TED2012
Terry Moore: Why is 'x' the unknown?
เทอร์รี่ มัวร์ (Terry Moore): ทำไมเราแทนที่สิ่งที่ไม่ทราบค่าด้วย X
Filmed:
Readability: 5.1
3,872,013 views
ทำไม 'x' เป็นสัญลักษณ์ของสิ่งที่เราไม่ทราบค่า ในการพูดที่กระชับและชวนให้ยิ้มนี้ เทอร์รี่ มัวร์ จะมาให้คำตอบที่คุณจะต้องประหลาดใจ
Terry Moore - Thinker
Terry Moore is the director of the Radius Foundation, a forum for exploring and gaining insight from different worldviews. Full bio
Terry Moore is the director of the Radius Foundation, a forum for exploring and gaining insight from different worldviews. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
I have the answer to a question that we've all asked.
0
611
3601
ผมมีคำตอบสำหรับคำถามที่ทุกคนถามถึง
00:20
The question is,
1
4212
1117
คำถามที่ว่าก็คือ
00:21
Why is it that the letter X
2
5329
2284
ทำไมตัวอักษร X
00:23
represents the unknown?
3
7613
1998
จึงถูกใช้แทนสิ่งที่เราไม่ทราบค่า
00:25
Now I know we learned that in math class,
4
9611
2967
เรารู้จักตัวอักษรนี้ในวิชาคณิตศาสตร์
00:28
but now it's everywhere in the culture --
5
12578
1751
แต่ทุกวันนี้ มันปรากฎตัวอยู่ที่ในสังคม
00:30
The X prize, the X-Files,
6
14329
2801
รางวัล X prize ละคร X-Files
00:33
Project X, TEDx.
7
17130
3923
โปรเจกต์ X แม้กระทั่ง TEDx
00:36
Where'd that come from?
8
21053
1995
มันมาจากไหนกันแน่?
00:38
About six years ago
9
23048
1218
เมื่อหกปีที่แล้ว
00:40
I decided that I would learn Arabic,
10
24266
2716
ผมตัดสินใจที่จะเรียนภาษาอารบิก
00:42
which turns out to be a supremely logical language.
11
26982
3952
ผมพบว่ามันเป็นภาษาที่มีตรรกะสูงมาก
00:46
To write a word or a phrase
12
30934
2317
การเขียนคำ หรือวลี
00:49
or a sentence in Arabic
13
33251
1681
หรือประโยคในภาษาอารบิคนั้น
00:50
is like crafting an equation,
14
34932
2233
คล้ายคลึงกับการสร้างสมการคณิตศาสตร์
00:53
because every part is extremely precise
15
37165
2366
เพราะในแต่ละส่วนของประโยคมีความแม่นยำมาก
00:55
and carries a lot of information.
16
39531
2852
และประกอบไปด้วยข้อมูลที่หนาแน่น
00:58
That's one of the reasons
17
42383
1350
นั่นคือหนึ่งในเหตุผล
00:59
so much of what we've come to think of
18
43733
1515
ที่วิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ และวิศวกรรมศาสตร์
01:01
as Western science and mathematics and engineering
19
45248
3819
ในโลกตะวันตกนั้น
01:04
was really worked out in the first few centuries of the Common Era
20
49067
3322
เป็นผลผลิตจากศตวรรษแรกๆ ของคริสตศักราช
01:08
by the Persians and the Arabs and the Turks.
21
52389
3316
โดยชาวเปอร์เซีย อาหรับ และเติร์กส์
01:11
This includes the little system in Arabic
22
55705
2317
หนึ่งในนั้นคือระบบภาษาในอารบิก
01:13
called al-jebra.
23
58022
1716
ชื่อว่า อัล-จาบรา
01:15
And al-jebr roughly translates to
24
59738
3168
ซึ่ง อัล-จาบรา มีความหมายว่า
01:18
"the system for reconciling disparate parts."
25
62906
3699
"ระบบการหลอมรวมสิ่งที่ไม่ต่อเนื่องกัน"
01:22
Al-jebr finally came into English as algebra.
26
66605
4050
ซึ่งกลายมาเป็น อัลจีบรา (พีชคณิต) ในภาษาอังกฤษ
01:26
One example among many.
27
70655
2167
ตัวอย่างหนึ่ง
01:28
The Arabic texts containing this mathematical wisdom
28
72822
3966
หนังสือที่บันทึกความรู้คณิตศาสตร์ที่ว่านี้
01:32
finally made their way to Europe --
29
76788
1783
มาถึงยุโรป
01:34
which is to say Spain --
30
78571
1286
ในประเทศสเปน
01:35
in the 11th and 12th centuries.
31
79857
2465
ในช่วงศตวรรษที่ 11 ถึง 12
01:38
And when they arrived
32
82322
1150
เมื่อมันมาถึง
01:39
there was tremendous interest
33
83472
1883
ผู้คนต่างสนใจ
01:41
in translating this wisdom
34
85355
1734
ที่จะแปลความรู้นี้
01:42
into a European language.
35
87089
1649
ให้กลายเป็นภาษาที่ใช้ในยุโรป
01:44
But there were problems.
36
88738
2018
แต่พวกเขาพบปัญหา
01:46
One problem
37
90756
1717
นั่นก็คือ
01:48
is there are some sounds in Arabic
38
92473
2633
มีเสียงบางเสียงในอารบิก
01:51
that just don't make it through a European voice box
39
95106
2999
ที่คนยุโรปไม่สามารถออกเสียงได้
01:54
without lots of practice.
40
98105
2267
หากไม่ฝึกฝนมาอย่างดี
01:56
Trust me on that one.
41
100372
1734
เชื่อผมเถอะครับ
01:58
Also, those very sounds
42
102106
2217
และเสียงเหล่านั้น
02:00
tend not to be represented
43
104323
1914
ก็ไม่สามารถเขียนออกมา
02:02
by the characters that are available in European languages.
44
106237
3588
ด้วยตัวอักษรที่มีในภาษาของยุโรป
02:05
Here's one of the culprits.
45
109825
1814
นี่คือตัวอย่างหนึ่งของปัญหาที่ว่า
02:07
This is the letter SHeen,
46
111639
1884
นี่คือตัวอักษร ชีน (SHeen)
02:09
and it makes the sound we think of as SH -- "sh."
47
113523
3599
เหมือนเสียงของ SH ในภาษาอังกฤษ
02:13
It's also the very first letter
48
117122
2602
มันเป็นพยัญชนะตัวแรก
02:15
of the word shalan,
49
119724
2432
ของคำว่า เชลาน (shalan)
02:18
which means "something"
50
122156
1794
ซึ่งแปลว่า "บางอย่าง"
02:19
just like the the English word "something" --
51
123950
1848
เหมือนคำว่า "บางอย่าง" ที่เราใช้กัน
02:21
some undefined, unknown thing.
52
125798
3286
เป็นสิ่งของหรืออะไรสักอย่าง ที่เราไม่รู้จัก ไม่เคยนิยาม
02:24
Now in Arabic,
53
129084
1165
ในอารบิก
02:26
we can make this definite
54
130249
1201
เราสามารถเน้นความหมายได้
02:27
by adding the definite article "al."
55
131450
2148
โดยการเพิ่มคำว่า อัล (al) ต่อท้าย
02:29
So this is al-shalan --
56
133598
2602
ดังนั้น นี่คือ อัลเชลาน
02:32
the unknown thing.
57
136200
1650
"สิ่งๆ นั้นที่เราไม่รู้จัก"
02:33
And this is a word that appears throughout early mathematics,
58
137850
3303
นี่เป็นศัพท์ที่พบเห็นตลอดระยะเวลาของคณิตศาสตร์แรกเริ่ม
02:37
such as this 10th century derivation of proofs.
59
141153
7200
เช่นในการหารากในศตวรรษที่ 10
02:44
The problem for the Medieval Spanish scholars
60
148353
2510
ปัญหาของนักวิชาการชาวสเปนในยุคนั้น
02:46
who were tasked with translating this material
61
150863
2568
ที่ได้รับมอบหมายให้แปลหนังสือเล่มนี้
02:49
is that the letter SHeen and the word shalan
62
153431
4482
คือการที่ตัวอักษร ชีน และคำว่า เชลาน นั้น
02:53
can't be rendered into Spanish
63
157913
1950
ไม่สามารถแปลไปเป็นภาษาสเปนได้
02:55
because Spanish doesn't have that SH,
64
159863
2586
เพราะภาษาสเปนไม่มี ช.ช้าง (SH)
02:58
that "sh" sound.
65
162449
1297
ที่ทำเสียง "ชอ"
02:59
So by convention,
66
163746
1582
เพราะฉะนั้น
03:01
they created a rule in which
67
165328
1666
พวกเขาเลยปรับเปลี่ยนหลักการ
03:02
they borrowed the CK sound, "ck" sound,
68
166994
4218
โดยการใช้เสียง ค.ควาย
03:07
from the classical Greek
69
171212
1748
จากภาษากรีกโบราณ
03:08
in the form of the letter Kai.
70
172960
2681
ที่มากับตัวอักษร คาย
03:11
Later when this material was translated
71
175641
2719
ต่อมาเมื่อหนังสือถูกแปล
03:14
into a common European language,
72
178360
2348
เป็นภาษาสากลของทวีปยุโรป
03:16
which is to say Latin,
73
180708
2050
ซึ่งก็คือ ภาษาลาติน
03:18
they simply replaced the Greek Kai
74
182758
2033
พวกเขาก็เปลี่ยนตัวอักษร คาย
03:20
with the Latin X.
75
184791
2350
ให้เป็น X ในภาษาลาติน
03:23
And once that happened,
76
187141
1269
เมื่อนั้น
03:24
once this material was in Latin,
77
188410
2465
ที่หนังสือถูกแปลเป็นภาษาลาติน
03:26
it formed the basis for mathematics textbooks
78
190875
3583
มันก็กลายเป็นพื้นฐานของหนังสือคณิตศาสตร์
03:30
for almost 600 years.
79
194458
2083
เป็นเวลากว่า 600 ปี
03:32
But now we have the answer to our question.
80
196541
2018
และเราก็ได้พบคำตอบแล้ว
03:34
Why is it that X is the unknown?
81
198559
2781
ว่าทำไม X ถึงใช้แทนสิ่งที่เราไม่ทราบค่า
03:37
X is the unknown
82
201340
1823
คำตอบคือ X แทนที่สิ่งที่เราไม่ทราบค่า
03:39
because you can't say "sh" in Spanish.
83
203163
3782
เพราะเราไม่สามารถออกเสียง ช.ช้าง ในภาษาสเปนได้
03:42
(Laughter)
84
206945
2384
(เสียงหัวเราะ)
03:45
And I thought that was worth sharing.
85
209329
2317
ผมเลยคิดว่ามันเป็นเรื่องที่น่าเล่าให้ทุกคนฟัง
03:47
(Applause)
86
211646
3117
(เสียงปรบมือ)
ABOUT THE SPEAKER
Terry Moore - ThinkerTerry Moore is the director of the Radius Foundation, a forum for exploring and gaining insight from different worldviews.
Why you should listen
Terry Moore directs the Radius Foundation in New York, which, as its website says, "seeks new ways of exploring and understanding dissimilar conceptual systems or paradigms -- scientific, religious, philosophical, and aesthetic -- with the aim to find a world view of more complete insight and innovation. The Radius Foundation is a forum for different views."
The foundation has published several works that examine the intersection of religion and metaphysics with science and social action.
Terry Moore | Speaker | TED.com