ABOUT THE SPEAKER
Kelli Swazey - Anthropologist
Kelli Swazey examines how religious and spiritual practices form group identity, and play a vital role in structuring the interactions of individuals within a culture.

Why you should listen

Kelli Swazey is fascinated by two big questions: how do we know who we are, and how does our identity shape interactions with others? As a cultural anthropologist, Swazey has explored these ideas by researching how religion, spirituality and politics define society in Indonesia, where she has lived for more than 10 years. Swazey is currently a lecturer at the Center for Cross-Cultural and Religious Studies at Gadjah Mada University.

In her research, Swazey has looked at Christian-Muslim relations in North Sulawesi, documented Indonesian church services in New England and taken an interest in the funeral practices in Tana Toraja, located in eastern Indonesia. Her husband is an ethnic Torajan, and Swazey found herself fascinated by his stories of playing with his grandfather long after he was dead. Examinging the way Torajans make death a unique part of village life has deeply influenced her own thoughts on the end of life, she says. This is why she loves anthropology: because thinking about human difference has the power to teach us about ourselves.

Swazey has also embarked on an unusual cultural tour of Indonesia: she is learning to sing a song from every province.

Watch Swazey's TEDxUbud 2018 talk here

More profile about the speaker
Kelli Swazey | Speaker | TED.com
TEDMED 2013

Kelli Swazey: Life that doesn't end with death

Kelli Swazey: Ölümle son bulmayan hayat

Filmed:
1,731,286 views

Tana Toraja'da, düğünler ve doğumlar toplumu beraber tutan toplanmalardan değildir. Endonezya'nın bu bölümünde, büyük, gürültülü cenazeler toplumsal hayatın merkezini oluşturur. Antropolojist Kelli Swazey, ölen akrabaların bedenlerinin ölüdkten yıllar sonra bile bakıldığı bu kültüre bir göz atıyor. Swazey'e göre bu Batı duyarlılığına tuhaf gelse de, sevdiklerimizle aramızdaki ilişkinin nefes alma bitince sona ermeyeceği gerçeğinin en doğru yansıtıcısı olabilir.
- Anthropologist
Kelli Swazey examines how religious and spiritual practices form group identity, and play a vital role in structuring the interactions of individuals within a culture. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
I think it's safekasa to say
0
458
1818
Şunu söylemekte bir sakınca görmüyorum
00:14
that all humansinsanlar will be intimatesamimi with deathölüm
1
2276
3984
bütün insanlar ölüme çok yaklaşacaklar
00:18
at leasten az oncebir Zamanlar in theironların liveshayatları.
2
6260
2840
en azından hayatlarında bir kere.
00:21
But what if that intimacysamimiyet beganbaşladı
3
9100
2017
Ancak bu yakınlaşma
00:23
long before you facedyüzlü your ownkendi transitiongeçiş
4
11117
2289
kendi hayat-ölüm geçişimizle
00:25
from life into deathölüm?
5
13406
2794
yüzleşmeden çok önce başlasa?
00:28
What would life be like
6
16200
1929
Eğer ölü biri yanınızda yaşasaydı
00:30
if the deadölü literallyharfi harfine livedyaşamış alongsideyanında you?
7
18129
3596
hayat nasıl olurdu acaba?
00:33
In my husband'skocanın homelandvatan
8
21725
1926
Eşimin memleketinde
00:35
in the highlandsHighlands of SulawesiSulawesi islandada
9
23651
2680
Sulawesi adasının dağlık arazilerinde
00:38
in easterndoğu IndonesiaEndonezya,
10
26331
2027
Endonezya'nın doğusunda
00:40
there is a communitytoplum of people that experiencedeneyim deathölüm
11
28358
2469
ölümü tek bir olay gibi değil de
00:42
not as a singularTekil eventolay
12
30827
2621
yavaş bir toplumsal süreç olarak yaşayan
00:45
but as a gradualkademeli socialsosyal processsüreç.
13
33448
3752
bir insan topluluğu var.
00:49
In TanaTana TorajaToraja,
14
37200
1797
Tana Toraja'da
00:50
the mostçoğu importantönemli socialsosyal momentsanlar in people'sinsanların liveshayatları,
15
38997
3038
insanların hayatlarındaki en önemli
sosyal anlar
00:54
the focalodak pointsmakas of socialsosyal and culturalkültürel interactionetkileşim
16
42035
3346
sosyal ve kültürel etkileşimin
odak noktaları
00:57
are not weddingsdüğün or birthsdoğumlular or even familyaile dinnersakşam yemekleri,
17
45381
4715
düğünler, doğumlar ve hatta
aile yemekleri değil
01:02
but funeralsCenaze.
18
50096
2494
cenazeler.
01:04
So these funeralsCenaze are characterizedözelliği
19
52590
2329
Bu cenazeler,
01:06
by elaborateayrıntılı ritualsritüeller
20
54919
1911
insanları
01:08
that tiekravat people in a systemsistem of reciprocalkarşılıklı debtborç
21
56830
3515
ölenler adına kurban edilip dağıtılan
01:12
basedmerkezli on the amounttutar of animalshayvanlar --
22
60345
2137
hayvanların miktarına göre
01:14
pigsdomuzlar, chickenstavuklar and, mostçoğu importantlyönemlisi, waterSu buffalobizon --
23
62482
4994
-domuz,tavuk ve en önemlisi manda-
01:19
that are sacrificedkurban and distributeddağıtılmış
24
67476
2683
karşılıklı bir borç sistemine bağlayan
01:22
in the nameisim of the deceasedMerhum.
25
70159
2767
ayrıntılı ritüellerle yapılıyor.
01:24
So this culturalkültürel complexkarmaşık surroundingçevreleyen deathölüm,
26
72926
3737
Yani bu kültürel, karmaşık ölümü kuşatan
01:28
the ritualayin enactmentyürürlüğe girmesi of the endson of life,
27
76663
3628
hayatın sonunun ayin mizanseni,
01:32
has madeyapılmış deathölüm the mostçoğu visiblegözle görülür
28
80291
2580
ölümü, Toroja'nın manzarasının en görünür
01:34
and remarkabledikkat çekici aspectGörünüş of Toraja'sToraja'nın landscapepeyzaj.
29
82871
4829
ve ilgi çekici kısmı yaptı.
01:39
LastingKalıcı anywhereherhangi bir yer from a fewaz daysgünler
30
87700
2428
Herhangi bir yerde birkaç günden
01:42
to a fewaz weekshaftalar,
31
90128
1840
birkaç haftaya kadar süren
01:43
funeralcenaze ceremoniestörenleri are a raucouskısık affairilişki,
32
91968
3142
cenaze törenleri can sıkıcı olaylardır,
01:47
where commemoratinganısına someonebirisi who'skim diedvefat etti
33
95110
3042
ölen kişiyi anmak
01:50
is not so much a privateözel sadnessüzüntü
34
98152
2591
o kadar kişisel bir üzüntü olmasa da
01:52
but more of a publiclyGenel olarak sharedpaylaşılan transitiongeçiş.
35
100743
5068
daha çok toplumca paylaşılan
bir değişimdir.
01:57
And it's a transitiongeçiş that's just as much
36
105811
2401
Ve bu değişim daha çok
02:00
about the identityKimlik of the livingyaşam
37
108212
2202
ölenleri anma hakkında olduğu kadar
02:02
as it is about remembranceanma of the deadölü.
38
110414
3813
yaşamın kimliği hakkındadır da.
02:06
So everyher yearyıl, thousandsbinlerce of visitorsZiyaretçi
39
114227
2494
Bu yüzden her yıl, binlerce ziyaretçi
02:08
come to TanaTana TorajaToraja to see, as it were,
40
116721
2564
Tana Toraja'yı görmeye gelir, sanki o,
02:11
this culturekültür of deathölüm,
41
119285
2064
bu ölüm kültürü,
02:13
and for manyçok people these grandiosetantanalı ceremoniestörenleri
42
121349
3586
birçok insan için bu görkemli merasimler
02:16
and the lengthuzunluk of the ceremoniestörenleri
43
124935
2758
ve bu merasimlerin uzunluğu
02:19
are somehowbir şekilde incommensurableölçülemez
44
127693
2744
bir şekilde Batı'da
02:22
with the way that we faceyüz our ownkendi mortalityölüm oranı in the WestBatı.
45
130437
4923
kendi faniliğimizle yüzleşmekle ölçülemez.
02:27
So even as we sharepay deathölüm as a universalevrensel experiencedeneyim,
46
135360
5914
Yani ölümü evrensel bir olay gibi
paylaşsak da, dünyanın
02:33
it's not experienceddeneyimli the sameaynı way the worldDünya over.
47
141274
4142
her yerinde aynı şekilde yaşanmaz.
02:37
And as an anthropologistantropolog,
48
145416
2268
Bir antropolog olarak,
02:39
I see these differencesfarklar in experiencedeneyim
49
147684
2462
bu farklılıkları
02:42
beingolmak rootedköklü in the culturalkültürel and socialsosyal worldDünya
50
150146
4749
çevremizeki fenomeni tanımladığımız
02:46
throughvasitasiyla whichhangi we definetanımlamak the phenomenafenomenler around us.
51
154895
5176
kök salmış kültürel ve sosyal dünya
yoluyla görüyorum.
02:52
So where we see an unquestionabletartışılmaz realitygerçeklik,
52
160071
4885
Böylece nerede kesin bir gerçekliği
02:56
deathölüm as an irrefutablereddedilemez biologicalbiyolojik conditionşart,
53
164956
4923
ölümü reddedilemez bir biyolojik durum
olarak görsek,
03:01
TorajansTorajans see the expiredsüresi dolmuş corporealcismani formform
54
169879
3305
Torajanlılar ömrü tükenmiş maddi formları
03:05
as partBölüm of a largerdaha büyük socialsosyal genesisoluşum.
55
173184
3812
daha geniş bir sosyal oluşumun parçası
olarak görürler.
03:08
So again, the physicalfiziksel cessationbırakma of life
56
176996
4796
Ve yine, hayatın fiziksel olarak kesilmesi
03:13
is not the sameaynı as deathölüm.
57
181792
2949
ölümle aynı şey değildir.
03:16
In factgerçek, a memberüye of societytoplum is only trulygerçekten deadölü
58
184741
3583
Aslında, sadece toplumun bir üyesi
geniş ailenin
03:20
when the extendedGenişletilmiş familyaile can agreeanlaşmak uponüzerine
59
188324
3434
kararlaştırmasıyla gerçekten ölüdür
03:23
and marshalMareşal the resourceskaynaklar necessarygerekli
60
191758
2344
ve cenaze töreni için
03:26
to holdambar a funeralcenaze ceremonytöreni
61
194102
1786
gerekli kaynakları beyan eder
03:27
that is considereddüşünülen appropriateuygun in termsşartlar of resourceskaynaklar
62
195888
3652
ki bu durum ölen insanın durumu için
03:31
for the statusdurum of the deceasedMerhum.
63
199540
2695
gerekli kaynaklar açısından uygun olarak
düşünülür.
03:34
And this ceremonytöreni has to take placeyer
64
202235
2272
Ve bu tören tüm toplumun gözleri önünde
03:36
in frontön of the eyesgözleri of the wholebütün communitytoplum
65
204507
2162
herkesin katılımıyla
03:38
with everyone'sherkesin var participationkatılım.
66
206669
2607
olmak zorundadır.
03:41
So after a person'skişiler physicalfiziksel deathölüm,
67
209276
2870
Yani bir insanın fiziksel ölümünden sonra,
03:44
theironların bodyvücut is placedyerleştirilmiş in a specialözel roomoda
68
212146
2739
vücudu geleneksel bir mekanda olan
03:46
in the traditionalgeleneksel residenceResidence, whichhangi is calleddenilen the tongkonantongkonan.
69
214885
3056
"tongkonan" adlı özel odaya yerleştirilir.
03:49
And the tongkonantongkonan is symbolicsembolik
70
217941
2148
Tongkonan sadece ailenin kimliğinin değil,
03:52
not only of the family'sailenin identityKimlik
71
220089
4102
aynı zamanda insanın
03:56
but alsoAyrıca of the humaninsan life cycledevir from birthdoğum to deathölüm.
72
224191
3697
doğumdan ölüme giden döngüsünün simgesidir.
03:59
So essentiallyesasen, the shapeşekil of the buildingbina
73
227888
1899
Onun için gerçekte içinde doğduğun
04:01
that you're borndoğmuş into is the shapeşekil
74
229787
2044
binanın şekli, seni geçmiş zamanlara ait
04:03
of the structureyapı whichhangi carriestaşır you
75
231831
1894
dinlenme mekanına taşıyan
04:05
to your ancestralatalarının restingdayanma placeyer.
76
233725
3696
yapının şeklidir.
04:09
UntilKadar the funeralcenaze ceremonytöreni,
77
237421
2280
Cenaze törenine kadar,
04:11
whichhangi can be heldbekletilen yearsyıl after a person'skişiler physicalfiziksel deathölüm,
78
239701
4947
ki bu kişinin fiziksel ölümünden
yıllar sonra yapılabilir,
04:16
the deceasedMerhum is referredsevk to as "to makalaMakala," a sickhasta personkişi,
79
244648
5715
ölen kişiden "to makala",hasta kişi olarak
04:22
or "to mamaAnne," a personkişi who is asleepuykuda,
80
250363
4343
veya "to mama",uykudaki bir kişi
olarak bahsedilir
04:26
and they continuedevam et to be a memberüye of the householdev halkı.
81
254706
3783
ve ev halkından biri olmaya devam ederler.
04:30
They are symbolicallysembolik olarak fedfederasyon and caredbakım for,
82
258489
3359
Bunlar sembolik olarak beslenir, bakılır
04:33
and the familyaile at this time
83
261848
1882
ve bu arada aile
04:35
will beginbaşla a numbernumara of ritualayin injunctionsemirleri,
84
263730
2913
çevrelerindeki geniş
04:38
whichhangi communicatesiletişim kurar to the widerDaha geniş communitytoplum around them
85
266643
2962
bir topluma ulaşan
bir dizi ritüel tedbirler almaya başlar.
04:41
that one of theironların membersüyeler is undergoinggeçiyor the transitiongeçiş
86
269605
2822
Onların üyelerinden biri
04:44
from this life into the afterlifeölümden sonra yaşam
87
272427
3035
"Puya" olarak bilinen bu hayattan
04:47
knownbilinen as PuyaTemalari.
88
275462
2260
sonraki hayatın içine bir dönüşüme girer
04:49
So I know what some of you mustşart be thinkingdüşünme right now.
89
277722
2722
Bazılarınızın şu an ne düşündüğünü biliyorum.
04:52
Is she really sayingsöz that these people livecanlı
90
280444
2776
Sahiden de bu insanların ölü akrabalarıyla
04:55
with the bodiesbedenler of theironların deadölü relativesakrabaları?
91
283220
3068
yaşadıklarını mı söylüyor?
04:58
And that's exactlykesinlikle what I'm sayingsöz.
92
286288
3072
Söylediğim şey tam olarak bu.
05:01
But insteadyerine of givingvererek in to the sortçeşit of visceralvisseral reactionreaksiyon
93
289360
3480
Fakat duygusal bir reaksiyon vermek yerine
05:04
we have to this ideaFikir of proximityyakınlık to bodiesbedenler,
94
292840
3538
bu vücutlara yakınlık düşüncesinin,
05:08
proximityyakınlık to deathölüm,
95
296378
2134
ölüme yakın olmanın
05:10
or how this notionkavram just does not fituygun
96
298512
2520
veya bunun biyolojik ya da tıbbi olarak
05:13
into our very biologicalbiyolojik or medicaltıbbi
97
301032
3252
ölümü tanımlamamızla
05:16
sortçeşit of definitiontanım of deathölüm,
98
304284
2804
nasıl bağdaşmadığı düşüncesine sahibiz.
05:19
I like to think about what the TorajanTorajan way
99
307088
3087
Torajan gibi ölümü tıbbi tanımının dışında
05:22
of viewinggörüntüleme deathölüm encompasseskapsar of the humaninsan experiencedeneyim
100
310175
4756
insanoğlunun deneyiminin etrafını saran
05:26
that the medicaltıbbi definitiontanım leavesyapraklar out.
101
314931
5033
bir şey olarak düşünmeyi seviyorum
05:31
I think that TorajansTorajans sociallysosyal recognizetanımak
102
319964
3741
Bence Torajanlılar genel kanı aksine
05:35
and culturallykültürel expressekspres
103
323705
3130
birçoğumuzun doğru olduğunu hisettiğimiz
05:38
what manyçok of us feel to be truedoğru
104
326835
2462
ölümün biomedikal tanımını
05:41
despiterağmen the widespreadyaygın acceptancekabul
105
329297
2424
toplum olarak tanır
05:43
of the biomedicalBiyomedikal definitiontanım of deathölüm,
106
331721
4747
ve kültürel olarak ifade ederler,
05:48
and that is that our relationshipsilişkiler with other humansinsanlar,
107
336468
3895
ve bu diğer insanlarla ilişkilerimizdir,
05:52
theironların impactdarbe on our socialsosyal realitygerçeklik,
108
340363
3506
onların sosyal gerçekliklerimizdeki etkisi
05:55
doesn't ceaseAteşkes with the terminationfesih
109
343869
2476
vücudun fiziksel süreçlerinin
05:58
of the physicalfiziksel processessüreçler of the bodyvücut,
110
346345
3981
sonlanmasıyla beraber sona ermez.
06:02
that there's a perioddönem of transitiongeçiş
111
350326
2643
ki ölüm ve yaşam arasındaki bir ilişki olarak
06:04
as the relationshipilişki betweenarasında the livingyaşam and the deadölü
112
352969
4221
dönüşüme uğrayan ama bitmeyen
06:09
is transformeddönüştürülmüş but not endedbitti.
113
357190
4853
bir geçiş süreci vardır.
06:14
So TorajansTorajans expressekspres this ideaFikir of this enduringkalıcı relationshipilişki
114
362043
4838
Bu yüzden Torajanlılar devam eden
ilişki fikrini
06:18
by lavishinglavishing love and attentionDikkat
115
366881
1842
o ilişkideki en görünür sembole,
06:20
on the mostçoğu visiblegözle görülür symbolsembol of that relationshipilişki,
116
368723
3270
insan vücuduna sevgi ve ilgi göstererek
06:23
the humaninsan bodyvücut.
117
371993
1777
ifade ederler.
06:25
So my husbandkoca has fonddüşkün memorieshatıralar
118
373770
2824
Bu yüzden eşimin merhum büyükbabasıyla
06:28
of talkingkonuşma to and playingoynama with
119
376594
2546
konuştuğu, oynadığı ve genelde çevresinde
06:31
and generallygenellikle beingolmak around his deceasedMerhum grandfatherBüyük baba,
120
379140
3461
olduğu birçok anısı vardır ve onun için
06:34
and for him there is nothing unnaturaldoğal olmayan about this.
121
382601
3275
bunda doğal olmayan bir yan yoktur.
06:37
This is a naturaldoğal partBölüm of the processsüreç
122
385876
2929
Ailenin ölen kişiyle ilişkilerinde
06:40
as the familyaile comesgeliyor to termsşartlar with the transitiongeçiş
123
388805
3469
bir değişime doğru yol alması
06:44
in theironların relationshipilişki to the deceasedMerhum,
124
392274
2692
sürecin doğal bir parçasıdır,
06:46
and this is the transitiongeçiş from relatingilgili to the deceasedMerhum
125
394966
2489
ve bu, yaşayan birini ölü olarak görmekle
06:49
as a personkişi who'skim livingyaşam
126
397455
2270
ölen kişiyi
06:51
to relatingilgili to the deceasedMerhum
127
399725
1902
atası olarak görmek
06:53
as a personkişi who'skim an ancestoratası.
128
401627
1826
arasındaki geçiştir.
06:55
And here you can see these woodenahşap effigieseffigies
129
403453
2185
ve burada ataların heykellerini
06:57
of the ancestorsatalarımız,
130
405638
1203
görebilirsiniz,
06:58
so these are people who have alreadyzaten been buriedgömülü,
131
406841
1591
yani bu insanlar çoktan gömülmüş,
07:00
alreadyzaten had a funeralcenaze ceremonytöreni.
132
408432
1466
cenaze törenleri olmuştur.
07:01
These are calleddenilen tauTau tauTau.
133
409898
2910
Bunlara "tau tau" denir.
07:04
So the funeralcenaze ceremonytöreni itselfkendisi
134
412808
2520
Yani cenaze töreninin kendisi
07:07
embodiestemsil ediyor this relationalilişkisel perspectiveperspektif on deathölüm.
135
415328
3896
ölümün ilişkisel görünümünü somutlaştırır.
07:11
It ritualizesritualizes the impactdarbe of deathölüm on familiesaileleri
136
419224
4383
Ölümün aile ve toplum üstündeki etkisini
07:15
and communitiestopluluklar.
137
423607
2223
ritüelleştirir.
07:17
And it's alsoAyrıca a momentan of self-awarenessöz-bilinç.
138
425830
3168
Ayrıca bu bir öz farkındalık anıdır.
07:20
It's a momentan when people think about who they are,
139
428998
3129
Torajan evrenbilimine göre bu anda
07:24
theironların placeyer in societytoplum,
140
432127
3505
insanlar kim olduğunu
07:27
and theironların rolerol in the life cycledevir
141
435632
2303
toplumdaki yerlerini
07:29
in accordanceuygun olarak with TorajanTorajan cosmologykozmoloji.
142
437935
4193
hayat döngüsündeki rollerini düşününürler.
07:34
There's a sayingsöz in TorajaToraja
143
442128
1654
Toraja'daki bir deyişte herkesin
07:35
that all people will becomeolmak grandparentsBüyükanne ve büyükbaba,
144
443782
3134
bir gün büyükbaba veya büyükanne
olacağı söylenir,
07:38
and what this meansanlamına geliyor is that after deathölüm,
145
446916
2381
ve bu demektir ki ölümden sonra
07:41
we all becomeolmak partBölüm of the ancestralatalarının linehat
146
449297
2849
bizi geçmişe ve geleceğe bağlayan
07:44
that anchorsçapa us betweenarasında the pastgeçmiş and the presentmevcut
147
452146
3808
atasal çizginin bir parçası olacağız
07:47
and will definetanımlamak who our lovedsevilen onesolanlar are into the futuregelecek.
148
455954
4989
ve bu da gelecekte sevdiklerimizin
kim olduğunu gösterecek
07:52
So essentiallyesasen, we all becomeolmak grandparentsBüyükanne ve büyükbaba
149
460943
2789
Yani özünde, bizden sonra gelen
07:55
to the generationsnesiller of humaninsan childrençocuklar
150
463732
2414
insanların nesilllerinin büyükbabası
07:58
that come after us.
151
466146
3014
ve büyükannesi olacağız.
08:01
And this metaphormecaz of membershipÜyelik
152
469160
2229
Ve daha büyük bir aileye
08:03
in the greaterbüyük humaninsan familyaile
153
471389
2130
üye olma benzetmesi
08:05
is the way that childrençocuklar alsoAyrıca describetanımlamak
154
473519
1845
ayrıca çocukların buradan öbür dünyaya
08:07
the moneypara that they investyatırmak
155
475364
1578
insanları taşısın diye
08:08
in these sacrificialkurban buffaloesTexas'ın
156
476942
1971
kurban edilecek bufalolara
08:10
that are thought to carrytaşımak people'sinsanların soulruh
157
478913
2042
yatırdığı paraları
08:12
from here to the afterlifeölümden sonra yaşam,
158
480955
2170
tanımlamanın bir yoludur,
08:15
and childrençocuklar will explainaçıklamak
159
483125
1586
ve çocuklar buna
08:16
that they will investyatırmak the moneypara in this
160
484711
2579
para yatıracaklarını çünkü
08:19
because they want to repaygeri ödeme theironların parentsebeveyn
161
487290
2427
ailelerinin onlara baktıkları ve onları
08:21
the debtborç for all of the yearsyıl theironların parentsebeveyn spentharcanmış
162
489717
3245
büyüttükleri yıllar boyunca harcadıkları
08:24
investingyatırım and caringsempatik for them.
163
492962
2514
borcu geri ödemek istediklerini söylerler.
08:27
But the sacrificekurban of buffalobizon
164
495476
2710
Ama bufalonun kurban edilmesi
08:30
and the ritualayin displayGörüntüle of wealthservet
165
498186
2687
ve gücün ritüel gösterimi
08:32
alsoAyrıca exhibitssergiler the statusdurum of the deceasedMerhum,
166
500873
3055
ayrıca ölen kişinin ve ek olarak
08:35
and, by extensionuzantı, the deceased'sMerhumun familyaile.
167
503928
3292
ölen kişinin ailesinin statüsünü gösterir.
08:39
So at funeralsCenaze, relationshipsilişkiler are reconfirmedteyit
168
507220
4128
Yani cenazelerde ilişkiler yeniden onaylanır
08:43
but alsoAyrıca transformeddönüştürülmüş
169
511348
2313
ama aynı zamanda
08:45
in a ritualayin dramadram that highlightsvurgular
170
513661
2640
ölümün buradaki en çarpıcı özelliğini
08:48
the mostçoğu salientbelirgin featureözellik about deathölüm in this placeyer:
171
516301
3778
belirten ritüel bir dramaya dönüşür:
08:52
its impactdarbe on life and the relationshipsilişkiler of the livingyaşam.
172
520079
5266
Hayata ve yaşayanların ilişkisine etkisi.
08:57
So all of this focusodak on deathölüm
173
525345
2815
Ölüm üzerine bu kadar odaklanmaları
09:00
doesn't mean that TorajansTorajans don't aspireçok istemek
174
528160
2636
Torajanların uzun hayatın idealinin
09:02
to the idealideal of a long life.
175
530796
2676
peşinde olmadıkları anlamına gelmez.
09:05
They engagetutmak in manyçok practicesuygulamaları
176
533472
2069
İyi bir sağlıkla ödüllendirilecekleri
09:07
thought to confervermek good healthsağlık
177
535541
2128
ve ileri bir yaşa kadar yaşayacakları
09:09
and survivalhayatta kalma to an advancedileri ageyaş.
178
537669
2864
düşüncesiyle pek çok uygulama yaparlar.
09:12
But they don't put much stockStok
179
540533
2167
Ama yaşlılıklarında veya
09:14
in effortsçabaları to prolonguzatmak life in the faceyüz of debilitatingzayıflatıcı illnesshastalık
180
542700
4999
zayıflatıcı hastalık karşısında
yaşamı uzatmak uğraşında
09:19
or in oldeski ageyaş.
181
547699
2655
çok fazla çaba göstermezler.
09:22
It's said in TorajaToraja that everybodyherkes has
182
550354
1863
Toraja'da herkesin önceden belirlenmiş
09:24
sortçeşit of a predeterminedönceden belirlenmiş amounttutar of life.
183
552217
2737
bir yaşam miktarı olduğu söylenir.
09:26
It's calleddenilen the sunga'sunga'.
184
554954
1978
Buna 'sunga' denir.
09:28
And like a threadiplik, it should be allowedizin to unspoolunspool
185
556932
3068
Ve bir iplik gibi, doğal sonuna doğru
çözülmesine
09:32
to its naturaldoğal endson.
186
560000
2940
izin verilmelidir.
09:34
So by havingsahip olan deathölüm as a partBölüm
187
562940
2548
Yani ölümü hayatın kültürel ve
09:37
of the culturalkültürel and socialsosyal fabrickumaş of life,
188
565488
4169
sosyal kumaşı olarak kabul ederek,
09:41
people'sinsanların everydayher gün decisionskararlar about theironların healthsağlık
189
569657
2973
insanların sağlık ve sağlık hizmeti
09:44
and healthcaresağlık hizmeti are affectedetkilenmiş.
190
572630
3301
hakkındaki kararları etkilenecektir.
09:47
The patriarchPatrik of my husband'skocanın maternalAnne clanklan,
191
575931
3127
Eşimin anne tarafındaki bir büyüğü
09:51
NenetNenet KatchaKatcha,
192
579058
2072
Nenet Katcha,
09:53
is now approachingyaklaşıyor the ageyaş of 100, as faruzak as we can tell.
193
581130
5653
100 yaşına geliyor, bildiğimiz kadarıyla.
09:58
And there are increasingartan signsişaretler
194
586783
2102
Ve Puya'ya doğru çıkacağı seyahatı
10:00
that he is about to departyola on his ownkendi journeyseyahat for PuyaTemalari.
195
588885
4643
için ayrılacağı konusunda
artan belirtiler var.
10:05
And his deathölüm will be greatlyçokça mournedyas tuttu.
196
593528
4931
Ve onun ölümünde yas tutulacaktır.
10:10
But I know that my husband'skocanın familyaile
197
598459
2216
Ama biliyorum ki kocamın ailesi
10:12
looksgörünüyor forwardileri to the momentan
198
600675
2218
onun mükemmel varlığının hayatları için
10:14
when they can rituallyayinle displayGörüntüle
199
602893
3657
ne anlama geldiğini gösterebildikleri,
10:18
what his remarkabledikkat çekici presencevarlık has meantdemek to theironların liveshayatları,
200
606550
4733
onun toplumunun tarihine
10:23
when they can rituallyayinle recountTekrar sayımı
201
611283
1738
hikaye anlatan
10:25
his life'shayatın narrativeöykü,
202
613021
2015
bir anlatıcı olduğunu
10:27
weavingdokuma his storyÖykü
203
615036
1764
yeniden anlattıkları
10:28
into the historytarih of theironların communitytoplum.
204
616800
4022
anlara geri döneceklerdir.
10:32
His storyÖykü is theironların storyÖykü.
205
620822
3832
Nenet'in hikayesi onların hikayesidir.
10:36
His funeralcenaze songsşarkılar will singşarkı söyle them a songşarkı about themselveskendilerini.
206
624654
5772
Onun cenaze şarkıları kendileri hakkındaki
şarkılar olacaktır.
10:42
And it's a storyÖykü that has no discerniblefark edilebilir beginningbaşlangıç,
207
630426
3785
Ve bu fark edilebilir başlangıcı,
öngörülebilir sonu
10:46
no foreseeableöngörülebilir endson.
208
634211
2621
olmayan bir hikaye.
10:48
It's a storyÖykü that goesgider on
209
636832
1936
Bu onun bedeni kaybolduğundan
10:50
long after his bodyvücut no longeruzun does.
210
638768
4652
çok sonra devam edecek bir hikaye.
10:55
People asksormak me if I'm frightenedkorkmuş or repulsedpüskürtüldü
211
643420
4520
İnsanlar bana ölümün dışavurumunun
10:59
by participatingkatılan in a culturekültür
212
647940
2720
her yerde bizi selamladığı
11:02
where the physicalfiziksel manifestationstezahürleri of deathölüm
213
650660
2671
kültüre katıldığım için korktuğumu veya
11:05
greetselamlıyorum us at everyher turndönüş.
214
653331
1779
iğrenip iğrenmediğimi soruyor.
11:07
But I see something profoundlyderinden transformativedönüştürücü
215
655110
3230
Ama ben ölümü biyolojik olarak değil de
11:10
in experiencingyaşandığı deathölüm as a socialsosyal processsüreç
216
658340
3415
sosyal bir süreç olarak deneyimlemekte
11:13
and not just a biologicalbiyolojik one.
217
661755
3256
derinden dönüştürücü bir şey görüyorum
11:17
In realitygerçeklik, the relationshipilişki betweenarasında the livingyaşam and the deadölü
218
665011
4064
Gerçekte, A.B.D. sağlık sisteminde
hayat ipliğinin ne kadar
11:21
has its ownkendi dramadram in the U.S. healthcaresağlık hizmeti systemsistem,
219
669075
3290
uzatılması gerektiği hakkındaki kararların
11:24
where decisionskararlar about how long to stretchUzatmak
220
672365
2543
sadece ilacın hayat uzatmaktaki
becerisi değil,
11:26
the threadiplik of life are madeyapılmış basedmerkezli on our emotionalduygusal
221
674908
3273
çevremizdeki insanlarla kurduğumuz sosyal
ve duygusal bağlara
11:30
and socialsosyal tieskravatlar with the people around us,
222
678181
2625
dayandığı yerlerde, ölen ve yaşayan
11:32
not just on medicine'sTıp'ın abilitykabiliyet to prolonguzatmak life.
223
680806
5119
arasındaki ilişkinin kendi draması vardır.
11:37
We, like the TorajansTorajans,
224
685925
2725
Biz, Torajanlılar gibi,
11:40
basebaz our decisionskararlar about life
225
688650
2795
hayat hakkındaki kararlarımızı
11:43
on the meaningsAnlamlar and the definitionstanımlar
226
691445
3648
ölüme atfettiğimiz
11:47
that we ascribeatfetmek to deathölüm.
227
695093
2264
anlam ve tanımlara dayandırırız
11:49
So I'm not suggestingdüşündüren that anyonekimse in this audienceseyirci
228
697357
3543
Yani ben seyircilerden hiç kimseye koşup
11:52
should runkoş out and adoptbenimsemek the traditionsgelenekler
229
700900
2232
Torajanlıların geleneklerini
11:55
of the TorajansTorajans.
230
703132
1622
benimsemelerini önermiyorum.
11:56
It mightbelki be a little bitbit difficultzor
231
704754
1592
Bunu Amerika'da oyuna koymak
11:58
to put into playoyun in the UnitedAmerika StatesBirleşik.
232
706346
3334
biraz zor olabilir.
12:01
But I want to asksormak what we can gainkazanç
233
709680
1881
Ama ben fiziksel ölümü sadece
12:03
from seeinggörme physicalfiziksel deathölüm not only as a biologicalbiyolojik processsüreç
234
711561
4439
biyolojik bir süreç olarak değil de
daha büyük bir hikayenin parçası
12:08
but as partBölüm of the greaterbüyük humaninsan storyÖykü.
235
716000
4492
olarak görmekle ne kazanacağımızı
sormak istiyorum.
12:12
What would it be like to look on
236
720492
2531
Kim olduğumuzun çok yakından
12:15
the expiredsüresi dolmuş humaninsan formform with love
237
723023
3449
bir parçası olduğu için
12:18
because it's so intimatelyyakından a partBölüm of who we all are?
238
726472
3724
ömrü dolmuş insan formuna sevgiyle
bakmak nasıl olurdu?
12:22
If we could expandgenişletmek our definitiontanım of deathölüm
239
730196
2887
Eğer ölüm tanımımızı hayatı kapsayacak
12:25
to encompasskapsamak life,
240
733083
2411
şekilde genişletebilirsek,
12:27
we could experiencedeneyim deathölüm as partBölüm of life
241
735494
3914
ölümü hayatın bir parçası olarak
deneyimleyebilir
12:31
and perhapsbelki faceyüz deathölüm
242
739408
2262
ve belki de ölümle, korku
12:33
with something other than fearkorku.
243
741670
4463
dışında bir şeyle yüzleşiriz.
12:38
PerhapsBelki de one of the answerscevaplar to the challengeszorluklar
244
746133
2943
Belki de Amerika sağlık sisteminin
yüzleştiği
12:41
that are facingkarşı the U.S. healthcaresağlık hizmeti systemsistem,
245
749076
2853
zorluklardan birinin cevabı,
12:43
particularlyözellikle in the end-of-lifegerektiði anlamýna carebakım,
246
751929
2426
özellikle hayatın sonundaki bakımda,
12:46
is as simplebasit as a shiftvardiya in perspectiveperspektif,
247
754355
3030
bakış açımızın değişimi kadar basittir,
12:49
and the shiftvardiya in perspectiveperspektif in this casedurum
248
757385
2017
ve bu olaydaki bakış açısının değişikliği
12:51
would be to look at the socialsosyal life of everyher deathölüm.
249
759402
5628
her ölümün toplumsal hayatına bakmak
olacaktır.
12:57
It mightbelki help us recognizetanımak that the way we limitsınır
250
765030
3485
Bu, bize ölüm hakkındaki konuşmalarımızı
13:00
our conversationkonuşma about deathölüm
251
768515
1676
tıbbi veya biyolojik bir şeye
13:02
to something that's medicaltıbbi or biologicalbiyolojik
252
770191
3035
sınırlama şeklimizin,hepimizin paylaştığı
13:05
is reflectiveyansıtıcı of a largerdaha büyük culturekültür that we all sharepay
253
773226
3823
ölümden kaçınma,
onun hakkında konuşmaktan korkma
13:09
of avoidingkaçınma deathölüm, beingolmak afraidkorkmuş of talkingkonuşma about it.
254
777049
5650
kültürünün yansıtıcısı olduğunu
anlamamıza yardımcı olur.
13:14
If we could entertaineğlendirmek and valuedeğer
255
782699
4440
Eğer hayat hakkındaki diğer tür bilgileri
13:19
other kindsçeşit of knowledgebilgi about life,
256
787139
3123
aklımızda bulundurur ve değer verirsek
13:22
includingdahil olmak üzere other definitionstanımlar of deathölüm,
257
790262
3674
,ölümün diğer tanımları da dahil,
13:25
it has the potentialpotansiyel to changedeğişiklik the discussionstartışmalar
258
793936
2202
hayatın sonu hakkındaki tartışmalarımızı
13:28
that we have about the endson of life.
259
796138
3747
değiştirme olasılığı vardır.
13:31
It could changedeğişiklik the way that we dieölmek,
260
799885
4093
Bu ölüm şeklimizi değiştirebilir,
13:35
but more importantlyönemlisi,
261
803978
2012
ama daha önemlisi,
13:37
it could transformdönüştürmek the way that we livecanlı.
262
805990
7102
bu yaşam şeklimizi değiştirebilir.
13:45
(ApplauseAlkış)
263
813101
4000
(Alkış)
Translated by Ezgi Dereli
Reviewed by Isra Dephney Aktekin

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Kelli Swazey - Anthropologist
Kelli Swazey examines how religious and spiritual practices form group identity, and play a vital role in structuring the interactions of individuals within a culture.

Why you should listen

Kelli Swazey is fascinated by two big questions: how do we know who we are, and how does our identity shape interactions with others? As a cultural anthropologist, Swazey has explored these ideas by researching how religion, spirituality and politics define society in Indonesia, where she has lived for more than 10 years. Swazey is currently a lecturer at the Center for Cross-Cultural and Religious Studies at Gadjah Mada University.

In her research, Swazey has looked at Christian-Muslim relations in North Sulawesi, documented Indonesian church services in New England and taken an interest in the funeral practices in Tana Toraja, located in eastern Indonesia. Her husband is an ethnic Torajan, and Swazey found herself fascinated by his stories of playing with his grandfather long after he was dead. Examinging the way Torajans make death a unique part of village life has deeply influenced her own thoughts on the end of life, she says. This is why she loves anthropology: because thinking about human difference has the power to teach us about ourselves.

Swazey has also embarked on an unusual cultural tour of Indonesia: she is learning to sing a song from every province.

Watch Swazey's TEDxUbud 2018 talk here

More profile about the speaker
Kelli Swazey | Speaker | TED.com