ABOUT THE SPEAKER
Jack Horner - Dinosaur digger
Jack Horner and his dig teams have discovered the first evidence of parental care in dinosaurs, extensive nesting grounds, evidence of dinosaur herds, and the world’s first dinosaur embryos. He's now exploring how to build a dinosaur.

Why you should listen

Paleontologist Jack Horner discovered the first dinosaur eggs in the Western Hemisphere, the first evidence of dinosaur colonial nesting, the first evidence of parental care among dinosaurs, and the first dinosaur embryos.

Horner's research covers a wide range of topics about dinosaurs, including their behavior, physiology, ecology and evolution. Due to struggles with the learning disability, dyslexia, Horner does not hold a formal college degree but was awarded an Honorary Doctorate of Science from the University of Montana in 1986. Also in 1986 he was awarded a MacArthur Fellowship.

He's the Curator of Paleontology at the Museum of the Rockies in Bozeman, Montana, and is widely acknowledged to be the inspiration for the main character in the book and film Jurassic Park.

More profile about the speaker
Jack Horner | Speaker | TED.com
TEDxVancouver

Jack Horner: Where are the baby dinosaurs?

Jack Horner: Şekil Değiştiren Dinozorlar

Filmed:
2,632,927 views

Bebek dinozorlar nerede? TEDxVancouver'da paleontolojist Jack Horner muhteşem konuşmasında hepimizin bildiği ve hayranlık duyduğu dinozorlara ait fosil iskeletlerini nasıl kestiğini ve içlerinden nasıl şaşırtıcı sırlar çıkardığını anlatıyor.
- Dinosaur digger
Jack Horner and his dig teams have discovered the first evidence of parental care in dinosaurs, extensive nesting grounds, evidence of dinosaur herds, and the world’s first dinosaur embryos. He's now exploring how to build a dinosaur. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
ShallEder I asksormak for a showgöstermek of handseller
0
0
3000
Aramızda farklı nesillerden
00:18
or a clappingAlkışlar
1
3000
2000
olanlar varsa el kaldırabilir ya da
00:20
of people in differentfarklı generationsnesiller?
2
5000
3000
el çırpabilir mi?
00:23
I'm interestedilgili in how manyçok
3
8000
2000
3 ile 12 yaş arasında
00:25
are threeüç to 12 yearsyıl oldeski.
4
10000
2000
kaç kişi var merak ediyorum.
00:27
(LaughterKahkaha)
5
12000
4000
(Kahkahalar)
00:31
NoneHiçbiri, huh?
6
16000
3000
Yok, ha!
00:34
All right.
7
19000
2000
Tamam.
00:36
I'm going to talk about dinosaursdinozorlar.
8
21000
2000
Dinozorlar hakkında konuşacağım.
00:38
Do you rememberhatırlamak dinosaursdinozorlar when you were that ageyaş?
9
23000
3000
Bu yaşlardayken dinozorları hatırlıyor musunuz?
00:41
(ApplauseAlkış)
10
26000
5000
(Alkışlar)
00:48
DinosaursDinozorlar are kindtür of funnykomik, you know.
11
33000
3000
Dinozorlar eğlenceli yaratıklardır, bilirsiniz.
00:51
(LaughterKahkaha)
12
36000
2000
(Kahkahalar)
00:53
We're going to kindtür of go in a differentfarklı directionyön right now.
13
38000
2000
Şu an farklı bir noktaya doğru ilerliyoruz.
00:55
I hopeumut you all realizegerçekleştirmek that.
14
40000
3000
Umarım hepiniz bunu farketmişsinizdir.
00:58
So I'll just give you my messagemesaj up frontön:
15
43000
2000
Size baştan mesajımı vereyim:
01:00
Try not to go extinctsoyu tükenmiş.
16
45000
2000
Yok olmamaya çalışın.
01:02
(LaughterKahkaha)
17
47000
2000
(Kahkahalar)
01:04
That's it.
18
49000
2000
İşte bu.
01:06
(LaughterKahkaha)
19
51000
4000
(Kahkahalar)
01:10
People asksormak me a lot --
20
55000
2000
İnsanlar bana çok soru sorarlar.
01:12
in factgerçek, one of the mostçoğu askeddiye sordu questionssorular I get
21
57000
3000
Aslında en çok aldığım sorulardan biri şudur:
01:15
is, why do childrençocuklar like dinosaursdinozorlar so much?
22
60000
4000
"Neden çocuklar dinozorları bu kadar severler?"
01:19
What's the fascinationhayranlık?
23
64000
2000
Bu cazibe nereden geliyor?
01:21
And I usuallygenellikle just say,
24
66000
3000
Ben de genelde şöyle cevaplarım:
01:24
"Well dinosaursdinozorlar were bigbüyük,
25
69000
2000
"Çünkü dinozorlar büyükler,
01:26
differentfarklı and gonegitmiş."
26
71000
3000
farklılar ve şu anda yoklar."
01:29
They're all gonegitmiş.
27
74000
2000
Hepsinin soyu tükendi.
01:31
Well that's not truedoğru,
28
76000
2000
Bu doğru değil tabi,
01:33
but we'lliyi get to the gooseKaz in a minutedakika.
29
78000
2000
ama bir dakikalığına öyle sayacağız.
01:35
So that's sortçeşit of the themetema:
30
80000
3000
Evet, ana fikir böyledir:
01:38
bigbüyük, differentfarklı and gonegitmiş.
31
83000
4000
Büyükler, farklılar ve şu anda yoklar.
01:42
The titleBaşlık of my talk:
32
87000
2000
Konuşmamın başlığı,
01:44
Shape-shiftingŞekil değiştirme DinosaursDinozorlar:
33
89000
2000
Şekil Değiştiren Dinozorlar:
01:46
The CauseNeden of a PrematureErken ExtinctionGeçersiz kalma.
34
91000
2000
Erken Yok Oluşun Sebebi.
01:48
Now I assumeüstlenmek that we rememberhatırlamak dinosaursdinozorlar.
35
93000
3000
Şimdi, dinozorları hatırladığımızı varsayıyorum.
01:51
And there's lots of differentfarklı shapesşekiller.
36
96000
3000
Farklı farklı birçok şekilleri var.
01:54
Lots of differentfarklı kindsçeşit.
37
99000
3000
Farklı çeşitleri var.
01:57
A long time agoönce,
38
102000
2000
Uzun zaman önce,
01:59
back in the earlyerken 1900s,
39
104000
2000
1900'lü yılların başlarında,
02:01
museumsMüze were out looking for dinosaursdinozorlar.
40
106000
3000
müzeler dinozorların peşine düşmüştü.
02:04
They wentgitti out and gatheredtoplanmış them up.
41
109000
3000
Sahaya çıkıp onları topladılar.
02:07
And this is an interestingilginç storyÖykü.
42
112000
2000
Ve şu çok ilginçtir:
02:09
EveryHer museummüze wanted a little biggerDaha büyük or better one
43
114000
3000
Her müze diğer müzelerin sahip olduklarından
02:12
than anybodykimse elsebaşka had.
44
117000
2000
daha büyük ve daha iyi bir dinozora sahip olmak istiyordu.
02:14
So if the museummüze in TorontoToronto wentgitti out
45
119000
3000
Eğer Toronto'da bir müze büyük bir
02:17
and collectedtoplanmış a TyrannosaurTyrannosaur'u, a bigbüyük one,
46
122000
3000
Tyrannosaur'a sahipse
02:20
then the museummüze in OttawaOttawa wanted a biggerDaha büyük one
47
125000
3000
Ottawa'da bir başka müze daha büyük
02:23
and a better one.
48
128000
2000
ve daha iyisini istiyordu.
02:25
And that happenedolmuş for all museumsMüze.
49
130000
2000
Ve bu bütün müzelerde yaşandı.
02:27
So everyoneherkes was out looking
50
132000
2000
Herkes daha büyük ve iyi durumda
02:29
for all these biggerDaha büyük and better dinosaursdinozorlar.
51
134000
3000
dinozorları araştırıyordu.
02:32
And this was in the earlyerken 1900s.
52
137000
4000
Bu 1900'lü yılların başlarında böyleydi.
02:36
By about 1970,
53
141000
3000
1970'lerde
02:39
some scientistsBilim adamları were sittingoturma around
54
144000
2000
bazı bilim adamları oturdu
02:41
and they thought, "What in the worldDünya?
55
146000
3000
şöyle düşündü: "Bu da ne böyle?
02:44
Look at these dinosaursdinozorlar.
56
149000
2000
Şu dinozorlara bakın.
02:46
They're all bigbüyük.
57
151000
2000
Hepsi de kocaman.
02:48
Where are all the little onesolanlar?"
58
153000
3000
Peki ufak olanlar nerede?"
02:53
And they thought about it
59
158000
2000
Bu konu hakkında düşündüler
02:55
and they even wroteyazdı paperskâğıtlar about it:
60
160000
2000
hatta bazı makaleler bile kaleme aldılar:
02:57
"Where are the little dinosaursdinozorlar?"
61
162000
2000
"Küçük dinozorlar nerede?"
02:59
(LaughterKahkaha)
62
164000
5000
(Kahkahalar)
03:07
Well, go to a museummüze, you'llEğer olacak see,
63
172000
4000
Evet, müzeye gidin de görün,
03:11
see how manyçok babybebek dinosaursdinozorlar there are.
64
176000
3000
bakın bakalım kaç tane bebek dinozor göreceksiniz.
03:14
People assumedkabul -- and this was actuallyaslında a problemsorun --
65
179000
3000
İnsanlar şunu zannettiler -- ki aslında bu bir problemdi --
03:17
people assumedkabul
66
182000
2000
İnsanlar zannettiler ki
03:19
that if they had little dinosaursdinozorlar,
67
184000
2000
eğer küçük bir dinozora
03:21
if they had juvenileçocuk dinosaursdinozorlar,
68
186000
2000
ya da genç bir dinozora sahip olsalardı
03:23
they'dgittiklerini be easykolay to identifybelirlemek.
69
188000
2000
onun kimliğini kolaylıkla saptayabilirlerdi.
03:25
You'dOlur have a bigbüyük dinosaurdinozor
70
190000
2000
Büyük bir dinozorunuz ve
03:27
and a littlerdaha küçük dinosaurdinozor.
71
192000
3000
daha küçük bir dinozorunuz olurdu.
03:30
But all they had were bigbüyük dinosaursdinozorlar.
72
195000
3000
Ama bütün dinozorları büyüktü.
03:33
And it comesgeliyor down to a coupleçift of things.
73
198000
3000
Bu birkaç şeyden kaynaklandı.
03:36
First off, scientistsBilim adamları have egosegoları,
74
201000
4000
İlk olarak, bilim adamlarının egoları vardır,
03:40
and scientistsBilim adamları like to nameisim dinosaursdinozorlar.
75
205000
4000
ve onlar dinozorlara isim vermeyi severler.
03:44
They like to nameisim anything.
76
209000
2000
Gerçi her şeye isim vermeyi severler.
03:46
EverybodyHerkes likesseviyor to have theironların ownkendi animalhayvan that they namedadlı.
77
211000
3000
Herkes bir hayvan sahibi olmayı ve ona isim vermeyi sever.
03:49
(LaughterKahkaha)
78
214000
3000
(Kahkahalar)
03:52
And so everyher time they foundbulunan something that lookedbaktı a little differentfarklı,
79
217000
3000
Ne zaman farklı görünen ufak bir şey bulduysalar
03:55
they namedadlı it something differentfarklı.
80
220000
3000
ona farklı bir isim verdiler.
03:58
And what happenedolmuş, of coursekurs,
81
223000
2000
Sonuçta ne oldu?
04:00
is we endedbitti up with a wholebütün bunchDemet of differentfarklı dinosaursdinozorlar.
82
225000
3000
Kendimizi bir yığın dinozorun içinde bulduk.
04:05
In 1975,
83
230000
3000
1975 yılında
04:08
a lightışık wentgitti on in somebody'sbiri var headkafa.
84
233000
3000
birinin kafasında bir ampül yandı.
04:11
DrDr. PeterPeter DodsonDodson
85
236000
2000
Pennsylvania Üniversitesi'nden
04:13
at the UniversityÜniversitesi of PennsylvaniaPennsylvania
86
238000
2000
Dr. Peter Dodson
04:15
actuallyaslında realizedgerçekleştirilen
87
240000
3000
dinozorların, sürüngenlerin değil
04:18
that dinosaursdinozorlar grewbüyüdü
88
243000
3000
kuşların büyüme süreçlerini
04:21
kindtür of like birdskuşlar do,
89
246000
2000
takip ettiklerini
04:23
whichhangi is differentfarklı
90
248000
2000
farkederek
04:25
than the way reptilessürüngenler growbüyümek.
91
250000
2000
farklı bir yorum getirdi.
04:27
And in factgerçek,
92
252000
2000
Bunun için
04:29
he used the cassowaryCassowary as an exampleörnek.
93
254000
3000
Cassowary'yi örnek göstermişti.
04:32
And it's kindtür of coolgüzel -- if you look at the cassowaryCassowary,
94
257000
3000
Gerçekten de Cassowary'ye ya da kafasında boynuz olan
04:35
or any of the birdskuşlar that have crestsarmalar on theironların headskafalar,
95
260000
3000
herhangi bir kuşa baktığınızda,
04:38
they actuallyaslında growbüyümek
96
263000
2000
ibiğin büyümeye başlamasından önce
04:40
to about 80 percentyüzde adultyetişkin sizeboyut
97
265000
2000
bu tip canlıların
04:42
before the crestkret startsbaşlar to growbüyümek.
98
267000
3000
yetişkin boyutunun yüzde 80'ine kadar büyüdüklerini görebilirsiniz.
04:45
Now think about that.
99
270000
3000
Şimdi bunun hakkında düşünelim.
04:48
They're basicallytemel olarak retainingistinat theironların juvenileçocuk characteristicskarakteristikleri
100
273000
3000
Bu tip kuşlar, yetişkinlik öncesi karakterlerini
04:51
very lategeç in what we call ontogenyontogeny.
101
276000
3000
bizim ifademizle ontogenilerini oldukça geç bir zamana kadar tutuyorlar.
04:54
So allometricAllometrik cranialkafatası ontogenyontogeny
102
279000
4000
Allometrik kafatası ontogenisi
04:58
is relativebağıl skullkafatası growthbüyüme.
103
283000
3000
göreceli baş iskeleti büyümesidir.
05:01
So you can see
104
286000
2000
Eğer yüzde 80 oranında
05:03
that if you actuallyaslında foundbulunan one
105
288000
2000
olgunlaşmış bir cassowary
05:05
that was 80 percentyüzde grownyetişkin
106
290000
3000
bulsaydınız, bu hayvanın
05:08
and you didn't know that it was going to growbüyümek up to a cassowaryCassowary,
107
293000
3000
ileride cassowary olabileceğini bilemezdiniz
05:11
you would think they were two differentfarklı animalshayvanlar.
108
296000
3000
aksine bu ikisinin farklı hayvanlar olduğunu düşünürdünüz.
05:15
So this was a problemsorun,
109
300000
3000
Bu bir problemdi,
05:18
and PeterPeter DodsonDodson pointedişaretlendi this out
110
303000
3000
ve Peter Dodson bu problemi
05:21
usingkullanma some duck-billedördek gagalı dinosaursdinozorlar
111
306000
2000
ördek gagalı dinozorları kullanarak
05:23
then calleddenilen HypacrosaurusHypacrosaurus.
112
308000
2000
çözdü ve adına da Hypacrosaurus dedi.
05:25
And he showedgösterdi
113
310000
2000
Ve şunu gösterdi:
05:27
that if you were to take a babybebek and an adultyetişkin
114
312000
3000
Eğer bir bebek ve yetişkin kafatasını ele alırsanız
05:30
and make an averageortalama of what it should look like,
115
315000
3000
ve bunların lineer bir büyüme sürecini takip ettiğini düşünürseniz
05:33
if it grewbüyüdü in sortçeşit of a lineardoğrusal fashionmoda,
116
318000
3000
o zaman bu iki kafatasının ortalaması
05:36
it would have a crestkret
117
321000
2000
yaklaşık olarak
05:38
about halfyarım the sizeboyut of the adultyetişkin.
118
323000
3000
yetişkin olanın yarısı kadar olmalıydı.
05:41
But the actualgerçek sub-adultalt Yetişkin
119
326000
2000
Fakat gerçekte yüzde 65
05:43
at 65 percentyüzde
120
328000
2000
yetişkinlikte olanlarda bile
05:45
had no crestkret at all.
121
330000
2000
bir boynuz yapısı yoktu.
05:47
So this was interestingilginç.
122
332000
2000
İlginç bir durumdu.
05:49
So this is where
123
334000
3000
Bu, insanların
05:52
people wentgitti astrayyoldan again.
124
337000
3000
tekrar yanlış yola saptığı yerdi.
05:55
I mean, if they'dgittiklerini have just takenalınmış that,
125
340000
2000
Şunu kastediyorum: Eğer insanlar
05:57
takenalınmış PeterPeter Dodson'sDodson'ın work, and gonegitmiş on with that,
126
342000
3000
Peter Dodson'ın çalışmasını dikkate alsalardı ve onunla yol alsalardı
06:00
then we would have a lot lessaz dinosaursdinozorlar
127
345000
2000
şu an sahip olduğumuzdan
06:02
than we have.
128
347000
2000
daha az dinozora sahip olurduk.
06:04
But scientistsBilim adamları have egosegoları;
129
349000
2000
Ne var ki bilim adamlarının egoları vardır;
06:06
they like to nameisim things.
130
351000
3000
ve onlar bir şeylere isim vermeyi severler.
06:09
And so they wentgitti on namingadlandırma dinosaursdinozorlar
131
354000
3000
Tabi dinozorlara isim vermeye devam ettiler
06:12
because they were differentfarklı.
132
357000
3000
çünkü onları farklı görmüşlerdi.
06:15
Now we have a way of actuallyaslında testingtest yapmak
133
360000
2000
Şu anda bir dinozorun
06:17
to see whetherolup olmadığını a dinosaurdinozor, or any animalhayvan,
134
362000
3000
ya da herhangi bir hayvanın
06:20
is a younggenç one or an olderdaha eski one.
135
365000
3000
genç ya da daha yaşlı olup olmadığını test etme imkanımız var.
06:23
And that's by actuallyaslında cuttingkesim into theironların boneskemikler.
136
368000
3000
Ve bu açıkçası onların kemiklerini keserek yapılıyor.
06:26
But cuttingkesim into the boneskemikler of a dinosaurdinozor
137
371000
4000
Fakat dinozorların kemiklerini kesmek
06:30
is hardzor to do, as you can imaginehayal etmek,
138
375000
3000
sizin de anlayacağınız üzere oldukça zor
06:33
because in museumsMüze
139
378000
3000
çünkü müzeler için
06:36
boneskemikler are preciousdeğerli.
140
381000
4000
kemikler oldukça kıymetli parçalar.
06:40
You go into a museummüze and they take really good carebakım of them.
141
385000
3000
Müzeye gidin görün ne kadar itina gösterdiklerine şahit olacaksınız.
06:43
They put them in foamköpük, little containersKonteynerler.
142
388000
3000
Kemikleri küçük kutuların içinde köpüklerle destekleyerek saklıyorlar.
06:46
They're very well takenalınmış carebakım of.
143
391000
3000
Çok özen gösteriyorlar.
06:50
They don't like it if you come in
144
395000
2000
Oraya gidip kemikleri biçerek
06:52
and want to saw them openaçık and look insideiçeride.
145
397000
2000
içine bakmak istediğinizde bundan hoşlanmıyorlar.
06:54
(LaughterKahkaha)
146
399000
2000
(Kahkahalar)
06:56
So they don't normallynormalde let you do that.
147
401000
3000
Normalde onlar bunu yapmanıza izin vermezler.
06:59
But I have a museummüze
148
404000
3000
Fakat benim bir müzem var
07:02
and I collecttoplamak dinosaursdinozorlar
149
407000
2000
ve orada bir dinozor koleksiyonum var
07:04
and I can saw mineMayın openaçık.
150
409000
2000
o halde ben de benimkileri kesebilirim.
07:06
So that's what I do.
151
411000
2000
Ben de bunu yaptım.
07:08
(ApplauseAlkış)
152
413000
5000
(Alkışlar)
07:13
So if you cutkesim openaçık a little dinosaurdinozor,
153
418000
5000
Eğer küçük bir dinozorun kemiğinin kesitine bakarsanız
07:18
it's very spongysüngersi insideiçeride like A.
154
423000
2000
Şekil-A'da gösterilen süngerimsi bir yapıyla karşılaşırsınız.
07:20
And if you cutkesim into an olderdaha eski dinosaurdinozor,
155
425000
2000
Eğer daha yaşlı bir dinozorunkine bakarsanız
07:22
it's very massivemasif.
156
427000
2000
Daha yoğun bir dokuya sahip olduğunu görürsünüz.
07:24
You can tell it's matureOlgun bonekemik.
157
429000
2000
Bunun olgun bir kemik yapısı olduğunu söyleyebilirsiniz.
07:26
So it's realgerçek easykolay to tell them apartayrı.
158
431000
3000
Yani bu ikisini ayırd etmek oldukça kolay.
07:29
So what I want to do
159
434000
2000
Şimdi sizlere
07:31
is showgöstermek you these.
160
436000
2000
şunları göstermek istiyorum.
07:33
In NorthKuzey AmericaAmerika in the NorthernKuzey PlainsOvalar of the UnitedAmerika StatesBirleşik
161
438000
4000
Kuzey Amerika'da, ABD'nin kuzeydeki ovalarında,
07:37
and the SouthernGüney PlainsOvalar of AlbertaAlberta and SaskatchewanSaskatchewan,
162
442000
4000
Alberta ve Saskatchewan vilayetlerinin güneydeki ovalarında
07:41
there's this unitbirim of rockKaya calleddenilen the HellCehennem CreekCreek FormationOluşumu
163
446000
3000
Cehennem Deresi Oluşumu adı verilen
07:44
that producesüretir the last dinosaursdinozorlar that livedyaşamış on EarthDünya.
164
449000
3000
ve yeryüzünde yaşamış son dinozorları barındıran kayalar var.
07:47
And there are 12 of them
165
452000
2000
Ve bunlardan 12 tanesi
07:49
that everyoneherkes recognizestanır --
166
454000
2000
herkesin tanıdığı --
07:51
I mean the 12 primarybirincil dinosaursdinozorlar
167
456000
2000
yok olmuş 12 temel
07:53
that wentgitti extinctsoyu tükenmiş.
168
458000
2000
dinozoru kastediyorum.
07:55
And so we will evaluatedeğerlendirmek them.
169
460000
3000
Biz bunları değerlendireceğiz.
07:58
And that's sortçeşit of what I've been doing.
170
463000
2000
Bu benim yapmakta olduğum şey.
08:00
So my studentsöğrencilerin, my staffpersonel,
171
465000
3000
Öğrencilerim ve personelimle
08:03
we'vebiz ettik been cuttingkesim them openaçık.
172
468000
3000
bunları kesip içlerine bakıyoruz.
08:06
Now as you can imaginehayal etmek,
173
471000
2000
Tahmin edeceğiniz üzere
08:08
cuttingkesim openaçık a legbacak bonekemik is one thing,
174
473000
2000
bir bacak kemiğine kesik açmak kolay
08:10
but when you go to a museummüze
175
475000
3000
fakat bir müzeye gidip
08:13
and say, "You don't mindus if I cutkesim openaçık
176
478000
2000
"Dinozorunuzun kemiğine bir kesik açsam
08:15
your dinosaur'sdinozorun skullkafatası do you?"
177
480000
3000
sorun olur mu?" diye sorsanız
08:18
they say, "Go away."
178
483000
3000
size "Git buradan!" derler.
08:21
(LaughterKahkaha)
179
486000
5000
(Kahkahalar)
08:26
So here are 12 dinosaursdinozorlar.
180
491000
4000
Evet burada bahsettiğim 12 dinozor var.
08:30
And we want to look at these threeüç first.
181
495000
3000
Şu üç dizonora baktığımızda
08:33
So these are dinosaursdinozorlar that are calleddenilen PachycephalosaursPachycephalosaurs.
182
498000
3000
bunların Pachycephalosaurs diye isimlendirilen dinozorlar olduklarını görüyoruz.
08:36
And everybodyherkes knowsbilir
183
501000
2000
Herkes bu üç
08:38
that these threeüç animalshayvanlar are relatedilgili.
184
503000
2000
hayvanın arasında bir ilişki olduğunu bilir.
08:40
And the assumptionvarsayım is
185
505000
2000
Varsayım, bunların
08:42
is that they're relatedilgili
186
507000
2000
kuzen şeklinde ya da bir başka şekilde
08:44
like cousinskuzenler or whateverher neyse.
187
509000
3000
bir ilişkisi olduğunu düşünmek yönündedir.
08:47
But no one ever considereddüşünülen
188
512000
2000
Fakat hemen hiç kimse
08:49
that they mightbelki be more closelyyakından relatedilgili.
189
514000
3000
bunların daha yakın ilişkili olabileceğini düşünmedi.
08:52
In other wordskelimeler,
190
517000
2000
Başka bir ifadeyle,
08:54
people lookedbaktı at them and they saw the differencesfarklar.
191
519000
3000
insanlar bunlara baktılar ve farklılıklarını gördüler.
08:57
And you all know
192
522000
2000
Hepinizin bildiği gibi
08:59
that if you are going to determinebelirlemek
193
524000
2000
eğer kız kardeşiniz ya da erkek kardeşinizle
09:01
whetherolup olmadığını you're relatedilgili to your brothererkek kardeş or your sisterkız kardeş,
194
526000
2000
olan akrabalık ilişkinizi belirleyecekseniz
09:03
you can't do it by looking at differencesfarklar.
195
528000
4000
farklılıklara bakarak bunu yapamazsınız.
09:07
You can only determinebelirlemek relatednessikilenmiş
196
532000
2000
Aradaki ilişkiyi sadece
09:09
by looking for similaritiesbenzerlikler.
197
534000
2000
benzerliklere bakarak belirleyebilirsiniz.
09:11
So people were looking at these
198
536000
2000
Fakat insanlar bunlara bakıyor
09:13
and they were talkingkonuşma about how differentfarklı they are.
199
538000
2000
ve ne kadar da farklı olduklarından bahsediyorlardı.
09:15
PachycephalosaurusPachycephalosaurus has a bigbüyük, thickkalın domekubbe on its headkafa,
200
540000
3000
Pachycephalosaurus büyük, kalın küremsi bir kafatasına sahip
09:18
and it's got some little bumpstümsekleri on the back of its headkafa,
201
543000
3000
ve kafasının arka kısmında küçük çıkıntılar var
09:21
and it's got a bunchDemet of gnarlygnarly things on the endson of its noseburun.
202
546000
4000
ön tarafında, burun civarında ise bir grup budaklı yapılar var.
09:25
And then StygimolochStygimoloch, anotherbir diğeri dinosaurdinozor
203
550000
2000
Bir diğer dinozor Stygimoloch,
09:27
from the sameaynı ageyaş, livedyaşamış at the sameaynı time,
204
552000
4000
aynı yaşta ve aynı zamanda yaşamış
09:31
has spikessivri stickingyapışkan out the back of its headkafa.
205
556000
2000
kafasından geriye doğru uzanan sivri yapılar var
09:33
It's got a little, tinyminik domekubbe,
206
558000
2000
ufak küremsi bir kafatası
09:35
and it's got a bunchDemet of gnarlygnarly stuffşey on its noseburun.
207
560000
4000
ve yine burun kısmında budaklı yapılar mevcut.
09:39
And then there's this thing calleddenilen DracorexDracorex,
208
564000
2000
Bu üçüncüsü de Dracorex adı verilen dinozor.
09:41
Hogwart'sHogwart'ın EyeGöz.
209
566000
2000
Hogwart'ın Gözleri.
09:43
GuessSanırım where that camegeldi from? DragonDragon.
210
568000
3000
Tahmin edin bu isim nereden geliyor? Dragon.(İngilizcede Ejderha anlamına gelir)
09:46
So here'sburada a dinosaurdinozor
211
571000
2000
Evet bu da bir dinozor
09:48
that has spikessivri stickingyapışkan out of its headkafa, no domekubbe
212
573000
3000
kafasından geriye uzanan sivri yapılara sahip, küremsi kafatası yok
09:51
and gnarlygnarly stuffşey on its noseburun.
213
576000
3000
ve burun kısmında budaklı yapılar var.
09:54
NobodyKimse noticedfark the gnarlygnarly stuffşey sortçeşit of lookedbaktı alikebenzer.
214
579000
3000
Hiç kimse burun kısmındaki budaklı yapıların benzerliğini farketmemişti.
09:57
But they did look at these threeüç
215
582000
2000
Fakat bu üçüne baktılar ve şöyle dediler:
09:59
and they said, "These are threeüç differentfarklı dinosaursdinozorlar,
216
584000
2000
"Bunlar üç farklı dinozor,
10:01
and DracorexDracorex is probablymuhtemelen the mostçoğu primitiveilkel of them.
217
586000
3000
ve muhtemelen en ilkel olanları da Dracorex.
10:04
And the other one is more primitiveilkel than the other.
218
589000
3000
Şu diğeri de şundan daha ilkel.
10:07
It's unclearbelirsiz to me
219
592000
3000
Onlar bu üçünü
10:10
how they actuallyaslında sortedsıralanmış these threeüç of them out.
220
595000
3000
nasıl sınıflandırdılar anlayamıyorum.
10:13
But if you linehat them up,
221
598000
2000
Ama bunları sıralarsanız
10:15
if you just take those threeüç skullskafatasları and just linehat them up,
222
600000
3000
bu üç kafatasını yanyana koyar
10:18
they linehat up like this.
223
603000
2000
ve böyle kıyaslarsanız.
10:20
DracorexDracorex is the littlestLittlest one,
224
605000
2000
Dracorex en küçükleri,
10:22
StygimolochStygimoloch is the middleorta sizeboyut one,
225
607000
2000
Stygimoloch ortanca olanları,
10:24
PachycephalosaurusPachycephalosaurus is the largesten büyük one.
226
609000
3000
Pachycephalosaurus ise en büyükleri.
10:27
And one would think,
227
612000
2000
Bu tablonun bana
10:29
that should give me a clueipucu.
228
614000
2000
bir ipucu vermesi gerektiği düşünülür.
10:31
(LaughterKahkaha)
229
616000
2000
(Kahkahalar)
10:33
But it didn't give them a clueipucu.
230
618000
3000
Fakat bu onlara bir ipucu vermedi.
10:36
Because, well we know why.
231
621000
3000
Çünkü... Bunun nedenini biliyoruz.
10:39
ScientistsBilim adamları like to nameisim things.
232
624000
3000
Bilim adamları bir şeylere isim vermeyi severler.
10:42
So if we cutkesim openaçık
233
627000
2000
Evet, eğer Dracorex'e
10:44
DracorexDracorex --
234
629000
2000
bir kesik açıp bakarsak --
10:46
I cutkesim openaçık our DracorexDracorex --
235
631000
2000
Ben bizim Dracorex'e açtım --
10:48
and look, it was spongysüngersi insideiçeride,
236
633000
2000
ve baktım ve süngerimsi
10:50
really spongysüngersi insideiçeride.
237
635000
2000
gerçekten süngerimsi bir iç yapısı olduğunu gördüm.--
10:52
I mean, it is a juvenileçocuk
238
637000
2000
Bu elimizdeki kemiğin genç olduğu anlamına geliyor,
10:54
and it's growingbüyüyen really fasthızlı.
239
639000
2000
bunlar gerçekten hızlı büyürler.
10:56
So it is going to get biggerDaha büyük.
240
641000
2000
İleride daha büyük olacağını düşünebiliriz.
10:58
If you cutkesim openaçık StygimolochStygimoloch,
241
643000
2000
Stygimoloch üzerinde bir kesik açarsanız
11:00
it is doing the sameaynı thing.
242
645000
2000
aşağı yukarı aynı şeyi görürsünüz.
11:02
The domekubbe, that little domekubbe,
243
647000
2000
Küremsi küçük kafatasının
11:04
is growingbüyüyen really fasthızlı.
244
649000
2000
hızla büyüdüğünü anlıyoruz.
11:06
It's inflatingŞişirme very fasthızlı.
245
651000
2000
Çok hızlı bir şekilde şişiyor.
11:08
What's interestingilginç is the spikebaşak on the back of the DracorexDracorex
246
653000
3000
İlginç olan bir diğer şey de Dracorex'in kafasının
11:11
was growingbüyüyen very fasthızlı as well.
247
656000
2000
arka kısmındaki sivri yapıların da hızla büyümesi.
11:13
The spikessivri on the back of the StygimolochStygimoloch
248
658000
2000
Stygimoloch'un kafasının arkasındaki sivrilikler
11:15
are actuallyaslında resorbingresorbing,
249
660000
2000
erimeye başlıyor
11:17
whichhangi meansanlamına geliyor they're gettingalma smallerdaha küçük
250
662000
2000
yani küremsi şişlik büyürken
11:19
as that domekubbe is gettingalma biggerDaha büyük.
251
664000
2000
kafanın gerisindeki sivrilikler küçülüyor.
11:21
And if we look at PachycephalosaurusPachycephalosaurus,
252
666000
3000
Pachycephalosaurus'a baktığımızda,
11:24
PachycephalosaurusPachycephalosaurus has a solidkatı domekubbe
253
669000
3000
Pachycephalosaurus üst tarafta katı bir küremsi yapıya sahip
11:27
and its little bumpstümsekleri on the back of its headkafa
254
672000
3000
ve kafasının arkasındaki çıkıntılar
11:30
were alsoAyrıca resorbingresorbing.
255
675000
2000
iyice küçülmüş.
11:32
So just with these threeüç dinosaursdinozorlar,
256
677000
2000
Şimdi bu üç dinozoru inceleyerek
11:34
you can easilykolayca -- as a scientistBilim insanı --
257
679000
2000
siz -- bir bilim adamı olarak --
11:36
we can easilykolayca hypothesizehipotez
258
681000
2000
kolaylıkla şu hipotezi oluşturabilirsiniz:
11:38
that it is just a growthbüyüme seriesdizi
259
683000
2000
Bu tablo sadece aynı hayvanın
11:40
of the sameaynı animalhayvan.
260
685000
3000
gelişim serisini ifade ediyor.
11:43
WhichHangi of coursekurs meansanlamına geliyor
261
688000
3000
Şu anlama da geliyor
11:46
that StygimolochStygimoloch and DracorexDracorex
262
691000
4000
Stygimoloch ve Dracorex
11:50
are extinctsoyu tükenmiş.
263
695000
2000
artık yok.
11:52
(LaughterKahkaha)
264
697000
5000
(Kahkahalar)
11:57
Okay.
265
702000
2000
Evet.
12:01
WhichHangi of coursekurs meansanlamına geliyor
266
706000
3000
Ayrıca şu anlama da geliyor:
12:04
we have 10 primarybirincil dinosaursdinozorlar to dealanlaştık mı with.
267
709000
4000
Geriye 10 temel dinozorumuz kaldı.
12:08
So a colleagueçalışma arkadaşı of mineMayın at BerkleyBerkley,
268
713000
2000
Berkley'de bir meslektaşım ve ben
12:10
he and I were looking at TriceratopsTriceratops.
269
715000
3000
Triceratops'a bakıyorduk.
12:13
And before the yearyıl 2000 --
270
718000
2000
Hatırladığım kadarıyla
12:15
now rememberhatırlamak,
271
720000
2000
2000'den önceydi.
12:17
TriceratopsTriceratops was first foundbulunan in the 1800s --
272
722000
2000
Triceratops ilk olarak 1800'lerde bulundu.
12:19
before 2000, no one had ever seengörüldü
273
724000
3000
Fakat 2000 yılından önce
12:22
a juvenileçocuk TriceratopsTriceratops.
274
727000
3000
hiç kimse genç bir Triceratops görmemişti.
12:25
There's a TriceratopsTriceratops in everyher museummüze in the worldDünya,
275
730000
3000
Dünya'nın pek çok yerindeki müzelerdeTriceratops vardı,
12:28
but no one had ever collectedtoplanmış a juvenileçocuk.
276
733000
4000
fakat hiç kimsede genç bir Triceratops yoktu.
12:32
And we know why, right?
277
737000
2000
Nedenini biliyoruz, değil mi?
12:34
Because everybodyherkes wants to have a bigbüyük one.
278
739000
3000
Çünkü herkes büyük olanı ister.
12:37
So everyoneherkes had a bigbüyük one.
279
742000
2000
Herkeste büyük olanlar vardı.
12:39
So we wentgitti out and collectedtoplanmış a wholebütün bunchDemet of stuffşey
280
744000
2000
Biz de çıktık ve birkaç şey topladık
12:41
and we foundbulunan a wholebütün bunchDemet of little onesolanlar.
281
746000
2000
ve birkaç küçük dinozor iskeleti bulduk.
12:43
They're everywhereher yerde. They're all over the placeyer.
282
748000
4000
Onlar her yerdeler.
12:47
So we have a wholebütün bunchDemet of them at our museummüze.
283
752000
2000
Onlardan bizim müzede çok sayıda var.
12:49
(LaughterKahkaha)
284
754000
5000
(Kahkahalar)
12:54
And everybodyherkes saysdiyor it's because I have a little museummüze.
285
759000
2000
Herkes bunu benim müzemin küçük olmasına bağlıyor.
12:56
When you have a little museummüze, you have little dinosaursdinozorlar.
286
761000
3000
Küçük bir müzen varsa, küçük dinozorların vardır.
12:59
(LaughterKahkaha)
287
764000
3000
(Kahkahalar)
13:02
If you look at the TriceratopsTriceratops,
288
767000
2000
Triceratops'a bakarsanız,
13:04
you can see it's changingdeğiştirme, it's shape-shiftingşekil değiştirme.
289
769000
2000
farklılaştığını, şekil değiştirdiğini görebilirsiniz.
13:06
As the juvenilesgençlere are growingbüyüyen up,
290
771000
2000
Genç bireyler büyürken
13:08
theironların hornsboynuzları actuallyaslında curveeğri backwardsgeriye doğru.
291
773000
2000
boynuzları geriye doğru kıvrılır.
13:10
And then as they growbüyümek olderdaha eski,
292
775000
2000
Daha da yaşlandıklarında
13:12
the hornsboynuzları growbüyümek forwardileri.
293
777000
2000
boynuz ileri doğru büyür.
13:14
And that's prettygüzel coolgüzel.
294
779000
2000
Bu oldukça hoştur.
13:16
If you look alonguzun bir the edgekenar of the frillfırfır,
295
781000
2000
Kafasındaki fırfırlar boyunca bakarsanız
13:18
they have these little triangularüçgen boneskemikler
296
783000
3000
üçgen şeklinde küçük kemikler görürsünüz
13:21
that actuallyaslında growbüyümek bigbüyük as trianglesüçgenler
297
786000
2000
bunlar üçgen olarak büyürler
13:23
and then they flattenDüzleştir againstkarşısında the frillfırfır
298
788000
3000
ve yetişkinlerde fırfırın üzerine yayılırlar.
13:26
prettygüzel much like the spikessivri do
299
791000
2000
Tıpkı Pachycephalosaurs'un kafasından geriye
13:28
on the PachycephalosaursPachycephalosaurs.
300
793000
3000
uzanan sivri çıkıntılar gibi.
13:31
And then, because the juvenilesgençlere are in my collectionToplamak,
301
796000
4000
Genç bireyler benim koleksiyonumda olduğu için
13:35
I cutkesim them openaçık
302
800000
2000
onlara kesik açtım
13:37
and look insideiçeride.
303
802000
2000
ve içlerine baktım.
13:39
And the little one is really spongysüngersi.
304
804000
3000
Küçük olan oldukça süngerimsiydi.
13:42
And the middleorta sizeboyut one is really spongysüngersi.
305
807000
3000
Orta boyuttaki de süngerimsi iç yapıya sahipti.
13:45
But what was interestingilginç
306
810000
2000
Ama ilginç olan şu ki
13:47
was the adultyetişkin TriceratopsTriceratops was alsoAyrıca spongysüngersi.
307
812000
2000
yetişkin Triceratops da aynı şekilde süngerimsi iç yapıya sahipti.
13:49
And this is a skullkafatası that is two metersmetre long.
308
814000
3000
Bu kafatası iki metre uzunluğundaydı.
13:52
It's a bigbüyük skullkafatası.
309
817000
3000
Büyük bir kafatasıydı.
13:55
But there's anotherbir diğeri dinosaurdinozor
310
820000
2000
Bu formda olan
13:57
that is foundbulunan in this formationformasyon
311
822000
3000
bir başka dinozor daha var,
14:00
that looksgörünüyor like a TriceratopsTriceratops, exceptdışında it's biggerDaha büyük,
312
825000
3000
daha büyük olması dışında Triceratops'a benziyor
14:03
and it's calleddenilen TorosaurusTorosaurus.
313
828000
3000
Torosaurus olarak adlandırılmış.
14:06
And TorosaurusTorosaurus, when we cutkesim into it,
314
831000
3000
Torosaurus'a kesik açtığımızda
14:09
has matureOlgun bonekemik.
315
834000
2000
olgun bir kemik yapısı görürüz.
14:11
But it's got these bigbüyük holesdelikler in its shieldkalkan.
316
836000
2000
Fakat kalkanında şu büyük delikleri vardır.
14:13
And everybodyherkes saysdiyor, "A TriceratopsTriceratops and a TorosaurusTorosaurus
317
838000
3000
Herkes şöyle dedi: "Triceratops ve Torosaurus'un
14:16
can't possiblybelki be the sameaynı animalhayvan
318
841000
2000
aynı hayvan olması mümkün değildir,
14:18
because one of them'sOnları 's biggerDaha büyük than the other one."
319
843000
2000
çünkü biri diğerinden daha büyük."
14:20
(LaughterKahkaha)
320
845000
5000
(Kahkahalar)
14:25
"And it has holesdelikler in its frillfırfır."
321
850000
2000
"Ve fırfırlarının altında delikleri var."
14:27
And I said, "Well do we have any juvenileçocuk TorosaurusesTorosauruses?"
322
852000
3000
Ben de şöyle dedim: "Peki, elimizde genç bir Torosaurus var mı?"
14:30
And they said, "Well no,
323
855000
3000
Onlar da: "Hayır yok,
14:33
but it has holesdelikler in its frillfırfır."
324
858000
3000
ama kafasında delikler var." dediler.
14:36
So one of my graduatemezun olmak studentsöğrencilerin, JohnJohn ScannellaScannella,
325
861000
3000
Benim mezun öğrencilerimden birisi, John Scanella,
14:39
lookedbaktı throughvasitasiyla our wholebütün collectionToplamak
326
864000
2000
bütün koleksiyonumuzu gözden geçirdi
14:41
and he actuallyaslında discoveredkeşfedilen
327
866000
2000
ve kalkandaki deliklerin
14:43
that the holedelik startingbaşlangıç to formform
328
868000
2000
Triceratops'ta başladığını
14:45
in TriceratopsTriceratops
329
870000
2000
ve Torosaurus'da görünür bir hal
14:47
and, of coursekurs it's openaçık, in TorosaurusTorosaurus --
330
872000
3000
aldığını keşfetti.
14:50
so he foundbulunan the transitionalgeçiş onesolanlar
331
875000
3000
Triceratops ve Torosaurus
14:53
betweenarasında TriceratopsTriceratops and TorosaurusTorosaurus,
332
878000
2000
arasında bir ara form
14:55
whichhangi was prettygüzel coolgüzel.
333
880000
2000
bularak bunu başardı.
14:57
So now we know
334
882000
2000
Şimdi şunu biliyoruz:
14:59
that TorosaurusTorosaurus
335
884000
2000
Torosaurus, Triceratops'un
15:01
is actuallyaslında a grownupYetişkin TriceratopsTriceratops.
336
886000
3000
yetişkin halidir.
15:04
Now when we nameisim dinosaursdinozorlar,
337
889000
2000
Dinozorlara isim verdiğimiz zaman
15:06
when we nameisim anything,
338
891000
2000
ya da herhangi bir şeye isim verdiğimiz zaman
15:08
the originalorijinal nameisim getsalır to stickÇubuk
339
893000
2000
orjinal isim bayrağı diker,
15:10
and the secondikinci nameisim is thrownatılmış out.
340
895000
4000
ikinci isim kapı dışarı edilir.
15:14
So TorosaurusTorosaurus is extinctsoyu tükenmiş.
341
899000
3000
Torosaurus ismi artık yok.
15:17
TriceratopsTriceratops, if you've heardduymuş the newshaber,
342
902000
3000
Triceratops ile ilgili haberleri duymuşsunuzdur,
15:20
a lot of the newscastersspikerleri got it all wrongyanlış.
343
905000
2000
pek çok haber programı bu konuda yanlış bilgi verdi.
15:22
They thought TorosaurusTorosaurus should be kepttuttu and TriceratopsTriceratops thrownatılmış out,
344
907000
3000
Torosaurus isminin kalması, Triceratops'un kaldırılması gerektiğini düşündüler,
15:25
but that's not going to happenolmak.
345
910000
2000
fakat malesef bu olmayacak.
15:27
(LaughterKahkaha)
346
912000
5000
(Kahkahalar)
15:33
All right, so we can do this with a bunchDemet of dinosaursdinozorlar.
347
918000
3000
Evet, biz aynı mantığı diğer dinozorlara da uygulayabiliriz.
15:36
I mean, here'sburada EdmontosaurusEdmontosaurus
348
921000
2000
Mesela burada bir Edmontosaurus
15:38
and AnatotitanAnatotitan.
349
923000
2000
ve Anatotitan örneği var.
15:40
AnatotitanAnatotitan: giantdev duckördek.
350
925000
3000
Anatotitan: Dev ördek
15:43
It's a giantdev duck-billördek-bill dinosaurdinozor.
351
928000
2000
Bu bir dev ördek gagalı dinozor.
15:45
Here'sİşte anotherbir diğeri one.
352
930000
2000
Bir başka detay.
15:47
So we look at the bonekemik histologyHistoloji.
353
932000
2000
Kemik dokusuna bakalım.
15:49
The bonekemik histologyHistoloji tellsanlatır us
354
934000
3000
Kemik dokusu bize
15:52
that EdmontosaurusEdmontosaurus is a juvenileçocuk,
355
937000
2000
Edmontosaurus'un genç bir birey olduğunu
15:54
or at leasten az a sub-adultalt Yetişkin,
356
939000
2000
veya en azından yetişkin öncesi bir birey olduğunu
15:56
and the other one is an adultyetişkin
357
941000
3000
diğerinin de yetişkin birey olduğunu söylüyor.
15:59
and we have an ontogenyontogeny.
358
944000
3000
Yani bir ontogenimiz var.
16:02
And we get ridkurtulmuş of AnatotitanAnatotitan.
359
947000
3000
Dolayısıyla Anatotian ismini bırakıyoruz.
16:05
So we can just keep doing this.
360
950000
3000
Bunu yapmaya devam edebiliriz.
16:08
And the last one
361
953000
2000
Ve sonuncusu
16:10
is T. RexRex.
362
955000
2000
T-Rex.
16:12
So there's these two dinosaursdinozorlar,
363
957000
2000
Elimizde iki dinozor var:
16:14
T. RexRex and NanotyrannusNanotyrannus.
364
959000
3000
T-Rex ve Nanotyrannus.
16:17
(LaughterKahkaha)
365
962000
2000
(Kahkahalar)
16:19
Again, makesmarkaları you wondermerak etmek.
366
964000
3000
Sizi meraklandırdı değil mi?
16:22
(LaughterKahkaha)
367
967000
3000
(Kahkahalar)
16:25
But they had a good questionsoru.
368
970000
2000
Fakat onların iyi bir sorusu vardı.
16:27
They were looking at them
369
972000
2000
Bu iki dinozora bakıyor
16:29
and they said, "One'sKişinin got 17 teethdiş, and the biggesten büyük one'sbiri got 12 teethdiş.
370
974000
3000
ve şöyle diyorlardı: "Biri 17 dişe sahip, diğer en büyük olansa 12 dişe sahip,
16:32
And that doesn't make any senseduyu at all,
371
977000
2000
bu hiç mantıklı değil
16:34
because we don't know of any dinosaursdinozorlar
372
979000
2000
çünkü yaşlandıkça
16:36
that gainkazanç teethdiş as they get olderdaha eski.
373
981000
2000
dişleri uzayan bir dinozor bilmiyoruz.
16:38
So it mustşart be truedoğru --
374
983000
2000
Demek bunlar
16:40
they mustşart be differentfarklı."
375
985000
3000
birbirinden farklı."
16:43
So we cutkesim into them.
376
988000
2000
Biz de bunlara keserek baktık.
16:45
And sure enoughyeterli,
377
990000
2000
Emin olabilirsiniz,
16:47
NanotyrannusNanotyrannus has juvenileçocuk bonekemik
378
992000
3000
Nanotyrannus genç kemik yapısına sahip,
16:50
and the biggerDaha büyük one has more matureOlgun bonekemik.
379
995000
3000
büyük olansa daha olgun bir kemik yapısına sahip.
16:53
It looksgörünüyor like it could still get biggerDaha büyük.
380
998000
3000
Hala büyüyebilirmiş gibi görünüyor.
16:56
And at the MuseumMüze of the RockiesRockies where we work,
381
1001000
2000
Bizim çalıştığımız Rockies müzesinde,
16:58
I have fourdört T. RexesRex,
382
1003000
2000
benim dört tane T-Rex'im var,
17:00
so I can cutkesim a wholebütün bunchDemet of them.
383
1005000
2000
yani bunları kesebilirim.
17:02
But I didn't have to cutkesim any of them really,
384
1007000
3000
Aslında bunları kesmek zorunda değildim,
17:05
because I just linedastarlı up theironların jawsağız
385
1010000
3000
sadece bunların çenelerini sıralayarak
17:08
and it turneddönük out the biggesten büyük one had 12 teethdiş
386
1013000
3000
en büyük olanın 12 adet dişe
17:11
and the nextSonraki smallestEn küçük one had 13
387
1016000
2000
bir küçüğünün 13 tane dişe
17:13
and the nextSonraki smallestEn küçük had 14.
388
1018000
2000
bir ufağının 14 tane
17:15
And of coursekurs, NanoNano has 17.
389
1020000
2000
ve tabi ki Nano'nun 17 adet dişe sahip olduğunu görebilirim.
17:17
And we just wentgitti out and lookedbaktı at other people'sinsanların collectionskoleksiyonları
390
1022000
3000
Çıkıp diğer insanların koleksiyonuna baktık
17:20
and we foundbulunan one that has sortçeşit of 15 teethdiş.
391
1025000
4000
ve 15 dişe sahip bir çene daha bulduk.
17:24
So again, realgerçek easykolay to say
392
1029000
3000
Yine aynı sonuç;
17:27
that TyrannosaurusTyrannosaurus ontogenyontogeny
393
1032000
2000
Tyrannosaurus ontogenisi
17:29
includeddahil NanotyrannusNanotyrannus,
394
1034000
3000
Nanotyrannus'u kapsıyor,
17:32
and thereforebu nedenle we can take out anotherbir diğeri dinosaurdinozor.
395
1037000
5000
ve bir dinozoru daha şutluyoruz.
17:37
(LaughterKahkaha)
396
1042000
2000
(Kahkahalar)
17:39
So when it comesgeliyor down
397
1044000
4000
Kretase çağının
17:43
to our endson cretaceousKretase,
398
1048000
2000
sonuna vardığımızda
17:45
we have sevenYedi left.
399
1050000
3000
elimizde yedi dinozor kalmış oluyor.
17:48
And that's a good numbernumara.
400
1053000
3000
Bu iyi bir sayı.
17:51
That's a good numbernumara to go extinctsoyu tükenmiş, I think.
401
1056000
3000
Yok oluşa giden dinozor sayısı için iyi bir sayı bence.
17:54
Now as you can imaginehayal etmek,
402
1059000
2000
Tahmin edebileceğiniz gibi
17:56
this is not very popularpopüler with fourth-gradersDördüncü sınıflar.
403
1061000
3000
bu sonuç bir dördüncü sınıf öğrencisi için pek popüler değil.
17:59
Fourth-gradersDördüncü sınıflar love theironların dinosaursdinozorlar,
404
1064000
2000
Dördüncü sınıf öğrencileri dinozorlarını severler,
18:01
they memorizeezberlemek them.
405
1066000
3000
ve onları ezberlerler.
18:06
And they're not happymutlu with this.
406
1071000
3000
Bu sonuç onları mutsuz ediyor.
18:09
(LaughterKahkaha)
407
1074000
2000
(Kahkahalar)
18:11
Thank you very much.
408
1076000
2000
Teşekkürler
18:13
(ApplauseAlkış)
409
1078000
3000
(Alkışlar)
Translated by Mehmet Emin Yildiz
Reviewed by Yasemin Bayraktar

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Jack Horner - Dinosaur digger
Jack Horner and his dig teams have discovered the first evidence of parental care in dinosaurs, extensive nesting grounds, evidence of dinosaur herds, and the world’s first dinosaur embryos. He's now exploring how to build a dinosaur.

Why you should listen

Paleontologist Jack Horner discovered the first dinosaur eggs in the Western Hemisphere, the first evidence of dinosaur colonial nesting, the first evidence of parental care among dinosaurs, and the first dinosaur embryos.

Horner's research covers a wide range of topics about dinosaurs, including their behavior, physiology, ecology and evolution. Due to struggles with the learning disability, dyslexia, Horner does not hold a formal college degree but was awarded an Honorary Doctorate of Science from the University of Montana in 1986. Also in 1986 he was awarded a MacArthur Fellowship.

He's the Curator of Paleontology at the Museum of the Rockies in Bozeman, Montana, and is widely acknowledged to be the inspiration for the main character in the book and film Jurassic Park.

More profile about the speaker
Jack Horner | Speaker | TED.com