TED Fellows Retreat 2015
Genevieve von Petzinger: Why are these 32 symbols found in ancient caves all over Europe?
Genevieve von Petzinger: Tüm Avrupa'daki tarihî mağaralarda niçin bu 32 sembol bulunur?
Filmed:
Readability: 4.8
6,968,509 views
İnsanlık medeniyetinin ayırt edici özelliği olan yazı dili, bir gün içerisinde aniden ortaya çıkmadı. İlk yazı sistemleri tam olarak geliştirilmeden binlerce yıl önce, atalarımız barındıkları mağaraların duvarlarına boylu boyunca geometrik şekiller kazırdı. Paleoantropolojist, kaya sanatı araştırmacısı ve kıdemli TED Fellow Genevieve von Petzinger Avrupa'daki mağaralardaki antik işaretleri araştırdı ve kodlandırdı. Bulgularındaki benzerlik, çizgisel iletişimin ve tek bir anın ilerisine mesaj iletebilme ve saklayabilme kabiliyetinin belki de düşündüğümüzden çok daha eski olduğuna işaret etmektedir.
Genevieve von Petzinger - Paleoanthropologist and rock art researcher
Genevieve von Petzinger studies the geometric signs found in early European Ice Age rock art sites. Full bio
Genevieve von Petzinger studies the geometric signs found in early European Ice Age rock art sites. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
There's something about caves --
0
760
1840
Mağaralarla ilgili bir şey vardır --
00:16
a shadowy opening in a limestone
cliff that draws you in.
cliff that draws you in.
1
4560
4280
bir kireç taşı kayalığındaki gölgeli bir
açılış sizi içerisine çeker.
açılış sizi içerisine çeker.
00:21
As you pass through the portal
between light and dark,
between light and dark,
2
9800
3656
Aydınlık ve karanlığın arasındaki
kapıdan geçtiğinizde,
kapıdan geçtiğinizde,
00:25
you enter a subterranean world --
3
13480
2535
bir yer altı dünyasına girersiniz --
00:28
a place of perpetual gloom,
of earthy smells, of hushed silence.
of earthy smells, of hushed silence.
4
16040
5680
ebedî kasvetin, yeryüzünün kokularının ve
dingin bir sessizliğin mekânıdır.
dingin bir sessizliğin mekânıdır.
00:34
Long ago in Europe,
5
22800
1336
Bir zamanlar Avrupa'da,
00:36
ancient people also entered
these underground worlds.
these underground worlds.
6
24160
3456
antik insanlar da bu yer altı
dünyalarına girdiler.
dünyalarına girdiler.
00:39
As witness to their passage,
7
27640
1416
Ziyaretlerine kanıt olarak da
00:41
they left behind mysterious
engravings and paintings,
engravings and paintings,
8
29080
3655
arkalarında gizemli gravürler ve
çizimler bıraktılar,
çizimler bıraktılar,
00:44
like this panel of humans, triangles
and zigzags from Ojo Guareña in Spain.
and zigzags from Ojo Guareña in Spain.
9
32759
6561
İspanya'daki Ojo Guareña'daki insanlar,
üçgenler ve zigzagların panosu gibi.
üçgenler ve zigzagların panosu gibi.
00:52
You now walk the same path
as these early artists.
as these early artists.
10
40000
3160
Şimdi sizler de bu ilk sanatçıların
gittiği yoldan yürüyorsunuz.
gittiği yoldan yürüyorsunuz.
00:55
And in this surreal, otherworldly place,
11
43800
3016
Bu gerçeküstü, uhrevi yerde,
yumuşak yerdeki deri çizmelerin
yumuşak yerdeki deri çizmelerin
00:58
it's almost possible to imagine
12
46840
1896
sessiz ayak seslerini duyduğunuzu
01:00
that you hear the muffled footfall
of skin boots on soft earth,
of skin boots on soft earth,
13
48760
4536
veya kenardaki kıvrımın çevresinde
bir meşalenin titreyen ışığını
bir meşalenin titreyen ışığını
01:05
or that you see the flickering of a torch
around the next bend.
around the next bend.
14
53320
3160
gördüğünüzü hayal etmeniz
neredeyse mümkündür.
neredeyse mümkündür.
01:09
When I'm in a cave,
15
57600
1376
Bir mağaradayken,
01:11
I often find myself wondering
what drove these people to go so deep
what drove these people to go so deep
16
59000
6096
sıklıkla kendimi insanları izlerini
bırakmak için bu kadar derine inerek
bırakmak için bu kadar derine inerek
tehlikeli ve dar yerlerden
geçme cesaretini
geçme cesaretini
01:17
to brave dangerous and narrow
passageways to leave their mark?
passageways to leave their mark?
17
65120
3696
göstermeye iten sebebi düşünürken bulurum.
01:20
In this video clip,
18
68840
1216
Yarım kilometre veya
01:22
that was shot half a kilometer,
or about a third of a mile, underground,
or about a third of a mile, underground,
19
70080
3376
üçte bir mil kadar yerin altında,
İspanya'daki Cudon mağarasında
İspanya'daki Cudon mağarasında
01:25
in the cave of Cudon in Spain,
20
73480
2136
çekilen bu video klipte,
01:27
we found a series
of red paintings on a ceiling
of red paintings on a ceiling
21
75640
2456
mağaranın daha önce keşfedilmemiş
01:30
in a previously unexplored
section of the cave.
section of the cave.
22
78120
2936
bir kısmının tavanında bir seri
kırmızı boyama bulduk.
kırmızı boyama bulduk.
01:33
As we crawled forward, military-style,
with the ceiling getting ever lower,
with the ceiling getting ever lower,
23
81080
4656
Giderek alçalan tavanla birlikte
ileriye doğru askerî stilde süründük,
ileriye doğru askerî stilde süründük,
sonunda öyle bir noktaya geldik ki
eşim ve projenin fotoğrafçısı Dylan
eşim ve projenin fotoğrafçısı Dylan
01:37
we finally got to a point
where the ceiling was so low
where the ceiling was so low
24
85760
3216
01:41
that my husband
and project photographer, Dylan,
and project photographer, Dylan,
25
89000
2256
tavan çok alçak olduğu için
01:43
could no longer achieve focus
on the ceiling with his DSLR camera.
on the ceiling with his DSLR camera.
26
91280
4136
DSLR kamerasının tavan üzerinde
odaklanma ayarını artık yapamadı.
odaklanma ayarını artık yapamadı.
01:47
So while he filmed me,
27
95440
1656
Bu nedenle o beni filme alırken,
01:49
I kept following the trail of red paint
with a single light
with a single light
28
97120
3296
tek bir ışık ve bu işler için
sakladığımız kompakt kamera ile
sakladığımız kompakt kamera ile
01:52
and a point-and-shoot camera
that we kept for that type of occasion.
that we kept for that type of occasion.
29
100440
3320
kırmızı boyanın izlerini
takip etmeye devam ettim.
takip etmeye devam ettim.
01:57
Half a kilometer underground.
30
105680
1381
Yarım kilometre yer altında.
02:00
Seriously.
31
108480
1336
Gerçekten.
Birisi bir meşale veya bir taş lamba
ile aşağıda ne yapıyor olabilir?
ile aşağıda ne yapıyor olabilir?
02:01
What was somebody doing down there
with a torch or a stone lamp?
with a torch or a stone lamp?
32
109840
3000
02:04
(Laughter)
33
112864
1192
(Gülüşmeler)
02:06
I mean -- me, it makes sense, right?
34
114080
1896
Yani -- ben, bu mantıklı, değil mi?
02:08
But you know,
35
116000
1216
Fakat biliyorsunuz,
02:09
this is the kind of question that
I'm trying to answer with my research.
I'm trying to answer with my research.
36
117240
3816
bu tip sorulara araştırmamla
cevap vermeye çalışıyorum.
cevap vermeye çalışıyorum.
Dünyanın en eski sanat eserlerinin
bazılarını çalışıyorum.
bazılarını çalışıyorum.
02:13
I study some of the oldest
art in the world.
art in the world.
37
121080
2680
02:16
It was created by these
early artists in Europe,
early artists in Europe,
38
124560
2296
10.000 ila 40.000 yıl öncesinde
02:18
between 10,000 and 40,000 years ago.
39
126880
3080
Avrupa'daki bu ilkel sanatçılar
tarafından yaratıldılar.
tarafından yaratıldılar.
02:23
And the thing is
40
131480
1216
Olay şu ki
02:24
that I'm not just studying it
because it's beautiful,
because it's beautiful,
41
132720
2496
bunu sadece güzel oldukları
için çalışmıyorum,
için çalışmıyorum,
02:27
though some of it certainly is.
42
135240
1477
ki bazıları gerçekten öyleler.
02:29
But what I'm interested in
is the development of the modern mind,
is the development of the modern mind,
43
137520
3976
İlgilendiğim şey; modern
düşüncenin gelişimi,
düşüncenin gelişimi,
02:33
of the evolution of creativity,
of imagination, of abstract thought,
of imagination, of abstract thought,
44
141520
4936
yaratıcılığın, hayal gücünün,
soyut düşüncenin evrimi
soyut düşüncenin evrimi
02:38
about what it means to be human.
45
146480
2120
ve insanın ne demek olduğu.
02:43
While all species communicate
in one way or another,
in one way or another,
46
151120
3176
Tüm türler bir şekilde
iletişim kurabilirken,
iletişim kurabilirken,
02:46
only we humans have really
taken it to another level.
taken it to another level.
47
154320
3576
sadece biz insanlar bunu farklı bir
seviyeye taşıyabildik.
seviyeye taşıyabildik.
02:49
Our desire and ability
to share and collaborate
to share and collaborate
48
157920
2576
Başarı hikâyemizin en büyük kısmı;
02:52
has been a huge part of our success story.
49
160520
2656
paylaşma ve işbirliği isteğimiz ve
yeteneğimizden geliyor.
yeteneğimizden geliyor.
02:55
Our modern world is based on a global
network of information exchange
network of information exchange
50
163200
4816
Modern dünyamız, bilginin değiş tokuş
edildiği küresel bir ağa dayanıyor,
edildiği küresel bir ağa dayanıyor,
03:00
made possible, in large part,
by our ability to communicate --
by our ability to communicate --
51
168040
4016
büyük ölçüde iletişim
becerimizden dolayı --
becerimizden dolayı --
03:04
in particular, using graphic
or written forms of communication.
or written forms of communication.
52
172080
4000
özellikle de çizgisel ya da yazılı
iletişim kullanmamızdan.
iletişim kullanmamızdan.
03:08
The thing is, though,
53
176520
1256
İlginç olan,
03:09
that we've been building
on the mental achievements
on the mental achievements
54
177800
2536
zihinsel başarılarımızı,
bizden önce gelenlere
bizden önce gelenlere
03:12
of those that came before us for so long
55
180360
3056
öylesine uzun süredir dayandırmışız ki
03:15
that it's easy to forget that certain
abilities haven't already existed.
abilities haven't already existed.
56
183440
4400
belli becerilerin henüz olmadığını
kolayca unutabiliyoruz.
kolayca unutabiliyoruz.
03:20
It's one of the things
I find most fascinating
I find most fascinating
57
188760
2376
Derin tarihimizi araştırmanın
03:23
about studying our deep history.
58
191160
2576
en ilginç bulduğum yanlarından biri de bu.
03:25
Those people didn't have the shoulders
of any giants to stand on.
of any giants to stand on.
59
193760
4096
Bu insanlar için dayanacakları
devlerin omuzları yoktu.
devlerin omuzları yoktu.
03:29
They were the original shoulders.
60
197880
2456
Onlar, gerçek omuzlardı.
03:32
And while a surprising number
of important inventions
of important inventions
61
200360
2896
Bu uzak zamanlardan,
03:35
come out of that distant time,
62
203280
1896
şaşırtıcı sayıda önemli buluş gelirken,
03:37
what I want to talk to you about today
is the invention of graphic communication.
is the invention of graphic communication.
63
205200
4680
bugün benim bahsetmek istediğim
şey çizgisel iletişimin bulunması.
şey çizgisel iletişimin bulunması.
03:42
There are three
main types of communication,
main types of communication,
64
210680
2176
Üç ana tip iletişim biçimi vardır:
03:44
spoken, gestural --
so things like sign language --
so things like sign language --
65
212880
3376
Konuşma, jest
-- işaret diline benzer şeyler --
-- işaret diline benzer şeyler --
03:48
and graphic communication.
66
216280
2296
ve çizgisel iletişim.
03:50
Spoken and gestural are
by their very nature ephemeral.
by their very nature ephemeral.
67
218600
3656
Konuşma ve jestler
doğası itibariyle geçicidir.
doğası itibariyle geçicidir.
03:54
It requires close contact
for a message to be sent and received.
for a message to be sent and received.
68
222280
3936
Mesajı iletmek ve almak için yakın
mesafede olmak gerekir.
mesafede olmak gerekir.
03:58
And after the moment
of transmission, it's gone forever.
of transmission, it's gone forever.
69
226240
3936
İletimin sağlandığı andan
hemen sonra kaybolur.
hemen sonra kaybolur.
04:02
Graphic communication, on the other hand,
decouples that relationship.
decouples that relationship.
70
230200
3976
Öte yandan çizgisel iletişim
bu ilişkiyi ayrıştırır.
bu ilişkiyi ayrıştırır.
04:06
And with its invention,
it became possible for the first time
it became possible for the first time
71
234200
3976
Bunun keşfiyle birlikte ilk defa,
04:10
for a message to be
transmitted and preserved
transmitted and preserved
72
238200
2856
mesajın iletildiği zamanın
ve yerin sonrasında da
ve yerin sonrasında da
04:13
beyond a single moment in place and time.
73
241080
3696
var olma imkânı oldu.
Avrupa, mağaralarda, taş sığınaklarda,
04:16
Europe is one of the first places
74
244800
1776
04:18
that we start to see graphic marks
regularly appearing
regularly appearing
75
246600
2696
hatta ayakta kalabilen birkaç
açık hava yerleşim yerinde
açık hava yerleşim yerinde
04:21
in caves, rock shelters
and even a few surviving open-air sites.
and even a few surviving open-air sites.
76
249320
4240
sıklıkla çizgisel işaretlerin
görüldüğü yerlerin ilklerindendir.
görüldüğü yerlerin ilklerindendir.
04:26
But this is not the Europe we know today.
77
254240
2536
Fakat o bugün bildiğimiz Avrupa değil.
04:28
This was a world dominated
by towering ice sheets,
by towering ice sheets,
78
256800
2976
Bu, yemyeşil ovalar ve donmuş tundra ile
04:31
three to four kilometers high,
79
259800
1976
buz kütlelerinin üç ila dört kilometre
04:33
with sweeping grass plains
and frozen tundra.
and frozen tundra.
80
261800
3256
yükseldiği bir dünyaydı.
04:37
This was the Ice Age.
81
265080
2040
Buzul Çağı'ydı.
04:40
Over the last century,
82
268080
1296
Geçen yüzyılda,
04:41
more than 350 Ice Age rock art sites
have been found across the continent,
have been found across the continent,
83
269400
5296
hayvanlar, soyut şekiller ve hatta bazen
04:46
decorated with animals, abstract shapes
and even the occasional human
and even the occasional human
84
274720
4376
Sicilya'daki Grotta dell'Addaura'da olduğu
gibi kazınmış insan figürlerinin
gibi kazınmış insan figürlerinin
04:51
like these engraved figures
from Grotta dell'Addaura in Sicily.
from Grotta dell'Addaura in Sicily.
85
279120
3616
yer aldığı 350'den fazla Buzul Çağı
kaya sanatı kalıtı kıtada bulundu.
kaya sanatı kalıtı kıtada bulundu.
04:54
They provide us with a rare glimpse
86
282760
2056
Bunlar bizim eski sanatçıların yaratıcı
04:56
into the creative world and imagination
of these early artists.
of these early artists.
87
284840
4080
dünyalarına ve hayal güçlerine
nadir bir bakış atmamızı sağlıyor.
nadir bir bakış atmamızı sağlıyor.
05:01
Since their discovery,
88
289840
1376
Keşiflerinden beri,
05:03
it's been the animals that have received
the majority of the study
the majority of the study
89
291240
3400
çalışmaların çoğu İspanya Cullalvera'daki
05:07
like this black horse
from Cullalvera in Spain,
from Cullalvera in Spain,
90
295200
2560
bu siyah at ya da
La Pasiega'daki bu garip
La Pasiega'daki bu garip
05:10
or this unusual purple bison
from La Pasiega.
from La Pasiega.
91
298400
3280
mor bizon gibi hayvanlar
üzerinde yoğunlaşmıştı.
üzerinde yoğunlaşmıştı.
05:14
But for me, it was the abstract shapes,
what we call geometric signs,
what we call geometric signs,
92
302880
5376
Fakat, geometrik işaretler
dediğimiz soyut şekiller
dediğimiz soyut şekiller
beni sanatı araştırmaya çeken şey oldu.
05:20
that drew me to study the art.
93
308280
1600
05:23
The funny this is that at most sites
94
311240
2296
Komik olansa, alanların çoğunluğunda
05:25
the geometric signs far outnumber
the animal and human images.
the animal and human images.
95
313560
4496
geometrik şekillerin hayvan ve
insan şekillerinden fazla olması.
insan şekillerinden fazla olması.
05:30
But when I started on this back in 2007,
96
318080
3176
Fakat, 2007'de bu işe başladığımda;
05:33
there wasn't even a definitive list
of how many shapes there were,
of how many shapes there were,
97
321280
3976
kaç tane şeklin olduğu, aynı şekillerin
mekânsal ve zamansal olarak
mekânsal ve zamansal olarak
05:37
nor was there a strong sense
98
325280
1336
tekrar edip etmediğiyle
05:38
of whether the same ones
appeared across space or time.
appeared across space or time.
99
326640
2880
ilgili kesin bir envanter bile yoktu.
05:44
Before I could even
get started on my questions,
get started on my questions,
100
332120
3096
Sorularıma bile başlamadan önce,
05:47
my first step was to compile a database
101
335240
2096
ilk adımım tüm kaya sanatı alanlarından,
05:49
of all known geometric signs
from all of the rock art sites.
from all of the rock art sites.
102
337360
3896
bilinen tüm geometrik şekillerin
veri tabanını oluşturmaktı.
veri tabanını oluşturmaktı.
05:53
The problem was that while they were
well documented at some sites,
well documented at some sites,
103
341280
3576
Sorun, bunların bazı bölgelerde
çok iyi belgelenmiş olmasına rağmen,
çok iyi belgelenmiş olmasına rağmen,
05:56
usually the ones
with the very nice animals,
with the very nice animals,
104
344880
2296
özellikle de güzel hayvanların
olduğu yerlerde,
olduğu yerlerde,
05:59
there was also a large number of them
where it was very vague --
where it was very vague --
105
347200
3656
çok belirsiz olanların
sayısının da çok fazla olmasıydı --
sayısının da çok fazla olmasıydı --
06:02
there wasn't a lot
of description or detail.
of description or detail.
106
350880
2256
çok fazla açıklama ve detay bulunmuyordu.
06:05
Some of them hadn't been visited
in half a century or more.
in half a century or more.
107
353160
3336
Bazıları, yarım asır ya da daha fazla
süredir ziyaret edilmemişti.
süredir ziyaret edilmemişti.
06:08
These were the ones
that I targeted for my field work.
that I targeted for my field work.
108
356520
3416
Bunlar benim alan çalışmamın hedefleriydi.
06:11
Over the course of two years,
109
359960
1856
İki yıl boyunca, vefalı eşim Dylan
06:13
my faithful husband Dylan and I
each spent over 300 hours underground,
each spent over 300 hours underground,
110
361840
5216
ve ben yer altında 300 saat
zaman geçirdik.
zaman geçirdik.
06:19
hiking, crawling and wriggling
around 52 sites
around 52 sites
111
367080
3976
Fransa'da, İspanya'da,
Portekiz'de ve Sicilya'da
Portekiz'de ve Sicilya'da
06:23
in France, Spain, Portugal and Sicily.
112
371080
2936
52 alanda yürüdük, tırmandık, emekledik.
06:26
And it was totally worth it.
113
374040
1856
Buna gerçekten değdi.
Ziyaret ettiğimiz yerlerin
yüzde 75'inde yeni,
yüzde 75'inde yeni,
06:27
We found new, undocumented geometric signs
at 75 percent of the sites we visited.
at 75 percent of the sites we visited.
114
375920
6736
belgelenmemiş geometrik şekiller bulduk.
06:34
This is the level of accuracy
I knew I was going to need
I knew I was going to need
115
382680
2816
Daha büyük soruları cevaplayabilmek için
06:37
if I wanted to start answering
those larger questions.
those larger questions.
116
385520
3176
ihtiyacım olan netlik buydu.
06:40
So let's get to those answers.
117
388720
2576
Haydi bu cevaplara bakalım.
06:43
Barring a handful of outliers,
there are only 32 geometric signs.
there are only 32 geometric signs.
118
391320
4616
Uymayan örnekler dışında sadece
32 geometrik işaret var.
32 geometrik işaret var.
06:47
Only 32 signs
119
395960
1816
Sadece 32 işaret,
06:49
across a 30,000-year time span
and the entire continent of Europe.
and the entire continent of Europe.
120
397800
5480
30.000 yıl zaman boyunca
ve tüm Avrupa kıtasında.
ve tüm Avrupa kıtasında.
06:55
That is a very small number.
121
403720
2576
Bu çok küçük bir rakam.
06:58
Now, if these were random
doodles or decorations,
doodles or decorations,
122
406320
2456
Bunlar rastgele karalamalar
ya da dekorlar olsaydı,
ya da dekorlar olsaydı,
07:00
we would expect to see
a lot more variation,
a lot more variation,
123
408800
2416
daha fazla çeşitlilik görmemiz gerekirdi.
07:03
but instead what we find
are the same signs
are the same signs
124
411240
2416
Tam aksine zaman ve mekân boyunca
07:05
repeating across both space and time.
125
413680
2440
tekrar eden şekiller bulduk.
07:08
Some signs start out strong,
before losing popularity and vanishing,
before losing popularity and vanishing,
126
416920
3896
Bazı işaretler, başta güçlü şekilde
varken, popülerliğini yitirip kaybolmuş,
varken, popülerliğini yitirip kaybolmuş,
07:12
while other signs are later inventions.
127
420840
2336
diğerleri sonradan keşfedilmiş.
07:15
But 65 percent of those signs stayed
in use during that entire time period --
in use during that entire time period --
128
423200
5616
Bu işaretlerin yüzde 65'i tüm zaman dilimi
boyunca varlığını sürdürmüş:
boyunca varlığını sürdürmüş:
07:20
things like lines, rectangles
triangles, ovals and circles
triangles, ovals and circles
129
428840
4296
Çizgiler, dikdörtgenler, üçgenler,
ovaller ve yuvarlaklar gibi
ovaller ve yuvarlaklar gibi
07:25
like we see here
from the end of the Ice Age,
from the end of the Ice Age,
130
433160
2143
burada, Pyrenees Dağları'ndaki
07:27
at a 10,000-year-old site
high in the Pyrenees Mountains.
high in the Pyrenees Mountains.
131
435327
3929
10.000 yıllık, Buzul Çağı'nın sonundan
kalan yerde gördüğümüz gibi.
kalan yerde gördüğümüz gibi.
07:31
And while certain signs
span thousands of kilometers,
span thousands of kilometers,
132
439280
3216
Bazı işaretler binlerce
kilometreye yayılmışken,
kilometreye yayılmışken,
07:34
other signs had much more
restricted distribution patterns,
restricted distribution patterns,
133
442520
2976
diğerlerinin daha sınırlı
yayılım şekli vardı,
yayılım şekli vardı,
07:37
with some being limited
to a single territory,
to a single territory,
134
445520
2416
burada gördüğümüz şekilde
sadece Kuzey İspanya'da
sadece Kuzey İspanya'da
07:39
like we see here
with these divided rectangles
with these divided rectangles
135
447960
2176
bulunan bölünmüş dikdörtgenler gibi
07:42
that are only found in northern Spain,
136
450160
2216
bazıları tek bir bölgede sınırlıydı
07:44
and which some researchers have speculated
137
452400
2056
ve bazı araştırmacılar bir çeşit aile
veya klan işaretleri
olabileceklerini tahmin ettiler.
olabileceklerini tahmin ettiler.
07:46
could be some sort
of family or clan signs.
of family or clan signs.
138
454480
2320
07:49
On a side note,
139
457880
1376
Ek bilgi olarak,
07:51
there is surprising degree
of similarity in the earliest rock art
of similarity in the earliest rock art
140
459280
3416
Fransa ve İspanya'dan, Endonezya
ve Avustralya'ya kadar
ve Avustralya'ya kadar
07:54
found all the way from France and Spain
to Indonesia and Australia.
to Indonesia and Australia.
141
462720
4576
bulunan en eski kaya sanatlarında
şaşırtıcı derecede benzerlikler var.
şaşırtıcı derecede benzerlikler var.
07:59
With many of the same signs
appearing in such far-flung places,
appearing in such far-flung places,
142
467320
4296
Böylesine uzağa ulaşan yerlerde aynı
işaretlerin çok defa belirmesiyle,
işaretlerin çok defa belirmesiyle,
08:03
especially in that 30,000
to 40,000-year range,
to 40,000-year range,
143
471640
2976
özellikle de 30.000 ila
40.000 yıl arasında,
40.000 yıl arasında,
08:06
it's starting to seem increasingly likely
144
474640
2856
bu icadın aslında Afrika'da
ortak bir başlangıç noktasına
ortak bir başlangıç noktasına
08:09
that this invention actually traces back
to a common point of origin in Africa.
to a common point of origin in Africa.
145
477520
4856
gitmesi daha muhtemel görünüyor.
08:14
But that I'm afraid,
is a subject for a future talk.
is a subject for a future talk.
146
482400
2616
Ama korkarım ki bu gelecekteki
bir konuşmanın konusu.
bir konuşmanın konusu.
08:17
So back to the matter at hand.
147
485040
1816
O zaman elimizdeki konuya dönelim.
08:18
There could be no doubt that these signs
were meaningful to their creators,
were meaningful to their creators,
148
486880
3976
Şüphe yok ki bu işaretler Fransa'daki
La Roque de Venasque'daki
La Roque de Venasque'daki
08:22
like these 25,000-year-old
bas-relief sculptures
bas-relief sculptures
149
490880
2816
25.000 yıllık yarım
kabartma heykeller gibi
kabartma heykeller gibi
08:25
from La Roque de Venasque in France.
150
493720
2616
yaratıcılarına anlam ifade ediyordu.
Ne anlam ifade
ettiklerini bilemeyebiliriz,
ettiklerini bilemeyebiliriz,
08:28
We might not know what they meant,
but the people of the time certainly did.
but the people of the time certainly did.
151
496360
4400
ama o zamanın insanları
kesinlikle biliyordu.
kesinlikle biliyordu.
08:33
The repetition of the same signs,
for so long, and at so many sites
for so long, and at so many sites
152
501760
6056
Aynı işaretlerin böylesine uzun zamanda,
birçok alanda tekrarlanması
birçok alanda tekrarlanması
08:39
tells us that the artists
were making intentional choices.
were making intentional choices.
153
507840
3480
bize sanatçıların maksatlı seçimler
yaptığını gösteriyor.
yaptığını gösteriyor.
08:43
If we're talking about geometric shapes,
154
511800
2376
Şayet spesifik, kültürel olarak geçerli,
08:46
with specific, culturally recognized,
agreed-upon meanings,
agreed-upon meanings,
155
514200
4736
üzerinde anlaşılan anlamlarıyla
geometrik şekillerden bahsediyorsak,
geometrik şekillerden bahsediyorsak,
08:50
than we could very well be looking
156
518960
1656
o zaman dünyadaki en eski
08:52
at one of the oldest systems
of graphic communication in the world.
of graphic communication in the world.
157
520640
4536
çizgisel iletişim sistemlerinden
birine bakıyor olabiliriz.
birine bakıyor olabiliriz.
08:57
I'm not talking about writing yet.
158
525200
1896
Henüz yazıdan bahsetmiyorum.
Bu noktada tam bir
yazı sistemi için gerekli olan,
yazı sistemi için gerekli olan,
08:59
There's just not enough
characters at this point
characters at this point
159
527120
2336
09:01
to have represented all of the words
in the spoken language,
in the spoken language,
160
529480
2856
sözel dildeki bütün
kelimeleri temsil eden
kelimeleri temsil eden
09:04
something which is a requirement
for a full writing system.
for a full writing system.
161
532360
2816
yeterli karakter yok.
Ne de bir çeşit alfabe
olduklarını iddia etmek için
olduklarını iddia etmek için
09:07
Nor do we see the signs
repeating regularly enough
repeating regularly enough
162
535200
2376
09:09
to suggest that they were
some sort of alphabet.
some sort of alphabet.
163
537600
2656
yeterli sayıda tekrar eden
işaretler görmüyoruz.
işaretler görmüyoruz.
09:12
But what we do have
are some intriguing one-offs,
are some intriguing one-offs,
164
540280
2816
Elimizde olan şey İspanya
La Pasiega'daki "The Inscription" (Yazıt)
La Pasiega'daki "The Inscription" (Yazıt)
09:15
like this panel from La Pasiega in Spain,
known as "The Inscription,"
known as "The Inscription,"
165
543120
4576
olarak bilinen bu pano gibi ilginç,
bir kereye mahsus yapılanlar;
bir kereye mahsus yapılanlar;
09:19
with its symmetrical markings on the left,
166
547720
2536
bunun solunda simetrik işaretlemeler,
09:22
possible stylized representations
of hands in the middle,
of hands in the middle,
167
550280
3216
ortasında muhtemelen stilize
edilmiş el simgeleri
edilmiş el simgeleri
09:25
and what looks a bit
like a bracket on the right.
like a bracket on the right.
168
553520
2320
ve sağında bir parantez
gibi görünen şey var.
gibi görünen şey var.
09:29
The oldest systems of graphic
communication in the world --
communication in the world --
169
557080
2856
Dünyadaki en eski çizgisel
iletişim sistemleri --
iletişim sistemleri --
09:31
Sumerian cuneiform, Egyptian hieroglyphs,
the earliest Chinese script,
the earliest Chinese script,
170
559960
4936
Sümer çivi yazısı, Mısır hiyeroglifleri,
eski Çin yazıları,
eski Çin yazıları,
09:36
all emerged between 4,000
and 5,000 years ago,
and 5,000 years ago,
171
564920
3576
hepsi 4.000 ila 5.000 yıl
önce ortaya çıktı;
önce ortaya çıktı;
09:40
with each coming into existence
from an earlier protosystem
from an earlier protosystem
172
568520
3136
her biri, anlamları ve
görüntüleri aynı olan,
görüntüleri aynı olan,
09:43
made up of counting marks
and pictographic representations,
and pictographic representations,
173
571680
3536
sayma işaretleri ve resimsel
temsillerden oluşan
temsillerden oluşan
09:47
where the meaning
and the image were the same.
and the image were the same.
174
575240
2376
daha önceki protosistemlerden doğdu.
09:49
So a picture of a bird would really
have represented that animal.
have represented that animal.
175
577640
4216
Yani bir kuş resmi gerçekten
o hayvanı temsil ediyordu.
o hayvanı temsil ediyordu.
09:53
It's only later that we start to see
these pictographs become more stylized,
these pictographs become more stylized,
176
581880
4736
Sonraları resim yazıların daha stilize
hâle geldiğini görüyoruz,
hâle geldiğini görüyoruz,
öyle ki neredeyse tanınmaz hâle geliyorlar
09:58
until they almost become unrecognizable
177
586640
2336
10:01
and that we also start to see
more symbols being invented
more symbols being invented
178
589000
3016
ve aynı zamanda daha fazla sembolün
dildeki diğer kayıp kelimeleri
dildeki diğer kayıp kelimeleri
10:04
to represent all those other
missing words in language --
missing words in language --
179
592040
2896
temsil etmesi için icat edildiğini
görmeye başlıyoruz --
görmeye başlıyoruz --
10:06
things like pronouns, adverbs, adjectives.
180
594960
2120
zamirler, zarflar, sıfatlar gibi.
10:10
So knowing all this,
181
598160
1536
Bütün bunları bilince
10:11
it seems highly unlikely that
the geometric signs from Ice Age Europe
the geometric signs from Ice Age Europe
182
599720
3856
Buzul Çağı Avrupası'nın geometrik
işaretlerinin tamamen
işaretlerinin tamamen
soyut yazılı karakterler olması pek
mümkün görünmüyor.
mümkün görünmüyor.
10:15
were truly abstract written characters.
183
603600
2696
10:18
Instead, what's much more likely
184
606320
2216
Daha mümkün görünen şey,
10:20
is that these early artists
were also making counting marks,
were also making counting marks,
185
608560
3976
bu eski sanatçıların
aynı zamanda Sicilya'daki
aynı zamanda Sicilya'daki
10:24
maybe like this row of lines
from Riparo di Za Minic in Sicily,
from Riparo di Za Minic in Sicily,
186
612560
4016
Riparo di Za Minic'teki çizgi satırlar
gibi sayma işaretleri yaptıkları,
gibi sayma işaretleri yaptıkları,
10:28
as well as creating
stylized representations
stylized representations
187
616600
2616
bunun yanında etraflarındaki
dünyada bulunan şeylerin
dünyada bulunan şeylerin
10:31
of things from the world around them.
188
619240
2496
stilize sembollerini yarattıklarıydı.
10:33
Could some of the signs
be weaponry or housing?
be weaponry or housing?
189
621760
2616
Bu işaretlerin bir kısmı silah
veya konut olabilir mi?
veya konut olabilir mi?
10:36
Or what about celestial objects
like star constellations?
like star constellations?
190
624400
4136
Ya da takım yıldızlar gibi
gökteki cisimler?
gökteki cisimler?
10:40
Or maybe even rivers, mountains,
trees -- landscape features,
trees -- landscape features,
191
628560
4616
Hatta belki nehirler, dağlar, ağaçlar --
yeryüzü şekilleri,
yeryüzü şekilleri,
10:45
possibly like this black penniform
surrounded by strange bell-shaped signs
surrounded by strange bell-shaped signs
192
633200
4376
muhtemelen İspanya'daki El Castillo
alanındaki garip zil şeklindeki
alanındaki garip zil şeklindeki
işaretlerle çevrili bu siyah
"penniform" (tüy şekli) gibi.
"penniform" (tüy şekli) gibi.
10:49
from the site of El Castillo in Spain.
193
637600
2576
10:52
The term penniform
means "feather-shaped" in Latin,
means "feather-shaped" in Latin,
194
640200
3296
"Penniform" terimi Latince'de
tüy şekli anlamına gelir,
tüy şekli anlamına gelir,
10:55
but could this actually be
a depiction of a plant or a tree?
a depiction of a plant or a tree?
195
643520
3840
ama bu aslında bir bitki veya
ağacın tasviri olabilir mi?
ağacın tasviri olabilir mi?
10:59
Some researchers have begun
to ask these questions
to ask these questions
196
647720
2976
Bazı araştırmacılar birtakım
alanlardaki belli işaretler
alanlardaki belli işaretler
11:02
about certain signs at specific sites,
197
650720
2896
hakkında sorular sormaya başladılar,
11:05
but I believe the time has come
to revisit this category as a whole.
to revisit this category as a whole.
198
653640
4896
ama bu kategoriyi bir bütün olarak tekrar
ele alma zamanının geldiğine inanıyorum.
ele alma zamanının geldiğine inanıyorum.
11:10
The irony in all of this, of course,
199
658560
1736
Bütün bunlardaki ironi elbette,
11:12
is that having just carefully classified
all of the signs into a single category,
all of the signs into a single category,
200
660320
4296
bütün işaretleri tek bir kategoriye
dikkatlice sınıflandırdıktan sonra,
dikkatlice sınıflandırdıktan sonra,
11:16
I have a feeling that my next step
will involve breaking it back apart
will involve breaking it back apart
201
664640
3496
bir sonraki adımımın,
farklı tipteki görüntüler
farklı tipteki görüntüler
11:20
as different types of imagery
are identified and separated off.
are identified and separated off.
202
668160
4256
belirlenip ayrıştırıldıkça onları tekrar
birbirinden ayırmak olacağını düşünüyorum.
birbirinden ayırmak olacağını düşünüyorum.
11:24
Now don't get me wrong,
203
672440
1216
Beni yanlış anlamayın,
11:25
the later creation
of fully developed writing
of fully developed writing
204
673680
2616
sonradan tam gelişmiş yazının
yaratılmış olması
yaratılmış olması
11:28
was an impressive feat in its own right.
205
676320
2616
başlı başına etkileyici bir beceri.
11:30
But it's important to remember
206
678960
1456
Ama ilk yazı sistemlerinin
11:32
that those early writing systems
didn't come out of a vacuum.
didn't come out of a vacuum.
207
680440
3296
havadan gelmediğini hatırlamak önemli.
11:35
And that even 5,000 years ago,
208
683760
1976
5.000 sene önce bile
11:37
people were already building
on something much older,
on something much older,
209
685760
3336
insanlar kökenleri
on binlerce yıla dayanan
on binlerce yıla dayanan
11:41
with its origins stretching back
tens of thousands of years --
tens of thousands of years --
210
689120
3736
daha eski bir şeylerin
üzerine inşa ediyorlardı --
üzerine inşa ediyorlardı --
11:44
to the geometric signs
of Ice Age Europe and far beyond,
of Ice Age Europe and far beyond,
211
692880
4096
yani Buzul Çağı Avrupası ve
sonrasındaki geometrik işaretlerin,
sonrasındaki geometrik işaretlerin,
11:49
to that point, deep
in our collective history,
in our collective history,
212
697000
3296
kolektif tarihimizdeki
derinlerde bir noktanın üzerine,
derinlerde bir noktanın üzerine,
11:52
when someone first came up with the idea
of making a graphic mark,
of making a graphic mark,
213
700320
4056
biri bir çizgisel işaret yapma
fikriyle ilk kez ortaya çıkıp
fikriyle ilk kez ortaya çıkıp
11:56
and forever changed the nature
of how we communicate.
of how we communicate.
214
704400
2936
iletişim şeklimizi sonsuza
dek değiştirdiği zaman.
dek değiştirdiği zaman.
11:59
Thank you.
215
707360
1216
Teşekkürler.
12:00
(Applause)
216
708600
3440
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Genevieve von Petzinger - Paleoanthropologist and rock art researcherGenevieve von Petzinger studies the geometric signs found in early European Ice Age rock art sites.
Why you should listen
Genevieve von Petzinger is a Canadian paleoanthropologist and rock art researcher finishing up her doctorate at the University of Victoria. She studies some of the oldest art in the world -- Ice Age cave art created by early humans in Europe between 10,000 and 40,000 years ago.
Genevieve's specific focus is on the geometric signs found at many of these sites, and she's interested in how these images can help us to better understand human cognitive evolution as well as track ancient patterns of migration and explore the origins of symbolism and graphic communication. Her research has been featured both nationally and internationally in print, radio and television. In 2013, Genevieve was selected as a TED Senior Fellow.
Genevieve has a book about her latest research and this fascinating period in our human history coming out from Atria Books, an imprint of Simon & Schuster, Inc., in May 2016.
Genevieve von Petzinger | Speaker | TED.com