ABOUT THE SPEAKER
John Graham-Cumming - Computer programmer
Computer programmer John Graham-Cumming keeps geek history alive by raising awareness for it's heroes and their inventions.

Why you should listen

John Graham-Cumming received his Ph.D. in computer security from Oxford University. A peripatetic programmer, he has worked in Silicon Valley, New York, the UK, Germany and France. In 2004, his open source POPFile program won a Jolt Productivity Award. He has authored two books: The Geek Atlas, a travel companion for math and science history enthusiasts; and GNU Make Unleashed, a guide for programmers. In 2009, he spearheaded a successful petition to the British Government demanding an apology for its persecution of Alan Turing for his homosexuality. His personal blog was rated among the "top 30 science blogs" by The Times in February 2010. And in October, 2010, he founded an organization dedicated to build Charles Babbage's famous analytical engine.

 

More profile about the speaker
John Graham-Cumming | Speaker | TED.com
TEDxImperialCollege

John Graham-Cumming: The greatest machine that never was

John Graham-Cumming: Hiç yapılmamış en büyük makine

Filmed:
1,242,570 views

Bilgisayar bilimi 30'lu yıllarda başladı... 1830'lu yıllarda. John Graham-Cumming'in anllatığı hikayede Charles Babbage'ın buhar gücüyle ve mekanik olarak çalışan analitik makinasını, Lord Byron'nun matematikçi kızı olan Ada Lovelace'nın bu aletin basit hesaplamalardan daha fazlasını yapabilceğini görmesini ve bilgisayarların geleceğini hayal edebilmesini anlatıyor (TEDxImperialCollege'da kaydetilmiştir.)
- Computer programmer
Computer programmer John Graham-Cumming keeps geek history alive by raising awareness for it's heroes and their inventions. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16
So the machinemakine I'm going to talk you about
0
106
1424
Sizinle bir makine ile ilgili konuşmak istiyorum
00:17
is what I call the greatestEn büyük machinemakine that never was.
1
1530
1674
bana göre dünyanın en büyük makinesi
00:19
It was a machinemakine that was never builtinşa edilmiş,
2
3204
1999
hiç yapılmamış bir makine
00:21
and yethenüz, it will be builtinşa edilmiş.
3
5203
2380
ama yapılacak
00:23
It was a machinemakine that was designedtasarlanmış
4
7583
1992
Bilgisayar hakkında düşünülmeden önce
00:25
long before anyonekimse thought about computersbilgisayarlar.
5
9575
2351
tasarlanmış olan bir makine.
00:27
If you know anything about the historytarih of computersbilgisayarlar,
6
11926
2149
Bilgisayarları tarihi hakkında birşeyler biliyorsanız,
00:29
you will know that in the '30s and the '40s,
7
14075
2520
30'lu ve 40'lı yıllara da neler olduğunu bilirsiniz,
00:32
simplebasit computersbilgisayarlar were createdoluşturulan
8
16595
2555
basit bilgisayarlar yapılmıştı
00:35
that startedbaşladı the computerbilgisayar revolutiondevrim we have todaybugün,
9
19150
2793
ve bu günümüz bilgisayar devrimini başlatmıştı,
00:37
and you would be correctdoğru,
10
21943
1286
bu doğru olabilir ancak,
00:39
exceptdışında for you'dşimdi etsen have the wrongyanlış centuryyüzyıl.
11
23229
2482
yanlış yüzyılda olduğu hariç.
00:41
The first computerbilgisayar was really designedtasarlanmış
12
25711
1640
İlk bilgisayar tasarımları,
00:43
in the 1830s and 1840s, not the 1930s and 1940s.
13
27351
3672
1930 ve 1940'larda değil 1830 ve 1840'lı yıllarda yapılmıştı.
00:46
It was designedtasarlanmış, and partsparçalar of it were prototypedörneklenmekte,
14
31023
2328
Tasarımı yapıldı, prototip
00:49
and the bitsbit of it that were builtinşa edilmiş are here
15
33351
2136
ve parçalar burada yapılmıştı
00:51
in SouthGüney KensingtonKensington.
16
35487
1993
Güney Kensington'da.
00:53
That machinemakine was builtinşa edilmiş by this guy, CharlesCharles BabbageBabbage.
17
37480
3319
Bu makine Charles Babbage tarafından yapılmıştı
00:56
Now, I have a great affinitybenzeşimi for CharlesCharles BabbageBabbage
18
40799
1756
Kendimi Charles Babbage'a çok benzetirim,
00:58
because his hairsaç is always completelytamamen unkemptdağınık like this
19
42555
2609
çünkü saçları her zaman böyle dağınıktı,
01:01
in everyher singletek pictureresim. (LaughterKahkaha)
20
45164
2341
bütün resimlerinde... (Gülüşmeler)
01:03
He was a very wealthyzengin man, and a sortçeşit of,
21
47505
1847
Çok zengindi.
01:05
partBölüm of the aristocracyaristokrasi of Britainİngiltere,
22
49352
2013
İngiltere aristokrasisinin içindeydi.
01:07
and on a SaturdayCumartesi night in MaryleboneMarylebone,
23
51365
2339
bir cumartesi gecesi Marylebone'da
01:09
were you partBölüm of the intelligentsiaaydınlar of that perioddönem,
24
53704
2431
Dönemin istihbaratı içindeyseniz
01:12
you would have been inviteddavet roundyuvarlak to his houseev
25
56135
1496
onun evine davet edilmişseniz,
01:13
for a soireesuare — and he inviteddavet everybodyherkes:
26
57631
2959
Akşam partisi için - o herkesi davet etmişti.
01:16
kingskrallar, the DukeDuke of WellingtonWellington, manyçok, manyçok famousünlü people —
27
60590
3432
Krallar, Wellington Dükü, çok sayıda mehşur insan,
01:19
and he would have showngösterilen you one of his mechanicalmekanik machinesmakineler.
28
64022
2521
ve size mekanik makinelerini gösterirdi.
01:22
I really missbayan that eraçağ, you know, where you could
29
66543
3040
o çağları çok özlüyorum,çünkü
01:25
go around for a soireesuare and see a mechanicalmekanik computerbilgisayar
30
69583
2348
bir akşam partisine gidip mekanik bir bilgisayar
01:27
get demonstratedgösterdi to you. (LaughterKahkaha)
31
71931
1113
görebilirdiniz. (Gülüşmeler)
01:28
But BabbageBabbage, BabbageBabbage himselfkendisi was borndoğmuş
32
73044
3266
Ama Babbage, 18. yüzyılın
01:32
at the endson of the 18thinci centuryyüzyıl,
33
76310
1734
sonlarına doğru doğmuştu.
01:33
and was a fairlyoldukça famousünlü mathematicianmatematikçi.
34
78044
2044
ve çok meşhur bir matematikçiydi.
01:35
He heldbekletilen the postposta that NewtonNewton heldbekletilen at CambridgeCambridge,
35
80088
3143
O Cambridge'de bir zamanlar Newton'un bulunduğu
01:39
and that was recentlyson günlerde heldbekletilen by StephenStephen HawkingHawking.
36
83231
2512
ve şimdi Stephen Hawking'in bulunduğu görevdeydi.
01:41
He's lessaz well knownbilinen than eitherya of them because
37
85743
2855
O her ikisinden daha az biliniyor, çünkü
01:44
he got this ideaFikir to make mechanicalmekanik computingbilgi işlem devicescihazlar
38
88598
3150
mekanik hesaplama cihazları fikrine sahipti
01:47
and never madeyapılmış any of them.
39
91748
2285
ve hiçbirini yapmadı.
01:49
The reasonneden he never madeyapılmış any of them, he's a classicklasik nerdinek öğrenci.
40
94033
3285
Hiçbirini yapmamasını nedeni, o tam bir maymun iştahlıydı.
01:53
EveryHer time he had a good ideaFikir, he'diçin ona think,
41
97318
2011
Ne zaman güzel bir fikir bulsa,
01:55
"That's brilliantparlak, I'm going to startbaşlama buildingbina that one.
42
99329
1448
"Bu çok güzel, bunu kesinlikle yapmalıyım.
01:56
I'll spendharcamak a fortuneservet on it. I've got a better ideaFikir.
43
100777
2595
buna bir servet harcamalıyım. Daha da güzel bir fikrim var.
01:59
I'm going to work on this one. (LaughterKahkaha) And I'm going to do this one."
44
103372
2360
Şimdi bunun üzerine çalışmalıyım (Gülüşmeler). Şimdi bunu yapmalıyım.
02:01
He did this untila kadar SirEfendim RobertRobert PeelPeel, then PrimeBaşbakan MinisterBakanı,
45
105732
2880
Bunu, başbakan Sir Robert Peel
02:04
basicallytemel olarak kickedtekmeledi him out of NumberNumarası 10 DowningDowning StreetSokak,
46
108612
2464
Downing caddesi 10 numaradan kovana kadar yaptı.
02:06
and kickingtekme him out, in those daysgünler, that meantdemek sayingsöz,
47
111076
2441
ve kovarken, o günlerde şöyle denirdi:
02:09
"I bidteklif you good day, sirBayım." (LaughterKahkaha)
48
113517
3152
"Size iyi günler dilerim, bayım"
02:12
The thing he designedtasarlanmış was this monstrositycanavar here,
49
116669
1980
Tasarladığı şeyler ucube gibiydi,
02:14
the analyticalanalitik enginemotor. Now, just to give you an ideaFikir of this,
50
118649
3439
analitik makine, size bir fikir vermek için,
02:17
this is a viewgörünüm from aboveyukarıdaki.
51
122088
1872
bu üstten görünüşü,
02:19
EveryHer one of these circlesçevreler is a cogCOG, a stackyığın of cogsSMM,
52
123960
3113
her bir daire, çark dişlisi, dişli kümesi,
02:22
and this thing is as bigbüyük as a steambuhar locomotivelokomotif.
53
127073
3236
ve bu şey buharlı bir lokomotif kadar büyüktür.
02:26
So as I go throughvasitasiyla this talk, I want you to imaginehayal etmek
54
130309
1991
bu konuşma boyunca, sizde bu devasa makineyi
02:28
this giganticDev machinemakine. We heardduymuş those wonderfulolağanüstü soundssesleri
55
132300
2644
hayal etmenizi istiyorum. Bu makineden çıkan muhteşem
02:30
of what this thing would have soundedkulağa like.
56
134944
1760
seslerin neye benzeyeceğini düşünün.
02:32
And I'm going to take you throughvasitasiyla the architecturemimari of the machinemakine
57
136704
1777
ve bu makinenin mimarisinin neye benzediğini size göstermeye çalışacağım.
02:34
— that's why it's computerbilgisayar architecturemimari
58
138481
1479
bu yüzden bilgisayar mimarisi denir.
02:35
and tell you about this machinemakine, whichhangi is a computerbilgisayar.
59
139960
3327
bir bilgisayar olan , bu makine hakkında konuşacağım,
02:39
So let's talk about the memorybellek. The memorybellek
60
143287
3403
hafızası hakkında kouşalım,
02:42
is very like the memorybellek of a computerbilgisayar todaybugün,
61
146690
2247
hafızası günümüz bilgisayarına çok benzer
02:44
exceptdışında it was all madeyapılmış out of metalmetal,
62
148937
2702
tamamıyla metalden yapılması hariç,
02:47
stacksyığınları and stacksyığınları of cogsSMM, 30 cogsSMM highyüksek.
63
151639
3544
dişli kümelerinden yapılma, 30 dişli boyunda
02:51
ImagineHayal a thing this highyüksek of cogsSMM,
64
155183
2070
bu yükseklikte dişlileri hayal edin
02:53
hundredsyüzlerce and hundredsyüzlerce of them,
65
157253
1755
binlerce ama binlerce
02:54
and they'veonlar ettik got numberssayılar on them.
66
159008
1890
üzerinde numaralar bulunmakta
02:56
It's a decimalondalık machinemakine. Everything'sHer şey donetamam in decimalondalık.
67
160898
2419
ondalık bir makine, yapılan herşey ondalık sistemde.
02:59
And he thought about usingkullanma binaryikili. The problemsorun
68
163317
1585
ikilik sistemde yapmayı düşünmüş, ancak
03:00
with usingkullanma binaryikili is that the machinemakine would have been so
69
164902
1718
ikilik sistemde yapılacak makine o kadar uzun
03:02
talluzun boylu, it would have been ridiculousgülünç. As it is, it's enormousmuazzam.
70
166620
3317
saçma derecede uzun ve çok büyük olurdu.
03:05
So he's got memorybellek.
71
169937
2059
ve hafızası var.
03:07
The memorybellek is this bitbit over here.
72
171996
2407
hafıza parçaları şu kısımda
03:10
You see it all like this.
73
174403
2330
şu şekilde görebilirsiniz.
03:12
This monstrositycanavar over here is the CPUCPU, the chipyonga, if you like.
74
176733
4535
şu çok büyük parça işlemci, çip de diyebilirsiniz
03:17
Of coursekurs, it's this bigbüyük.
75
181268
2250
tabii ki çok büyük
03:19
CompletelyTamamen mechanicalmekanik. This wholebütün machinemakine is mechanicalmekanik.
76
183518
2913
tamamen mekanik. Bütün makine mekanik
03:22
This is a pictureresim of a prototypeprototip for partBölüm of the CPUCPU
77
186431
4141
bu işlemcinin prototip bir parçasının resmi
03:26
whichhangi is in the ScienceBilim MuseumMüze.
78
190572
2139
bilim müzesinde bulunmakta
03:28
The CPUCPU could do the fourdört fundamentaltemel functionsfonksiyonlar of arithmeticaritmetik --
79
192711
3632
işlem dört temel matematiksel işlemi yapabilmekte
03:32
so additionilave, multiplicationçarpma, subtractionçıkarma, divisionbölünme --
80
196343
2453
ekleme, çıkarma, çarpma ve bölme
03:34
whichhangi alreadyzaten is a bitbit of a featfeat in metalmetal,
81
198796
3008
bu bir metal için önemli bir özellik
03:37
but it could alsoAyrıca do something that a computerbilgisayar does
82
201804
2629
aynı zamanda bilgisayarların yaptığı ama
03:40
and a calculatorhesap makinesi doesn't:
83
204433
1699
hesap makinelerinin yapamadığını yapmakta
03:42
this machinemakine could look at its ownkendi internal memorybellek and make a decisionkarar.
84
206132
3938
bu makine hafızasına bakıp karar verebilmelte
03:45
It could do the "if then" for basictemel programmersprogramcılar,
85
210070
2866
basit programlarda kullanılan "if-then" gibi
03:48
and that fundamentallyesasen madeyapılmış it into a computerbilgisayar.
86
212936
2140
bu temel olarak onu bir bilgisayar yapıyor.
03:50
It could computehesaplamak. It couldn'tcould just calculatehesaplamak. It could do more.
87
215076
4598
hesaplayabiliyor. Sadece bu değil daha fazlasının yapabiliyor
03:55
Now, if we look at this, and we stop for a minutedakika,
88
219674
2681
Şimdi buna bakıp, bir dakika
03:58
and we think about chipscips todaybugün, we can't
89
222355
1871
günümüzün çiplerine bakarsak
04:00
look insideiçeride a siliconsilikon chipyonga. It's just so tinyminik.
90
224226
3815
silikon çiplerin içine bakamayız çünkü çok küçükler
04:03
YetHenüz if you did, you would see something
91
228041
1801
eğer yapabilsek buna benzer
04:05
very, very similarbenzer to this.
92
229842
1822
bir şeyler görürüz
04:07
There's this incredibleinanılmaz complexitykarmaşa in the CPUCPU,
93
231664
2947
İşlemcinin içinde inanılmaz bir karmaşıklık
04:10
and this incredibleinanılmaz regularitydüzenlilik in the memorybellek.
94
234611
2692
ve hafızanın içinde inanılmaz bir düzenlilik vardır.
04:13
If you've ever seengörüldü an electronElektron microscopemikroskop pictureresim,
95
237303
1662
Eğer bir elektron mikroskobu resmine bakabilseydiniz
04:14
you'llEğer olacak see this. This all looksgörünüyor the sameaynı,
96
238965
1969
şöyle birşey görürsünüz
04:16
then there's this bitbit over here whichhangi is incrediblyinanılmaz complicatedkarmaşık.
97
240934
2566
Burada ki parçalar inanılmaz derece karmaşıktır
04:19
All this cogCOG wheeltekerlek mechanismmekanizma here is doing is what a computerbilgisayar does,
98
243500
3983
Bütün bu dişli mekanizması bir bilgisayarın yaptığı herşeyi yapabilir
04:23
but of coursekurs you need to programprogram this thing, and of coursekurs,
99
247483
2093
tabii ki bu şeyi programlamız gerekir,ve
04:25
BabbageBabbage used the technologyteknoloji of the day
100
249576
3025
Babbage o günün teknolojisini kullanarak
04:28
and the technologyteknoloji that would reappearyeniden görünür in the '50s, '60s and '70s,
101
252601
3646
ve 50'lerde, 60'larda ve 70'lerde yeniden ortaya çıkan teknolojiyi
04:32
whichhangi is punchyumruk cardskartları. This thing over here
102
256247
2869
delikli kartları kullandı. Bu görülen
04:35
is one of threeüç punchyumruk cardkart readersokuyucular in here,
103
259116
2824
üç adet delikli kart okuma cihazından biri
04:37
and this is a programprogram in the ScienceBilim MuseumMüze, just
104
261940
3680
ve buradan çok da uzak olmayan bilim müzesinde bulunan programlardan biri
04:41
not faruzak from here, createdoluşturulan by CharlesCharles BabbageBabbage,
105
265620
4393
Charles Babbage tarafından yaratıldı.
04:45
that is sittingoturma there — you can go see it —
106
270013
1868
orada duruyor -- Gidip görebilirsiniz--
04:47
waitingbekleme for the machinemakine to be builtinşa edilmiş.
107
271881
2441
makinenin yapılmasını bekliyordu.
04:50
And there's not just one of these, there's manyçok of them.
108
274322
3420
Ve sadece bunlardan biri değil , pek çoğu yapılmayı bekliyordu.
04:53
He preparedhazırlanmış programsprogramlar anticipatingtahmin this would happenolmak.
109
277742
3090
bunun olacağını tahmin ettiği için programları hazırladı.
04:56
Now, the reasonneden they used punchyumruk cardskartları was that JacquardJakarlı,
110
280832
1973
Jacquard'ın, delikli kartları kullanmasının nedeni
04:58
in FranceFransa, had createdoluşturulan the JacquardJakarlı loomtezgah,
111
282805
2172
Fransa'da, jakarlı tezgah yaratmıştı,
05:00
whichhangi was weavingdokuma these incredibleinanılmaz patternsdesenler controlledkontrollü by punchyumruk cardskartları,
112
284977
2678
delikli kartlar tarafından denetlenen bu inanılmaz desenler dokumasıydı,
05:03
so he was just repurposingrepurposing the technologyteknoloji of the day,
113
287655
2632
Bu yüzden o sadece günkü teknoloji tekrar kullandı,
05:06
and like everything elsebaşka he did, he's usingkullanma the technologyteknoloji
114
290287
2105
ve diğeryaptığı şeyler gibiı, o teknoloji kullanıyor
05:08
of his eraçağ, so 1830s, 1840s, 1850s, cogsSMM, steambuhar,
115
292392
4747
onun döneminde, yani 1830'larda, 1840'lar, 1850'ler, çarklı, buharlı,
05:13
mechanicalmekanik devicescihazlar. Ironicallyİronik bir şekilde, borndoğmuş the sameaynı yearyıl
116
297139
3938
mekanik cihazlar. İronik olarak, aynı yıl doğan
05:16
as CharlesCharles BabbageBabbage was MichaelMichael FaradayFaraday,
117
301077
2172
Michael Faraday, Charles Babbage gibi
05:19
who would completelytamamen revolutionizedevrim everything
118
303249
2677
herşey de devrim yapacaktı
05:21
with the dynamoDinamo, transformersTransformatörler, all these sortssıralar of things.
119
305926
2513
Dinamo, transformatör, tüm bu tür şeyler ile.
05:24
BabbageBabbage, of coursekurs, wanted to use provenkanıtlanmış technologyteknoloji,
120
308439
3158
Babbage, tabii ki, kanıtlanmış teknoloji kullanmak istedi,
05:27
so steambuhar and things.
121
311597
1553
Buhar ve diğer şeyler.
05:29
Now, he neededgerekli accessoriesAksesuarlar.
122
313150
1673
aksesuarlara ihtiyacı vardı..
05:30
ObviouslyBelli ki, you've got a computerbilgisayar now.
123
314823
1672
şimdi de bilgisayarlar var.
05:32
You've got punchyumruk cardskartları, a CPUCPU and memorybellek.
124
316495
2389
o zamanlar delikli kartları, işlemci ve bellek var.
05:34
You need accessoriesAksesuarlar you're going to come with.
125
318884
1935
kullanabileceğin aksesuarlar gerekir.
05:36
You're not just going to have that,
126
320819
1628
Bunları bir anda elde edemezsin.
05:38
So, first of all, you had soundses. You had a bellçan,
127
322447
2828
Mesela, ilk olarak, ses var ; bir zilin var
05:41
so if anything wentgitti wrongyanlış — (LaughterKahkaha) —
128
325275
2154
Eğer bir şeyler yanlış giderse -(Kahkaha) —
05:43
or the machinemakine neededgerekli the attendantgörevlisi to come to it,
129
327429
2345
veya makine için herhangi bir yardıma gerek olursa diye
05:45
there was a bellçan it could ringhalka. (LaughterKahkaha)
130
329774
1970
çalan bir zilin olurdu. (Kahkaha)
05:47
And there's actuallyaslında an instructiontalimat on the punchyumruk cardkart
131
331744
1536
Ve delikli kart aslında bir talimat olduğunu için
05:49
whichhangi saysdiyor "RingYüzük the bellçan." So you can imaginehayal etmek this "TingTing!"
132
333280
2902
"zili çal" diyor."Ting!" diye çaldığını hayal edebilirsiniz
05:52
You know, just stop for a momentan, imaginehayal etmek all those noisesgürültüler,
133
336182
2200
durun ve bütün o sesleri hayal edin
05:54
this thing, "Click' I tıklatın, clacklaklak clicktık clicktık clicktık,"
134
338382
1081
"tik, tak" seslerini
05:55
steambuhar enginemotor, "DingDing," right? (LaughterKahkaha)
135
339463
2937
Buhar motoru "ding", sesi? (Kahkaha)
05:58
You alsoAyrıca need a printeryazıcı, obviouslybelli ki, and everyoneherkes needsihtiyaçlar a printeryazıcı.
136
342400
2435
Ayrıca yazıcıya ihtiyacınız varsa, Açıkçası, herkese bir yazıcı gerekir.
06:00
This is actuallyaslında a pictureresim of the printingbaskı mechanismmekanizma for
137
344835
3008
Bu bir baskı mekanizmasının resmidir.
06:03
anotherbir diğeri machinemakine of his, calleddenilen the DifferenceFark EngineMotoru No. 2,
138
347843
2483
bu makine fark motoru No 2 adı verilen başka bir alettir.
06:06
whichhangi he never builtinşa edilmiş, but whichhangi the ScienceBilim MuseumMüze
139
350326
1935
oda hiç inşa edilmedi, ama Bilim Müzesi içinde
06:08
did buildinşa etmek in the '80s and '90s.
140
352261
2171
80'li ve 90'ların içinde inşa edildi.
06:10
It's completelytamamen mechanicalmekanik, again, a printeryazıcı.
141
354432
2275
yine tamamen mekanik, ama, bir yazıcı.
06:12
It printsbaskılar just numberssayılar, because he was obsessedkafayı takmış with numberssayılar,
142
356707
2698
sadece sayıları basıyordu çünkü sayılar ile saplantıydı.
06:15
but it does printbaskı ontoüstüne paperkâğıt, and it even does wordsözcük wrappingkaydırma,
143
359405
3517
ama kağıda yazdırıyordu kelime kaydırma bile yapabiliyordu,
06:18
so if you get to the endson of the linehat, it goesgider around like that.
144
362922
2772
yani satır sonuna kadar gelirseniz, böyle bir alt satır başına gelebiliyordu.
06:21
You alsoAyrıca need graphicsgrafik, right?
145
365694
1650
Ayrıca grafiklerde ihtiyacınız var, değil mi?
06:23
I mean, if you're going to do anything with graphicsgrafik,
146
367344
1556
Yani, Eğer grafik ile ilgili bir şeyler yapmak istiyorsunuz.
06:24
so he said, "Well, I need a plotterçizici. I've got a bigbüyük pieceparça of paperkâğıt
147
368900
2596
bu yüzden, "Evet, bana bir çizici gerekir. Bende büyük bir kağıt parçası var,
06:27
and an inkmürekkep pendolma kalem and I'll make it plotarsa."
148
371496
2108
ve bir mürekkepli kalem ve ben çizim yapacağım. "
06:29
So he designedtasarlanmış a plotterçizici as well,
149
373604
1830
Bu yüzden o bir çizici de tasarlanmıştır,
06:31
and, you know, at that pointpuan, I think he got prettygüzel much
150
375434
3925
ve, bilirsiniz ki bu noktada, sanırım çok sayıda aksesuarınız var.
06:35
a prettygüzel good machinemakine.
151
379359
1531
oldukça iyi bir makine.
06:36
AlongBoyunca comesgeliyor this womankadın, AdaAda LovelaceLovelace.
152
380890
2690
Bu kadın, Ada Lovelace geliyor.
06:39
Now, imaginehayal etmek these soireesyemekler, all these great and good comesgeliyor alonguzun bir.
153
383580
2721
Şimdi, akşam partilerinde, tüm bunları hayal edin.
06:42
This ladybayan is the daughterkız evlat of the maddeli, badkötü
154
386301
3092
Bu Bayan çok kötü, deli
06:45
and dangerous-to-knowtehlikeli biliyorum LordLord ByronByron,
155
389393
2422
ve tehlikeli olarak bilinen Lord Byron'un kızı,
06:47
and her motheranne, beingolmak a bitbit worriedendişeli that she mightbelki have
156
391815
2520
ve annesi, kızının Lord Byron'un kötü ve çılgın huylarını
06:50
inheritedmiras some of LordLord Byron'sByron'ın madnessMadness and badnesskötülük,
157
394335
2857
miras almasından tedirgin olur ve
06:53
thought, "I know the solutionçözüm: MathematicsMatematik is the solutionçözüm.
158
397192
3238
Kızı için "Çözümünü biliyorum: matematik çözümdür."
06:56
We'llWe'll teachöğretmek her mathematicsmatematik. That'llBu olacak calmsakin her down."
159
400430
2949
"Biz ona matematik öğretiriz. ve bu onu sakinleştirir." diye düşünür.
06:59
(LaughterKahkaha) Because of coursekurs,
160
403379
3756
(Kahkaha) Tabii çünkü,
07:03
there's never been a mathematicianmatematikçi that's gonegitmiş crazyçılgın,
161
407135
3915
hiç deliren bir matematikçi olmamıştı,
07:06
so, you know, that'llo olacak be fine. (LaughterKahkaha)
162
411050
2401
biliyorsunuz ki, bu güzel olacak. (Kahkaha)
07:09
Everything'llHer şey olacak be fine. So she's got this mathematicalmatematiksel trainingEğitim,
163
413451
3338
Her şey iyi olacaktır.Kız matematik eğitimini alır
07:12
and she goesgider to one of these soireesyemekler with her motheranne,
164
416789
2738
ve akşam partilerinden birine annesiyle birlikte gider,
07:15
and CharlesCharles BabbageBabbage, you know, getsalır out his machinemakine.
165
419527
2790
ve Charles Babbage makinesini çıkartır
07:18
The DukeDuke of WellingtonWellington is there, you know,
166
422317
1834
Wellington Dükü, oradadır,
07:20
get out the machinemakine, obviouslybelli ki demonstratesgösterir it,
167
424151
1572
makineyi göstererek, açıcka anlatıp gösterir,
07:21
and she getsalır it. She's the only personkişi in his lifetimeömür, really,
168
425723
3751
ve kız anlar.Babbage'nin hayatında
07:25
who said, "I understandanlama what this does,
169
429474
1292
"Bu makinenin ne yaptığını anladım ve bu makinenin
07:26
and I understandanlama the futuregelecek of this machinemakine."
170
430766
2207
geleceğini anlıyorum" diye konuşan tek kişiydi.
07:28
And we oweborçlu to her an enormousmuazzam amounttutar because we know
171
432973
3087
Bu kıza çok şey borçluyuz çünkü
07:31
a lot about the machinemakine that BabbageBabbage was intendingmüstakbel to buildinşa etmek
172
436060
2977
Babbage'ın yapmaya çalıştığı bu makineyi
07:34
because of her.
173
439037
1603
bu kız sayesinde öğrendik
07:36
Now, some people call her the first programmerprogramcı.
174
440640
2757
bazı insanlar onu ilk programcı olarak kabul eder
07:39
This is actuallyaslında from one of -- the paperkâğıt that she translatedtercüme.
175
443397
3386
bu kağıt aslında kendi çevirdiği kağıtlardan biridir.
07:42
This is a programprogram writtenyazılı in a particularbelirli stylestil.
176
446783
2911
Bu belirli bir tarzda yazılmış bir programdır.
07:45
It's not, historicallytarihsel, totallybütünüyle accuratedoğru that she's the first programmerprogramcı,
177
449694
3569
Tarihsel bir şekilde,kesin olarak ilk programcıdır diyemeyiz
07:49
and actuallyaslında, she did something more amazingşaşırtıcı.
178
453263
2053
aslında, o daha şaşırtıcı bir şey yaptı.
07:51
RatherDaha doğrusu than just beingolmak a programmerprogramcı,
179
455316
1570
Sadece bir programcı olmak yerine,
07:52
she saw something that BabbageBabbage didn't.
180
456886
2172
o ,Babbage'ın görmediği bir şey gördü.
07:54
BabbageBabbage was totallybütünüyle obsessedkafayı takmış with mathematicsmatematik.
181
459058
3184
Babbage tamamen matematik ile saplantılıydı.
07:58
He was buildingbina a machinemakine to do mathematicsmatematik,
182
462242
3949
matematik yapmak için bir makine inşa ediyordu
08:02
and LovelaceLovelace said, "You could do more than mathematicsmatematik
183
466191
3259
Lovelace, "Bu makinede matematikten daha fazlasını
08:05
on this machinemakine." And just as you do,
184
469450
2835
yapabilirsin dedi," ve sizin yaptığınız gibi
08:08
everyoneherkes in this roomoda already'szaten got a computerbilgisayar on them
185
472285
1625
bu odada herkesin bir bilgisayarı olduğu gibi
08:09
right now, because they'veonlar ettik got a phonetelefon.
186
473910
2054
şimdi bir telefona sahip olduğunuz gibi
08:11
If you go into that phonetelefon, everyher singletek thing in that phonetelefon
187
475964
2228
telefonun içine bakabilseniz, içindeki herşeyin
08:14
or computerbilgisayar or any other computingbilgi işlem devicecihaz
188
478192
2015
ya bir bilgisayar ya da hesaplama yapan bir cihaz olduğunu
08:16
is mathematicsmatematik. It's all numberssayılar at the bottomalt.
189
480207
2081
matematik olduğunu. Sayı temelli olduğunu anlarsınız.
08:18
WhetherOlup olmadığı it's videovideo or textMetin or musicmüzik or voiceses, it's all numberssayılar,
190
482288
4693
Bu video, metin, müzik veya ses olsun, sadece sayılar oluşur.
08:22
it's all, underlyingtemel it, mathematicalmatematiksel functionsfonksiyonlar happeningolay,
191
486981
3980
olayın altında yatan, her şeyin matematiksel fonksiyon olduğudur.
08:26
and LovelaceLovelace said, "Just because you're doing
192
490961
2105
Lovelace dedi ki "Sadece Matematiksel işlevler
08:28
mathematicalmatematiksel functionsfonksiyonlar and symbolssemboller
193
493066
3322
ve sembolleri yapması
08:32
doesn't mean these things can't representtemsil etmek
194
496388
2247
onları temsil ediyor anlamına gelmez
08:34
other things in the realgerçek worldDünya, suchböyle as musicmüzik."
195
498635
3353
gerçek dünyada, örneğin müzik gibi"
08:37
This was a hugeKocaman leapsıçrama, because BabbageBabbage is there sayingsöz,
196
501988
2734
bu büyük bir sıçrama yarattı .Babbage,
08:40
"We could computehesaplamak these amazingşaşırtıcı functionsfonksiyonlar and printbaskı out
197
504722
2222
"Biz bu şaşırtıcı fonksiyonları hesaplayıp
08:42
tablestablolar of numberssayılar and drawçekmek graphsgrafikleri," — (LaughterKahkaha) —
198
506944
3668
sayıları, grafikleri ve tabloları yazdırabiliriz. "-(Kahkaha)
08:46
and LovelaceLovelace is there and she saysdiyor, "Look,
199
510612
1896
Lovelace dedi ki "Bak,
08:48
this thing could even composeoluşturmak musicmüzik if you
200
512508
2476
Bu şey müzik bile yapabilir, eğer
08:50
told it a representationtemsil of musicmüzik numericallysayısal olarak."
201
514984
3548
ona müziği sayısal olarak gösterebilirsek"
08:54
So this is what I call Lovelace'sLovelace'nın LeapSıçrama.
202
518532
1569
bu yüzden buna Lovelace sıçraması olarak adlandrıyorum
08:56
When you say she's a programmerprogramcı, she did do some,
203
520101
3737
Onun bir programcı olduğunu söylerken, yaptığı bazı şeyler
08:59
but the realgerçek thing is to have said the futuregelecek is going to be
204
523838
3137
önemli olan gelecekte olacak şeyleri söylemesidir.
09:02
much, much more than this.
205
526975
2196
daha fazlası
09:05
Now, a hundredyüz yearsyıl latersonra, this guy comesgeliyor alonguzun bir,
206
529171
2179
Yüz yıl sonra, başka bir adam çıkınca,
09:07
AlanAlan TuringTuring, and in 1936, and inventsicat etti the computerbilgisayar all over again.
207
531350
5453
Alan Turing ve 1936'da bilgisayarı yeniden icat etti.
09:12
Now, of coursekurs, Babbage'sBabbage's machinemakine was entirelyBaştan sona mechanicalmekanik.
208
536803
2577
Babbage'nın makine tamamen mekanikdi.
09:15
Turing'sTuring'in machinemakine was entirelyBaştan sona theoreticalteorik.
209
539380
2531
Turing'ın makinesi tamamen teorik.
09:17
BothHer ikisi de of these guys were cominggelecek from a mathematicalmatematiksel perspectiveperspektif,
210
541911
2791
Bu adamlar matematiksel bir perspektiften geliyordu,
09:20
but TuringTuring told us something very importantönemli.
211
544702
2553
ama Turing çok önemli bir şey söyledi.
09:23
He laidkoydu down the mathematicalmatematiksel foundationsVakıflar
212
547255
2935
O bilgisayar bilimini için matematiksel teorilerin
09:26
for computerbilgisayar scienceBilim, and said,
213
550190
2113
temelleri atılmıştı, ve dedi ki,
09:28
"It doesn't mattermadde how you make a computerbilgisayar."
214
552303
3187
"Nasıl bilgisayar yaptığınızın önemli yoktur."
09:31
It doesn't mattermadde if your computer'sbilgisayarın mechanicalmekanik,
215
555490
1878
Bilgisayarınızın Babbage's gibi mekanik olmasının
09:33
like Babbage'sBabbage's was, or electronicelektronik, like computersbilgisayarlar are todaybugün,
216
557368
4410
veya bugünkü bilgisayar gibi elektronik olmasının önemi yoktur
09:37
or perhapsbelki in the futuregelecek, cellshücreler, or, again,
217
561778
2804
yada gelecekte hücreler halinde yada
09:40
mechanicalmekanik again, oncebir Zamanlar we get into nanotechnologynanoteknoloji.
218
564582
3146
yeniden mekanik halde; nanoteknolojiye ulaştığımız zaman
09:43
We could go back to Babbage'sBabbage's machinemakine
219
567728
2037
Babbage'nın makinesine doğru gidebiliriz
09:45
and just make it tinyminik. All those things are computersbilgisayarlar.
220
569765
2576
O makineyi küçültebiliriz. Bütün bu şeyler bilgisayarlardır.
09:48
There is in a senseduyu a computingbilgi işlem essenceöz.
221
572341
1632
Bilgisayarların bir özü olduğunu
09:49
This is calleddenilen the ChurchKiliseTuringTuring thesistez.
222
573973
2005
Buna Church–Turing tezi denir.
09:51
And so suddenlyaniden, you get this linkbağlantı where you say
223
575978
2667
Ve bu bağlamda, bağlantı kurmak istersek
09:54
this thing BabbageBabbage had builtinşa edilmiş really was a computerbilgisayar.
224
578645
2223
Babbage inşa ettiği bu şey gerçekten bir bilgisayardı.
09:56
In factgerçek, it was capableyetenekli of doing everything we do todaybugün
225
580868
2825
Aslında, bugünkü bilgisayarlar gibi her şeyi yapma kapasitesine sahipti,
09:59
with computersbilgisayarlar, only really slowlyyavaşça. (LaughterKahkaha)
226
583693
4832
sadece gerçekten çok yavaş bir şekilde yapıyordu. (Gülüşmeler)
10:04
To give you an ideaFikir of how slowlyyavaşça,
227
588525
2106
Ne kadar yavaş olduğuna dair size fikir vereyim
10:06
it had about 1k of memorybellek.
228
590631
3839
yaklaşık 1 k belleği vardı.
10:10
It used punchyumruk cardskartları, whichhangi were beingolmak fedfederasyon in,
229
594470
2918
Delikli kartlar kullanarak yüklemeler yapıldı.
10:13
and it ranran about 10,000 timeszamanlar slowerYavaş the first ZXZX81.
230
597388
5760
ve ZX81'den yaklaşık 10.000 kez daha yavaş çalışıyor.
10:19
It did have a RAMRAM packpaket.
231
603148
1603
Bir RAM paketi vardı.
10:20
You could addeklemek on a lot of extraekstra memorybellek if you wanted to.
232
604751
3179
İsterseniz ekstra Ram ekleyebilirsiniz.
10:23
(LaughterKahkaha) So, where does that bringgetirmek us todaybugün?
233
607930
2326
(Kahkaha) Yani, bize bugün ne göstermektedir.?
10:26
So there are plansplanları.
234
610256
1608
Bu yüzden planlar vardı.
10:27
Over in SwindonSwindon, the ScienceBilim MuseumMüze archivesarşiv,
235
611864
2933
Swindon Bilim Müzesi arşivinde,
10:30
there are hundredsyüzlerce of plansplanları and thousandsbinlerce of pagessayfalar
236
614797
1694
binlerce sayfa tutan yüzlerce plan bulunmaktadır.
10:32
of notesnotlar writtenyazılı by CharlesCharles BabbageBabbage about this analyticalanalitik enginemotor.
237
616491
3469
Charles Babbage tarafından bu analitik makine altyapısı hakkında yazılmış notlar.
10:35
One of those is a setset of plansplanları that we call PlanPlanı 28,
238
619960
3961
Bizim Plan 28 dediğimiz planlardan biri,
10:39
and that is alsoAyrıca the nameisim of a charitysadaka that I startedbaşladı
239
623921
2154
Aynı zamanda başlattığımız bir hayır kurumu adıdır.
10:41
with DoronDoron SwadeSwade, who was the curatormüze müdürü of computingbilgi işlem
240
626075
2734
bilgisayar küratörü olan Doron Swade ile
10:44
at the ScienceBilim MuseumMüze, and alsoAyrıca the personkişi who drovesürdü
241
628809
2239
Bilim Müzesin de ve aynı zamanda
10:46
the projectproje to buildinşa etmek a differencefark enginemotor,
242
631048
1430
bir fark motoru projesi yapacak olan kişidir,
10:48
and our planplan is to buildinşa etmek it.
243
632478
2558
ve bizim planımız bunu inşa etmektir.
10:50
Here in SouthGüney KensingtonKensington, we will buildinşa etmek the analyticalanalitik enginemotor.
244
635036
3866
Burada South Kensington, biz analitik makine inşa edeceğiz.
10:54
The projectproje has a numbernumara of partsparçalar to it.
245
638902
2002
Proje bölümlerden oluşur.
10:56
One was the scanningtarama of Babbage'sBabbage's archiveArşiv.
246
640904
2520
ilki Babbage'nın arşivi taramak,
10:59
That's been donetamam. The secondikinci is now the studyders çalışma
247
643424
1922
Bu işlem tamamlandı. İkinci çalışma,
11:01
of all of those plansplanları to determinebelirlemek what to buildinşa etmek.
248
645346
3110
bu planları çalışmak. Ne yapılacağını belirlemek için.
11:04
The thirdüçüncü partBölüm is a computerbilgisayar simulationsimülasyon of that machinemakine,
249
648456
4444
üçüncü bölüm Bu makinenin bir bilgisayar simülasyonu yapılmasıdır,
11:08
and the last partBölüm is to physicallyfiziksel olarak buildinşa etmek it at the ScienceBilim MuseumMüze.
250
652900
2923
ve son bölümde fiziksel olarak Bilim Müzesi'nde inşa etmektir.
11:11
When it's builtinşa edilmiş, you'llEğer olacak finallyen sonunda be ableyapabilmek to understandanlama how a computerbilgisayar worksEserleri,
251
655823
2576
Yapıldığı zaman, bu bilgisayarın çalışma şeklini anlamak mümkün olacak,
11:14
because ratherdaha doğrusu than havingsahip olan a tinyminik chipyonga in frontön of you,
252
658399
1834
çünkü önünüzde, küçük bir çip yerine
11:16
you've got to look at this humongousBellek Bilgisayar'ın thing and say, "AhAh,
253
660233
2610
Bu devasa şeye bakıp, "Ah" demek lazım
11:18
I see the memorybellek operatingişletme, I see the CPUCPU operatingişletme,
254
662843
3335
Bellek çalıştığını görüyorum, işlemcinin çalıştığını görüyorum,
11:22
I hearduymak it operatingişletme. I probablymuhtemelen smellkoku it operatingişletme." (LaughterKahkaha)
255
666178
3867
Ben çalıştığını duyuyorum. Muhtemelen kokusunu alıyorum ." (Kahkaha)
11:25
But in betweenarasında that we're going to do a simulationsimülasyon.
256
670045
2599
bu arada simülasyonları yapıyoruz.
11:28
BabbageBabbage himselfkendisi wroteyazdı, he said,
257
672644
1757
Babbage kendisi yazdıklarına göre
11:30
as soonyakında as the analyticalanalitik enginemotor existsvar,
258
674401
1618
analitik makine hayat geçince,
11:31
it will surelyelbette guidekılavuz the futuregelecek coursekurs of scienceBilim.
259
676019
3704
kesinllikle bilime yol gösterecektir.
11:35
Of coursekurs, he never builtinşa edilmiş it, because he was always fiddlingişe yaramaz
260
679723
1845
tabii ki asla inşa edilmedi, çünkü sürekli başka bir
11:37
with newyeni plansplanları, but when it did get builtinşa edilmiş, of coursekurs,
261
681568
2082
işle uğraşıyordu. eğer yapılsadı...
11:39
in the 1940s, everything changeddeğişmiş.
262
683650
3510
1940'larda, her şey değişti.
11:43
Now, I'll just give you a little tastedamak zevki of what it looksgörünüyor like
263
687160
1823
sadece neye benzediğini göstermek için,
11:44
in motionhareket with a videovideo whichhangi showsgösterileri
264
688983
2633
hareket halinde gösteren bir video ile
11:47
just one partBölüm of the CPUCPU mechanismmekanizma workingçalışma.
265
691616
4594
işlemci mekanizması çalışması göstereceğim.
11:55
So this is just threeüç setskümeler of cogsSMM,
266
699210
2999
Burada sadece üç adet çark var.
11:58
and it's going to addeklemek. This is the addingekleme mechanismmekanizma
267
702209
2822
ekleme yapacaklar. Bu toplama mekanizmasıdır
12:00
in actionaksiyon, so you imaginehayal etmek this giganticDev machinemakine.
268
705031
2657
hareket halindeyken bu makineyi hayal edin.
12:03
So, give me fivebeş yearsyıl.
269
707688
1159
bana beş yıl verin,
12:04
Before the 2030s happenolmak, we'lliyi have it.
270
708847
2344
2030 dan önce bu alete sahip olacağız
12:07
Thank you very much. (ApplauseAlkış)
271
711191
2970
Çok teşekkür ederim. (Alkış)
Translated by Meric Aydonat
Reviewed by Gorkem Aslankoc

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
John Graham-Cumming - Computer programmer
Computer programmer John Graham-Cumming keeps geek history alive by raising awareness for it's heroes and their inventions.

Why you should listen

John Graham-Cumming received his Ph.D. in computer security from Oxford University. A peripatetic programmer, he has worked in Silicon Valley, New York, the UK, Germany and France. In 2004, his open source POPFile program won a Jolt Productivity Award. He has authored two books: The Geek Atlas, a travel companion for math and science history enthusiasts; and GNU Make Unleashed, a guide for programmers. In 2009, he spearheaded a successful petition to the British Government demanding an apology for its persecution of Alan Turing for his homosexuality. His personal blog was rated among the "top 30 science blogs" by The Times in February 2010. And in October, 2010, he founded an organization dedicated to build Charles Babbage's famous analytical engine.

 

More profile about the speaker
John Graham-Cumming | Speaker | TED.com