ABOUT THE SPEAKER
Anjali Tripathi - Astrophysicist
Anjali Tripathi explores planets to uncover the processes that make and destroy them.

Why you should listen

Even though Anjali Tripathi worked on NASA's Mars rovers in high school, the California native never expected to become an astronomer. Unlike the earthquakes she researched early on, astronomy seemed unconnected from daily life. As she has since discovered, exploring distant planets has a lot to do with life itself -- including the fate of the air we breathe. Using some of the most powerful telescopes and supercomputers, Tripathi studies how seemingly permanent planets change over time. She has pioneered the characterization of planet-forming environments and developed computer simulations to trace the 3D structure of planet atmospheres that are shrinking due to evaporation.

A natural teacher, Tripathi makes complex science concepts relevant and easy to understand. She believes that everyone can understand science -- even rocket science. She has partnered with the Smithsonian, Teach for America and others to increase scientific literacy and spread enthusiasm for the subject. Her engaging and humorous talks feature real world connections and unusual props, including a fully functioning Mars Pathfinder rover or full-size solar car.

Tripathi earned degrees in physics and astronomy from M.I.T., the University of Cambridge and Harvard University. Recognized as a promising American leader with a commitment to public service, Tripathi is a 2016-17 White House Fellow.


More profile about the speaker
Anjali Tripathi | Speaker | TED.com
TEDxBeaconStreet

Anjali Tripathi: Why Earth may someday look like Mars

Anjali Tripathi: Neden Dünya bir gün Mars gibi olabilir

Filmed:
1,203,838 views

Her dakika, 181 kg hidrojen ve neredeyse üç kg helyum Dünya'nın atmosferinden uzay boşluğuna kaçıyor. Gök fizikçisi Anjali Tripathi atmosferik kaçış görüngüsünü çalışıyor ve bu büyüleyici ve anlaşılır konuşmada, bu sürecin bir gün (birkaç milyar yıl sonra) mavi gezegenimizi nasıl kırmızıya dönüştürebileceğini irdeliyor.
- Astrophysicist
Anjali Tripathi explores planets to uncover the processes that make and destroy them. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

Gece gökyüzünde
yıldızlara baktığınızda
00:12
So when you look out
at the starsyıldızlar at night,
0
760
2975
00:15
it's amazingşaşırtıcı what you can see.
1
3760
1456
görebildiğiniz inanılmazdır.
00:17
It's beautifulgüzel.
2
5240
1456
Güzeldir.
00:18
But what's more amazingşaşırtıcı
is what you can't see,
3
6720
3096
Ancak daha da inanılmaz
olan göremediğiniz şeylerdir
00:21
because what we know now
4
9840
1376
çünkü artık biliyoruz ki
00:23
is that around everyher starstar
or almostneredeyse everyher starstar,
5
11240
3376
her yıldızın ya da
neredeyse her yıldızın
00:26
there's a planetgezegen,
6
14640
1256
çevresinde bir ya da
00:27
or probablymuhtemelen a fewaz.
7
15920
1200
birkaç gezegen bulunuyor.
00:30
So what this pictureresim isn't showinggösterme you
8
18120
2096
Yani bu resmin göstermediği şey
00:32
are all the planetsgezegenler that we know about
9
20240
2136
uzayda varlığını bildiğimiz
00:34
out there in spaceuzay.
10
22400
1400
bütün gezegenler.
00:36
But when we think about planetsgezegenler,
we tendeğiliminde to think of farawayuzak things
11
24280
3216
Ancak gezegenleri düşündüğümüzde,
çok uzaklardaki şeyleri düşünürüz
00:39
that are very differentfarklı from our ownkendi.
12
27520
1856
kendi gezegenimizden farklı olanları.
00:41
But here we are on a planetgezegen,
13
29400
2416
Anca biz de bir gezegendeyiz
00:43
and there are so manyçok things
that are amazingşaşırtıcı about EarthDünya
14
31840
3296
ve Dünya hakkında o kadar
çok inanılmaz şey var ki
00:47
that we're searchingArama faruzak and widegeniş
to find things that are like that.
15
35160
4176
benzerini bulmak için çok
uzak ve enginlere bakıyoruz.
00:51
And when we're searchingArama,
we're findingbulgu amazingşaşırtıcı things.
16
39360
3496
Ve araştırdıkça da
şahane şeyler buluyoruz.
00:54
But I want to tell you
about an amazingşaşırtıcı thing here on EarthDünya.
17
42880
4216
Ama ben size Dünya'da olan
şahane bir şeyi anlatmak istiyorum.
00:59
And that is that everyher minutedakika,
18
47120
2736
Bu da her dakika
01:01
400 poundspound of hydrogenhidrojen
19
49880
2416
180 kilo hidrojen
01:04
and almostneredeyse sevenYedi poundspound of heliumHelyum
20
52320
2616
ve neredeyse üç kilo helyumun
01:06
escapekaçış from EarthDünya into spaceuzay.
21
54960
2840
Dünya'dan uzaya kaçması.
01:10
And this is gasgaz that is going off
and never cominggelecek back.
22
58800
3960
Ve bu gaz çıkıyor ve
asla geri gelmiyor.
01:15
So hydrogenhidrojen, heliumHelyum and manyçok other things
23
63440
3016
Hidrojen, helyum ve bir çok şey
01:18
make up what's knownbilinen
as the Earth'sDünya'nın atmosphereatmosfer.
24
66480
2856
Dünya'nın atmosferi olarak
bilinen şeyi oluşturuyor.
01:21
The atmosphereatmosfer is just these gasesgazlar
that formform a thinince bluemavi linehat
25
69360
3816
Atmosfer sadece bu ince
mavi çizgiyi oluşturan gazlar,
01:25
that's seengörüldü here from
the InternationalUluslararası SpaceUzay Stationİstasyonu,
26
73200
3216
burada Uluslararası Uzay
İstasyonu'ndan
01:28
a photographfotoğraf that some astronautsastronotlar tookaldı.
27
76440
2240
astronotların çektiği
fotoğrafta görünüyor.
01:31
And this tenuousince veneerkaplama around our planetgezegen
28
79200
3376
Gezegenimizin çevresindeki
bu incecik kisve
01:34
is what allowsverir life to flourishgüzelleşmek.
29
82600
2336
hayatın gelişmesini sağlayan şey.
01:36
It protectskorur our planetgezegen
from too manyçok impactsetkiler,
30
84960
2856
Gezegenimizi çok fazla
çarpışma, meteor
01:39
from meteoritesmeteorlar and the like.
31
87840
2016
ve benzerlerinden koruyor.
01:41
And it's suchböyle an amazingşaşırtıcı phenomenonfenomen
32
89880
3776
O kadar şahane bir görüngü ki
01:45
that the factgerçek that it's disappearingyok olan
33
93680
2816
kayboluyor olduğu gerçeği
01:48
should frightenkorkutmak you,
at leasten az a little bitbit.
34
96520
2800
bir nebze de olsa
sizi korkutmalı.
01:52
So this processsüreç is something that I studyders çalışma
35
100160
3296
Benim incelediğim şey de bu süreç
01:55
and it's calleddenilen atmosphericatmosferik escapekaçış.
36
103480
2240
ve buna atmosferik kaçış deniyor.
01:58
So atmosphericatmosferik escapekaçış
is not specificözel to planetgezegen EarthDünya.
37
106680
4576
Atmosferik kaçış sadece
Dünya gezegenine özgü değil.
02:03
It's partBölüm of what it meansanlamına geliyor
to be a planetgezegen, if you asksormak me,
38
111280
3736
Bana sorarsanız gezegen
olmanın bir parçası bu
02:07
because planetsgezegenler, not just here on EarthDünya
but throughoutboyunca the universeEvren,
39
115040
4336
çünkü sadece Dünya değil
evrendeki bütün gezegenler
02:11
can undergoTabi atmosphericatmosferik escapekaçış.
40
119400
2576
atmosferik kaçış yaşayabilir.
02:14
And the way it happensolur actuallyaslında tellsanlatır us
about planetsgezegenler themselveskendilerini.
41
122000
5400
Bunun gerçekleşme şekli de
gezegenler hakkında çok şey söylüyor.
02:19
Because when you think
about the solargüneş systemsistem,
42
127920
2656
Çünkü güneş sistemini düşündüğünüzde
02:22
you mightbelki think about this pictureresim here.
43
130600
2040
bu resmi düşünebilirsiniz.
02:25
And you would say, well,
there are eightsekiz planetsgezegenler, maybe ninedokuz.
44
133800
3416
Ve sekiz ya da dokuz gezegen
olduğunu söyleyebilirsiniz.
02:29
So for those of you
who are stressedvurguladı by this pictureresim,
45
137240
2496
Bu resme tahammül edemeyenler,
02:31
I will addeklemek somebodybirisi for you.
46
139760
1376
sizin için birini ekleyeceğim.
02:33
(LaughterKahkaha)
47
141160
1216
(Gülüşmeler)
02:34
CourtesyNezaket of NewYeni HorizonsUfuklar,
we're includingdahil olmak üzere PlutoPluto.
48
142400
2880
New Horizons izniyle,
Pluto'yu ekliyoruz.
02:38
And the thing here is,
49
146160
1216
Buradaki şey şu ki
02:39
for the purposesamaçlar of this talk
and atmosphericatmosferik escapekaçış,
50
147400
2736
bu konuşma ve atmosferik
kaçışı açıklamak için
02:42
PlutoPluto is a planetgezegen in my mindus,
51
150160
2016
Pluto benim aklımda bir gezegen,
02:44
in the sameaynı way that planetsgezegenler
around other starsyıldızlar that we can't see
52
152200
3936
yıldızların çevresinde
göremediğimiz gezegenlerin de
02:48
are alsoAyrıca planetsgezegenler.
53
156160
1776
gezegen olması gibi.
02:49
So fundamentaltemel characteristicskarakteristikleri of planetsgezegenler
54
157960
2696
Gezegenlerin temel niteliği
02:52
includeDahil etmek the factgerçek that they are bodiesbedenler
55
160680
3016
onların yer çekimi tarafından
02:55
that are boundciltli togetherbirlikte by gravityyerçekimi.
56
163720
1816
bir arada tutulan kitleler olduğudur.
02:57
So it's a lot of materialmalzeme
just stucksıkışmış togetherbirlikte
57
165560
2496
Yani bu çekici kuvvet tarafından
bir arada tutulan
03:00
with this attractiveçekici forcekuvvet.
58
168080
1600
bir çok metaldir.
03:02
And these bodiesbedenler are so bigbüyük
and have so much gravityyerçekimi.
59
170240
2856
Bu kitleler oldukça büyük
ve yüksek çekime sahipler.
03:05
That's why they're roundyuvarlak.
60
173120
1296
Yuvarlak olmaları bu yüzden.
03:06
So when you look at all of these,
61
174440
1616
Bütün bunlara baktığınızda
03:08
includingdahil olmak üzere PlutoPluto,
62
176080
1216
Pluto da dahil
03:09
they're roundyuvarlak.
63
177320
1200
hepsi yuvarlak.
03:11
So you can see that gravityyerçekimi
is really at playoyun here.
64
179000
2736
Burada yer çekiminin işbaşında
olduğunu görebilirsiniz.
03:13
But anotherbir diğeri fundamentaltemel
characteristickarakteristik about planetsgezegenler
65
181760
3296
Ancak gezegenlerin diğer
bir temel niteliği de
03:17
is what you don't see here,
66
185080
1736
burada görmediğiniz şeydir
03:18
and that's the starstar, the SunGüneş,
67
186840
2576
ve bu da yıldızdır, yani Güneş,
03:21
that all of the planetsgezegenler
in the solargüneş systemsistem are orbitingyörüngesindeki around.
68
189440
3120
güneş sistemindeki gezegenlerin
etrafında döndüğü şey.
03:25
And that's fundamentallyesasen drivingsürme
atmosphericatmosferik escapekaçış.
69
193200
3720
Atmosferik kaçışı ortaya
çıkaran da temelde bu.
03:29
The reasonneden that fundamentallyesasen starsyıldızlar
drivesürücü atmosphericatmosferik escapekaçış from planetsgezegenler
70
197760
5336
Yıldızların temel olarak gezegenlerde
atmosferik kaçışı oluştumasının
03:35
is because starsyıldızlar offerteklif planetsgezegenler
particlesparçacıklar and lightışık and heatsıcaklık
71
203120
5376
sebebi yıldızların gezegenlere
parçacık, ışık ve sıcaklık vermesidir
03:40
that can causesebeb olmak the atmospherestehlikesi olan ortamlar to go away.
72
208520
3096
bu da atmosferin kaçmasına sebep olabilir.
03:43
So if you think of a hot-airsıcak hava balloonbalon,
73
211640
1816
Bir sıcak hava balonunu düşünürseniz
03:45
or you look at this pictureresim
of lanternsfenerler in ThailandTayland at a festivalFestivali,
74
213480
4136
ya da Tayland'da bir festivalden
bu fener resmine bakarsanız
03:49
you can see that hotSıcak airhava
can propelitmek gassesgazlar upwardyukarı doğru.
75
217640
3496
sıcak havanın gazları yukarı
itebileceğini görürsünüz.
03:53
And if you have enoughyeterli energyenerji and heatingısıtma,
76
221160
2256
Yeterli enerji ve sıcaklık varsa
03:55
whichhangi our SunGüneş does,
77
223440
1336
ki Güneşimizde var
03:56
that gasgaz, whichhangi is so lightışık
and only boundciltli by gravityyerçekimi,
78
224800
3896
çok hafif olan ve sadece
yer çekimiyle bağlı bu gaz
04:00
it can escapekaçış into spaceuzay.
79
228720
1760
uzaya doğru kaçabilir.
04:03
And so this is what's actuallyaslında
causingneden olan atmosphericatmosferik escapekaçış
80
231600
3936
Atmosferik kaçışa sebep
olan şey aslında budur,
04:07
here on EarthDünya and alsoAyrıca on other planetsgezegenler --
81
235560
2696
burada Dünya'da ve diğer gezegenlerde de,
04:10
that interplayetkileşim
betweenarasında heatingısıtma from the starstar
82
238280
2696
yıldızdan gelen sıcaklık ve
gezegendeki yer çekim
04:13
and overcomingüstesinden the forcekuvvet
of gravityyerçekimi on the planetgezegen.
83
241000
3320
kuvveti arasındaki etkileşim.
04:17
So I've told you that it happensolur
84
245000
1736
Bunun hidrojen için dakikada
04:18
at the rateoran of 400 poundspound
a minutedakika for hydrogenhidrojen
85
246760
3336
180 kilo ve helyum için de
dakikada neredeyse üç kilo
04:22
and almostneredeyse sevenYedi poundspound for heliumHelyum.
86
250120
2080
olduğunu söylemiştim.
04:25
But what does that look like?
87
253040
1656
Peki bu nasıl görünüyor?
04:26
Well, even in the '80s,
88
254720
1816
80'li yıllarda bile
04:28
we tookaldı picturesresimler of the EarthDünya
89
256560
1736
NASA'nın Dynamix Explorer aracı ile
04:30
in the ultravioletmorötesi
90
258320
1456
Dünya'nın kızılötesi
04:31
usingkullanma NASA'sNASA'ın DynamicDinamik ExplorerExplorer spacecraftuzay aracı.
91
259800
2896
fotoğraflarını çektik.
04:34
So these two imagesGörüntüler of the EarthDünya
92
262720
1816
Dünya'nın bu iki görüntüsü
04:36
showgöstermek you what that glowkızdırma
of escapingkaçan hydrogenhidrojen looksgörünüyor like,
93
264560
3736
kaçan hidrojen parıltısının
nasıl durduğunu gösteriyor -
04:40
showngösterilen in redkırmızı.
94
268320
1256
kırmızıyla gösterilen.
04:41
And you can alsoAyrıca see other featuresÖzellikler
like oxygenoksijen and nitrogenazot
95
269600
3616
Ayrıca oksijen ve nitrojen
gibi diğer özellikleri de görebilirsiniz
04:45
in that whitebeyaz glimmerhafif ışık
96
273240
1456
bu beyaz ışıltıda
04:46
in the circledaire showinggösterme you the aurorasŞafak
97
274720
2336
arorayı gösteren bu halkada
04:49
and alsoAyrıca some wispsperileri around the tropicstropik.
98
277080
2896
ve dönence etrafındaki bu demette.
04:52
So these are picturesresimler
that conclusivelykesin showgöstermek us
99
280000
3016
Bu resimler kesin olarak
gösteriyor ki
04:55
that our atmosphereatmosfer isn't just
tightlysıkıca boundciltli to us here on EarthDünya
100
283040
3696
atmosferimiz sadece Dünya'nın
çevresine sarılı değil
04:58
but it's actuallyaslında
reachingulaşan out faruzak into spaceuzay,
101
286760
3616
aynı zamanda uzay
boşluğuna da uzanıyor
05:02
and at an alarmingendişe verici rateoran, I mightbelki addeklemek.
102
290400
1920
korkutucu bir hızda olduğunu da
eklemeliyim.
05:05
But the EarthDünya is not aloneyalnız
in undergoinggeçiyor atmosphericatmosferik escapekaçış.
103
293080
3816
Ancak Dünya atmosferik
kaçış yaşamakta yalnız değil.
05:08
MarsMars, our nearesten yakın neighborkomşu,
is much smallerdaha küçük than EarthDünya,
104
296920
3456
En yakın komşumuz Mars,
Dünya'dan çok daha küçük
05:12
so it has much lessaz gravityyerçekimi
with whichhangi to holdambar on to its atmosphereatmosfer.
105
300400
3776
ve atmosferine tutunmak için de
daha az yer çekimine sahip.
05:16
And so even thoughgerçi MarsMars has an atmosphereatmosfer,
106
304200
2216
Her ne kadar Mars'ta bir
atmosfer olsa da bunun
05:18
we can see it's much thinnerdaha ince
than the Earth'sDünya'nın.
107
306440
2216
Dünya'dan çok daha
ince olduğunu görebiliriz.
05:20
Just look at the surfaceyüzey.
108
308680
1456
Sadece yüzeye bakın.
05:22
You see craterskraterler indicatingbelirten
that it didn't have an atmosphereatmosfer
109
310160
3456
Çarpmaları önleyecek bir
atmosfer olmadığını
05:25
that could stop those impactsetkiler.
110
313640
1856
gösteren kraterleri görüyorsunuz.
05:27
AlsoAyrıca, we see that it's the "redkırmızı planetgezegen,"
111
315520
2776
Ayrıca, bunun "kırmızı gezegen"
olduğunu görüyoruz
05:30
and atmosphericatmosferik escapekaçış playsoyunlar a rolerol
112
318320
2536
ve atmosferik kaçış
Mars'ın kırmızı olmasında etkili.
05:32
in MarsMars beingolmak redkırmızı.
113
320880
1576
05:34
That's because we think
MarsMars used to have a wetternemli pastgeçmiş,
114
322480
3576
Sebeb olarak düşüncemiz şu:
Mars'ın daha ıslak bir geçmişi vardı
05:38
and when waterSu had enoughyeterli energyenerji,
it brokekırdı up into hydrogenhidrojen and oxygenoksijen,
115
326080
4576
ve su yeterince enerjiye sahip olunca
hidrojen ve oksijene ayrıştı
05:42
and hydrogenhidrojen beingolmak so lightışık,
it escapedkaçtı into spaceuzay,
116
330680
3736
ve çok hafif olan hidrojen
uzay boşluğuna kaçtı
05:46
and the oxygenoksijen that was left
117
334440
1936
ve geride kalan oksijen
05:48
oxidizedokside or rustedpaslı the groundzemin,
118
336400
1816
okside oldu ve zemine çöktü,
05:50
makingyapma that familiartanıdık
rustypaslı redkırmızı colorrenk that we see.
119
338240
3720
gördüğümüz tanıdık
paslı kırmızı renge dönüştü.
05:54
So it's fine to look at picturesresimler of MarsMars
120
342960
1936
Mars resimlerine bakıp muhtemelen
05:56
and say that atmosphericatmosferik escapekaçış
probablymuhtemelen happenedolmuş,
121
344920
2456
atmosferik kaçışın yaşandığını
söylemek mümkün
05:59
but NASANASA has a probeincelemek, bulmak that's currentlyşu anda
at MarsMars calleddenilen the MAVENMAVEN satelliteuydu,
122
347400
4096
ancak NASA'nın halihazırda Mars'ta
çalışan MAVEN adlı bir sondası var
06:03
and its actualgerçek job
is to studyders çalışma atmosphericatmosferik escapekaçış.
123
351520
3536
ve bunun asıl görevi
atmosferik kaçışı incelemek.
06:07
It's the MarsMars AtmosphereAtmosfer
and VolatileUçucu EvolutionEvrim spacecraftuzay aracı.
124
355080
4576
Mars Atmosfer ve Uçucu
Evrim uzay aracı (MAUEM).
06:11
And resultsSonuçlar from it have alreadyzaten
showngösterilen picturesresimler very similarbenzer
125
359680
3656
Gönderdiği sonuçlar şimdiden
Dünya'da gördüğümüze
06:15
to what you've seengörüldü here on EarthDünya.
126
363360
1896
benzer resimler ortaya koydu.
06:17
We'veBiz ettik long knownbilinen that MarsMars
was losingkaybetme its atmosphereatmosfer,
127
365280
2496
Mars'ın atmosferini kaybettiğini
çoktandır biliyorduk
06:19
but we have some stunningçarpıcı picturesresimler.
128
367800
1776
yine de çok çarpıcı görüntüler var.
06:21
Here, for exampleörnek,
you can see in the redkırmızı circledaire
129
369600
3136
Örnek olarak, burada,
kırmızı halkada
06:24
is the sizeboyut of MarsMars,
130
372760
1496
Mars'ın boyutunu görebilirsiniz
06:26
and in bluemavi you can see the hydrogenhidrojen
escapingkaçan away from the planetgezegen.
131
374280
4176
ve mavi halkada gezegenden kaçan
hidrojeni görebilirsiniz.
06:30
So it's reachingulaşan out more than 10 timeszamanlar
the sizeboyut of the planetgezegen,
132
378480
3536
Gezegenin boyutundan 10
kat daha geniş alana ulaşıyor
06:34
faruzak enoughyeterli away that it's
no longeruzun boundciltli to that planetgezegen.
133
382040
2696
gezegenle bağlantısını
koparacak kadar uzağa.
06:36
It's escapingkaçan off into spaceuzay.
134
384760
1976
Uzay boşluğuna kaçıyor.
06:38
And this helpsyardım eder us confirmonaylamak ideasfikirler,
135
386760
2216
Bazı fikirleri doğrulamada yardımcı oluyor
06:41
like why MarsMars is redkırmızı,
from that lostkayıp hydrogenhidrojen.
136
389000
2760
Mars'ın kırmızı olmasının sebebi:
hidrojen kaybı.
06:44
But hydrogenhidrojen isn't
the only gasgaz that's lostkayıp.
137
392520
2576
Ancak kaybolan tek
gaz hidrojen değil.
06:47
I mentionedadı geçen heliumHelyum on EarthDünya
and some oxygenoksijen and nitrogenazot,
138
395120
3176
Dünya'daki helyumdan ve biraz
oksijen ve nitrojenden bahsettim
06:50
and from MAVENMAVEN we can alsoAyrıca look
at the oxygenoksijen beingolmak lostkayıp from MarsMars.
139
398320
3776
ve MAVEN ile Mars'ta kaybolan
oksijen miktarına bakabiliriz.
06:54
And you can see
that because oxygenoksijen is heavierdaha ağır,
140
402120
2456
Oksijen daha ağır olmasından dolayı
06:56
it can't get as faruzak as the hydrogenhidrojen,
141
404600
3136
hidrojen kadar hızlı çıkamadığını
06:59
but it's still escapingkaçan
away from the planetgezegen.
142
407760
2176
yine de gezegenden
kaçtığını görebilirsiniz.
07:01
You don't see it all confinedsınırlı
into that redkırmızı circledaire.
143
409960
3080
Kırmızı halkaya sınırlı
olmadığını görüyorsunuz.
07:05
So the factgerçek that we not only see
atmosphericatmosferik escapekaçış on our ownkendi planetgezegen
144
413800
4016
Atmosferik kaçışın sadece kendi
gezegenimizde değil diğer
07:09
but we can studyders çalışma it elsewherebaşka yerde
and sendgöndermek spacecraftuzay aracı
145
417840
3616
gezegenlerde de inceleyebilmemiz
ve uzay aracı gönderebilmemiz
07:13
allowsverir us to learnöğrenmek
about the pastgeçmiş of planetsgezegenler
146
421480
3096
gezegenlerin yalnızca
geçmişini değil genel olarak
07:16
but alsoAyrıca about planetsgezegenler in generalgenel
147
424600
2256
gezegenler ve Dünya'nın geleceği
07:18
and Earth'sDünya'nın futuregelecek.
148
426880
1776
hakkında bilgi edinmeyi sağlıyor.
07:20
So one way we actuallyaslında
can learnöğrenmek about the futuregelecek
149
428680
2656
Gelecek hakkında gerçekten
bilgi edinmenin bir yolu
07:23
is by planetsgezegenler so faruzak away
that we can't see.
150
431360
3080
göremediğimiz kadar
uzakta olan gezegenlerdir.
07:27
And I should just noteNot thoughgerçi,
before I go on to that,
151
435440
3056
Buna geçmeden önce
belirtmeliyim ki
07:30
I'm not going to showgöstermek you
photosfotoğraflar like this of PlutoPluto,
152
438520
2456
size bunun gibi moral bozucu olabilecek
07:33
whichhangi mightbelki be disappointinghayal kırıklığı,
153
441000
1416
Pluto resimleri vermeyeceğim
07:34
but that's because we don't have them yethenüz.
154
442440
2016
çünkü henüz onlara sahip değiliz.
07:36
But the NewYeni HorizonsUfuklar missionmisyon
is currentlyşu anda studyingders çalışıyor atmosphericatmosferik escapekaçış
155
444480
3256
Ancak New Horizons görevi şu anda
gezegenden kaybolan
07:39
beingolmak lostkayıp from the planetgezegen.
156
447760
1336
atmosferik kaçışı inceliyor.
07:41
So staykalmak tunedayarlanmış and look out for that.
157
449120
1720
Bizimle kalın ve bakar olun!
07:43
But the planetsgezegenler
that I did want to talk about
158
451560
2136
Hakkında konuşmak istemediğim gezegenler
07:45
are knownbilinen as transitingTransit exoplanetsexoplanets.
159
453720
2296
geçişen dış gezegen olarak biliniyor.
07:48
So any planetgezegen orbitingyörüngesindeki a starstar
that's not our SunGüneş
160
456040
3776
Yani bizim Güneşimiz dışında
herhangi bir yıldızı yörüngesindeki
07:51
is calleddenilen an exoplanetExoplanet,
or extrasolarGüneş dışı planetgezegen.
161
459840
2936
gezegenler dış gezegen ya da
güneş dışı gezegen oluyor.
07:54
And these planetsgezegenler that we call transitingTransit
162
462800
2456
Geçişen olarak adlandırılan bu gezegenler
07:57
have the specialözel featureözellik
163
465280
1256
özel bir niteliğe sahip -
07:58
that if you look
at that starstar in the middleorta,
164
466560
2096
ortadaki yıldıza bakarsanız
08:00
you'llEğer olacak see that actuallyaslında it's blinkingyanıp sönen.
165
468680
2376
aslında yanıp söndüğünü göreceksiniz.
08:03
And the reasonneden that it's blinkingyanıp sönen
166
471080
1856
Yanıp sönmesinin sebebi de
08:04
is because there are planetsgezegenler
that are going pastgeçmiş it all the time,
167
472960
4016
sürekli önünden geçen giden
gezegenlerin olması
08:09
and it's at specialözel orientationYönlendirme
168
477000
2136
ve gezegenlerin yıldızdan gelen
08:11
where the planetsgezegenler are blockingengelleme
the lightışık from the starstar
169
479160
2776
ışığa engel olduğu bu
özel durum bizim
08:13
that allowsverir us to see that lightışık blinkingyanıp sönen.
170
481960
2280
yanıp sönmeyi görmemizi sağlıyor.
08:16
And by surveyingölçme the starsyıldızlar
in the night skygökyüzü
171
484960
2856
Gece göğünde yıldızları bu yanıp sönme
08:19
for this blinkingyanıp sönen motionhareket,
172
487840
1416
hareketi için inceleyerek
08:21
we are ableyapabilmek to find planetsgezegenler.
173
489280
1656
gezegenleri bulabiliyoruz.
08:22
This is how we'vebiz ettik now been ableyapabilmek
to detectbelirlemek over 5,000 planetsgezegenler
174
490960
4176
Kendi samanyolumuzdaki beş bin
üzerindeki gezegeni
08:27
in our ownkendi MilkySütlü Way,
175
495160
1216
bu şekilde bulabildik,
08:28
and we know there are
manyçok more out there, like I mentionedadı geçen.
176
496400
2856
söylediğim gibi, daha fazlasının
olduğunu da böyle biliyoruz.
08:31
So when we look at the lightışık
from these starsyıldızlar,
177
499280
2896
Bu yıldızlardan gelen ışığa baktığımızda
08:34
what we see, like I said,
is not the planetgezegen itselfkendisi,
178
502200
3496
gördüğümüz şey, dediğim
gibi, gezegenin kendisini değil,
08:37
but you actuallyaslında see
a dimmingkarartma of the lightışık
179
505720
2056
ancak zaman içinde kaydedilebilecek
08:39
that we can recordkayıt in time.
180
507800
1656
bir ışık kararmasını görüyorsunuz.
08:41
So the lightışık dropsdamla as the planetgezegen
decreasesazaltır in frontön of the starstar,
181
509480
3415
Gezegenler önünden geçtikçe
ışık kısılıyor
08:44
and that's that blinkingyanıp sönen
that you saw before.
182
512919
2417
ve işte bu daha önce
gördüğünüz yanıp sönme.
08:47
So not only do we detectbelirlemek the planetsgezegenler
183
515360
1816
Sadece gezegenleri tespit etmiyoruz
08:49
but we can look at this lightışık
in differentfarklı wavelengthsdalga boyları.
184
517200
2815
bu ışığa farklı dalga boyutlarından
da bakabiliyoruz.
08:52
So I mentionedadı geçen looking at the EarthDünya
and MarsMars in ultravioletmorötesi lightışık.
185
520039
4096
Dünya ve Mars'a kızılötesi ışıkta
bakmaktan bahsetmiştim.
08:56
If we look at transitingTransit exoplanetsexoplanets
with the HubbleHubble SpaceUzay TelescopeTeleskop,
186
524159
3617
Eğer Hubble Uzay Teleskobu ile
geçişen dış gezegenlere bakarsak
08:59
we find that in the ultravioletmorötesi,
187
527800
2096
kızılötesi ışıkta görüyoruz ki
09:01
you see much biggerDaha büyük blinkingyanıp sönen,
much lessaz lightışık from the starstar,
188
529920
3656
gezegen yıldızın önünden geçerken
daha fazla yanıp sönme ve yıldızdan
09:05
when the planetgezegen is passinggeçen in frontön.
189
533600
1776
daha az ışık olduğunu görüyoruz.
09:07
And we think this is because you have
an extendedGenişletilmiş atmosphereatmosfer of hydrogenhidrojen
190
535400
3416
Bunun gezegenin etrafında uzanan
ve onu daha şişkin hale getiren
09:10
all around the planetgezegen
191
538840
1216
hidrojen atmosferinden
09:12
that's makingyapma it look puffierpuffier
192
540080
1496
dolayı olduğunu ve böylece
09:13
and thusBöylece blockingengelleme
more of the lightışık that you see.
193
541600
2320
gördüğünüzün ışığı daha da
engellediğini düşünüyoruz.
09:16
So usingkullanma this techniqueteknik,
we'vebiz ettik actuallyaslında been ableyapabilmek to discoverkeşfetmek
194
544880
2896
Bu tekniği kullanarak,
atmosferik kaçış yaşayan
09:19
a fewaz transitingTransit exoplanetsexoplanets
that are undergoinggeçiyor atmosphericatmosferik escapekaçış.
195
547800
4256
birkaç geçişen dış gezegen
bulmayı başardık.
09:24
And these planetsgezegenler
can be calleddenilen hotSıcak JupitersJupiters,
196
552080
2816
Ve bulduğumuz gezegenlerden bazıları
sıcak Jüpiter olarak adlandırılabilir.
09:26
for some of the onesolanlar we'vebiz ettik foundbulunan.
197
554920
1616
Bunun sebebi onların
Jüpiter gibi gaz gezegeni olması
09:28
And that's because
they're gasgaz planetsgezegenler like JupiterJüpiter,
198
556560
2576
09:31
but they're so closekapat to theironların starstar,
199
559160
1776
ancak yıldızlarına çok daha yakınlar,
09:32
about a hundredyüz timeszamanlar closeryakın than JupiterJüpiter.
200
560960
2256
Jüpiter'den yüz kat daha fazla.
09:35
And because there's all this
lightweighthafif gasgaz that's readyhazır to escapekaçış,
201
563240
3456
Kaçmaya hazır olan bütün bu
hafif gazlardan ve yıldızdan
09:38
and all this heatingısıtma from the starstar,
202
566720
1696
gelen bütün sıcaklıktan dolayı
09:40
you have completelytamamen catastrophickatastrofik ratesoranları
of atmosphericatmosferik escapekaçış.
203
568440
3816
tamamen yıkıcı oranda
atmosferik kaçış oluyor.
09:44
So unlikeaksine our 400 poundspound perbaşına minutedakika
of hydrogenhidrojen beingolmak lostkayıp on EarthDünya,
204
572280
4616
Dünya'da kaybolan dakikada
180 kilo hidrojen oranı aksine
09:48
for these planetsgezegenler,
205
576920
1256
bu gezegenlerde
09:50
you're losingkaybetme 1.3 billionmilyar
poundspound of hydrogenhidrojen everyher minutedakika.
206
578200
4080
her dakika 590 milyon kilo
hidrojen kaçışı oluyor.
09:55
So you mightbelki think, well,
does this make the planetgezegen ceaseAteşkes to existvar olmak?
207
583320
4336
Bu gezegenin varlığına son verir
mi diye sorabilirsiniz.
09:59
And this is a questionsoru
that people wonderedmerak
208
587680
2016
İnsanlar güneş sistemimize
baktığında merak edilen
10:01
when they lookedbaktı at our solargüneş systemsistem,
209
589720
1816
sorulardan birisi bu,
10:03
because planetsgezegenler
closeryakın to the SunGüneş are rockyRocky,
210
591560
2336
çünkü Güneşe yakın gezegenler taşlı
10:05
and planetsgezegenler furtherayrıca away
are biggerDaha büyük and more gaseousgaz halinde olan yakıtlar.
211
593920
2936
ve uzak olan gezegenler
daha büyük ve daha gazlı.
10:08
Could you have startedbaşladı
with something like JupiterJüpiter
212
596880
2376
Jüpiter gibi Güneşe
gerçekten yakın olan
10:11
that was actuallyaslında closekapat to the SunGüneş,
213
599280
1696
bir gezegenle başlayıp bütün
10:13
and get ridkurtulmuş of all the gasgaz in it?
214
601000
1616
gazdan kurtulabilir misiniz?
10:14
We now think that if you startbaşlama
with something like a hotSıcak JupiterJüpiter,
215
602640
3056
Şimdi düşünüyoruz ki, sıcak
Jüpiter gibi bir şeyle başlarsanız
10:17
you actuallyaslında can't endson up
with MercuryMercury or the EarthDünya.
216
605720
2816
Merkür ya da Dünya gibi
bir şeye ulaşamazsınız.
10:20
But if you startedbaşladı with something smallerdaha küçük,
217
608560
2176
Ancak daha küçük bir şeyle başlarsanız
10:22
it's possiblemümkün that enoughyeterli gasgaz
would have gottenkazanılmış away
218
610760
2776
gezegeni belirgin şekilde
etkileyecek kadar
10:25
that it would have
significantlyanlamlı impactedetkilenen it
219
613560
2136
gazın kaçması ve
başladığınızdan çok farklı
10:27
and left you with something very differentfarklı
than what you startedbaşladı with.
220
615720
3336
bir gezegene sahip olmanız
mümkün olur.
10:31
So all of this soundssesleri sortçeşit of generalgenel,
221
619080
1896
Bütün bunlara kulağa çok genel geliyor
10:33
and we mightbelki think about the solargüneş systemsistem,
222
621000
2536
ve güneş sistemimiz hakkında düşünebiliriz
10:35
but what does this have to do
with us here on EarthDünya?
223
623560
2776
ancak bunun Dünya ile ilgisi nedir?
10:38
Well, in the faruzak futuregelecek,
224
626360
1776
Yakın gelecekte
10:40
the SunGüneş is going to get brighterdaha parlak.
225
628160
2136
Güneş daha parlak hale gelecek.
10:42
And as that happensolur,
226
630320
1216
Bu olurken
10:43
the heatingısıtma that we find from the SunGüneş
is going to becomeolmak very intenseyoğun.
227
631560
3320
Güneş'ten aldığımız sıcaklık
çok yoğun bir hale gelecek.
10:47
In the sameaynı way that you see
gasgaz streamingyayın Akışı off from a hotSıcak JupiterJüpiter,
228
635600
4336
Sıcak Jüpiter'den gazın uçmasını
gördüğünüz gibi
10:51
gasgaz is going to streamakım off from the EarthDünya.
229
639960
2336
gaz Dünya'dan dışarı çıkacak.
10:54
And so what we can look forwardileri to,
230
642320
2176
Yani bekleyebileceğimiz
10:56
or at leasten az preparehazırlamak for,
231
644520
2056
ya da hazırlanabileceğimiz şey
10:58
is the factgerçek that in the faruzak futuregelecek,
232
646600
1816
yakın gelecekte Dünya'nın
11:00
the EarthDünya is going to look more like MarsMars.
233
648440
2776
Mars'a daha çok benzeyecek olması.
11:03
Our hydrogenhidrojen, from waterSu
that is brokenkırık down,
234
651240
2736
Ayrışan sudan çıkan hidrojenimiz
11:06
is going to escapekaçış
into spaceuzay more rapidlyhızla,
235
654000
2416
uzay boşluğuna daha hızlı kaçacak,
11:08
and we're going to be left
with this drykuru, reddishkırmızımsı planetgezegen.
236
656440
4080
biz de bu kuru ve kırmızımsı
gezegenle baş başa kalacağız.
11:12
So don't fearkorku, it's not
for a fewaz billionmilyar yearsyıl,
237
660960
2496
Korkmayın, daha birkaç
milyar yıl daha var
11:15
so there's some time to preparehazırlamak.
238
663480
1576
yani hazırlanmaya vaktimiz çok.
11:17
(LaughterKahkaha)
239
665080
1056
(Gülüşmeler)
11:18
But I wanted you
to be awarefarkında of what's going on,
240
666160
2816
Ancak neler olduğunun
farkında olmanızı istiyorum
11:21
not just in the futuregelecek,
241
669000
1256
sadece gelecekte değil,
11:22
but atmosphericatmosferik escapekaçış
is happeningolay as we speakkonuşmak.
242
670280
3216
atmosferik kaçış biz
konuşurken dahi oluyor.
11:25
So there's a lot of amazingşaşırtıcı scienceBilim
that you hearduymak about happeningolay in spaceuzay
243
673520
3496
Uzayda ve çok uzaktaki gezegenlerde
olduğunu duyduğunuz
11:29
and planetsgezegenler that are faruzak away,
244
677040
1936
çokça muhteşem bilimsel olay var
11:31
and we are studyingders çalışıyor these planetsgezegenler
to learnöğrenmek about these worldsdünyalar.
245
679000
3216
ve biz bu Dünyaları öğrenmek
için bu gezegenleri inceliyoruz.
11:34
But as we learnöğrenmek about MarsMars
or exoplanetsexoplanets like hotSıcak JupitersJupiters,
246
682240
4696
Ancak Mars ya da sıcak Jüpiter benzeri
dış gezegenler hakkında öğrendikçe
11:38
we find things like atmosphericatmosferik escapekaçış
247
686960
3016
atmosferik kaçış gibi bize gezegenimiz
11:42
that tell us a lot more
about our planetgezegen here on EarthDünya.
248
690000
3736
Dünya hakkında daha çok bilgi veren
şeyler buluyoruz.
11:45
So considerdüşünmek that the nextSonraki time
you think that spaceuzay is faruzak away.
249
693760
4056
Uzayın çok uzakta olduğunu
bir daha düşündüğünüzde bunu hatırlayın.
11:49
Thank you.
250
697840
1216
Teşekkürler.
11:51
(ApplauseAlkış)
251
699080
3040
(Alkış)
Translated by Meriç Aydonat
Reviewed by Ramazan Şen

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Anjali Tripathi - Astrophysicist
Anjali Tripathi explores planets to uncover the processes that make and destroy them.

Why you should listen

Even though Anjali Tripathi worked on NASA's Mars rovers in high school, the California native never expected to become an astronomer. Unlike the earthquakes she researched early on, astronomy seemed unconnected from daily life. As she has since discovered, exploring distant planets has a lot to do with life itself -- including the fate of the air we breathe. Using some of the most powerful telescopes and supercomputers, Tripathi studies how seemingly permanent planets change over time. She has pioneered the characterization of planet-forming environments and developed computer simulations to trace the 3D structure of planet atmospheres that are shrinking due to evaporation.

A natural teacher, Tripathi makes complex science concepts relevant and easy to understand. She believes that everyone can understand science -- even rocket science. She has partnered with the Smithsonian, Teach for America and others to increase scientific literacy and spread enthusiasm for the subject. Her engaging and humorous talks feature real world connections and unusual props, including a fully functioning Mars Pathfinder rover or full-size solar car.

Tripathi earned degrees in physics and astronomy from M.I.T., the University of Cambridge and Harvard University. Recognized as a promising American leader with a commitment to public service, Tripathi is a 2016-17 White House Fellow.


More profile about the speaker
Anjali Tripathi | Speaker | TED.com