TEDSummit
Rachel Botsman: We've stopped trusting institutions and started trusting strangers
Rachel Botsman: Kurumlara güvenmeyi bırakıp yabancılara güvenmeye başladık
Filmed:
Readability: 4.2
1,808,816 views
İçten gelen bir şey güven algımızı değiştiriyor diyor Rachel Botsman. Önceden devlet ve bankalar gibi kurumlara güvenirken artık daha çok diğerlerine, bazen yabancılara, Airbnb ve Uber gibi teknolojilere güveniyoruz.Bu güven kavramı için eğer doğru bir şekilde idrak edersek daha şeffaf, daha kapsayıcı ve daha sorumlu bir toplum yaratmada yeni bir dönem. Siz kime güveniyorsunuz ?
Rachel Botsman - Trust researcher
Rachel Botsman is a recognized expert on how collaboration and trust enabled by digital technologies will change the way we live, work, bank and consume. Full bio
Rachel Botsman is a recognized expert on how collaboration and trust enabled by digital technologies will change the way we live, work, bank and consume. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Let's talk about trust.
0
760
2560
Güven hakkında konuşalım.
00:16
We all know trust is fundamental,
1
4240
3496
Hepimizin bildiği gibi güven esastır
00:19
but when it comes to trusting people,
2
7760
2616
ama konu insanlara güvenmeye geldiğinde,
00:22
something profound is happening.
3
10400
2760
daha derin şeyler oluyor.
00:25
Please raise your hand
4
13800
1256
Eğer daha önce Airbnb'de
misafir veya ev sahibi olduysanız
misafir veya ev sahibi olduysanız
00:27
if you have ever been
a host or a guest on Airbnb.
a host or a guest on Airbnb.
5
15080
4320
lütfen elinizi kaldırın.
00:32
Wow. That's a lot of you.
6
20400
3216
Çok fazla kişi!
00:35
Who owns Bitcoin?
7
23640
1440
Kimlerin Bitcoin'i var ?
00:38
Still a lot of you. OK.
8
26640
1256
Hala çok kişi. Tamam.
00:39
And please raise your hand
if you've ever used Tinder
if you've ever used Tinder
9
27920
2696
Daha önce eş bulmak için
Tinder kullandıysanız
Tinder kullandıysanız
00:42
to help you find a mate.
10
30640
1616
lütfen elinizi kaldırın.
00:44
(Laughter)
11
32280
1816
(Gülüşmeler)
00:46
This one's really hard to count
because you're kind of going like this.
because you're kind of going like this.
12
34120
3376
Bunu saymak zor çünkü
şu şekilde yapıyorsunuz.
şu şekilde yapıyorsunuz.
00:49
(Laughter)
13
37520
1816
(Gülüşmeler)
00:51
These are all examples of how technology
14
39360
2776
Tüm bunlar, bize bilinmeyen insanlara,
00:54
is creating new mechanisms
15
42160
2096
şirketlere ve fikirlere
00:56
that are enabling us to trust
unknown people, companies and ideas.
unknown people, companies and ideas.
16
44280
6016
güvenmemizi sağlayan yeni mekanizmaların
nasıl yaratıldığının örnekleridir.
nasıl yaratıldığının örnekleridir.
01:02
And yet at the same time,
17
50320
2016
Fakat aynı zamanda,
01:04
trust in institutions --
18
52360
1536
kurumlara-- bankalara
01:05
banks, governments and even churches --
19
53920
2936
devlete hatta kiliselere--
duyulan güven
duyulan güven
01:08
is collapsing.
20
56880
1376
zedeleniyor.
01:10
So what's happening here,
21
58280
2216
Peki neler oluyor burada
01:12
and who do you trust?
22
60520
1760
ve kime güveniyorsunuz?
01:14
Let's start in France with a platform --
with a company, I should say --
with a company, I should say --
23
62800
3896
Fransa'da komik isimli bir platformla
01:18
with a rather funny-sounding name,
24
66720
2136
yani bir şirketle başlayalım,
01:20
BlaBlaCar.
25
68880
1256
BlaBlaCar.
01:22
It's a platform that matches
drivers and passengers
drivers and passengers
26
70160
3616
Uzak mesafeli yolculukları
paylaşmak isteyen
paylaşmak isteyen
01:25
who want to share
long-distance journeys together.
long-distance journeys together.
27
73800
4016
sürücüleri ve yolcuları
eşleştiren bir platform.
eşleştiren bir platform.
01:29
The average ride taken is 320 kilometers.
28
77840
4216
Ortalama gidilen yol 320 kilometre.
01:34
So it's a good idea
to choose your fellow travelers wisely.
to choose your fellow travelers wisely.
29
82080
4600
Yani yol arkadaşınızı akıllıca seçmek için
güzel bir fikir.
güzel bir fikir.
01:39
Social profiles and reviews
help people make a choice.
help people make a choice.
30
87320
3976
Sosyal profiller ve yorumlar insanların
seçim yapmasına yardımcı olmaktadır.
seçim yapmasına yardımcı olmaktadır.
01:43
You can see if someone's a smoker,
you can see what kind of music they like,
you can see what kind of music they like,
31
91320
5016
Sigara içip içmediklerini,
ne tür müzik sevdiklerini,
ne tür müzik sevdiklerini,
yolculuğa köpeklerini getirip
getirmeyeceklerini görebiliyorsunuz.
getirmeyeceklerini görebiliyorsunuz.
01:48
you can see if they're going to bring
their dog along for the ride.
their dog along for the ride.
32
96360
3600
01:52
But it turns out
that the key social identifier
that the key social identifier
33
100440
3576
Fakat kilit sosyal tanımlayıcı
01:56
is how much you're going
to talk in the car.
to talk in the car.
34
104040
2616
arabada ne kadar konuşacağınızdır.
01:58
(Laughter)
35
106680
1816
(Gülüşmeler)
02:00
Bla, not a lot,
36
108520
1616
Bla, çok konuşmayacaksınız,
02:02
bla bla, you want a nice bit of chitchat,
37
110160
2296
Bla bla, biraz gevezelik
yapmak istiyorsunuz
yapmak istiyorsunuz
02:04
and bla bla bla, you're not going
to stop talking the entire way
to stop talking the entire way
38
112480
3736
ve bla bla bla, Paris'ten Londra'ya
yol boyunca hiç susmayacaksınız.
02:08
from London to Paris.
39
116240
1456
02:09
(Laughter)
40
117720
2296
(Gülüşmeler)
02:12
It's remarkable, right,
that this idea works at all,
that this idea works at all,
41
120040
3016
Bu fikrin işe yarıyor olması şaşırtıcı,
değil mi?
değil mi?
02:15
because it's counter to the lesson
most of us were taught as a child:
most of us were taught as a child:
42
123080
3856
Çünkü bu durum çocukken çoğumuza
öğretilen şu öğüde ters:
öğretilen şu öğüde ters:
02:18
never get in a car with a stranger.
43
126960
2320
asla bir yabancının arabasına binme.
02:21
And yet, BlaBlaCar transports
more than four million people
more than four million people
44
129680
5136
Şu anda her ay 4 milyonun üzerinde
insan BlaBlaCar ile
insan BlaBlaCar ile
02:26
every single month.
45
134840
1240
seyahat ediyor.
02:28
To put that in context,
that's more passengers
that's more passengers
46
136880
2336
Yani EuroStar ve JetBlue havayollarının
02:31
than the Eurostar
or JetBlue airlines carry.
or JetBlue airlines carry.
47
139240
3480
yolcu sayısından daha fazla.
02:35
BlaBlaCar is a beautiful illustration
of how technology is enabling
of how technology is enabling
48
143360
4136
BlaBlaCar, teknolojinin nasıl dünyanın
her yerinden milyonlarca insanın
her yerinden milyonlarca insanın
02:39
millions of people across the world
to take a trust leap.
to take a trust leap.
49
147520
3600
güven sıçraması yapmasını
sağladığının güzel bir örneğidir.
sağladığının güzel bir örneğidir.
02:43
A trust leap happens when we take the risk
to do something new or different
to do something new or different
50
151560
6256
Güven sıçraması, bizim devamlı olarak
yaptığımız yoldan farklı olarak
yaptığımız yoldan farklı olarak
bir şeyi yapmak için risk aldığımızda
meydana gelir.
meydana gelir.
02:49
to the way that we've always done it.
51
157840
2040
02:52
Let's try to visualize this together.
52
160440
2560
Şimdi hep birlikte gözümüzde
canlandırmaya çalışalım.
canlandırmaya çalışalım.
02:55
OK. I want you to close your eyes.
53
163360
3160
Tamam. Gözlerinizi kapatmanızı istiyorum.
02:59
There is a man staring at me
with his eyes wide open.
with his eyes wide open.
54
167320
3056
Burada gözlerini bana dikmiş bir adam var.
03:02
I'm on this big red circle. I can see.
55
170400
2456
Büyük kırmızı çemberdeyim, görebiliyorum.
03:04
So close your eyes.
56
172880
1416
Bu yüzden gözlerinizi kapatın
03:06
(Laughter) (Applause)
57
174320
2856
(Gülüşmeler) (Alkış)
03:09
I'll do it with you.
58
177200
1256
Ben de sizinle yapacağım.
03:10
And I want you to imagine
there exists a gap
there exists a gap
59
178480
3016
Kendinizle bilmediğiniz
bir şey arasında
bir şey arasında
03:13
between you and something unknown.
60
181520
2560
bir boşluk hayal etmenizi istiyorum.
03:16
That unknown can be
someone you've just met.
someone you've just met.
61
184760
2856
Tanımadığınız biri ya da
henüz tanıştığınız biri olabilir.
henüz tanıştığınız biri olabilir.
03:19
It can be a place you've never been to.
62
187640
2096
Daha önce hiç gitmediğiniz bir
yer olabilir.
yer olabilir.
03:21
It can be something
you've never tried before.
you've never tried before.
63
189760
3376
Daha önce hiç denemediğiniz bir
şey olabilir.
şey olabilir.
03:25
You got it?
64
193160
1216
Anladınız mı?
03:26
OK. You can open your eyes now.
65
194400
2096
Tamam. Şimdi gözlerinizi açabilirsiniz.
03:28
For you to leap from a place of certainty,
66
196520
3336
Sizin belirginlik alanında çıkmanız
03:31
to take a chance on that someone
or something unknown,
or something unknown,
67
199880
3576
ya da bilinmeyen birine veya
bir şeye şans vermeniz için
bir şeye şans vermeniz için
03:35
you need a force to pull you over the gap,
68
203480
3336
sizi boşluğun üzerine çekecek
bir güce ihtiyacınız var
bir güce ihtiyacınız var
03:38
and that remarkable force is trust.
69
206840
2840
ve bu dikkat çekici güç güvendir.
03:42
Trust is an elusive concept,
70
210560
3616
Güven anlaşılması zor bir kavramdır
03:46
and yet we depend on it
for our lives to function.
for our lives to function.
71
214200
3376
ve yine de yaşam fonksiyonlarımız için
ona bağımlıyız.
ona bağımlıyız.
03:49
I trust my children
72
217600
2256
Gece ışıkları kapatacaklarını
söylediklerinde
söylediklerinde
03:51
when they say they're going
to turn the lights out at night.
to turn the lights out at night.
73
219880
2856
çocuklarıma güveniyorum.
Beni buraya emniyetli bir şekilde
getiren pilota güvendim.
getiren pilota güvendim.
03:54
I trusted the pilot
who flew me here to keep me safe.
who flew me here to keep me safe.
74
222760
3216
03:58
It's a word we use a lot,
75
226000
2816
Bu, çok fazla kullandığımız bir kelime
04:00
without always thinking
about what it really means
about what it really means
76
228840
2416
ama gerçek anlamını
ve hayatımızın farklı alanlarında
ve hayatımızın farklı alanlarında
04:03
and how it works in different
contexts of our lives.
contexts of our lives.
77
231280
3376
nasıl işe yaradığını
düşünmeden kullanıyoruz.
düşünmeden kullanıyoruz.
04:06
There are, in fact,
hundreds of definitions of trust,
hundreds of definitions of trust,
78
234680
3616
Aslında güvenin yüzlerce anlamı var
04:10
and most can be reduced
to some kind of risk assessment
to some kind of risk assessment
79
238320
4576
ve birçoğu ne ölçüde
işlerin doğru gideceğine yönelik
işlerin doğru gideceğine yönelik
04:14
of how likely it is
that things will go right.
that things will go right.
80
242920
2760
bir tür risk değerlendirmesine
indirgenebilir.
indirgenebilir.
04:18
But I don't like this definition of trust,
81
246120
2576
Ama ben bu tanımı sevmiyorum,
04:20
because it makes trust
sound rational and predictable,
sound rational and predictable,
82
248720
4296
çünkü bu güveni rasyonel
ve tahmin edilebilir kılıyor
ve tahmin edilebilir kılıyor
04:25
and it doesn't really get
to the human essence
to the human essence
83
253040
2576
ve diğer insanlarla iletişim
04:27
of what it enables us to do
84
255640
1936
kurabilmek için bizi
04:29
and how it empowers us
85
257600
1976
cesaretlendiren,
bir şeyler yapmamızı
bir şeyler yapmamızı
04:31
to connect with other people.
86
259600
2096
sağlayan güç anlamına gelmiyor.
04:33
So I define trust a little differently.
87
261720
2056
Ben güveni biraz farklı tanımlıyorum.
04:35
I define trust as a confident
relationship to the unknown.
relationship to the unknown.
88
263800
5440
Bilinmeyenle kuvvetli ilişki
olarak tanımlıyorum.
olarak tanımlıyorum.
04:41
Now, when you view trust
through this lens,
through this lens,
89
269920
2096
Güvene bu açıdan baktığınızda
04:44
it starts to explain
why it has the unique capacity
why it has the unique capacity
90
272040
3656
belirsizliklerle baş edebilmek için,
04:47
to enable us to cope with uncertainty,
91
275720
3096
inancımızı yabancılarla paylaşmak için,
04:50
to place our faith in strangers,
92
278840
3016
ileriye gitmeye devam etmek için
niçin benzersiz bir yetenek olduğunu
açıklamaya başlıyor.
açıklamaya başlıyor.
04:53
to keep moving forward.
93
281880
1880
04:56
Human beings are remarkable
94
284400
2776
İnsanoğlu güven sıçraması konusunda
04:59
at taking trust leaps.
95
287200
1680
fevkaladedir.
05:01
Do you remember the first time
you put your credit card details
you put your credit card details
96
289400
2976
Kredi kartı bilgilerinizi
internette paylaştığınız ilk anı
internette paylaştığınız ilk anı
05:04
into a website?
97
292400
1216
hatırlıyor musunuz?
05:05
That's a trust leap.
98
293640
1336
Bu bir güven sıçramasıdır.
05:07
I distinctly remember telling my dad
99
295000
2936
Babama eBay'den ikinci el lacivert
05:09
that I wanted to buy a navy blue
secondhand Peugeot on eBay,
secondhand Peugeot on eBay,
100
297960
5256
bir Peugeot almak istediğimi
söylediğimde satıcının
söylediğimde satıcının
adının "Görünmez Sihirbaz" olduğunu
05:15
and he rightfully pointed out
101
303240
1656
05:16
that the seller's name
was "Invisible Wizard"
was "Invisible Wizard"
102
304920
2376
ve bunun iyi bir fikir olmadığını
05:19
and that this probably
was not such a good idea.
was not such a good idea.
103
307320
3096
söylediğini açıkca hatırlıyorum.
05:22
(Laughter)
104
310440
1696
(Gülüşmeler)
05:24
So my work, my research
focuses on how technology
focuses on how technology
105
312160
3416
Benim işim ve araştırmalarım teknolojinin
toplumun sosyal bağını nasıl
insanlar arasındaki güvene
insanlar arasındaki güvene
05:27
is transforming
the social glue of society,
the social glue of society,
106
315600
2656
05:30
trust between people,
107
318280
1656
dönüştürdüğüne odaklanıyor
05:31
and it's a fascinating area to study,
108
319960
2256
ve büyüleyici bir çalışma alanı.
05:34
because there's still
so much we do not know.
so much we do not know.
109
322240
3376
Çünkü hala bilmediğimiz çok
fazla şey var.
fazla şey var.
05:37
For instance, do men and women
trust differently in digital environments?
trust differently in digital environments?
110
325640
5096
Mesela, kadınlar ve erkekler dijital
ortamda farklı şekilde mi güveniyor?
ortamda farklı şekilde mi güveniyor?
05:42
Does the way we build trust
face-to-face translate online?
face-to-face translate online?
111
330760
4896
Yüz yüze inşa ettiğimiz güven
sanal ortama aynen aktarılabilir mi?
sanal ortama aynen aktarılabilir mi?
05:47
Does trust transfer?
112
335680
1936
Güven aktarılabilir mi?
05:49
So if you trust finding a mate on Tinder,
113
337640
2696
Yani Tinder'da eş bulmaya inanıyorsanız,
05:52
are you more likely
to trust finding a ride on BlaBlaCar?
to trust finding a ride on BlaBlaCar?
114
340360
3360
BlaBlaCar'da da araç bulacağınıza
inanma eğiliminde mi olursunuz?
inanma eğiliminde mi olursunuz?
05:56
But from studying hundreds
of networks and marketplaces,
of networks and marketplaces,
115
344440
3256
Fakat yüzlerce ağ ve piyasa çalışmasında,
05:59
there is a common pattern
that people follow,
that people follow,
116
347720
2816
insanların takip ettiği
tek bir ortak nokta var ve
tek bir ortak nokta var ve
06:02
and I call it "climbing the trust stack."
117
350560
2656
ben buna "güven yığınına
tırmanma" diyorum.
tırmanma" diyorum.
06:05
Let me use BlaBlaCar
as an example to bring it to life.
as an example to bring it to life.
118
353240
3200
BlaBlaCar örneğini
canlandırmama izin verin.
canlandırmama izin verin.
06:09
On the first level,
119
357080
1296
İlk aşamada,
06:10
you have to trust the idea.
120
358400
2176
fikre güvenmek zorundasınız.
06:12
So you have to trust
121
360600
1216
Yani araç paylaşma
06:13
the idea of ride-sharing
is safe and worth trying.
is safe and worth trying.
122
361840
3400
fikrinin güvenli ve denemeye değer
olduğuna güvenmek zorundasınız.
olduğuna güvenmek zorundasınız.
06:17
The second level is about having
confidence in the platform,
confidence in the platform,
123
365640
4696
İkinci aşama bir şeyler ters gittiğinde
BlaBlaCar'ın size yardım
BlaBlaCar'ın size yardım
06:22
that BlaBlaCar will help you
if something goes wrong.
if something goes wrong.
124
370360
4136
edeceği konusunda platforma güvenmek.
06:26
And the third level is about
using little bits of information
using little bits of information
125
374520
3656
Ve üçüncüsü diğer kişinin güvenilir olup
olmadığı hakkında
olmadığı hakkında
06:30
to decide whether
the other person is trustworthy.
the other person is trustworthy.
126
378200
3480
biraz bilgi elde etmek.
06:34
Now, the first time
we climb the trust stack,
we climb the trust stack,
127
382200
2616
Şimdi, ilk defa güven yığınına
tırmanıyoruz,
tırmanıyoruz,
06:36
it feels weird, even risky,
128
384840
3256
garip hatta riskli hissettiriyor,
06:40
but we get to a point
where these ideas seem totally normal.
where these ideas seem totally normal.
129
388120
4976
ama artık bu fikirlerin tamamen normal
göründüğü noktaya ulaştık.
göründüğü noktaya ulaştık.
06:45
Our behaviors transform,
130
393120
2296
Davranışlarımız dönüşür,
06:47
often relatively quickly.
131
395440
1976
genelde daha çabuk bir biçimde.
06:49
In other words, trust enables
change and innovation.
change and innovation.
132
397440
4800
Başka bir deyişle, güven değişime ve
yeniliğe olanak sağlar.
yeniliğe olanak sağlar.
06:55
So an idea that intrigued me,
and I'd like you to consider,
and I'd like you to consider,
133
403280
3416
Düşünmenizi istediğim,
ilgimi çeken bir konu var;
ilgimi çeken bir konu var;
06:58
is whether we can better understand
134
406720
2536
Toplumdaki bireylerin
ana bozulma alanlarını
ana bozulma alanlarını
07:01
major ways of disruption and change
in individuals in society
in individuals in society
135
409280
4176
ve değişimini güven objektifi ile
07:05
through the lens of trust.
136
413480
2056
daha iyi anlayabilir miyiz?
07:07
Well, it turns out
that trust has only evolved
that trust has only evolved
137
415560
3296
Görüyoruz ki güven kavramı
insanlık tarihinin sadece
insanlık tarihinin sadece
07:10
in three significant chapters
throughout the course of human history:
throughout the course of human history:
138
418880
4656
üç önemli bölümünde evrim geçirdi:
07:15
local, institutional
139
423560
2216
Yerel, kurumsal ve
07:17
and what we're now entering, distributed.
140
425800
2400
şu anda içine girdiğimiz dağınık dönem.
07:20
So for a long time,
141
428680
2336
Güven uzun yıllar boyunca
07:23
until the mid-1800s,
142
431040
1256
1800'lerin ortasına kadar
07:24
trust was built
around tight-knit relationships.
around tight-knit relationships.
143
432320
3936
sıkı dokunmuş ilişkiler etrafında
oluşurdu.
oluşurdu.
07:28
So say I lived in a village
144
436280
2016
Diyelim ki buradaki dinleyicilerin
07:30
with the first five rows of this audience,
145
438320
2576
ilk beş sırası ile
bir köyde yaşıyoruz
bir köyde yaşıyoruz
07:32
and we all knew one another,
146
440920
1936
ve birbirimizi çok iyi tanıyoruz
07:34
and say I wanted to borrow money.
147
442880
2896
ve diyelim ki para ödünç almak istedim.
07:37
The man who had his eyes wide open,
he might lend it to me,
he might lend it to me,
148
445800
2976
Gözlerini bana diken adam
belki bana borç verir
belki bana borç verir
07:40
and if I didn't pay him back,
149
448800
2096
ve eğer geri ödemezsem, hepiniz
07:42
you'd all know I was dodgy.
150
450920
1656
riskli olduğumu bileceksiniz.
07:44
I would get a bad reputation,
151
452600
1656
Adım kötüye çıkardı
07:46
and you would refuse
to do business with me in the future.
to do business with me in the future.
152
454280
3056
ve tekrar benimle iş yapmak istemezdiniz.
07:49
Trust was mostly local
and accountability-based.
and accountability-based.
153
457360
4216
Güven genelde yereldi ve
sorumluluğa dayanıyordu.
sorumluluğa dayanıyordu.
07:53
In the mid-19th century,
154
461600
1336
19. yüzyılın ortalarında,
07:54
society went through
a tremendous amount of change.
a tremendous amount of change.
155
462960
3416
toplum bir çok büyük değişim yaşadı.
07:58
People moved to fast-growing cities
such as London and San Francisco,
such as London and San Francisco,
156
466400
3776
İnsanlar Londra ve San Francisco gibi
hızla büyüyen şehirlere taşındı
hızla büyüyen şehirlere taşındı
08:02
and a local banker here
was replaced by large corporations
was replaced by large corporations
157
470200
4856
ve yerel bankerler yerini
bizi bireysel
bizi bireysel
olarak tanımayan
büyük şirketlere bıraktı.
büyük şirketlere bıraktı.
08:07
that didn't know us as individuals.
158
475080
2896
08:10
We started to place our trust
159
478000
1976
Güvenimizi yasal sözleşmeler,
08:12
into black box systems of authority,
160
480000
3576
düzenlemeler ve sigortalar
gibi otoritenin
gibi otoritenin
08:15
things like legal contracts
and regulation and insurance,
and regulation and insurance,
161
483600
4296
kara kutu sistemine yerleştirdik
ve diğer insanlara daha az
ve diğer insanlara daha az
08:19
and less trust directly in other people.
162
487920
4016
güvenmeye başladık.
08:23
Trust became institutional
and commission-based.
and commission-based.
163
491960
3856
Güven kurumsal ve görev tabanlı oldu.
08:27
It's widely talked about how trust
in institutions and many corporate brands
in institutions and many corporate brands
164
495840
4816
Kurumlardaki ve bir çok kurumsal markadaki
güvenin nasıl hızla azaldığı
güvenin nasıl hızla azaldığı
08:32
has been steadily declining
and continues to do so.
and continues to do so.
165
500680
3736
ve azalmaya devam ettiği
çok konuşulan bir konu.
çok konuşulan bir konu.
08:36
I am constantly stunned
by major breaches of trust:
by major breaches of trust:
166
504440
5616
Büyük güven ihlalleri karşısında
sersemlemiş durumdayım:
sersemlemiş durumdayım:
08:42
the News Corp phone hacking,
167
510080
2496
News Corporation'ın telefonları
hacklemesi,
hacklemesi,
08:44
the Volkswagen emissions scandal,
168
512600
2816
Wolkswagen emisyon skandalı,
08:47
the widespread abuse
in the Catholic Church,
in the Catholic Church,
169
515440
3335
Katolik Kilisesinin geniş çaplı
suistimalleri,
suistimalleri,
08:50
the fact that only one measly banker
170
518799
3216
büyük ekonomik kriz sonrası sadece bir
08:54
went to jail after the great
financial crisis,
financial crisis,
171
522039
3297
cimri bankerin hapse atılması gerçeği,
08:57
or more recently the Panama Papers
172
525360
2056
veya zenginlerin sınır ötesi
08:59
that revealed how the rich
can exploit offshore tax regimes.
can exploit offshore tax regimes.
173
527440
5136
vergi sistemini nasıl sömürdüklerini
açığa çıkaran Panama Belgeleri.
açığa çıkaran Panama Belgeleri.
09:04
And the thing that really surprises me
174
532600
2456
Ve beni gerçekten şaşırtan şey şu,
09:07
is why do leaders find it so hard
175
535080
4016
neden güvenimizi kıran liderler için
09:11
to apologize, I mean sincerely apologize,
176
539120
3176
özür dilemek, ama içten gelen
özrü kastediyorum,
özrü kastediyorum,
09:14
when our trust is broken?
177
542320
2160
bu kadar zor?
09:17
It would be easy to conclude
that institutional trust isn't working
that institutional trust isn't working
178
545360
4136
Kurumsal güven artık işe yaramıyor diyerek
sonuca varmak kolay olurdu
sonuca varmak kolay olurdu
09:21
because we are fed up
179
549520
1496
çünkü yalancı seçkin sınıfın
09:23
with the sheer audacity
of dishonest elites,
of dishonest elites,
180
551040
2896
katıksız yüzsüzlüklerine doyduk.
09:25
but what's happening now
181
553960
1976
Şu an olanlar ise kurumların yapısını
09:27
runs deeper than the rampant questioning
of the size and structure of institutions.
of the size and structure of institutions.
182
555960
5616
ve büyüklüğünü sorgulamaktan
daha derine gidiyor.
daha derine gidiyor.
09:33
We're starting to realize
183
561600
2016
Kurumsal güvenin,
09:35
that institutional trust
184
563640
1776
dijital çağ için dizayn edilmediğini
09:37
wasn't designed for the digital age.
185
565440
2976
fark etmeye başlıyoruz.
09:40
Conventions of how trust is built,
186
568440
3656
Güvenin nasıl inşa edildiğinin,
09:44
managed, lost and repaired --
187
572120
2336
yönetildiğinin, kaybolduğunun
ve onarıldığının
ve onarıldığının
09:46
in brands, leaders and entire systems --
188
574480
2496
-markalarda, liderlerde ve tüm sistemlerde-
09:49
is being turned upside down.
189
577000
2000
gelenekleri alt üst oldu.
09:51
Now, this is exciting,
190
579760
2096
Şu anda bu çok heyecan verici,
09:53
but it's frightening,
191
581880
1536
ama korkutucu da
09:55
because it forces many of us
to have to rethink
to have to rethink
192
583440
2696
çünkü bizi müşterilerimize,
çalışanlarımıza
çalışanlarımıza
09:58
how trust is built and destroyed
with our customers, with our employees,
with our customers, with our employees,
193
586160
4696
hatta sevdiklerimize olan güvenimizin
nasıl inşa edildiğini ve yok edildiğini
nasıl inşa edildiğini ve yok edildiğini
10:02
even our loved ones.
194
590880
1480
tekrar düşünmeye itiyor.
10:05
The other day, I was talking to the CEO
of a leading international hotel brand,
of a leading international hotel brand,
195
593800
6176
Geçen günlerde uluslararası lider bir
otel markasının CEO'su ile konuşuyordum
otel markasının CEO'su ile konuşuyordum
10:12
and as is often the case,
we got onto the topic of Airbnb.
we got onto the topic of Airbnb.
196
600000
3240
ve çoğu zaman olduğu gibi Airbnb
konusuna daldık.
konusuna daldık.
10:15
And he admitted to me
that he was perplexed by their success.
that he was perplexed by their success.
197
603840
5096
Airbnb'nin başarısından
etkilendiğini itiraf etti.
etkilendiğini itiraf etti.
10:20
He was perplexed at how a company
198
608960
2136
Birbirlerine güvenen yabancıların
10:23
that depends on the willingness
of strangers to trust one another
of strangers to trust one another
199
611120
4176
gönüllülüğüne dayanan bir şirketin
191 ülkede bu kadar iyi çalışması
191 ülkede bu kadar iyi çalışması
10:27
could work so well across 191 countries.
200
615320
3960
onu çok şaşırtmıştı.
10:31
So I said to him
that I had a confession to make,
that I had a confession to make,
201
619920
3136
Ona bir şey itiraf etmek
istediğimi söyledim
istediğimi söyledim
10:35
and he looked at me a bit strangely,
202
623080
1976
ve bana biraz garip bir halde baktı
10:37
and I said --
203
625080
1376
ve dedim ki:
10:38
and I'm sure many of you
do this as well --
do this as well --
204
626480
2016
-eminim bunu bir çoğunuz yapıyordur-
10:40
I don't always bother to hang my towels up
205
628520
2496
Oteldeyken havlular ile işim bittiğinde
10:43
when I'm finished in the hotel,
206
631040
2936
onları tekrar asma gereği duymuyorum,
10:46
but I would never do this
as a guest on Airbnb.
as a guest on Airbnb.
207
634000
2640
fakat bunu asla Airbnb'de
konaklarken yapmam.
konaklarken yapmam.
10:49
And the reason why I would never do this
as a guest on Airbnb
as a guest on Airbnb
208
637560
3336
Airbnb'de misafirken
bunu asla yapmamamın sebebi
bunu asla yapmamamın sebebi
10:52
is because guests know
that they'll be rated by hosts,
that they'll be rated by hosts,
209
640920
3656
misafirlerin ev sahipleri tarafından
puan verileceğini
puan verileceğini
10:56
and that those ratings
are likely to impact their ability
are likely to impact their ability
210
644600
3736
ve bu puanların gelecekteki
seyahatlerini
seyahatlerini
11:00
to transact in the future.
211
648360
1680
etkileyebileceğini bilmesi.
11:02
It's a simple illustration of how
online trust will change our behaviors
online trust will change our behaviors
212
650680
4216
Bu online güvenin
davranışlarımızı gerçek hayatta
davranışlarımızı gerçek hayatta
11:06
in the real world,
213
654920
1296
nasıl değiştirdiğine,
11:08
make us more accountable
214
656240
2496
bizi nasıl hayal edemeyeceğimiz kadar
11:10
in ways we cannot yet even imagine.
215
658760
3440
daha sorumlu yaptığına basit bir örnek.
11:14
I am not saying we do not need hotels
216
662880
3056
Otellere veya geleneksel
otorite biçimlerine
otorite biçimlerine
11:17
or traditional forms of authority.
217
665960
2336
ihtiyacımız yok demiyorum.
11:20
But what we cannot deny
218
668320
2096
Ancak toplum aracılıyla
güvenin akışının değiştiğini
güvenin akışının değiştiğini
11:22
is that the way trust
flows through society is changing,
flows through society is changing,
219
670440
4256
inkar edemeyiz
11:26
and it's creating this big shift
220
674720
2296
ve kurumsal güven tarafından
tanımlanan 20. yüzyıldan ayrılıp
11:29
away from the 20th century
221
677040
1856
dağınık güven ile doldurulacak
11:30
that was defined by institutional trust
222
678920
2816
11:33
towards the 21st century
223
681760
2496
21. yüzyıla doğru giderken
11:36
that will be fueled by distributed trust.
224
684280
2640
bu, büyük değişimi yaratıyor.
11:39
Trust is no longer top-down.
225
687480
4176
Güven artık yukarıdan aşağı değil.
11:43
It's being unbundled and inverted.
226
691680
2096
Bağımsızlaşıyor ve tersine dönüyor.
11:45
It's no longer opaque and linear.
227
693800
2840
Artık doğrusal ve şeffaf değil.
11:49
A new recipe for trust is emerging
228
697160
2976
Güven için yeni tarif ortaya çıktı ki;
11:52
that once again
is distributed amongst people
is distributed amongst people
229
700160
3896
güven bir kez daha insanlar arasında
dağıtılıyor
dağıtılıyor
11:56
and is accountability-based.
230
704080
2136
ve sorumluluğa dayanıyor.
11:58
And this shift is only going to accelerate
231
706240
3416
Bu değişim, Bitcoin'ni destekleyen
yaratıcı cebir teknolojisi
yaratıcı cebir teknolojisi
12:01
with the emergence of the blockchain,
232
709680
2736
blockchain'nin ortaya çıkmasıyla
12:04
the innovative ledger technology
underpinning Bitcoin.
underpinning Bitcoin.
233
712440
3640
hızlanacak.
12:08
Now let's be honest,
234
716800
2936
Şimdi dürüst olalım,
12:11
getting our heads around
the way blockchain works
the way blockchain works
235
719760
3456
blockchain'nin çalışma şeklini anlamak
12:15
is mind-blowing.
236
723240
1440
hayret verici.
12:17
And one of the reasons why
is it involves processing
is it involves processing
237
725720
3256
Süreç gerektirmesinin sebeplerinden biri
12:21
some pretty complicated concepts
238
729000
2656
korkunç isimlere sahip
12:23
with terrible names.
239
731680
1496
bazı karmaşık kavramlar.
12:25
I mean, cryptographic algorithms
and hash functions,
and hash functions,
240
733200
4496
Kriptografik algoritmalar
ve özet fonksiyonlar,
ve özet fonksiyonlar,
12:29
and people called miners,
who verify transactions --
who verify transactions --
241
737720
3056
işlemleri doğrulayan insanlar --
12:32
all that was created
by this mysterious person
by this mysterious person
242
740800
3576
hepsi Satoshi Nakamoto
12:36
or persons called Satoshi Nakamoto.
243
744400
2736
isimli gizemli biri veya birileri
tarafından yaratıldı.
tarafından yaratıldı.
12:39
Now, that is a massive trust leap
that hasn't happened yet.
that hasn't happened yet.
244
747160
5656
Bu şimdiye kadar gerçekleşmemiş
bir güven sıçramasıdır.
bir güven sıçramasıdır.
12:44
(Applause)
245
752840
3056
(Alkışlar)
12:47
But let's try to imagine this.
246
755920
1456
Ama bunu hayal etmeye çalışın.
"The Economist"
basit bir şekilde blockchain'i
basit bir şekilde blockchain'i
12:49
So "The Economist"
eloquently described the blockchain
eloquently described the blockchain
247
757400
3696
12:53
as the great chain
of being sure about things.
of being sure about things.
248
761120
3656
bir şeyler hakkında emin olmanın
büyük zinciri olarak tanımlıyor.
büyük zinciri olarak tanımlıyor.
12:56
The easiest way I can describe it
is imagine the blocks as spreadsheets,
is imagine the blocks as spreadsheets,
249
764800
5056
Tanımlayabileceğim en kolay yol
bu tablo olarak hayali bloklardır ve
bu tablo olarak hayali bloklardır ve
13:01
and they are filled with assets.
250
769880
2976
ve bunlar varlıklarla doldurulmuştur.
13:04
So that could be a property title.
251
772880
2416
Bu nedenle bir mülkiyet unvanı olabilir.
13:07
It could be a stock trade.
252
775320
2016
Mal ticareti olabilir.
13:09
It could be a creative asset,
such as the rights to a song.
such as the rights to a song.
253
777360
2960
Şarkı telif hakkı gibi
yaratıcı bir kazanç olabilir.
yaratıcı bir kazanç olabilir.
13:12
Every time something moves
254
780960
3016
Her zaman bir şey bir yerden hareket edip
13:16
from one place on the register
to somewhere else,
to somewhere else,
255
784000
3816
başka birine kaydedildiğinde
13:19
that asset transfer is time-stamped
256
787840
3096
varlık transferi zaman damgalıdır
13:22
and publicly recorded on the blockchain.
257
790960
3416
ve kamusal olarak blockchain'e kaydedilmiştir.
13:26
It's that simple. Right.
258
794400
1880
Bu kadar basit. Doğru.
13:28
So the real implication of the blockchain
259
796720
3096
Yani blockchain'in gerçek manası,
13:31
is that it removes the need
for any kind of third party,
for any kind of third party,
260
799840
4136
avukat gibi veya güvenilir
bir aracı kurum gibi
bir aracı kurum gibi
13:36
such as a lawyer,
261
804000
1336
13:37
or a trusted intermediary,
or maybe not a government intermediary
or maybe not a government intermediary
262
805360
3456
üçüncü kişilere olan ihtiyacı
değişimi kolaylaştırmak için
13:40
to facilitate the exchange.
263
808840
1816
ortadan kaldırmaktır.
13:42
So if we go back to the trust stack,
264
810680
2256
Eğer güven yığınına geri dönersek,
hala fikre güvenmek zorundasınız,
13:44
you still have to trust the idea,
265
812960
2736
13:47
you have to trust the platform,
266
815720
2296
platforma güvenmek zorundasınız,
ama geleneksel biçimde
13:50
but you don't have to trust
the other person
the other person
267
818040
2936
diğerlerine güvenmek zorunda değilsiniz.
13:53
in the traditional sense.
268
821000
1936
13:54
The implications are huge.
269
822960
2496
İmalar büyük.
13:57
In the same way the internet blew open
the doors to an age of information
the doors to an age of information
270
825480
3696
Aynı şekilde internet rüzgarı bilgi
çağının herkesçe ulaşılabilir olması için
çağının herkesçe ulaşılabilir olması için
14:01
available to everyone,
271
829200
1416
kapıları açıyor,
14:02
the blockchain will revolutionize
trust on a global scale.
trust on a global scale.
272
830640
4320
blockchain global çerçevede güven
konusunda köklü değişiklikler yapacaktır.
konusunda köklü değişiklikler yapacaktır.
14:08
Now, I've waited to the end
intentionally to mention Uber,
intentionally to mention Uber,
273
836240
3936
Şimdi, Uber'den bahsetmek için
bilerek sona kadar bekledim,
bilerek sona kadar bekledim,
14:12
because I recognize
that it is a contentious
that it is a contentious
274
840200
3456
çünkü bu tartışmalı ve
14:15
and widely overused example,
275
843680
2616
çok kullanılan bir örnek,
14:18
but in the context of a new era of trust,
it's a great case study.
it's a great case study.
276
846320
3240
ancak yeni güven dönemi
için güzel bir vaka.
için güzel bir vaka.
14:21
Now, we will see cases of abuse
of distributed trust.
of distributed trust.
277
849920
4736
Şimdi dağınık güvenin suistimal
edildiği durumları göreceğiz.
edildiği durumları göreceğiz.
14:26
We've already seen this,
and it can go horribly wrong.
and it can go horribly wrong.
278
854680
3656
Bunu daha önce gördünüz
ve bu, korkunç şekilde ters gidebilir.
ve bu, korkunç şekilde ters gidebilir.
14:30
I am not surprised that we are seeing
protests from taxi associations
protests from taxi associations
279
858360
5176
Tüm dünyada taksicilerin
güvenilir olmadığını iddia ederek
güvenilir olmadığını iddia ederek
hukümetlerin Uber'i
14:35
all around the world
280
863560
1336
14:36
trying to get governments to ban Uber
based on claims that it is unsafe.
based on claims that it is unsafe.
281
864920
4880
yasaklamalarını sağlamaya
çalışmalarına şaşırmıyorum.
çalışmalarına şaşırmıyorum.
14:42
I happened to be in London
the day that these protests took place,
the day that these protests took place,
282
870320
4376
Protestoların olduğu gün Londra'daydım.
14:46
and I happened to notice a tweet
283
874720
1976
İngiltere ticaret bakanı Matt Hancock'un
14:48
from Matt Hancock, who is
a British minister for business.
a British minister for business.
284
876720
3616
bir tweetine denk geldim.
14:52
And he wrote,
285
880360
1216
Şöyle yazmıştı :
14:53
"Does anyone have details of this
#Uber app everyone's talking about?
#Uber app everyone's talking about?
286
881600
3976
Herkesin Konuştuğu
Uber hakkında bilgisi olan var mı ?
Uber hakkında bilgisi olan var mı ?
14:57
(Laughter)
287
885600
1200
(Gülüşmeler)
14:59
I'd never heard of it until today."
288
887880
2640
Şimdiye kadar hiç duymadım."
15:03
Now, the taxi associations,
289
891560
3280
Şimdi, taksi dernekleri,
15:07
they legitimized the first layer
of the trust stack.
of the trust stack.
290
895800
2736
güven kümesinin ilk katmanını
meşru kıldılar.
meşru kıldılar.
15:10
They legitimized the idea
that they were trying to eliminate,
that they were trying to eliminate,
291
898560
3336
Elemine etmeye çalıştıkları fikri
meşru kıldılar
meşru kıldılar
15:13
and sign-ups increased
by 850 percent in 24 hours.
by 850 percent in 24 hours.
292
901920
5136
ve kaydolma 24 saatte
yüzde 850 arttı.
yüzde 850 arttı.
15:19
Now, this is a really strong illustration
293
907080
3256
Şimdi, bu, güven kaymasının nasıl
davranış ve tüm sektör çerçevesinde
davranış ve tüm sektör çerçevesinde
15:22
of how once a trust shift has happened
around a behavior or an entire sector,
around a behavior or an entire sector,
294
910360
5816
meydana geldiğine gerçekte
güçlü bir örnek,
güçlü bir örnek,
15:28
you cannot reverse the story.
295
916200
2240
hikayeyi geriye döndüremezsin.
15:31
Every day, five million people
will take a trust leap
will take a trust leap
296
919120
3856
Her gün beş milyon insan
güven sıçraması yaşıyor
güven sıçraması yaşıyor
15:35
and ride with Uber.
297
923000
1536
ve Uber ile yolculuk yapıyor.
15:36
In China, on Didi,
the ride-sharing platform,
the ride-sharing platform,
298
924560
3216
Çin'deki araç paylaşma platformu Didi'de
15:39
11 million rides taken every day.
299
927800
2896
her gün 11 milyon sürüş katediliyor.
15:42
That's 127 rides per second,
300
930720
3616
Bu saniyede 127 sürüş eder
15:46
showing that this is
a cross-cultural phenomenon.
a cross-cultural phenomenon.
301
934360
2816
ve bu da kültürler arası
bir fenomen olduğunu gösteriyor.
bir fenomen olduğunu gösteriyor.
15:49
And the fascinating thing is
that both drivers and passengers report
that both drivers and passengers report
302
937200
4176
Şaşırtıcı olan şey ise,
yolcuların da sürücülerin de
yolcuların da sürücülerin de
15:53
that seeing a name
303
941400
2496
bir isim görmeleri,
15:55
and seeing someone's photo
and their rating
and their rating
304
943920
2976
bir kişinin fotoğrafını
ve puanını görmelerinin
ve puanını görmelerinin
15:58
makes them feel safer,
305
946920
2256
daha güvende hissettirdiğini söylemeleri.
16:01
and as you may have experienced,
306
949200
1576
Ve bunu tecrübe etmiş olabilirsiniz,
16:02
even behave a little more nicely
in the taxi cab.
in the taxi cab.
307
950800
3960
hatta takside biraz daha kibar
davranıyorlarmış.
davranıyorlarmış.
16:07
Uber and Didi are early
but powerful examples
but powerful examples
308
955360
3696
Uber ve Didi teknolojinin
insanlar arasında daha önce mümkün olmayan
16:11
of how technology
is creating trust between people
is creating trust between people
309
959080
3976
güveni nasıl yaratığının
ilkel ama güçlü örnekleridir.
ilkel ama güçlü örnekleridir.
16:15
in ways and on a scale
never possible before.
never possible before.
310
963080
3280
16:19
Today, many of us are comfortable
getting into cars driven by strangers.
getting into cars driven by strangers.
311
967120
6056
Bugün çoğumuz yabancılar tarafından
sürülen araçlarda daha rahatız.
sürülen araçlarda daha rahatız.
16:25
We meet up with someone
we swiped right to be matched with.
we swiped right to be matched with.
312
973200
4296
Eşleştirilmek için sağa kaydırdığımız
birisiyle buluşuyoruz.
birisiyle buluşuyoruz.
16:29
We share our homes
with people we do not know.
with people we do not know.
313
977520
3936
Tanımadığımız insanlarla
evimizi paylaşıyoruz.
evimizi paylaşıyoruz.
16:33
This is just the beginning,
314
981480
2360
Bu sadece bir başlangıç,
16:36
because the real disruption happening
315
984440
2576
çünkü gerçekleşen gerçek dağılma
16:39
isn't technological.
316
987040
1936
teknolojik değil.
16:41
It's the trust shift it creates,
317
989000
2320
Onun yarattığı şey güven kaymasıdır
16:43
and for my part, I want to help people
understand this new era of trust
understand this new era of trust
318
991880
5096
ve bana düşen insanların yeni nesil
güveni anlamalarına yardımcı olmak,
güveni anlamalarına yardımcı olmak,
16:49
so that we can get it right
319
997000
1656
bu şekilde doğrusunu yapabiliriz
16:50
and we can embrace
the opportunities to redesign systems
the opportunities to redesign systems
320
998680
3896
ve daha şeffaf, kapsayıcı ve
hesaplanabilir olan sistemleri
hesaplanabilir olan sistemleri
16:54
that are more transparent,
inclusive and accountable.
inclusive and accountable.
321
1002600
4096
yeniden düzenleyecek olan fırsatları
kucaklayabiliriz.
kucaklayabiliriz.
16:58
Thank you very much.
322
1006720
1256
Çok teşekkür ederim.
17:00
(Applause)
323
1008000
2576
(Alkışlar)
17:02
Thank you.
324
1010600
1216
Teşekkürler.
17:03
(Applause)
325
1011840
3708
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Rachel Botsman - Trust researcherRachel Botsman is a recognized expert on how collaboration and trust enabled by digital technologies will change the way we live, work, bank and consume.
Why you should listen
Rachel Botsman is an author and a visiting academic at the University of Oxford, Saïd Business School. Her work focuses on how technology is enabling trust in ways that are changing the way we live, work, bank and consume. She defined the theory of "collaborative consumption" in her first book, What's Mine Is Yours, which she co-authored with Roo Rogers. The concept was subsequently named by TIME as one of the "10 Ideas that Will Change the World" and by Thinkers50 as the 2015 Breakthrough Idea.
Named a "Young Global Leader" by the World Economic Forum, Botsman examines the growth and challenges of start-ups such as Airbnb, TaskRabbit and Uber. She is regular writer and commentator in leading international publications including the New York Times, The Wall Street Journal, Harvard Business Review, The Economist, WIRED and more. She is currently writing a new book that explores why the real disruption happening isn’t technology; it’s a profound shift in trust.
Rachel Botsman | Speaker | TED.com