TEDxMaui
Gary Greenberg: The beautiful nano details of our world
Gary Greenberg: Dünyamızın zarif nano detayları
Filmed:
Readability: 3.3
1,118,591 views
3 boyutlu bir mikroskop altında fotoğraflandığında, kum tanecikleri renkli şeker parçaları gibi, bir çiçekteki erkek organlar ise eğlence parklarındaki fantastik kuleler gibi görünür. Gary Greenberg mikro-dünyanın heyecan veren detaylarını gözler önüne seriyor.
Gary Greenberg - Micro photographer
Gary Greenberg is a photographer, biomedical researcher and inventor intent on giving us all a view of the microscopic wonders all around us. Full bio
Gary Greenberg is a photographer, biomedical researcher and inventor intent on giving us all a view of the microscopic wonders all around us. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:17
So I want to talk a little bit about seeing the world
0
1797
2467
Dünyayı tamamıyla eşsiz bir bakış açısından
00:20
from a totally unique point of view,
1
4264
2726
görmek hakkında konuşmak istiyorum biraz
00:22
and this world I'm going to talk about is the micro world.
2
6990
3025
ve hakkında konuşacağım bu dünya mikro-dünya
00:25
I've found, after doing this for many, many years,
3
10015
2580
Bunu çok uzun yıllar yaptıktan sonra keşfettim ki,
00:28
that there's a magical world behind reality.
4
12595
2716
gerçeğin arkasında sihirli bir dünya var.
00:31
And that can be seen directly through a microscope,
5
15311
3159
Ve bu dünya bir mikroskoptan direkt olarak görünebilmekte.
00:34
and I'm going to show you some of this today.
6
18470
2105
bugün size bunlardan bazılarını göstereceğim.
00:36
So let's start off looking at something rather not-so-small,
7
20575
3687
Çok da küçük olmayan bir şeye bakarak başlayalım,
00:40
something that we can see with our naked eye,
8
24262
2264
çıplak gözle görebileceğimiz bir şey ile,
00:42
and that's a bee. So when you look at this bee,
9
26526
2441
ve bu bir arı. Bu arıya baktığınız zaman,
00:44
it's about this size here, it's about a centimeter.
10
28967
2896
burada yaklaşık bu boyutta, yaklaşık 1 santim kadar.
00:47
But to really see the details of the bee, and really
11
31863
2288
Fakat arının detaylarını gerçekten görmek için ve gerçekten
00:50
appreciate what it is, you have to look a little bit closer.
12
34151
3729
taktir etmek için biraz daha yakından bakmanız gerekir.
00:53
So that's just the eye of the bee with a microscope,
13
37880
3086
Bu arının gözünün mikroskop ile görünümü
00:56
and now all of a sudden you can see that the bee has
14
40966
2347
ve şimdi bir de baktınız ki arının
00:59
thousands of individual eyes called ommatidia,
15
43313
2831
ommatidya adı verilen kendine özgü binlerce ayrı gözü var.
01:02
and they actually have sensory hairs in their eyes
16
46144
2432
Ve aslında gözlerinin içinde duyusal kıllara sahipler
01:04
so they know when they're right up close to something,
17
48576
2369
böylece bir şeyin hemen yakınında olduklarını biliyorlar.
01:06
because they can't see in stereo.
18
50945
3704
çünkü üç boyutlu göremiyorlar.
01:10
As we go smaller, here is a human hair.
19
54649
3704
Daha küçük resimlere geçersek, işte bir insan kılı.
01:14
A human hair is about the smallest thing that the eye can see.
20
58353
2819
Bir insan kılı gözün görebileceği en küçük şey kadardır.
01:17
It's about a tenth of a millimeter.
21
61172
2734
Bir milimetrenin onda biri kadardır.
01:19
And as we go smaller again,
22
63906
1176
Ve yine daha küçük bir resme bakarsak,
01:20
about ten times smaller than that, is a cell.
23
65082
3406
bundan 10 kat kadar daha küçük bir şeye, bir hücreye.
01:24
So you could fit 10 human cells
24
68488
2583
Yani, bir insan kılının çapına,
01:26
across the diameter of a human hair.
25
71071
3666
10 tane insan hücresi sığdırabilirsiniz.
01:30
So when we would look at cells, this is how I really got
26
74737
1586
Hücrelere baktığımızda, ben aslında biyolojiye ve bilime
01:32
involved in biology and science is by looking
27
76323
3268
bu şekilde bulaştım
01:35
at living cells in the microscope.
28
79591
2467
mikroskoptan canlı hücrelere bakarak.
01:37
When I first saw living cells in a microscope, I was
29
82058
2071
Mikroskopta canlı hücreleri ilk gördüğüm zaman,
01:40
absolutely enthralled and amazed at what they looked like.
30
84129
3899
tam anlamıyla büyülenmiştim ve neye benzediklerini görünce çok şaşırmıştım.
01:43
So if you look at the cell like that from the immune system,
31
88028
3316
Bağışıklık sisteminden bir hücreye böyle bakarsanız,
01:47
they're actually moving all over the place.
32
91344
1824
aslında onlar bir yere hareket ediyorlar.
01:49
This cell is looking for foreign objects,
33
93183
3750
Bu hücre yabancı nesneler arıyor,
01:52
bacteria, things that it can find.
34
96933
2357
bakteri, bulabileceği şeyler.
01:55
And it's looking around, and when it finds something,
35
99290
2648
Etrafına bakınıyor ve birşey bulduğu zaman
01:57
and recognizes it being foreign,
36
101938
2296
ve yabancı olduğunu fark ettiğinde,
02:00
it will actually engulf it and eat it.
37
104234
1292
o şeyi içine çekecek ve yiyecek.
02:01
So if you look right there, it finds that little bacterium,
38
105526
4284
Eğer tam şuraya bakarsanız, küçük bakteriyi buluyor
02:05
and it engulfs it and eats it.
39
109810
5622
ve içine çekip onu yiyor.
02:11
If you take some heart cells from an animal,
40
115432
3181
Eğer bir hayvandan kalp hücreleri alırsanız
02:14
and put it in a dish, they'll just sit there and beat.
41
118613
2896
ve onu bir petri kabına koyarsanız, orada öylece çalışmaya devam ederler.
02:17
That's their job. Every cell has a mission in life,
42
121509
3590
Onların işi bu. Hayatta her hücrenin bir görevi var
02:20
and these cells, the mission is
43
125099
1801
ve bu hücrelerin görevi
02:22
to move blood around our body.
44
126900
3527
vücudumuzda kanı dolaştırmak.
02:26
These next cells are nerve cells, and right now,
45
130427
2784
Sıradaki bu hücreler ise sinir hücreleri ve tam da şu anda,
02:29
as we see and understand what we're looking at,
46
133211
2936
gördüğümüz üzere, neye baktığımızı anlıyoruz,
02:32
our brains and our nerve cells are actually doing this
47
136147
2114
beyinlerimiz ve sinir hücrelerimiz aslında tam da şu anda bunu yapmakta.
02:34
right now. They're not just static. They're moving around
48
138261
2542
Durağan değiller. Etrafta hareket ediyorlar,
02:36
making new connections, and that's what happens when we learn.
49
140803
3502
yeni bağlantılar kuruyorlar ve öğrendiğimiz zaman olan şey de bu.
02:40
As you go farther down this scale here,
50
144305
2790
Bu ölçekten daha da aşağıya inerseniz,
02:42
that's a micron, or a micrometer, and we go
51
147095
2904
bu bir mikron, diğer bir deyişle bir mikrometre ve biz
02:45
all the way down to here to a nanometer
52
149999
2348
ta bir nanometreye ve angstroma kadar indik.
02:48
and an angstrom. Now, an angstrom is the size
53
152347
2757
Bir angstrom bir hidrojen atomunun
02:51
of the diameter of a hydrogen atom.
54
155104
3367
çapına eşittir.
02:54
That's how small that is.
55
158471
1633
O kadar küçüktür.
02:56
And microscopes that we have today can actually see
56
160104
2302
Günümüzde sahip olduğumuz mikroskoplar, aslında
02:58
individual atoms. So these are some pictures
57
162421
3058
tek tek atomları görebilmekte. Bunlar bu tek atomlara ait
03:01
of individual atoms. Each bump here is an individual atom.
58
165479
2833
bir kaç resim. Her çıkıntı tek bir atomu ifade ediyor.
03:04
This is a ring of cobalt atoms.
59
168312
2829
Bu kobalt atomlarının oluşturduğu bir halka.
03:07
So this whole world, the nano world, this area in here
60
171141
2658
Yani bu bütün dünyaya, buradaki bu alana
03:09
is called the nano world, and the nano world,
61
173799
3195
nano-dünya deniliyor ve nano-dünya,
03:12
the whole micro world that we see,
62
176994
3134
gördüğümüz tüm mikro-dünya
03:16
there's a nano world that is wrapped up within that, and
63
180128
3033
içinde sarılmış haldedir ve
03:19
the whole -- and that is the world of molecules and atoms.
64
183161
4395
bunlar molekül ve atomların dünyasıdır.
03:23
But I want to talk about this larger world,
65
187556
2458
Ama ben bu daha büyük dünya hakkında konuşmak istiyorum,
03:25
the world of the micro world.
66
190014
2337
mikro-dünya.
03:28
So if you were a little tiny bug living in a flower,
67
192351
4119
Eğer bir çiçekte yaşayan küçük bir böcek olsaydınız,
03:32
what would that flower look like, if the flower was this big?
68
196470
3151
bu çiçek neye benzerdi? Eğer çiçek bu kadar büyük olsaydı?
03:35
It wouldn't look or feel like anything that we see
69
199621
2515
Çiçeğe baktığımızda, gördüğümüz ya da dokunduğumuz
03:38
when we look at a flower. So if you look at this flower here,
70
202136
3294
hiç bir şeye benzemezdi. Eğer buradaki bu çiçeğe bakarsanız
03:41
and you're a little bug, if you're on that surface
71
205430
1832
ve siz küçük bir böcekseniz, bu çiçeğin şu yüzeyindeyseniz,
03:43
of that flower, that's what the terrain would look like.
72
207262
4066
yüzey bunun gibi görünürdü.
03:47
The petal of that flower looks like that, so the ant
73
211328
2376
Çiçeğin taç yaprakları böyle görünürdü, yani karınca
03:49
is kind of crawling over these objects, and if you look
74
213704
2681
bu nesnelerin üzerinde sürünmekte ve eğer bu bitkinin dişicik başına
03:52
a little bit closer at this stigma and the stamen here,
75
216385
3344
ve erkeklik organına biraz daha yakından bakarsanız,
03:55
this is the style of that flower, and you notice
76
219729
2745
bu çiçeğin tarzı bu ve fark edeceksiniz ki
03:58
that it's got these little -- these are like little jelly-like things
77
222474
4225
bu küçük- bizim mahmuz (çıkıntılar) dediğimiz
04:02
that are what are called spurs. These are nectar spurs.
78
226699
4742
jöle gibi şeylere sahip. Bunlar nektar (bitki özü) mahmuzları.
04:07
So this little ant that's crawling here, it's like
79
231441
2617
Bu küçük karınca burada sürünmekte,
04:09
it's in a little Willy Wonka land.
80
234058
1826
küçük bir Willy Wonka diyarında gibi.
04:11
It's like a little Disneyland for them. It's not like what we see.
81
235884
4135
Onlar için küçük bir Disneyland gibi. Bizim görüğümüz gibi değil.
04:15
These are little bits of individual grain of pollen
82
240019
3903
Bunlar küçük polen tanecikleri
04:19
there and there, and here is a --
83
243922
3446
orada, orada ve burada
04:23
what you see as one little yellow dot of pollen,
84
247368
2578
tek bir sarı polen tanesi olarak gördüğünüz şeye,
04:25
when you look in a microscope, it's actually made
85
249946
1964
mikroskoptan baktığınız zaman,
04:27
of thousands of little grains of pollen.
86
251910
3764
binlerce polen tanesinden yapıldığını anlarsınız.
04:31
So this, for example, when you see bees flying around
87
255674
2235
Örneğin bu, küçük bitkilerin etrafında uçuşan arıları
04:33
these little plants, and they're collecting pollen,
88
257909
2805
gördüğünüz zaman ve onlar polen topluyorlar,
04:36
those pollen grains that they're collecting, they pack
89
260714
2423
topladıkları bu küçük polen tanelerini
04:39
into their legs and they take it back to the hive,
90
263137
2433
bacaklarında biriktiriyorlar ve kovanlarına götürüyorlar.
04:41
and that's what makes the beehive,
91
265570
2630
Arı kovanını arı kovanı yapan şey de budur,
04:44
the wax in the beehive. And they're also collecting nectar,
92
268200
3818
arı kovanındaki balmumudur. Ve onlar aynı zamanda nektar da topluyorlar
04:47
and that's what makes the honey that we eat.
93
272018
3911
ve yediğimiz balı meydana getiren şey budur.
04:51
Here's a close-up picture, or this is actually a regular picture
94
275929
3257
İşte yakından çekilmiş bir fotoğraf ve bu da bir su sümbülünün
04:55
of a water hyacinth, and if you had really, really good vision,
95
279186
2673
sıradan bir resmi. Eğer çıplak göz ile çok ama çok iyi görme yetisine sahip olsaydınız,
04:57
with your naked eye, you'd see it about that well.
96
281859
2561
onu bu kadar iyi görebilirdiniz.
05:00
There's the stamen and the pistil. But look what the stamen
97
284420
2628
Bitkinin erkeklik organı ve dişi organı burada. Ama bakın erkeklik organı ve dişilik organı
05:02
and the pistil look like in a microscope. That's the stamen.
98
287048
3514
mikroskoptan nasıl görünüyorlar. Bu erkeklik organı.
05:06
So that's thousands of little grains of pollen there,
99
290562
2651
Orada binlerce küçük polen tanecikleri var
05:09
and there's the pistil there, and these are the little things
100
293213
3286
ve burada dişilik organı ve bunlar tüy adı verilen
05:12
called trichomes. And that's what makes the flower give
101
296499
3719
küçük şeyler. Ve çiçeğe kokusunu veren de budur
05:16
a fragrance, and plants actually communicate
102
300218
3960
ve bitkiler, kokuları aracılığıyla birbirleriyle
05:20
with one another through their fragrances.
103
304178
5394
iletişim kurarlar aslında.
05:25
I want to talk about something really ordinary,
104
309572
2368
Gerçekten sıradan bir şey ile ilgili konuşmak istiyorum,
05:27
just ordinary sand.
105
311940
1924
sadece sıradan kum.
05:29
I became interested in sand about 10 years ago,
106
313864
1930
Yaklaşık 10 yıl önce Maui'den gelen kumu ilk gördüğümde,
05:31
when I first saw sand from Maui,
107
315794
2561
kuma olan ilgim başladı
05:34
and in fact, this is a little bit of sand from Maui.
108
318355
3147
ve işin aslı, bu Maui'den gelen bir parça kum.
05:37
So sand is about a tenth of a millimeter in size.
109
321502
3031
Yani kum boyut olarak bir milimin onda biri kadardır.
05:40
Each sand grain is about a tenth of a millimeter in size.
110
324533
2911
Her bir kum tanesi, boyut olarak bir milimetrenin onda biri kadardır.
05:43
But when you look closer at this, look at what's there.
111
327444
2583
Ama buna yakından baktığınızda, bakın burada ne var.
05:45
It's really quite amazing. You have microshells there.
112
330027
3502
Gerçekten oldukça harika. Orada mikro kabuklar var.
05:49
You have things like coral.
113
333529
2193
Mercanımsı şeyler var.
05:51
You have fragments of other shells. You have olivine.
114
335722
3534
Diğer kabukların kokusu var. Olivin var.
05:55
You have bits of a volcano. There's a little bit
115
339256
2196
Volkan parçacıklar var. Şurada bir parça volkan var.
05:57
of a volcano there. You have tube worms.
116
341452
2627
Tüpsü solucanları var.
05:59
An amazing array of incredible things exist in sand.
117
344079
4726
Kumda, bir dizi inanılmaz şey bulunmakta.
06:04
And the reason that is, is because in a place like this island,
118
348805
2679
Sebebi de şu; bu ada gibi bir yerde,
06:07
a lot of the sand is made of biological material
119
351484
2366
kumun çoğu, biyolojik maddeden yapılır
06:09
because the reefs provide a place where all these
120
353850
2997
çünkü resifler, tüm bu mikroskobik hayvanların
06:12
microscopic animals or macroscopic animals grow,
121
356847
3890
büyüyebileceği bir ortam sağlıyor
06:16
and when they die, their shells and their teeth
122
360737
2338
ve öldüklerinde, hayvanların kabukları, dişleri
06:18
and their bones break up and they make grains of sand,
123
363075
2342
ve kemikleri parçalanıyor ve kum taneciklerini meydana getiriyor,
06:21
things like coral and so forth.
124
365417
2970
mercan ve benzeri şeyler.
06:24
So here's, for example, a picture of sand from Maui.
125
368387
3793
İşte burada, örneğin, Maui'deki kumun bir resmi.
06:28
This is from Lahaina,
126
372180
2537
Bu Lahaina'dan
06:30
and when we're walking along a beach, we're actually
127
374717
1730
ve sahil boyunca yürürken, biz aslında
06:32
walking along millions of years of biological and geological history.
128
376447
3454
milyonlarca yıllık biyolojik ve jeolojik tarih boyunca yürüyoruz.
06:35
We don't realize it, but it's actually a record
129
379901
2467
Bunun farkına varmıyoruz ama aslında bu tüm
06:38
of that entire ecology.
130
382368
2573
ekolojinin kaydıdır.
06:40
So here we see, for example, a sponge spicule,
131
384941
3158
İşte burada görüyoruz, örneğin, bir sünger spikülü,
06:43
two bits of coral here,
132
388099
2586
2 parça mercan burada,
06:46
that's a sea urchin spine. Really some amazing stuff.
133
390685
3850
bu bir deniz kestanesi dikeni. Gerçekten harika.
06:50
So when I first looked at this, I was -- I thought,
134
394535
2377
Buna ilk baktığımda -- düşündüm ki
06:52
gee, this is like a little treasure trove here.
135
396912
1749
Vay canına, burada küçük bir hazine yatıyor gibi.
06:54
I couldn't believe it, and I'd go around dissecting
136
398661
2166
İnanamadım, ve küçük parçacıkları
06:56
the little bits out and making photographs of them.
137
400827
3309
dikkatlice inceleyip, fotoğraflarını çekmek istedim.
07:00
Here's what most of the sand in our world looks like.
138
404136
2511
Dünyamızdaki kumun çoğunun görünümü böyle.
07:02
These are quartz crystals and feldspar,
139
406647
3261
Bunlar kuvars kristaller ve feldispatlar,
07:05
so most sand in the world on the mainland
140
409908
2461
dünyada anakara üzerindeki kumun çoğu
07:08
is made of quartz crystal and feldspar. It's the erosion of granite rock.
141
412369
3750
kuvars kristali ve feldispatlardan meydana gelmektedir. Bu granit kayalarının erozyonudur.
07:12
So mountains are built up, and they erode away by water
142
416119
4351
Yani, dağlar oluştu ve su, yağmur, buz
07:16
and rain and ice and so forth,
143
420470
2027
ve benzeri ile aşındı
07:18
and they become grains of sand.
144
422497
1306
ve kum tanecikleri haline geldi.
07:19
There's some sand that's really much more colorful.
145
423803
2450
Çok daha renkli bir takım kum var.
07:22
These are sand from near the Great Lakes,
146
426253
2069
Bunlar Büyük Göller yakınından alınan kumlar
07:24
and you can see that it's filled with minerals
147
428337
2011
ve pembe lal taşı ya da yeşil pistasit gibi mineraller
07:26
like pink garnet and green epidote, all kinds of amazing stuff,
148
430348
3492
ve her türlü şaşırtıcı şeylerle dolu olduğunu görebilirsiniz
07:29
and if you look at different sands from different places,
149
433840
2384
ve eğer farklı yerlerden farklı kumlara bakarsanız,
07:32
every single beach, every single place you look at sand,
150
436224
3251
her bir kumsalda, kuma baktığınız her bir yerde,
07:35
it's different. Here's from Big Sur, like they're little jewels.
151
439475
5032
kum farklıdır. İşte bu Big Sur'dan, küçük kıymetli taşlar gibiler.
07:40
There are places in Africa where they do the mining
152
444507
2489
Afrika'da değerli taş madenciliği yapılan yerler var.
07:42
of jewels, and you go to the sand where the rivers have
153
446996
4169
Kumu okyanusa götüren nehirlerin kumlarını görmek
07:47
the sand go down to the ocean, and it's like literally looking
154
451165
2299
kelimenin tam anlamıyla, çok küçük mücehverlere
07:49
at tiny jewels through the microscope.
155
453464
2863
mikroskoptan bakmaya benzer.
07:52
So every grain of sand is unique. Every beach is different.
156
456327
3177
Yani her bir kum tanesi eşsizdir. Her kumsal farklıdır.
07:55
Every single grain is different. There are no two grains
157
459504
3182
Her bir tanecik farklıdır. Dünyada birbirine benzeyen
07:58
of sand alike in the world.
158
462686
1700
iki kum tanesi yoktur.
08:00
Every grain of sand is coming somewhere and going somewhere.
159
464386
3532
Her bir kum tanesi bir yere geliyor ve bir yere gidiyor.
08:03
They're like a snapshot in time.
160
467918
3728
Zaman içindeki şipşak fotoğraflar gibiler.
08:07
Now sand is not only on Earth, but sand is
161
471646
3423
Kum sadece Dünya'da yok, kum tüm evrende
08:10
ubiquitous throughout the universe. In fact, outer space
162
475069
2598
her yerde var. Aslında, uzay boşluğu kum ile dolu
08:13
is filled with sand, and that sand comes together
163
477667
3664
ve bu kum gezegenlerimizi ve ayı oluşturmak için
08:17
to make our planets and the Moon.
164
481331
3197
bir araya gelmekte.
08:20
And you can see those in micrometeorites.
165
484528
1582
Bunları mikro meteroitlerde de görebilirsiniz.
08:22
This is some micrometeorites that the Army gave me,
166
486110
2543
Bu, ordunun bana verdiği bir kaç mikro meteroit.
08:24
and they get these out of the drinking wells in the South Pole.
167
488653
3094
Bunlar Güney Kutbunda içme suyu kuyularından çıkarılıyor.
08:27
And they're quite amazing-looking, and these are the
168
491747
2746
Oldukça muhteşem görünüşlüler ve bunlar da
08:30
tiny constituents that make up the world that we live in --
169
494493
4424
içinde yaşadığımız dünyayı - gezegenleri ve ayı
08:34
the planets and the Moon.
170
498917
1915
oluşturan küçük öğeler.
08:36
So NASA wanted me to take some pictures of Moon sand,
171
500832
3244
Nasa Ay'daki kumun resimlerini çekmemi istedi.
08:39
so they sent me sand from all the different landings
172
504076
2263
Bana, 40 yıl önceki Apollo görevinin farklı inişlerinden
08:42
of the Apollo missions that happened 40 years ago.
173
506339
4478
getirilen kumlar gönderdiler.
08:46
And I started taking pictures with my three-dimensional microscopes.
174
510817
3640
3 boyutlu mikroskoplarımla resimler çekmeye başladım.
08:50
This was the first picture I took. It was kind of amazing.
175
514457
2967
Bu çektiğim ilk resimdi. Bu muhteşemdi.
08:53
I thought it looked kind of a little bit like the Moon, which is sort of interesting.
176
517424
3783
Birazcık da olsa Ay'a benzediğini düşündüm ki bu çok ilginçti.
08:57
Now, the way my microscopes work is, normally
177
521207
2663
Şimdi, mikroskoplarımın çalışma şekli şöyle; normalde
08:59
in a microscope you can see very little at one time,
178
523870
2466
mikroskoptan tek seferde aldığınız görüntü ile çok az görebilirsiniz,
09:02
so what you have to do is you have to refocus the microscope,
179
526336
2947
yapmanız gereken şey, mikroskobu tekrar odaklamaktır,
09:05
keep taking pictures, and then I have a computer program
180
529283
3791
resim çekmeye devam edin ve daha sonra bütün bu resimleri
09:08
that puts all those pictures together
181
533074
2474
birleştirerek tek bir resim haline getiren bir bilgisayar programı var,
09:11
into one picture so you can see actually what it looks like,
182
535548
3122
böylece neye benzediğini görebilirsiniz
09:14
and I do that in 3D. So there, you can see,
183
538670
3235
ve ben bunu 3 boyutlu yapıyorum. İşte orada, görebilirsiniz,
09:17
is a left-eye view. There's a right-eye view.
184
541905
2702
sol göz bakışı. Burada bir sağ göz bakışı var.
09:20
So sort of left-eye view, right-eye view.
185
544607
2553
Bir çeşit sol göz, sağ göz bakışı.
09:23
Now something's interesting here. This looks very different
186
547160
2368
Şimdi burada bir şey ilginç. Bu, Dünya'da gördüğüm
09:25
than any sand on Earth that I've ever seen, and I've
187
549528
2378
her kumdan çok daha farklı görünmekte
09:27
seen a lot of sand on Earth, believe me. (Laughter)
188
551906
3800
ve ben Dünya'da çok kum gördüm. İnanın bana. (Kahkahalar)
09:31
Look at this hole in the middle. That hole was caused
189
555706
2958
Ortadaki bu deliğe bakın. Bu deliğe aya çarpan bir
09:34
by a micrometeorite hitting the Moon.
190
558664
2339
mikro meteorit neden olmuştur.
09:36
Now, the Moon has no atmosphere, so micrometeorites
191
561003
2357
Ay'da hiç atmosfer yok. Yani mikro meteoritler
09:39
come in continuously, and the whole surface of the Moon
192
563360
3216
devamlı olarak gelmekte ve şimdi Ay'ın bütün yüzeyi
09:42
is covered with powder now, because for four billion years
193
566576
2600
toz ile kaplı çünkü 4 milyar yıl boyunca,
09:45
it's been bombarded by micrometeorites,
194
569176
2794
mikro meteoritler tarafından bombardımana uğradı
09:47
and when micrometeorites come in at about
195
571970
2390
ve mikro meteoritler saatte yaklaşık 30 ile 90.000 kilometre ile
09:50
20 to 60,000 miles an hour, they vaporize on contact.
196
574360
4010
gelerek her hangi bir şeye temas ettiklerinde buharlaşırlar.
09:54
And you can see here that that is --
197
578370
1910
Burada görebilirsiniz ki,
09:56
that's sort of vaporized, and that material is holding this
198
580280
2594
bu bir şekilde buharlaşmış, şu madde
09:58
little clump of little sand grains together.
199
582874
2546
bu küçük kum tanecikleri yığınını bir arada tutuyor.
10:01
This is a very small grain of sand, this whole thing.
200
585420
2179
Tüm bu gördüğünüz çok küçük bir kum tanesi.
10:03
And that's called a ring agglutinate.
201
587599
2160
Buna yapışkan çemberi denilmekte.
10:05
And many of the grains of sand on the Moon look like that,
202
589759
3944
Ay'daki kum tanelerinin çoğu bunun gibi görünmekte
10:09
and you'd never find that on Earth.
203
593703
3457
ve bunu Dünya'da asla bulamazsınız.
10:13
Most of the sand on the Moon,
204
597160
3253
Ay'daki kumun çoğu özellikle
10:16
especially -- and you know when you look at the Moon,
205
600413
1699
ve aya baktığınızda bilirsiniz,
10:18
there's the dark areas and the light areas. The dark areas
206
602112
2360
karanlık alanlar ve aydınlık alanlar vardır. Karanlık alanlar,
10:20
are lava flows. They're basaltic lava flows,
207
604472
4141
lav akıntılarıdır. Bazaltik lav akıntılarıdır
10:24
and that's what this sand looks like, very similar
208
608613
2665
ve bu kum ona benziyor, Haleakala'da görebileceğiniz
10:27
to the sand that you would see in Haleakala.
209
611278
3763
kuma çok benzer.
10:30
Other sands, when these micrometeorites come in,
210
615041
3423
Diğer kumlar, bu mikro meteoritler geldiğinde,
10:34
they vaporize and they make these fountains,
211
618464
3089
buharlaşırlar, ve bu fıskiyeleri oluştururlar.
10:37
these microscopic fountains that go up into the --
212
621553
2623
Bu mikroskobik fıskiyeler, yukarıya giden--
10:40
I was going to say "up into the air," but there is no air --
213
624176
2364
"havaya giden" diyecektim, ama hiç hava yok
10:42
goes sort of up, and these microscopic glass beads
214
626540
4220
bir şekilde yukarıya gider ve hemen bu çok küçük
10:46
are formed instantly, and they harden, and by the time
215
630791
2513
cam boncuklar oluşur ve katılaşırlar ve zamanla
10:49
they fall down back to the surface of the Moon,
216
633304
3385
Ay'ın yüzeyine tekrar düşerler
10:52
they have these beautiful colored glass spherules.
217
636689
2896
çok güzel renkli cam küreleri var.
10:55
And these are actually microscopic;
218
639585
1545
Ve bunlar aslında çok küçükler;
10:57
you need a microscope to see these.
219
641130
2968
bunları görmek için bir mikroskoba ihtiyacınız var.
10:59
Now here's a grain of sand that is from the Moon,
220
644098
3437
İşte burada, Ay'dan gelen bir kum tanesi var
11:03
and you can see that the entire
221
647535
2154
ve bütün kristal yapının hala
11:05
crystal structure is still there.
222
649689
2483
orada olduğunu görebilirsiniz.
11:08
This grain of sand is probably about
223
652172
2148
Bu kum tanesi, muhtemelen yaklaşık
11:10
three and a half or four billion years old,
224
654320
2282
3.5 ya da 4 milyar yıllık
11:12
and it's never eroded away like the way we have sand
225
656602
2191
ve Dünyamızdaki kumun su, düşme ya da hava
11:14
on Earth erodes away because of water and tumbling,
226
658793
4019
ve benzeri şeyler yüzünden aşındığı gibi hiç aşınmamış.
11:18
air, and so forth. All you can see is a little bit of erosion
227
662812
3250
Tüm görebildiğiniz, şurada güneş tarafından oluşmuş
11:21
down here by the Sun, has these solar storms,
228
666062
4607
küçük bir erozyon (güneş fırtınaları) ve bu erozyon
11:26
and that's erosion by solar radiation.
229
670669
4763
güneşteki radyasyon yüzünden olmuş.
11:31
So what I've been trying to tell you today is
230
675432
2586
Bugün size anlatmaya çalıştığım şey,
11:33
things even as ordinary as a grain of sand
231
678018
3569
bir kum tanesi kadar sıradan şeyler bile, daha yakından
11:37
can be truly extraordinary if you look closely
232
681587
2975
ve daha farklı ve yeni bir bakış açısından bakarsanız
11:40
and if you look from a different and a new point of view.
233
684562
3305
gerçekten de sıra dışı olabilir.
11:43
I think that this was best put by William Blake when he said,
234
687867
4375
Bence William Blake bunu şu sözleriyle en iyi şekilde dile getirmiştir:
11:48
"To see a world in a grain of sand
235
692242
2542
"Bir kum tanesinde bir dünya,
11:50
and a heaven in a wild flower,
236
694784
2754
ve bir kır çiçeğinde bir cenneti görmek için,
11:53
hold infinity in the palm of your hand,
237
697538
2333
sonsuzluğu avcunuzun içinde
11:55
and eternity in an hour."
238
699871
2333
ve ebediyeti bir saatin içinde tutun."
11:58
Thank you. (Applause)
239
702204
3729
Teşekkürler. (Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Gary Greenberg - Micro photographerGary Greenberg is a photographer, biomedical researcher and inventor intent on giving us all a view of the microscopic wonders all around us.
Why you should listen
A photographer and filmmaker with a Ph.D. in biomedical research, Gary Greenberg creates new ways to capture the spectacular landscapes that are hidden from everyday perception inside grains of sand, human cells and flower petals. Using high-definition, three-dimensional light microscopes -- for which he holds 18 patents -- Greenberg makes the miracles of nature tangible, exposing their hidden details. Most recently, Greenberg turned his attention to sand grains, photographing samples from around the world for the book, A Grain of Sand: Nature's Secret Wonder. For it, Greenberg even photographed moon sand returned from NASA’s Apollo 11 Mission.
Greenberg has also taught at the University of Southern California and has been a featured artist at the Science Museum of Minnesota.
Gary Greenberg | Speaker | TED.com