ABOUT THE SPEAKER
Lisa Bu - Passionate reader
Lisa Bu has built a career helping people find great stories to listen to. Now she tells her own story.

Why you should listen

At TED's annual staff retreat, everyone has to get up and talk about something -- either about work, or about something interesting from their own lives. In fall 2012, our own Lisa Bu prepared a talk about her love of reading. And our quiet, funny and efficient Content Distribution Manager simply brought down the house, with a story that's too good not to share. We are thrilled and proud that Lisa is the first TED staffer ever to be invited to speak on the mainstage at the TED Conference.

Born and raised in Hunan, China, Lisa Bu has been with TED since 2011. Before that, she spent seven years as a talk show producer and a digital media content director at Wisconsin Public Radio. She's also a computer programmer, with a PhD in journalism and an MBA in information systems from the University of Wisconsin-Madison, as well as a BA in Chinese from Nanjing University in China.

More profile about the speaker
Lisa Bu | Speaker | TED.com
TED2013

Lisa Bu: How books can open your mind

Lisa Bu: Kitaplar zihninizi nasıl açar?

Filmed:
4,963,279 views

Çocukluğunuzdan beri kurduğunuz bir hayal gerçekleşmezse ne olur? Lisa Bu, ABD'de yeni hayatına adapte olmaya çalışırken, zihninin ufuklarını geliştirmek ve kendine yeni bir yol çizmek için kitaplara başvurdu. Kitapların sihri üzerine bu sevimli ve kişisel konuşmasında Lisa okumaya yönelik benzersiz yaklaşımını bizlerle paylaşıyor.
- Passionate reader
Lisa Bu has built a career helping people find great stories to listen to. Now she tells her own story. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

Bir jimnastikçi olmak için,
00:12
So I was trainedeğitilmiş to becomeolmak a gymnastjimnastikçi
0
607
2712
00:15
for two yearsyıl in HunanHunan, ChinaÇin in the 1970s.
1
3319
3656
1970'lerde Çin'in Hunan Eyaleti'nde iki yıl boyunca eğitim gördüm.
00:18
When I was in the first gradesınıf, the governmenthükümet
2
6975
2545
Birinci sınıfta iken,
00:21
wanted to transferaktarma me to a schoolokul for athletessporcular,
3
9520
2607
devlet beni bir atletizm okuluna göndermek istedi,
00:24
all expensesgiderleri paidödenmiş.
4
12127
2048
tüm masraflarım karşılanacaktı.
00:26
But my tigerKaplan motheranne said, "No."
5
14175
2648
Ama benim kaplan annem bu teklifi reddetti.
00:28
My parentsebeveyn wanted me to becomeolmak
6
16823
2136
Annem ve babam kendileri gibi
00:30
an engineermühendis like them.
7
18959
2104
mühendis olmamı istiyorlardı.
00:33
After survivinghayatta kalan the CulturalKültürel RevolutionDevrim,
8
21063
2087
Kültür Devrimi'nde hayatta kalmayı başardıktan sonra, onlar
00:35
they firmlysıkıca believedinanılır there's only one sure way to happinessmutluluk:
9
23150
3809
kesinlikle mutluluğa giden tek bir yol olduğuna körü körüne inanıyorlardı:
00:38
a safekasa and well-paidiyi ücretli job.
10
26959
2933
bu da güvenli ve dolgun maaşlı bir işti.
00:41
It is not importantönemli if I like the job or not.
11
29892
2795
İşi sevmem ya da sevmemem önemli değildi.
00:44
But my dreamrüya was to becomeolmak a ChineseÇince operaopera singerşarkıcı.
12
32687
5280
Ama benim hayalim bir Çin operası şarkıcısı olmaktı.
00:49
That is me playingoynama my imaginaryhayali pianopiyano.
13
37967
3648
İşte burada hayali piyanomu çalıyorum.
00:53
An operaopera singerşarkıcı mustşart startbaşlama trainingEğitim younggenç
14
41615
2184
Bir opera şarkıcısı, cambazlığı öğrenmek için
00:55
to learnöğrenmek acrobaticsakrobasi,
15
43799
1584
eğitimine küçük yaşta başlamalıdır.
00:57
so I trieddenenmiş everything I could to go to operaopera schoolokul.
16
45383
2944
Bu yüzden opera okuluna gidebilmek için her şeyi denedim, elimden gelen her şeyi yaptım.
01:00
I even wroteyazdı to the schoolokul principalAsıl adı
17
48327
2267
Hatta okul müdürüne
01:02
and the hostevsahibi of a radioradyo showgöstermek.
18
50594
2761
ve bir radyo programcısına dahi mektup yazdım.
01:05
But no adultsyetişkinler likedsevilen the ideaFikir.
19
53355
3806
Ama hiçbir yetişkin bu fikirden hoşlanmadı.
01:09
No adultsyetişkinler believedinanılır I was seriousciddi.
20
57161
2723
Hiçbir yetişkin benim ciddi olduğuma inanmadı.
01:11
Only my friendsarkadaşlar supporteddestekli me, but they were kidsçocuklar,
21
59884
3244
Beni destekleyen yalnızca arkadaşlarım oldu, ama onlar da çocuktular,
01:15
just as powerlessgüçsüz as I was.
22
63128
2756
dolayısıyla benim kadar güçsüzdüler.
01:17
So at ageyaş 15, I knewbiliyordum I was too oldeski to be trainedeğitilmiş.
23
65884
5765
15 yaşına geldiğimde, opera eğitimi için artık çok geç kaldığımı biliyordum.
01:23
My dreamrüya would never come truedoğru.
24
71649
2967
Hayalim asla gerçekleşmeyecekti.
01:26
I was afraidkorkmuş that for the restdinlenme of my life
25
74616
3308
Hayatımın geri kalanını düşündükçe korkuyordum.
01:29
some second-classikinci sınıf happinessmutluluk
26
77924
2037
Umudum en iyi ihtimalle
01:31
would be the besten iyi I could hopeumut for.
27
79961
2537
ikinci sınıf bir mutluluk sahibi olmaktı.
01:34
But that's so unfairhaksız.
28
82498
2428
Ama bu hiç de adil değildi.
01:36
So I was determinedbelirlenen to find anotherbir diğeri callingçağrı.
29
84926
3802
Ben güçlü bir şekilde isteyeceğim başka bir şey bulmaya kararlıydım.
01:40
NobodyKimse around to teachöğretmek me? Fine.
30
88728
2737
Etrafımda bana bir şey öğretecek kimse yok mu? Peki öyle olsun!
01:43
I turneddönük to bookskitaplar.
31
91465
2232
Ben de kitaplara yöneldim.
01:45
I satisfiedmemnun my hungeraçlık for parentalebeveyn advicetavsiye
32
93697
3642
Anne-babamdan alamadığım tavsiyeler konusundaki açlığımı, yazar ve müzisyenlerden oluşan bir aile tarafından yazılmış
01:49
from this bookkitap by a familyaile of writersyazarlar and musiciansmüzisyenler.["CorrespondenceYazışma in the FamilyAile of FouFou LeiLei"]
33
97339
4877
"Fou Lei'in Ailesinin Mektupları" adlı kitapla giderdim.
01:54
I foundbulunan my rolerol modelmodel of an independentbağımsız womankadın
34
102216
3073
Konfüçyus geleneği itaat gerektirirken, ben örnek alacağım
01:57
when ConfucianÇü traditiongelenek requiresgerektirir obedienceitaat.["JaneJane EyreEyre"]
35
105289
3844
bağımsız kadın rol modelini "Jane Eyre" da buldum.
02:01
And I learnedbilgili to be efficientverimli from this bookkitap.["CheaperDaha ucuz by the DozenBir düzine"]
36
109133
3697
"Sürüsüne Bereket" adlı kitaptan da verimli olmayı öğrendim.
02:04
And I was inspiredyaratıcı to studyders çalışma abroadyurt dışı after readingokuma these.
37
112830
3965
Ve şu kitapları okuduktan sonra yurtdışında eğitim görmeye heveslendim:
02:08
["CompleteTamamlamak WorksWorks of SanmaoSanmao" (akaaka EchoEcho ChanChan)] ["LessonsDersler From HistoryGeçmiş" by NanNan HuaijinHuaijin]
38
116795
2071
"Sanmao'nun Tüm Eserleri" ("Echo Chan") ve Nan Huaijin'in
"Tarihten Dersler"i.
02:10
I camegeldi to the U.S. in 1995,
39
118866
3191
1995 yılında ABD'ye geldim.
02:14
so whichhangi bookskitaplar did I readokumak here first?
40
122057
2881
Bu ülkede ilk olarak hangi kitapları okudum?
02:16
BooksKitaplar bannedyasaklı in ChinaÇin, of coursekurs.
41
124938
3525
Tabii ki Çin'de yasaklı olan kitapları.
02:20
"The Good EarthDünya" is about ChineseÇince peasantköylü life.
42
128463
3670
"İyi Dünya" Çinli köylülerin hayatını anlatıyordu.
02:24
That's just not convenientuygun for propagandapropaganda. Got it.
43
132133
4102
Propaganda için uygun değildi, anlamıştım.
02:28
The Bibleİncil is interestingilginç, but strangegarip.
44
136235
3725
İncil ilginç, ama garipti.
02:31
(LaughterKahkaha)
45
139960
2485
(Gülüşmeler)
02:34
That's a topickonu for a differentfarklı day.
46
142445
3471
İçinde her ayrı gün için bir konu vardı.
02:37
But the fifthbeşinci commandmentemir gaveverdi me an epiphanygörünüş:
47
145916
3295
Ancak beşinci emirle bir şeyi idrak ettim:
02:41
"You shall-acak honorOnur your fatherbaba and motheranne."
48
149211
2979
"Anneni ve babanı onurlandırmalısın."
02:44
"HonorOnur," I said. "That's so differentfarklı,
49
152190
2950
"Onurlandırmak?! İtaatten çok farklı ve çok daha iyi"
02:47
and better, than obeyitaat etmek."
50
155140
1739
dedim kendi kendime.
Yani bu Konfüçyus geleneğinden gelen kendimi suçlama tuzağından
02:48
So it becomesolur my toolaraç to climbtırmanış out
51
156879
2504
02:51
of this ConfucianÇü guiltsuçluluk traptuzak
52
159383
2116
kurtulma ve anne-babamla ilişkimi yeniden başlatma konusunda
02:53
and to restarttekrar başlat my relationshipilişki with my parentsebeveyn.
53
161499
4272
benim aracım İncil oldu.
02:57
EncounteringKarşılaşma a newyeni culturekültür alsoAyrıca startedbaşladı my habitalışkanlık
54
165771
3022
Yeni bir kültürle tanışmak da bana karşılaştırmalı okuma
03:00
of comparativekarşılaştırmalı readingokuma.
55
168793
1772
alışkanlığını kazandırdı.
03:02
It offersteklifler manyçok insightsanlayışlar.
56
170565
1855
Bu alışkanlık birçok konuda kavrayışımı artırdı.
03:04
For exampleörnek, I foundbulunan this mapharita out of placeyer at first
57
172420
4780
Örneğin bu haritayı başta uygunsuz bulmuştum,
03:09
because this is what ChineseÇince studentsöğrencilerin grewbüyüdü up with.
58
177200
4885
Çünkü Çinli öğrenciler böyle büyürlerdi.
03:14
It had never occurredoluştu to me,
59
182085
1501
Çin'in dünyanın merkezi olması
03:15
ChinaÇin doesn't have to be at the centermerkez of the worldDünya.
60
183586
3135
gerekmediğini hiç düşünmemiştim.
03:18
A mapharita actuallyaslında carriestaşır somebody'sbiri var viewgörünüm.
61
186721
4253
Bir harita aslında bir kişinin görüşünü yansıtır.
03:22
ComparativeKarşılaştırmalı readingokuma actuallyaslında is nothing newyeni.
62
190974
2408
Karşılaştırmalı okuma aslında yeni bir şey değildir.
03:25
It's a standardstandart practiceuygulama in the academicakademik worldDünya.
63
193382
3304
Akademik dünyada standart bir uygulamadır.
03:28
There are even researchAraştırma fieldsalanlar
64
196686
1468
Hatta karşılaştırmalı din ve karşılaştırmalı edebiyat
03:30
suchböyle as comparativekarşılaştırmalı religiondin and comparativekarşılaştırmalı literatureEdebiyat.
65
198154
3945
gibi araştırma alanları bile vardır.
03:34
CompareKarşılaştır and contrastkontrast givesverir scholarsbilim adamları
66
202099
2235
Karşılaştırmak ve tezat oluşturmak akademisyenlerin
03:36
a more completetamamlayınız understandinganlayış of a topickonu.
67
204334
3006
bir konuyu bütünüyle anlamalarını sağlar.
03:39
So I thought, well, if comparativekarşılaştırmalı readingokuma
68
207340
1753
Ben de şöyle düşündüm: karşılaştırmalı okuma
03:41
worksEserleri for researchAraştırma, why not do it in dailygünlük life too?
69
209093
3836
araştırmada işe yarıyorsa, onu niye günlük hayatta da kullanmayalım ki?
03:44
So I startedbaşladı readingokuma bookskitaplar in pairsçiftleri.
70
212929
3375
Ben de kitapları çift halinde okumaya başladım.
03:48
So they can be about people --
71
216304
1214
Bu kitaplar, Walter Isaacson'un 'Benjamin Franklin'i ve David McCullough'un 'John Adams'ında olduğu gibi
03:49
["BenjaminBenjamin FranklinFranklin" by WalterWalter IsaacsonIsaacson]["JohnJohn AdamsAdams" by DavidDavid McCulloughMcCullough] --
72
217518
883
03:50
who are involvedilgili in the sameaynı eventolay,
73
218401
2508
aynı olaya karışmış kişileri,
03:52
or friendsarkadaşlar with sharedpaylaşılan experiencesdeneyimler.
74
220909
2679
veya Katharine Graham'ın 'Kişisel Tarih'i ve Alice Schroeder'in 'Kartopu: Warren Buffet ve Hayatın İş Dünyası'nda olduğu gibi
03:55
["PersonalKişisel HistoryGeçmiş" by KatharineKatharine GrahamGraham]["The SnowballKartopu: WarrenWarren BuffettBuffett and the Businessİş of Life," by AliceAlice SchroederSchroeder]
75
223588
1400
aynı deneyimleri paylaşmış arkadaşları anlatıyor olabilirler.
03:56
I alsoAyrıca comparekarşılaştırmak the sameaynı storieshikayeleri in differentfarklı genresTarzlar -- (LaughterKahkaha)
76
224988
4398
Aynı hikayeleri farklı türde kitaplarda da karşılaştırdım. (Gülüşmeler)
King James'in yazdığı "Kutsal İncil" ve Christopher Moore'un yazdığı "Kuzu" gibi.
04:01
[HolyKutsal Bibleİncil: KingKral JamesJames VersionSürüm]["LambKuzu" by ChrisopherChrisopher MooreMoore] --
77
229386
2112
04:03
or similarbenzer storieshikayeleri from differentfarklı cultureskültürler,
78
231498
3137
Farklı kültürlerden benzer öyküleri de karşılaştırdım: Joseph Campbell'ın "Mitin Gücü" adlı muhteşem kitabında yaptığı gibi.
04:06
as JosephJoseph CampbellCampbell did in his wonderfulolağanüstü bookkitap.["The PowerGüç of MythEfsane" by JosephJoseph CampbellCampbell]
79
234635
2881
04:09
For exampleörnek, bothher ikisi de the Christİsa and the BuddhaBuda
80
237516
3393
Örneğin hem İsa hem de Buda'nın başına
04:12
wentgitti throughvasitasiyla threeüç temptationsTemptations.
81
240909
2433
üç baştan çıkarıcı şey gelmiş.
İsa'nın başına gelenler ekonomik, siyasi ve ruhani özellikli imiş.
04:15
For the Christİsa, the temptationsTemptations
82
243342
1802
04:17
are economicekonomik, politicalsiyasi and spiritualmanevi.
83
245144
3975
Ama Buda'nın başına gelenlerin tümü,
04:21
For the BuddhaBuda, they are all psychologicalpsikolojik:
84
249119
4326
ilginç bir şekilde psikolojikmiş:
04:25
lustşehvet, fearkorku and socialsosyal dutygörev -- interestingilginç.
85
253445
7318
şehvet, korku ve sosyal görev. Çok enteresan...
Yabancı bir dil biliyorsanız en sevdiğiniz kitapları iki ayrı dilde okumak eğlencelidir.
04:32
So if you know a foreignyabancı languagedil, it's alsoAyrıca funeğlence
86
260763
3039
04:35
to readokumak your favoritesevdiğim bookskitaplar in two languagesdiller.
87
263802
1897
Thomas Merton'un yazdığı "Chuang Tzu'nun Yolu" ve Alan Watts'ın yazdığı "Tao: Akarsunun Yolu" gibi.
04:37
["The Way of ChuangChuang TzuTzu" ThomasThomas MertonMerton]["TaoTao: The WatercourseSu yolu Way" AlanAlan WattsWatt]
88
265699
1252
04:38
InsteadBunun yerine of lostkayıp in translationçeviri, I foundbulunan there is much to gainkazanç.
89
266951
3560
Çevirinin içinde kaybolup asıl metinden uzaklaşmak yerine ben burada birçok kazanım görüyorum.
04:42
For exampleörnek, it's throughvasitasiyla translationçeviri that I realizedgerçekleştirilen
90
270527
4208
Örneğin "mutluluk" sözcüğünün Çincede kelime anlamıyla
04:46
"happinessmutluluk" in ChineseÇince literallyharfi harfine meansanlamına geliyor "fasthızlı joysevinç." Huh!
91
274735
5973
"hızlı neşe" anlamına geldiğini çeviri sayesinde keşfettim. A-ha!
04:52
"BrideGelin" in ChineseÇince literallyharfi harfine meansanlamına geliyor "newyeni motheranne." Uh-oh-Oh.
92
280708
5289
Çince de "gelin" aslında "taze anne" anlamına geliyor. Vay canına!
04:57
(LaughterKahkaha)
93
285997
3261
(Gülüşmeler)
05:01
BooksKitaplar have givenverilmiş me a magicsihirli portalPortal to connectbağlamak with people
94
289258
5387
Kitaplar geçmişin ve bugünün insanlarıyla bağlantı
05:06
of the pastgeçmiş and the presentmevcut.
95
294645
2645
kurmam için bana sihirli bir kapının anahtarını verdiler.
05:09
I know I shall-acak never feel lonelyyalnız or powerlessgüçsüz again.
96
297290
4235
Kendimi bir daha yalnız veya güçsüz hissetmeyeceğimi biliyorum.
05:13
HavingSahip a dreamrüya shatteredparamparça really is nothing
97
301525
2677
Hayallerinin yıkılması aslında diğer insanların
05:16
comparedkarşılaştırıldığında to what manyçok othersdiğerleri have sufferedacı.
98
304202
2936
ızdıraplarıyla karşılaştırılacak olursa tamamen önemsiz bir şeydir.
05:19
I have come to believe that cominggelecek truedoğru
99
307138
2728
Sonunda anladım ki,
bir hayalin tek amacı gerçekleşmek değildir.
05:21
is not the only purposeamaç of a dreamrüya.
100
309866
3280
05:25
Its mostçoğu importantönemli purposeamaç is to get us in touchdokunma
101
313146
3901
Bir hayalin en önemli amacı
hayallerin, tutkunun, mutluluğun
05:29
with where dreamsrüyalar come from,
102
317047
2115
05:31
where passiontutku comesgeliyor from, where happinessmutluluk comesgeliyor from.
103
319162
2904
kaynaklandığı noktayla ilişkiye geçmemizi sağlamaktır.
05:34
Even a shatteredparamparça dreamrüya can do that for you.
104
322066
4222
Yıkılmış bir hayal bile sizin için bunu yapabilecek niteliktedir.
05:38
So because of bookskitaplar, I'm here todaybugün,
105
326288
2254
Yani bugün çoğunlukla mutlu isem ve
05:40
happymutlu, livingyaşam again with a purposeamaç and a clarityberraklık,
106
328542
3660
bir amacım, net bir dünya görüşüm varsa
05:44
mostçoğu of the time.
107
332202
1750
bu, kitaplar sayesinde olmuştur.
05:45
So mayMayıs ayı bookskitaplar be always with you.
108
333952
3561
Kitaplar yanınızdan hiç eksik olmasın.
05:49
Thank you.
109
337513
1478
Teşekkürler.
05:50
(ApplauseAlkış)
110
338991
1848
(Alkışlar)
05:52
Thank you. (ApplauseAlkış)
111
340839
3645
Teşekkürler. (Alkışlar)
05:56
Thank you. (ApplauseAlkış)
112
344484
5093
Translated by Filiz Taylan Yuzak
Reviewed by Aycan Morris

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Lisa Bu - Passionate reader
Lisa Bu has built a career helping people find great stories to listen to. Now she tells her own story.

Why you should listen

At TED's annual staff retreat, everyone has to get up and talk about something -- either about work, or about something interesting from their own lives. In fall 2012, our own Lisa Bu prepared a talk about her love of reading. And our quiet, funny and efficient Content Distribution Manager simply brought down the house, with a story that's too good not to share. We are thrilled and proud that Lisa is the first TED staffer ever to be invited to speak on the mainstage at the TED Conference.

Born and raised in Hunan, China, Lisa Bu has been with TED since 2011. Before that, she spent seven years as a talk show producer and a digital media content director at Wisconsin Public Radio. She's also a computer programmer, with a PhD in journalism and an MBA in information systems from the University of Wisconsin-Madison, as well as a BA in Chinese from Nanjing University in China.

More profile about the speaker
Lisa Bu | Speaker | TED.com