ABOUT THE SPEAKER
Niall Ferguson - Historian
History is a curious thing, and Niall Ferguson investigates not only what happened but why. (Hint: Politics and money explain a lot.)

Why you should listen

Niall Ferguson teaches history and business administration at Harvard and is a senior research fellow at several other universities, including Oxford. His books chronicle a wide range of political and socio-economic events; he has written about everything from German politics during the era of inflation to a financial history of the world. He’s now working on a biography of former US Secretary of State Henry Kissinger.

Ferguson is a prolific and often controversial commentator on contemporary politics and economics. He frequently writes, reviews, and hosts for the British and American press. His latest book and TV series, Civilization: The West and the Rest, aims to help 21st-century audiences understand the past and the present. In it, he asks how, since the 1500s, Western nations have surpassed their Eastern counterparts and came to dominate the world (his answer: thanks to six “killer apps”: science, medicine, protestant work ethic, competition, property rights, consumer society). And he wonders whether that domination is now threatened by the rise of Asia. His theories have drawn criticism and prompted discussions, which he says was his intent. “It’s designed to be slightly annoying, so that you talk about it,” he told The Observer.

He says: "If a majority of people subscribe to a particular view, it pays to question it. It pays to think: maybe this is wrong."

More profile about the speaker
Niall Ferguson | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2011

Niall Ferguson: The 6 killer apps of prosperity

Mulkiyetin 6 katil uygulamasi.

Filmed:
1,762,544 views

Gectigimiz yuzyillarda, Bati Kulturu onlarin mulkiyetlerini arttirmalari icin cok elverisliydi. Tarih bilimcisi Niall Ferguson sunu sorguluyor: Neden Batı boyle de geri kalanlar daha kotu durumda? Bati kulturunden 6 tane buyuk fikir sunuyor -- bunlara 6 katil uygulama diyor -- : bu fikirler zenginlik, sabitlik ve yeniligi artiriyor. Ve ekliyor: bu yeni yuzyilda butun bu uygulamar baska ulkelerle de paylasilabilir.
- Historian
History is a curious thing, and Niall Ferguson investigates not only what happened but why. (Hint: Politics and money explain a lot.) Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
Let's talk about billionsmilyarlarca.
0
0
3000
Gelin milyarlar hakkinda konusalim.
00:18
Let's talk about
1
3000
3000
gecmisin ve gelecegin...
00:21
pastgeçmiş and futuregelecek billionsmilyarlarca.
2
6000
3000
milyarlari hakkinda konusalim.
00:24
We know
3
9000
2000
Biliyoruz ki, gecmisten bugune...
00:26
that about 106 billionmilyar people
4
11000
3000
106 milyar civarin da insan...
00:29
have ever livedyaşamış.
5
14000
2000
yasamis.
00:31
And we know that mostçoğu of them are deadölü.
6
16000
3000
Ve biliyoruz ki, bu insanlarin cogu oldu.
00:34
And we alsoAyrıca know
7
19000
2000
Ve yine biliyoruz ki,
00:36
that mostçoğu of them livecanlı or livedyaşamış in AsiaAsya.
8
21000
2000
bir cogu Asya'da yasiyorlar yada yasadilar.
00:38
And we alsoAyrıca know
9
23000
2000
Ve yine biliyoruz ki,
00:40
that mostçoğu of them were or are very poorfakir --
10
25000
4000
bu insanlarin bir cogu fakirler yada fakirdiler.
00:44
did not livecanlı for very long.
11
29000
3000
cok uzun yasamadilar.
00:47
Let's talk about billionsmilyarlarca.
12
32000
3000
Gelin milyarlar hakkinda konusalim.
00:50
Let's talk about
13
35000
2000
Gelin 195.000 milyar dolarlik...
00:52
the 195,000 billionmilyar dollarsdolar of wealthservet
14
37000
4000
gunumuz dunyasindaki bir servet hakkinda...
00:56
in the worldDünya todaybugün.
15
41000
3000
konusalim.
00:59
We know that mostçoğu of that wealthservet
16
44000
3000
Sunu biliyoruz ki bu servetin cogu...
01:02
was madeyapılmış after the yearyıl 1800.
17
47000
3000
1800 yilindan sonra kazanildi.
01:05
And we know that mostçoğu of it
18
50000
3000
Ve sunu da soyleyebiliriz ki,
01:08
is currentlyşu anda ownedSahip olunan
19
53000
2000
bu servete, gunumuzde de birileri sahip.
01:10
by people we mightbelki call WesternersBatılılar:
20
55000
4000
bu birilerine Batililar diyebiliriz.
01:14
EuropeansAvrupalılar, NorthKuzey AmericansAmerikalılar, AustralasiansAustralasians.
21
59000
4000
Avrupalilar,Kuzey Amerikalilar,Avusturalyalilar.
01:18
19 percentyüzde of the world'sDünyanın en populationnüfus todaybugün,
22
63000
3000
Dunya nufusunun bugun yuzde 19'unu olusturuyorlar.
01:21
WesternersBatılılar ownkendi two-thirdsüçte iki of its wealthservet.
23
66000
4000
Batililar bu servetin 3 te 2 sine hakimler.
01:25
EconomicEkonomik historianstarihçiler
24
70000
2000
Ekonomi tarihcileri...
01:27
call this "The Great DivergenceIraksak evrim süreçleri sonucu."
25
72000
3000
buna; "Buyuk Diverjans " adini veriyorlar.
01:30
And this slidekaymak here
26
75000
2000
Ve bu slaytta...
01:32
is the besten iyi simplificationbasitleştirme
27
77000
2000
Buyuk Diverjans hikayesinin...
01:34
of the Great DivergenceIraksak evrim süreçleri sonucu storyÖykü
28
79000
2000
en basit seklini gorecegiz.
01:36
I can offerteklif you.
29
81000
2000
Size soyle diyebilirim ki;
01:38
It's basicallytemel olarak two ratiosoranlar
30
83000
2000
temel olarak GSMH'nin...
01:40
of perbaşına capitadüşen GDPGSYİH,
31
85000
2000
kisi basina dusen, 2 oran vardir.
01:42
perbaşına capitadüşen grossbrüt domesticyerli productürün,
32
87000
3000
kisi basina dusen gayri safi milli hasila,
01:45
so averageortalama incomegelir.
33
90000
2000
ortalama gelirden soz ediyoruz.
01:47
One, the redkırmızı linehat,
34
92000
2000
Birincisi, kirmizi hat,
01:49
is the ratiooranı of Britishİngiliz to IndianHint
35
94000
2000
Britanya'nin Hindistan'a olan orani,
01:51
perbaşına capitadüşen incomegelir.
36
96000
2000
kisi basina dusen ortalama gelir de.
01:53
And the bluemavi linehat
37
98000
2000
Ve mavi hat.
01:55
is the ratiooranı of AmericanAmerikan to ChineseÇince.
38
100000
3000
Amerika'nin Cin'e olan orani.
01:58
And this chartgrafik goesgider back to 1500.
39
103000
2000
Ve bu grafik 1500'e kadar geriye gidiyor.
02:00
And you can see here
40
105000
2000
Burada, bir eksponansyiel Buyuk Diverjans'in...
02:02
that there's an exponentialüstel Great DivergenceIraksak evrim süreçleri sonucu.
41
107000
3000
oldugunu gorebilirsiniz.
02:05
They startbaşlama off prettygüzel closekapat togetherbirlikte.
42
110000
2000
Birlikte cok yakin basliyorlar.
02:07
In factgerçek, in 1500,
43
112000
2000
Aslinda, 1500'de,
02:09
the averageortalama ChineseÇince was richerzengin than the averageortalama NorthKuzey AmericanAmerikan.
44
114000
3000
Cin, Kuzey Amerika'ya gore daha zengindi.
02:13
When you get to the 1970s,
45
118000
3000
1970 lere gelindigin de,
02:16
whichhangi is where this chartgrafik endsuçları,
46
121000
2000
yani bu grafigin bittigi yerde,
02:18
the averageortalama BritonBriton is more than 10 timeszamanlar richerzengin
47
123000
2000
Buyuk Britanyalilarin zenginligi,
02:20
than the averageortalama IndianHint.
48
125000
2000
Hindistanlilardan 10 kat daha fazla.
02:22
And that's allowingizin
49
127000
2000
Bu da yasam maliyetlerinin...
02:24
for differencesfarklar in the costmaliyet of livingyaşam.
50
129000
2000
farkini ortaya koyuyor.
02:26
It's basedmerkezli on purchasingSatın alma powergüç parityeşlik.
51
131000
3000
Bu satin almanin gucu.
02:29
The averageortalama AmericanAmerikan
52
134000
2000
Amerika'lilarin ortalamasi,
02:31
is nearlyneredeyse 20 timeszamanlar richerzengin
53
136000
2000
Cin'in ortalamasindan...
02:33
than the averageortalama ChineseÇince
54
138000
2000
1970 ler de,
02:35
by the 1970s.
55
140000
2000
yaklasik 20 kat daha zengin.
02:37
So why?
56
142000
3000
Peki neden?
02:40
This wasn'tdeğildi just an economicekonomik storyÖykü.
57
145000
3000
Bu sadece ekonomik bir hikayeden ibaret degil.
02:43
If you take the 10 countriesülkeler
58
148000
2000
Eger 10 ulkeyi ele alirsaniz,
02:45
that wentgitti on to becomeolmak
59
150000
3000
Bati imparatorluklari,
02:48
the WesternWestern empiresimparatorluklar,
60
153000
2000
olmak icin gittiler,
02:50
in 1500 they were really quiteoldukça tinyminik --
61
155000
3000
1500 lerde baya zayiftilar.
02:53
fivebeş percentyüzde of the world'sDünyanın en landarazi surfaceyüzey,
62
158000
2000
Dunya'nin yuz olcumunun yuzde 5i onlarindi.
02:55
16 percentyüzde of its populationnüfus,
63
160000
2000
Dunya Nufusu'nun yuzde 16 sina sahiptiler,
02:57
maybe 20 percentyüzde of its incomegelir.
64
162000
3000
belki de Dunya Nufusu'nun gelirinin yuzde 20sine sahiptiler.
03:00
By 1913,
65
165000
2000
1913 te,
03:02
these 10 countriesülkeler, plusartı the UnitedAmerika StatesBirleşik,
66
167000
3000
bu 10 ulke Birlesik Devletler'e katildilar.
03:05
controlledkontrollü vastgeniş globalglobal empiresimparatorluklar --
67
170000
3000
cesitli imparatorluklari kontrol ettiler.
03:08
58 percentyüzde of the world'sDünyanın en territorybölge,
68
173000
2000
Dunya sinirlarinin yuzde 58ine hukmettiler.
03:10
about the sameaynı percentageyüzde of its populationnüfus,
69
175000
3000
hemen hemen ayni yuzdede insan nufusuna da sahip oldular.
03:13
and a really hugeKocaman, nearlyneredeyse three-quartersüç çeyrek sharepay
70
178000
3000
cok buyuktuler,kuresel ekonomi harcamalarinin,
03:16
of globalglobal economicekonomik outputçıktı.
71
181000
2000
hemen hemen 3 ceyregini paylastilar.
03:18
And noticeihbar, mostçoğu of that wentgitti to the motherlandVatan,
72
183000
4000
Ve dikkat edelim, bir cogu anakaraya donduler,
03:22
to the imperialImperial metropolesmetropoles,
73
187000
2000
onemli metropollere,
03:24
not to theironların colonialsömürge possessionsmülk.
74
189000
3000
kolonilerinin yanina degil.
03:28
Now you can't just blamesuçlama this on imperialismemperyalizm --
75
193000
2000
Simdi bu sucu emperyalizmin uzerine yikamazsiniz.
03:30
thoughgerçi manyçok people have trieddenenmiş to do so --
76
195000
3000
cogu insanin yapmaya calistigi gibi.
03:33
for two reasonsnedenleri.
77
198000
3000
2 nedenimiz var:
03:36
One, empireimparatorluk was the leasten az originalorijinal thing
78
201000
3000
Ilki, imparatorluk orjinal degildi.
03:39
that the WestBatı did after 1500.
79
204000
3000
Bati'nin 1500 ten sonra yaptigi imparatorluk.
03:42
EverybodyHerkes did empireimparatorluk.
80
207000
3000
Herkes imparatorluğu yaptı.
03:45
They beatdövmek preexistingönceden varolan OrientalOriental empiresimparatorluklar
81
210000
3000
Onlar önceden mevcut muazzam imparatorlukları yendi,
03:48
like the MughalsMughals and the OttomansOsmanlılar.
82
213000
2000
Mogollar ve Osmanlilar gibi muazzam imparatorluklari.
03:50
So it really doesn't look like empireimparatorluk is a great explanationaçıklama
83
215000
3000
Yani imparatorluk terimi, cok iyi bir aciklama olmuyor onlar icin...
03:53
for the Great DivergenceIraksak evrim süreçleri sonucu.
84
218000
2000
Onlara Buyuk Diverjans diyoruz.
03:55
In any casedurum, as you mayMayıs ayı rememberhatırlamak,
85
220000
2000
Siz de hatirlayabilirsiniz, her alanda,
03:57
the Great DivergenceIraksak evrim süreçleri sonucu reachesulaşır its zenithZenith in the 1970s,
86
222000
3000
Buyuk Diverjans 1970lerde doruga ulasti,
04:00
some considerableönemli time after decolonizationsömürge.
87
225000
4000
somurgeciligin bitiminden onemli bir zaman sonra,
04:04
This is not a newyeni questionsoru.
88
229000
2000
Bu yeni bir soru degil.
04:06
SamuelSamuel JohnsonJohnson,
89
231000
2000
Samuel Johnson,
04:08
the great lexicographerSözlük,
90
233000
2000
sozluk bilimcilerin gurusu,
04:10
[posedpoz verdi] it throughvasitasiyla his characterkarakter RasselasRasselas
91
235000
3000
"Prince of Abissinia" adli Romanindaki Rasselas karakterine
04:13
in his novelyeni "RasselasRasselas, PrincePrens of AbissiniaAbissinia,"
92
238000
3000
karsi cikti.
04:16
publishedyayınlanan in 1759.
93
241000
3000
Roman 1759 da yayimlandi,
04:19
"By what meansanlamına geliyor are the EuropeansAvrupalılar thusBöylece powerfulgüçlü;
94
244000
3000
Konusu, Avrupa'lilarin gucten ne anladiklariydi,
04:22
or why, sincedan beri they can so easilykolayca visitziyaret etmek AsiaAsya and AfricaAfrika
95
247000
3000
veya neden Asya ve Afrika'yi kolayca ziyaret edince,
04:25
for tradeTicaret or conquestfetih,
96
250000
3000
fetihlere ve ticarete kalkistilar?
04:28
cannotyapamam the AsiaticksAsiaticks and AfricansAfrikalılar
97
253000
2000
Asyalilarin ve Afrikalilarin...
04:30
invadesaldırmak theironların coastskıyıları,
98
255000
2000
sahillerine saldirdilar.
04:32
plantbitki colonieskoloniler in theironların portsbağlantı noktaları,
99
257000
2000
Oraya neden somurge kolonilerini kurdular?
04:34
and give lawsyasalar to theironların naturaldoğal princesPrinces?
100
259000
3000
ve neden oralarin prenslerine kendi belirledikleri yasalari verdiler?
04:37
The sameaynı windrüzgar that carriestaşır them back
101
262000
3000
Onlari geriye tasiyan ruzgar...
04:40
would bringgetirmek us thitherOraya?"
102
265000
2000
bizi gidecegimiz yere ulastirir mi?
04:42
That's a great questionsoru.
103
267000
2000
Bu harika bir soru,
04:44
And you know what,
104
269000
2000
Neden oldugunu biliyorsunuz.
04:46
it was alsoAyrıca beingolmak askeddiye sordu at roughlykabaca the sameaynı time
105
271000
2000
Bu soru bir cok kez soruldu...
04:48
by the ResternersResterners -- by the people in the restdinlenme of the worldDünya --
106
273000
3000
Digerleri tarafindan; Dunyanin geri kalan insanlari tarafindan.
04:51
like IbrahimIbrahim MuteferrikaMüteferrika,
107
276000
3000
Ibrahim Muteferrika gibi.
04:54
an OttomanOsmanlı officialresmi,
108
279000
2000
bir Osmanli gorevlisi.
04:56
the man who introducedtanıtılan printingbaskı, very belatedlygecikmiş,
109
281000
3000
Matbayi Osmanli Imparatorlugu'na gec de olsa,
04:59
to the OttomanOsmanlı Empireİmparatorluğu --
110
284000
2000
getiren adam.
05:01
who said in a bookkitap publishedyayınlanan in 1731,
111
286000
3000
1731 de yayinlanan bir kitapta...
05:04
"Why do ChristianHıristiyan nationsmilletler whichhangi were so weakzayıf in the pastgeçmiş
112
289000
2000
"Hristiyan toplumlari gecmiste neden...
05:06
comparedkarşılaştırıldığında with MuslimMüslüman nationsmilletler
113
291000
2000
Musluman toplumlarina gore geri kalmislardi?
05:08
beginbaşla to dominatehükmetmek so manyçok landstoprakları in modernmodern timeszamanlar
114
293000
4000
Neden bir cok kitayi modern zamanlar da domine etmeye basladilar,
05:12
and even defeatyenilgi the oncebir Zamanlar victoriousmuzaffer OttomanOsmanlı armiesorduları?"
115
297000
4000
ve nasil oldu da guclu Osmanli ordusunu yenebildiler?
05:16
UnlikeAksine RasselasRasselas,
116
301000
2000
Rasselas'tan farkli olarak...
05:18
MuteferrikaMüteferrika had an answerCevap to that questionsoru,
117
303000
2000
Muteferrika'nin bu soruya bir cevabi vardi.
05:20
whichhangi was correctdoğru.
118
305000
3000
dogru bir cevapti da.
05:23
He said it was "because they have lawsyasalar and ruleskurallar
119
308000
4000
'Cunku onlarin kanun ve kurallari vardi...
05:27
inventedicat edildi by reasonneden."
120
312000
4000
bir sebepten kesfedilen kural ve kanunlar".
05:31
It's not geographyCoğrafya.
121
316000
3000
Bu Cografya degil.
05:34
You mayMayıs ayı think we can explainaçıklamak the Great DivergenceIraksak evrim süreçleri sonucu
122
319000
2000
Buyuk Diverjans'i Cografya ile...
05:36
in termsşartlar of geographyCoğrafya.
123
321000
2000
aciklayabilecegimizi dusunebilirsiniz.
05:38
We know that's wrongyanlış,
124
323000
2000
Bu yanlis olurdu.
05:40
because we conductedyürütülen two great naturaldoğal experimentsdeneyler in the 20thinci centuryyüzyıl
125
325000
2000
Cunku 20. yuzyil da yapilan iki dogal deneyle,
05:42
to see if geographyCoğrafya matteredönemi yoktu more than institutionskurumlar.
126
327000
2000
bize bu konunun Cografya'dan daha fazla alani ilgilendirdigini gorduk.
05:44
We tookaldı all the GermansAlmanlar,
127
329000
3000
Tum Almanlar'i ele aldik.
05:47
we dividedbölünmüş them roughlykabaca in two,
128
332000
2000
2'ye bolduk,
05:49
and we gaveverdi the onesolanlar in the EastDoğu communismKomünizm,
129
334000
3000
Dogu Almanya'ya komunizm verdik,
05:52
and you see the resultsonuç.
130
337000
3000
ve sonuc ortada.
05:55
Withinİçinde an incrediblyinanılmaz shortkısa perioddönem of time,
131
340000
2000
Inanilmaz kisa bir zaman da,
05:57
people livingyaşam in the GermanAlmanca DemocraticDemokratik RepublicCumhuriyeti
132
342000
2000
Demokratik Almanya'da yasayan insanlar,
05:59
producedüretilmiş TrabantsTrabants, the TrabbiTrabbi,
133
344000
3000
Trabants ve Trabbi urettiler.
06:02
one of the world'sDünyanın en worsten kötü ever carsarabalar,
134
347000
3000
Bunlar Dunya'nin en kotu otomobilleriydiler.
06:05
while people in the WestBatı producedüretilmiş the MercedesMercedes BenzBenz.
135
350000
3000
Bati Almanya'daki insanlar ise Mercedes Benz'i urettiler.
06:08
If you still don't believe me,
136
353000
2000
Eger hala bana inanmiyorsaniz...
06:10
we conductedyürütülen the experimentdeney alsoAyrıca in the KoreanKore dili PeninsulaYarımadası.
137
355000
2000
Kore ve Peninsula'da da benzer sonuclari gorduk.
06:12
And we decidedkarar we'devlenmek take KoreansKoreliler
138
357000
2000
Korelileri secmeye karar verdik.
06:14
in roughlykabaca the sameaynı geographicalcoğrafi placeyer
139
359000
2000
hemen hemen ayni cografyada...
06:16
with, noticeihbar, the sameaynı basictemel traditionalgeleneksel culturekültür,
140
361000
4000
ayni temel kulturu goz onunde tutarak,
06:20
and we dividedbölünmüş them in two, and we gaveverdi the NorthernersKuzeyliler communismKomünizm.
141
365000
3000
onlari ikiye bolduk ve Kuzey'lilere Komunizm verdik.
06:23
And the resultsonuç is an even biggerDaha büyük divergenceuyuşmazlık
142
368000
3000
Ve sonuclar daha buyuk bir farka isaret etti.
06:26
in a very shortkısa spaceuzay of time
143
371000
2000
Cok kisa bir zaman da,
06:28
than happenedolmuş in GermanyAlmanya.
144
373000
2000
Almanya'da olan,
06:30
Not a bigbüyük divergenceuyuşmazlık in termsşartlar of uniformüniforma designdizayn for bordersınır guardsMuhafızlar admittedlyhiç kuşkusuz,
145
375000
4000
sınır muhafızları için üniforma tasarımı buyuk bir fark degildi dogrusu,
06:34
but in almostneredeyse everyher other respectsaygı,
146
379000
2000
ama hemen her bir saygin goruste de,
06:36
it's a hugeKocaman divergenceuyuşmazlık.
147
381000
2000
Bu cok buyuk bir fark yaratti.
06:38
WhichHangi leadspotansiyel müşteriler me to think
148
383000
2000
Oyle bir fark ki beni dusunmeye sevk etti.
06:40
that neitherne geographyCoğrafya norne de nationalUlusal characterkarakter,
149
385000
2000
ne Cografya ne de ulusal karakterlik,
06:42
popularpopüler explanationsaçıklamalar for this kindtür of thing,
150
387000
2000
Bu sey populer aciklamalara dayali.
06:44
are really significantönemli.
151
389000
3000
Ve cok bariz...
06:47
It's the ideasfikirler.
152
392000
2000
Bu is dusuncede bitiyor.
06:49
It's the institutionskurumlar.
153
394000
2000
Esas konumuz bu iste!
06:51
This mustşart be truedoğru
154
396000
2000
Dogru olmali bu.
06:53
because a ScotsmanScotsman said it.
155
398000
2000
Cunku bir Iskocyali soyledi bunu.
06:55
And I think I'm the only ScotsmanScotsman here at the EdinburghEdinburgh TEDTED.
156
400000
3000
Ve bence Edinburg TED bunyesindeki tek Iskoc benim.
06:58
So let me just explainaçıklamak to you
157
403000
2000
Peki, birakin da size aciklayayim...
07:00
that the smartestzeki man ever was a ScotsmanScotsman.
158
405000
3000
Gelmis gecmis en zeki adamin Iskoc oldugunu.
07:03
He was AdamAdam SmithSmith --
159
408000
2000
Adi Adam Smith idi.
07:05
not BillyBilly ConnollyConnolly, not SeanSean ConneryConnery --
160
410000
3000
Billy Conolly degildi , Sean Connery de degildi.
07:08
thoughgerçi he is very smartakıllı indeedaslında.
161
413000
3000
Cok ama cok zekiydi.
07:11
(LaughterKahkaha)
162
416000
3000
(Kahkaha)
07:14
SmithSmith -- and I want you to go
163
419000
2000
Smith-- ve ben gitmeni istiyorum
07:16
and bowyay down before his statueheykel in the RoyalRoyal MileMil;
164
421000
3000
ve Royal Mile onun heykeli önünde eğilecek,
07:19
it's a wonderfulolağanüstü statueheykel --
165
424000
2000
Cok guzel bir heykeldir.
07:21
SmithSmith, in the "WealthServet of NationsMilletler"
166
426000
2000
Smith, "Uluslarin serveti"
07:23
publishedyayınlanan in 1776 --
167
428000
2000
1776 da yayimlandi.
07:25
that's the mostçoğu importantönemli thing that happenedolmuş that yearyıl ...
168
430000
3000
O yil meydana gelen en onemli olaydi bu kitap.
07:28
(LaughterKahkaha)
169
433000
3000
(Kahkaha)
07:31
You betbahis.
170
436000
3000
Bahse var misiniz?
07:34
There was a little localyerel difficultyzorluk in some of our minorküçük colonieskoloniler, but ...
171
439000
3000
Kucuk kolonilerimiz hakkin da ufak, yerel bir sorunumuz vardi, ama...
07:37
(LaughterKahkaha)
172
442000
2000
(Kahkaha)
07:39
"ChinaÇin seemsgörünüyor to have been long stationarysabit,
173
444000
2000
"Cin epey bir sabit kalacak gibi gozukuyordu...
07:41
and probablymuhtemelen long agoönce acquiredsatın aldı that fulltam complementtamamlayıcı of richeszenginlikleri
174
446000
3000
o kadar uzun ki tum zenginlikler onun oluncaya kara...
07:44
whichhangi is consistenttutarlı with the naturedoğa of its lawsyasalar and institutionskurumlar.
175
449000
4000
Bu onun kanunlari ve Enstituleri ile ayandi...
07:48
But this complementtamamlayıcı mayMayıs ayı be much inferioraşağı
176
453000
2000
Ama bu soz buna az bile kalabilir...
07:50
to what, with other lawsyasalar and institutionskurumlar,
177
455000
3000
Daha bir cok enstitu ve kanunlari vardi...
07:53
the naturedoğa of its soiltoprak, climateiklim, and situationdurum
178
458000
2000
topragin,iklimin, ve her turlu durumun dogasi...
07:55
mightbelki admititiraf etmek of."
179
460000
2000
itiraf etmeleri gereken."
07:57
That is so right and so coolgüzel.
180
462000
2000
Bu soz cok dogru, bunu rahatca soyleyebilirim.
07:59
And he said it suchböyle a long time agoönce.
181
464000
3000
Cok uzun zaman once soyledi bu sozu.
08:02
But you know, this is a TEDTED audienceseyirci,
182
467000
3000
Ama bilirsiniz, bu TED dinliyicileri,
08:05
and if I keep talkingkonuşma about institutionskurumlar,
183
470000
2000
bu konular hakkinda konusmaya devam edersem,
08:07
you're going to turndönüş off.
184
472000
2000
beni burdan kovarsiniz.
08:09
So I'm going to translateÇevirmek this into languagedil that you can understandanlama.
185
474000
3000
Simdi bunu sizin anlayicaginiz dile cevirecegim.
08:13
Let's call them the killerkatil appsuygulamaların.
186
478000
4000
Gelin onlara katil uygulamalar diyelim.
08:17
I want to explainaçıklamak to you that there were sixaltı killerkatil appsuygulamaların
187
482000
3000
Size 6 katil uygulamayi anlatmak istiyorum.
08:20
that setset the WestBatı apartayrı from the restdinlenme.
188
485000
3000
Bati'yi digerlerinden ayiran 6 katil uygulamayi.
08:23
And they're kindtür of like the appsuygulamaların on your phonetelefon,
189
488000
2000
Ve bunlar cep telefonlarinizdaki uygulamalar gibi.
08:25
in the senseduyu that they look quiteoldukça simplebasit.
190
490000
2000
cok basit gorunurler boyle hissedersiniz.
08:27
They're just iconssimgeler; you clicktık on them.
191
492000
2000
Sadece ikonlardir, onlara tiklarsiniz.
08:29
But behindarkasında the iconikon, there's complexkarmaşık codekod.
192
494000
3000
Ama ikonun arkasinda karisik bir kod bulunur.
08:32
It's the sameaynı with institutionskurumlar.
193
497000
2000
Enstitulerde oldugunun aynisi.
08:34
There are sixaltı
194
499000
2000
Buyuk Diverjans (fark)'i aciklayabilecegimi,
08:36
whichhangi I think explainaçıklamak the Great DivergenceIraksak evrim süreçleri sonucu.
195
501000
3000
dusundugum 6 madde var.
08:39
One, competitionyarışma.
196
504000
2000
Ilk olarak, rekabet.
08:41
Two, the scientificilmi revolutiondevrim.
197
506000
2000
2, Endustriel Devrim.
08:43
ThreeÜç, propertyözellik rightshaklar.
198
508000
2000
3, mulk haklari,
08:45
FourDört, modernmodern medicinetıp.
199
510000
2000
4, modern tip.
08:47
FiveBeş, the consumertüketici societytoplum.
200
512000
2000
5, tuketim toplumu,
08:49
And sixaltı, the work ethicetik.
201
514000
2000
Ve son olarak da, calisma ahlaki.
08:51
You can playoyun a gameoyun and try and think of one I've missedcevapsız at,
202
516000
2000
Bir oyun oynayip dusunebilirsiniz, bir kacini...
08:53
or try and boilkaynama it down to just fourdört,
203
518000
3000
atlayip, veya eksik saydigimi, veya bunlari
08:56
but you'llEğer olacak losekaybetmek.
204
521000
2000
4 maddeye indirebileceginizi. Ama kaybedersiniz.
08:58
(LaughterKahkaha)
205
523000
2000
(Kahkaha)
09:00
Let me very brieflykısaca tell you what I mean by this,
206
525000
3000
Hadi size cesur bir sekilde neyi kastettigimi aciklayayim.
09:03
synthesizingsentez the work of manyçok economicekonomik historianstarihçiler
207
528000
3000
birçok ekonomik tarihçilerin çalışmaları sentezleme...
09:06
in the processsüreç.
208
531000
2000
sonucun da,
09:08
CompetitionRekabet meansanlamına geliyor,
209
533000
2000
Rekabeti anlamini aciklayacagim.
09:10
not only were there a hundredyüz differentfarklı politicalsiyasi unitsbirimler in EuropeEurope in 1500,
210
535000
2000
1500 lerde Avrupa'da sayisi 100 den az, farkli politik grubun...
09:12
but withiniçinde eachher of these unitsbirimler,
211
537000
2000
oldugu, ancak bu gruplar icinde,
09:14
there was competitionyarışma betweenarasında corporationsşirketler as well as sovereignsSovereigns.
212
539000
4000
şirketlerin yanı sıra egemenlerin arasında da rekabet vardı.
09:18
The ancestoratası of the modernmodern corporationşirket, the CityŞehir of LondonLondra CorporationCorporation,
213
543000
3000
Modern sirketlerin atasi , Londra Sehir Sirketi,
09:21
existedvar in the 12thinci centuryyüzyıl.
214
546000
2000
12. yuzyilda hayattaydi.
09:23
Nothing like this existedvar in ChinaÇin,
215
548000
2000
Boyle birsey Cin'de olmadi.
09:25
where there was one monolithicyekpare statebelirtmek, bildirmek
216
550000
2000
Monolotik Devletin oldugu yerde,
09:27
coveringkapsayan a fifthbeşinci of humanityinsanlık,
217
552000
2000
insanligin 5te biri bulunuyordu,
09:29
and anyonekimse with any ambitionhırs
218
554000
2000
Herhangi hirsi olan herhangi biri,
09:31
had to passpas one standardizedStandart examinationmuayene,
219
556000
2000
standart testi gecmek zorundaydi.
09:33
whichhangi tookaldı threeüç daysgünler and was very difficultzor
220
558000
2000
Bu test kisinin 3 gununu aliyordu ve cok zordu.
09:35
and involvedilgili memorizingezberleme vastgeniş numberssayılar of characterskarakterler
221
560000
3000
Cesitli numara karakterlerini hafizada tutma,
09:38
and very complexkarmaşık ConfucianÇü essaykompozisyon writingyazı.
222
563000
4000
ve cok karisik , kompleks makale yazimi bu testlerin arasindaydi.
09:42
The scientificilmi revolutiondevrim was differentfarklı
223
567000
3000
Bilimsel Devrim, Oryantal Dunya'da basarilan,
09:45
from the scienceBilim that had been achievedelde in the OrientalOriental worldDünya
224
570000
3000
bilimden daha farkliydi.
09:48
in a numbernumara of crucialçok önemli waysyolları,
225
573000
2000
Bircok ozel yolla.
09:50
the mostçoğu importantönemli beingolmak
226
575000
2000
En onemlisi,
09:52
that, throughvasitasiyla the experimentaldeneysel methodyöntem,
227
577000
2000
deneysel yontemdi.
09:54
it gaveverdi menerkekler controlkontrol over naturedoğa in a way that had not been possiblemümkün before.
228
579000
3000
Bu kisinin dogayi kontrol altina almasini sagliyordu. Ve onceden boyle birsey imkansizdi.
09:57
ExampleÖrnek: BenjaminBenjamin Robins'sRobinler'ın extraordinaryolağanüstü applicationuygulama
229
582000
4000
Ornek olarak, Benjamin Robins'in siradisi uygulamasini verebilirim.
10:01
of NewtonianNewton physicsfizik to ballisticsBalistik.
230
586000
3000
Newton'un fizik ile balistik uzerinde calismalari hakkindaki uygulamalari.
10:04
OnceBir kez you do that,
231
589000
2000
Bunu yaptiginizda,
10:06
your artilleryağır silahlar becomesolur accuratedoğru.
232
591000
3000
savas topculariniz daha hassas,isabetli hedef vurabilirler.
10:09
Think of what that meansanlamına geliyor.
233
594000
2000
Bunun ne demek oldugunu bir dusunsenize...
10:11
That really was a killerkatil applicationuygulama.
234
596000
2000
Gercek bir oldurme uygulamasi.
10:13
(LaughterKahkaha)
235
598000
3000
(Kahkaha)
10:16
MeanwhileBu arada, there's no scientificilmi revolutiondevrim anywhereherhangi bir yer elsebaşka.
236
601000
3000
Boyle bir Bilimsel Devrim hic bir yerde gorulmedi.
10:19
The OttomanOsmanlı Empire'sİmparatorluğun not that faruzak from EuropeEurope,
237
604000
2000
Osmanli Imparatorlugu Avrupa'dan o kadar da uzak degildi.
10:21
but there's no scientificilmi revolutiondevrim there.
238
606000
2000
ancak orada Bilimsel bir Devrim yoktu.
10:23
In factgerçek, they demolishyıkmak TaqiTaqi al-Din'sAl-DIN'ın observatoryGözlemevi,
239
608000
3000
Aslinda, onlar Taqi-al-Din'in rasathanesini yikmislardi.
10:26
because it's considereddüşünülen blasphemouskâfir
240
611000
2000
Cunku onlari kafir olarak gormuslerdi.
10:28
to inquirebilgi almak into the mindus of God.
241
613000
3000
kendi inanclarinda.
10:31
PropertyÖzelliği rightshaklar: It's not the democracydemokrasi, folksarkadaşlar;
242
616000
3000
Mulkiyet haklari: Bunlar demokrasi degildir , millet;
10:34
it's havingsahip olan the rulekural of lawhukuk basedmerkezli on privateözel propertyözellik rightshaklar.
243
619000
3000
Kanun kuralllarina gore, ozel mulkiyet haklari elde edilir.
10:37
That's what makesmarkaları the differencefark
244
622000
2000
Bu da farki olusturuyor.
10:39
betweenarasında NorthKuzey AmericaAmerika and SouthGüney AmericaAmerika.
245
624000
2000
Kuzey ve Guney Amerika arasindaki.
10:41
You could turndönüş up in NorthKuzey AmericaAmerika
246
626000
2000
Simdi Kuzey Amerika'yi ele alalim.
10:43
havingsahip olan signedimzalı a deedtapu of indentureindenture
247
628000
2000
kapsamli bir senet imzaladilar.
10:45
sayingsöz, "I'll work for nothing for fivebeş yearsyıl.
248
630000
2000
"5 yil boyunca calismayacagim, beni besleyin yeter".
10:47
You just have to feedbesleme me."
249
632000
2000
adi altinda bir senet bu.
10:49
But at the endson of it, you've got a hundredyüz acresdönüm of landarazi.
250
634000
3000
Ama bunun sonunda,yuzlerce hektarlik kara parcasi kisinin oluyordu.
10:52
That's the landarazi granthibe
251
637000
2000
Cok buyuk bir alan,
10:54
on the bottomalt halfyarım of the slidekaymak.
252
639000
2000
Cok buyuk.
10:56
That's not possiblemümkün in LatinLatin AmericaAmerika
253
641000
3000
Bu Latin Amerika'da mumkun degil.
10:59
where landarazi is heldbekletilen ontoüstüne
254
644000
2000
Kara parcalarinin oldugu yerde,
11:01
by a tinyminik eliteseçkinler descendedindi from the conquistadorsfatihler.
255
646000
2000
fatihlerden olusan kucuk bir elit grup vardi.
11:03
And you can see here the hugeKocaman divergenceuyuşmazlık
256
648000
2000
Ve burada ki buyuk diverjansi(degisimi,farki) gorebilirsiniz.
11:05
that happensolur in propertyözellik ownershipsahiplik betweenarasında NorthKuzey and SouthGüney.
257
650000
3000
Kuzey ve Guney arasinda ki mulkiyet sahipligi arasindaki farki.
11:08
MostÇoğu people in ruralkırsal NorthKuzey AmericaAmerika
258
653000
2000
Kuzey Amerika'nin kirsal bolumundeki insanlarin cogu,
11:10
ownedSahip olunan some landarazi by 1900.
259
655000
3000
1900'de cesitli arsalara sahiplerdi.
11:13
HardlyÇok zor anyonekimse in SouthGüney AmericaAmerika did.
260
658000
2000
Guney Amerika'da bunu neredeyse kimse yapamadi.
11:15
That's anotherbir diğeri killerkatil appUygulamanın.
261
660000
3000
Diger bir katil uygulama olarak,
11:18
ModernModern medicinetıp in the lategeç 19thinci centuryyüzyıl
262
663000
2000
19, yuzyilin sonlarin daki, Modern Tip'i verebilirim,
11:20
beganbaşladı to make majormajör breakthroughsbuluşların
263
665000
2000
buyuk atilimlar gerceklestirildi bu alanda.
11:22
againstkarşısında the infectiousbulaşıcı diseaseshastalıklar that killedöldürdü a lot of people.
264
667000
2000
Bir cok insani olduren amansiz hastaliklara karsi...
11:24
And this was anotherbir diğeri killerkatil appUygulamanın --
265
669000
2000
Ve bu diger bir katil uygulama iste--
11:26
the very oppositekarşısında of a killerkatil,
266
671000
2000
Bir katilin tam tersine,
11:28
because it doubledkatına, and then more than doubledkatına, humaninsan life expectancybeklenti.
267
673000
3000
cunku bu iki kat, iki kattan da fazla...
11:31
It even did that
268
676000
2000
bu sekilde insanlarin yasam isteklerini arttirdilar.
11:33
in the EuropeanAvrupa empiresimparatorluklar.
269
678000
2000
Bunlar Avrupa Imparatorluklarinda meydana geldi.
11:35
Even in placesyerler like SenegalSenegal,
270
680000
2000
Senegal'de ise bu gelismeler...
11:37
beginningbaşlangıç in the earlyerken 20thinci centuryyüzyıl,
271
682000
2000
20. yuzyilin basin da gerceklesebildi ancak.
11:39
there were majormajör breakthroughsbuluşların in publichalka açık healthsağlık,
272
684000
2000
halk sagligin da buyuk capta atilimlar gerceklestirildi.
11:41
and life expectancybeklenti beganbaşladı to riseyükselmek.
273
686000
2000
ve insanlarin yasam arzulari yukselmeye basladi.
11:43
It doesn't riseyükselmek any fasterDaha hızlı
274
688000
2000
Bu ulkeler bagimsiz olduktan sonra,
11:45
after these countriesülkeler becomeolmak independentbağımsız.
275
690000
2000
cok daha fazla yukselmeye basladi.
11:47
The empiresimparatorluklar weren'tdeğildi all badkötü.
276
692000
2000
Imparatorluklarin hepsi kotu degildi.
11:49
The consumertüketici societytoplum is what you need
277
694000
2000
Ihtiyaclari olan toplum tuketimiydi.
11:51
for the IndustrialEndüstriyel RevolutionDevrim to have a pointpuan.
278
696000
3000
Endustri Devriminden soz ediyorum.
11:54
You need people to want to weargiyinmek tonston of clothesçamaşırlar.
279
699000
2000
Insanlarin tonlarca kiyafet giymelerini istediler.
11:56
You've all boughtsatın an articlemakale of clothingGiyim in the last monthay;
280
701000
2000
Eminim ki hepiniz gecen ay, hatiri...
11:58
I guaranteegaranti it.
281
703000
2000
sayilacak kadar, kiyafet almissinizdir.
12:00
That's the consumertüketici societytoplum,
282
705000
2000
Iste bu tuketim toplumu.
12:02
and it propelspropels economicekonomik growthbüyüme
283
707000
2000
ve bu da ekomomik buyumeye itici bir guc oldu.
12:04
more than even technologicalteknolojik changedeğişiklik itselfkendisi.
284
709000
3000
Belki de teklonojik degisiminkinden daha fazla.
12:07
JapanJaponya was the first non-WesternBatılı olmayan societytoplum
285
712000
2000
Japonya, bunu kucaklayan,
12:09
to embracekucaklamak it.
286
714000
2000
ilk Bati disi toplum olmustu.
12:11
The alternativealternatif,
287
716000
2000
Mamatha Gandhi tarafindan onerilen,
12:13
whichhangi was proposedönerilen by MahatmaMahatma GandhiGandi,
288
718000
2000
alternatif secenek...
12:15
was to institutionalizekurumsallaştırmak and make povertyyoksulluk permanentkalıcı.
289
720000
3000
kurumsallastirmak ve gucu kalici hale geritmekti.
12:18
Very fewaz IndiansKızılderililer todaybugün
290
723000
2000
Bugun, cok az sayida Hindu...
12:20
wishdilek that IndiaHindistan had gonegitmiş down
291
725000
2000
Hindistan'in asagilara dusmesini...
12:22
MahatmaMahatma Gandhi'sGandi'nin roadyol.
292
727000
3000
Gandhi'nin yoluna dusmesini istiyor,
12:25
FinallySon olarak, the work ethicetik.
293
730000
2000
Son olarak, calisma ahlaki.
12:27
MaxMax WeberWeber thought that was peculiarlytuhaf ProtestantProtestan.
294
732000
3000
Max Weber acayip bir sekilde Protestan oldugunu dusunuyordu.
12:30
He was wrongyanlış.
295
735000
2000
Yaniliyordu.
12:32
Any culturekültür can get the work ethicetik
296
737000
2000
Her kulturun calisma etigi vardir:
12:34
if the institutionskurumlar are there
297
739000
2000
eger orada kurumlar
12:36
to createyaratmak the incentiveözendirici to work.
298
741000
2000
calismaya tesvik ediyorsa
12:38
We know this
299
743000
2000
Biliyoruz cunku...
12:40
because todaybugün the work ethicetik
300
745000
2000
gunumuzde calisma ahlaki
12:42
is no longeruzun a ProtestantProtestan, WesternWestern phenomenonfenomen.
301
747000
3000
artik Protestant degil, Bati fenomeni.
12:45
In factgerçek, the WestBatı has lostkayıp its work ethicetik.
302
750000
3000
Aslinda, Bati calisma ahlakini kaybetti.
12:48
TodayBugün, the averageortalama KoreanKore dili
303
753000
3000
Bugun, Koreliler...
12:51
worksEserleri a thousandbin hourssaatler more a yearyıl
304
756000
4000
Almanlara nazaran yilda bin saat...
12:55
than the averageortalama GermanAlmanca --
305
760000
2000
daha fazla calisiyorlar.
12:57
a thousandbin.
306
762000
2000
Bin.
12:59
And this is partBölüm
307
764000
2000
Ve iste bu siradisi bir fenomenin,
13:01
of a really extraordinaryolağanüstü phenomenonfenomen,
308
766000
3000
bir gercek bolumu,
13:04
and that is the endson of the Great DivergenceIraksak evrim süreçleri sonucu.
309
769000
3000
Ve iste Buyuk Diverjans'in sonu.
13:07
Who'sKim'ın got the work ethicetik now?
310
772000
2000
Kim su anda calisma ahlakina sahip?
13:09
Take a look at mathematicalmatematiksel attainmentkazanma
311
774000
3000
15 seneliklerin,
13:12
by 15 year-oldsyaş.
312
777000
2000
Matematiksel kazanimlarina bakalim.
13:14
At the topüst of the internationalUluslararası leaguelig tabletablo
313
779000
2000
Uluslararasi ligin zirvesinde
13:16
accordinggöre to the latestson PISAPISA studyders çalışma,
314
781000
3000
PISA'nin son calismasina gore,
13:19
is the ShanghaiShanghai districtilçe of ChinaÇin.
315
784000
2000
Cin sinirlari icindeki Sanghai bulunuyor.
13:21
The gapboşluk betweenarasında ShanghaiShanghai
316
786000
2000
Shangai , ABD ve Ingiltere arasindaki
13:23
and the UnitedAmerika Kingdomİngiltere and the UnitedAmerika StatesBirleşik
317
788000
3000
bosluk, Ingitere ve ABD arasindaki...
13:26
is as bigbüyük as the gapboşluk betweenarasında the U.K. and the U.S.
318
791000
3000
bosluk kadar.
13:29
and AlbaniaArnavutluk and TunisiaTunus.
319
794000
3000
Arnavutluk ve Tunus gibi.
13:32
You probablymuhtemelen assumeüstlenmek
320
797000
2000
Simdi iPhone'un Kaliforniya'da,
13:34
that because the iPhoneiPhone was designedtasarlanmış in CaliforniaCalifornia
321
799000
2000
tasarlandigini varsayabilirsiniz..
13:36
but assembledbirleştirilmiş in ChinaÇin
322
801000
2000
fakat Cin'de montajlandi.
13:38
that the WestBatı still leadspotansiyel müşteriler in termsşartlar of technologicalteknolojik innovationyenilik.
323
803000
3000
Bati halen Teklonojik yenilikler alaninda lider.
13:41
You're wrongyanlış.
324
806000
2000
Yaniliyorsunuz.
13:43
In termsşartlar of patentspatent,
325
808000
2000
Patentler alaninda...
13:45
there's no questionsoru that the EastDoğu is aheadönde.
326
810000
2000
Dogu'nun ustunlugu tartisilamaz...
13:47
Not only has JapanJaponya been aheadönde for some time,
327
812000
3000
Sadece Japonya bir sureligine onde degildi.
13:50
SouthGüney KoreaKore has gonegitmiş into thirdüçüncü placeyer,
328
815000
3000
Guney Kore ucunculuge gitti.
13:53
and ChinaÇin is just about to overtakesollamak GermanyAlmanya.
329
818000
3000
ve Cin Almanya'yi alasagi etmek uzereydi.
13:56
Why?
330
821000
2000
Neden?
13:58
Because the killerkatil appsuygulamaların can be downloadedİndirildi.
331
823000
2000
Cunku Katil Uygulamalar indirilebilirdi.
14:00
It's openaçık sourcekaynak.
332
825000
2000
Acik bir kaynak bu.
14:02
Any societytoplum can adoptbenimsemek these institutionskurumlar,
333
827000
2000
Her sosyal toplum bu uygulamalara adapte olabilir.
14:04
and when they do,
334
829000
2000
ve yaptiklarinda...
14:06
they achievebaşarmak what the WestBatı achievedelde after 1500 --
335
831000
4000
Bati'nin 1500 yilindan sonra basardigini
14:10
only fasterDaha hızlı.
336
835000
2000
anca yapabiliyorlar.
14:12
This is the Great ReconvergenceReconvergence,
337
837000
2000
Iste bu Buyuk Yakinsama.
14:14
and it's the biggesten büyük storyÖykü of your lifetimeömür.
338
839000
4000
ve bu sizin hayatinizin en buyuk hikayesi.
14:18
Because it's on your watch that this is happeningolay.
339
843000
3000
Cunku olanlarin hepsi sizin saatiniz uzerinde gerceklesiyor.
14:21
It's our generationnesil
340
846000
2000
Bizim neslimiz...
14:23
that is witnessingtanık the endson of WesternWestern predominanceağırlığı.
341
848000
2000
Bati Hakimiyeti'nin sonuna sahit oluyor.
14:25
The averageortalama AmericanAmerikan used to be more than 20 timeszamanlar richerzengin
342
850000
2000
Ortalama Amerika'lilar eskiden Cin'e gore
14:27
than the averageortalama ChineseÇince.
343
852000
2000
20 kat daha fazla zengindiler.
14:29
Now it's just fivebeş timeszamanlar,
344
854000
2000
Simdi ise 5 kat.
14:31
and soonyakında it will be 2.5 timeszamanlar.
345
856000
2000
Yakinda 2.5 kat olacak.
14:33
So I want to endson with threeüç questionssorular
346
858000
3000
Peki, 3 soruyla bitirmek istiyorum.
14:36
for the futuregelecek billionsmilyarlarca,
347
861000
2000
gelecekteki milyarlar icin...
14:38
just aheadönde of 2016,
348
863000
3000
Onumuzdeki 2016 icin...
14:41
when the UnitedAmerika StatesBirleşik will losekaybetmek its placeyer
349
866000
2000
ABD'nin ekonomik yerini Cin'e...
14:43
as numbernumara one economyekonomi to ChinaÇin.
350
868000
3000
birakacagi zaman bu.
14:46
The first is, can you deletesilmek these appsuygulamaların,
351
871000
4000
Ilk sorum, bu uygulamalari kaldirabilir miyiz...
14:50
and are we in the processsüreç of doing so
352
875000
2000
Bati Dunyasinda...
14:52
in the WesternWestern worldDünya?
353
877000
2000
acaba su an bunun uzerinde mi calisiyoruz...
14:54
The secondikinci questionsoru is,
354
879000
2000
Ikinci sorum,
14:56
does the sequencingdizileme of the downloadindir mattermadde?
355
881000
4000
Indirme islem sirasi farklilik gosteriyor mu?
15:00
And could AfricaAfrika get that sequencingdizileme wrongyanlış?
356
885000
5000
Ve acaba Afrika bu siralamayi yanlis hale getirebilir mi?
15:05
One obviousaçık implicationdolaylı of modernmodern economicekonomik historytarih
357
890000
2000
Modern Ekonomik tarihin en acik ve etkili ornegi...
15:07
is that it's quiteoldukça hardzor to transitiongeçiş to democracydemokrasi
358
892000
3000
Demokrasiye gecisin zorlugudur.
15:10
before you've establishedkurulmuş
359
895000
2000
Yayinlamadan once...
15:12
securegüvenli privateözel propertyözellik rightshaklar.
360
897000
3000
ozel mulkiyet haklarini korumaktan bahsediyorum.
15:15
WarningUyarı: that mayMayıs ayı not work.
361
900000
3000
Size bir uyari: bu ise yaramayabilir.
15:18
And thirdüçüncü, can ChinaÇin do withoutolmadan
362
903000
2000
Ve ucuncu olarak, Cin...
15:20
killerkatil appUygulamanın numbernumara threeüç?
363
905000
2000
3 nolu katil uygulamasiz yapabilir mi?
15:22
That's the one that JohnJohn LockeLocke systematizedsistematize
364
907000
4000
Iste bu bir John Locke sistemi.
15:26
when he said that freedomözgürlük was rootedköklü in privateözel propertyözellik rightshaklar
365
911000
4000
John, ozgurlugun koku, "ozel mulkiyet haklarina ve kanunun korunmasina dayaniyor"
15:30
and the protectionkoruma of lawhukuk.
366
915000
2000
dedigi zaman bu sistem anlasilmisti.
15:32
That's the basistemel
367
917000
2000
Iste bu temeldir...
15:34
for the WesternWestern modelmodel
368
919000
2000
Bati Hukumet Modeli...
15:36
of representativetemsilci governmenthükümet.
369
921000
3000
icin.
15:39
Now this pictureresim showsgösterileri the demolitionMontaj cihazları-Kırıcı
370
924000
2000
Simdi bu tablo yikimi gosteriyor.
15:41
of the ChineseÇince artistsanatçı AiAI Weiwei'sWeiwei'nın studiostüdyo
371
926000
3000
Cin'li sanatci Ai Weiwe'nin studyosu.
15:44
in ShanghaiShanghai earlierdaha erken this yearyıl.
372
929000
2000
Bu yilin baslarin da Shanghai'da.
15:46
He's now freeücretsiz again,
373
931000
2000
O simdi yine ozgur.
15:48
havingsahip olan been detainedgözaltına alındı, as you know, for some time.
374
933000
2000
bir aralar goz altina alinmisti.
15:50
But I don't think his studiostüdyo has been rebuiltyeniden.
375
935000
3000
Ama bu studyonun yeniden yapildigini sanmiyorum.
15:55
WinstonWinston ChurchillChurchill oncebir Zamanlar definedtanımlanmış civilizationmedeniyet
376
940000
4000
Winston Churchill bir keresinde medeniyeti tanimlamisti.
15:59
in a lectureders he gaveverdi in the fatefulKader yearyıl of 1938.
377
944000
4000
1938 yilin da vermis oldugu bir derste.
16:03
And I think these wordskelimeler really nailtırnak it:
378
948000
3000
Ve bence bu sozler tam yerine oturacak.
16:06
"It meansanlamına geliyor a societytoplum basedmerkezli uponüzerine the opiniongörüş of civilianssivil.
379
951000
4000
"Sosyal Devlet sivillerin dusuncelerine gore bina edilir".
16:10
It meansanlamına geliyor that violenceşiddet, the rulekural of warriorssavaşçı and despoticdespot chiefsChiefs,
380
955000
3000
Bu demek oluyor ki, siddet savascilarin kurallari...
16:13
the conditionskoşullar of campskampları and warfaresavaş, of riotisyan and tyrannyzulüm,
381
958000
3000
ve despotik seflerin kamp ve savaslardaki kosullari...
16:16
give placeyer to parliamentsparlamentoların where lawsyasalar are madeyapılmış,
382
961000
3000
isyan ve zulumun parlementlere yasalarla cikartilmasi icin kapi aciyor.
16:19
and independentbağımsız courtsmahkemeler of justiceadalet
383
964000
2000
ve bagimsiz Adalet Makamlarinin
16:21
in whichhangi over long periodsdönemleri those lawsyasalar are maintainedmuhafaza.
384
966000
3000
uzun donemli yasalari yaptiklari donem.
16:24
That is civilizationmedeniyet --
385
969000
2000
Iste bu medeniyetin ta kendisi.
16:26
and in its soiltoprak growbüyümek continuallysürekli olarak
386
971000
2000
Ve bu toprak surekli buyuyor,
16:28
freedomözgürlük, comfortkonfor and culturekültür,"
387
973000
3000
ozgurluk, rahatlik ve kultur.
16:31
what all TEDstersTED'ciler carebakım about mostçoğu.
388
976000
4000
TED cilerin tek umursadiklari sey.
16:35
"When civilizationmedeniyet reignshüküm sürer in any countryülke,
389
980000
3000
"Medeniyet bir toplumda hukmettigi zaman,
16:38
a widerDaha geniş and lessaz harassedtaciz life
390
983000
3000
insan kitleleri icin...
16:41
is affordedelde edilmiştir to the masseskitleler of the people."
391
986000
3000
daha uzun ve az hasarli yasamlar ortaya cikar...
16:44
That's so truedoğru.
392
989000
3000
Bu cok dogru.
16:48
I don't think the declinedüşüş of WesternWestern civilizationmedeniyet
393
993000
3000
Bence Bati medeniyetlesmesi reddedilmemeli.
16:51
is inevitablekaçınılmaz,
394
996000
2000
Bu kacinilmaz.
16:53
because I don't think historytarih operatesfaaliyet
395
998000
3000
cunku bence bunu tarih yonetmiyor.
16:56
in this kindtür of life-cycleyaşam döngüsü modelmodel,
396
1001000
2000
Bu yasam dongusu modeli gibi.
16:58
beautifullygüzel illustratedResimli by ThomasThomas Cole'sCole'un
397
1003000
2000
Thomas Cole'un guzel ve bir sozu var...
17:00
"CourseSahası of Empireİmparatorluğu" paintingsresimlerinde.
398
1005000
3000
"Imparatorluk Dersleri" resimleri.
17:03
That's not the way historytarih worksEserleri.
399
1008000
3000
Tarih boyle islemiyor.
17:06
That's not the way the WestBatı rosegül,
400
1011000
2000
Bu Bati buyudugu icin degil...
17:08
and I don't think it's the way the WestBatı will falldüşmek.
401
1013000
3000
ve bence bu Bati'nin dusecegi ile ilgili de degil.
17:11
The WestBatı mayMayıs ayı collapseçöküş very suddenlyaniden.
402
1016000
3000
Bati aniden bocalayabilir.
17:14
ComplexKarmaşık civilizationsmedeniyetler do that,
403
1019000
3000
Karisik medeniyetler bunu yapar.
17:17
because they operateişletmek, mostçoğu of the time,
404
1022000
2000
Cunku zamanin cogunu onlar yonetiyorlar.
17:19
on the edgekenar of chaoskaos.
405
1024000
2000
hem de Kaos'un sinirinda.
17:21
That's one of the mostçoğu profoundderin insightsanlayışlar
406
1026000
3000
Bu derin anlayislardan bir tanesi.
17:24
to come out of the historicaltarihi studyders çalışma of complexkarmaşık institutionskurumlar
407
1029000
3000
Karisik uygulamalara tarihsel bir calisma ile cozum getirmek.
17:27
like civilizationsmedeniyetler.
408
1032000
3000
Medeniyetler gibi.
17:30
No, we mayMayıs ayı hangasmak on,
409
1035000
2000
Hayir, sebep oldugumuz borclarin yukune
17:32
despiterağmen the hugeKocaman burdensyüklerin of debtborç that we'vebiz ettik accumulatedbirikmiş,
410
1037000
4000
kaybettigimiz calisma ahlakinin yerine...
17:36
despiterağmen the evidencekanıt that we'vebiz ettik lostkayıp our work ethicetik
411
1041000
3000
tutunabiliriz.
17:39
and other partsparçalar of our historicaltarihi mojoMojo.
412
1044000
3000
ve tarihin diger bolumlerine.
17:42
But one thing is for sure,
413
1047000
2000
Ancak tek bir seyden eminiz ki...
17:44
the Great DivergenceIraksak evrim süreçleri sonucu
414
1049000
2000
Buyuk Diverjans...
17:46
is over, folksarkadaşlar.
415
1051000
2000
artik sona erdi beyler.
17:48
Thanksteşekkürler very much.
416
1053000
2000
Cok tesekkur ederim.
17:50
(ApplauseAlkış)
417
1055000
25000
(Alkis)
18:15
BrunoBruno GiussaniGiussani: NiallNiall,
418
1080000
2000
Bruno Giussani: Niall,
18:17
I am just curiousMeraklı
419
1082000
2000
Sadece sunu merak ediyorum...
18:19
about your take on the other regionbölge of the worldDünya that's boomingpatlama,
420
1084000
3000
Dunya'nin patlak verdigi bir bolge olarak...
18:22
whichhangi is LatinLatin AmericaAmerika.
421
1087000
3000
Latin Amerika'yi ele alman hakkinda.
18:25
What's your viewgörünüm on that?
422
1090000
3000
Burada ki bakis acin nedir?
18:28
NiallNiall FergusonFerguson: Well I really am not just talkingkonuşma
423
1093000
2000
Niall Ferguson: Ben burada sadece...
18:30
about the riseyükselmek of the EastDoğu;
424
1095000
2000
Dogu'nun yukselisi hakkinda konusmuyorum.
18:32
I'm talkingkonuşma about the riseyükselmek of the RestGeri kalan,
425
1097000
2000
Geri kalanlarin yukselisi hakkinda konusuyorum.
18:34
and that includesiçerir SouthGüney AmericaAmerika.
426
1099000
2000
Buna Guney Amerika da dahil.
18:36
I oncebir Zamanlar askeddiye sordu one of my colleaguesmeslektaşlar at HarvardHarvard,
427
1101000
2000
Bir keresin de Harvard'taki bir meslektasima sormustum...
18:38
"Hey, is SouthGüney AmericaAmerika partBölüm of the WestBatı?"
428
1103000
2000
" Guney Amerika Bati'nin bir parcasi midir?" diye
18:40
He was an expertuzman in LatinLatin AmericanAmerikan historytarih.
429
1105000
2000
O bir Latin Amerika Tarihi uzmaniydi.
18:42
He said, "I don't know; I'll have to think about that."
430
1107000
2000
Dedi ki, " Bilmiyorum; bunun icin dusunmem gerek"
18:44
That tellsanlatır you something really importantönemli.
431
1109000
2000
Bu da onemli bir sey oldugunu soyluyor.
18:46
I think if you look at what is happeningolay in BrazilBrezilya in particularbelirli,
432
1111000
2000
Bence ozel olarak Brezilya'da ne olduguna bakarsaniz...
18:48
but alsoAyrıca ChileŞili,
433
1113000
2000
ama Cin'de oyle...
18:50
whichhangi was in manyçok waysyolları the one that led the way
434
1115000
3000
bu da bircok yolla birilerinin biraktigi sekilde...
18:53
in transformingdönüştürme the institutionskurumlar of economicekonomik life,
435
1118000
3000
Ekonomik Yasam Uygulamalarinin gecis surecinde...
18:56
there's a very brightparlak futuregelecek indeedaslında.
436
1121000
3000
cok onemli bir gelecek yatiyor.
18:59
So my storyÖykü really is
437
1124000
2000
Yani asil hikayem...
19:01
as much about that convergenceyakınsama in the AmericasAmericas
438
1126000
3000
Amerika'daki genel yakinsama hakkinda.
19:04
as it's a convergenceyakınsama storyÖykü in EurasiaEurasia.
439
1129000
2000
Avrasya'ya yakinsama hikayesi.
19:06
BGBG: And there is this impressionizlenim
440
1131000
2000
BG: Iste bu cok etkili.
19:08
that NorthKuzey AmericaAmerika and EuropeEurope
441
1133000
2000
Kuzey Amerika ve Avrupa...
19:10
are not really payingödeme yapan attentionDikkat
442
1135000
2000
bu trendlere...
19:12
to these trendseğilimler.
443
1137000
2000
yeterince dikkat etmiyor.
19:14
MostlyÇoğunlukla they're worriedendişeli about eachher other.
444
1139000
3000
Onlar cogu zaman kendi aralarinda endiseleniyorlar...
19:17
The AmericansAmerikalılar think that the EuropeanAvrupa modelmodel is going to crumblekek tomorrowyarın.
445
1142000
3000
Amerikalilar Avrupalilarin ilerde parcalanacagini dusunuyorlar.
19:20
The EuropeansAvrupalılar think that the AmericanAmerikan budgetbütçe is going to explodepatlamak tomorrowyarın.
446
1145000
3000
Avrupalilar da Amerikalilarin patlama yapacagini dusunuyorlar.
19:23
And that's all we seemgörünmek to be caringsempatik about recentlyson günlerde.
447
1148000
3000
Ve bu son zamanlarda gordugumuz bir sey.
19:26
NFNF: I think the fiscalmali crisiskriz
448
1151000
2000
NF: Bence gelisen Dunya'da gordugumuz...
19:28
that we see in the developedgelişmiş WorldDünya right now -- bothher ikisi de sidestaraf of the AtlanticAtlantik --
449
1153000
3000
mali kriz Atlantik'in iki yani icin de gecerli.
19:31
is essentiallyesasen the sameaynı thing
450
1156000
2000
Aslinda ayni sey.
19:33
takingalma differentfarklı formsformlar
451
1158000
2000
Ama farkli formdalar.
19:35
in termsşartlar of politicalsiyasi culturekültür.
452
1160000
2000
Politik Kulturun olusturdugu farklar.
19:37
And it's a crisiskriz that has its structuralyapısal facetmodel --
453
1162000
4000
Ve bu kriz yapisal bir yuzde.
19:41
it's partlykısmen to do with demographicsdemografisi.
454
1166000
2000
Ulkenin nufus dagiliminin bir parcasi.
19:43
But it's alsoAyrıca, of coursekurs, to do with the massivemasif crisiskriz
455
1168000
3000
Elbette, buyuk capta ki krizler icin...
19:46
that followedtakip etti excessiveaşırı leverageKaldıraç,
456
1171000
2000
kullanilan kaldiraclar var.
19:48
excessiveaşırı borrowingborçlanma in the privateözel sectorsektör.
457
1173000
2000
Ozel sektoru odunc alan kaldiraclar bunlar.
19:50
That crisiskriz,
458
1175000
2000
Buyuk dikkat ceken kriz...
19:52
whichhangi has been the focusodak of so much attentionDikkat, includingdahil olmak üzere by me,
459
1177000
3000
buna ben de dahilim.
19:55
I think is an epiphenomenonepiphenomenon.
460
1180000
2000
Bence bu epifenomonidir.
19:57
The financialmali crisiskriz is really a relativelyNispeten smallküçük historictarihi phenomenonfenomen,
461
1182000
3000
Finansal kriz gercekten de sadece
20:00
whichhangi has just acceleratedhızlandırılmış
462
1185000
2000
bu hızlı değişimi
20:02
this hugeKocaman shiftvardiya,
463
1187000
2000
ivmelendirmeden ibaret bir olay.
20:04
whichhangi endsuçları halfyarım a millenniumMillennium of WesternWestern ascendancyitibar.
464
1189000
2000
Bu da Bati'nin ustunlugunun sonunu getirdi.
20:06
I think that's its realgerçek importanceönem.
465
1191000
2000
Bence bu gercekten cok onemli.
20:08
BGBG: NiallNiall, thank you. (NFNF: Thank you very much, BrunoBruno.)
466
1193000
2000
BG: Niall, tesekkur ederim. (NF; Cok tesekkur ederim , Bruno.)
20:10
(ApplauseAlkış)
467
1195000
3000
(Alkis)
Translated by Osman Erva Kirici
Reviewed by osman oguz ahsen

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Niall Ferguson - Historian
History is a curious thing, and Niall Ferguson investigates not only what happened but why. (Hint: Politics and money explain a lot.)

Why you should listen

Niall Ferguson teaches history and business administration at Harvard and is a senior research fellow at several other universities, including Oxford. His books chronicle a wide range of political and socio-economic events; he has written about everything from German politics during the era of inflation to a financial history of the world. He’s now working on a biography of former US Secretary of State Henry Kissinger.

Ferguson is a prolific and often controversial commentator on contemporary politics and economics. He frequently writes, reviews, and hosts for the British and American press. His latest book and TV series, Civilization: The West and the Rest, aims to help 21st-century audiences understand the past and the present. In it, he asks how, since the 1500s, Western nations have surpassed their Eastern counterparts and came to dominate the world (his answer: thanks to six “killer apps”: science, medicine, protestant work ethic, competition, property rights, consumer society). And he wonders whether that domination is now threatened by the rise of Asia. His theories have drawn criticism and prompted discussions, which he says was his intent. “It’s designed to be slightly annoying, so that you talk about it,” he told The Observer.

He says: "If a majority of people subscribe to a particular view, it pays to question it. It pays to think: maybe this is wrong."

More profile about the speaker
Niall Ferguson | Speaker | TED.com