ABOUT THE SPEAKER
Hamish Jolly - Inventor, ocean swimmer
Hamish Jolly brings his entrepreneurial eye to the rare but viscerally terrifying issue of shark attacks.

Why you should listen

Hamish Jolly is an ocean swimmer and kitesurfer who's committed to creating sustainable businesses through innovation management, business development, business management, program management, investment analysis and finance. In 2006, Jolly was listed in Western Australian Business News' 40 Under 40 business leaders.

Formerly Director of Strategy and Ventures at BankWest, Jolly was responsible for group strategy and mergers and acquisitions. He is a qualified Chartered Accountant and  fulfils a number of Board positions including Botanic Gardens and Parks Authority Board of Management (Kings Park). He most recently consulted as the Chief Executive Officer of Greening Australia, Australia’s largest environmental not-for-profit organisation and formerly a Director of Ajilon, where he was part of the leadership team for one of the top-3 management and technology consulting firms in Western Australia.

More profile about the speaker
Hamish Jolly | Speaker | TED.com
TEDxPerth

Hamish Jolly: A shark-deterrent wetsuit (and it's not what you think)

Hamish Jolly: Köpek balığını engelleyici dalış elbisesi (ve tahmin ettiğiniz şey değil)

Filmed:
2,723,690 views

Avustralya'nın okyanuslarında bir yüzücü olan Hamish Jolly, meraklı köpek balıklarının onu potansiyel bir besin kaynağı sanmasını önleyecek bir dalış elbisesi istiyordu (Bu olay, istatistiksel olarak nadir olsa da, elbette ki bu akıbetten kaçınmaya değer). Arkadaşlarıyla beraber, bir grup bilim adamıyla çalışarak yeni bir yaklaşım geliştirdi: Bir köpek balığı kafesi veya zincirden örülü bir kıyafet değil, yalnızca bir köpek balığının nasıl gördüğünü giderek daha çok anlamamızdan faydalanan akıllı bir kıyafet.
- Inventor, ocean swimmer
Hamish Jolly brings his entrepreneurial eye to the rare but viscerally terrifying issue of shark attacks. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
ScientificBilimsel breakthroughbuluş,
0
1202
1509
Bilimsel ilerlemeler,
00:14
the kindtür that can potentiallypotansiyel savekayıt etmek liveshayatları,
1
2711
2613
özellikle potansiyel olarak hayat kurtarabilecek olanlar,
00:17
can sometimesara sıra be lyingyalan söyleme right out in the openaçık
2
5324
2064
bazen oralarda bir yerlerde onu keşfetmemiz
00:19
for us to discoverkeşfetmek,
3
7388
1562
için bekler.
00:20
in the evolvedgelişti, accumulatedbirikmiş bodyvücut
4
8950
2206
Örneğin evrilmiş, birikmiş
00:23
of humaninsan anecdoteanekdot, for exampleörnek,
5
11156
2592
insana dair hikâyelerde
00:25
or in the time-testedzaman test adaptationsuyarlamalar
6
13748
2026
veya çevremizdeki doğal yaşamda gözlemlediğimiz
00:27
that we observegözlemlemek in the naturaldoğal worldDünya around us.
7
15774
3462
zamana karşı test edilmiş uyarlamalarda.
00:31
ScienceBilim startsbaşlar with observationgözlem,
8
19236
2620
Bilim gözlemle başlar,
00:33
but the trickhile is to identifybelirlemek the patternsdesenler and signaturesimzalar
9
21856
3396
ancak işin püf noktası başka türlü
00:37
that we mightbelki otherwiseaksi takdirde dismissgörevden
10
25252
1945
efsane veya tesadüf diyerek kabul etmeyeceğimiz
00:39
as mythefsane or coincidencetesadüf,
11
27197
1867
kalıpları ve işaretleri belirlemek,
00:41
isolateyalıtmak them, and testÖlçek them with scientificilmi rigortitizlik.
12
29064
3853
onları izole edip bilimsel kesinlikle test etmektir.
00:44
And when we do, the resultsSonuçlar will oftensık sık surprisesürpriz.
13
32917
4058
Ve bunu yapınca, sonuçlar çoğunlukla şaşırtır.
00:48
WesternWestern AustraliaAvustralya has had a particularbelirli problemsorun
14
36975
1880
Batı Avustralya'nın son üç yıldır köpek balığı
00:50
with sharkköpek balığı attackssaldırılar over the last threeüç yearsyıl,
15
38855
3215
saldırıları ile ilgili dikkat çekici bir problemi oldu,
00:54
unfortunatelyne yazık ki and tragicallytrajik bir şekilde culminatingsonuçlanan
16
42070
2181
talihsiz ve üzücü bir şekilde bu
00:56
in fivebeş fatalölümcül sharkköpek balığı attackssaldırılar in a 10-month-ay perioddönem
17
44251
3080
10 aylık süreçte beş ölümcül köpek balığı
00:59
duringsırasında that time.
18
47331
1760
saldırısı gerçekleşmiştir.
01:01
But WesternWestern AustraliaAvustralya is not aloneyalnız in this.
19
49091
2129
Ancak Batı Avustralya bu konuda yalnız değildir.
01:03
The incidentolay of sharkköpek balığı engagementsnişan on humansinsanlar
20
51220
2905
Köpek balıklarının insanlara saldırdığı olaylar
01:06
is escalatingtırmanan worldwideDünya çapında.
21
54125
2344
dünya çapında artmaktadır.
01:08
And so it's not surprisingşaşırtıcı, perhapsbelki,
22
56469
1744
Ve belki de sürpriz değil ama,
01:10
that in JulyTemmuz of this yearyıl,
23
58213
1643
bu sene Temmuz ayında
01:11
SharkKöpek balığı AttackSaldırı MitigationAzaltma SystemsSistemleri in collaborationişbirliği
24
59856
2479
Köpek balığı Saldırısı Azaltma Sistemleri (SAMS),
01:14
with the UniversityÜniversitesi of WesternWestern
AustraliaAvustralya OceansOkyanuslar InstituteEnstitüsü
25
62335
3064
Batı Avustralya Okyanus Enstitüsü ile birlikte
01:17
madeyapılmış an announcementduyuru whichhangi capturedyakalanan the attentionDikkat
26
65399
2774
dünya basınının ve dünya genelindeki
01:20
of the worldwideDünya çapında mediamedya and of oceanokyanus userskullanıcılar
27
68173
2236
okyanustan yararlananların dikkatini
01:22
worldwideDünya çapında,
28
70409
1791
çeken bir duyuru yaptı
01:24
and that was around the developmentgelişme of technologyteknoloji
29
72200
1731
ve bu duyuru köpek balığı saldırıları riskini azaltmak veya düşürmek için
01:25
to mitigateazaltmak or reduceazaltmak the riskrisk of sharkköpek balığı attacksaldırı
30
73931
2641
köpek balıklarının görebildiği şeylerle ilgili bilime dayalı
01:28
basedmerkezli on the scienceBilim of what sharksKöpekbalıkları can see.
31
76572
3148
bir teknolojinin geliştirildiği ile ilgiliydi.
01:31
And I have for you todaybugün
32
79720
1589
Benim bugün anlatacağım şey
01:33
the storyÖykü of that journeyseyahat,
33
81309
1867
bu yolculuğun hikâyesi,
01:35
but alsoAyrıca the notionkavram that scienceBilim can be
34
83176
2340
aynı zamanda bilimin icat yapmak kadar
01:37
as powerfulgüçlü as a translatorçevirmen
35
85516
2465
tercüman olmak konusunda da çok güçlü
01:39
as it can be for inventionicat.
36
87981
3359
olabileceği nosyonu.
01:43
When we beganbaşladı this processsüreç,
37
91340
1706
Bu sürece başladığımızda,
01:45
we were looking, it was about threeüç yearsyıl agoönce,
38
93046
3182
araştırıyorduk, ki bu yaklaşık üç sene önceydi
01:48
and we'devlenmek just had the first two fatalölümcül sharkköpek balığı attackssaldırılar
39
96228
3422
ve Batı Avustralya'daki ilk iki ölümcül köpek balığı
01:51
in WesternWestern AustraliaAvustralya,
40
99650
1771
saldırısını yaşamıştık.
01:53
and by chanceşans, in a previousönceki rolerol,
41
101421
2207
Ve bir önceki pozisyonumdayken tesadüfen
01:55
I happenedolmuş to be havingsahip olan dinnerakşam yemegi with HarryHarry ButlerButler.
42
103628
2923
Harry Butler'la akşam yemeği yedim.
01:58
Now HarryHarry ButlerButler, who mostçoğu AustraliansAvustralyalılar
would know is a famousünlü naturalistdoğa bilimci,
43
106551
3707
Çoğu Avustralyalının bildiği ünlü bir doğa bilimcisi olan Harry Butler,
02:02
had spentharcanmış a lot of time in the marineDeniz environmentçevre.
44
110258
2335
deniz ortamında çok zaman harcamıştır.
02:04
HarryHarry ButlerButler is a precursorhaberci, if you like,
45
112593
2106
Harry Butler bir bakıma vefat etmiş
02:06
to the lategeç SteveSteve IrwinIrwin.
46
114699
1911
olan Steve Irwin'in selefidir.
02:08
When I askeddiye sordu him about
47
116610
1311
Ona bu sorunun çözümünün ne
02:09
what the solutionçözüm to the problemsorun mightbelki be,
48
117921
3298
olabileceğini sorduğumda,
02:13
the answerCevap was quiteoldukça surprisingşaşırtıcı.
49
121219
1512
cevap oldukça şaşırtıcıydı.
02:14
He said, "Take a blacksiyah wetsuitdalış elbisesi,
50
122731
1875
Şöyle söyledi, "Siyah bir dalış kıyafeti al,
02:16
bandgrup it in yellowSarı stripesçizgili like a bumblebeeyaban-arısı,
51
124606
2765
yaban arısına benzeyen sarı şeritlerle bantla,
02:19
and you'llEğer olacak be mimickingtaklit the warninguyarı systemssistemler
52
127371
2288
böylece deniz canlılarının çoğunun
02:21
of mostçoğu marineDeniz speciesTürler."
53
129659
2309
ikaz sistemini taklit edeceksin."
02:23
I didn't think about that much at the time,
54
131968
1898
O sırada bunun hakkında pek fazla düşünmedim
02:25
and it wasn'tdeğildi untila kadar the nextSonraki threeüç
fatalölümcül sharkköpek balığı attackssaldırılar happenedolmuş,
55
133866
3590
ve bir sonraki üç ölümcül köpek balığı saldırısı
02:29
and it causedneden oldu me to think,
56
137456
1434
olunca da bu fikrin
02:30
maybe there's some merithak to this ideaFikir.
57
138890
2131
belki de düşünmeye değer olduğuna ikna oldum.
02:33
And I turneddönük to the web
58
141021
1465
Ve internete
02:34
to see if there mightbelki be some cluesİpuçları.
59
142486
2255
herhangi bir ipucu var mı diye baktım.
02:36
And it turnsdönüşler out the web is awashsuda yüzen
60
144741
2277
Ve internetin bu çeşit bir düşünceyi
02:39
with this sortçeşit of evidencekanıt that supportsdestekler
61
147018
2396
destekleyen bu tipteki kanıtlarla
02:41
this sortçeşit of thinkingdüşünme.
62
149414
1562
dolu olduğu ortaya çıktı.
02:42
So biologicallybiyolojik olarak, there are plentybol of speciesTürler
63
150976
1984
Yani biyolojik olarak, suda gizlenmek ya da
02:44
that displayGörüntüle bandingbant oluşturma or patternsdesenler, warninguyarı patternsdesenler,
64
152960
2596
saldırılmaya karşı ikaz etmek için
02:47
to eitherya be crypticalcryptical in the waterSu
65
155556
1702
şeritler veya desenler, ikaz desenleri
02:49
or warnuyarmak againstkarşısında beingolmak attackedsaldırıya,
66
157258
2584
sergileyen pek çok tür vardır,
02:51
not the leasten az of whichhangi is the pilotpilot fishbalık
67
159842
2113
ki yaşamının büyük bir kısmını köpek balığının
02:53
whichhangi spendsharcıyor a bigbüyük slablevha of its life
68
161955
2156
faaliyetleri etrafında geçiren
02:56
around the business endson of a sharkköpek balığı.
69
164111
2279
pilot balığı da buna dâhildir.
02:58
On the humaninsan sideyan, WalterWalter StarckStarck, an oceanographerbilimci,
70
166390
3091
İnsanlara gelince, bir deniz bilimcisi olan Walter Starck,
03:01
has been paintingboyama his wetsuitdalış elbisesi sincedan beri the 1970s,
71
169481
2862
dalış kıyafetini 1970'lerden beri boyamaktadır
03:04
and anthropologicallyAntropolojik olarak,
72
172343
1622
ve antropolojik olarak
03:05
PacificPasifik islandada tribeskabileler paintedboyalı themselveskendilerini in bandsbantları
73
173965
3630
Pasifik adaları kabileleri köpek balığı tanrısını
03:09
in a seadeniz snakeYılan ceremonytöreni
74
177595
1781
uzaklaştırmak için deniz yılanı seremonisinde
03:11
to wardkoğuş off the sharkköpek balığı god.
75
179376
2594
kendilerini şerit şerit boyarlardı.
03:13
So what's going on here?
76
181970
1442
O zaman burada neler olup bitiyor?
03:15
Is this an ideaFikir lyingyalan söyleme widegeniş out in the openaçık
77
183412
2878
Bu fikir, oralarda bir yerlerde onu düşünmemiz ve
03:18
for us to considerdüşünmek and definetanımlamak?
78
186290
3131
ortaya koymamız için mi bekliyor?
03:21
We know that sharksKöpekbalıkları use a rangemenzil of sensorssensörler
79
189421
4369
Biliyoruz ki, köpek balıkları harekete geçince,
03:25
when they engagetutmak, particularlyözellikle for attacksaldırı,
80
193790
3372
özellikle de saldırı için, çok çeşitli duyular kullanır,
03:29
but the sightgörme sensoralgılayıcı is the one that they use
81
197162
1960
ancak görüş algısını hedeflerini belirlemek
03:31
to identifybelirlemek the targethedef, and particularlyözellikle
82
199122
1564
için kullanırlar, özellikle de
03:32
in the last numbernumara of metersmetre before the attacksaldırı.
83
200686
3734
saldırıdan önceki son birkaç metrede.
03:36
It makesmarkaları senseduyu to payödeme attentionDikkat
to the biologicalbiyolojik anecdoteanekdot
84
204420
2958
Biyolojik hikâyelere kulak vermek mantıklı geliyor,
03:39
because that's time-testedzaman test evolutionevrim
85
207378
1852
çünkü bunlar binlerce yıl boyunca
03:41
over manyçok millenniabin yıl.
86
209230
2473
zamana karşı test edilmiş evrimleşmelerdir.
03:43
But isn't humaninsan anecdoteanekdot alsoAyrıca an evolutionevrim of sortssıralar,
87
211703
3477
Ancak insana dair hikâyeler de bir çeşit evrim değil midir,
03:47
the ideaFikir that there's a kernelçekirdek of truthhakikat
88
215180
1731
gerçeğin özünün olduğu fikri,
03:48
thought to be importantönemli,
89
216911
1592
önemli olduğu düşünülen,
03:50
passedgeçti down from generationnesil to generationnesil,
90
218503
3285
nesilden nesile geçen,
03:53
so that it actuallyaslında endsuçları up shapingşekillendirme humaninsan behaviordavranış?
91
221788
3315
böylece aslında insan davranışlarını şekillendiren?
03:57
I wanted to testÖlçek this ideaFikir.
92
225103
1660
Bu fikri test etmek istedim.
03:58
I wanted to put some scienceBilim
93
226763
1218
Bu hikâyelere dayalı kanıtlara
03:59
to this anecdotalanekdot niteliğinde evidencekanıt,
94
227981
2336
biraz bilim eklemek istedim,
04:02
because if scienceBilim could supportdestek this conceptkavram,
95
230317
1956
çünkü eğer bilim bu görüşü desteklerse,
04:04
then we mightbelki have at leasten az partBölüm of the solutionçözüm
96
232273
2095
o zaman burnumuzun dibindeki köpek balığı saldırılarına
04:06
to sharkköpek balığı attacksaldırı right underaltında our very noseburun.
97
234368
3058
bir nebze olsun çözümümüz olabilir.
04:09
To do that, I neededgerekli some expertsuzmanlar
98
237426
1795
Bunu yapmak için, köpek balığı görüşü ve
04:11
in sharkköpek balığı visionvizyon and sharkköpek balığı neurologynöroloji,
99
239221
1853
köpek balığı sinir biliminde bazı uzmanlara ihtiyacım vardı
04:13
and a worldwideDünya çapında searcharama, again,
100
241074
1809
ve dünya çapında bir araştırma beni tekrar
04:14
led to the UniversityÜniversitesi of W.A.
101
242883
1439
University of W.A. (Batı Avustralya Üniversitesi)'ya götürdü,
04:16
on the doorstepkapılarına here, with the OceansOkyanuslar InstituteEnstitüsü.
102
244322
2403
burada yanıbaşında Okyanus Enstitüsü olan.
04:18
And professorprofesör NathanNathan HartHart and his teamtakım
103
246725
2597
Profesör Nathan Hart ve ekibi,
04:21
had just writtenyazılı a paperkâğıt whichhangi tellsanlatır us,
104
249322
2660
yırtıcı köpek balıklarının siyah-beyaz veya gri tonda
04:23
confirmsonaylar that predatoryyırtıcı sharksKöpekbalıkları see
105
251982
2352
gördüklerini teyit eden, bunu söyleyen
04:26
in blacksiyah and whitebeyaz, or grayscalegri tonlama.
106
254334
2863
yeni bir makale yazmışlardı.
04:29
So I calleddenilen up NathanNathan,
107
257197
1803
Bunun üzerine Nathan'ı bu fikir hakkında aradım,
04:31
a little bitbit sheepishlymahçup, actuallyaslında, about this ideaFikir
108
259000
1866
aslında biraz da korkarak,
04:32
that maybe we could use these patternsdesenler and shapesşekiller
109
260866
1881
belki bu desen ve şekilleri köpek balığı saldırısı riskini
04:34
to produceüretmek a wetsuitdalış elbisesi to try and
mitigateazaltmak the riskrisk of sharkköpek balığı attacksaldırı,
110
262747
3506
azaltmaya çalışmak için dalış kıyafeti üretmek üzere kullanabiliriz diye
04:38
and fortunatelyneyse ki, he thought that was a good ideaFikir.
111
266253
2172
ve neyse ki, o da bunun iyi bir fikir olduğunu düşündü.
04:40
So what ensuedortaya çıkan is a collaborativeişbirlikçi bitbit of researchAraştırma
112
268425
2462
Böylece Batı Avustralya Eyalet İdaresi tarafından desteklenen
04:42
supporteddestekli by the WestBatı AustralianAvustralya StateDevlet GovernmentHükümet.
113
270887
2624
işbirliğine dayalı bir araştırma ortaya çıktı.
04:45
And we did threeüç keyanahtar things.
114
273511
2559
Ve üç önemli şey yaptık.
04:48
The first is that we mappedeşlenen the characteristicskarakteristikleri,
115
276070
2720
Öncelikle üç ana yırtıcı köpek balığının,
04:50
the physicalfiziksel characteristicskarakteristikleri of the eyesgözleri
116
278790
2020
yani büyük beyaz, kaplan ve boğa köpek balığının
04:52
of the threeüç mainana predatoryyırtıcı sharksKöpekbalıkları,
117
280810
1938
gözlerinin karakteristiklerini,
04:54
so the great whitebeyaz, tigerKaplan and bullBoğa sharkköpek balığı.
118
282748
3718
fiziksel karakteristiklerini çıkardık.
04:58
We did that geneticallygenetik olarak
119
286466
1554
Bunu genetik olarak yaptik ve
05:00
and we did that anatomicallyAnatomik olarak.
120
288020
2900
bunu anatomik olarak yaptık.
05:02
The nextSonraki thing we did was to understandanlama,
121
290920
1842
Yaptığımız bir sonraki şey,
05:04
usingkullanma complexkarmaşık computerbilgisayar modelingmodelleme,
122
292762
1435
kompleks bilgisayar modellemeyi kullanarak
05:06
what that eyegöz can see
123
294197
2054
gözün farklı derinliklerde, mesafelerde,
05:08
at differentfarklı depthsderinlikleri, distancesmesafeler,
124
296251
1769
ışık koşulları ve okyanustaki su berraklığında
05:10
lightışık conditionskoşullar, and waterSu clarityberraklık in the oceanokyanus.
125
298020
4241
ne gördüğünü anlamaktı.
05:14
And from there, we were ableyapabilmek to pinpointyerini belirlemek
126
302261
1190
Ve bundan sonra iki temel karakteristiği
05:15
two keyanahtar characteristicskarakteristikleri:
127
303451
1800
saptamayı başardık:
05:17
what patternsdesenler and shapesşekiller would presentmevcut the wearertakan
128
305251
3033
Hangi desenler ve şekiller giyeni suda gizli
05:20
as hiddengizli or hardzor to make out in the waterSu, crypticşifreli,
129
308284
3232
veya zor anlaşılır, kriptik olarak gösterir
05:23
and what patternsdesenler and shapesşekiller mightbelki providesağlamak
130
311516
1496
ve hangi desenler ve şekiller en fazla
05:25
the greatestEn büyük contrastkontrast but providesağlamak the greatestEn büyük
131
313012
2921
kontrastı, daha bozuk bir görünüşü sağlar.
05:27
breakupayrılık of profileprofil
132
315933
1457
Bu sayede kişi köpek balığı
05:29
so that that personkişi wasn'tdeğildi confusedŞaşkın for sharkköpek balığı preyAv
133
317390
3644
avı veya köpek balığı yemi
05:33
or sharkköpek balığı foodGıda.
134
321034
2353
ile karıştırılmaz.
05:35
The nextSonraki thing we neededgerekli to do was to convertdönüştürmek this
135
323387
2192
Bir sonraki yapmamız gereken şey, bunu insanların
05:37
into wetsuitsWetsuits that people mightbelki actuallyaslında weargiyinmek,
136
325579
2749
gerçekte giyebileceği dalış kıyafetlerine çevirmekti
05:40
and to that endson, I inviteddavet RayRay SmithSmith,
137
328328
2622
ve bu sebeple bir sörfçü, endüstriyel tasarımcı,
05:42
a surfersörfçü, industrialSanayi designertasarımcı, wetsuitdalış elbisesi designertasarımcı,
138
330950
3230
dalış kıyafeti tasarımcısı olan Ray Smith'i davet ettim,
05:46
and in factgerçek the guy that designedtasarlanmış
the originalorijinal QuiksilverQuiksilver logologo,
139
334180
2362
ki kendisi aslında orijinal Quiksilver logosunu tasarımlayan kişiydi,
05:48
to come over and sitoturmak with the scienceBilim teamtakım
140
336542
2285
gelip bilim ekibiyle oturarak
05:50
and interpretyorumlamak that scienceBilim
141
338827
3596
bu bilimi insanların giyebileceği
05:54
into aestheticestetik wetsuitsWetsuits that
people mightbelki actuallyaslında weargiyinmek.
142
342423
3142
estetik dalış kıyafetlerine dönüştürecekti.
05:57
And here'sburada an exampleörnek of one of the first drawingsçizimler.
143
345565
2456
Ve işte ilk çizimlerden bir örnek.
06:00
So this is what I call a "don't eatyemek me" wetsuitdalış elbisesi.
144
348021
3004
Bu, benim "beni yeme" olarak adlandırdığım dalış kıyafeti.
06:03
So this takes that bandingbant oluşturma ideaFikir,
145
351025
4269
İşte bu kıyafet, bantlama fikrini alıyor,
06:07
takes that bandingbant oluşturma ideaFikir, it's highlybüyük ölçüde visiblegözle görülür,
146
355294
2586
bantlama fikrini alıyor, oldukça dikkat çekici,
06:09
providessağlar a highlybüyük ölçüde disruptiveyıkıcı profileprofil,
147
357880
2005
oldukça rahatsız edici bir profil sağlıyor,
06:11
and is intendedistenilen to preventönlemek the sharkköpek balığı
148
359885
1827
köpek balığını sıradan bir yiyecek olabileceğiniz
06:13
from consideringdikkate alınarak that you would be ordinarysıradan foodGıda,
149
361712
2668
fikrinden alıkoymak için tasarlanmış
06:16
and potentiallypotansiyel even createyaratmak confusionkarışıklık for the sharkköpek balığı.
150
364380
3346
ve köpek balığında kafa karışıklığı dahi yaratabilir.
06:19
And this one'sbiri configuredyapılandırılmış to go with a surfboardsörf tahtası.
151
367726
3775
Ve bir sörf tahtası ile de beraber kullanılmak üzere tasarlanmıştır.
06:23
You can see that darkkaranlık, opaqueopak panelpanel on the frontön,
152
371501
2613
Öndeki koyu, opak parçayı görüyorsunuz
06:26
and it's particularlyözellikle better for the surfaceyüzey,
153
374114
2727
ve bu özellikle arkadan ışığın gelip
06:28
where beingolmak backlitaydınlatmalı and providingsağlama a silhouettesiluet
154
376841
2848
bir siluet yaratmasının problem olduğu bir durumda
06:31
is problematicsorunsal.
155
379689
1612
yüzey için daha iyi.
06:33
Secondİkinci iterationyineleme is the crypticşifreli wetsuitdalış elbisesi,
156
381301
2908
İkinci iterasyon ise kriptik dalış kıyafeti
06:36
or the one whichhangi attemptsdenemeler to hidesaklamak the wearertakan
157
384209
1611
veya giyen kişiyi su sütununda
06:37
in the waterSu columnkolon.
158
385820
1490
saklamaya çalışanı.
06:39
There are threeüç panelspaneller on this suittakım elbise,
159
387310
1690
Bu giyside üç tane parça bulunuyor
06:41
and in any givenverilmiş conditionskoşullar,
160
389000
1624
ve hangi koşulda olursa olsun
06:42
one or more of those panelspaneller
161
390624
1355
bu parçalardan biri veya birkaçı
06:43
will matchmaç the reflectiveyansıtıcı spectraSpectra of the waterSu
162
391979
2590
tamamen veya kısmen kaybolmak için
06:46
so as to disappearkaybolmak fullytamamen or partiallykısmen,
163
394569
2599
suyun yansıtıcı tayfına uyacaktır,
06:49
leavingayrılma the last panelpanel or panelspaneller
164
397168
2192
son parça veya parçalar da su sütununda
06:51
to createyaratmak a disruptiveyıkıcı profileprofil in the waterSu columnkolon.
165
399360
2887
karmaşa sağlayan bir profil yaratacaktır.
06:54
And this one'sbiri particularlyözellikle well-suitediyi uygun
166
402247
2165
Bu kıyafet de, özellikle dalış konfigürasyonu için
06:56
to the divedalış configurationyapılandırma,
167
404412
2447
daha uygundur,
06:58
so when you're deeperDaha derine underaltında the waterSu.
168
406859
3068
yani suyun derinlerindeyken.
07:01
So we knewbiliyordum that we had
169
409927
1710
Biliyorduk ki, burada gerçekten de
07:03
some really solidkatı scienceBilim here.
170
411637
1770
sağlam bir bilgiye sahibiz.
07:05
We knewbiliyordum, if you wanted to standdurmak out,
171
413407
1626
Biliyorduk ki, eğer dikkat çekmek istiyorsanız,
07:07
you neededgerekli to look stripyçizgili,
172
415033
1172
çizgili görünmek zorundaydınız
07:08
and we knewbiliyordum if you wanted to be crypticşifreli,
173
416205
1424
ve biliyorduk ki, eğer kriptik olmak istiyorsanız,
07:09
you neededgerekli to look like this.
174
417629
1552
buna benzemek zorundaydınız.
07:11
But the acidasit testÖlçek is always going to be,
175
419181
1826
Ancak köpek balıklarının bu desen ve şekiller söz konusu olduğunda
07:13
how would sharksKöpekbalıkları really behaveDavranmak
176
421007
1332
gerçekten nasıl davranacağına
07:14
in the contextbağlam of these patternsdesenler and shapesşekiller.
177
422339
2731
ilişkin asit testi her zaman olacaktır.
07:17
And testingtest yapmak to simulatebenzetmek a personkişi in a wetsuitdalış elbisesi
178
425070
3311
Ve doğal ortamındaki yırtıcı bir köpek balığı ile birlikte
07:20
in the waterSu with a predatoryyırtıcı sharkköpek balığı
179
428381
1548
suyun içinde dalış kıyafeti giyen
07:21
in a naturaldoğal environmentçevre
180
429929
1366
bir kişiyi simule etmek için test yapmak
07:23
is actuallyaslında a lot harderDaha güçlü than you mightbelki think.
181
431295
1952
aslında düşündüğünüzden daha zor olabilir.
07:25
(LaughterKahkaha)
182
433247
3351
(Gülüşmeler)
07:28
So we have to baityem the rigteçhizat,
183
436598
2566
Yani tuzak kurmak zorundaydık,
07:31
because we need to get the statisticalistatistiksel numbernumara
184
439164
1544
çünkü bilimsel kanıt elde etmek için
07:32
of samplesörnekler throughvasitasiyla to get the scientificilmi evidencekanıt,
185
440708
3024
yeterli sayıda numuneyi almaya ihtiyacımız vardı
07:35
and by baitingCanını sıkma the rigteçhizat,
186
443732
789
ve tuzak kurarak bariz olarak
07:36
we're obviouslybelli ki changingdeğiştirme sharkköpek balığı behaviordavranış.
187
444521
2229
köpek balığının davranışını değiştiriyoruz.
07:38
We can't put humansinsanlar in the waterSu.
188
446750
1817
İnsanları suya koyamıyoruz.
07:40
We're ethicallyetik precludeddurdurulmasını emretti from even usingkullanma
189
448567
2886
Suda insana benzer şekiller kullanarak tuzak
07:43
humanoidinsanımsı shapesşekiller and baitingCanını sıkma them up in the waterSu.
190
451453
2647
kurmamız dahi etik olarak mümkün değil.
07:46
But neverthelessyine de, we startedbaşladı the testingtest yapmak processsüreç
191
454100
2272
Ancak bütün bunlara rağmen, test etme sürecine
07:48
in JanuaryOcak of this yearyıl,
192
456372
1848
bu yılın Ocak ayında
07:50
initiallybaşlangıçta with tigerKaplan sharksKöpekbalıkları
193
458220
1136
önce kaplan köpek balıkları ile,
07:51
and subsequentlysonradan with great whitebeyaz sharksKöpekbalıkları.
194
459356
3339
ardından da büyük beyaz köpek balıkları ile başladık.
07:54
The way we did that
195
462695
1435
Bunu yapmamızın yolu,
07:56
was to get a perforateddelikli drumdavul whichhangi is fulltam of baityem,
196
464130
4755
içi yemle dolu bir delikli bidon alarak suni kauçukla
08:00
wrapsarmak it in a neopreneNeopren skincilt,
197
468885
1896
sarmalayıp,
08:02
and then runkoş two stereomüzik seti underwatersualtı cameraskameralar
198
470781
2563
sonra da köpek balığının bu tuzağa
08:05
to watch how the sharkköpek balığı
actuallyaslında engagesyürütmektedir with that rigteçhizat.
199
473344
3349
ne şekilde davrandığını seyretmek üzere iki stereo su altı kamerası ile çekim yapmaktı.
08:08
And because we use stereomüzik seti,
200
476693
1688
Stereo kullandığımız için de,
08:10
we can captureele geçirmek all the statisticsistatistik
on how bigbüyük the sharkköpek balığı is,
201
478381
2792
köpek balığının ne büyüklükte olduğu, hangi açıdan geldiği,
08:13
what angleaçı it comesgeliyor in at, how quicklyhızlı bir şekilde it leavesyapraklar,
202
481173
2256
ne hızda ayrıldığı ve davranışının nasıl olduğu
08:15
and what its behaviordavranış is
203
483429
1856
konusunda subjektif değil, gözleme dayalı
08:17
in an empiricalampirik ratherdaha doğrusu than a subjectiveöznel way.
204
485285
3206
tüm istatistikleri elde edebiliyorduk.
08:20
Because we neededgerekli to
preservekorumak the scientificilmi methodyöntem,
205
488491
2488
Bilimsel metodu korumamız gerektiği için de,
08:22
we ranran a controlkontrol rigteçhizat
206
490979
1698
normal siyah bir dalış kıyafetine benzeyen
08:24
whichhangi was a blacksiyah neopreneNeopren rigteçhizat
207
492677
3712
siyah bir suni kauçuk tuzak
08:28
just like a normalnormal blacksiyah wetsuitdalış elbisesi
208
496389
1809
olan kontrol tuzağını
08:30
againstkarşısında the, what we call,
209
498198
1479
SAMS teknolojisi tuzağı adını verdiğimiz
08:31
SAMSSAMS technologyteknoloji rigteçhizat.
210
499677
2128
olanla karşılaştırdık.
08:33
And the resultsSonuçlar were not just excitingheyecan verici,
211
501805
2728
Sonuçlar sadece heyecan verici değil,
08:36
but very encouragingteşvik edici,
212
504533
1438
aynı zamanda umut vericiydi
08:37
and todaybugün I would like to just give you a snapshotenstantane fotoğraf
213
505971
2548
ve size bugün bu deneylerin
08:40
of two of those engagementsnişan.
214
508519
3662
ikisinden görüntüler göstermek istiyorum.
08:44
So here we'vebiz ettik got a four-meterdört metre tigerKaplan sharkköpek balığı
215
512181
2120
İşte burada yaklaşık bir buçuk dakika
08:46
engagingçekici the blacksiyah controlkontrol rigteçhizat,
216
514301
3087
önce karşılaştığı
08:49
whichhangi it had encounteredkarşılaşılan about
217
517388
1341
siyah kontrol tuzağı ile ilgilenen
08:50
a minutedakika and a halfyarım before.
218
518729
3960
dört metrelik bir kaplan köpek balığımız var.
09:11
Now that exactkesin sameaynı sharkköpek balığı had engagednişanlı,
219
539780
2430
Aynı köpek balığı yaklaşık sekiz dakika önce
09:14
or encounteredkarşılaşılan this SAMSSAMS rigteçhizat,
220
542210
1830
bu SAMS tuzağıyla, Elude SAMS
09:16
whichhangi is the EludeKurtulmak SAMSSAMS rigteçhizat,
221
544040
1612
tuzağıyla uğraşmıştı
09:17
about eightsekiz minutesdakika before,
222
545652
1179
veya karşılaşmıştı,
09:18
and spentharcanmış sixaltı minutesdakika circlingçember it, huntingavcılık for it,
223
546831
3143
altı dakika çevresinde dolanarak,
09:21
looking for what it could
smellkoku and senseduyu but not see,
224
549974
2805
avlanmaya çalışarak, koklayıp hissetmeye çalışarak
09:24
and this was the finalnihai engagementnişan.
225
552779
2472
zaman harcamış, ancak görememişti ve bu son yaptığı hareketti.
09:29
Great whitebeyaz sharksKöpekbalıkları are more
confidentkendine güvenen than the tigersKaplanlar,
226
557734
2953
Büyük beyaz köpek balıkları, kaplan köpek balıklarından daha çok kendine güvenir
09:32
and here you see great whitebeyaz sharkköpek balığı
227
560687
2048
ve burada büyük beyaz köpek balığının
09:34
engagingçekici a controlkontrol rigteçhizat,
228
562735
1407
kontrol tuzağıyla karşılaşmasını görüyorsunuz,
09:36
so a blacksiyah neopreneNeopren wetsuitdalış elbisesi,
229
564142
1833
işte siyah suni kauçuk dalış elbisesi
09:37
and going straightDüz to the bottomalt,
230
565975
1584
ve doğrudan altına doğru gidiyor,
09:39
cominggelecek up
231
567559
2551
yukarı yönelip
09:42
and engagingçekici.
232
570110
3037
üzerine atlıyor.
09:46
In contrastkontrast to the SAMSSAMS technologyteknoloji rigteçhizat,
233
574257
2683
SAMS teknolojisi tuzağının tam tersi,
09:48
this is the bandedbantlı one,
234
576940
1469
bu ise bantlı olanı,
09:50
where it's more tactiledokunsal,
235
578409
1941
burada daha duyarlı,
09:52
it's more investigativearaştırmacı,
236
580350
1510
daha araştırmacı,
09:53
it's more apprehensiveendişeli,
237
581860
1634
daha kaygılı
09:55
and showsgösterileri a reluctanceisteksizlik to come straightDüz in and go.
238
583494
4005
ve doğrudan gelip saldırmak konusunda tereddüt gösteriyor.
10:08
(ApplauseAlkış)
239
596297
7303
(Alkış)
10:18
So, it's importantönemli for us that all
the testingtest yapmak is donetamam independentlybağımsız olarak,
240
606601
4276
Bizim için bütün testlerin bağımsız olarak yapılması önemli
10:22
and the UniversityÜniversitesi of W.A. is doing the testingtest yapmak.
241
610877
2318
ve testleri Batı Avustralya Üniversitesi yapıyor.
10:25
It'llİtll ' be an ongoingdevam eden processsüreç.
242
613195
1752
Bu devam eden bir süreç olacak.
10:26
It's subjectkonu to peerakran reviewgözden geçirmek and subjectkonu to publicationyayın.
243
614947
2409
Emsal değerlendirmeleri yapılacak ve yayınlar çıkarılacak.
10:29
It's so importantönemli that this conceptkavram
244
617356
2343
Bu konseptin bilimle
10:31
is led with the scienceBilim.
245
619699
1798
yürütülmesi çok önemli.
10:33
From the perspectiveperspektif of SharkKöpek balığı
AttackSaldırı MitigationAzaltma SystemsSistemleri,
246
621497
2244
Köpek balığı Saldırısı Azaltma Sistemleri'nin bakış açısına göre,
10:35
we're a biotechnologybiyoteknoloji licensingruhsat verme companyşirket,
247
623741
2405
biz bir biyoteknoloji lisanslama şirketiyiz,
10:38
so we don't make wetsuitsWetsuits ourselveskendimizi.
248
626146
2287
yani dalış kıyafetlerini tek başımıza yapmıyoruz.
10:40
We'llWe'll licenselisans othersdiğerleri to do that.
249
628433
2280
Bunu yapmaları için başkalarına lisans vereceğiz.
10:42
But I thought you mightbelki be interestedilgili
250
630713
959
SAMS teknolojisinin dalış kıyafetine
10:43
in seeinggörme what SAMSSAMS technologyteknoloji looksgörünüyor like
251
631672
2001
uyarlanmış hâlini görmek istersiniz
10:45
embeddedgömülü in a wetsuitdalış elbisesi, and to that endson,
252
633673
2999
diye düşündüm, bu sebeple,
10:48
for the first time, livecanlı, worldwideDünya çapında --
253
636672
3216
ilk kez canlı olarak tüm dünyada...
10:51
(LaughterKahkaha) —
254
639888
1974
(Gülüşmeler)
10:53
I can showgöstermek you what biologicalbiyolojik adaptationadaptasyon,
255
641862
2896
Size biyolojik adaptasyonun,
10:56
scienceBilim and designdizayn looksgörünüyor like in realgerçek life.
256
644758
3527
bilim ve tasarımın gerçek hayatta nasıl göründüğünü gösterebilirim.
11:00
So I can welcomeHoşgeldiniz SamSam, the surfersörfçü,
257
648285
1897
İşte sörfçü Sam'i davet ediyorum
11:02
from this sideyan. Where are you, SamSam?
258
650182
2708
bu taraftan. Neredesin Sam?
11:04
(ApplauseAlkış)
259
652890
1796
(Alkış)
11:06
And EduardoEduardo.
260
654686
1670
Ve Eduardo.
11:08
(ApplauseAlkış)
261
656356
1816
(Alkış)
11:10
CheersAlkış, matedostum.
262
658172
2694
Sağol dostum.
11:12
CheersAlkış.
263
660866
2090
Teşekkürler.
11:14
Thanksteşekkürler, gentlemenbeyler. (ApplauseAlkış)
264
662956
4964
Teşekkürler, baylar. (Alkış)
11:21
So what have we donetamam here?
265
669656
1287
Evet burada ne yaptık?
11:22
Well, to my mindus, ratherdaha doğrusu than take a blankboş sheettabaka
266
670943
3017
Bana göre, boş bir sayfa alıp
11:25
and use scienceBilim as a toolaraç for inventionicat,
267
673960
3320
bilimi icat yapmak üzere kullanmak yerine,
11:29
we'vebiz ettik paidödenmiş attentionDikkat to the biologicalbiyolojik evidencekanıt,
268
677280
2856
biyolojik kanıtları dikkate aldık,
11:32
we'vebiz ettik put importanceönem to the
269
680136
1690
insanların anlattıklarına dayalı kanıtlara
11:33
humaninsan anecdotalanekdot niteliğinde evidencekanıt,
270
681826
1710
önem verdik
11:35
and we'vebiz ettik used scienceBilim as a toolaraç
271
683536
3082
ve bilimi buna tercüman olmak üzere
11:38
for translationçeviri,
272
686618
1403
kullandık,
11:40
translationçeviri of something that was alreadyzaten there
273
688021
2227
hâlihazırda olan bir şeyi insanlığın yararına kullanılabilecek
11:42
into something that we can
use for the benefityarar of mankindinsanlık.
274
690248
3571
bir şeye dönüştürmek için.
11:45
And it strikesvurur me that this ideaFikir of scienceBilim
275
693819
1924
Ve bilimi icat etmek yerine dönüştürmek
11:47
as a toolaraç for translationçeviri ratherdaha doğrusu than inventionicat
276
695743
3056
için bir araç olarak kullanma fikrinin,
11:50
is one that we can applyuygulamak much more widelygeniş ölçüde than this
277
698799
2664
yenilikçilik arayışında bundan daha geniş kapsamda
11:53
in the pursuitkovalama of innovationyenilik.
278
701463
1947
uygulayabileceğimiz bir şey olması beni etkiliyor.
11:55
After all, did the WrightWright brothersKardeşler
279
703410
2325
Nihayetinde, Wright kardeşler
11:57
discoverkeşfetmek mannedinsanlı flightuçuş,
280
705735
2052
insanlı uçuşu keşif mi etti,
11:59
or did they observegözlemlemek the biologicalbiyolojik factgerçek of flightuçuş
281
707787
3189
yoksa uçuşu biyolojik bir olay olarak gözlemleyerek
12:02
and translateÇevirmek that mechanicallymekanik olarak, replicatetekrarlamak it
282
710976
3192
bunu insanların kullanabileceği şekilde kopyalayıp
12:06
in a way that humansinsanlar could use?
283
714168
2517
mekanik bir hâle mi dönüştürdü?
12:08
As for the humblemütevazi wetsuitdalış elbisesi,
284
716685
1534
Naçizane dalış elbisesine gelince,
12:10
who knowsbilir what oceanwearoceanwear will look like
285
718219
1941
suda giyilen giysiler iki sene, beş sene
12:12
in two years'yıl time, in fivebeş years'yıl time
286
720160
2951
veya elli sene içinde kim bilir neye benzeyecek.
12:15
or in 50 years'yıl time, but with this newyeni thinkingdüşünme,
287
723111
3092
Ancak bu yeni düşünce şekliyle,
12:18
I'm guessingtahmin there's a fairadil chanceşans
288
726203
1266
simsiyah olmaması oldukça büyük
12:19
it won'talışkanlık be puresaf blacksiyah.
289
727469
1721
bir olasılık.
12:21
Thank you.
290
729190
2169
Teşekkürler.
12:23
(ApplauseAlkış)
291
731359
3911
(Alkış)
Translated by Eren Gokce
Reviewed by Siir Tecirlioglu

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Hamish Jolly - Inventor, ocean swimmer
Hamish Jolly brings his entrepreneurial eye to the rare but viscerally terrifying issue of shark attacks.

Why you should listen

Hamish Jolly is an ocean swimmer and kitesurfer who's committed to creating sustainable businesses through innovation management, business development, business management, program management, investment analysis and finance. In 2006, Jolly was listed in Western Australian Business News' 40 Under 40 business leaders.

Formerly Director of Strategy and Ventures at BankWest, Jolly was responsible for group strategy and mergers and acquisitions. He is a qualified Chartered Accountant and  fulfils a number of Board positions including Botanic Gardens and Parks Authority Board of Management (Kings Park). He most recently consulted as the Chief Executive Officer of Greening Australia, Australia’s largest environmental not-for-profit organisation and formerly a Director of Ajilon, where he was part of the leadership team for one of the top-3 management and technology consulting firms in Western Australia.

More profile about the speaker
Hamish Jolly | Speaker | TED.com