowieść o nieograniczonych możliwościach.
18:02
This narrativenarracja
442
1067000
2000
Ta historia
18:04
promisesobietnice so much:
443
1069000
2000
obiecuje tak wiele:
18:06
freedomwolność, happinessszczęście,
444
1071000
2000
wolność, szczęście,
18:08
successpowodzenie.
445
1073000
2000
sukces.
18:10
It layskłaść the worldświat at your feetstopy and saysmówi,
446
1075000
3000
Rzuca każdemu świat do stóp i mówi:
18:13
"You can have anything, everything."
447
1078000
3000
"Możesz mieć wszystko."
18:17
It's a great storyfabuła,
448
1082000
2000
To świetna opowieść,
18:19
and it's understandablezrozumiale why they would be reluctantniechętny
449
1084000
2000
więc nic dziwnego, że jesteśmy tacy niechętni
18:21
to revisePopraw it.
450
1086000
3000
aby ją zrewidować.
18:24
But when you take a closeblisko look,
451
1089000
2000
Ale po bliższym spojrzeniu
18:26
you startpoczątek to see the holesdziury,
452
1091000
2000
zauważamy, że są w niej dziury
18:28
and you startpoczątek to see that the storyfabuła
453
1093000
2000
i że ta historia może
18:30
can be told in manywiele other wayssposoby.
454
1095000
3000
być opowiedziana na wiele sposobów.
18:33
AmericansAmerykanie have so oftenczęsto triedwypróbowany to
455
1098000
2000
Amerykanie często próbowali
18:35
disseminaterozpowszechnianie theirich ideaspomysły of choicewybór,
456
1100000
3000
rozpowszechnić swoje pojęcie wyboru
18:38
believingwierząc that they will be, or oughtpowinni to be,
457
1103000
3000
wierząc, że będą a przynajmniej powinni być
18:41
welcomedz zadowoleniem with openotwarty heartskiery and mindsumysły.
458
1106000
3000
powitania z otwartymi ramionami i umysłami.
18:44
But the historyhistoria booksksiążki and the dailycodziennie newsAktualności tell us
459
1109000
3000
Ale książki od historii i codzienne wiadomości
18:47
it doesn't always work out that way.
460
1112000
3000
pokazują, że nie zawsze tak jest.
18:50
The phantasmagoriaPhantasmagoria,
461
1115000
2000
Ta fantasmagoria,
18:52
the actualrzeczywisty experiencedoświadczenie that we try to understandzrozumieć
462
1117000
2000
rzeczywiste przeżycia, które staramy się zrozumieć
18:54
and organizezorganizować throughprzez narrativenarracja,
463
1119000
3000
i uporządkować za pomocą narracji
18:57
variesróżni się od from placemiejsce to placemiejsce.
464
1122000
3000
różnią się w zależności od miejsca.
19:00
No singlepojedynczy narrativenarracja servessłuży the needswymagania
465
1125000
2000
Nie ma takiej narracji która zaspokoiłaby
19:02
of everyonekażdy everywherewszędzie.
466
1127000
3000
potrzeby wszystkich na świecie.
19:06
MoreoverPonadto, AmericansAmerykanie themselvessami
467
1131000
3000
Co więcej, sami Amerykanie
19:09
could benefitzasiłek from incorporatingwłączenie
468
1134000
3000
mogliby zyskać na wprowadzeniu
19:12
newNowy perspectivesperspektywy into theirich ownwłasny narrativenarracja,
469
1137000
3000
świeżego punktu widzenia do swojej narracji,
19:15
whichktóry has been drivingnapędowy theirich choiceswybory
470
1140000
2000
która kierowała ich wyborami
19:17
for so long.
471
1142000
3000
przez tak długi czas.
19:20
RobertRobert FrostMróz oncepewnego razu said that,
472
1145000
3000
Robert Frost powiedział kiedyś:
19:23
"It is poetrypoezja that is lostStracony in translationtłumaczenie."
473
1148000
3000
"Poezja jest tym, co przepada w tłumaczeniu."
19:27
This suggestswskazuje that
474
1152000
2000
To sugeruje, że
19:29
whatevercokolwiek is beautifulpiękny and movingw ruchu,
475
1154000
2000
to co piękne i poruszające,
19:31
whatevercokolwiek givesdaje us a newNowy way to see,
476
1156000
3000
co pozwala nam spojrzeć inaczej na świat,
19:34
cannotnie może be communicatedkomunikowane to those
477
1159000
2000
nie może zostać przekazane
19:36
who speakmówić a differentróżne languagejęzyk.
478
1161000
3000
ludziom mówiącym innym językiem.
19:39
But JosephJózef BrodskyBrodski said that,
479
1164000
2000
Ale Joseph Brodsky powiedział:
19:41
"It is poetrypoezja
480
1166000
2000
Poezja jest tym,
19:43
that is gainedzyskał in translationtłumaczenie,"
481
1168000
2000
co zyskujemy w tłumaczeniu"
19:45
suggestingsugestia that translationtłumaczenie
482
1170000
2000
sugerując, że tłumaczenie
19:47
can be a creativetwórczy,
483
1172000
2000
może być twórczym,
19:49
transformativeprzemieniająca actdziałać.
484
1174000
3000
przekształcającym działaniem.
19:52
When it comespochodzi to choicewybór,
485
1177000
2000
W kwestii wyboru
19:54
we have fardaleko more to gainzdobyć than to losestracić
486
1179000
3000
mamy o wiele więcej do zyskania niż do stracenia
19:57
by engagingujmujący in the manywiele
487
1182000
3000
zajmując się wieloma
20:00
translationsTłumaczenia of the narrativesnarracje.
488
1185000
3000
tłumaczeniami narracji.
20:03
InsteadZamiast tego of replacingzastępowanie
489
1188000
2000
Zamiast wymieniać jedną historię
20:05
one storyfabuła with anotherinne,
490
1190000
2000
na drugą
20:07
we can learnuczyć się from and revelRevel in
491
1192000
2000
możemy się uczyć i cieszyć się
20:09
the manywiele versionswersje that exististnieć
492
1194000
3000
wszystkimi wersjami, które już istnieją
20:12
and the manywiele that have yetjeszcze to be writtenpisemny.
493
1197000
3000
i które jeszcze powstaną.
20:15
No mattermateria where we're from
494
1200000
3000
Nieważne skąd pochodzimy
20:18
and what your narrativenarracja is,
495
1203000
2000
i jaka jest nasza historia,
20:20
we all have a responsibilityodpowiedzialność
496
1205000
2000
wszyscy mamy obowiązek
20:22
to openotwarty ourselvesmy sami up to a widerszerszy arrayszyk
497
1207000
2000
otworzyć się na szersze
20:24
of what choicewybór can do,
498
1209000
3000
postrzeganie wyboru
20:27
and what it can representprzedstawiać.
499
1212000
3000
i tego, co wybó reprezentuje.
20:30
And this does not leadprowadzić to
500
1215000
2000
To nie prowadzi do
20:32
a paralyzingparaliżujący moralmorał relativismrelatywizm.
501
1217000
3000
paraliżującego moralnego relatywizmu.
20:35
RatherRaczej, it teachesuczy us when
502
1220000
2000
Raczej uczy nas kiedy
20:37
and how to actdziałać.
503
1222000
2000
i jak działać.
20:39
It bringsprzynosi us that much closerbliższy
504
1224000
2000
Pomaga nam lepiej zrozumieć
20:41
to realizingzrealizowanie the fullpełny potentialpotencjał of choicewybór,
505
1226000
3000
w pełni możliwości jakie daje wybór,
20:44
to inspiringinspirujący the hopenadzieja
506
1229000
2000
wzbudzić nadzieję
20:46
and achievingosiągnięcia the freedomwolność
507
1231000
2000
i osiągnąć wolność,
20:48
that choicewybór promisesobietnice
508
1233000
2000
którą wybór nam obiecuje,
20:50
but doesn't always deliverdostarczyć.
509
1235000
2000
ale nie zawsze dostarcza.
20:52
If we learnuczyć się to speakmówić to one anotherinne,
510
1237000
3000
Jeżeli nauczymy się rozmawiać ze sobą,
20:55
albeitaczkolwiek throughprzez translationtłumaczenie,
511
1240000
3000
nawet poprzez tłumaczenie
20:58
then we can beginzaczynać to see choicewybór
512
1243000
2000
to wtedy zaczniemy widzieć wybór
21:00
in all its strangenessosobliwość,
513
1245000
2000
w całej jego osobliwości,
21:02
complexityzłożoność
514
1247000
3000
złożoności
21:05
and compellingprzekonujące beautypiękno.
515
1250000
2000
i trudnym do odparcia pięknie.
21:07
Thank you.
516
1252000
2000
Dziękuję.
21:09
(ApplauseAplauz)
517
1254000
11000
(Oklaski)
21:20
BrunoBruno GiussaniGiussani: Thank you.
518
1265000
3000
Bruno Giussani: Dziękuję.
21:23
SheenaSheena, there is a detailSzczegół about your biographyBiografia
519
1268000
3000
Sheena, jest pewien szczegół twojej biografii
21:26
that we have not writtenpisemny in the programprogram bookksiążka.
520
1271000
2000
o którym nie wspomnieliśmy w programie.
21:28
But by now it's evidentoczywisty to everyonekażdy in this roompokój. You're blindślepy.
521
1273000
3000
Ale teraz jest oczywisty dla wszystkich na sali. Jesteś niewidoma.
21:31
And I guessodgadnąć one of the questionspytania on everybody'swszyscy mindumysł is:
522
1276000
3000
Pewnie jednym z pytań, które wszyscy chcieliby zadać jest:
21:34
How does that influencewpływ your studybadanie of choosingwybór
523
1279000
3000
Jak to wpływa na twoje badania dotyczące wyboru.
21:37
because that's an activityczynność
524
1282000
2000
ponieważ jest to czynność,
21:39
that for mostwiększość people is associatedpowiązany with visualwizualny inputswejścia
525
1284000
3000
która większości ludzi kojarzy się z wizualnymi czynnikami
21:42
like aestheticsestetyka and colorkolor and so on?
526
1287000
3000
takimi jak estetyka, kolor i tym podobne?
21:46
SheenaSheena IyengarIyengar: Well, it's funnyzabawny that you should askzapytać that
527
1291000
2000
Sheena Iyengar: Cóż, zabawne że o to pytasz
21:48
because one of the things that's interestingciekawy about beingistota blindślepy
528
1293000
3000
bo jednym z interesujących aspektów bycia niewidomym
21:51
is you actuallytak właściwie get a differentróżne vantageVantage pointpunkt
529
1296000
2000
jest inny punkt widzenia
21:53
when you observenależy przestrzegać the way
530
1298000
2000
podczas obserwacji sposobu
21:55
sightedwidzących people make choiceswybory.
531
1300000
2000
w jaki widzący ludzie podejmują decyzję.
21:57
And as you just mentionedwzmiankowany, there's lots of choiceswybory out there
532
1302000
2000
Jak właśnie wspomniałeś, wiele decyzji
21:59
that are very visualwizualny these daysdni.
533
1304000
2000
jest dzisiaj podejmowanych na podstawie wizualnych aspektów.
22:01
Yeah, I -- as you would expectoczekiwać --
534
1306000
2000
Tak, jak zapewne się domyślasz
22:03
get prettyładny frustratedsfrustrowany by choiceswybory
535
1308000
2000
często jestem poirytowana decyzjami
22:05
like what nailgwóźdź polishPolskie to put on
536
1310000
2000
typu jakim kolorem pomalować paznokcie,
22:07
because I have to relypolegać on what other people suggestsugerować.
537
1312000
2000
ponieważ muszę się wtedy opierać na sugestiach innych ludzi.
22:09
And I can't decidedecydować się.
538
1314000
2000
I nie mogę się zdecydować.
22:11
And so one time I was in a beautypiękno salonsalon,
539
1316000
2000
A więc byłam kiedyś w salonie piękności
22:13
and I was tryingpróbować to decidedecydować się betweenpomiędzy two very lightlekki shadesodcienie of pinkróżowy.
540
1318000
3000
i próbowałam wybrać pomiędzy dwoma odcieniami jasnego różu.
22:16
And one was callednazywa "BalletBalet SlippersKapcie."
541
1321000
2000
Jeden nazywał się "Baletki"
22:18
And the other one was callednazywa "AdorableUrocza."
542
1323000
3000
a drugi "Zachwycający".
22:21
(LaughterŚmiech)
543
1326000
2000
(Śmiech)
22:23
And so I askedspytał these two ladiesdamski,
544
1328000
2000
Więc zapytałam dwie kobiety o zdanie.
22:25
and the one ladydama told me, "Well, you should definitelyZdecydowanie wearmieć na sobie 'Ballet"Balet SlippersKapcie.'"
545
1330000
2000
Jedna powiedziała: "Cóż, zdecydowanie "Baletki".
22:27
"Well, what does it look like?"
546
1332000
2000
"Dobrze, jak ten kolor wygląda?"
22:29
"Well, it's a very elegantelegancki shadecień of pinkróżowy."
547
1334000
2000
"Hmm, to taki elegancki odcień różu."
22:31
"Okay, great."
548
1336000
2000
"Okej, super."
22:33
The other ladydama tellsmówi me to wearmieć na sobie "AdorableUrocza."
549
1338000
2000
Druga kobieta powiedziała, żebym wybrała "Zachwycający".
22:35
"What does it look like?"
550
1340000
2000
"Jak ten kolor wygląda?"
22:37
"It's a glamorousczarujący shadecień of pinkróżowy."
551
1342000
3000
"To taki wytworny odcień różu."
22:41
And so I askedspytał them, "Well, how do I tell them apartniezależnie?
552
1346000
2000
Więc zapytałam: "Jak odróżniacie jeden od drugiego?
22:43
What's differentróżne about them?"
553
1348000
2000
Czym się różnią?"
22:45
And they said, "Well, one is elegantelegancki, the other one'sswoje glamorousczarujący."
554
1350000
2000
Odpowiedziały: "Jeden jest elegancki, a drugi wytworny."
22:47
Okay, we got that.
555
1352000
2000
Dobra, to już zrozumiałam.
22:49
And the only thing they had consensuszgoda on:
556
1354000
2000
Tylko co do jednej rzeczy były zgodne:
22:51
well, if I could see them, I would
557
1356000
2000
gdybym mogła je zobaczyć,
22:53
clearlywyraźnie be ablezdolny to tell them apartniezależnie.
558
1358000
2000
na pewno byłabym w stanie je odróżnić.
22:55
(LaughterŚmiech)
559
1360000
2000
(Śmiech)
22:57
And what I wonderedzastanawiałem się was whetherczy they were beingistota affectedafektowany
560
1362000
3000
A ja zastanowiłam się czy wpłynęła na nie
23:00
by the nameNazwa or the contentzadowolony of the colorkolor,
561
1365000
2000
nazwa czy barwa lakieru.
23:02
so I decidedzdecydowany to do a little experimenteksperyment.
562
1367000
3000
Więc przeprowadziłam mały eksperyment.
23:05
So I broughtprzyniósł these two bottlesbutelki of nailgwóźdź polishPolskie into the laboratorylaboratorium,
563
1370000
3000
Przyniosłam do laboratorium oba lakiery
23:08
and I strippedobnażony the labelsetykiety off.
564
1373000
2000
i odkleiłam od nich etykietki.
23:10
And I broughtprzyniósł womenkobiety into the laboratorylaboratorium,
565
1375000
2000
Zaprosiłam do laboratorium grupę kobiet
23:12
and I askedspytał them, "WhichCo one would you pickwybierać?"
566
1377000
2000
i zapytałam, który kolor by wybrały.
23:14
50 percentprocent of the womenkobiety accusedoskarżony me of playinggra a tricksztuczka,
567
1379000
3000
50 procent z nich oskarżyło mnie o użycie podstępu,
23:17
of puttingwprowadzenie the samepodobnie colorkolor nailgwóźdź polishPolskie
568
1382000
2000
o nalanie tego samego koloru
23:19
in bothobie those bottlesbutelki.
569
1384000
2000
do obu buteleczek.
23:21
(LaughterŚmiech)
570
1386000
2000
(Śmiech)
23:23
(ApplauseAplauz)
571
1388000
4000
(Oklaski)
23:27
At whichktóry pointpunkt you startpoczątek to wondercud who the trick'sPodstęp really playedgrał on.
572
1392000
3000
W tym momencie zaczęłam się zastanawiać, kto tak naprawdę pada ofiarą podstępu.
23:30
Now, of the womenkobiety that could tell them apartniezależnie,
573
1395000
3000
Kobiety, które potrafiły je odróżnić,
23:33
when the labelsetykiety were off, they pickeddoborowy "AdorableUrocza,"
574
1398000
3000
w przypadku kiedy nie było etykietek wybierały "Zachwycający",
23:36
and when the labelsetykiety were on,
575
1401000
2000
kiedy etykietki były
23:38
they pickeddoborowy "BalletBalet SlippersKapcie."
576
1403000
3000
wybierały "Baletki".
23:41
So as fardaleko as I can tell,
577
1406000
2000
A więc o ile mi wiadomo,
23:43
a roseRóża by any other nameNazwa
578
1408000
2000
to, co zwiemy różą pod inną nazwą
23:45
probablyprawdopodobnie does look differentróżne
579
1410000
2000
prawdopodobnie wygląda inaczej
23:47
and maybe even smellspachnie differentróżne.
580
1412000
3000
i może nawet pachnie inaczej.
23:50
BGBG: Thank you. SheenaSheena IyengarIyengar. Thank you SheenaSheena.
581
1415000
3000
BG: Dziękuję. To była Sheena Iyengar. Dziękuję, Sheena.
23:53
(ApplauseAplauz)
582
1418000
8000
(Oklaski)
Translated by Joanna Kopczynska
Reviewed by Marcin Cwikla

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Sheena Iyengar - Psycho-economist
Sheena Iyengar studies how people choose (and what makes us think we're good at it).

Why you should listen

We all think we're good at making choices; many of us even enjoy making them. Sheena Iyengar looks deeply at choosing and has discovered many surprising things about it. For instance, her famous "jam study," done while she was a grad student, quantified a counterintuitive truth about decisionmaking -- that when we're presented with too many choices, like 24 varieties of jam, we tend not to choose anything at all. (This and subsequent, equally ingenious experiments have provided rich material for Malcolm Gladwell and other pop chroniclers of business and the human psyche.)

Iyengar's research has been informing business and consumer-goods marketing since the 1990s. But she and her team at the Columbia Business School throw a much broader net. Her analysis touches, for example, on the medical decisionmaking that might lead up to choosing physician-assisted suicide, on the drawbacks of providing too many choices and options in social-welfare programs, and on the cultural and geographical underpinning of choice. Her book The Art of Choosing shares her research in an accessible and charming story that draws examples from her own life.

Watch a Facebook-exclusive short video from Sheena Iyengar: "Ballet Slippers" >>

More profile about the speaker
Sheena Iyengar | Speaker | TED.com