TED2009
Dan Dennett: Cute, sexy, sweet, funny
แดน เดนเน็ตต์ : น่ารัก - เซ็กซี่ - หวาน - ตลก
Filmed:
Readability: 3.4
3,553,924 views
ทำไมเด็กเล็กๆ ถึงได้ดูน่ารัก? ทำไมเค้กจึงหวาน? แดน เดนเน็ตต์ (Dan Dennett) นักปรัชญา มีคำตอบที่เราไม่คาดคิดมาก่อนเมื่อเขามาเล่าให้เราฟังถึงเหตุถึงผลที่ผิดแปลกไปจากสัญชาตญาณของเราในเรื่องของความน่ารัก ความหวาน และความเซ็กซี่ (พร้อมกับทฤษฎีใหม่ของแมทธิว เฮอร์ลีย์ (Matthew Hurley) ที่ว่า ทำไมเรื่องตลกจึงตลกได้)
Dan Dennett - Philosopher, cognitive scientist
Dan Dennett thinks that human consciousness and free will are the result of physical processes. Full bio
Dan Dennett thinks that human consciousness and free will are the result of physical processes. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I’m going around the world giving talks about Darwin,
0
0
3000
ผมกำลังจะออกเดินทางทั่วโลกเพื่อไปบรรยายเรื่องเกี่ยวกับ (ชาร์ลส์) ดาร์วิน
00:15
and usually what I’m talking about
1
3000
2000
และปกติสิ่งที่ผมจะบรรยาย
00:17
is Darwin’s strange inversion of reasoning.
2
5000
3000
ก็คือ การที่ดาร์วิน "ให้เหตุให้ผลกลับทิศกลับทางอย่างประหลาด"
00:20
Now that title, that phrase, comes from a critic, an early critic,
3
8000
5000
ฉายานั้น วลีนั้น มาจากนักวิจารณ์ครับ นักวิจารณ์ในยุคต้นๆ
00:25
and this is a passage that I just love, and would like to read for you.
4
13000
4000
และนี่เป็นข้อความที่ผมชอบมากและอยากจะอ่านให้คุณฟัง
00:29
"In the theory with which we have to deal, Absolute Ignorance is the artificer;
5
17000
5000
"ในทฤษฎีที่เราจะต้องทำความเข้าใจนี้ "อวิชชาสูงสุด (Absolute Ignorance)" ถือเป็นผู้สร้าง
00:34
so that we may enunciate as the fundamental principle of the whole system,
6
22000
5000
เพื่อที่เราจะกล่าวอย่างชัดเจนได้ถึงหลักการที่เป็นฐานรากของทั้งระบบ
00:39
that, in order to make a perfect and beautiful machine,
7
27000
3000
ว่า ในการที่จะสร้างเครื่องจักรกลให้สวยงามสมบูรณ์แบบ
00:42
it is not requisite to know how to make it.
8
30000
3000
ไม่มีความจำเป็นจะต้องรู้วิธีการสร้างมันขึ้นมา
00:45
This proposition will be found on careful examination to express,
9
33000
4000
ข้อสรุปนี้สามารถพบได้ด้วยการตรวจสอบอย่างระมัดระวัง เพื่อนำเสนอ
00:49
in condensed form, the essential purport of the Theory,
10
37000
4000
ในรูปแบบกระชับของใจความหลักที่เป็นแก่นของทฤษฎี
00:53
and to express in a few words all Mr. Darwin’s meaning;
11
41000
4000
และในการนำเสนอด้วยคำเพียงสองสามคำในสิ่งที่คุณดาร์วินหมายความทั้งหมด
00:57
who, by a strange inversion of reasoning,
12
45000
4000
ด้วยการให้เหตุให้ผลกลับทิศกลับทางอย่างประหลาดเช่นนี้ ดาร์วิน
01:01
seems to think Absolute Ignorance fully qualified
13
49000
3000
ดูเหมือนจะคิดว่า อวิชชาสูงสุด มีคุณสมบัติเหมาะสมที่จะก้าวขึ้นไปอยู่
01:04
to take the place of Absolute Wisdom in the achievements of creative skill."
14
52000
6000
ในตำแหน่งของ "ปัญญาสูงสุด (Absolute Wisdom)" ในการบรรลุผลของทักษะที่สร้างสรรค์"
01:10
Exactly. Exactly. And it is a strange inversion.
15
58000
7000
ใช่เลยครับ ใช่เลย และนี่คือการกลับทิศกลับทางอย่างประหลาด
01:17
A creationist pamphlet has this wonderful page in it:
16
65000
4000
จุลสารของพวกที่เชื่อในทฤษฎีผู้สร้างมีอยู่หน้านึงที่เด็ดดวงมาก:
01:21
"Test Two:
17
69000
2000
"ข้อทดสอบอันดับ 2:
01:23
Do you know of any building that didn’t have a builder? Yes/No.
18
71000
4000
คุณรู้จักอาคารไหนบ้างไหมที่ไม่มีผู้สร้างมันขึ้นมา? เคย ไม่เคย
01:27
Do you know of any painting that didn’t have a painter? Yes/No.
19
75000
3000
คุณรู้จักภาพเขียนภาพไหนบ้างไหมที่ไม่มีผู้เขียนมันขึ้นมา? เคย ไม่เคย
01:30
Do you know of any car that didn’t have a maker? Yes/No.
20
78000
4000
คุณรู้จักรถคันไหนไหมที่ไม่มีผู้ผลิตมันขึ้นมา? เคย ไม่เคย
01:34
If you answered 'Yes' for any of the above, give details."
21
82000
5000
ถ้าคำตอบของคุณคือ "เคย" กับคำถามข้อใดก็ได้บนนี้ โปรดระบุรายละเอียดมา"
01:39
A-ha! I mean, it really is a strange inversion of reasoning.
22
87000
6000
เอาเข้าแล้ว ผมว่ามันเป็นการให้เหตุให้ผลกลับทิศกลับทางอย่างประหลาดจริงๆ นั่นแหละครับ
01:45
You would have thought it stands to reason
23
93000
4000
เราคิดกันมาก่อนหน้านั้นว่า ด้วยเหตุด้วยผลแล้ว
01:49
that design requires an intelligent designer.
24
97000
4000
ผลงานออกแบบจะต้องมาจากผู้ออกแบบผู้ฉลาดปราดเปรื่อง
01:53
But Darwin shows that it’s just false.
25
101000
2000
แต่ดาร์วินแสดงให้เห็นว่า ผิดถนัด
01:55
Today, though, I’m going to talk about Darwin’s other strange inversion,
26
103000
5000
แต่วันนี้ผมจะมาพูดเรื่อง การให้เหตุให้ผลกลับทิศกลับทางอย่างประหลาดอีกอันหนึ่งของดาร์วิน
02:00
which is equally puzzling at first, but in some ways just as important.
27
108000
6000
ที่สร้างความสับสนงงงันไม่แพ้กันในตอนแรก แต่ก็ดูจะมีความสำคัญไม่แพ้กันเช่นกัน
02:06
It stands to reason that we love chocolate cake because it is sweet.
28
114000
7000
นับกันว่าเป็นเหตุเป็นผลที่ว่า เราชอบกินเค้กช็อกโกแลตก็เพราะว่ามันหวานดี
02:13
Guys go for girls like this because they are sexy.
29
121000
6000
หนุ่มๆจะสนใจสาวๆ รูปร่างแบบนี้เพราะว่าพวกเธอดูเซ็กซี่ดี
02:19
We adore babies because they’re so cute.
30
127000
4000
เราชอบเรารักเด็กเล็กๆ ก็เพราะว่าพวกเขาดูน่ารักน่าชัง
02:23
And, of course, we are amused by jokes because they are funny.
31
131000
9000
และ แน่นอนที่สุด เรามีอารมณ์ขันกับเรื่องตลกก็เพราะว่ามันตลกขบขัน
02:32
This is all backwards. It is. And Darwin shows us why.
32
140000
7000
ทั้งหมดนี่กลับทิศกลับทางกันไปหมด จริงๆ ครับ และดาร์วินเสนอให้เรารู้ว่าทำไม
02:39
Let’s start with sweet. Our sweet tooth is basically an evolved sugar detector,
33
147000
8000
เริ่มจากความหวานก่อน การที่เราชอบกินหวาน จริงๆ แล้วมาจากตัวตรวจจับน้ำตาลที่วิวัฒนาการขึ้นมา
02:47
because sugar is high energy, and it’s just been wired up to the preferer,
34
155000
4000
เพราะว่าน้ำตาลให้พลังงานสูงมาก ก็เลยถูกดึงไปรวมอยู่ในกลุ่มของโปรด
02:51
to put it very crudely, and that’s why we like sugar.
35
159000
5000
พูดอย่างคร่าวๆ นะครับ และนั่นก็เป็นเหตุผลว่าทำไมเราชอบน้ำตาล
02:56
Honey is sweet because we like it, not "we like it because honey is sweet."
36
164000
7000
น้ำผึ้งหวานได้เพราะเราชอบกิน แต่ไม่ใช่ "เราชอบกินน้ำผึ้งเพราะมันหวาน"
03:03
There’s nothing intrinsically sweet about honey.
37
171000
5000
น้ำผึ้งไม่ได้มีความหวานอะไรที่เป็นธรรมชาติโดยเนื้อแท้
03:08
If you looked at glucose molecules till you were blind,
38
176000
4000
ถ้าเราจ้องดูโมเลกุลกลูโคสจนเราตาบอดไปเลย
03:12
you wouldn’t see why they tasted sweet.
39
180000
3000
เราก็จะไม่มีทางรู้ว่าทำไมมันถึงรสหวาน
03:15
You have to look in our brains to understand why they’re sweet.
40
183000
6000
เราต้องไปดูที่สมองของเราในการทำความเข้าใจว่าทำไมมันรสหวาน
03:21
So if you think first there was sweetness,
41
189000
2000
ถ้างั้น ถ้าเราคิดว่าความหวานมีมาแต่แรก
03:23
and then we evolved to like sweetness,
42
191000
2000
จากนั้นเราจึงมีวิวัฒนาการที่จะชอบความหวาน
03:25
you’ve got it backwards; that’s just wrong. It’s the other way round.
43
193000
4000
นั่นเป็นการคิดกลับทิศกลับทางครับ นั่นผิดอย่างแรงครับ มันเป็นอีกแบบหนึ่งต่างหาก
03:29
Sweetness was born with the wiring which evolved.
44
197000
4000
ความหวานก่อเกิดขึ้นมาจากความต้องการที่ผ่านวิวัฒนาการ
03:33
And there’s nothing intrinsically sexy about these young ladies.
45
201000
4000
และพวกสาวๆ นี่ก็ไม่ได้มีความเซ็กซี่อะไรที่เป็นธรรมชาติโดยเนื้อแท้
03:37
And it’s a good thing that there isn’t, because if there were,
46
205000
5000
ซึ่งก็เป็นเรื่องดีที่ไม่ได้มีแบบนั้น เพราะถ้าเกิดว่าเป็น
03:42
then Mother Nature would have a problem:
47
210000
4000
ก็หมายถึงว่าธรรมชาติมีปัญหาแล้วหละ
03:46
How on earth do you get chimps to mate?
48
214000
5000
จะทำอย่างไรล่ะครับที่จะให้ลิงชิมแปนซีผสมพันธุ์กัน?
03:53
Now you might think, ah, there’s a solution: hallucinations.
49
221000
8000
คราวนี้เราอาจจะคิดว่า นั่นไง มีทางออกสิ: การเห็นภาพหลอนไง
04:01
That would be one way of doing it, but there’s a quicker way.
50
229000
4000
นั่นเป็นวิธีหนึ่งครับ แต่มีวิธีที่เร็วกว่านั้น
04:05
Just wire the chimps up to love that look,
51
233000
3000
ก็แค่ทำให้ลิงชิมแปนซีชอบลักษณะแบบนั้น
04:08
and apparently they do.
52
236000
3000
และอย่างที่เห็น มันก็ชอบแบบนั้น
04:11
That’s all there is to it.
53
239000
4000
เท่านั้นเองครับ
04:16
Over six million years, we and the chimps evolved our different ways.
54
244000
4000
กว่าหกล้านปีที่พวกเรากับลิงชิมแปนซีมีวิวัฒนาการมาทางใครทางมัน
04:20
We became bald-bodied, oddly enough;
55
248000
3000
เรามีร่างกายปราศจากขนยาว ซึ่งแปลกเอาการ
04:23
for one reason or another, they didn’t.
56
251000
4000
เพราะเหตุใดเหตุหนึ่งนี่แหละ พวกมันกลับไม่เป็นอย่างเรา
04:27
If we hadn’t, then probably this would be the height of sexiness.
57
255000
12000
ถ้าวิวัฒนาการเราไม่เป็นแบบนั้น ความเซ็กซี่สุดยอดของเราอาจจะหน้าตาออกมาแบบนี้
04:39
Our sweet tooth is an evolved and instinctual preference for high-energy food.
58
267000
5000
เราชอบของหวานๆ ก็เป็นวิวัฒนาการของความพึงใจตามสัญชาตญาณที่ต้องการอาหารพลังงานสูง
04:44
It wasn’t designed for chocolate cake.
59
272000
3000
แต่ไม่ได้ถูกออกแบบมาให้ชอบเค้กช็อกโกแลต
04:47
Chocolate cake is a supernormal stimulus.
60
275000
3000
เค้กช็อกโกแลตเป็น 'ตัวกระตุ้นเกินขีดธรรมชาติ'
04:50
The term is owed to Niko Tinbergen,
61
278000
2000
ศัพท์คำนี้เป็นของ นิโค ทินเบอร์เจน (Niko Tinbergen)
04:52
who did his famous experiments with gulls,
62
280000
2000
ผู้ทำการทดลองที่เป็นที่รู้จัก กับนกนางนวล
04:54
where he found that that orange spot on the gull’s beak --
63
282000
4000
ซึ่งเขาค้นพบว่าจุดสีส้มที่จงอยปากนกนางนวล --
04:58
if he made a bigger, oranger spot
64
286000
2000
ถ้าเขาทำจุดสีส้มเข้มขึ้นใหญ่ขึ้น
05:00
the gull chicks would peck at it even harder.
65
288000
2000
นกนางนวลสาวๆ จะจิกตรงจุดนั้นแรงขึ้น
05:02
It was a hyperstimulus for them, and they loved it.
66
290000
3000
มันเป็นตัวกระตุ้นระดับสูงมากสำหรับนกสาวๆ และนกสาวๆ ก็ชอบจุดนี้
05:05
What we see with, say, chocolate cake
67
293000
4000
สิ่งที่เราเห็นในกรณีอย่างเค้กช็อกโกแลต
05:09
is it’s a supernormal stimulus to tweak our design wiring.
68
297000
5000
คือตัวกระตุ้นเกินขีดธรรมชาติที่บิดกระตุกธรรมชาติของเรา
05:14
And there are lots of supernormal stimuli; chocolate cake is one.
69
302000
3000
และมีตัวกระตุ้นเกินขีดธรรมชาติมากมาย เค้กช็อกโกแลตเป็นหนึ่งในนั้น
05:17
There's lots of supernormal stimuli for sexiness.
70
305000
3000
มีตัวกระตุ้นเกินขีดธรรมชาติสำหรับความเซ็กซี่อยู่มากมาย
05:20
And there's even supernormal stimuli for cuteness. Here’s a pretty good example.
71
308000
6000
แล้วก็ยังมีตัวกระตุ้นเกินขีดธรรมชาติสำหรับความน่ารักด้วย ต่อไปนี้เป็นตัวอย่างที่เข้าท่า
05:26
It’s important that we love babies, and that we not be put off by, say, messy diapers.
72
314000
5000
เป็นเรื่องสำคัญมากที่เรารักเด็ก และเราก็ไม่รังเกียจอะไรอย่างเช่นผ้าอ้อมเลอะเทอะ
05:31
So babies have to attract our affection and our nurturing, and they do.
73
319000
6000
เด็กเล็กๆ จำเป็นจะต้องได้รับความรักและการเลี้ยงดูจากพวกเรา และเขาก็ได้รับตามนั้น
05:37
And, by the way, a recent study shows that mothers
74
325000
4000
เอ้อ มีอีกอย่างครับ การศึกษาล่าสุดพบว่า คนเป็นแม่
05:41
prefer the smell of the dirty diapers of their own baby.
75
329000
3000
ชอบใจกลิ่นผ้าอ้อมเลอะเทอะของลูกตัวเอง
05:44
So nature works on many levels here.
76
332000
3000
ธรรมชาติทำงานในหลายๆ ระดับ
05:47
But now, if babies didn’t look the way they do -- if babies looked like this,
77
335000
5000
ถ้าเด็กเล็กๆ หน้าตาไม่เหมือนที่เป็นอยู่ ถ้าหน้าตาพวกเขาเป็นแบบนี้ล่ะ
05:52
that’s what we would find adorable, that’s what we would find --
78
340000
4000
เราก็จะรักใคร่ชอบใจอยู่ดี นั่นจะเป็นอะไรที่เราเห็นว่า
05:56
we would think, oh my goodness, do I ever want to hug that.
79
344000
6000
ที่เราคิดว่า อื้อหือ ตัวเล็กนี่น่ารักน่ากอดชะมัดเลย
06:02
This is the strange inversion.
80
350000
2000
นี่เป็นการกลับทิศกลับทางอย่างประหลาด
06:04
Well now, finally what about funny. My answer is, it’s the same story, the same story.
81
352000
7000
มาคราวนี้ เรื่องสุดท้ายก็เกี่ยวกับความตลกขบขัน คำตอบก็คือมันเป็นเรื่องคือๆ กัน เหมือนๆ กัน
06:11
This is the hard one, the one that isn’t obvious. That’s why I leave it to the end.
82
359000
4000
แต่เรื่องนี้เป็นอันที่ยาก ไม่ชัดเจนออกมาให้เห็น นั่นเป็นเหตุให้ผมทิ้งไว้ในตอนท้ายสุด
06:15
And I won’t be able to say too much about it.
83
363000
2000
และผมก็ไม่สามารถจะอธิบายเรื่องนี้ได้มากนัก
06:17
But you have to think evolutionarily, you have to think, what hard job that has to be done --
84
365000
6000
แต่เราต้องคิดในแง่วิวัฒนาการ เราจะต้องคิด งานยากที่จะต้องทำ
06:23
it’s dirty work, somebody’s got to do it --
85
371000
3000
มันเป็นงานเลอะเทอะน่าเบื่อที่ใครสักคนจะต้องทำ
06:26
is so important to give us such a powerful, inbuilt reward for it when we succeed.
86
374000
8000
มีความสำคัญมากที่จะต้องตบรางวัลขนานใหญ่ที่ฝังอยู่แล้วในตัวเราเมื่อเราทำอะไรได้สำเร็จ
06:34
Now, I think we've found the answer -- I and a few of my colleagues.
87
382000
4000
เอาล่ะ ผมคิดว่าเราค้นพบคำตอบแล้ว ผมกับเพื่อนร่วมทีมวิจัยอีกสองสามคน
06:38
It’s a neural system that’s wired up to reward the brain
88
386000
4000
มันเป็นเพราะระบบประสาทที่ต่อเชื่อมกับการให้รางวัลสมอง
06:42
for doing a grubby clerical job.
89
390000
5000
สำหรับการทำงานที่น่าเบื่อจำเจ
06:48
Our bumper sticker for this view is
90
396000
4000
ถ้าเป็นสติ๊กเกอร์ติดรถก็จะบอกทำนองว่า
06:52
that this is the joy of debugging.
91
400000
3000
มันเป็นความสนุกสนานของการแก้ไขจุดบกพร่อง
06:55
Now I’m not going to have time to spell it all out,
92
403000
2000
ผมคงไม่มีเวลาอธิบายได้หมด
06:57
but I’ll just say that only some kinds of debugging get the reward.
93
405000
5000
แต่ผมอยากจะพูดแค่ว่ามีเพียงการแก้ไขจุดบกพร่องบางประเภทที่จะได้รับรางวัล
07:02
And what we’re doing is we’re using humor as a sort of neuroscientific probe
94
410000
8000
และสิ่งที่เราทำก็คือ เราใช้เรื่องตลกเป็นทำนองเครื่องตรวจสอบทางประสาทวิทยา
07:10
by switching humor on and off, by turning the knob on a joke --
95
418000
4000
โดยเปิดปิดสวิตช์อารมณ์ขัน โดยบิดเร่งอัตราความขบขันของเรื่องตลก
07:14
now it’s not funny ... oh, now it’s funnier ...
96
422000
2000
อื๊อ ตอนนี้อันนี้ไม่เห็นจะตลก ... อ่ะ ตอนนี้ มันตลกขึ้นอีกนิดนึง
07:16
now we’ll turn a little bit more ... now it’s not funny --
97
424000
2000
คราวนี้ เราเร่งอัตราขึ้นอีกเพียงนิดเดียว ... ตอนนี้ ไม่ตลกซะแล้ว
07:18
in this way, we can actually learn something
98
426000
3000
ด้วยวิธีนี้ เราสามารถเรียนรู้บางสิ่งบางอย่าง
07:21
about the architecture of the brain,
99
429000
2000
ในเรื่องสถาปัตยกรรมของสมอง
07:23
the functional architecture of the brain.
100
431000
2000
สถาปัตยกรรมด้านการทำงานของสมอง
07:25
Matthew Hurley is the first author of this. We call it the Hurley Model.
101
433000
5000
แมทธิว เฮอร์ลีย์ เป็นคนแรกที่เขียนเรื่องนี้ไว้ เราเรียกว่า แบบจำลองเฮอร์ลีย์ (Hurley Model)
07:30
He’s a computer scientist, Reginald Adams a psychologist, and there I am,
102
438000
4000
เขาเป็นนักวิทยาศาสตร์คอมพิวเตอร์ เรจินัลด์ อดัมส์ (Reginal Adams) เป็นนักจิตวิทยา และนี่ก็ผม
07:34
and we’re putting this together into a book.
103
442000
2000
และพวกเราได้บรรจุเนื้อหาพวกนี้ไว้ในหนังสือ
07:36
Thank you very much.
104
444000
3000
ขอบคุณมากๆครับ
ABOUT THE SPEAKER
Dan Dennett - Philosopher, cognitive scientistDan Dennett thinks that human consciousness and free will are the result of physical processes.
Why you should listen
One of our most important living philosophers, Dan Dennett is best known for his provocative and controversial arguments that human consciousness and free will are the result of physical processes in the brain. He argues that the brain's computational circuitry fools us into thinking we know more than we do, and that what we call consciousness — isn't. His 2003 book "Freedom Evolves" explores how our brains evolved to give us -- and only us -- the kind of freedom that matters, while 2006's "Breaking the Spell" examines belief through the lens of biology.
This mind-shifting perspective on the mind itself has distinguished Dennett's career as a philosopher and cognitive scientist. And while the philosophy community has never quite known what to make of Dennett (he defies easy categorization, and refuses to affiliate himself with accepted schools of thought), his computational approach to understanding the brain has made him, as Edge's John Brockman writes, “the philosopher of choice of the AI community.”
“It's tempting to say that Dennett has never met a robot he didn't like, and that what he likes most about them is that they are philosophical experiments,” Harry Blume wrote in the Atlantic Monthly in 1998. “To the question of whether machines can attain high-order intelligence, Dennett makes this provocative answer: ‘The best reason for believing that robots might some day become conscious is that we human beings are conscious, and we are a sort of robot ourselves.'"
In recent years, Dennett has become outspoken in his atheism, and his 2006 book Breaking the Spell calls for religion to be studied through the scientific lens of evolutionary biology. Dennett regards religion as a natural -- rather than supernatural -- phenomenon, and urges schools to break the taboo against empirical examination of religion. He argues that religion's influence over human behavior is precisely what makes gaining a rational understanding of it so necessary: “If we don't understand religion, we're going to miss our chance to improve the world in the 21st century.”
Dennett's landmark books include The Mind's I, co-edited with Douglas Hofstaedter, Consciousness Explained, and Darwin's Dangerous Idea. Read an excerpt from his 2013 book, Intuition Pumps, in the Guardian >>
Dan Dennett | Speaker | TED.com