ABOUT THE SPEAKER
Jennifer Kahn - Science journalist
In articles that span the gene-editing abilities of CRISPR, the roots of psychopathic behavior in children, and much more, Jennifer Kahn weaves gripping stories from unlikely sources.

Why you should listen

Jennifer Kahn likes to seek out complex stories, with the goal of illuminating their nuances. She teaches in the magazine program at the UC Berkeley Graduate School of Journalism, and is a contributing writer for the New York Times Magazine; she has written features and cover stories for The New Yorker, National Geographic, Outside, Wired and many more.

Her work has appeared in the Best American Science Writing anthology series four times, most recently for the New Yorker story “A Cloud of Smoke,” a story on the complicated death of a policeman after 9/11.

More profile about the speaker
Jennifer Kahn | Speaker | TED.com
TED2016

Jennifer Kahn: Gene editing can now change an entire species -- forever

Jennifer Kahn: Ubadilishwaji wa Jeni sasa unaweza kubadili spishi nzima- milele

Filmed:
1,922,129 views

Ubadilishaji jeni wa CRISPR unaruhusu wanasayansi kubadilisha mfumo wa DNA na kuthibitisha kwamba matokeo ya ubainishaji kijenetiki uliorekebishwa unarithiwa na vizazi vijavyo, na kufungua uwezekano wa kurekebisha spishi milele. Zaidi ya kitu chochote, teknolojia imepelekea maswali: Jinsi gani nguvu hii mpya itaathiri ubinadamu? Tutaitumia kubadilisha nini? Tumekuwa miungu sasa? Jiunge na mwandishi wa habari Jennifer Kahn anayejiuliza maswali haya na kuelezea ubadilishaji jeni: kutengenezwa kwa mbu wanaokinzana na magonjwa ambao wanaweza kutokomeza malaria na Zika.
- Science journalist
In articles that span the gene-editing abilities of CRISPR, the roots of psychopathic behavior in children, and much more, Jennifer Kahn weaves gripping stories from unlikely sources. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
So this is a talk about genejeni drivesanatoa,
0
844
2462
Haya ni mazungumzo ya ubadilishaji jeni,
00:15
but I'm going to startkuanza
by tellingkuwaambia you a briefkifupi storyhadithi.
1
3330
2553
ila nitaanza kwa kuwaelezea hadithi fupi
00:18
20 yearsmiaka agoiliyopita, a biologistbiolojia
namedjina lake AnthonyAnthony JamesJames
2
6621
3223
miaka 20 iliyopita, mwanabiolojia
aliyeitwa Anthony James
00:21
got obsessedwamejitokeza with the ideawazo
of makingkufanya mosquitosmosquitos
3
9868
2319
alijawa na wazo la kutengeneza mbu
00:24
that didn't transmittuma malariamalaria.
4
12211
2579
ambao hawaambukizi malaria.
00:27
It was a great ideawazo,
and prettynzuri much a completekamili failurekushindwa.
5
15683
4056
lilikuwa wazo zuri,
na lilishindikana kabisa.
00:32
For one thing, it turnedakageuka out
to be really hardngumu
6
20596
2660
Kwani, ilikuja kuwa vigumu sana
00:35
to make a malaria-resistantmalaria sugu mosquitombu.
7
23280
2007
kutengeneza mbu asiyestahimili malaria.
00:38
JamesJames managedimeweza it, finallyhatimaye,
just a fewwachache yearsmiaka agoiliyopita,
8
26286
3627
James hatimaye aliweza,
miaka michache iliyopita,
00:41
by addingkuongeza some genesjeni
that make it impossiblehaiwezekani
9
29937
2071
kwa kuongeza jeni
zinazofanya isiwezekane
00:44
for the malariamalaria parasitevimelea
to survivekuishi insidendani the mosquitombu.
10
32032
2714
kwa vimelea vya malaria
kushindwa kuishi ndani ya mbu.
00:47
But that just createdimeundwa anothermwingine problemtatizo.
11
35551
1822
lakini hiyo ilileta tatizo lingine.
00:50
Now that you've got
a malaria-resistantmalaria sugu mosquitombu,
12
38043
2842
Sasa umeshapata
mbu asiyestahimili malaria,
00:52
how do you get it to replacekuchukua nafasi
all the malaria-carryingkufanya na malaria mosquitosmosquitos?
13
40909
3586
utamfanyaje aweze kubadilisha
mbu wote wanaobeba malaria?
00:58
There are a couplewanandoa optionschaguo,
14
46107
1473
Kuna chaguzi kadhaa,
00:59
but planMpango A was basicallykimsingi to breedkuzaliana up
15
47604
2023
lakini mpango A ulikuwa wa uzalishaji
01:01
a bunchkikundi of the newmpya
genetically-engineeredengineered vinasaba mosquitosmosquitos
16
49651
3087
kiasi cha mbu wapya
waliotengenezwa kijenetiki
01:04
releasekutolewa them into the wildmwitu
17
52762
1326
waachilie mwituni
01:06
and hopetumaini that they passkupitisha on theirwao genesjeni.
18
54112
1967
na utegemee kwamba wataeneza jeni zao.
01:08
The problemtatizo was that you'dungependa have to releasekutolewa
19
56673
2114
Tatizo lilikuwa kwamba ulitakiwa uachilie
01:10
literallyhalisi 10 timesnyakati the numbernambari
of nativeasili mosquitosmosquitos to work.
20
58811
4300
kiasi cha mara 10 ya namba
ya mbu wenyeji kufanyakazi
01:15
So in a villagekijiji with 10,000 mosquitosmosquitos,
21
63135
2087
Hivyo katika kijiji chenye mbu 10,000.
01:17
you releasekutolewa an extraziada 100,000.
22
65246
2079
unaachilia 100,000 wa ziada.
01:20
As you mightnguvu guessnadhani,
23
68229
1150
Kama unavyoweza kuhisi,
01:21
this was not a very popularmaarufu strategymkakati
with the villagerswanakijiji.
24
69403
2754
mkakati huu haukukubalika kwa wanakijiji.
01:24
(LaughterKicheko)
25
72181
1150
(Kicheko)
01:26
Then, last JanuaryJanuari,
AnthonyAnthony JamesJames got an emailbarua pepe
26
74963
3704
Kisha, Januari iliyopita,
Anthony James akapata barua pepe
01:30
from a biologistbiolojia namedjina lake EthanEthani BierBier.
27
78691
1951
kutoka kwa mbiolojia aitwaye Ethan Bier.
01:33
BierBier said that he
and his gradgrad studentmwanafunzi ValentinoValentino GantzGantz
28
81400
2859
Bier akasema kwamba yeye
na mwanafunzi wake Valentino Gantz
01:36
had stumbledkuanguka on a toolchombo
that could not only guaranteedhamana
29
84283
2944
walikutana na kifaa
ambacho kiweza sio tu kuhakikisha
01:39
that a particularhasa geneticmaumbile traitbainishi
would be inheritedurithi,
30
87251
2674
kwamba kibainisho cha jenetiki fulani
kitarithiwa
01:41
but that it would spreadkuenea
incrediblyincredibly quicklyharaka.
31
89949
2079
lakini hiyo itaeneza
kwa haraka mno.
01:44
If they were right,
it would basicallykimsingi solvekutatua the problemtatizo
32
92734
2666
kama wangekuwa sahihi,
ingeweza kutatua tatizo
01:47
that he and JamesJames had been
workingkufanya kazi on for 20 yearsmiaka.
33
95424
2381
yeye na James walilolifanyia
kazi kwa miaka 20.
01:50
As a testmtihani, they engineeredimeundwa two mosquitosmosquitos
to carrykubeba the anti-malariakupambana na malaria genejeni
34
98450
4658
kama majaribio, walitengeneza mbu wawili
kubeba jeni isiyo na malaria
01:55
and alsopia this newmpya toolchombo, a genejeni drivekuendesha,
35
103132
2159
na pia kifaa kipya cha ubadilishaji jeni,
01:57
whichambayo I'll explainkuelezea in a minutedakika.
36
105315
1491
ambayo nitaielezea hivi punde.
01:59
FinallyHatimaye, they setkuweka it up
so that any mosquitosmosquitos
37
107506
2333
wakakiandaa
ili mbu yeyote
02:01
that had inheritedurithi the anti-malariakupambana na malaria genejeni
38
109863
1938
ambaye alirithi jeni isiyo na malaria
02:03
wouldn'thakutaka have the usualkawaida whitenyeupe eyesmacho,
but would insteadbadala yake have rednyekundu eyesmacho.
39
111825
3999
asiwe na macho meupe,
awe na macho mekundu.
02:08
That was prettynzuri much just for convenienceurahisi
40
116682
2050
Hiyo ilikuwa tu kwa ajili ya urahisi
02:10
so they could tell just at a glancemtazamo
whichambayo was whichambayo.
41
118756
2537
ili waweze kujua kwa kuangalia
yupi ni yupi.
02:14
So they tookalichukua theirwao two
anti-malarialkupambana na malaria, red-eyedRed-eyed mosquitosmosquitos
42
122192
2757
Hivyo walichukua mbu 2
wasio na malaria wenye macho mekundu
02:16
and put them in a boxsanduku
with 30 ordinarykawaida white-eyedWhite-eyed oneswale,
43
124973
2659
na kuwaweka ndani ya boksi
na mbu 30 wenye macho meupe,
02:19
and let them breedkuzaliana.
44
127656
1174
na kuwaacha wazaliane.
02:21
In two generationsvizazi, those had producedzinazozalishwa
3,800 grandchildrenwajukuu.
45
129383
3857
Ndani ya vizazi viwili, hao walizalisha
wajukuu 3,800.
02:26
That is not the surprisingajabu partsehemu.
46
134217
1793
Hiyo sio sehemu ya kushangaza.
02:28
This is the surprisingajabu partsehemu:
47
136716
1922
Hii ndio sehemu ya kushangaza:
02:30
givenalipewa that you startedilianza
with just two red-eyedRed-eyed mosquitosmosquitos
48
138662
2907
kutokana na kwamba ulianza
na mbu 2 tu wenye macho mekundu
02:33
and 30 white-eyedWhite-eyed oneswale,
49
141593
1334
na 30 wenye macho meupe,
02:34
you expectwanatarajia mostlyzaidi white-eyedWhite-eyed descendantswatoto.
50
142951
2761
unategemea wenye macho meupe kuzaana zaidi
02:38
InsteadBadala yake, when JamesJames openedkufunguliwa the boxsanduku,
51
146514
3024
Badala yake, wakati James akifungua boksi,
02:41
all 3,800 mosquitosmosquitos had rednyekundu eyesmacho.
52
149562
3341
mbu wote 3,800 walikuwa na macho mekundu.
02:45
When I askedaliuliza EthanEthani BierBier about this momentwakati,
53
153315
2040
Nilipo muuliza Ethan Bier kuhusu hili,
02:47
he becameikawa so excitedmsisimko that he was literallyhalisi
shoutingkupiga kelele into the phonesimu.
54
155379
3515
alipatwa msisimko mkubwa sana kiasi kwamba
alipiga makelele kwenye simu.
02:51
That's because gettingkupata
only red-eyedRed-eyed mosquitosmosquitos
55
159886
2163
Ni kwasababu kupata mbu
wenye macho mekundu tu
02:54
violatesinakiuka a ruleutawala that is the absolutekabisa
cornerstonemsingi of biologybiolojia,
56
162073
2948
inakiuka kanuni ambayo ni
msingi thabiti wa biolojia,
02:57
MendelianMendelian geneticskizazi.
57
165045
1242
Jenetiki za Mendelia.
02:58
I'll keep this quickharaka,
58
166912
1169
Nitaieleza hii haraka,
03:00
but MendelianMendelian geneticskizazi
saysanasema when a malekiume and a femalekike matempenzi,
59
168105
2764
jenetiki za Mendelia zadai
mwanamke na mwanaume wakipandana
03:02
theirwao babymtoto inheritsinherits halfnusu
of its DNADNA from eachkila mmoja parentmzazi.
60
170893
2642
mtoto wao hurithi nusu
ya DNA kutoka kwa kila mzazi.
03:05
So if our originalawali mosquitombu was aaaa
and our newmpya mosquitombu is aBaB,
61
173559
3595
ikiwa mbu wetu asilia alikuwa aa
na mbu wetu mpya ni aB,
03:09
where B is the anti-malarialkupambana na malaria genejeni,
62
177178
1802
na B ni jeni isiyostahimili malaria,
03:11
the babieswatoto should come out
in fournne permutationspermutations:
63
179004
2387
watoto wanatakiwa watoke
katika hitari nne:
03:13
aaaa, aBaB, aaaa, BaBa.
64
181415
2573
aa, aB, aa, Ba.
03:16
InsteadBadala yake, with the newmpya genejeni drivekuendesha,
65
184884
2289
Badala yake katika ubadilishaji jeni,
03:19
they all camealikuja out aBaB.
66
187197
1512
wote walitokea aB.
03:21
BiologicallyUr, that shouldn'thaipaswi
even be possibleinawezekana.
67
189900
2552
Kibiolojia, hiyo haitakiwi
hata kuwezekana.
03:24
So what happenedkilichotokea?
68
192476
1304
Sasa nini kilichotokea?
03:26
The first thing that happenedkilichotokea
69
194709
1444
Kitu cha kwanza kilichotokea
03:28
was the arrivalkuwasili of a gene-editinguhariri wa Gene toolchombo
knowninayojulikana as CRISPRCRISPR in 2012.
70
196177
3270
ni kuwasili kifaa cha kuhakiki jeni
kilichoitwa CRISPR mwaka 2012.
03:32
ManyWengi of you have probablylabda
heardkusikia about CRISPRCRISPR,
71
200701
2110
wengi wenu pengine
mmesikia kuhusu CRISPR,
03:34
so I'll just say brieflykwa ufupi that CRISPRCRISPR
is a toolchombo that allowsinaruhusu researcherswatafiti
72
202835
3301
hivyo kwa kifupi hiyo CRISPR
ni kifaa kinachoruhusu watafiti
03:38
to edithariri genesjeni very preciselyusahihi,
easilykwa urahisi and quicklyharaka.
73
206160
2579
kuhakiki jeni kwa uhakika,
kirahisi na haraka.
03:41
It does this by harnessingkupata na kutumia a mechanismutaratibu
that alreadytayari existedulipo in bacteriabakteria.
74
209533
3729
Inafanya hivi kwa kuunganisha utaratibu
ambao ulikuwepo ndani ya bakteria.
03:45
BasicallyKimsingi, there's a proteinprotini
that actsvitendo like a scissorsmkasi
75
213286
2626
Kimsingi,kuna protini
ambayo hutumika kama mkasi
03:47
and cutskupunguzwa the DNADNA,
76
215936
1234
na kukata DNA,
03:49
and there's an RNARNA moleculemolekuli
that directsanaongoza the scissorsmkasi
77
217194
2483
na kuna molekuli ya RNA
ambayo huelekeza mkasi
03:51
to any pointuhakika on the genomegenome you want.
78
219701
1718
upande wowote kwenye jenome.
03:53
The resultmatokeo is basicallykimsingi
a wordneno processorprocessor for genesjeni.
79
221443
2690
Matokeo kimsingi ni
uchakataji neno kwa ajili ya jeni.
03:56
You can take an entirenzima genejeni
out, put one in,
80
224157
2626
Unaweza kutoa jeni yote
nje, na kuweka nyingine ndani,
03:58
or even edithariri just a singlemoja
letterbarua withinndani a genejeni.
81
226807
2445
au hata kuhakiki herufi moja
ndani ya jeni.
04:01
And you can do it in nearlykaribu any speciesaina.
82
229646
1953
unaweza kufanya hivyo kwa spishi yoyote.
04:05
OK, rememberkumbuka how I said that genejeni drivesanatoa
originallyawali had two problemsmatatizo?
83
233328
3714
OK, kumbuka nilivyosema ubadilishaji jeni
mwanzo ulikuwa na matatizo mawili?
04:09
The first was that it was hardngumu
to engineermhandisi a mosquitombu
84
237835
3120
La kwanza ilikuwa ni vigumu
kutengeneza mbu
04:12
to be malaria-resistantmalaria sugu.
85
240979
1387
aweze kutostahimili malaria.
04:14
That's basicallykimsingi gonewamekwenda now,
thanksshukrani to CRISPRCRISPR.
86
242390
2127
Hiyo imeondoka sasa,
shukrani kwa CRISPR.
04:17
But the other problemtatizo was logisticalugavi.
87
245117
1762
Ila tatizo lingine ni la kiutaratibu.
04:19
How do you get your traitbainishi to spreadkuenea?
88
247307
1802
Unawezaje kufanya kibainisho kienee?
04:22
This is where it getshupata cleverwajanja.
89
250196
1476
Hapa ndipo panpoleta usumbufu.
04:24
A couplewanandoa yearsmiaka agoiliyopita, a biologistbiolojia
at HarvardHarvard namedjina lake KevinKevin EsveltEsvelt
90
252943
3602
Miaka michache iliyopita, mwanabiolojia
wa Harvard Kevin Esvelt
04:28
wonderedalijiuliza what would happenkutokea
91
256569
1350
alifikiria itatokea nini
04:29
if you madealifanya it so that
CRISPRCRISPR insertedkuingizwa not only your newmpya genejeni
92
257943
3627
Ikiwa utaifanya ili kwamba
CRISPR iingizwe sio tu kwenye jeni mpya
04:33
but alsopia the machinerymashine
that does the cuttingkukata and pastingkubandika.
93
261594
2841
ila pia kwenye mashine
ambayo hukata na kubandika.
04:37
In other wordsmaneno, what if CRISPRCRISPR
alsopia copiedkunakiliwa and pastedkubandikwa itselfyenyewe.
94
265233
3840
Kwa maneno mengine itakuwaje CRISPR
ikijinakili na kujibandika yenyewe.
04:42
You'dWewe ungekuwa endmwisho up with a perpetualdaima
motionmwendo machinemashine for genejeni editinguhariri.
95
270145
3131
Utaishia kuwa na mashine inayozunguka
kuhakiki jeni.
04:46
And that's exactlyhasa what happenedkilichotokea.
96
274458
1734
Na hicho ndicho kilichotokea
04:49
This CRISPRCRISPR genejeni drivekuendesha that EsveltEsvelt createdimeundwa
97
277037
2878
Hii CRISPR ya ubadilishaji jeni iliyoundwa
na Esvelt
04:51
not only guaranteesdhamana ya
that a traitbainishi will get passedilipita on,
98
279939
3643
sio tu inakuhakikishia kwamba
kibainisho kitarithishwa,
04:55
but if it's used in the germlinegermline cellsseli,
99
283606
2438
ikitumika kwenye seli za vijidudu
vinavyobadilika,
04:58
it will automaticallymoja kwa moja copynakala and pasteWeka
your newmpya genejeni
100
286068
2576
itanakili na kubandika moja kwa moja
jeni yako mpya
05:00
into bothwote wawili chromosomeschromosomes
of everykila singlemoja individualmtu binafsi.
101
288668
2646
kuwa kromosomu zote
za kila kiumbe pekee.
05:03
It's like a globalkimataifa searchtafuta and replacekuchukua nafasi,
102
291743
2397
Ni kama utafutaji duniani na ubadilishaji,
05:06
or in sciencesayansi termsmaneno, it makeshufanya
a heterozygousheterozygous traitbainishi homozygoushomozygous.
103
294164
3221
au kisayansi, hufanya
kibainisho heterezaigosi kuwa homozaigosi.
05:11
So, what does this mean?
104
299045
2611
Hivyo, hii inamaanisha nini?
05:13
For one thing, it meansina maana we have
a very powerfulnguvu,
105
301680
2724
kwa namna moja, inamaanisha
tuna chombo chenye nguvu sana,
05:16
but alsopia somewhatkiasi fulani alarmingkutisha newmpya toolchombo.
106
304428
2657
lakini pia chombo kipya chakutia hofu.
05:20
Up untilmpaka now, the factukweli that genejeni drivesanatoa
didn't work very well
107
308576
2889
Hadi sasa, kwakuwa ubadilishaji jeni
haukufanya kazi vizuri
05:23
was actuallykwa kweli kindaina of a reliefmisaada.
108
311489
1483
ilikuwa na uahueni kidogo.
05:25
NormallyKwa kawaida when we messfujo around
with an organism'sviumbe genesjeni,
109
313425
2682
Kawaida tunapovuruga
jeni za viumbe,
05:28
we make that thing
lesschini evolutionarilyevolutionarily fitinafaa.
110
316131
2349
tunafanya kile kitu
kisifae kinadharia ya mageuko
05:30
So biologistsbiolojia can make
all the mutantMutant fruitmatunda fliesnzizi they want
111
318504
2833
wanabiolojia wanaweza kutengeneza
nzi wa matunda wanaotaka
05:33
withoutbila worryingwasiwasi about it.
112
321361
1253
bila kuhofia lolote
05:34
If some escapekutoroka, naturalasili selectionuteuzi
just takes carehuduma of them.
113
322638
3007
kama baadhi watatoroka, uchaguzi asilia
utawashughulikia.
05:38
What's remarkableajabu and powerfulnguvu
and frighteninghofu about genejeni drivesanatoa
114
326750
3223
Kinachosifika na chenye nguvu
na kutisha kuhusu ubadilishaji jeni
05:41
is that that will no longertena be truekweli.
115
329997
1760
ni kwamba haitakuwa tena kweli.
05:45
AssumingTuchukulie that your traitbainishi does not have
a bigkubwa evolutionarymageuzi handicapkutimilika,
116
333092
3564
Chukulia kibainisho chako hakina
ulemavu mkubwa wa nadharia ya mageuko,
05:48
like a mosquitombu that can't flykuruka,
117
336680
2079
kama vile mbu ambao hawawezi kuruka
05:50
the CRISPR-basedMsingi wa CRISPR genejeni drivekuendesha
will spreadkuenea the changemabadiliko relentlesslybila kuchoka
118
338783
3453
CRISPR-yenye ubadilishaji jeni
itaeneza mabadiliko kwa kasi kubwa mno
05:54
untilmpaka it is in everykila singlemoja individualmtu binafsi
in the populationidadi ya watu.
119
342260
3006
hadi itakapokuwa ndani ya kila kitu
katika kundi tafiti.
05:59
Now, it isn't easyrahisi to make
a genejeni drivekuendesha that worksinafanya kazi that well,
120
347101
2889
Si rahisi kuunda ubadilishaji
jeni ufanye kazi vizuri hivyo,
06:02
but JamesJames and EsveltEsvelt think that we can.
121
350014
2174
lakini James na Esvelt wanadhani tunaweza.
06:05
The good newshabari is that this openskufungua
the doormlango to some remarkableajabu things.
122
353339
3824
Habari njema ni kuwa hii inafungua
mlango kwa mambo yasiyo ya kawaida.
06:09
If you put an anti-malarialkupambana na malaria genejeni drivekuendesha
123
357187
1904
Ukitia ubadilishaji jeni usio na malaria
06:11
in just 1 percentasilimia of AnophelesAnopheles mosquitoesmbu,
124
359115
2200
katika asilimia 1 ya mbu wa Anofelesi,
06:13
the speciesaina that transmitstransmits malariamalaria,
125
361339
1752
spishi inayoambukiza malaria,
06:15
researcherswatafiti estimatetathmini that it would spreadkuenea
to the entirenzima populationidadi ya watu in a yearmwaka.
126
363488
4119
watafiti wanakadiria kwamba utaenea
kwa mbu wote kwa muda wa mwaka mmoja.
06:20
So in a yearmwaka, you could virtuallykaribu
eliminatekuondoa malariamalaria.
127
368178
2869
Hivyo kwa mwaka, unaweza kukaribia
kuitokomeza malaria.
06:23
In practicemazoezi, we're still a fewwachache yearsmiaka out
from beingkuwa ableinaweza to do that,
128
371455
3872
Kiutendaji tupo bado miaka michache
kuweza kufanikisha hilo,
06:27
but still, a 1,000 childrenwatoto
a day diekufa of malariamalaria.
129
375351
2718
lakini bado watoto 1,000
hufa kwa malaria kwa siku.
06:30
In a yearmwaka, that numbernambari
could be almostkaribu zerosufuri.
130
378093
2190
Kwa mwaka, namba hiyo
yaweza kukaribia sifuri.
06:32
The samesawa goeshuenda for denguehoma ya dengi feverhoma,
chikungunyachikungunya, yellownjano feverhoma.
131
380966
2896
hivyo pia kwa homa ya dengue,
chikungunya na homa ya manjano.
06:37
And it getshupata better.
132
385211
1405
Na inazidi kuwa bora.
06:39
Say you want to get ridOndoa
of an invasivevamizi speciesaina,
133
387215
2476
Ikiwa unataka kuondoa
spishi zinazoenea kwa kasi,
06:41
like get AsianAsia carpngano semolina
out of the Great LakesMaziwa.
134
389715
2123
kama Kamongo wa Asia
kwenye Maziwa Makuu.
06:44
All you have to do is releasekutolewa a genejeni drivekuendesha
135
392434
2024
Unatakiwa kuachilia ubadilishaji jeni
06:46
that makeshufanya the fishsamaki producekuzalisha
only malekiume offspringwatoto.
136
394482
2317
ambao utafanya samaki wazaliane
madume tu.
06:49
In a fewwachache generationsvizazi,
there'llkutakuja be no femaleswanawake left, no more carpngano semolina.
137
397386
4198
kwa vizazi vijavyo
hakutakuwa na majike na kamongo wataisha.
06:53
In theorynadharia, this meansina maana we could restorekurejesha
hundredsmamia of nativeasili speciesaina
138
401608
3079
kinadharia, inamaanisha tunaweza rudisha
mamia ya spishi asilia
06:56
that have been pushedkusukuma to the brinkukingo.
139
404711
1667
zilikuwa zimesukumwa ukingoni.
06:59
OK, that's the good newshabari,
140
407410
3287
OK, hiyo ni habari njema,
07:02
this is the badmbaya newshabari.
141
410721
1292
hii ni habari mbaya.
07:05
GeneGene drivesanatoa are so effectiveufanisi
142
413070
2028
Ubadilishaji jeni hufanyakazi kwa ufanisi
07:07
that even an accidentalajali releasekutolewa
could changemabadiliko an entirenzima speciesaina,
143
415122
3825
hata ukiachiwa kwa bahati mbaya
unaweza kubadili spishi nzima,
07:10
and oftenmara nyingi very quicklyharaka.
144
418971
1190
mara zote kwa haraka mno
07:13
AnthonyAnthony JamesJames tookalichukua good precautionstahadhari.
145
421178
2126
Anthony James alichukua tahadhari vizuri.
07:15
He bredkikaingia his mosquitosmosquitos
in a bio-containmentbio-kudhibiti labmaabara
146
423328
2166
Alizalisha mbu wake
kwenye maabara madhubuti
07:17
and he alsopia used a speciesaina
that's not nativeasili to the US
147
425518
2588
na pia alitumia spishi
zisizo asilia kwa Marekani
07:20
so that even if some did escapekutoroka,
148
428130
1555
ili hata baadhi zikiponyoka,
07:21
they'dwangeweza just diekufa off, there'dkuna d be nothing
for them to matempenzi with.
149
429709
3015
zitakufa tu, kutakuwa hakuna
spishi za kuzaliana nao.
07:24
But it's alsopia truekweli that if a dozenkadhaa
AsianAsia carpngano semolina with the all-malewote-kiume genejeni drivekuendesha
150
432748
4023
Lakini pia ni kweli ikiwa dazeni
ya Kamongo wa Asia wenye jeni za kiume tu
07:28
accidentallybahati mbaya got carriedkufanyika
from the Great LakesMaziwa back to AsiaAsia,
151
436795
3929
bahati mbaya wakachukuliwa
kutoka Maziwa Makuu na kurudishwa Asia,
07:32
they could potentiallyuwezekano wipeFuta out
the nativeasili AsianAsia carpngano semolina populationidadi ya watu.
152
440748
3429
wanaweza kufuta
idadi yote ya Kamongo wa Asia asilia.
07:37
And that's not so unlikelyuwezekano,
givenalipewa how connectedimeunganishwa our worldulimwengu is.
153
445930
2912
Nahiyo inawezekana,
kwa jinsi dunia yetu ilivyounganika.
07:40
In factukweli, it's why we have
an invasivevamizi speciesaina problemtatizo.
154
448866
2571
ndio maana tuna
tatizo la spishi zinazoenea kwa kasi.
07:43
And that's fishsamaki.
155
451912
1168
Na hiyo ni samaki.
07:45
Things like mosquitosmosquitos and fruitmatunda fliesnzizi,
156
453428
2588
Vitu kama mbu na nzi wa matunda,
07:48
there's literallyhalisi no way to containvyenye them.
157
456040
1960
Hakuna kabisa njia ya kuwadhibiti.
07:50
They crossmsalaba bordersmipaka
and oceansbahari all the time.
158
458024
2111
Wanavuka mipaka
na bahari wakati wote.
07:53
OK, the other piecekipande of badmbaya newshabari
159
461754
2182
OK, kipande kingine cha habari mbaya
07:55
is that a genejeni drivekuendesha
mightnguvu not staykaa confinedfunge
160
463960
2318
ubadilishaji jeni
hauwezi kufungwa sehemu moja
07:58
to what we call the targetlengo speciesaina.
161
466302
1813
kwa kile tunachokiita spishi lengwa.
08:00
That's because of genejeni flowmtiririko,
162
468556
1499
Husababishwa na kuhama kwa jeni
08:02
whichambayo is a fancydhana way of sayingkusema
that neighboringjirani speciesaina
163
470079
2597
ambayo tunaweza kusema pia
ni spishi jirani
08:04
sometimesmara nyingine interbreedinterbreed.
164
472700
1248
wakati mwingine huzaliana.
08:05
If that happenshutokea, it's possibleinawezekana
a genejeni drivekuendesha could crossmsalaba over,
165
473972
3151
kama itatokea,inawezekana
ubadilishaji jeni kwenda upande mwingine,
08:09
like AsianAsia carpngano semolina could infectkuambukiza
some other kindaina of carpngano semolina.
166
477147
2527
kama Kamongo wa Asia wataambukiza
Kamongo wengine.
08:11
That's not so badmbaya if your drivekuendesha
just promotesInakuza a traitbainishi, like eyejicho colorrangi.
167
479698
3715
Si vibaya ubadilishaji wako
ukisaidia kibainisho kama rangi ya macho.
08:15
In factukweli, there's a decentheshima
chancenafasi that we'llvizuri see
168
483437
2247
Kwa kweli,kuna nafasi
kubwa kwa tutaona
08:17
a wavewimbi of very weirdweird fruitmatunda fliesnzizi
in the nearkaribu futurebaadaye.
169
485708
2571
wimbi la nzi wa matunda wasio kawaida
kwa siku zijazo
08:21
But it could be a disasterjanga
170
489390
1263
Lakini inaweza kuwa janga
08:22
if your drivekuendesha is deigneddeigned
to eliminatekuondoa the speciesaina entirelykabisa.
171
490677
2904
Ikiwa ubadilishaji wake umetengenezwa
kutokomeza spishi yote.
08:26
The last worrisomeunaoleta wasiwasi thing
is that the technologyteknolojia to do this,
172
494351
3528
Kitu cha mwisho cha kutia hofu
ni kwamba teknolojia ya kufanya hivi,
08:29
to geneticallykizazi engineermhandisi an organismviumbe
and includejumuisha a genejeni drivekuendesha,
173
497903
3691
kutengeneza viumbe kijenetiki
na kutumia ubadilishaji jeni,
08:33
is something that basicallykimsingi any labmaabara
in the worldulimwengu can do.
174
501618
3334
ni kitu ambacho maabara yoyote
duniani inaweza kufanya.
08:36
An undergraduateshahada ya kwanza can do it.
175
504976
1340
Mhitimu wa chuo ataweza.
08:39
A talentedwenye vipaji highjuu schoolerschooler
with some equipmentvifaa can do it.
176
507209
3282
Mwanafunzi wa sekondari mwenye kipaji
na vifaa anaweza kufanya.
08:44
Now, I'm guessingwanamteta
that this soundssauti terrifyingkutisha.
177
512526
2309
Sasa naona kwamba
inaonekana inatisha sana.
08:47
(LaughterKicheko)
178
515351
2206
(Kicheko)
08:49
InterestinglyKushangaza thoughingawa,
nearlykaribu everykila scientistmwanasayansi I talk to
179
517581
2890
Chakufurahisha,
karibia kila mwanasayansi ninayeongea naye
08:52
seemedilionekana to think that genejeni drivesanatoa were not
actuallykwa kweli that frighteninghofu or dangeroushatari.
180
520495
3881
anafikiria kwamba ubadilishaji jeni sio
wa kutisha au hatari kiasi hicho.
08:56
PartlySehemu because they believe
that scientistswanasayansi will be
181
524400
2628
Upande mmoja kwasababu wanaamini
wanasayansi watakuwa
08:59
very cautioustahadhari and responsiblewajibu
about usingkutumia them.
182
527052
2204
makini sana na kuwajibika
kuhusu kuzitumia.
09:01
(LaughterKicheko)
183
529280
1014
(Kicheko)
09:02
So farmbali, that's been truekweli.
184
530318
1230
Kwa hapo, hilo ni kweli.
09:04
But genejeni drivesanatoa alsopia have
some actualhalisi limitationsmapungufu.
185
532302
2696
Ila ubadilishaji jeni pia una
kikomo kilichopo.
09:07
So for one thing, they work
only in sexuallyngono reproducingakijiongeza speciesaina.
186
535022
3309
Kitu kimoja, unafanya kazi
kwa spishi zinazozaliana kwa kupandana.
09:10
So thank goodnesswema, they can't be used
to engineermhandisi virusesvirusi or bacteriabakteria.
187
538704
3428
Hivyo tushukuru, hauwezi kutumika
kutengeneza virusi au bakteria.
09:14
AlsoPia, the traitbainishi spreadshuenea
only with eachkila mmoja successivemfululizo generationkizazi.
188
542156
3190
Pia, vibainisho huenea
kwa kizazi kinachofuatia tu.
09:17
So changingkubadilisha or eliminatingkuondoa a populationidadi ya watu
189
545370
1993
Kubadilisha au kutokomeza
kundi tafiti
09:19
is practicalvitendo only if that speciesaina
has a fastharaka reproductiveuzazi cyclemzunguko,
190
547387
3326
inawezekana tu ikiwa spishi hiyo
ina mzunguko wa haraka wa kuzaliana,
09:22
like insectswadudu or maybe
smallndogo vertebratesvertebrates like micepanya or fishsamaki.
191
550737
2800
kama wadudu au labda
wanyama wadogo kama panya au samaki.
09:26
In elephantstembo or people,
it would take centurieskarne
192
554438
2261
Kwa tembo au binadamu,
itachukua karne kadhaa
09:28
for a traitbainishi to spreadkuenea
widelysana enoughkutosha to matterjambo.
193
556723
2380
kibainishi kuenea
kwa kiasi kikubwa kuleta maana.
09:32
AlsoPia, even with CRISPRCRISPR, it's not that easyrahisi
to engineermhandisi a trulykweli devastatinguharibifu traitbainishi.
194
560079
5142
Pia hata kwa CRISPR, sio rahisi
kutengeneza kibainishi kiharibifu.
09:38
Say you wanted to make a fruitmatunda flykuruka
195
566079
1729
Sema ulitaka kutengeneza nzi matunda
09:39
that feedshula on ordinarykawaida fruitmatunda
insteadbadala yake of rottingzilizooza fruitmatunda,
196
567832
2555
ambao hula matunda ya kawaida
badala ya kuyaozesha,
09:42
with the aimlengo of sabotagingmashtaka ya uhujumu
AmericanMarekani agriculturekilimo.
197
570411
2633
kwa nia ya kuhujumu
kilimo cha Marekani.
09:45
First, you'dungependa have to figuretakwimu out
198
573068
1530
Kwanza, unatakiwa ujue
09:46
whichambayo genesjeni controlkudhibiti
what the flykuruka wants to eatkula,
199
574622
2772
ni jeni zipi zinaongoza
kitu gani nzi wanataka kula,
09:49
whichambayo is alreadytayari a very long
and complicatedngumu projectmradi.
200
577418
2547
ambayo tayari ni mpango mrefu sana
na mgumu.
09:52
Then you'dungependa have to alterkubadilisha those genesjeni
to changemabadiliko the fly'sya kuruka behaviortabia
201
580489
3304
Kisha urekebishe hizo jeni
kubadilisha tabia ya nzi
09:55
to whateverVyovyote you'dungependa want it to be,
202
583817
1538
kuwa chochote unachotaka kiwe
09:57
whichambayo is an even longertena
and more complicatedngumu projectmradi.
203
585379
2801
ambayo ni mpango mrefu zaidi
na mgumu zaidi.
10:00
And it mightnguvu not even work,
204
588204
1318
Na inaweza isifanye kazi,
10:01
because the genesjeni
that controlkudhibiti behaviortabia are complextata.
205
589546
2494
kwasababu jeni
zinazoongoza tabia ni changamani
10:04
So if you're a terroristugaidi
and have to choosechagua
206
592064
2008
Kama wewe ni gaidi
na unatakiwa uchague
10:06
betweenkati startingkuanzia a gruelingitapunguza
basicmsingi researchutafiti programprogramu
207
594096
2358
kati ya kuanza
programu ya utafiti yenye kuchosha
10:08
that will requireinahitaji yearsmiaka of meticulousuangalifu wa kina
labmaabara work and still mightnguvu not pansufuria out,
208
596478
3527
itakayohitaji miaka mingi maabara
na bado isitokee vizuri,
10:12
or just blowingkupiga stuffvitu up?
209
600029
1347
au ulipue tu vitu?
10:13
You'llWewe utakuwa probablylabda choosechagua the laterbaadae.
210
601400
1655
Pengine utachagua cha pili.
10:15
This is especiallyhasa truekweli
because at leastangalau in theorynadharia,
211
603498
2420
Hii haswa ni kweli
kwasababu angalau kinadharia
10:17
it should be prettynzuri easyrahisi
to buildjenga what's calledaitwaye a reversalubatilishaji drivekuendesha.
212
605942
3134
inatakiwa iwe rahisi
kujenga ubadilishaji kinyume.
10:21
That's one that basicallykimsingi overwriteshuandika juu ya
the changemabadiliko madealifanya by the first genejeni drivekuendesha.
213
609100
3698
Hii ndio ile inayofunika
mabadiliko ya ubadilishaji jeni wa kwanza
10:24
So if you don't like
the effectsathari of a changemabadiliko,
214
612822
2294
Hivyo kama hupendi
athari za mabadiliko,
10:27
you can just releasekutolewa a secondpili drivekuendesha
that will cancelKatisha it out,
215
615140
2833
unaweza kutoa tu ubadilishaji wapili
ambao utaifuta,
10:29
at leastangalau in theorynadharia.
216
617997
1150
angalau kinadharia.
10:33
OK, so where does this leaveshika us?
217
621374
1722
OK,hii inatuacha wapi?
10:36
We now have the abilityuwezo
to changemabadiliko entirenzima speciesaina at will.
218
624604
3595
Sasa tunao uwezo
wa kubadilisha spishi yoyote kwa hiari.
10:41
Should we?
219
629017
1166
Tufanye hivyo?
10:42
Are we godsmiungu now?
220
630552
1365
Tumekuwa miungu sasa?
10:45
I'm not sure I'd say that.
221
633972
1333
Sijui kama ningesema hivyo.
10:48
But I would say this:
222
636094
1227
Ila ningesema hivi:
10:50
first, some very smartsmart people
223
638329
1858
kwanza, baadhi ya watu wenye akili sana
10:52
are even now debatingkujadiliana
how to regulatekudhibiti genejeni drivesanatoa.
224
640211
2856
sasa hivi wanajadili
jinsi ya kudhibiti ubadilishaji jeni.
10:55
At the samesawa time,
some other very smartsmart people
225
643598
2564
Wakati huo huo
watu wengine wenye akili sana
10:58
are workingkufanya kazi hardngumu to createkuunda safeguardskinga,
226
646186
2111
wanafanyakazi kwa bidii kuunda uhifadhi,
11:00
like genejeni drivesanatoa that self-regulatebinafsi kusimamia
or peterpeter out after a fewwachache generationsvizazi.
227
648321
3552
ikiwa uendeshaji jeni utajiendesha
au kupotea baada ya vizazi vichache.
11:04
That's great.
228
652644
1200
Hivyo ni vizuri
11:06
But this technologyteknolojia still requiresinahitaji
a conversationmazungumzo.
229
654313
2547
Lakini teknolojia hii bado inahitaji
mazungunzo.
11:10
And givenalipewa the natureasili of genejeni drivesanatoa,
230
658059
1730
Kutokana ubadilishaji jeni ulivyo
11:11
that conversationmazungumzo has to be globalkimataifa.
231
659813
1690
mazungumzo hayo yawe ya kimataifa.
11:14
What if KenyaKenya wants to use a drivekuendesha
but TanzaniaTanzania doesn't?
232
662131
2707
Itakuwaje Kenya ikitaka kutumia
ila Tanzania inakataa?
11:17
Who decideshuamua whetherkama to releasekutolewa
a genejeni drivekuendesha that can flykuruka?
233
665241
3367
Nani anayeamua iwe kuachia
ubadilishaji jeni utakaopaa?
11:22
I don't have the answerjibu to that questionswali.
234
670874
1954
Sina majibu kwa swali hilo.
11:25
All we can do going forwardmbele, I think,
235
673618
2008
Tunachoweza kufanya mbeleni, nadhani,
11:27
is talk honestlykwa uaminifu
about the riskshatari and benefitsfaida
236
675650
2834
ni kuongea kwa uwazi
kuhusu hatari na faida
11:30
and take responsibilitywajibu for our choicesuchaguzi.
237
678508
2222
na kuwajibika kwa uchaguzi wetu.
11:33
By that I mean, not just the choiceuchaguzi
to use a genejeni drivekuendesha,
238
681817
3913
kwa hilo, namaanisha si uchaguzi tu
wa kutumia ubadilishaji jeni,
11:37
but alsopia the choiceuchaguzi not to use one.
239
685754
1999
bali pia uchaguzi wa kutotumia.
11:41
HumansWanadamu have a tendencytabia to assumefanya
that the safestsalama optionchaguo
240
689111
2977
Binadamu wanatabia ya kudhania
uchaguzi salama kuliko wote
11:44
is to preservekuhifadhi the statushali quosasa.
241
692112
1792
ni kutunza hali kama ilivyo.
11:46
But that's not always the casekesi.
242
694905
1572
Lakini haiko hivyo siku zote.
11:49
GeneGene drivesanatoa have riskshatari,
and those need to be discussedkujadiliwa,
243
697711
3401
Ubadilishaji jeni una hatari
na hizo zinahitaji kujadiliwa,
11:53
but malariamalaria existsipo now
and killsunaua 1,000 people a day.
244
701136
3150
lakini malaria ipo sasa
na inaua watu 1,000 kila siku.
11:56
To combatkupambana it, we spraydawa pesticidesviua wadudu
that do gravekaburi damageuharibifu to other speciesaina,
245
704977
3564
kupambana nayo, tunapuliza dawa
ambazo huharibu spishi nyingine,
12:00
includingikiwa ni pamoja na amphibiansAmfibia and birdsndege.
246
708565
1570
ikijumuisha amfibia na ndege.
12:03
So when you hearkusikia about genejeni drivesanatoa
in the comingkuja monthsmiezi,
247
711668
2864
Hivyo utakaposikia ubadilishaji jeni
miezi inayokuja,
12:06
and trusttumaini me, you will
be hearingkusikia about them,
248
714556
2254
na niamini utasikia habari zake
ila kutofanya kitu
ni mbaya zaidi.
12:08
rememberkumbuka that.
249
716834
1544
kumbuka kwamba.
12:10
It can be frighteninghofu to acttenda,
250
718402
2020
inaweza kutia hofu kuchukua hatua,
12:12
but sometimesmara nyingine, not actingkaimu is worsembaya zaidi.
251
720446
2137
12:16
(ApplauseMakofi)
252
724746
7820
(Makofi)
Translated by Leah Ligate
Reviewed by Joachim Mangilima

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Jennifer Kahn - Science journalist
In articles that span the gene-editing abilities of CRISPR, the roots of psychopathic behavior in children, and much more, Jennifer Kahn weaves gripping stories from unlikely sources.

Why you should listen

Jennifer Kahn likes to seek out complex stories, with the goal of illuminating their nuances. She teaches in the magazine program at the UC Berkeley Graduate School of Journalism, and is a contributing writer for the New York Times Magazine; she has written features and cover stories for The New Yorker, National Geographic, Outside, Wired and many more.

Her work has appeared in the Best American Science Writing anthology series four times, most recently for the New Yorker story “A Cloud of Smoke,” a story on the complicated death of a policeman after 9/11.

More profile about the speaker
Jennifer Kahn | Speaker | TED.com