ABOUT THE SPEAKER
David Hoffman - Filmmaker
In David Hoffman's long film career, he's made documentaries on everything from Amelia Earhardt to B.B. King, from double-dutch jump-roping to F-15 fighter pilots. Lately he's been fascinated with the early space program and our mania for all things Sputnik.

Why you should listen

Documentary filmmaker David Hoffman has been capturing reality for almost 4 decades, following his wide-ranging interests and turning them into films for PBS, The Discovery Channel, A&E, National Geographic. Highlights from his career include the groundbreaking experimental doc King, Murray, which blurred boundaries between truth and fiction as it tracks its subject through a debauched weekend in Las Vegas; A Day With Filmmaker Timmy Page, about a 12-year-old auteur; and his series of films on American indigenous music.

Lately, he has become fascinated with the Atomic-era Space Race, turning out a feature-length documentary about the Sputnik era. Sputnik Mania was scored by Thomas Dolby and has played at festivals and theaters around the country.

Hoffman suffered a devastating setback in early 2008 when, nine days before TED2008, his home, containing a vast archive from his long and fascinating career, burnt to the ground. His next project: to reframe his life and rebuild.

More profile about the speaker
David Hoffman | Speaker | TED.com
TED2007

David Hoffman: Sputnik mania

David Hoffman Sputnik çılgınlığını sizinle paylaşıyor

Filmed:
378,053 views

Yapımcı David Hoffman, Sovyetler Birliği'nin 1957'de Sputnik'i fırlatmasının uzay yarışına ve silahlanmaya nasıl dönüştüğünü -bununla birlikte bilim ve matematik eğitiminin tüm dünyada nasıl arttığını- gösterdiği uzun metrajlı belgeseli Sputnik Mania'yı anlatıyor,
- Filmmaker
In David Hoffman's long film career, he's made documentaries on everything from Amelia Earhardt to B.B. King, from double-dutch jump-roping to F-15 fighter pilots. Lately he's been fascinated with the early space program and our mania for all things Sputnik. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:21
FiftyElli yearsyıl agoönce in the oldeski SovietSovyet UnionBirliği,
0
3000
3000
50 sene önce eski Sovyetler Birliği'nde,
00:24
a teamtakım of engineersmühendisler was secretlygizlice movinghareketli a largegeniş objectnesne
1
6000
3000
bir grup mühendis, büyük bir objeyi gizlice
00:27
throughvasitasiyla a desolateıssız countrysidekırsal.
2
9000
3000
tenha bir kırsala taşıyordu.
00:30
With it, they were hopingumut to captureele geçirmek the mindszihinler of people everywhereher yerde
3
12000
3000
Uzayı fetheden ilk araç olarak,
00:33
by beingolmak the first to conquerfethetmek outerdış spaceuzay.
4
15000
3000
bütün insanların aklını başından almayı umuyorlardı.
00:36
The rocketroket was hugeKocaman.
5
18000
2000
Roket çok büyüktü.
00:38
And packedpaketlenmiş in its noseburun was a silvergümüş balltop
6
20000
2000
Ve roketin en uç noktasında içinde iki tane radyo bulunan
00:40
with two radiosradyolar insideiçeride.
7
22000
3000
gümüş bir top vardı.
00:44
On OctoberEkim 4, 1957, they launchedbaşlattı theironların rocketroket.
8
26000
3000
4 Ekim 1957'de roket uzaya fırlatıldı.
00:47
One of the RussianRusça scientistsBilim adamları wroteyazdı at the time:
9
29000
3000
O günlerde Rus bilimadamlarının aldıkları notlarda, şunlar yazıyordu:
00:50
"We are about to createyaratmak a newyeni planetgezegen
10
32000
2000
"Sputnik adını vereceğimiz bir gezegen
00:52
that we will call SputnikSputnik.
11
34000
3000
kurmak üzereyiz.
00:55
In the oldenEski zamanlarda daysgünler, explorerskaşifler
12
37000
2000
Eski zamanlarda,
00:57
like VascoVasco dada GamaGama and ColumbusColumbus
13
39000
3000
Vasco da Gama ve Columbus gibi kaşifler
01:00
had the good fortuneservet to openaçık up the terrestrialkarasal globeküre.
14
42000
3000
yerküreyi keşfedecek kadar talihliydiler.
01:04
Now we have the good fortuneservet to openaçık up spaceuzay.
15
46000
3000
Şimdi ise uzaya çıkacak kadar talihliyiz.
01:07
And it is for those in the futuregelecek to envykıskançlık us our joysevinç."
16
49000
4000
Ve bunu, gelecekte bizim aldığımız hazza imrenecekler için yapacağız."
01:12
You're watchingseyretme snippetsparçacıkları from "SputnikSputnik," my fifthbeşinci documentarybelgesel featureözellik,
17
54000
3000
Sputnik'ten küçük parçalar izliyorsunuz, 5. uzun metrajlı belgeselim,
01:16
whichhangi is just about completedtamamlanan.
18
58000
3000
nerdeyse bitmek üzere.
01:19
It tellsanlatır the storyÖykü of SputnikSputnik,
19
61000
2000
Sputnik'in hikayesini,
01:21
and the storyÖykü of what happenedolmuş to AmericaAmerika as a resultsonuç.
20
63000
3000
ve bu hikayenin sonunda Amerika'ya neler olduğunu anlatıyor.
01:24
For daysgünler after the launchbaşlatmak,
21
66000
2000
Fırlatılışından sonraki günler
01:26
SputnikSputnik was a wonderfulolağanüstü curiositymerak.
22
68000
3000
Sputnik inanılmaz bir merak uyandırmıştı.
01:29
A man-madeinsan yapımı moonay visiblegözle görülür by ordinarysıradan citizensvatandaşlar,
23
71000
3000
Sıradan vatandaşlar tarafından görülebilen el yapımı bir ay,
01:33
it inspiredyaratıcı awehuşu and pridegurur
24
75000
3000
korkuyla karışık saygı ve gurur uyandırıyordu.
01:36
that humansinsanlar had finallyen sonunda launchedbaşlattı an objectnesne into spaceuzay.
25
78000
3000
Sonunda insanoğlu uzaya bir nesne gönderebilmişti.
01:41
But just threeüç daysgünler latersonra, on a day they calleddenilen RedKırmızı MondayPazartesi,
26
83000
3000
Ancak sadece üç gün sonra, Kırmızı Pazartesi denilen günde,
01:44
the mediamedya and the politicianssiyasetçiler told us,
27
86000
3000
medya ve politikacılar bize şunları anlattılar:
01:47
and we believedinanılır, that SputnikSputnik was proofkanıt
28
89000
2000
ve biz de inandık. Sputnik
01:49
that our enemydüşman had beatendövülmüş us
29
91000
2000
düşmanımızın bizi bilim ve teknolojide
01:51
in scienceBilim and technologyteknoloji,
30
93000
3000
yendiğinin kanıtıydı,
01:54
and that they could now attacksaldırı us with hydrogenhidrojen bombsbombalar,
31
96000
3000
ve artık bize hidrojen bombalarıyla saldırabilirlerdi,
01:57
usingkullanma theironların SputnikSputnik rocketroket as an IBMIBM missilefüze.
32
99000
4000
Sputnik roketini IBM füzesi olarak kullanabilirlerdi.
02:01
All hellcehennem brokekırdı loosegevşek.
33
103000
2000
Aman Allahım!!
02:03
SputnikSputnik quicklyhızlı bir şekilde becameoldu one of the threeüç great shocksşoklara to hitvurmak AmericaAmerika --
34
105000
3000
Sputnik aniden Amerika'yı sarsan üç büyük şoktan birisi oluverdi -
02:07
historianstarihçiler say the equaleşit of Pearlİnci HarborLiman or 9/11.
35
109000
3000
tarihçiler bunu Pearl Harbor veya 11 Eylül saldırılarıyla bir tutuyorlar.
02:11
It provokedyol açtı the missilefüze gapboşluk.
36
113000
3000
Bütün bunlar, füze yarışını kışkırttı.
02:14
It explodedpatladı an armssilâh raceyarış.
37
116000
3000
Bu silahlanma yarışına neden oldu.
02:17
It beganbaşladı the spaceuzay raceyarış.
38
119000
3000
Uzay yarışını başlattı.
02:20
Withinİçinde a yearyıl, CongressKongre fundedfinanse hugeKocaman weaponssilahlar increasesartışlar,
39
122000
3000
Bir yıl içinde, Kongre büyük miktarda silah artışını finanse etti
02:23
and we wentgitti from 1,200 nuclearnükleer weaponssilahlar
40
125000
3000
ve 1200 nükleer başlık sayısı
02:26
to 20,000.
41
128000
2000
20.000'e çıktı.
02:28
And the reactionsreaksiyonları to SputnikSputnik wentgitti faruzak beyondötesinde weaponssilahlar increasesartışlar.
42
130000
3000
Ve Sputnik'e karşı verilen tepkiler silahlanmadaki artışın çok ötesine geçti.
02:31
For exampleörnek, some here will rememberhatırlamak
43
133000
3000
Örneğin, burada olanlardan bazılarınız belki hatırlar,
02:34
this day, JuneHaziran 1958,
44
136000
2000
Haziran 1958'de,
02:36
the NationalUlusal CivilSivil DefenseSavunma DrillMatkap,
45
138000
2000
Milli Sivil Savunma Tatbikatı'nda,
02:38
where tensonlarca of millionsmilyonlarca of people in 78 citiesşehirler wentgitti undergroundyeraltı.
46
140000
3000
o gün on milyonlarca insan 78 ayrı kentte yeraltına girdi.
02:42
Or the GallupGallup PollAnket that showedgösterdi that sevenYedi in 10 AmericansAmerikalılar
47
144000
3000
Ya da 10 Amerikalı'dan 7'sinin nükleer savaş çıkacağına
02:45
believedinanılır that a nuclearnükleer warsavaş would happenolmak,
48
147000
3000
inandığını gösteren Gallup Poll
02:48
and that at leasten az 50 percentyüzde of our populationnüfus
49
150000
2000
aynı zamanda çıkacak savaşta nüfusun yüzde 50'sinin
02:50
was going to be killedöldürdü.
50
152000
2000
öleceğine olan inancı da gözler önüne seriyordu.
02:52
But SputnikSputnik provokedyol açtı wonderfulolağanüstü changesdeğişiklikler as well.
51
154000
3000
Ancak, Sputnik aynı zamanda muhteşem değişimlere de yol açtı.
02:56
For exampleörnek, some in this roomoda wentgitti to schoolokul on scholarshipburs
52
158000
2000
Örneğin, bu odada bulunan kişilerden bazıları
02:58
because of SputnikSputnik.
53
160000
2000
Sputnik sayesinde okula burslu gittiler.
03:00
SupportDestek for engineeringmühendislik, mathmatematik and scienceBilim --
54
162000
3000
Mühendislik, matematik ve bilime
03:03
educationEğitim in generalgenel -- boomedgürledi.
55
165000
3000
-kısaca eğitime- olan destek muazzam şekilde arttı.
03:06
And VintVint CerfCerf pointsmakas out that SputnikSputnik
56
168000
2000
Vint Cerf'in belirttiği gibi, Sputnik
03:08
led directlydirekt olarak to ARPAARPA, and the InternetInternet,
57
170000
2000
doğrudan ARPA, internet
03:10
and, of coursekurs, NASANASA.
58
172000
3000
ve tabi ki NASA'nın oluşumunda direk rol oynadı.
03:13
My featureözellik documentarybelgesel showsgösterileri how a freeücretsiz societytoplum
59
175000
3000
Uzun metrajlı belgeselim, özgür bir toplumun, medyanın nasıl kullanılacağını
03:16
can be stampededstampeded by those who know how to use mediamedya.
60
178000
3000
bilenler tarafından nasıl damgalandığını gözler önüne seriyor.
03:19
But it alsoAyrıca showsgösterileri how we can turndönüş
61
181000
2000
Aynı zamanda, başta kötü görünen bir durumu
03:21
what appearsbelirir at first to be a badkötü situationdurum,
62
183000
3000
Amerika genelinde çok iyi
03:24
into something that was overalltüm very good for AmericaAmerika.
63
186000
3000
bir hale getirebileceğimizi de gösteriyor.
03:28
"SputnikSputnik" will soonyakında be releasedyayınlandı.
64
190000
3000
"Sputnik" çok yakında gösterimde olacak.
03:31
In closingkapanış, I would like to take a momentan to thank
65
193000
2000
Kapanışta, yatırımcılarımdan birine
03:33
one of my investorsyatırımcılar:
66
195000
2000
teşekkür etmek istiyorum:
03:35
longtimeuzun zamandır TEDsterTEDci, JayJay WalkerWalker.
67
197000
2000
TED müdavimi, Jay Walker.
03:37
And I'd like to thank you all.
68
199000
2000
Ve hepinize teşekkür etmek istiyorum.
03:39
(ApplauseAlkış).
69
201000
4000
(Alkışlar)
03:43
Thank you, ChrisChris.
70
205000
1000
Teşekkürler Chris.
Translated by Global Tercüme
Reviewed by Sancak Gülgen

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
David Hoffman - Filmmaker
In David Hoffman's long film career, he's made documentaries on everything from Amelia Earhardt to B.B. King, from double-dutch jump-roping to F-15 fighter pilots. Lately he's been fascinated with the early space program and our mania for all things Sputnik.

Why you should listen

Documentary filmmaker David Hoffman has been capturing reality for almost 4 decades, following his wide-ranging interests and turning them into films for PBS, The Discovery Channel, A&E, National Geographic. Highlights from his career include the groundbreaking experimental doc King, Murray, which blurred boundaries between truth and fiction as it tracks its subject through a debauched weekend in Las Vegas; A Day With Filmmaker Timmy Page, about a 12-year-old auteur; and his series of films on American indigenous music.

Lately, he has become fascinated with the Atomic-era Space Race, turning out a feature-length documentary about the Sputnik era. Sputnik Mania was scored by Thomas Dolby and has played at festivals and theaters around the country.

Hoffman suffered a devastating setback in early 2008 when, nine days before TED2008, his home, containing a vast archive from his long and fascinating career, burnt to the ground. His next project: to reframe his life and rebuild.

More profile about the speaker
David Hoffman | Speaker | TED.com