TEDGlobal>Geneva
Elizabeth Lev: The unheard story of the Sistine Chapel
Elizabeth Lev: Sistine Şapeli'nin hiç duyulmamış hikâyesi
Filmed:
Readability: 4.6
1,736,931 views
Sistine Şapeli dünyadaki en sembolik binalardan biri -- ama muhtemelen hakkında bilmediğiniz pek çok şey var. Sanat tarihçisi Elizabeth Lev, bu ustaca konuşmada ünlü binanın tavanına ve Michelangelo'nun geleneksel hikâyeleri can alıcı şekilde tasvirine rehberlik ederek, sanatçının yeni sanatsal sularda gezinmek için zamanındaki dinî resimlerin ötesine nasıl geçtiğini gösteriyor. Sanatçı bunları resmettikten beş yüz sene sonra, Lev Sistine Şapeli'nin bizi sanki bir aynaymış gibi etrafa bakınmaya ve şunu sormaya zorladığını söylüyor, "Ben kimim ve hayatın bu büyük tiyatrosunda hangi rolü oynuyorum?"
Elizabeth Lev - Art historian
Elizabeth Lev's experience studying and teaching art has led her to believe that when we encounter something beautiful, we are made vulnerable and opened to the truth. Full bio
Elizabeth Lev's experience studying and teaching art has led her to believe that when we encounter something beautiful, we are made vulnerable and opened to the truth. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Imagine you're in Rome,
0
782
1905
Roma'da olduğunuzu düşünün
00:14
and you've made your way
to the Vatican Museums.
to the Vatican Museums.
1
2711
3203
ve Vatikan Müzeleri'nin yolunu tuttunuz.
00:18
And you've been shuffling
down long corridors,
down long corridors,
2
6301
3243
Uzun koridorlardan geçtiniz,
00:21
past statues, frescoes,
lots and lots of stuff.
lots and lots of stuff.
3
9568
4440
heykellerin, fresklerin ve
daha bir sürü şeyin yanından.
daha bir sürü şeyin yanından.
00:26
You're heading towards the Sistine Chapel.
4
14380
2345
Sistine Şapeli'ne doğru ilerliyorsunuz.
00:28
At last -- a long corridor,
a stair and a door.
a stair and a door.
5
16749
5376
Sonunda -- uzun bir koridor,
bir merdiven ve bir kapı.
bir merdiven ve bir kapı.
00:34
You're at the threshold
of the Sistine Chapel.
of the Sistine Chapel.
6
22149
2998
Sistine Şapeli'nin eşiğindesiniz.
00:37
So what are you expecting?
7
25171
1764
Peki ne bekliyorsunuz?
00:38
Soaring domes? Choirs of angels?
8
26959
2524
Yükselen kubbeler? Meleklerin korosu?
00:41
We don't really have any of that there.
9
29507
2158
Aslında orada bunların hiçbiri bulunmuyor.
00:44
Instead, you may ask yourself,
what do we have?
what do we have?
10
32109
3889
Onun yerine neyimiz olduğunu
kendi kendinize sorabilirsiniz?
kendi kendinize sorabilirsiniz?
00:48
Well, curtains up on the Sistine Chapel.
11
36022
2624
Sistine Şapeli'nde perdeler açılıyor.
00:50
And I mean literally, you're surrounded
by painted curtains,
by painted curtains,
12
38670
2955
Yani gerçekten de perde
resimleriyle çevrilisiniz,
resimleriyle çevrilisiniz,
00:53
the original decoration of this chapel.
13
41649
2415
şapelin orijinal dekorasyonu bu.
00:56
Churches used tapestries not just
to keep out cold during long masses,
to keep out cold during long masses,
14
44088
4544
Kiliseler duvar halılarını sadece
uzun ayinler sırasında
uzun ayinler sırasında
soğuktan korunmak için değil,
aynı zamanda
aynı zamanda
01:00
but as a way to represent
the great theater of life.
the great theater of life.
15
48656
3455
hayatın büyük tiyatrosunu temsil etmenin
bir yolu olarak kullandılar.
bir yolu olarak kullandılar.
01:04
The human drama in which each one of us
plays a part is a great story,
plays a part is a great story,
16
52631
5131
Her birimizin bir rol oynadığı insan
tiyatrosu harika bir hikâyedir;
tiyatrosu harika bir hikâyedir;
01:09
a story that encompasses the whole world
17
57786
2809
bütün dünyayı içine alan
01:12
and that came to unfold
in the three stages
in the three stages
18
60619
3065
ve Sistine Şapeli'ndeki
resimde üç aşamada
resimde üç aşamada
01:15
of the painting in the Sistine Chapel.
19
63708
2242
gözler önüne serilmiş olan bir hikâye.
01:18
Now, this building started out
as a space for a small group
as a space for a small group
20
66382
3361
Bu bina varlıklı, eğitimli küçük
bir Hristiyan rahip grubuna ait
bir Hristiyan rahip grubuna ait
01:21
of wealthy, educated Christian priests.
21
69767
2342
bir yer olarak başladı.
01:24
They prayed there.
They elected their pope there.
They elected their pope there.
22
72528
2677
Burada dua ettiler.
Burada papayı seçtiler.
Burada papayı seçtiler.
01:27
Five hundred years ago,
23
75229
1152
Beş yüz sene önce,
01:28
it was the ultimate
ecclesiastical man cave.
ecclesiastical man cave.
24
76405
2507
nihai dinî erkek mağarasıydı.
01:31
So, you may ask, how can it be
that today it attracts and delights
that today it attracts and delights
25
79548
5871
O zaman şöyle sorabilirsiniz, nasıl
oluyor da bugün farklı geçmişlere sahip
oluyor da bugün farklı geçmişlere sahip
01:37
five million people a year,
26
85443
2666
yılda beş milyon insanı
01:40
from all different backgrounds?
27
88133
2239
cezbedebiliyor ve keyif verebiliyor?
01:42
Because in that compressed space,
there was a creative explosion,
there was a creative explosion,
28
90396
4536
Çünkü o sıkışık yerde,
yeni jeopolitik sınırların verdiği
yeni jeopolitik sınırların verdiği
01:46
ignited by the electric excitement
of new geopolitical frontiers,
of new geopolitical frontiers,
29
94956
4832
büyük heyecanla ateşlenen
yaratıcı bir patlama vardı,
yaratıcı bir patlama vardı,
01:51
which set on fire the ancient
missionary tradition of the Church
missionary tradition of the Church
30
99812
4295
ki bu Kilise'nin antik misyonerlik
geleneğini alevlendirmiş
geleneğini alevlendirmiş
01:56
and produced one of the greatest
works of art in history.
works of art in history.
31
104131
3278
ve tarihteki en büyük sanat eserlerinden
birini ortaya çıkarmıştır.
birini ortaya çıkarmıştır.
02:00
Now, this development took place
as a great evolution,
as a great evolution,
32
108064
4514
Bu gelişme, birkaç elitle başlayıp
02:04
moving from the beginning of a few elite,
33
112602
2735
sonunda dünyanın her yerinden gelen
02:07
and eventually able to speak
to audiences of people
to audiences of people
34
115361
3431
insan kitlesine hitap etmeye doğru giden
02:10
that come from all over the world.
35
118816
2022
büyük bir evrim olarak cereyan etti.
02:13
This evolution took place in three stages,
36
121222
2754
Bu evrim her biri tarihsel
bir olaya bağlı olan
bir olaya bağlı olan
02:16
each one linked
to a historical circumstance.
to a historical circumstance.
37
124000
3111
üç aşamada meydana geldi.
02:19
The first one was rather limited in scope.
38
127135
2031
İlki kapsam açısından biraz sınırlıydı.
02:21
It reflected the rather
parochial perspective.
parochial perspective.
39
129190
2533
Daha çok kiliseyle sınırlı bir
perspektifi yansıttı.
perspektifi yansıttı.
02:24
The second one took place after
worldviews were dramatically altered
worldviews were dramatically altered
40
132096
4254
İkincisi, Kolomb'un tarihi
yolculuğundan sonra
yolculuğundan sonra
02:28
after Columbus's historical voyage;
41
136374
2691
dünya görüşü dramatik olarak
değiştiğinde meydana geldi.
değiştiğinde meydana geldi.
02:31
and the third,
42
139089
1407
Üçüncüsü ise,
02:32
when the Age of Discovery
was well under way
was well under way
43
140520
2976
Coğrafi Keşifler Çağı devam ederken,
02:35
and the Church rose to the challenge
44
143520
2509
Kilise de küresel hâle gelme
02:38
of going global.
45
146053
1403
mücadelesine girdiğinde oldu.
02:40
The original decoration of this church
reflected a smaller world.
reflected a smaller world.
46
148330
4012
Bu kilisenin orijinal dekorasyonu daha
küçük bir dünyayı yansıtıyordu.
küçük bir dünyayı yansıtıyordu.
02:44
There were busy scenes
47
152366
1314
Hz. İsa ve Musa'nın
02:45
that told the stories of the lives
of Jesus and Moses,
of Jesus and Moses,
48
153704
3857
yaşam öykülerini anlatarak
Musevi ve Hristiyanların
Musevi ve Hristiyanların
02:49
reflecting the development
of the Jewish and Christian people.
of the Jewish and Christian people.
49
157585
4037
gelişimlerini yansıtan
karışık sahneler vardı.
karışık sahneler vardı.
02:53
The man who commissioned this,
Pope Sixtus IV,
Pope Sixtus IV,
50
161646
2337
Bunu sipariş eden adam, Papa IV. Sixtus
02:56
assembled a dream team of Florentine art,
51
164007
3319
Floransa sanatının rüya
takımını oluşturdu,
takımını oluşturdu,
02:59
including men like Sandro Botticelli
52
167350
2899
Sandro Botticelli ve Michelangelo'nun
03:02
and the man who would become
Michelangelo's future painting teacher,
Michelangelo's future painting teacher,
53
170273
3577
gelecekteki resim öğretmeni
olacak olan Ghirlandaio
olacak olan Ghirlandaio
03:05
Ghirlandaio.
54
173874
1538
gibi adamlar da buna dâhildi.
03:07
These men, they blanketed the walls
with a frieze of pure color,
with a frieze of pure color,
55
175436
5345
Bu adamlar, duvarları saf renklerden
duvar süsleriyle kapladılar
duvar süsleriyle kapladılar
03:12
and in these stories you'll notice
familiar landscapes,
familiar landscapes,
56
180805
3301
ve bu hikâyelerde tanıdık
manzaraları fark edeceksiniz,
manzaraları fark edeceksiniz,
03:16
the artists using Roman monuments
or a Tuscan landscape
or a Tuscan landscape
57
184130
3866
sanatçılar çok daha tanıdık olan,
uzaklardan bir hikâyeyi betimlemek için
uzaklardan bir hikâyeyi betimlemek için
03:20
to render a faraway story,
something much more familiar.
something much more familiar.
58
188020
3428
Roma anıtlarını ve Toskana
manzaralarını kullanmıştır.
manzaralarını kullanmıştır.
03:23
With the addition of images
of the Pope's friends and family,
of the Pope's friends and family,
59
191472
3645
Papa'nın arkadaşları ve
ailesinin resimleri de eklendiğinde,
ailesinin resimleri de eklendiğinde,
03:27
this was a perfect decoration
for a small court
for a small court
60
195141
2833
Avrupa kıtası ile sınırlı olan
küçük bir oturum için
küçük bir oturum için
03:29
limited to the European continent.
61
197998
1769
mükemmel bir dekorasyondu bu.
03:32
But in 1492, the New World was discovered,
62
200244
4870
Ancak 1492'de Yeni Dünya keşfedildi,
03:37
horizons were expanding,
63
205138
1944
ufuklar genişliyordu
03:39
and this little 133 by 46-foot
microcosm had to expand as well.
microcosm had to expand as well.
64
207106
6356
ve bu küçük 133'e 46 fitlik
mikro kozmosun da genişlemesi gerekiyordu.
mikro kozmosun da genişlemesi gerekiyordu.
03:45
And it did,
65
213486
1320
Ve öyle oldu,
03:46
thanks to a creative genius,
66
214830
1952
yaratıcı deha sayesinde,
03:48
a visionary and an awesome story.
67
216806
2817
ileriyi gören ve müthiş bir hikâye.
03:52
Now, the creative genius
was Michelangelo Buonarroti,
was Michelangelo Buonarroti,
68
220208
2549
Yaratıcı dâhi Michelangelo Buonarroti'ydi,
03:54
33 years old when he was tapped
to decorate 12,000 square feet of ceiling,
to decorate 12,000 square feet of ceiling,
69
222781
4390
12.000 fit karelik tavanı dekore etmesi
için görevlendirildiğinde 33 yaşındaydı
için görevlendirildiğinde 33 yaşındaydı
03:59
and the deck was stacked against him --
70
227195
1881
ve şartlar aleyhineydi --
04:01
he had trained in painting
but had left to pursue sculpture.
but had left to pursue sculpture.
71
229100
2896
resim eğitimi almıştı, ama heykel
yapmak üzere bırakmıştı.
yapmak üzere bırakmıştı.
04:04
There were angry patrons in Florence
because he had left a stack
because he had left a stack
72
232020
3458
Floransa'da öfkeli müşterileri vardı,
çünkü bir yığın tamamlanmamış
çünkü bir yığın tamamlanmamış
04:07
of incomplete commissions,
73
235502
1674
iş bırakmıştı,
04:09
lured to Rome by the prospect
of a great sculptural project,
of a great sculptural project,
74
237200
3663
büyük bir heykel projesi beklentisi
onu Roma'ya çekmişti
onu Roma'ya çekmişti
04:12
and that project had fallen through.
75
240887
2581
ve o proje de suya düşmüştü.
04:15
And he had been left with a commission
to paint 12 apostles
to paint 12 apostles
76
243492
3129
Sistine Şapeli tavanının dekoratif fonuna
04:18
against a decorative background
in the Sistine Chapel ceiling,
in the Sistine Chapel ceiling,
77
246645
2921
12 havariyi çizme göreviyle
baş başa bırakılmıştı,
baş başa bırakılmıştı,
04:21
which would look like
every other ceiling in Italy.
every other ceiling in Italy.
78
249590
3538
ki o da İtalya'daki herhangi
bir tavana benzeyecekti.
bir tavana benzeyecekti.
04:25
But genius rose to the challenge.
79
253615
1831
Ama dâhi meydan okudu.
04:27
In an age when a man dared
to sail across the Atlantic Ocean,
to sail across the Atlantic Ocean,
80
255470
3498
Atlas Okyanusu'nu gemiyle geçmeyi
göze alan bir adamın yaşında,
göze alan bir adamın yaşında,
04:30
Michelangelo dared to chart
new artistic waters.
new artistic waters.
81
258992
3528
Michelangelo yeni sanatsal sularda
gezinmeye cesaret etti.
gezinmeye cesaret etti.
04:35
He, too, would tell a story --
82
263027
2236
O da bir hikâye anlatacaktı --
04:37
no Apostles -- but a story
of great beginnings,
of great beginnings,
83
265287
3532
Havarileri değil -- muhteşem
başlangıçların hikâyesini,
başlangıçların hikâyesini,
04:40
the story of Genesis.
84
268843
1672
Yaratılış'ın hikâyesini.
04:43
Not really an easy sell,
stories on a ceiling.
stories on a ceiling.
85
271087
2931
Bir tavandaki hikâyeleri satmak
gerçekten kolay değildi.
gerçekten kolay değildi.
04:46
How would you be able to read
a busy scene from 62 feet below?
a busy scene from 62 feet below?
86
274042
4808
62 fit aşağıdan karışık bir sahneyi
nasıl anlayabilirsiniz?
nasıl anlayabilirsiniz?
04:50
The painting technique that had been
handed on for 200 years
handed on for 200 years
87
278874
2855
Floransa stüdyolarında 200 senedir
aktarılan resim tekniğinin
aktarılan resim tekniğinin
04:53
in Florentine studios was not equipped
for this kind of a narrative.
for this kind of a narrative.
88
281753
3314
bu tip bir anlatım için yeterince
donanımı yoktu.
donanımı yoktu.
04:57
But Michelangelo wasn't really a painter,
89
285694
2968
Ancak Michelangelo aslında
bir ressam değildi
bir ressam değildi
05:00
and so he played to his strengths.
90
288686
2284
ve o da güçlü yönlerini ortaya çıkardı.
05:02
Instead of being accustomed
to filling space with busyness,
to filling space with busyness,
91
290994
3482
Karmaşıklıkla boşluğu doldurmaya
alışkın olmak yerine,
alışkın olmak yerine,
05:06
he took a hammer and chisel
and hacked away at a piece of marble
and hacked away at a piece of marble
92
294500
3799
içindeki figürü ortaya çıkarmak
için bir çekiç ve keski alıp
için bir çekiç ve keski alıp
05:10
to reveal the figure within.
93
298323
2430
bir parça mermeri yontup biçmişti.
05:12
Michelangelo was an essentialist;
94
300777
2168
Michelangelo özcülüğü benimsemişti;
05:14
he would tell his story
in massive, dynamic bodies.
in massive, dynamic bodies.
95
302969
4386
hikâyesini kocaman,
dinamik yapılarla anlatırdı.
dinamik yapılarla anlatırdı.
05:19
This plan was embraced
by the larger-than-life Pope Julius II,
by the larger-than-life Pope Julius II,
96
307379
4767
Bu plan efsanevi Papa II. Julius
tarafından benimsendi,
tarafından benimsendi,
05:24
a man who was unafraid
of Michelangelo's brazen genius.
of Michelangelo's brazen genius.
97
312170
3621
o Michelangelo'nun çekinmeyen dehasından
korkmayan bir adamdı.
korkmayan bir adamdı.
05:27
He was nephew to Pope Sixtus IV,
98
315815
1882
Kendisi Papa IV. Sixtus'un yeğeniydi,
05:29
and he had been steeped in art
for 30 years and he knew its power.
for 30 years and he knew its power.
99
317721
4107
30 yıldır sanatın içindeydi
ve gücünü biliyordu.
ve gücünü biliyordu.
05:33
And history has handed down the moniker
of the Warrior Pope,
of the Warrior Pope,
100
321852
3064
Tarih ona Savaşçı Papa adını verdi,
05:36
but this man's legacy to the Vatican --
it wasn't fortresses and artillery,
it wasn't fortresses and artillery,
101
324940
3790
ama bu adamın Vatikan'a mirası --
kaleler ve toplar değildi,
kaleler ve toplar değildi,
05:40
it was art.
102
328754
1316
sanattı.
05:42
He left us the Raphael Rooms,
the Sistine Chapel.
the Sistine Chapel.
103
330094
2579
Bize Rafael Odaları'nı,
Sistine Şapeli'ni bıraktı.
Sistine Şapeli'ni bıraktı.
05:44
He left St. Peter's Basilica
104
332697
1645
Aziz Petrus Bazilikası'nı,
05:46
as well as an extraordinary collection
of Greco-Roman sculptures --
of Greco-Roman sculptures --
105
334366
5703
aynı zamanda olağanüstü Greko-Romen
heykel koleksiyonunu bıraktı --
heykel koleksiyonunu bıraktı --
05:52
decidedly un-Christian works
that would become the seedbed
that would become the seedbed
106
340093
4140
bunlar şüphesiz dünyanın ilk modern
müzesi olan Vatikan Müzeleri'nin
müzesi olan Vatikan Müzeleri'nin
05:56
of the world's first modern museum,
the Vatican Museums.
the Vatican Museums.
107
344257
3885
yuvası olacak Hristiyan
olmayan çalışmalardı.
olmayan çalışmalardı.
06:00
Julius was a man
108
348847
1424
Julius, ihtişam ve güzellik
06:02
who envisioned a Vatican
that would be eternally relevant
that would be eternally relevant
109
350295
3784
sayesinde sonsuza dek
güncel kalacak bir Vatikan
güncel kalacak bir Vatikan
06:06
through grandeur and through beauty,
110
354103
2089
hayal eden bir adamdı
06:08
and he was right.
111
356216
1372
ve haklıydı.
06:09
The encounter between these two giants,
Michelangelo and Julius II,
Michelangelo and Julius II,
112
357612
4988
Bu iki devin, Michelangelo
ve II. Julius'un karşılaşması
ve II. Julius'un karşılaşması
06:14
that's what gave us the Sistine Chapel.
113
362624
2437
bize Sistine Şapeli'ni verdi.
06:17
Michelangelo was so committed
to this project,
to this project,
114
365641
2787
Michelangelo projeye
kendini öylesine adamıştı ki
kendini öylesine adamıştı ki
06:20
that he succeeded in getting the job done
in three and a half years,
in three and a half years,
115
368452
4383
işi üç buçuk senede bitirmeyi başardı,
06:24
using a skeleton crew and spending
most of the time, hours on end,
most of the time, hours on end,
116
372859
4269
bunu yapmak için çekirdek kadrosu ile
zamanının çoğunu, saatlerini,
zamanının çoğunu, saatlerini,
06:29
reaching up above his head
to paint the stories on the ceiling.
to paint the stories on the ceiling.
117
377152
3691
tavana hikâyeler çizmek için başının
yukarısına uzanarak geçirdi.
yukarısına uzanarak geçirdi.
06:33
So let's look at this ceiling
118
381424
2050
Haydi bu tavana bakalım
06:35
and see storytelling gone global.
119
383498
2831
ve hikâye anlatımının
küreselleşmesini görelim.
küreselleşmesini görelim.
06:38
No more familiar artistic references
to the world around you.
to the world around you.
120
386353
4412
Artık çevrenizdeki dünyaya ilişkin
bilindik sanatsal referanslar yok.
bilindik sanatsal referanslar yok.
06:42
There's just space
and structure and energy;
and structure and energy;
121
390789
4643
Sadece mekân, yapı ve enerji var;
06:47
a monumental painted framework
which opens onto nine panels,
which opens onto nine panels,
122
395456
4597
sanatsal renklerden çok yapısal
formların yön verdiği,
formların yön verdiği,
06:52
more driven by sculptural form
than painterly color.
than painterly color.
123
400077
3933
dokuz pano şeklinde açılan,
boyanmış devasa bir çerçeve.
boyanmış devasa bir çerçeve.
06:56
And we stand in the far end
by the entrance,
by the entrance,
124
404034
3777
Girişin en ucunda duruyoruz,
06:59
far from the altar and from the gated
enclosure intended for the clergy
enclosure intended for the clergy
125
407835
4106
mihraptan ve din adamlarına ait
kapıyla kapalı yerden uzakta
kapıyla kapalı yerden uzakta
07:03
and we peer into the distance,
looking for a beginning.
looking for a beginning.
126
411965
5247
ve bir başlangıç noktası arayarak
uzaklara bakıyoruz.
uzaklara bakıyoruz.
07:09
And whether in scientific inquiry
or in biblical tradition,
or in biblical tradition,
127
417236
4016
İster bilimsel araştırma olsun, isterse
İncil'le ilgili gelenek yönünden olsun,
İncil'le ilgili gelenek yönünden olsun,
07:13
we think in terms of a primal spark.
128
421276
3320
ilk kıvılcım açısından düşünüyoruz.
07:16
Michelangelo gave us an initial energy
129
424620
2133
Michelangelo, bize aydınlık ve karanlığın
07:18
when he gave us the separation
of light and dark,
of light and dark,
130
426777
2741
ayrımını verirken,
yani dar alana şıkışmış,
yani dar alana şıkışmış,
07:21
a churning figure blurry in the distance,
131
429542
3389
uzaktan bulanık görünen,
net olmayan bir figürü,
net olmayan bir figürü,
07:24
compressed into a tight space.
132
432955
2484
ilk enerjiyi vermiştir.
07:27
The next figure looms larger,
133
435463
2329
Bir sonraki figür daha büyük görünür
07:29
and you see a figure hurtling
from one side to the next.
from one side to the next.
134
437816
3427
ve bir taraftan diğer tarafa
atılan bir figür görürsünüz.
atılan bir figür görürsünüz.
07:33
He leaves in his wake
the sun, the moon, vegetation.
the sun, the moon, vegetation.
135
441267
4986
Ardında güneşi, ayı,
bitki örtüsünü bırakır gider.
bitki örtüsünü bırakır gider.
07:38
Michelangelo didn't focus
on the stuff that was being created,
on the stuff that was being created,
136
446277
4007
Michelangelo diğer sanatçıların aksine,
07:42
unlike all the other artists.
137
450308
2044
ortaya çıkarılan şeye odaklanmamıştır.
07:44
He focused on the act of creation.
138
452376
3343
Yaratılış eylemine odaklanmıştır.
07:47
And then the movement stops,
like a caesura in poetry
like a caesura in poetry
139
455743
4374
Sonra hareket durur,
bir şiirdeki durak gibi
bir şiirdeki durak gibi
07:52
and the creator hovers.
140
460141
1252
ve yaratıcı orada dolaşır.
07:53
So what's he doing?
141
461417
1279
Peki ne yapıyor?
07:54
Is he creating land? Is he creating sea?
142
462720
2855
Yeryüzünü mü yaratıyor?
Denizi mi yaratıyor?
Denizi mi yaratıyor?
07:57
Or is he looking back over his handiwork,
the universe and his treasures,
the universe and his treasures,
143
465599
4691
Ya da kendi eserine mi dönüp bakıyor,
evrene ve hazinelerine,
evrene ve hazinelerine,
08:02
just like Michelangelo must have,
144
470314
1731
aynı Michelangelo'nun
08:04
looking back over his work in the ceiling
145
472069
2597
tavandaki çalışmasına dönüp bakarak
08:06
and proclaiming, "It is good."
146
474690
2794
"iyi görünüyor" demesi gerektiği gibi.
08:10
So now the scene is set,
147
478388
2105
Artık sahne belirlenmiş
08:12
and you get to the culmination
of creation, which is man.
of creation, which is man.
148
480517
3678
ve yaratılışın doruk noktasına
geliyorsunuz, yani insanoğluna.
geliyorsunuz, yani insanoğluna.
08:16
Adam leaps to the eye, a light figure
against a dark background.
against a dark background.
149
484219
4330
Âdem göze çarpıyor, koyu bir fonda
açık renkli bir figür.
açık renkli bir figür.
08:20
But looking closer,
150
488573
1758
Ama yakından bakınca,
08:22
that leg is pretty languid on the ground,
151
490355
2652
bacağı yerde tembelce duruyor,
08:25
the arm is heavy on the knee.
152
493031
2290
kolu dizi üzerinde ağırlaşmış.
08:27
Adam lacks that interior spark
153
495345
3677
Âdem, onu büyüklüğe yöneltecek olan
08:31
that will impel him to greatness.
154
499046
2288
içindeki kıvılcımdan yoksun.
08:33
That spark is about to be conferred
by the creator in that finger,
by the creator in that finger,
155
501358
4765
O kıvılcım yaratıcı tarafından
o parmakla bahşedilmek üzere,
o parmakla bahşedilmek üzere,
08:38
which is one millimeter
from the hand of Adam.
from the hand of Adam.
156
506147
2671
ki Âdem'in elinden bir milimetre uzakta.
08:40
It puts us at the edge of our seats,
157
508842
1945
Bu bizi koltuklarımızın ucuna getiriyor,
08:42
because we're one moment
from that contact,
from that contact,
158
510811
3015
çünkü o temasa bir anlık uzaklıktayız,
08:45
through which that man
will discover his purpose,
will discover his purpose,
159
513850
2901
ki onunla insan kendi amacını keşfederek
08:48
leap up and take his place
at the pinnacle of creation.
at the pinnacle of creation.
160
516775
2984
sıçrayacak ve yaratılışın
zirvesinde yerini alacak.
zirvesinde yerini alacak.
08:51
And then Michelangelo threw a curveball.
161
519783
3261
Sonra Michelangelo beraberlik verdi.
08:55
Who is in that other arm?
162
523068
1828
Diğer kolda kim var?
08:57
Eve, first woman.
163
525531
1696
Havva, ilk kadın.
08:59
No, she's not an afterthought.
She's part of the plan.
She's part of the plan.
164
527251
2909
Hayır, o sonradan akla gelen
bir fikir değil. Planın bir parçası.
bir fikir değil. Planın bir parçası.
09:02
She's always been in his mind.
165
530184
2473
O her zaman aklındaydı.
09:04
Look at her, so intimate with God
that her hand curls around his arm.
that her hand curls around his arm.
166
532681
4205
Ona bakın, Tanrı'yla öylesine yakın ki
eli O'nun koluna sarılmış.
eli O'nun koluna sarılmış.
09:09
And for me, an American art historian
from the 21st century,
from the 21st century,
167
537329
5408
Ve 21. yüzyılda yaşayan Amerikalı
bir sanat tarihçisi olarak bana göre,
bir sanat tarihçisi olarak bana göre,
09:14
this was the moment
that the painting spoke to me.
that the painting spoke to me.
168
542761
2852
resmin bana seslendiği an işte oydu.
09:17
Because I realized that this
representation of the human drama
representation of the human drama
169
545637
3348
Çünkü insan dramının bu temsilinin hep
09:21
was always about men and women --
170
549009
2913
erkekler ve kadınlarla
ilgili olduğunu fark ettim --
ilgili olduğunu fark ettim --
09:23
so much so, that the dead center,
the heart of the ceiling,
the heart of the ceiling,
171
551946
3790
öylesine ki tavanın tam ortası, kalbi
09:27
is the creation of woman, not Adam.
172
555760
2414
Âdem'in değil, kadının yaratılışıdır.
09:30
And the fact is, that when you see them
together in the Garden of Eden,
together in the Garden of Eden,
173
558198
3924
İşin gerçeği onları Cennet Bahçesi'nde
birlikte gördüğünüzde,
birlikte gördüğünüzde,
09:34
they fall together
174
562146
1537
bir araya geliyorlar
09:35
and together their proud posture
turns into folded shame.
turns into folded shame.
175
563707
4392
ve birlikte gururlu duruşları
giderek utanca dönüşüyor.
giderek utanca dönüşüyor.
09:40
You are at critical juncture
now in the ceiling.
now in the ceiling.
176
568647
2669
Artık tavanda kritik noktadasınız.
09:43
You are exactly at the point
where you and I can go
where you and I can go
177
571340
3083
Tam olarak kilisede daha
ileriye gidemeyeceğimiz
ileriye gidemeyeceğimiz
09:46
no further into the church.
178
574447
1455
bir noktadayız.
09:47
The gated enclosure keeps us
out of the inner sanctum,
out of the inner sanctum,
179
575926
3356
Kapısı olan kapalı yer,
bizi özel odanın dışında tutuyor
bizi özel odanın dışında tutuyor
09:51
and we are cast out
much like Adam and Eve.
much like Adam and Eve.
180
579306
2513
ve aynı Âdem ve Havva gibi
uzaklaştırılıyoruz.
uzaklaştırılıyoruz.
09:53
The remaining scenes in the ceiling,
181
581843
1756
Tavanda geri kalan sahneler,
09:55
they mirror the crowded chaos
of the world around us.
of the world around us.
182
583623
2844
etrafımızdaki dünyanın
kalabalık kaosunu yansıtıyor.
kalabalık kaosunu yansıtıyor.
09:58
You have Noah and his Ark and the flood.
183
586491
2224
Nuh, gemisi ve tufan var.
10:00
You have Noah. He's making a sacrifice
and a covenant with God.
and a covenant with God.
184
588739
3590
Nuh var. Kurban kesiyor
ve Tanrı'yla anlaşma yapıyor.
ve Tanrı'yla anlaşma yapıyor.
10:04
Maybe he's the savior.
185
592353
1286
Belki o kurtarıcı.
10:06
Oh, but no, Noah is the one
who grew grapes, invented wine,
who grew grapes, invented wine,
186
594031
3732
Ah, hayır, Nuh üzümleri yetiştirip,
şarabı icat edip,
şarabı icat edip,
10:09
got drunk and passed out
naked in his barn.
naked in his barn.
187
597787
2158
sarhoş olmuş ve ahırında
çıplak kendinden geçmişti.
çıplak kendinden geçmişti.
10:12
It is a curious way to design the ceiling,
188
600385
2374
Tavanı dizayn etmek için ilginç bir yol,
10:14
now starting out with God creating life,
189
602783
1924
Tanrı'nın hayatı yaratmasıyla başlayıp
10:16
ending up with some guy
blind drunk in a barn.
blind drunk in a barn.
190
604731
2495
bir adamın ahırda körkütük
sarhoş olmasıyla biten.
sarhoş olmasıyla biten.
10:19
And so, compared with Adam,
191
607250
2456
Öyle ki Âdem'le kıyaslayınca,
10:21
you might think Michelangelo
is making fun of us.
is making fun of us.
192
609730
2518
Michelangelo'nun bizimle
dalga geçtiğini düşünebilirsiniz.
dalga geçtiğini düşünebilirsiniz.
10:24
But he's about to dispel the gloom
193
612693
2043
Ancak kasveti Nuh'un tam altında
10:26
by using those bright colors
right underneath Noah:
right underneath Noah:
194
614760
3518
parlak renkler kullanarak yok etmek üzere:
10:30
emerald, topaz, scarlet
on the prophet Zechariah.
on the prophet Zechariah.
195
618302
3390
Zekeriya peygamberin üzerindeki
zümrüt, topaz, kırmızı.
zümrüt, topaz, kırmızı.
10:33
Zechariah foresees a light
coming from the east,
coming from the east,
196
621716
2979
Zekeriya doğudan gelen bir ışığı müjdeler
10:36
and we are turned at this juncture
to a new destination,
to a new destination,
197
624719
3688
ve o noktada yeni bir
istikamete yöneltiliriz,
istikamete yöneltiliriz,
10:40
with sibyls and prophets
who will lead us on a parade.
who will lead us on a parade.
198
628431
3875
bu yolculukta bize yol gösterecek olan
kadın biliciler ve peygamberlerle beraber.
kadın biliciler ve peygamberlerle beraber.
10:44
You have the heroes and heroines
who make safe the way,
who make safe the way,
199
632330
3298
Yolu güvenli hâle getiren
erkek ve kadın kahramanlar var,
erkek ve kadın kahramanlar var,
10:47
and we follow the mothers and fathers.
200
635652
2484
anneleri ve babaları takip ediyoruz.
10:50
They are the motors of this great
human engine, driving it forward.
human engine, driving it forward.
201
638160
4085
Onlar ileri doğru götüren, bu büyük
insan motorunun itici güçleri.
insan motorunun itici güçleri.
10:54
And now we're at the keystone
of the ceiling,
of the ceiling,
202
642269
2907
Şimdi tavanın kilit noktasındayız,
10:57
the culmination of the whole thing,
203
645200
2179
bütün her şeyin zirvesinde,
10:59
with a figure that looks like
he's about to fall out of his space
he's about to fall out of his space
204
647403
3230
sanki yerinden bizim alanımıza düşmek
üzereymiş gibi görünen,
üzereymiş gibi görünen,
11:02
into our space,
205
650657
1340
bizim alanımıza giren
11:04
encroaching our space.
206
652021
1283
bir figür ile.
11:05
This is the most important juncture.
207
653328
2541
Bu en önemli an.
11:07
Past meets present.
208
655893
1872
Geçmiş şimdiki zamanla buluşuyor.
11:09
This figure, Jonah, who spent
three days in the belly of the whale,
three days in the belly of the whale,
209
657789
3216
Bu figür, bir balinanın midesinde
üç gün geçiren Hz. Yunus,
üç gün geçiren Hz. Yunus,
11:13
for the Christians, is the symbol
of the renewal of humanity
of the renewal of humanity
210
661029
2853
Hristiyanlar için İsa'nın
fedakârlığıyla insanlığın
fedakârlığıyla insanlığın
11:15
through Jesus' sacrifice,
211
663906
1263
yenilenişinin sembolüdür,
11:17
but for the multitudes
of visitors to that museum
of visitors to that museum
212
665193
2748
ama her gün orayı ziyaret eden
bütün inançlardan
bütün inançlardan
11:19
from all faiths who visit there every day,
213
667965
2770
yığınla müze ziyaretçisi için
11:22
he is the moment the distant past
encounters and meets immediate reality.
encounters and meets immediate reality.
214
670759
6586
o, uzak geçmişle şu anki gerçeğin
karşılaşıp buluştuğu andır.
karşılaşıp buluştuğu andır.
11:30
All of this brings us to the yawning
archway of the altar wall,
archway of the altar wall,
215
678091
4593
Bütün bunlar bizi mihrap duvarının
genişleyen kemerine getiriyor,
genişleyen kemerine getiriyor,
11:34
where we see Michelangelo's Last Judgment,
216
682708
2763
burada Michelangelo'nun
Son Yargı'sını görüyoruz,
Son Yargı'sını görüyoruz,
11:37
painted in 1534 after the world
had changed again.
had changed again.
217
685495
3866
1534'te dünya tekrar değiştikten
sonra boyanmış.
sonra boyanmış.
11:41
The Reformation had splintered the Church,
218
689385
2024
Reformasyon Kilise'yi böldü,
Osmanlı İmparatorluğu İslam'ı herkesçe
bilinen bir kelime hâline getirdi
bilinen bir kelime hâline getirdi
11:43
the Ottoman Empire had made
Islam a household word
Islam a household word
219
691433
2868
11:46
and Magellan had found a route
into the Pacific Ocean.
into the Pacific Ocean.
220
694325
3494
ve Macellan Pasifik Okyanusu'na
bir yol buldu.
bir yol buldu.
11:49
How is a 59-year-old artist who has never
been any further than Venice
been any further than Venice
221
697843
4662
Venedik'ten öteye hiç gitmemiş
59 yaşında bir sanatçı
59 yaşında bir sanatçı
11:54
going to speak to this new world?
222
702529
2194
bu yeni dünyaya nasıl hitap edecekti?
11:56
Michelangelo chose to paint destiny,
223
704747
3043
Michelangelo kaderi resmetmeyi seçti,
11:59
that universal desire,
224
707814
1820
mükemmeliyet mirasını bırakmak için
12:01
common to all of us,
225
709658
1620
her birimiz için müşterek olan
12:03
to leave a legacy of excellence.
226
711302
3169
o evrensel isteği.
12:06
Told in terms of the Christian vision
of the Last Judgment,
of the Last Judgment,
227
714495
2931
Son Yargı'yı, dünyanın sonunu Hristiyan
12:09
the end of the world,
228
717450
1312
bakış açısından anlatarak,
12:10
Michelangelo gave you a series of figures
229
718786
3138
Michelangelo size bu çarpıcı
güzel bedenlere sahip
güzel bedenlere sahip
12:13
who are wearing these
strikingly beautiful bodies.
strikingly beautiful bodies.
230
721948
3155
bir dizi figürü veriyor.
12:17
They have no more covers,
no more portraits
no more portraits
231
725127
2722
Artık örtüleri yok, bir çift dışında
12:19
except for a couple.
232
727873
1237
başka portre yok.
12:21
It's a composition only out of bodies,
233
729134
2718
Yalnızca bedenlerden
oluşan bir kompozisyon,
oluşan bir kompozisyon,
12:23
391, no two alike,
234
731876
3386
391 tane, hiçbiri birbirine benzemiyor,
12:27
unique like each and every one of us.
235
735286
2454
her birimiz gibi benzersizler.
12:29
They start in the lower corner,
breaking away from the ground,
breaking away from the ground,
236
737764
3742
Alt köşeden başlayarak yerden çıkıyor,
12:33
struggling and trying to rise.
237
741530
2722
mücadele ederek yükselmeye çalışıyorlar.
12:36
Those who have risen
reach back to help others,
reach back to help others,
238
744276
2456
Yükselenler diğerlerine
yardım etmek için geriye uzanıyor
yardım etmek için geriye uzanıyor
12:38
and in one amazing vignette,
239
746756
1837
ve inanılmaz bir vinyette,
12:40
you have a black man and a white man
pulled up together
pulled up together
240
748617
3092
bu yeni dünyadaki
insanların beraberliğine dair
insanların beraberliğine dair
12:43
in an incredible vision of human unity
241
751733
2722
inanılmaz bakış açısıyla
bir siyahi adamla bir beyaz adam
bir siyahi adamla bir beyaz adam
12:46
in this new world.
242
754479
1442
birlikte çekiliyorlar.
12:47
The lion's share of the space
goes to the winner's circle.
goes to the winner's circle.
243
755945
3507
Alanın aslan payı
kazananların çemberine gidiyor.
kazananların çemberine gidiyor.
12:51
There you find men and women
completely nude like athletes.
completely nude like athletes.
244
759476
4836
Burada erkekleri ve kadınları sporcular
gibi tamamen çıplak görüyorsunuz.
gibi tamamen çıplak görüyorsunuz.
12:56
They are the ones
who have overcome adversity,
who have overcome adversity,
245
764336
2312
Onlar zorlukların üstesinden
gelmiş olanlar
gelmiş olanlar
12:58
and Michelangelo's vision
of people who combat adversity,
of people who combat adversity,
246
766672
3714
ve Michelangelo'nun zorlukla
savaşan, engellerin üstesinden gelen
savaşan, engellerin üstesinden gelen
13:02
overcome obstacles --
247
770410
1274
insanlara dair bakışı --
13:03
they're just like athletes.
248
771708
1894
aynı sporcular gibiler.
13:05
So you have men and women
flexing and posing
flexing and posing
249
773626
3429
Bu olağanüstü spot ışığında
gerinen ve poz veren
gerinen ve poz veren
13:09
in this extraordinary spotlight.
250
777079
2084
erkek ve kadınlar var.
13:11
Presiding over this assembly is Jesus,
251
779555
2545
Bu toplantıyı yöneten ise İsa,
13:14
first a suffering man on the cross,
252
782124
2018
önce çarmıhta acı çeken bir adam,
13:16
now a glorious ruler in Heaven.
253
784166
2404
şimdi ise Cennet'te şanlı bir hükümdar.
13:18
And as Michelangelo
proved in his painting,
proved in his painting,
254
786594
3018
Ve Michelangelo'nun
resminde gösterdiği gibi
resminde gösterdiği gibi
13:21
hardship, setbacks and obstacles,
255
789636
2578
zorluklar, yenilgiler ve engeller,
13:24
they don't limit excellence,
they forge it.
they forge it.
256
792238
3234
bunlar mükemmeliyeti sınırlamıyor,
onu geliştiriyor.
onu geliştiriyor.
13:28
Now, this does lead us to one odd thing.
257
796276
2588
Bu bizi garip bir şeye yöneltiyor.
13:30
This is the Pope's private chapel,
258
798888
1817
Burası Papa'nın özel şapeli
13:32
and the best way you can describe that
is indeed a stew of nudes.
is indeed a stew of nudes.
259
800729
3157
ve onu anlatmanın en iyi yolu ise
aslında bir çıplaklar havuzu olduğu.
aslında bir çıplaklar havuzu olduğu.
13:35
But Michelangelo was trying to use
only the best artistic language,
only the best artistic language,
260
803910
3763
Ancak Michelangelo sadece en iyi sanatsal
dili kullanmaya çalışıyordu,
dili kullanmaya çalışıyordu,
13:39
the most universal artistic language
he could think of:
he could think of:
261
807697
2588
düşünebildiği en evrensel sanatsal dili:
13:42
that of the human body.
262
810309
1760
İnsan bedeninin dilini.
13:44
And so instead of the way of showing
virtue such as fortitude or self-mastery,
virtue such as fortitude or self-mastery,
263
812093
5806
Cesaret veya kendine hâkim olma gibi
meziyetleri gösterme yolu yerine,
meziyetleri gösterme yolu yerine,
13:49
he borrowed from Julius II's
wonderful collection of sculptures
wonderful collection of sculptures
264
817923
4265
harici bir gücün içsel
kuvvetini göstermek için
kuvvetini göstermek için
13:54
in order to show inner strength
as external power.
as external power.
265
822212
4251
II. Julius'un harika heykel
koleksiyonundan esinlenmişti.
koleksiyonundan esinlenmişti.
13:59
Now, one contemporary did write
266
827368
3365
Bir çağdaşı şapelin ihtilafa
sebebiyet vermemek için
sebebiyet vermemek için
14:02
that the chapel was too beautiful
to not cause controversy.
to not cause controversy.
267
830757
3858
çok fazla güzel olduğunu yazmış.
14:06
And so it did.
268
834639
1349
Ve böyle de olmuş.
14:08
Michelangelo soon found
that thanks to the printing press,
that thanks to the printing press,
269
836012
3538
Michelangelo çok geçmeden
baskı makinesi sayesinde
baskı makinesi sayesinde
14:11
complaints about the nudity
spread all over the place,
spread all over the place,
270
839574
3122
çıplaklıkla ilgili şikâyetlerin
her tarafa yayıldığını öğrendi
her tarafa yayıldığını öğrendi
14:14
and soon his masterpiece of human drama
was labeled pornography,
was labeled pornography,
271
842720
4296
ve kısa bir süre sonra insan
dramına dair başyapıtı
dramına dair başyapıtı
pornografi olarak nitelendirildi,
14:19
at which point he added
two more portraits,
two more portraits,
272
847040
2175
ki o noktada iki tane daha portre ekledi,
14:21
one of the man who criticized him,
a papal courtier,
a papal courtier,
273
849239
2484
biri onu eleştiren papanın
adamlarından biri,
adamlarından biri,
14:23
and the other one of himself
as a dried up husk, no athlete,
as a dried up husk, no athlete,
274
851747
4132
diğeri de sportmen olarak değil,
boş bir kabuk olarak kendisi,
boş bir kabuk olarak kendisi,
14:27
in the hands of a long-suffering martyr.
275
855903
2421
uzun zamandır acı çeken
bir mağdurun ellerinde.
bir mağdurun ellerinde.
14:30
The year he died he saw
several of these figures covered over,
several of these figures covered over,
276
858348
3668
Öldüğü sene bu figürlerden bazılarına
örtü konduğunu gördü,
örtü konduğunu gördü,
14:34
a triumph for trivial distractions
over his great exhortation to glory.
over his great exhortation to glory.
277
862040
5619
şan ve şerefi için
büyük gayretine karşılık
büyük gayretine karşılık
önemsiz bir rahatsızlığın zaferi olarak.
14:40
And so now we stand
278
868167
1764
Ve şu anda
14:41
in the here and now.
279
869955
1730
burada duruyoruz.
14:43
We are caught in that space
280
871709
2320
Bu alanda başlangıçlar ve sonlar arasında,
14:46
between beginnings and endings,
281
874053
2265
insan deneyiminin yüce, olağanüstü
14:48
in the great, huge totality
of the human experience.
of the human experience.
282
876342
4232
bütünlüğü içinde hapsolmuşuz.
14:52
The Sistine Chapel forces us
to look around as if it were a mirror.
to look around as if it were a mirror.
283
880598
3971
Sistine Şapeli sanki bir aynaymış gibi
etrafımıza bakmamız için bizi zorluyor.
etrafımıza bakmamız için bizi zorluyor.
14:56
Who am I in this picture?
284
884593
1297
Bu resimde ben kimim?
14:57
Am I one of the crowd?
285
885914
1306
Kalabalıklar içinde biri miyim?
14:59
Am I the drunk guy?
286
887244
1373
Sarhoş adam mıyım?
15:00
Am I the athlete?
287
888641
1456
Sportmen adam mıyım?
15:02
And as we leave this haven
of uplifting beauty,
of uplifting beauty,
288
890121
2260
Bu coşku veren güzel sığınağı
terk ederken,
terk ederken,
15:04
we are inspired to ask ourselves
life's biggest questions:
life's biggest questions:
289
892405
3944
hayatın en büyük sorusunu kendimize
sormak için ilham alıyoruz:
sormak için ilham alıyoruz:
15:08
Who am I, and what role do I play
in this great theater of life?
in this great theater of life?
290
896373
4838
Ben kimim ve hayatın bu büyük
tiyatrosunda hangi rolü oynuyorum?
tiyatrosunda hangi rolü oynuyorum?
15:13
Thank you.
291
901549
1171
Teşekkürler.
15:14
(Applause)
292
902744
3448
(Alkış)
15:18
Bruno Giussani: Elizabeth Lev, thank you.
293
906216
2971
Bruno Giussani: Elizabeth Lev,
teşekkürler.
teşekkürler.
15:21
Elizabeth, you mentioned
this whole issue of pornography,
this whole issue of pornography,
294
909211
3856
Elizabeth, şu pornografi meselesinden,
15:25
too many nudes and too many
daily life scenes and improper things
daily life scenes and improper things
295
913091
4813
çok fazla çıplaktan, günlük hayat
sahnesinden ve o zamana göre
sahnesinden ve o zamana göre
15:30
in the eyes of the time.
296
918555
1865
uygunsuz şeylerden bahsettin.
15:32
But actually the story is bigger.
297
920444
1606
Ancak hikâye daha da fazla.
15:34
It's not just touching up
and covering up some of the figures.
and covering up some of the figures.
298
922074
3020
Sadece figürlerin bazılarını
rötuş yapıp kapatmak değil.
rötuş yapıp kapatmak değil.
15:37
This work of art was almost
destroyed because of that.
destroyed because of that.
299
925118
2624
Bu sanat çalışması bunun yüzünden
neredeyse bozulacaktı.
neredeyse bozulacaktı.
15:40
Elizabeth Lev: The effect
of the Last Judgment was enormous.
of the Last Judgment was enormous.
300
928383
3025
Elizabeth Lev: Son Yargı'nın etkisi
çok büyüktü.
çok büyüktü.
15:43
The printing press made sure
that everybody saw it.
that everybody saw it.
301
931432
2950
Matbaa herkesin onu görmesini sağladı.
15:46
And so, this wasn't something
that happened within a couple of weeks.
that happened within a couple of weeks.
302
934406
3285
Yani bu birkaç haftada olan
bir şey değildi.
bir şey değildi.
15:49
It was something that happened
over the space of 20 years
over the space of 20 years
303
937715
4468
Bu 20 yıl boyunca yazılanlar
ve şikâyetler ile
ve şikâyetler ile
15:54
of editorials and complaints,
304
942207
1924
Kilise'ye şöyle söylemler
15:56
saying to the Church,
305
944155
1168
sonucunda oldu,
"Bize hayatımızı nasıl yaşayacağımızı
söylemen mümkün değil.
söylemen mümkün değil.
15:57
"You can't possibly tell us
how to live our lives.
how to live our lives.
306
945347
2575
15:59
Did you notice you have
pornography in the Pope's chapel?"
pornography in the Pope's chapel?"
307
947946
3340
Papa'nın şapelinde pornografi
olduğunu fark ettiniz mi?"
olduğunu fark ettiniz mi?"
16:03
And so after complaints and insistence
308
951310
2460
Bu çalışmanın tahrip edilmesi için
16:05
of trying to get this work destroyed,
309
953794
2716
şikâyetler ve ısrarlardan sonra,
16:08
it was finally the year
that Michelangelo died
that Michelangelo died
310
956534
2161
nihayetinde Michelangelo'nun öldüğü sene
16:10
that the Church finally
found a compromise,
found a compromise,
311
958719
2081
sonunda Kilise bir orta yol,
16:12
a way to save the painting,
312
960824
1531
resimleri kurtarmak için bir yol buldu
16:14
and that was in putting up
these extra 30 covers,
these extra 30 covers,
313
962379
3317
ve bu yol da ekstra 30 örtüyü koymaktı,
16:17
and that happens to be
the origin of fig-leafing.
the origin of fig-leafing.
314
965720
2747
o da tesadüfen incir yaprağıyla
kapama özgünlüğü oldu.
kapama özgünlüğü oldu.
16:20
That's where it all came about,
315
968491
1588
İşte bu buradan çıktı,
16:22
and it came about from a church
that was trying to save a work of art,
that was trying to save a work of art,
316
970103
4130
bir sanat çalışmasını kurtarmaya
çalışan bir kiliseden çıktı,
çalışan bir kiliseden çıktı,
16:26
not indeed deface or destroyed it.
317
974257
2171
aslında ona zarar verici veya
tahrip edici değildi.
tahrip edici değildi.
16:28
BG: This, what you just gave us,
is not the classic tour
is not the classic tour
318
976888
2787
BG: Bu şimdi bize sunduğunuz,
insanların bugün
insanların bugün
16:31
that people get today
when they go to the Sistine Chapel.
when they go to the Sistine Chapel.
319
979699
2974
Sistine Şapeli'ne gittiğinde
aldığı klasik tur değil.
aldığı klasik tur değil.
16:34
(Laughter)
320
982697
2103
(Gülüşmeler)
16:36
EL: I don't know, is that an ad?
321
984824
1781
EL: Bilmiyorum, bu bir reklam mı?
16:38
(Laughter)
322
986629
1677
(Gülüşmeler)
16:40
BG: No, no, no, not necessarily,
it is a statement.
it is a statement.
323
988330
2988
BG: Hayır, hayır, hayır,
öyle değil, bir açıklama.
öyle değil, bir açıklama.
16:43
The experience of art today
is encountering problems.
is encountering problems.
324
991342
3914
Bugün sanat deneyimi
sorunlarla karşılaşıyor.
sorunlarla karşılaşıyor.
16:47
Too many people want to see this there,
325
995280
2875
Çok fazla insan bunu orada görmek istiyor
16:50
and the result is five million people
going through that tiny door
going through that tiny door
326
998179
3127
ve sonuç, beş milyon insanın
o küçük kapıdan girip
o küçük kapıdan girip
16:53
and experiencing it
in a completely different way
in a completely different way
327
1001330
2317
biraz önce deneyimlediğimizden tamamen
farklı şekilde deneyimlemeleri.
16:55
than we just did.
328
1003671
1166
16:56
EL: Right. I agree. I think it's really
nice to be able to pause and look.
nice to be able to pause and look.
329
1004861
3529
EL: Doğru. Katılıyorum. Bence durup
bakabilmek gerçekten güzel.
bakabilmek gerçekten güzel.
17:00
But also realize,
even when you're in those days,
even when you're in those days,
330
1008414
2301
Ama şunu da anlıyorum ki o günlerde bile
17:02
with 28,000 people a day,
331
1010739
2012
günde 28.000 insan varken,
17:04
even those days when you're in there
with all those other people,
with all those other people,
332
1012775
3110
o günlerde bile bütün
o insanlarla oradayken
o insanlarla oradayken
17:07
look around you and think
how amazing it is
how amazing it is
333
1015909
2405
çevrenize bakıp 500 yıl önce
boyanmış bir sıvanın
boyanmış bir sıvanın
17:10
that some painted plaster
from 500 years ago
from 500 years ago
334
1018338
3596
yanınızda duran,
ağızları açık yukarı doğru bakan
ağızları açık yukarı doğru bakan
17:13
can still draw all those people
standing side by side with you,
standing side by side with you,
335
1021958
3108
bütün o insanları hâlâ çekebilmesinin
17:17
looking upwards with their jaws dropped.
336
1025090
1975
çok inanılmaz olduğunu düşünüyorum.
17:19
It's a great statement about how beauty
truly can speak to us all
truly can speak to us all
337
1027089
4925
Güzelliğin zamanın ve
coğrafik mekânın ötesinde
coğrafik mekânın ötesinde
hepimize gerçekten nasıl hitap ettiğine
dair büyük bir söylem.
dair büyük bir söylem.
17:24
through time and through geographic space.
338
1032038
2687
17:26
BG: Liz, grazie.
339
1034749
1194
BG: Liz, grazie.
17:27
EL: Grazie a te.
340
1035967
1207
EL: Grazie a te.
17:29
BG: Thank you.
341
1037198
1176
BG: Teşekkürler.
17:30
(Applause)
342
1038398
1863
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Elizabeth Lev - Art historianElizabeth Lev's experience studying and teaching art has led her to believe that when we encounter something beautiful, we are made vulnerable and opened to the truth.
Why you should listen
Art historian Elizabeth Lev became captivated by Rome while completing her graduate studies. She writes and lectures on Renaissance art in the Eternal City, but is most at home in the Vatican Museums, founded in the 16th century to house the trove of art amassed by centuries of Popes. She has spent 15 years studying the vast collection, which contain not only Christian-themed works but art from virtually every other culture in the world. She consults with the Vatican Museums and wrote the film Vatican Treasures. She also wrote A Body for Glory, examining how the papal collection of Greco-Roman nudes grew into the Sistine Chapel.
Elizabeth Lev | Speaker | TED.com