ABOUT THE SPEAKER

Eric Topol - Cardiologist and geneticist
Eric Topol is a leading cardiologist who has embraced the study of genomics and the latest advances in technology to treat chronic disease.

Why you should listen

As director of the Scripps Translational Science Institute in La Jolla, California, Eric Topol uses the study of genomics to propel game-changing medical research. The Institute combines clinical investigation with scientific theory, training physicians and scientists for research-based careers. He also serves on the board of the West Wireless Health Institute, discovering how wireless technology can change the future of health care.

In his early career, Topol was credited with leading the cardiovascular program at Cleveland Clinic to the topmost position in the US. He also was the first physician researcher to raise questions about the safety of Vioxx, has been elected to the Institute of Medicine of the National Academy of Sciences and was named Doctor of the Decade by the Institute for Scientific Information.

More profile about the speaker
Eric Topol | Speaker | TED.com

TEDMED 2009

Eric Topol: The wireless future of medicine

Erik Topol: E ardhmja pa tel e mjekësisë

Filmed: 2009-10-10

Readability: 4.2

783,399 views

Erik Topoli thotë se së shpejti do të përdorim telefonat inteligjentë për të monitoruar shenjat tona jetësore dhe gjendjet kronike. Në TEDMED, ai numeron disa nga pajisjet më të rëndësishme pa tel në të ardhmen e mjekësisë -- të gjitha duke na ndihmuar të rrimë jashtë shtretërve spitalorë.

Eric Topol - Cardiologist and geneticist
Eric Topol is a leading cardiologist who has embraced the study of genomics and the latest advances in technology to treat chronic disease. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15

Does anybody know when the stethoscope was invented?

0

0

5000

E di kush se kur është shpikur stetoskopi?

00:20

Any guesses? 1816.

1

5000

3000

Ndonjë hamendje?
1816.

00:23

And what I can say is, in 2016,

2

8000

3000

Ajo çfarë mund të them është,
se në 2016,

00:26

doctors aren't going to be walking around with stethoscopes.

3

11000

2000

doktorët s'do të shkojnë vërdallë
me stetoskopë.

00:28

There's a whole lot better technology coming,

4

13000

2000

Po vjen një teknologji shumë
herë më e mirë

00:30

and that's part of the change in medicine.

5

15000

3000

dhe kjo është pjesë e ndryshimit
në mjekësi.

00:33

What has changed our society

6

18000

3000

Ajo çfarë e ka ndryshuar shoqërinë tonë

00:36

has been wireless devices.

7

21000

2000

kanë qenë pajisjet pa kabllo.

00:38

But the future are digital medical wireless devices, OK?

8

23000

5000

Por e ardhmja janë pajisjet digjitale
mjekësore pa kabllo, në rregull?

00:43

So, let me give you some examples of this

9

28000

2000

Më lejoni t'ju jap disa shembuj
për këtë

00:45

to kind of make this much more concrete.

10

30000

3000

për ta bërë më konkrete.

00:48

This is the first one. This is an electrocardiogram.

11

33000

3000

Kjo është e para.
Ky është një elektrokardiogram.

00:51

And, as a cardiologist, to think that you could see in real time

12

36000

3000

Si një kardiolog, të mendosh
se mund të shohësh në kohë reale

00:54

a patient, an individual, anywhere in the world

13

39000

3000

një pacient, një individ,
kudo në botë,

00:57

on your smartphone,

14

42000

2000

në celularin tuaj inteligjent,

00:59

watching your rhythm -- that's incredible,

15

44000

2000

duke parë ritmin,
është e pabesueshme

01:01

and it's with us today.

16

46000

2000

dhe e kemi sot.

01:03

But that's just the beginning.

17

48000

3000

Por ky është thjesht fillimi.

01:06

You check your email while you're sitting here.

18

51000

3000

Ndërkohë që jeni ulur aty,
po kontrolloni postën tuaj elektronike.

01:09

In the future you're going to be checking all your vital signs,

19

54000

4000

Në të ardhmen do të kontrolloni
të gjitha shenjat tuaja jetësore.

01:13

all your vital signs: your heart rhythm,

20

58000

2000

Të gjitha shenjat tuaja jetësore:
ritmin e zemrës,

01:15

your blood pressure, your oxygen, your temperature, etc.

21

60000

4000

presionin e gjakut, oksigjenin,
temperaturën, etj.

01:19

This is already available today.

22

64000

2000

Këto janë tashmë të gatshme.

01:21

This is AirStrip Technologies.

23

66000

2000

Është AirStrip Technologies.

01:23

It's now wired -- or I should say, wireless --

24

68000

4000

Tani është e lidhur, ose më mirë
të them, pa kabllo,

01:27

by taking the aggregate of these signals

25

72000

2000

duke marrë agregatin e këtyre
dy sinjaleve

01:29

in the hospital, in the intensive care unit,

26

74000

2000

në spital, në repartin
e kujdesit intensiv

01:31

and putting it on a smartphone for physicians.

27

76000

3000

dhe duke i hedhur në një celular
inteligjent për mjekët.

01:34

If you're an expectant parent,

28

79000

2000

Nëse je një prind shpresues,

01:36

what about the ability to monitor, continuously,

29

81000

3000

po për aftësinë për të monitoruar,
vazhdimisht,

01:39

fetal heart rate, or intrauterine contractions,

30

84000

3000

ritmin e zemrës së fetusit,
ose kontraktimet intrauterinare

01:42

and not having to worry so much that things are

31

87000

3000

dhe të mos shqetësohesh aq shumë
se gjërat

01:45

fine as the pregnancy,

32

90000

2000

janë mirë, për sa i përket
shtatzënisë,

01:47

and moving over into the time of delivery?

33

92000

3000

e të kalosh në kohën e lindjes?

01:50

And then as we go further,

34

95000

3000

Dhe me kalimin e kohës,

01:53

today we have continuous glucose sensors.

35

98000

2000

sot kemi ndijues të vazhdueshëm
glukoze.

01:55

Right now, they are under the skin,

36

100000

2000

Për momentin, janë nën lëkurë,

01:57

but in the future, they won't have to be implanted.

37

102000

4000

por në të ardhmen,
s'kanë pse të bëhen me transplant.

02:01

And of course, the desired range -- trying to keep glucose

38

106000

2000

Sigurisht, gama e dëshiruar,
për ta mbajtur glukozën

02:03

between 75 and less than 200,

39

108000

4000

mes 75 dhe më pak se 200,

02:07

checking it every five minutes in a continuous glucose sensor --

40

112000

3000

duke e kontrolluar çdo pesë minuta
në një ndijues të vazhdueshëm glukoze,

02:10

you'll see how that can impact diabetes.

41

115000

2000

mund të shihni çfarë ndikimi
mund të ketë në diabet.

02:12

And what about sleep?

42

117000

2000

Po gjumi?

02:14

We're going to zoom in on that a little bit.

43

119000

2000

Do ta afrojmë pak këtë.

02:16

We're supposed to spend a third of our life in sleep.

44

121000

2000

Një të tretën e jetës e kalojmë
në gjumë.

02:18

What if, on your phone,

45

123000

2000

Po sikur, në telefonin tuaj,

02:20

which will be available in the next few weeks,

46

125000

2000

që do të jetë i mundshëm
gjatë javëve në vazhdim,

02:22

you had every minute of your sleep displayed?

47

127000

3000

t'ju shfaqej çdo minutë e gjumit tuaj?

02:25

And this is, of course, as you can see, the awake is the orange.

48

130000

3000

Dhe sigurisht, siç mund ta shihni,
zgjimi është me ngjyrë portokalli.

02:28

The REM sleep, rapid eye movement,

49

133000

2000

Gjumi REM, lëvizja e shpejtë e syrit,

02:30

dream state, is in light green;

50

135000

2000

gjendja e ëndrrës,
është me jeshile.

02:32

and light is gray, light sleep;

51

137000

2000

Drita e gjumit është me ngjyrë gri

02:34

and deep sleep, the best restorative sleep,

52

139000

2000

dhe gjumi i thellë,
gjumi më i mirë rikuperues

02:36

is that dark green.

53

141000

2000

është me jeshile të errët.

02:38

How about counting every calorie?

54

143000

2000

Po numërimi i çdo kalorie?

02:40

And this is ability, in real time, to actually take

55

145000

3000

Kjo është një kompetencë,
që në kohë reale

02:43

measurements of caloric intake

56

148000

2000

të matësh konsumin kalorik

02:45

as well as expenditure, through a Band-Aid.

57

150000

3000

si dhe harxhimin, përmes një leukoplasti.

02:48

Now, what I've talked about are physiologic metrics.

58

153000

3000

Kam folur për metrikët fiziologjikë.

02:51

But what I want to get to, the next frontier,

59

156000

3000

Por dua të dal në pikën tjetër
shumë shpejt

02:54

very quickly, and why the stethoscope

60

159000

2000

e të sqaroj pse stetoskopi

02:56

is on its way out,

61

161000

2000

po bën dalje,

02:58

is because we can transcend listening to the valve sounds,

62

163000

4000

sepse ne mund të kapërcejmë
duke dëgjuar zërat e valvulit

03:02

and the breath sounds, because now,

63

167000

2000

dhe të frymëmarrjes,
sepse tani

03:04

introduced by G.E. is a handheld ultra-sound.

64

169000

3000

tani kemi një aparat me ultratingull
të prezantuar nga G.E.- ja.

03:07

Why is this important? Because this is so much more sensitive.

65

172000

3000

Pse është e rëndësishme kjo?
Sepse është shumë më i ndjeshëm.

03:10

Here is an example of an abdominal ultrasound,

66

175000

3000

Këtu kemi një shembull
të një ultratingulli abdominal

03:13

and also a cardiac echo, which can be sent wireless,

67

178000

4000

dhe gjithashtu një EKO kardiake,
e cila mund të dërgohet pa kabllo

03:17

and then there's an example of fetal monitoring on your smartphone.

68

182000

4000

dhe pastaj është edhe një shembull i një
monitorimi fetusi në celularin tuaj inteligjent.

03:21

So, we're not just talking about physiologic metrics --

69

186000

3000

S'po flasim vetëm për metrika
fiziologjike,

03:24

the key measurements of vital signs,

70

189000

3000

matjet kyçe të shenjave jetësore

03:27

and all those things in physiology -- but also all the imaging

71

192000

3000

dhe të gjitha ato gjëra në fiziologji,
por gjithashtu edhe për imazhet

03:30

that one could look at in your smartphone.

72

195000

2000

që mund të shihen në celular.

03:32

Now, this is an example of another obsolete technology,

73

197000

4000

Ky është një shembull i një tjetër
teknologjie të vjetruar,

03:36

soon to be buried: the Holter Monitor.

74

201000

2000

që së shpejti do të groposet:
Monitori Holter.

03:38

Twenty-four hour recording, lots of wires.

75

203000

2000

24 orë regjistrim, shumë fije.

03:40

This is now a little tiny patch.

76

205000

2000

Kjo është një copë e vogël.

03:42

You can put it on for two weeks

77

207000

2000

Mund ta mbash për dy javë

03:44

and send it in the mail.

78

209000

3000

e ta dërgosh me postë.

03:47

Now, how does this work? Well,

79

212000

2000

Si funksionon kjo?

03:49

there is these smart Band-Aids or these sensors

80

214000

2000

Janë leukoplastet, apo ndijuesit

03:51

that one would put on, on a shoe or on the wrist.

81

216000

3000

që vënë, në këpucë,
apo në kyçin e dorës.

03:54

And this sends a signal

82

219000

3000

Kjo dërgon një sinjal

03:57

and it creates a body area network to a gateway.

83

222000

4000

dhe krijon një rrjet zonal trupor
për një portë.

04:01

Gateway could be a smartphone or it could be a dedicated gateway,

84

226000

3000

Porta mund të jetë një celular inteligjent,
ose një portë e dedikuar,

04:04

as today many of these things are dedicated gateways,

85

229000

2000

meqenëse ditët e sotme shumë
nga këto gjëra janë porta të dedikuara,

04:06

because they are not so well integrated.

86

231000

2000

sepse s'janë integruar aq mirë.

04:08

That signal goes to the web, the cloud,

87

233000

3000

Ky sinjal shkon në ueb,
në re (cloud)

04:11

and then it can be processed and sent anywhere:

88

236000

2000

dhe pastaj mund të përpunohet
e të dërgohet kudo:

04:13

to a caregiver, to a physician,

89

238000

2000

te një kujdestar, një mjek,

04:15

back to the patient, etc.

90

240000

2000

sërish te pacienti, etj.

04:17

So, that's basically very simplistic technology

91

242000

3000

Kjo është një teknologji
tepër e thjeshtë,

04:20

of how this works.

92

245000

2000

se si funksionon kjo gjë.

04:22

Now, I have this device on.

93

247000

2000

Tani, kam vënë këtë pajisjen.

04:24

I didn't want to take my shirt off to show you, but I can tell you it's on.

94

249000

3000

S'dua ta heq këmishën e t'jua tregoj,
por mund t'ju them që e kam vënë.

04:27

This is a device that not only measures cardiac rhythm,

95

252000

4000

Kjo është një pajisje
që jo vetëm mat ritmin kardiak,

04:31

as you saw already,

96

256000

2000

siç patë tashmë,

04:33

but it also goes well beyond that.

97

258000

3000

por shkon edhe përtej kësaj.

04:36

This is me now. And you can see the ECG.

98

261000

3000

Ky jam unë. Mund të shihni EKG-në.

04:39

Below that's the actual heart rate and the trend;

99

264000

3000

Poshtë është ritmi aktual i zemrës
dhe prirja.

04:42

to the right of that is a bioconductant.

100

267000

2000

Në të djathtë është një biokonduktor.

04:44

That's the fluid status,

101

269000

2000

Është gjendja e lëngut.

04:46

fluid status, that's really important

102

271000

2000

Është tepër e rëndësishme,

04:48

if you're monitoring somebody with heart failure.

103

273000

2000

nëse monitoroni dikë
me insuficiencë kardiake.

04:50

And below that's temperature,

104

275000

2000

Poshtë keni temperaturën,

04:52

and respiration, and oxygen,

105

277000

2000

frymëmarrjen, oksigjenin

04:54

and then the position activity.

106

279000

2000

dhe pastaj aktivitetin e pozicionit.

04:56

So, this is really striking, because this device

107

281000

3000

Kjo është e habitshme,
sepse ky aparat

04:59

measures seven things

108

284000

2000

mat shtatë gjëra

05:01

that are very much vital signs

109

286000

3000

që janë shenja jetësore

05:04

for monitoring someone with heart failure. OK?

110

289000

4000

për monitorimin e dikujt
me insuficiencë kardiake. Dakord?

05:08

And why is this important? Well,

111

293000

2000

Pse është e rëndësishme kjo?

05:10

this is the most expensive bed.

112

295000

3000

Ky është krevati më i shtrenjtë.

05:13

What if we could reduce the need for hospital beds?

113

298000

3000

Po sikur të reduktojmë nevojën
për krevate spitalorë?

05:16

Well, we can. First of all, heart failure

114

301000

2000

Mund ta bëjmë. Së pari,
insuficienca kardiake

05:18

is the number one reason

115

303000

3000

është arsyeja numër një

05:21

for hospital admissions and readmissions in this country.

116

306000

3000

për shtrimet dhe rishtrimet spitalore
në këtë vend.

05:24

The cost of heart failure is 37 billion dollars a year,

117

309000

5000

Kostoja e insuficiencës kardiake
është 37 miliardë dollarë në vit,

05:29

which is 80 percent related to hospitalization.

118

314000

3000

ku 80% lidhet me shtrimet në spital.

05:32

And in the course of 30 days after a hospital stay

119

317000

3000

Gjatë periudhës prej 30 ditësh
pas qëndrimit në spital

05:35

for a Medicare greater than 65 years or older,

120

320000

3000

për një Mjekim më të madh
se 65 vjet e sipër

05:38

is -- 27 percent are readmitted in 30 days,

121

323000

3000

është 27% ku brenda 30 ditëve
shtrohen sërish.

05:41

and by six months, over 56 percent are readmitted.

122

326000

4000

Me kalimin e gjashtë muajve,
mbi 56% shtrohen sërish.

05:45

So, can we improve that? Well the idea is

123

330000

2000

Mund ta përmirësojmë këtë?
Ideja është

05:47

we take this device that I'm wearing,

124

332000

2000

të marrim këtë pajisjen
që kam vënë

05:49

and we put it on 600 patients with heart failure,

125

334000

4000

e ta vëmë në 600 pacientë
me insuficiencë kardiake,

05:53

randomly assigned, versus 600 patients

126

338000

2000

caktuar rastësisht,
përballë 600 pacientëve

05:55

who don't have active monitoring,

127

340000

2000

që nuk kanë monitorim aktiv

05:57

and see whether we can reduce heart failure readmissions,

128

342000

3000

e të shohim nëse mund të ulim shtrimet
e përsëritura të insuficiencës kardiake

06:00

and that's exciting. And we'll start that trial,

129

345000

2000

dhe kjo është emocionuese.
Do ta fillojmë këtë provë

06:02

and you'll hear more about how we're going to do that,

130

347000

2000

dhe do të dëgjoni më shumë
rreth mënyrës si do ta kryejmë,

06:04

but that's a type of wireless device trial

131

349000

3000

por kjo është një lloj prove
me aparat ka kabllo,

06:07

that could change medicine in the years ahead.

132

352000

3000

që mund të ndryshojë mjekësinë
gjatë viteve në vazhdim.

06:10

Why now? Why has this all of a sudden become

133

355000

3000

Pse tani? Pse krejt papritur
ky është bërë

06:13

a reality, an exciting direction in the future of medicine?

134

358000

4000

një realitet, një drejtim interesant
në të ardhmen e mjekësisë?

06:17

What we have is, in a way, a perfect positive storm.

135

362000

4000

Në një farë mënyre,
kemi një stuhi pozitive të përkryer.

06:21

This sets up consumer-driven healthcare.

136

366000

2000

Kjo krijon një kujdes shëndetësor
drejtuar nga konsumatori.

06:23

That's where this is all starting.

137

368000

2000

Këtë fillon e gjitha.

06:25

Let me just give you specifics about why this is

138

370000

3000

Më lejoni t'ju jap hollësi
se pse kjo

06:28

a big movement if you're not aware of it:

139

373000

2000

është një lëvizje e madhe,
nëse nuk e dini:

06:30

1.2 million Americans

140

375000

2000

1.2 milionë amerikanë

06:32

have gotten a Nike shoe, which is a body-area network

141

377000

3000

kanë blerë një këpucë Nike,
që është një rrjet zonal trupor

06:35

that connects the shoe, the sole of the shoe to the iPhone, or an iPod.

142

380000

4000

që lidh këpucën, shuallin e këpucës
me iPhone-in, ose me iPod-in.

06:39

And this Wired Magazine cover article

143

384000

2000

Ky kryeartikull nga Revista Wired

06:41

really captured a lot of this; it talked a lot about the Nike shoe

144

386000

3000

ka kapur goxha nga kjo.
Shkruante shumë për atleten Nike

06:44

and how quickly that's been adopted to monitor exercise physiology

145

389000

3000

dhe sa shpejt është adoptuar
për të monitoruar fiziologjinë e ushtrimit

06:47

and energy expenditure.

146

392000

2000

dhe shpenzimin e energjisë.

06:49

Here are some things, the principles

147

394000

2000

Ka ca gjëra,

06:51

that are guiding principles to keep in mind:

148

396000

2000

parime udhëzues për të mbajtur mend:

06:53

"A data-driven health revolution

149

398000

2000

"Një revolucion shëndetësor
të udhëhequr nga të dhënat

06:55

promises to make us all

150

400000

2000

premton të na bëjë të gjithëve

06:57

better, faster, and stronger. Living by numbers."

151

402000

3000

më të mirë, më të shpejtë e më të fortë.
Të jetosh sipas numrave. "

07:00

And this one, which is really telling,

152

405000

2000

Dhe kjo, që është mjaft efikase

07:02

this was from July, this cover article:

153

407000

3000

është marrë nga një kryeartikull
i korrikut:

07:05

"The personal metrics movement goes way beyond

154

410000

3000

"Lëvizja e metrikëve personalë
shkon përtej

07:08

diet and exercise. It's about tracking every facet

155

413000

3000

dietës dhe ushtrimeve.
Ka të bëjë me gjurmimin e çdo aspekti

07:11

of life, from sleep to mood to pain,

156

416000

2000

jetësor, nga gjumi gjer te gjendja
shpirtërore dhe dhimbja,

07:13

24/7/365."

157

418000

3000

24/7/365."

07:16

Well, I tried this device.

158

421000

3000

E provova këtë pajisje.

07:19

A lot of you have gotten that Phillips Direct Life.

159

424000

3000

Shumë prej jush kanë blerë
Phillips Direct Life.

07:22

I didn't have one of those,

160

427000

2000

Unë s'kisha,

07:24

but I got the Fitbit.

161

429000

2000

por mora Fitbit-in.

07:26

That looks like this.

162

431000

2000

Duket kështu.

07:28

It's like a wireless accelerometer, pedometer.

163

433000

3000

Është si një akselerometër,
pedometër pa kabllo.

07:31

And I want to just give you the results of that testing,

164

436000

2000

Dua t'ju jap rezultatet e atij testimi,

07:33

because I wanted to understand about the consumer movement.

165

438000

3000

sepse doja të kuptoja rreth
lëvizjes së konsumatorit.

07:36

I hope the, by the way, the Phillips Direct Life works better --

166

441000

2000

Meqë ra fjala, Phillips Direct Life
punon më mirë.

07:38

I hope so.

167

443000

2000

Kështu shpresoj të paktën.

07:40

But this monitors food, it monitors activity and tracks weight.

168

445000

4000

Por kjo monitorin ushqimin,
aktivitetin dhe peshën.

07:44

However you have to put in most of this stuff.

169

449000

2000

Megjithatë pjesën më të madhe
të gjërave duhet t'i fusni vetë.

07:46

The only thing it really tracks by itself is activity,

170

451000

3000

E vetmja gjë që ndjek vetë
është aktiviteti

07:49

and even then, it's not complete.

171

454000

2000

dhe madje edhe atëherë,
nuk është i plotë.

07:51

So, you exercise and it picks up the exercise.

172

456000

3000

Bën ushtrime dhe kap ushtrimet.

07:54

You put in your height and weight, it calculates BMI,

173

459000

3000

Fut gjatësinë, peshën, llogarit
indeksin e masës trupore

07:57

and of course it tells you how many calories you're expending

174

462000

3000

dhe sigurisht të tregon sa kalori
harxhon

08:00

from the exercise, and how many you took in,

175

465000

3000

nga ushtrimi dhe sa ke marrë,

08:03

if you go in and enter all the foods.

176

468000

1000

nëse vazhdon dhe fut të gjitha ushqimet.

08:04

But it really wants you to enter all your activity.

177

469000

3000

Por në fakt kërkon që të fusni
të gjitha aktivitetet tuaja.

08:07

And so I went to this,

178

472000

3000

Dhe kështu vajta te kjo gjë,

08:10

and of course I was gratified that it picked up

179

475000

2000

dhe sigurisht isha i kënaqur
që kapi

08:12

the 42 minutes of exercise, elliptical exercise I did,

180

477000

4000

42 minutat e ushtrimit eliptik
që bëra,

08:16

but then it wants more information.

181

481000

2000

por pastaj kërkon më shumë
të dhëna.

08:18

So, it says, "You want to log sexual activity.

182

483000

3000

Shkruan, "Do të fusësh
aktivitetin tënd seksual.

08:21

How long did you do it for?"

183

486000

2000

Për sa kohë e bëre?"

08:23

(Laughter)

184

488000

3000

(Të qeshura)

08:26

And it says, "How hard was it?"

185

491000

3000

Dhe shkruan, "Sa i fortë ishte?"

08:29

(Laughter)

186

494000

1000

(Të qeshura)

08:30

Furthermore it says, "Start time."

187

495000

3000

Më tutje shkruan, "Koha e fillimit".

08:33

Now, this doesn't appear -- this just doesn't work,

188

498000

2000

Kjo nuk funksionon.

08:35

I mean, this just doesn't work.

189

500000

2000

Nuk funksionon fare.

08:37

So, now I want to move to sleep.

190

502000

2000

Tani dua të kaloj te gjumi.

08:39

Who would ever have thought you could have your own EEG

191

504000

3000

Kujt i kishte vajtur në mendje se mund
të kesh EEG-në (elektroencefalogramin)

08:42

at your home, tagged to a very nice alarm clock, by the way?

192

507000

3000

në shtëpi, ngjitur me një orë
të bukur alarmi.

08:45

This is the headband that goes with this alarm clock.

193

510000

3000

Ky është shiriti i kokës që shkon
me orën e alarmit.

08:48

It monitors your brainwaves continuously, when you're sleeping.

194

513000

3000

Monitoron vazhdimisht valët e trurit,
kur flini.

08:51

So, I did this thing for seven days

195

516000

2000

E bëra këtë gjë për shtatë ditë

08:53

getting ready for TEDMed.

196

518000

2000

për t'u përgatitur për TEDMed-in.

08:55

This is an important part of our life, one-third you're supposed to be sleeping.

197

520000

3000

Kjo është një pjesë e rëndësishme e jetës
sonë, një të tretën e kalon në gjumë.

08:58

Of course how many here

198

523000

2000

Sa veta këtu

09:00

have any problems with sleeping?

199

525000

4000

kanë probleme me gjumin?

09:04

It's usually 90 percent. So, you tell me you sleep better than expected.

200

529000

3000

Zakonisht është 90%. Po më thoni
që flini më mirë nga çfarë pritet.

09:07

Okay, well this was a week of

201

532000

3000

Dakord. Kjo ka qenë një javë

09:10

my life in sleeping,

202

535000

2000

e jetës sime në gjumë.

09:12

and you get a Z.Q. score. Instead of an I.Q. score,

203

537000

3000

Ke një rezultat Z.Q.
Në vend të rezultatit I.Q.

09:15

you get a Z.Q. score when you wake up.

204

540000

2000

ke një rezultat Z.Q. kur zgjohesh.

09:17

You say, "Oh, OK." And a Z.Q. score

205

542000

2000

Thua, "Oh, mirë!"
Rezultati Z.Q.

09:19

is adjusted to age,

206

544000

2000

është e përshtatur
me moshën

09:21

and you want to get as high as you possibly can.

207

546000

3000

dhe do të arrish sa më maksimalen
që mundesh.

09:24

So this is the moment-by-moment,

208

549000

2000

Ky është një gjumë
moment pas momenti,

09:26

or minute-by-minute sleep.

209

551000

2000

minutë pas minute.

09:28

And you see that Z.Q. there was 80-odd.

210

553000

3000

Mund të shihni se rezultati Z.Q.
ka qenë 80-odd.

09:31

And the wake time is in orange.

211

556000

3000

Koha e zgjimit është me portokalli.

09:34

And this can be a problem, as I learned.

212

559000

3000

Siç mësova, ky mund
të jetë problem.

09:37

Because it not only helps you with quantifying

213

562000

2000

Sepse jo vetëm të ndihmon
me përcaktimin e sasisë

09:39

your sleep,

214

564000

2000

së gjumit,

09:41

but also tells others you're awake.

215

566000

3000

por gjithashtu iu tregon
të tjerëve që je zgjuar.

09:44

So, when my wife came in and she

216

569000

3000

Kur erdhi gruaja ime

09:47

could tell you're awake.

217

572000

2000

dhe e dalloi që isha zgjuar.

09:49

"Eric, I want to talk. I want to talk."

218

574000

2000

"Erik, dua të flasim. "

09:51

And I'm trying to play possum.

219

576000

2000

Kurse unë kërkoj të luaj
rolin e të vdekurit.

09:53

This thing is very, very impressive.

220

578000

3000

Kjo gjë është tepër mbresëlënëse.

09:56

OK. So, that's the first night.

221

581000

3000

Dakord. Kjo është nata e parë.

09:59

And this one is now 67,

222

584000

2000

Kjo tani është 67

10:01

and that's not a good score.

223

586000

2000

dhe nuk është një rezultat i mirë.

10:03

And this tells you, of course, how much you had in REM sleep,

224

588000

2000

Sigurisht që kjo ju tregon se keni
marrë në gjumin REM,

10:05

in deep sleep, and all this sort of thing.

225

590000

2000

në gjumin e thellë dhe gjëra të tilla.

10:07

This was really fascinating because

226

592000

2000

Kjo ka qenë vërtet magjepsëse,

10:09

this gave that quantitation

227

594000

2000

sepse kjo dha masën

10:11

about all the different phases of sleep.

228

596000

2000

për të gjitha fazat e ndryshme
të gjumit.

10:13

So, it also then tells you how you do compared to your age group.

229

598000

3000

Gjithashtu të tregon se si del
krahasuar me grupmoshën tënde.

10:16

It's like a managed competition of sleep.

230

601000

3000

Është si një garë e menaxhuar gjumi.

10:19

And really interesting stuff.

231

604000

4000

Gjëra mjaft interesante.

10:23

Look at this thing and say, "Well, I didn't think I was a very good sleeper,

232

608000

3000

E shikon këtë gjë dhe thua, "S'ma merrte
mendja se isha një gjumash i madh,

10:26

but actually I did better than average in 50 to 60 year olds." OK?

233

611000

5000

por kam dalë më mirë se mesatarja
e 50 dhe 60 vjeçarëve. " Dakord?

10:31

And the key thing was, what I didn't know,

234

616000

2000

Ajo çfarë nuk dija

10:33

was that I was a really good dreamer.

235

618000

2000

ishte se isha një ëndërrues i mirë.

10:35

OK. Now let's move from sleep to diseases.

236

620000

5000

Lëvizim nga gjumi në sëmundje tani.

10:40

Eighty percent of Americans have chronic disease,

237

625000

3000

80% e amerikanëve
kanë sëmundje kronike,

10:43

or 80 percent of age greater than 65 have

238

628000

3000

ose 80% e moshës më të madhe
se 65

10:46

two or more chronic disease,

239

631000

2000

kanë dy, ose më shumë sëmundje kronike.

10:48

140 million Americans

240

633000

2000

140 milionë amerikanë

10:50

have one or more chronic disease,

241

635000

2000

kanë një, ose më shumë
sëmundje kronike

10:52

and 80 percent of our 1.5, whatever, trillion

242

637000

5000

dhe 80% e 1.5 trilionë

10:57

expenditures are related to chronic disease.

243

642000

2000

e shpenzimeve tona lidhen
me sëmundjen kronike.

10:59

Now, diabetes is one of the big ones.

244

644000

2000

Diabeti është një prej të mëdhenjve.

11:01

Almost 24 million people have diabetes.

245

646000

3000

Thuajse 24 milionë njerëz
kanë diabet.

11:04

And here is the latest map. It was published

246

649000

2000

Kjo është harta më e fundit.
Është publikuar

11:06

just a little more than a week ago in the New York Times,

247

651000

3000

pak më herët se një javë më parë
në gazetën New York Times

11:09

and it isn't looking good.

248

654000

2000

dhe nuk duket mirë.

11:11

That is, for men, 29 percent

249

656000

3000

Për meshkujt, 29%

11:14

in the country over 60 have Type II diabetes,

250

659000

3000

mbi 60 vjeç në vend
kanë diabet të Tipit II.

11:17

and women, although it's less, it's terribly high.

251

662000

3000

Femrat, megjithëse është më pak,
është jashtëzakonisht e lartë shifra.

11:20

But of course we have a way to measure that now

252

665000

2000

Por patjetër që tani kemi një mënyrë
për ta matur këtë

11:22

on a continuous basis,

253

667000

2000

vazhdimisht

11:24

with a sensor that detects blood glucose,

254

669000

2000

me një ndijues që dikton
glukozë në gjak

11:26

and it's important because we could detect

255

671000

2000

dhe është e rëndësishme,
sepse mund të diktojmë

11:28

hyperglycemia that otherwise wouldn't be known,

256

673000

2000

hiperglikeminë që përndryshe
nuk do të njihej

11:30

and also hypoglycemia.

257

675000

2000

dhe gjithashtu edhe hipoglikeminë.

11:32

And you can see the red dots, in this particular patient's case,

258

677000

3000

Në rastin e këtij pacienti të veçantë,
siç mund të shihni, pikat e kuqe

11:35

were finger sticks, which would have missed both ends.

259

680000

3000

ishin gjilpëra gishtash, ku mund
të kishte gabuar në të dy krahët.

11:38

But by continuous monitoring,

260

683000

2000

Por nga monitorimi i vazhdueshëm,

11:40

it captures all that vital information.

261

685000

2000

kap të gjitha këto informacione jetike.

11:42

The future of this though,

262

687000

2000

Megjithatë e ardhmja e kësaj

11:44

is being able to move this to a Band-Aid type phenomenon,

263

689000

2000

është mundësia ta lëvizësh këtë
në një fenomen të tipit leukoplast

11:46

and that's not so far away.

264

691000

3000

dhe s'është shumë larg.

11:49

So, let me just give you, very quickly,

265

694000

2000

Më lejoni t'ju jap shumë shpejt

11:51

10 top targets for wireless medicine.

266

696000

2000

10 objektivët kryesorë
për mjekësinë pa kabllo.

11:53

All these things are possible --

267

698000

2000

Të tëra këto janë të mundura,

11:55

some of them are very close,

268

700000

2000

disa prej tyre janë shumë afër,

11:57

or already, as you heard,

269

702000

2000

ose siç keni dëgjuar,

11:59

are available today, in some way or form.

270

704000

2000

janë të mundshme sot,
në një farë mënyre, apo forme.

12:01

Alzheimer's disease:

271

706000

2000

Sëmundja e Alzhaimerit:

12:03

there's five million people affected, and you can check

272

708000

2000

janë infektuar 5 milionë njerëz
dhe mund të kontrolloni

12:05

vital signs, activity, balance.

273

710000

2000

shenjat jetësore, aktivitetin, ekuilibrin.

12:07

Asthma: large number, we could detect things like

274

712000

3000

Astma: numër i madh,
mund të kapim gjëra

12:10

pollen count, air quality, respiratory rate. Breast cancer,

275

715000

3000

si përqendrimi i polenit, cilësinë e ajrit,
ritmin e frymëmarrjes. Kanceri i gjirit.

12:13

I'll show you an example of that real quickly.

276

718000

3000

Po ju shpjegoj shumë shpejt
të këtij rasti.

12:16

Chronic obstructive pulmonary disease.

277

721000

3000

Sëmundja pulmonare obstruktive kronike.

12:19

Depression, there's a great approach to that in mood disorders.

278

724000

3000

Depresioni, ka një qasje të madhe, në lidhje
me çrregullimet e gjendjes shpirtërore.

12:22

Diabetes I've just mentioned. Heart failure we already talked about. Hypertension:

279

727000

3000

Diabetin që sapo përmenda.
Insuficiencë kardiake, që e biseduam.

12:25

74 million people could have continuous blood-pressure monitoring

280

730000

3000

74 milionë veta mund t'i nënshtrohen monitorimit
të vazhdueshëm ndaj presionit të madh.

12:28

to come up with much better management and prevention.

281

733000

5000

Për të menduar një menaxhim
dhe parandalim më të mirë.

12:33

And obesity we already talked about, the ways to get to that.

282

738000

3000

Obeziteti për të cilin kemi folur,
mënyrat për t'iu afruar.

12:36

And sleep disorders.

283

741000

2000

Dhe çrregullimet e gjumit.

12:38

This is effective around the world. The access to smartphones

284

743000

3000

Kjo është efikase anembanë botës.
Qasja në celularët inteligjentë

12:41

and cell phones today is extraordinary.

285

746000

3000

dhe celularët sot janë të këputur.

12:44

And this article from The Economist summed it up beautifully

286

749000

3000

Ky artikulli nga gazeta The Economist
e ka përmbledhur shumë mirë

12:47

about the opportunities in health across the developing world:

287

752000

2000

rreth mundësive në shëndet
anembanë botës së zhvilluar.

12:49

"Mobile phones made a bigger difference to the lives of more people,

288

754000

3000

"Celularët kanë bërë një ndryshim
më të madh se jetët e njerëzve të tjerë.

12:52

more quickly, than any previous technology."

289

757000

3000

Më shumë, më shumë lart
se çdo teknologji tjetër të mëparshme.

12:55

And that's before we got going on the m-health world.

290

760000

3000

Kjo ndodhi para se të shkonte
në ilaçe vetë.

12:58

Aging: The problem is enormous,

291

763000

3000

Plakja: Problemi ishte gjigand.

13:01

300,000 broken hips per year;

292

766000

2000

300,000 brinjë të thyera në vit,

13:03

but the solutions are extraordinary,

293

768000

3000

por zgjidhjet janë të jashtëzakonshme.

13:06

and they include so many different things.

294

771000

2000

Kanë përfshirë shumë gjëra të ndryshme.

13:08

One of the ones I just wanted to mention:

295

773000

2000

Një nga gjërat që doja të përmendja:

13:10

The iShoe is another example of a sensor that

296

775000

3000

iKëpuca është një tjetër shembull,

13:13

improves proprioception among the elderly

297

778000

3000

që përmirëson proprioceptimin
mes të moshuarve

13:16

to prevent falling.

298

781000

1000

për të parandaluar rrëzimin.

13:17

One of many different techniques using wireless sensors.

299

782000

3000

Një prej shumë teknikave të ndryshme
që përdorin ndijues pa kabllo.

13:20

So, we can change medicine across the continuum of care,

300

785000

3000

Mund ta ndryshojmë mjekësinë
përtej përkujdesjes së vazhdueshme,

13:23

across the ages from premies or unborn children

301

788000

4000

në moshat nga të paralindurit,
ose fëmijët e palindur,

13:27

to seniors; the pharmaceutical arena changes;

302

792000

3000

gjer te të moshuarit;
arena farmaceutike ndryshon.

13:30

the full spectrum of disease -- I hope I've given you a sense of that --

303

795000

3000

Spektri i plotë i sëmundjes... Shpresoj
t'ju kemi dhënë një kuptim rreth kësaj

13:33

across the globe.

304

798000

2000

anembanë globit.

13:35

There are two things that can really accelerate this whole process.

305

800000

3000

Janë dy gjëra që mund ta shpejtojnë
të gjithë këtë proces.

13:38

One of them -- we're very fortunate -- is to develop a dedicated institute

306

803000

4000

Njëra prej tyre - jemi me shumë fat - është
për të zhvilluar një institut të përkushtuar

13:42

and that's work that started with the work that Scripps with Qualcomm ...

307

807000

6000

dhe kjo gjë filloi me punën
e Scripps-it me Qualcomm-in.

13:48

and then the great fortune of meeting up with Gary and Mary West,

308

813000

3000

Pastaj fati më i madh është takimi
me Geri dhe Meri Uestin

13:51

to get behind this wireless health institute.

309

816000

3000

për të konkretizuar këtë
institut shëndetësor pa kabllo.

13:54

San Diego is an extraordinary place for this.

310

819000

2000

San Diego është një vend
i jashtëzakonshëm për këtë.

13:56

There's over 650 wireless companies,

311

821000

3000

Ka mbi 650 kompani interneti pa kabllo,

13:59

100 of which or more are working in wireless health.

312

824000

3000

100 ose më shumë prej të cilave
punojnë në shëndetin pa kabllo.

14:02

It's the number one source of commerce, and interestingly

313

827000

3000

Është burimi numër një i tregtisë
dhe çuditërisht

14:05

it dovetails beautifully with over 500 life science companies.

314

830000

3000

përshtatet bukur me 500 kompani
të shkencës së jetës.

14:08

The wireless institute,

315

833000

3000

Instituti pa kabllo,

14:11

the West Wireless Health Institute,

316

836000

2000

Instituti Shëndetësor Pa Kabllo Uest

14:13

is really the outgrowth of two extraordinary people

317

838000

4000

është fryt i dy njerëzve
të jashtëzakonshëm,

14:17

who are here this evening:

318

842000

2000

që ndodhen këtu këtë mbrëmje:

14:19

Gary and Mary West. And I'd like to give it up for them for getting behind this.

319

844000

3000

Geri dhe Meri Uest.
Një duartrokitje për punën e tyre.

14:22

(Applause)

320

847000

4000

(Duartrokitje)

14:26

Their fantastic philanthropic investment made this possible,

321

851000

3000

Investimi i tyre fantastik filantropik
e bëri këtë të mundur

14:29

and this is really a nonprofit education center

322

854000

3000

dhe kjo është një qendër edukimi
jofitimprurëse,

14:32

which is just about to open. It looks like this,

323

857000

3000

që do të hapet tani.
Ka këtë pamje,

14:35

this whole building dedicated.

324

860000

3000

e tërë kjo godinë i është
përkushtuar kësaj.

14:38

And what it's trying to do is accelerate this era:

325

863000

2000

Ajo çfarë kërkon të bëjë
është të përshpejtojë këtë epokë:

14:40

to take unmet medical needs, to work and innovate --

326

865000

3000

të marrë nevoja mjekësore të paplotësuara,
të punojë e të sjellë risi

14:43

and we just appointed the chief engineer, Mehran Mehregany,

327

868000

3000

dhe sapo kemi caktuar kryeinxhinierin,
Mehran Mehreganin,

14:46

it was announced on Monday --

328

871000

2000

u njoftua të hënën.

14:48

then to move up with development,

329

873000

2000

Pastaj të kalojë në zhvillim,

14:50

clinical trial validation and then changing medical practice,

330

875000

3000

vlefshmërinë klinike për testim
dhe pastaj ndryshimi i praktikës mjekësore,

14:53

the most challenging thing of all,

331

878000

3000

gjëja më sfiduese nga të tëra.

14:56

requiring attention to reimbursement, healthcare policy, healthcare economics.

332

881000

3000

Vëmendje ndaj rimbursimit, politika e kujdesit
shëndetësor, ekonomia shëndetësore.

14:59

The other big thing, besides having this fantastic

333

884000

3000

Gjëja tjetër e rëndësishme,
përveç këtij instituti

15:02

institute to catalyze this process

334

887000

3000

fantastik për të katalizuar
këtë proces

15:05

is guidance,

335

890000

3000

është udhëzimi.

15:08

and that's of course relying on the fact that medicine goes digital.

336

893000

3000

Kjo sigurisht mbështetet në faktin
që mjekësia të bëhet digjitale.

15:11

If we understand biology from genomics and omics

337

896000

4000

Nëse kuptojmë biologjinë
nga genomiku dhe omiku

15:15

and wireless through physiologic phenotyping, that's big.

338

900000

4000

dhe lidhjen pa kabllo përmes ndërthurjes fiziologjike
të gjenotipit dhe mjedisit, është diçka e madhe.

15:19

Because what it does is allow a convergence like we've never had before.

339

904000

3000

Sepse çfarë bën? Lejon një konvergjencë
që nuk e kemi pasur asnjëherë më parë.

15:22

Over 80 major diseases have been cracked at the genomic level,

340

907000

5000

Janë zbuluar mbi 80 sëmundje
madhore në nivel gjenomi,

15:27

but this is quite extraordinary: More has been learned about

341

912000

3000

por kjo është e jashtëzakonshme.
Është mësuar më tepër

15:30

the underpinnings of disease in the last two and a half years

342

915000

2000

se thjesht struktura e sëmundjes
në këto dy vite e gjysmë

15:32

than in the history of man.

343

917000

2000

se në tërë historinë e njeriut.

15:34

And when you put that together with, for example,

344

919000

2000

Dhe kur bashkon këtë,
për shembull,

15:36

now an app for the iPhone with your genotype

345

921000

3000

një aplikacion për iPhone-in
me gjenotipin tënd

15:39

to guide drug therapy ...

346

924000

2000

për të udhëzuar terapinë e ilaçeve,

15:41

but, the future -- we can now tell who's going to get Type II diabetes

347

926000

4000

por tani dimë se kush do të ketë
diabet të Tipit II

15:45

from all the common variants,

348

930000

2000

nga variantet e tjera

15:47

and that's going to get filled in more

349

932000

2000

dhe kjo do të mbushet edhe më shumë

15:49

with low-frequency variants in the future.

350

934000

2000

me variante të tjera frekuence të ulët
në të ardhmen.

15:51

We can tell who's going to get breast cancer

351

936000

2000

Mund të tregojmë se kujt
do t'i krijohet me kancer gjiri

15:53

from the various genes.

352

938000

2000

nga gjene të ndryshme.

15:55

We can also know who's likely to get atrial fibrillation.

353

940000

3000

Gjithashtu mund të dimë se kush
ka gjasa të përdorë fibrilim atrial.

15:58

And finally, another example: sudden cardiac death.

354

943000

3000

Dhe së fundmi, një tjetër shembull:
vdekje e papritur kardiake.

16:01

Each of these has a sensor.

355

946000

2000

Secila nga këto ka një ndijues.

16:03

We can give glucose a sensor for diabetes to prevent it.

356

948000

4000

Glukozës mund t'i vëmë një ndijues
për diabetin për ta parandaluar.

16:07

We can prevent, or have the earliest detection possible,

357

952000

3000

Mund të parandalojmë, ose mund
ta kapim sa më herët të jetë e mundur,

16:10

for breast cancer with an ultrasound device

358

955000

3000

për kancerin e gjirit me një pajisje
ultratingulli

16:13

given to the patient.

359

958000

2000

që i jepet pacientit.

16:15

An iPatch, iRhythm, for atrial fibrillation.

360

960000

3000

Një iPatch, iRhythm, për fibrilim atrial.

16:18

And vital-signs monitoring to prevent sudden cardiac death.

361

963000

4000

Monitorim të shenjave jetësore për
të parandaluar vdekjen e papritur kardiake.

16:22

We lose 700,000 people a year in the U.S. from sudden cardiac death.

362

967000

3000

Në vit në Amerikë humbim 700,000 veta
nga vdekja e papritur kardiake.

16:25

So, I hope I've convinced you of this,

363

970000

3000

Shpresoj t'ju kem bindur me këtë,

16:28

of the impact on hospital clinic resources is profound

364

973000

4000

për ndikimin në burimet klinike spitalore
që është i thellë

16:32

and then the impact on diseases is equally impressive

365

977000

3000

dhe pastaj për ndikimin në sëmundjet
që është po aq mbresëlënës

16:35

across all these different diseases and more.

366

980000

3000

në të gjitha këto sëmundje
të ndryshme e më tepër.

16:38

It's really taking individualized medicine to a new height

367

983000

4000

Kjo po e ngre mjekësinë e individualizuar
në një nivel më të lartë

16:42

and it's hyper-innovative,

368

987000

3000

dhe është super novatore.

16:45

and I think it represents the black swan of medicine.

369

990000

4000

Mendoj se përfaqëson
mjellmën e zezë të mjekësisë.

16:49

Thanks for your attention.

370

994000

3000

Faleminderit për vëmendjen.

16:52

(Applause)

371

997000

2000

(Duartrokitje)

Translated by Sokol Dollani
Reviewed by Helena Bedalli

ABOUT THE SPEAKER

Eric Topol - Cardiologist and geneticist
Eric Topol is a leading cardiologist who has embraced the study of genomics and the latest advances in technology to treat chronic disease.

Why you should listen

As director of the Scripps Translational Science Institute in La Jolla, California, Eric Topol uses the study of genomics to propel game-changing medical research. The Institute combines clinical investigation with scientific theory, training physicians and scientists for research-based careers. He also serves on the board of the West Wireless Health Institute, discovering how wireless technology can change the future of health care.

In his early career, Topol was credited with leading the cardiovascular program at Cleveland Clinic to the topmost position in the US. He also was the first physician researcher to raise questions about the safety of Vioxx, has been elected to the Institute of Medicine of the National Academy of Sciences and was named Doctor of the Decade by the Institute for Scientific Information.

More profile about the speaker
Eric Topol | Speaker | TED.com

THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM

Erik Topol: E ardhmja pa tel e mjekësisë | TED Talk | TED.com