ABOUT THE SPEAKER
Barry Schuler - Entrepreneur
Barry Schuler's multimedia firm Medior built key interactive technologies for AOL, helping millions connect to the Internet through a simple, accessible interface. Now, through venture capital (and wine appreciation), he wants to do the same for genomics.

Why you should listen

If in the mid-'90s tech revolution you found yourself intimidated by command lines (or computers in general), chances are you had your first encounter with email through America Online. Above those first-month-free CDs, the main appeal was its easy-as-a-microwave interface, which Barry Schuler and his team at Medior designed. While the other techies were complaining of eternal September, Schuler remained a populist, passionate about spreading accessibility to the next generation of services that he foresaw changing the world. (Earlier, he had developed and marketed color desktop apps for Apple.)

Schuler later served as AOL's CEO when it acquired Time Warner. But now, as high-tech democratization continues, Schuler wants to direct the momentum toward genomics. As managing director of Draper Fisher Jurvetson, he's funding next-thing projects in tech, and he also serves on the board of Synthetic Genomics. A lover of wine (and a proponent of using genetics to enhance wine grapes), he owns Meteor Vineyard in Napa Valley. He's currently CEO of Raydiance, which is developing laser technology for healthcare use.

More profile about the speaker
Barry Schuler | Speaker | TED.com
Taste3 2008

Barry Schuler: Genomics 101

Barry Schuler: Genomiğin Temelleri

Filmed:
454,548 views

Genomik nedir? Hayatımızı nasıl etkileyecek? Genomik devrimi üzerine, merak uyandırıcı giriş dersinde, girişimci Barry Schuler, en azından daha sağlıklı ve daha lezzetli yemek bekleyebileceğimizi anlatıyor. Pinot noir üzümünden daha iyi şaraplar üreterek işe başlamamızı öneriyor.
- Entrepreneur
Barry Schuler's multimedia firm Medior built key interactive technologies for AOL, helping millions connect to the Internet through a simple, accessible interface. Now, through venture capital (and wine appreciation), he wants to do the same for genomics. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16
What's happeningolay in genomicsgenom,
0
0
2000
Genomikte neler oluyor, ve bu devrim
00:18
and how this revolutiondevrim is about to changedeğişiklik everything we know
1
2000
5000
bizim dünya, yaşam, kendi benliğimiz hakkındaki
00:23
about the worldDünya, life, ourselveskendimizi, and how we think about them.
2
7000
7000
bildiklerimizi ve fikirlerimizi nasıl değiştirecek?
00:30
If you saw 2001: A SpaceUzay OdysseyOdyssey,
3
14000
3000
Eğer, 2001: Bir Uzay Macerası, filmini izlediyseniz
00:33
and you heardduymuş the boomBoom, boomBoom, boomBoom, boomBoom, and you saw the monolithMonolith,
4
17000
4000
ve bum, bum, bum, bum seslerinin ardından o sütunun düşüşünü
00:37
you know, that was ArthurArthur C. Clarke'sClarke'nın representationtemsil
5
21000
4000
gördüyseniz, o Arthur C. Clarke'ın, bizim türümüzün
00:41
that we were at a seminalSeminal momentan in the evolutionevrim of our speciesTürler.
6
25000
4000
evrim tohumlarının nasıl atıldığını anlattığı bir betimlemeydi.
00:45
In this casedurum, it was pickingtoplama up boneskemikler and creatingoluşturma a toolaraç,
7
29000
4000
O zaman için gerekli olan, kemikleri toplayıp aletler yapmak,
00:49
usingkullanma it as a toolaraç, whichhangi meantdemek that apesmaymunlar just, sortçeşit of,
8
33000
4000
ve o aletleri kullanmaktı, yani maymunların,
00:53
runningkoşu around and eatingyemek yiyor and doing eachher other
9
37000
2000
bir şekilde, sağa sola koşarken, yemek yerlerken
00:55
figuredanladım out they can make things if they used a toolaraç.
10
39000
6000
ve birbirlerine kaktırırlarken, aletlerle birşeyler yapmalarıydı.
01:01
And that movedtaşındı us to the nextSonraki levelseviye.
11
45000
3000
Ve bizi bir sonraki adıma götüren de buydu.
01:04
And, you know, we in the last 30 yearsyıl in particularbelirli
12
48000
4000
Ve, bildiğiniz gibi, özellikle son 30 sene içerisinde
01:08
have seengörüldü this accelerationhızlanma in knowledgebilgi and technologyteknoloji,
13
52000
4000
bilgi ve teknolojide büyük bir ivmeye şahit olduk ve
01:12
and technologyteknoloji has bredyetiştirilmiş more knowledgebilgi and givenverilmiş us toolsaraçlar.
14
56000
3000
gelişen teknoloji daha fazla bilgi sağladı ve yeni aletler verdi.
01:15
And we'vebiz ettik seengörüldü manyçok seminalSeminal momentsanlar.
15
59000
2000
Ve bir çok gelişmelere yol açan anlar yaşadık.
01:17
We'veBiz ettik seengörüldü the creationoluşturma of smallküçük computersbilgisayarlar in the '70s and earlyerken '80s,
16
61000
4000
70'ler ve 80'lerin başlarında küçük bilgisayarların yaratılışına şahit olduk,
01:21
and who would have thought back then that everyher singletek personkişi
17
65000
3000
o zamanlar kim derdi ki herkesin evinde sadece bir değil belki 20
01:24
would not have just one computerbilgisayar but probablymuhtemelen 20,
18
68000
3000
bilgisayarı olacak ve sadece kişisel bilgisayar ile
01:27
in your home, and in not just your P.C. but in everyher devicecihaz --
19
71000
5000
sınırlı kalmayacak, çamaşır makinenden, cep telefonuna
01:32
in your washingyıkama machinemakine, your cellhücre phonetelefon.
20
76000
3000
kadar her yere bilgisayarlar girecek.
01:35
You're walkingyürüme around; your cararaba has 12 microprocessorsMikroişlemciler.
21
79000
4000
Siz dolanadururken, arabanızda 12 mikro işlemci bulunacak.
01:39
Then we go alonguzun bir and createyaratmak the InternetInternet
22
83000
2000
Daha da ilerleyip interneti yarattık ve
01:41
and connectbağlamak the worldDünya togetherbirlikte; we flattenDüzleştir the worldDünya.
23
85000
3000
tüm dünyayı birbirine bağladık; tüm dünyayı düzleştirdik.
01:44
We'veBiz ettik seengörüldü so much changedeğişiklik, and we'vebiz ettik givenverilmiş ourselveskendimizi these toolsaraçlar now --
24
88000
5000
Çok fazla değişiklik gördük, ve şimdi de objektifi kendi içimize döndürmemize
01:49
these high-poweredyüksek güçlü toolsaraçlar --
25
93000
2000
izin veren yeni bir aletimiz
01:51
that are allowingizin us to turndönüş the lenslens inwardiçe doğru
26
95000
4000
var, güçlü bir alet bu,
01:55
into something that is commonortak to all of us, and that is a genomegenom.
27
99000
5000
bundan hepimizde var, biz bu alete genom diyoruz.
02:00
How'sNasıl 's your genomegenom todaybugün? Have you thought about it latelyson zamanlarda?
28
104000
5000
Genomonuz bugün nasıl? Son zamanlarda hiç düşündünüz mü?
02:05
HeardDuydum about it, at leasten az? You probablymuhtemelen hearduymak about genomesgenomları these daysgünler.
29
109000
5000
Duydunuz mu böyle bir şey? Genomlar hakkında bir şeyler duymuşsunuzdur bugünlerde.
02:10
I thought I'd take a momentan to tell you what a genomegenom is.
30
114000
3000
Ben de kısaca size genomu anlatmayı düşündüm.
02:13
It's, sortçeşit of, like if you asksormak people,
31
117000
2000
Genellikle şöyle oluyor, hani millete sorarsınız ya,
02:15
Well, what is a megabytemegabayt or megabitmegabit? And what is broadbandgenişbant?
32
119000
3000
Megabit ya da megabayt nedir? Ya da genişbant nedir?
02:18
People never want to say, I really don't understandanlama.
33
122000
3000
Genelde konuşmak istemezler, ben de çok anlamıyorum.
02:21
So, I will tell you right off of the batyarasa.
34
125000
1000
O yüzden doğrudan anlatacağım.
02:22
You've heardduymuş of DNADNA; you probablymuhtemelen studiedokudu a little bitbit in biologyBiyoloji.
35
126000
4000
DNA'yı biliyorsunuz; muhtemelen biyoloji dersinde de gördünüz.
02:26
A genomegenom is really a descriptionaçıklama for
all of the DNADNA that is in a livingyaşam organismorganizma.
36
130000
7000
Genom da aslında, canlı bir organizmada bulunan tüm DNA'ların açıklamasıdır.
02:33
And one thing that is commonortak to all of life is DNADNA.
37
137000
6000
Ve tüm canlılarda bulunan ortak öğe de DNA'dır.
02:39
It doesn't mattermadde whetherolup olmadığını you're a yeastMaya;
38
143000
2000
Bir hamur mayası ya da bir fare olmanız
02:41
it doesn't mattermadde whetherolup olmadığını you're a mousefare;
39
145000
2000
ya da bir sinek olmanız
02:43
doesn't mattermadde whetherolup olmadığını you're a flyuçmak; we all have DNADNA.
40
147000
4000
çok şey değiştirmiyor, hepimizin DNA'sı var.
02:47
The DNADNA is organizedörgütlü in wordskelimeler, call them: genesgenler and chromosomeskromozomlar.
41
151000
7000
DNA'yı oluşturan düzenli kelimeler vardır, bunlara genler ya da kromozomlar denir.
02:54
And when WatsonWatson and CrickCrick in the '50s
42
158000
4000
50'lerde Watson ve Crick, DNA olarak bildiğimiz
02:58
first decodeddeşifre this beautifulgüzel doubleçift helixhelis that we know as the DNADNA moleculemolekül --
43
162000
6000
çift sarmallı bu güzel, uzun ve karmaşık molekülü ilk defa
03:04
very long, complicatedkarmaşık moleculemolekül --
44
168000
2000
deşifre ettiklerinde,
03:06
we then startedbaşladı on this journeyseyahat to understandanlama that
45
170000
4000
DNA'nın bizim soyumuzu
03:10
insideiçeride of that DNADNA is a languagedil that determinesbelirleyen the characteristicskarakteristikleri, our traitsözellikleri,
46
174000
6000
karakterize eden bir dil olduğunu anlayacağımız bir
03:16
what we inheritmiras, what diseaseshastalıklar we mayMayıs ayı get.
47
180000
3000
yolculuğa çıktık.
03:19
We'veBiz ettik alsoAyrıca alonguzun bir the way discoveredkeşfedilen that this is a very oldeski moleculemolekül,
48
183000
6000
Yolculuğumuz sırasında, bu molekülün aslında çok yaşlı bir molekül
03:25
that all of the DNADNA in your bodyvücut has been around foreversonsuza dek,
49
189000
6000
olduğunu ve biz canlıların varlığından beri ortalıkta
03:31
sincedan beri the beginningbaşlangıç of us, of us as creaturesyaratıklar.
50
195000
4000
dolandığını da farkettik.
03:35
There is a historicaltarihi archiveArşiv.
51
199000
2000
Tarihi bir arşiv var ortada.
03:37
LivingYaşam in your genomegenom is the historytarih of our speciesTürler,
52
201000
5000
Genomunuzda, aslında kökeni binlerce
03:42
and you as an individualbireysel humaninsan beingolmak, where you're from,
53
206000
6000
yıl öncesine dayanan ve bizim türümüzün
03:48
going back thousandsbinlerce and thousandsbinlerce and thousandsbinlerce of yearsyıl,
54
212000
3000
gelişimini yansıtan bir tarih yaşıyor,
03:51
and that's now startingbaşlangıç to be understoodanladım.
55
215000
3000
ve bunu yeni yeni anlamaya başlıyoruz.
03:54
But alsoAyrıca, the genomegenom is really the instructiontalimat manualManuel.
56
218000
5000
Ama bir de, genom, aslında kullanım el kitabıdır.
03:59
It is the programprogram. It is the codekod of life.
57
223000
3000
Programdır. Yaşamın kodudur.
04:02
It is what makesmarkaları you functionfonksiyon;
58
226000
2000
Size işlevsellik kazandırandır;
04:04
it is what makesmarkaları everyher organismorganizma functionfonksiyon.
59
228000
4000
hatta tüm organizmalara işlevsellik kazandırandır.
04:08
DNADNA is a very elegantzarif moleculemolekül.
60
232000
3000
DNA, çok sade bir moleküldür.
04:11
It's long and it's complicatedkarmaşık.
61
235000
2000
Evet, uzun ve karmaşıktır, ama
04:13
Really all you have to know about it is that there's fourdört lettersharfler:
62
237000
5000
hakkında bilmeniz gereken aslında dört harften ibarettir:
04:18
A, T, C, G; they representtemsil etmek the nameisim of a chemicalkimyasal.
63
242000
4000
A, T, C, G; bazı kimyasalları temsil ederler.
04:22
And with these fourdört lettersharfler, you can createyaratmak a languagedil:
64
246000
5000
Ve bu dört harf ile bir dil yaratabilirsiniz:
04:27
a languagedil that can describetanımlamak anything, and very complicatedkarmaşık things.
65
251000
5000
öyle ki bu dil herhangi bir şeyi açıklayabilir, çok karmaşık şeyleri bile.
04:32
You know, they are generallygenellikle put togetherbirlikte in pairsçiftleri,
66
256000
3000
Bildiğiniz gibi, genellikle bunlar eşli gelirler,
04:35
creatingoluşturma a wordsözcük or what we call basebaz pairsçiftleri.
67
259000
3000
Bu eşlerle birlikte baz çiftleri dediğimiz kelimeleri oluştururlar.
04:38
And you would, you know, when you think about it,
68
262000
3000
Aslında düşündüğünüz de, değil mi, bizi
04:41
fourdört lettersharfler, or the representationtemsil of fourdört things, makesmarkaları us work.
69
265000
6000
oluşturan şey, dört harf, ya da dört şeyi temsil eden şeyler.
04:47
And that mayMayıs ayı not soundses very intuitivesezgisel,
70
271000
3000
Bu kolaylıkla kavranabilecek bir şey değil gibi,
04:50
but let me flipfiske over to something elsebaşka you know about, and that's computersbilgisayarlar.
71
274000
4000
ama bu noktada sizden başka bir şeyi daha düşünmenizi isteyeceğim: bilgisayarlar.
04:54
Look at this screenekran here and, you know, you see picturesresimler
72
278000
4000
Şu ekrana baktığınızda, yani, resimler, kelimeler
04:58
and you see wordskelimeler, but really all there are are onesolanlar and zerossıfır.
73
282000
4000
falan gördüğünüzü sanıyorsunuz, ama gördükleriniz aslında birler ve sıfırlar.
05:02
The languagedil of technologyteknoloji is binaryikili;
74
286000
4000
Teknolojinin dili iki rakamlıdır;
05:06
you've probablymuhtemelen heardduymuş that at some pointpuan in time.
75
290000
2000
muhtemelen bunu bir yerlerde duymuşsunuzdur.
05:08
Everything that happensolur in digitaldijital is converteddönüştürülmüş,
76
292000
4000
Dijital ortamda olan herşey bir ve sıfırdan
05:12
or a representationtemsil, of a one and a zerosıfır.
77
296000
3000
oluşan şeyleri temsil eder ya da bir ile sıfıra dönüştürülür.
05:15
So, when you're listeningdinleme to iTunesiTunes and your favoritesevdiğim musicmüzik,
78
299000
5000
Yani, iTunes'da sevdiğiniz şarkıları dinlerken aslında
05:20
that's really just a bunchDemet of onesolanlar and zerossıfır playingoynama very quicklyhızlı bir şekilde.
79
304000
3000
duyduğunuz şey bir ve sıfırların çok hızlı oynatılmasıdır.
05:23
When you're seeinggörme these picturesresimler, it's all onesolanlar and zerossıfır,
80
307000
3000
Resim olarak gördüğünüz şeyler, aslında hep bir ve sıfırlar,
05:26
and when you're talkingkonuşma on your telephonetelefon, your cellhücre phonetelefon,
81
310000
3000
ve cep telefonunuzdan ya da telefonunuzdan yaptığınız görüşmeler,
05:29
and it's going over the network,
82
313000
2000
ağ üzerinden yollanırken
05:31
your voiceses is all beingolmak turneddönük into onesolanlar and zerossıfır and magicallysihirle whizzedgezmiş around.
83
315000
4000
sesiniz hep bir ve sıfırlara dönüştürülerek sihirli bir şekilde uçar giderler.
05:35
And look at all the complexkarmaşık things and wonderfulolağanüstü things
84
319000
3000
Sadece bir ve sıfırlarla yarattığımız şu karmaşık
05:38
we'vebiz ettik been ableyapabilmek to createyaratmak with just a one and a zerosıfır.
85
322000
3000
ve harikulade şeylere bakınız.
05:41
Well, now you ramprampa that up to fourdört, and you have a lot of complexitykarmaşa,
86
325000
6000
Şimdi de bunu dörde çıkarın, ve elinizde çok daha fazla karmaşıklık imkanı oldu,
05:47
a lot of waysyolları to describetanımlamak mechanismsmekanizmalar.
87
331000
4000
mekanizmaları anlatmak için daha fazla yol.
05:51
So, let's talk about what that meansanlamına geliyor.
88
335000
2000
Peki, biraz da bunların anlamı üzerine konuşalım.
05:53
So, if you look at a humaninsan genomegenom,
89
337000
2000
Şimdi insan genomuna baktığınızda,
05:55
they consistoluşmaktadır of 3.2 billionmilyar of these basebaz pairsçiftleri. That's a lot.
90
339000
6000
Bu baz çiftlerinden 3.2 milyar adet görürsünüz. Bu çok fazla.
06:01
And they mixkarıştırmak up in all differentfarklı fashionsmoda,
91
345000
2000
Ve bunlar sizi insan türü yapmak için
06:03
and that makesmarkaları you a humaninsan beingolmak.
92
347000
3000
bir sürü değişik şekillerde karışmıştır.
06:06
If you convertdönüştürmek that to binaryikili, just to give you a little bitbit of sizingboyutlandırma,
93
350000
5000
Eğer bunu ikilik sisteme çevirirseniz aslında elinize çok fazla bir şey
06:11
we're actuallyaslında smallerdaha küçük than the programprogram MicrosoftMicrosoft OfficeOffice.
94
355000
4000
geçmez, aslında biz Microsoft Office paketinden daha az yer kaplıyoruz.
06:15
It's not really all that much dataveri.
95
359000
4000
O kadar fazla bir bilgi yok yani.
06:19
I will alsoAyrıca tell you we're at leasten az as buggyböcekli.
96
363000
3000
Ve en az MS Office kadar hatalarla doluyuz.
06:22
(LaughterKahkaha)
97
366000
3000
(Kahkahalar)
06:25
This here is a bugböcek in my genomegenom
98
369000
4000
Benim genomumda da bir hata var
06:29
that I have struggledmücadele with for a long, long time.
99
373000
5000
bununla çok çok uzun zaman uğraştım.
06:34
When you get sickhasta, it is a bugböcek in your genomegenom.
100
378000
5000
Hastalanmanızın sebebi, genomunuzdaki bir hatadır.
06:39
In factgerçek, manyçok, manyçok diseaseshastalıklar we have struggledmücadele with for a long time,
101
383000
5000
Hatta, bizi senelerdir uğraştıran daha bir çok hastalığı sebebi,
06:44
like cancerkanser, we haven'tyok been ableyapabilmek to cureÇare
102
388000
3000
mesela kanseri hala iyileştiremememizin sebebi,
06:47
because we just don't understandanlama how it worksEserleri at the genomicgenomik levelseviye.
103
391000
4000
bunların genomik seviyede nasıl çalıştıklarını anlayamamış olmamızdır.
06:51
We are startingbaşlangıç to understandanlama that.
104
395000
2000
Şimdi problemi yavaş yavaş anlıyoruz.
06:53
So, up to this pointpuan we trieddenenmiş to fixdüzeltmek it
105
397000
2000
Yani şimdiye kadar iyileştirme girişimlerimizi
06:55
by usingkullanma what I call shit-against-the-wallbok duvara karşı pharmacologyFarmakoloji,
106
399000
4000
ben duvara-bok-sıvama eczası diyorum,
06:59
whichhangi meansanlamına geliyor, well, let's just throwatmak chemicalskimyasallar at it,
107
403000
3000
yani, işte, ortaya bir kaç kimyasal atalım,
07:02
and maybe it's going to make it work.
108
406000
2000
belki işe yarar.
07:04
But if you really understandanlama why does a cellhücre go from normalnormal cellhücre to cancerkanser?
109
408000
7000
Ama, ya eğer bir hücrenin normal hücreden kanserli hücreye neden dönüştüğünü anlayabilirseniz?
07:11
What is the codekod?
110
415000
2000
Kodu nedir bu olayın?
07:13
What are the exactkesin instructionstalimatlar that are makingyapma it do that?
111
417000
4000
Hangi yönergelerden sonra hücre bu işi yapmaya karar veriyor?
07:17
then you can go about the processsüreç of tryingçalışıyor to fixdüzeltmek it and figureşekil it out.
112
421000
4000
sonra bu işi düzeltmenin yollarını arayıp, sorunu anlayabilirsiniz.
07:21
So, for your nextSonraki dinnerakşam yemegi over a great bottleşişe of wineşarap, here'sburada a fewaz factoidsfabrikasındayız for you.
113
425000
5000
Yani, bir sonraki akşam yemeğinizde güzel bir şarap açınca, bu dediklerimi bir düşünün.
07:26
We actuallyaslında have about 24,000 genesgenler that do things.
114
430000
4000
Aslında iş gören 24 bin adet genimiz var.
07:30
We have about a hundredyüz, 120,000 othersdiğerleri
115
434000
4000
Geri kalan 120 bin kadarı, her gün iş
07:34
that don't appeargörünmek to functionfonksiyon everyher day,
116
438000
3000
yapıyor görünmüyorlar,
07:37
but representtemsil etmek this archivalarşivleme historytarih of how we used to work as a speciesTürler
117
441000
5000
ama bunlar türümüzün geçmişte nasıl iş yaptıklarının bir arşivi,
07:42
going back tensonlarca of thousandsbinlerce of yearsyıl.
118
446000
3000
on binlerce sene öncesine gidiyorlar.
07:45
You mightbelki alsoAyrıca be interestedilgili in knowingbilme
119
449000
2000
Belki öğrenmek istersiniz,
07:47
that a mousefare has about the sameaynı amounttutar of genesgenler.
120
451000
2000
bir farede de neredeyse aynı miktarda gen var.
07:49
They recentlyson günlerde sequencedsıralanmış PinotPinot NoirNoir, and it alsoAyrıca has about 30,000 genesgenler,
121
453000
7000
Pinot Noir dizilimini de yeni bitirdiler, ve onda da 30 bin kadar gen var,
07:56
so the numbernumara of genesgenler you have mayMayıs ayı not necessarilyzorunlu olarak representtemsil etmek the complexitykarmaşa
122
460000
4000
yani kaç adet geniniz olduğu yapılan işlerin karmaşıklığını temsil etmiyor,
08:00
or the evolutionaryevrimsel ordersipariş of any particularbelirli speciesTürler.
123
464000
5000
ya da herhangi bir türün evrimsel sırasını da göstermiyor.
08:05
Now, look around: just look nextSonraki to your neighborkomşu,
124
469000
3000
Şimdi, etrafınıza bir bakın: yanınızdaki komşunuza bir bakın,
08:08
look forwardileri, look backwardgeriye dönük. We all look prettygüzel differentfarklı.
125
472000
2000
önünüzdekilere, arkanızdakilere bakın. Hepimiz bayağı farkılıyız.
08:10
A lot of very handsomeyakışıklı and prettygüzel people here, skinnysıska, chubbytombul,
126
474000
4000
Bir sürü yakışıklı, güzel insan var, sıska, tombul,
08:14
differentfarklı racesyarışları, cultureskültürler. We are all 99.9% geneticallygenetik olarak equaleşit.
127
478000
8000
değişik ırklar, kültürler. Ama genetik olarak %99.9 eşitiz.
08:22
It is one one-hundredth-yüzüncü of one percentyüzde of geneticgenetik materialmalzeme
128
486000
4000
Bizi farklı yapan genetik materyalimizin
08:26
that makesmarkaları the differencefark betweenarasında any one of us.
129
490000
3000
yüzde birinin %1'i kadarlık kısmı.
08:29
That's a tinyminik amounttutar of materialmalzeme,
130
493000
2000
Çok az bir materyal değil mi?
08:31
but the way that ultimatelyen sonunda expressesanlatırken kullanılır itselfkendisi
131
495000
4000
Ama bu materyalin kendini ifade şekli,
08:35
is what makesmarkaları changesdeğişiklikler in humansinsanlar and in all speciesTürler.
132
499000
5000
her insanda ve her türde değişiklik ortaya çıkarıyor.
08:40
So, we are now ableyapabilmek to readokumak genomesgenomları.
133
504000
3000
Yani, şimdi genom okuma kabiliyetimiz var.
08:43
The first humaninsan genomegenom tookaldı 10 yearsyıl, threeüç billionmilyar dollarsdolar.
134
507000
5000
İlk insan genomu projesi 10 yılda tamamlandı ve 3 milyar dolar tuttu.
08:48
It was donetamam by DrDr. CraigCraig VenterVenter.
135
512000
3000
Dr. Craig Venter tarafından yapıldı.
08:51
And then JamesJames Watson'sWatson'ın -- one of the co-founderskurucu of DNADNA --
136
515000
4000
Ardından da, DNA'yı bulan bilimadamlarından James Watson'un
08:55
genomegenom was donetamam for two millionmilyon dollarsdolar, and in just two monthsay.
137
519000
4000
genomu çıkarıldı, iki ay sürdü ve 2 milyon dolar tuttu.
08:59
And if you think about the computerbilgisayar industrysanayi
138
523000
2000
Bilgisayar endüstrisini düşünün,
09:01
and how we'vebiz ettik gonegitmiş from bigbüyük computersbilgisayarlar to little onesolanlar
139
525000
3000
koca koca bilgisayarlardan, ufacık bilgisayarlara nasıl geçtik,
09:04
and how they get more powerfulgüçlü and fasterDaha hızlı all the time,
140
528000
4000
küçüldükça nasıl daha güçlü ve daha hızlı bir hale geldiler,
09:08
the sameaynı thing is happeningolay with genegen sequencingdizileme now:
141
532000
2000
şimdi aynı şey genom dizilimi için de oluyor:
09:10
we are on the cuspdoruk of beingolmak ableyapabilmek to sequencesıra humaninsan genomesgenomları
142
534000
4000
şu anda artık insan genomu dizilimini
09:14
for about 5,000 dollarsdolar in about an hoursaat or a half-houryarım saat;
143
538000
5000
5 bin dolara, bir, bir buçuk saatte çıkarma noktasındayız;
09:19
you will see that happenolmak in the nextSonraki fivebeş yearsyıl.
144
543000
2000
önümüzdeki beş sene içerisinde bunun olacağını göreceksiniz.
09:21
And what that meansanlamına geliyor is, you are going to walkyürümek around
145
545000
2000
Ve bunun anlamı, pek yakında boynunuzda tüm genomunuzu
09:23
with your ownkendi personalkişisel genomegenom on a smartakıllı cardkart. It will be here.
146
547000
6000
içeren akıllı kartlarla dolaşacaksınız. Çok yakında.
09:29
And when you buysatın almak medicinetıp,
147
553000
2000
Ve ilaç almaya gittiğinizde,
09:31
you won'talışkanlık be buyingalış a drugilaç that's used for everybodyherkes.
148
555000
3000
herkes için tasarlanmış bir ilacı almak yerine,
09:34
You will give your genomegenom to the pharmacistEczacı,
149
558000
3000
Genom dizinizi eczacınıza vereceksiniz ve
09:37
and your drugilaç will be madeyapılmış for you
150
561000
2000
ilacınız size özel hazırlanacak
09:39
and it will work much better than the onesolanlar that were --
151
563000
2000
ve bu ilaç öncekilerden kat kat daha iyi iş görecek.
09:41
you won'talışkanlık have sideyan effectsetkileri.
152
565000
2000
Yan etkileri olmayacak.
09:43
All those sideyan effectsetkileri, you know, oilyyağlı residuekalıntı and, you know,
153
567000
3000
Tüm o yan etkiler, bilirsiniz, yağlı kalıntılar ve, işte var ya,
09:46
whateverher neyse they say in those commercialsreklam: forgetunutmak about that.
154
570000
4000
hani reklamlarda söyledikleri: hepsini unutun.
09:50
They're going to make all that stuffşey go away.
155
574000
2000
Tüm o yan etkilerden kurtulacaksınız.
09:52
What does a genomegenom look like?
156
576000
3000
Peki, bir genom neye benziyor?
09:55
Well, there it is. It is a long, long seriesdizi of these basebaz pairsçiftleri.
157
579000
6000
İşte burada. Baz çifti serilerinden oluşan uzunca bir yapı.
10:01
If you saw the genomegenom for a mousefare or for a humaninsan it would look no differentfarklı than this,
158
585000
4000
Eğer bir farenin genomuna ya da bir insanın genomuna baksanız bundan farklı değildir,
10:05
but what scientistsBilim adamları are doing now is
159
589000
2000
ama şu anda bilim adamlarının yaptığı şey
10:07
they're understandinganlayış what these do and what they mean.
160
591000
4000
bunların neler yaptığını ve ne anlamlara geldiğini anlamak.
10:11
Because what NatureDoğa is doing is double-clickingçift tıklatmak all the time.
161
595000
4000
Çünkü doğanın yaptığı tek şey devamlı çift tıklamak.
10:15
In other wordskelimeler, the first coupleçift of sentencescümleler here,
162
599000
4000
Başka bir deyişle, şuradaki ilk bir kaç cümle,
10:19
assumingvarsayarak this is a grapeüzüm plantbitki:
163
603000
2000
bunun bir üzüm bitkisi olduğunu düşünürsek:
10:21
make a rootkök, make a branchşube, createyaratmak a blossomçiçeği.
164
605000
4000
kök yap, dal yap, çiçek aç gibi şeyler.
10:25
In a humaninsan beingolmak, down in here it could be:
165
609000
4000
Eğer bu bir insan olsaydı şu şekilde olurdu:
10:29
make bloodkan cellshücreler, startbaşlama cancerkanser.
166
613000
4000
kan hücreleri oluştur, kanseri başlat.
10:33
For me it mayMayıs ayı be: everyher caloriekalori you consumetüketmek, you conservetasarruf etmek,
167
617000
7000
Benim için ise: aldığın her kaloriyi depola, demek olabilir,
10:40
because I come from a very coldsoğuk climateiklim.
168
624000
3000
çünkü ben çok soğuk bir iklimden geliyorum.
10:43
For my wifekadın eş: eatyemek threeüç timeszamanlar as much and you never put on any weightağırlık.
169
627000
4000
Benim eşim için ise: istersen üç katı ye hiçbir zaman kilo almayacaksın, demek.
10:47
It's all hiddengizli in this codekod,
170
631000
2000
Hepsi işte bu kodda gizli,
10:49
and it's startingbaşlangıç to be understoodanladım at breaknecktehlikeli pacehız.
171
633000
4000
ve baş döndürücü bir hızda anlaşılmaya başlanıyor.
10:54
So, what can we do with genomesgenomları now that we can readokumak them,
172
638000
3000
Peki, genomları okuyabiliyoruz, artık elimizde yaşamın
10:57
now that we're startingbaşlangıç to have the bookkitap of life?
173
641000
2000
bir kitabı var, şimdi ne yapacağız?
10:59
Well, there's manyçok things. Some are excitingheyecan verici.
174
643000
3000
Bayağı bir şey var. Bazıları çok heyecanlandırıcı.
11:02
Some people will find very scarykorkutucu. I will tell you a coupleçift of things
175
646000
4000
Bazıları çok korkutucu bulabilir: size bir kaç şey anlatacağım
11:06
that will probablymuhtemelen make you want to projectilemermi pukekusmuk on me, but that's okay.
176
650000
4000
belki anlatacaklarımdan sonra üstüme kusmak isteyebilirsiniz, ama sorun değil.
11:10
So, you know, we now can learnöğrenmek the historytarih of organismsorganizmalar.
177
654000
4000
Evet, biliyorsunuz, artık organizmaların tarihini öğrenebiliyoruz.
11:14
You can do a very simplebasit testÖlçek: scrapekazımak your cheekyanak; sendgöndermek it off.
178
658000
3000
Çok basit bir test yapabilirsiniz: yanağınızı kazıyın ve gönderin.
11:17
You can find out where your relativesakrabaları come from;
179
661000
3000
Akrabalarınızın nerelerden geldiğinizi öğrenebilirsiniz;
11:20
you can do your genealogySoyağacı going back thousandsbinlerce of yearsyıl.
180
664000
3000
binlerce yıl öncesine kadar dayanan aile ağacınızı çıkarabilirsiniz.
11:23
We can understandanlama functionalityişlevselliği. This is really importantönemli.
181
667000
3000
İşlevselliği de anlayabiliyoruz. Bu çok önemli.
11:26
We can understandanlama, for exampleörnek, why we createyaratmak plaqueplaka in our arteriesarterler,
182
670000
5000
Yani, mesela, atar damarlarımızda neden plaka oluşturduğumuzu anlayabiliyoruz,
11:31
what createsyaratır the starchinessstarchiness insideiçeride of a graintahıl,
183
675000
4000
buğday tohumundaki nişastalığın kaynağı nedir,
11:35
why does yeastMaya metabolizemetabolize sugarşeker and produceüretmek carbonkarbon dioxidedioksit.
184
679000
7000
neden hamur mayası şekeri metabolize edip karbon dioksit üretir.
11:43
We can alsoAyrıca look at, at a grandergörkemli scaleölçek, what createsyaratır problemssorunlar,
185
687000
3000
Daha büyük ölçekteki olaylara da bakabiliyoruz, sorun yaratan olaylar,
11:46
what createsyaratır diseasehastalık, and how we mayMayıs ayı be ableyapabilmek to fixdüzeltmek them.
186
690000
4000
hastalığın kaynağı nedir, ve nasıl düzeltme imkanımız olur.
11:50
Because we can understandanlama this,
187
694000
2000
Çünkü sorunu anladığımız için,
11:52
we can fixdüzeltmek them, make better organismsorganizmalar.
188
696000
3000
düzeltebiliriz de, daha iyi canlılar oluşturabiliriz.
11:55
MostÇoğu importantlyönemlisi, what we're learningöğrenme
189
699000
2000
Daha da önemlisi, doğanın bize harika
11:57
is that NatureDoğa has providedsağlanan us a spectacularmuhteşem toolboxAraç kutusu.
190
701000
5000
bir alet kutusu sunduğunu öğreniyoruz.
12:02
The toolboxAraç kutusu existsvar.
191
706000
2000
Gerçekten var böyle bir şey.
12:04
An architectmimar faruzak better and smarterdaha akıllı than us has givenverilmiş us that toolboxAraç kutusu,
192
708000
5000
Bizden daha iyi işler çıkaran ve daha zeki bir mimar bize bu alet kutusunu vermiş,
12:09
and we now have the abilitykabiliyet to use it.
193
713000
3000
ve şimdi nasıl kullanılacağını biliyoruz.
12:12
We are now not just readingokuma genomesgenomları; we are writingyazı them.
194
716000
4000
Artık genomları sadece okumuyoruz, onları yazıyoruz da.
12:16
This companyşirket, SyntheticSentetik GenomicsGenomik, I'm involvedilgili with,
195
720000
2000
Benim de dahil olduğu şirket, Synthetic Genomics,
12:18
createdoluşturulan the first fulltam syntheticsentetik genomegenom for a little bugböcek,
196
722000
4000
ufak bir böcek için ilk defa yapay bir genom oluşturdu
12:22
a very primitiveilkel creatureyaratık calleddenilen MycoplasmaMikoplazma genitaliumgenitalyum.
197
726000
3000
Mycoplasma genitalium isimli çok ilkel bir yaratık.
12:25
If you have a UTIİYE, you've probablymuhtemelen -- or ever had a UTIİYE --
198
729000
4000
Eğer idrar yolu enfeksiyonunuz varsa, ya da önceden geçirdiyseniz,
12:29
you've come in contacttemas with this little bugböcek.
199
733000
3000
o zaman bu küçük böcekle temasa geçmişsinizdir.
12:32
Very simplebasit -- only has about 246 genesgenler --
200
736000
3000
Çok basit, sadece 246 adet geni var,
12:35
but we were ableyapabilmek to completelytamamen synthesizesentezlemek that genomegenom.
201
739000
6000
ama genomunu tamamen sentezleyebildik.
12:42
Now, you have the genomegenom and you say to yourselfkendin,
202
746000
3000
Genomu elde edince diyorsunuz ki
12:45
So, if I plugfiş this syntheticsentetik genomegenom -- if I pullÇek the oldeski one out and plugfiş it in --
203
749000
5000
eğer bunu böcege yüklersem, önceki genomunu çıkararak tabii,
12:50
does it just bootönyükleme up and livecanlı?
204
754000
2000
çalışıp canlanır mı?
12:52
Well, guesstahmin what. It does.
205
756000
3000
Tahmin edin bakalım. Evet, canlanır.
12:56
Not only does it do that; if you tookaldı the genomegenom -- that syntheticsentetik genomegenom --
206
760000
6000
Sadece bununla da sınırlı değil, bu genomu alıp, sentetik olanı,
13:02
and you pluggedtakılı it into a differentfarklı critteryaratık, like yeastMaya,
207
766000
3000
başka bir böceğe taktığınızda, mesela hamur mayası,
13:05
you now turndönüş that yeastMaya into MycoplasmaMikoplazma.
208
769000
4000
hamur mayasını Mycoplasma'ya çevirmiş oluyorsunuz.
13:09
It's, sortçeşit of, like bootingçizme up a PCPC with a MacMac O.S. softwareyazılım.
209
773000
5000
Şey gibi bu, PC'ye MacOS yükleyip çalıştırmak gibi.
13:14
Well, actuallyaslında, you could do it the other way.
210
778000
2000
Şey, tabii, Mac için tersini yapabiliyorsunuz sanırım.
13:16
So, you know, by beingolmak ableyapabilmek to writeyazmak a genomegenom
211
780000
4000
Evet, yani, bir genomu yazıp
13:20
and plugfiş it into an organismorganizma,
212
784000
3000
bunu başka canlıya takabildikten sonra
13:23
the softwareyazılım, if you will, changesdeğişiklikler the hardwaredonanım.
213
787000
5000
yazılım deyin isterseniz, donanımı değiştiriyor.
13:28
And this is extremelyson derece profoundderin.
214
792000
2000
Ve bu çok köklü bir bulgu.
13:30
So, last yearyıl the FrenchFransızca and Italiansİtalyanlar announcedaçıkladı
215
794000
3000
Geçen sene İtalyanlar ve Fransızlar ortaklaşa
13:33
they got togetherbirlikte and they wentgitti aheadönde and they sequencedsıralanmış PinotPinot NoirNoir.
216
797000
4000
Pinot Noir'ın genom dizilimini çıkardıklarını duyurdular.
13:37
The genomicgenomik sequencesıra now existsvar for the entiretüm PinotPinot NoirNoir organismorganizma,
217
801000
6000
Pinot Noir organizması için genom dizilimi artık biliniyor,
13:43
and they identifiedtespit, oncebir Zamanlar again, about 29,000 genesgenler.
218
807000
4000
yine yaklaşık 29 bin gen tespit ettiler.
13:47
They have discoveredkeşfedilen pathwaysyolları that createyaratmak flavorstatlar,
219
811000
3000
Tat oluşturan yollar keşfettiler,
13:50
althougholmasına rağmen it's very importantönemli to understandanlama
220
814000
2000
tabii bu noktada anlaşılması gereken bir şey de
13:52
that those compoundsBileşikler that it's crankingmarşlama out
221
816000
3000
üzümün ürettiği o bileşikler
13:55
have to matchmaç a receptorreseptörü in our genomegenom, in our tonguedil,
222
819000
3000
bizim tarafımızda, dilimizdeki algaçlarla eşleşmeli,
13:58
for us to understandanlama and interpretyorumlamak those flavorstatlar.
223
822000
3000
ki bu tatları anlayıp yorumlayabilelim.
14:01
They'veOnlar ettik alsoAyrıca discoveredkeşfedilen that
224
825000
2000
Keşfettikleri bir başka şey de
14:03
there's a heckkahrolası of a lot of activityaktivite going on producingüreten aromaAroma as well.
225
827000
4000
aroma üretmek için de bir çok aktivite gerçekleştiği.
14:07
They'veOnlar ettik identifiedtespit areasalanlar of vulnerabilityGüvenlik açığı to diseasehastalık.
226
831000
3000
Hastalığa maruz kalabilecek yerleri de tesbit ettiler.
14:10
They now are understandinganlayış, and the work is going on,
227
834000
4000
Şu anda anlamaya başladılar, ve çalışmaları sürüyor,
14:14
exactlykesinlikle how this plantbitki worksEserleri, and we have the capabilitykabiliyet to know,
228
838000
4000
bu bitki tam olarak nasıl çalışıyor, ve şimdi artık bu bitkide yazılı
14:18
to readokumak that entiretüm codekod and understandanlama how it tickskeneler.
229
842000
4000
tüm kodu okuyup nasıl iş gördüğünü anlayabiliyoruz.
14:22
So, then what do you do?
230
846000
2000
Peki, şimdi ne yapacaksınız?
14:24
KnowingBilerek that we can readokumak it, knowingbilme that we can writeyazmak it, changedeğişiklik it,
231
848000
4000
Yani artık okuyabiliyoruz, yazabiliyoruz da, değiştirebiliyoruz da,
14:28
maybe writeyazmak its genomegenom from scratchçizik. So, what do you do?
232
852000
4000
belki genomunu sıfırdan yazarız. Yani, siz ne yapardınız?
14:32
Well, one thing you could do is what some people mightbelki call Franken-NoirFranken-Noir.
233
856000
4000
Yapabileceğiniz bir şey bazılarının Franken-Noir diyebileceği bitkiyi üretmek.
14:36
(LaughterKahkaha)
234
860000
3000
(Kahkahalar)
14:39
We can buildinşa etmek a better vineasma.
235
863000
2000
Daha iyi bir şarap üretebiliriz.
14:41
By the way, just so you know:
236
865000
2000
Bu arada, bilginiz olsun:
14:43
you get stressedvurguladı out about geneticallygenetik olarak modifieddeğiştirilme tarihi organismsorganizmalar;
237
867000
4000
eğer genetiği ile oynanmış yiyeceklerden sakınıyorsanız,
14:47
there is not one singletek vineasma in this valleyvadi or anywhereherhangi bir yer
238
871000
3000
bu vadide ya da herhangi başka bir yerde bir tane bile
14:50
that is not geneticallygenetik olarak modifieddeğiştirilme tarihi.
239
874000
2000
genetiği ile oynanmamış şarap yok.
14:52
They're not grownyetişkin from seedstohumlar; they're graftedaşılı into rootkök stockStok;
240
876000
3000
Tohumlardan üretilmiyorlar; köklerden aşılanıyorlar;
14:55
they would not existvar olmak in naturedoğa on theironların ownkendi.
241
879000
2000
doğada kendi başlarına bulunamazlar.
14:57
So, don't worryendişelenmek about, don't stressstres about that stuffşey. We'veBiz ettik been doing this foreversonsuza dek.
242
881000
4000
Yani, üzülmeyin, sıkıntıya girmeyin. Bunu ezelden beridir yapıyoruz.
15:01
So, we could, you know, focusodak on diseasehastalık resistancedirenç;
243
885000
3000
Peki, yani, hastalığa direncini arttırabiliriz;
15:04
we can go for higherdaha yüksek yieldsverimleri withoutolmadan necessarilyzorunlu olarak havingsahip olan
244
888000
4000
hasat miktarını çiftçilik tekniğinde radikal çözümlere
15:08
dramaticdramatik farmingtarım techniquesteknikleri to do it, or costsmaliyetler.
245
892000
3000
başvurmadan, ve maliyetini değiştirmeden artırabiliriz.
15:11
We could conceivablymakul expandgenişletmek the climateiklim windowpencere:
246
895000
3000
İklime dayanıklılığını görece artırabiliriz:
15:14
we could make PinotPinot NoirNoir growbüyümek maybe in Long IslandAda, God forbidyasaklamak.
247
898000
5000
Pinot Noir'ı Long Island'da yetiştirebiliriz mesela, tanrı korusun.
15:19
(LaughterKahkaha)
248
903000
3000
(Kahkahalar)
15:23
We could produceüretmek better flavorstatlar and aromaskokular.
249
907000
3000
Daha iyi tatlar ve aromalar üretebiliriz.
15:26
You want a little more raspberryAhududu, a little more chocolateçikolata here or there?
250
910000
3000
Belki biraz ahududu, biraz çikolata eklemek istersiniz?
15:29
All of these things could conceivablymakul be donetamam,
251
913000
3000
Bunların hepsi kuramsal olarak olası şeyler,
15:32
and I will tell you I'd prettygüzel much betbahis that it will be donetamam.
252
916000
3000
ve iddia ediyorum ki, bayağı bir kısmı yapılacak.
15:35
But there's an ecosystemekosistem here.
253
919000
2000
Ama burada bir ekosistem var.
15:37
In other wordskelimeler, we're not, sortçeşit of, uniquebenzersiz little organismsorganizmalar runningkoşu around;
254
921000
5000
Bir başka deyişle, bizler ortalıkta dolaşan biricik canlılar değiliz;
15:42
we are partBölüm of a bigbüyük ecosystemekosistem.
255
926000
2000
daha büyük bir ekosistemin parçasıyız.
15:44
In factgerçek -- I'm sorry to informbilgi vermek you --
256
928000
3000
Hatta, bunu bildirdiğim için üzgünüm,
15:47
that insideiçeride of your digestivesindirim tractsistem is about 10 poundspound of microbesmikroplar
257
931000
4000
içinizde iş gören sindirim sisteminizde yaklaşık 4,5 kilo mikrop var
15:51
whichhangi you're circulatingdolaşan throughvasitasiyla your bodyvücut quiteoldukça a bitbit.
258
935000
3000
ki bunlar vücudunuzun içinde bir dolaşım içindeler.
15:54
Our ocean'sokyanus teamingekip with microbesmikroplar;
259
938000
3000
Okyanuslarımız mikroplarla iş birliği içinde;
15:57
in factgerçek, when CraigCraig VenterVenter wentgitti and sequencedsıralanmış the microbesmikroplar in the oceanokyanus,
260
941000
5000
hatta, Craig Venter okyanustaki mikropların dizilimini çıkardığında
16:02
in the first threeüç monthsay tripledüçe the knownbilinen speciesTürler on the planetgezegen
261
946000
4000
gezegende bilinen türlerin sayısını üç ayda üç katına çıkardı
16:06
by discoveringkeşfetmek all-newyepyeni microbesmikroplar in the first 20 feetayaklar of waterSu.
262
950000
3000
suyun ilk 6 metresinde yaşayan mikropları keşfetti.
16:09
We now understandanlama that those microbesmikroplar have more impactdarbe on our climateiklim
263
953000
4000
Şimdi anlıyoruz ki bu mikroplar iklimimiz üzerinde oldukça etkililer
16:13
and regulatingdüzenleyen COCO2 and oxygenoksijen than plantsbitkiler do,
264
957000
4000
bitkilerden daha fazla CO2 ve oksiden düzenlemesi yapıyorlar,
16:17
whichhangi we always thought oxygenateoksijen the atmosphereatmosfer.
265
961000
2000
ki biz sadece bitkilerin bu işi yaptıklarını düşünürüz.
16:19
We find microbialmikrobiyal life in everyher partBölüm of the planetgezegen:
266
963000
4000
Gezegenimizin her köşesinde mikrobik yaşamlar keşfediyoruz:
16:23
in icebuz, in coalkömür, in rockskayalar, in volcanicvolkanik ventsHavalandırma; it's an amazingşaşırtıcı thing.
267
967000
8000
buzda, kömürde, kayalarda, volkan bacalarında; çok harika bir şey.
16:31
But we'vebiz ettik alsoAyrıca discoveredkeşfedilen, when it comesgeliyor to plantsbitkiler, in plantsbitkiler,
268
975000
5000
Ayrıca keşfettik ki, bitkilerin genomunu anladığımız kadarıyla,
16:36
as much as we understandanlama and are startingbaşlangıç to understandanlama theironların genomesgenomları,
269
980000
4000
onların etrafında da, genomlarının çözülmesiyle anlaşılıyor ki,
16:40
it is the ecosystemekosistem around them,
270
984000
3000
bir ekosistem var,
16:43
it is the microbesmikroplar that livecanlı in theironların rootkök systemssistemler,
271
987000
3000
köklerinde yaşayan mikroplar var,
16:46
that have just as much impactdarbe on the characterkarakter of those plantsbitkiler
272
990000
4000
ve bu mikroplar, bitkiler ile toprak arasında metabolik yollar oluşturarak,
16:50
as the metabolicmetabolik pathwaysyolları of the plantsbitkiler themselveskendilerini.
273
994000
4000
onların karakterini büyük ölçüde etkiliyorlar.
16:54
If you take a closeryakın look at a rootkök systemsistem,
274
998000
3000
Eğer kök sistemine daha yakından bakarsanız,
16:57
you will find there are manyçok, manyçok, manyçok diverseçeşitli microbialmikrobiyal colonieskoloniler.
275
1001000
4000
bir sürü, bir sürü değişik mikrop kolonileri olduğunu görürsünüz.
17:01
This is not bigbüyük newshaber to viticulturistsviticulturists;
276
1005000
2000
Bağcılıkla uğraşanlar için yeni bir şey değil bu;
17:03
they have been, you know, concernedilgili with waterSu and fertilizationgübreleme.
277
1007000
4000
biliyorsunuz, su ve gübrelemeye bayağı bir dikkat ederler
17:07
And, again, this is, sortçeşit of, my notionkavram of shit-against-the-wallbok duvara karşı pharmacologyFarmakoloji:
278
1011000
6000
Ve tabii, bence, bu gene bu duvara-bok-sıvama eczacılığının bir başka örneği:
17:13
you know certainbelli fertilizersGübreler make the plantbitki more healthysağlıklı so you put more in.
279
1017000
4000
bazı gübreleri fazla verirseniz bitki daha sağlıklı olur diye belirleyebilirsiniz.
17:17
You don't necessarilyzorunlu olarak know with granularityparçalı yapı
280
1021000
4000
Ama tam olarak hangi organizmaların
17:21
exactlykesinlikle what organismsorganizmalar are providingsağlama what flavorstatlar and what characteristicskarakteristikleri.
281
1025000
6000
o tatları ve karakteristiği verdiğini bilmeniz gerekli değildir.
17:27
We can startbaşlama to figureşekil that out.
282
1031000
3000
Şimdi bunu anlamaya başlayabiliriz.
17:30
We all talk about terroirterroir; we worshipibadet terroirterroir;
283
1034000
3000
Terroir (yerinde yetişen üzüm)'dan bahsederiz; terroir'a taparız;
17:33
we say, WowVay canına, is my terroirterroir great! It's so specialözel.
284
1037000
3000
deriz ki, Vay, benim teroir'ım harika! Çok özel.
17:36
I've got this pieceparça of landarazi and it createsyaratır terroirterroir like you wouldn'tolmaz believe.
285
1040000
4000
Bir tarlam var ve inanamayacağın kadar güzel terroir yetişiyor, deriz.
17:40
Well, you know, we really, we arguetartışmak and debatetartışma about it --
286
1044000
4000
Yani, işte, gerçekten tartışır ve münazara ederiz,
17:44
we say it's climateiklim, it's soiltoprak, it's this. Well, guesstahmin what?
287
1048000
3000
deriz ki, sebebi iklimdir, topraktır, falan filan. Ama, tahmin edin:
17:47
We can figureşekil out what the heckkahrolası terroirterroir is.
288
1051000
3000
Artık terroir'ın nasıl bir şey olduğunu anlayabiliriz.
17:50
It's in there, waitingbekleme to be sequencedsıralanmış.
289
1054000
3000
Orada, diziliminin çıkarılmasını bekliyor.
17:53
There are thousandsbinlerce of microbesmikroplar there.
290
1057000
2000
Ortada binlerce mirkop var.
17:55
They're easykolay to sequencesıra: unlikeaksine a humaninsan,
291
1059000
2000
Onların diziliminin çıkarılması kolay, insan gibi değiller,
17:57
they, you know, have a thousandbin, two thousandbin genesgenler;
292
1061000
2000
yani, bin bilemedin iki bin tane geni var;
17:59
we can figureşekil out what they are.
293
1063000
2000
ne olduklarını anlayabiliriz.
18:01
All we have to do is go around and sampleNumune, digkazmak into the groundzemin, find those bugsböcek,
294
1065000
7000
Tek yapmamız gereken gidip bir iki kazı yapmak, örnek toplamak ve o böcekleri bulmak,
18:08
sequencesıra them, correlateilişkilendirmek them to the kindsçeşit of characteristicskarakteristikleri we like and don't like --
295
1072000
5000
ardından dizilimini çıkarıp, istemediğimiz karakteriztiklerini eşlemek,
18:13
that's just a bigbüyük databaseveritabanı -- and then fertilizedöller.
296
1077000
3000
bu sadece büyük bir veri tabanı demek, en sonunda gübrelemek.
18:16
And then we understandanlama what is terroirterroir.
297
1080000
3000
Ve ardından terroir'ın ne olduğunu anlarız.
18:20
So, some people will say, Oh, my God, are we playingoynama God?
298
1084000
2000
Bazıları, Aman tanrım, yoksa biz tanrıyı mı oynuyoruz?, diyebilir.
18:22
Are we now, if we engineermühendis organismsorganizmalar, are we playingoynama God?
299
1086000
5000
Yani şimdi biz, organizmaların mühendisliğini yaparak, tanrıyı mı oynuyoruz?
18:27
And, you know, people would always asksormak JamesJames WatsonWatson --
300
1091000
3000
Ve, işte, James Watson'a sorabilirler,
18:30
he's not always the mostçoğu politicallypolitik olarak correctdoğru guy ...
301
1094000
2000
ki her zaman doğru politik görüşlere sahip olmayabilir...
18:32
(LaughterKahkaha)
302
1096000
1000
(Kahkahalar)
18:33
... and they would say, "Are, you know, are you playingoynama God?"
303
1097000
5000
... diyebilirler ki, "Sen", işte, "tanrıyı mı oynuyorsun?"
18:38
And he had the besten iyi answerCevap I ever heardduymuş to this questionsoru:
304
1102000
3000
O ise buna, duyduğum en güzel cevabı verdi:
18:41
"Well, somebodybirisi has to."
305
1105000
2000
"Yani, birilerinin oynaması lazım."
18:43
(LaughterKahkaha)
306
1107000
3000
(Kahkahalar)
18:46
I considerdüşünmek myselfkendim a very spiritualmanevi personkişi,
307
1110000
4000
Kendimin tinsel biri olduğunu düşünüyorum,
18:50
and withoutolmadan, you know, the organizedörgütlü religiondin partBölüm,
308
1114000
3000
ama, bilirsiniz, düzenli bir dini inanç hariç,
18:53
and I will tell you: I don't believe there's anything unnaturaldoğal olmayan.
309
1117000
4000
ve diyebilirim ki, doğal olmayan bir şeye inanmam.
18:57
I don't believe that chemicalskimyasallar are unnaturaldoğal olmayan.
310
1121000
4000
Kimyasalların doğal olmadıklarına inanmıyorum.
19:01
I told you I'm going to make some of you pukekusmuk.
311
1125000
2000
Bazılarınızı kusturacağımı söylemiştim.
19:03
It's very simplebasit: we don't inventicat etmek moleculesmoleküller, compoundsBileşikler.
312
1127000
4000
Çok basit: molekülleri, bileşikleri biz icat etmiyoruz.
19:07
They're here. They're in the universeEvren.
313
1131000
2000
Onlar zaten varlar. Evrenin parçaları.
19:09
We reorganizeyeniden düzenleme things, we changedeğişiklik them around,
314
1133000
3000
Biz sadece yeniden düzenliyoruz, değiştiriyoruz,
19:12
but we don't make anything unnaturaldoğal olmayan.
315
1136000
3000
ama doğal olmayan bir şey yapmıyoruz.
19:15
Now, we can createyaratmak badkötü impactsetkiler --
316
1139000
2000
Evet, kötü etkiler yaratabiliriz,
19:17
we can poisonzehir ourselveskendimizi; we can poisonzehir the EarthDünya --
317
1141000
2000
kendimizi zehirleyebiliriz, Dünya'yı zehirleyebiliriz,
19:19
but that's just a naturaldoğal outcomesonuç of a mistakehata we madeyapılmış.
318
1143000
4000
ama bu sadece yaptığımız hatanın doğal bir sonucu.
19:23
So, what's happeningolay todaybugün is, NatureDoğa is presentingtakdim us with a toolboxAraç kutusu,
319
1147000
4000
Yani, şu anda olan şey şu, doğa bize bir alet kutusu sunuyor,
19:27
and we find that this toolboxAraç kutusu is very extensivegeniş.
320
1151000
4000
ve biz farkediyoruz ki bu alet kutusu genişletilebiliyor.
19:31
There are microbesmikroplar out there that actuallyaslında make gasolinebenzin, believe it or not.
321
1155000
4000
İster inanın ister inanmayın, doğada yakıt üreten mikroplar var.
19:35
There are microbesmikroplar, you know -- go back to yeastMaya.
322
1159000
2000
Mikroplar yani, bilirsiniz-- hamur mayası mesela.
19:37
These are chemicalkimyasal factoriesfabrikalar;
323
1161000
2000
Bunlar kimyasal bir fabrika;
19:39
the mostçoğu sophisticatedsofistike chemicalkimyasal factoriesfabrikalar are providedsağlanan by NatureDoğa,
324
1163000
4000
doğa tarafından sağlanan en sofistike fabrikalar,
19:43
and we now can use those.
325
1167000
3000
ve şimdi bunları kullanabiliyoruz.
19:46
There alsoAyrıca is a setset of ruleskurallar.
326
1170000
2000
Tabii, kurallar kümesi de var.
19:48
NatureDoğa will not allowizin vermek you to --
327
1172000
3000
Yani doğa şunu yapmanıza izin vermez--
19:51
we could engineermühendis a grapeüzüm plantbitki, but guesstahmin what.
328
1175000
2000
hani üzüm bitkisine mühendislik uygulayabiliriz, ama
19:53
We can't make the grapeüzüm plantbitki produceüretmek babiesbebekler.
329
1177000
2000
o bitkinin bebek üretmesini sağlayamayız.
19:55
NatureDoğa has put a setset of ruleskurallar out there.
330
1179000
3000
Doğanın koyduğu kurallar var yani.
19:58
We can work withiniçinde the ruleskurallar; we can't breakkırılma the ruleskurallar;
331
1182000
3000
Bu kurllar dahilinde çalışabiliriz; ama bu kuralları çiğneyemeyiz;
20:01
we're just learningöğrenme what the ruleskurallar are.
332
1185000
2000
şu anda sadece kuralların ne olduğunu öğreniyoruz.
20:03
I just asksormak the questionsoru, if you could cureÇare all diseasehastalık --
333
1187000
4000
Sadece şunu soracağım, tüm hastalıkları iyileştirebilseydiniz--
20:07
if you could make diseasehastalık go away,
334
1191000
2000
hastalığı yer yüzünden silebilseydiniz,
20:09
because we understandanlama how it actuallyaslında worksEserleri,
335
1193000
2000
ve bunu o hastalığın ne olduğunu anlayarak yapsaydınız,
20:11
if we could endson hungeraçlık by beingolmak ableyapabilmek to createyaratmak nutritiousBesleyici, healthysağlıklı plantsbitkiler
336
1195000
5000
eğer yetişmesi zor alanlara dayanabilecek daha besleyici ve
20:16
that growbüyümek in very hard-to-growbüyümek zor environmentsortamları,
337
1200000
3000
sağlıklı bitkiler yaratarak açlığı bitirebilseydik,
20:19
if we could createyaratmak cleantemiz and plentifulbol energyenerji --
338
1203000
3000
eğer temiz ve bol enerji yaratabilseydik--
20:22
we, right in the labslaboratuarları at SyntheticSentetik GenomicsGenomik,
339
1206000
3000
şu anda, Synthetic Genomics, laboratuvarlarında
20:25
have single-celledtek hücreli organismsorganizmalar that are takingalma carbonkarbon dioxidedioksit
340
1209000
4000
karbon dioksiti alıp yakıt benzeri bir molekül üreten
20:29
and producingüreten a moleculemolekül very similarbenzer to gasolinebenzin.
341
1213000
4000
tek hücreli organizmalar var.
20:33
So, carbonkarbon dioxidedioksit -- the stuffşey we want to get ridkurtulmuş of -- not sugarşeker, not anything.
342
1217000
5000
Yani, karbon dioksit, hani istemediğimiz şey, şeker değil, başka bir şey değil.
20:38
CarbonKarbon dioxidedioksit, a little bitbit of sunlightGüneş ışığı,
343
1222000
3000
Karbon dioksit, azıcık güneş ışığı,
20:41
you endson up with a lipidlipid that is highlybüyük ölçüde refinedrafine.
344
1225000
5000
ve elinizde iyi rafine edilmiş bir yağ oluyor.
20:46
We could solveçözmek our energyenerji problemssorunlar; we can reduceazaltmak COCO2,;
345
1230000
4000
Enerji sorunumuzu çözebiliriz; CO2 oranını azaltabiliriz,
20:50
we could cleantemiz up our oceansokyanuslar; we could make better wineşarap.
346
1234000
3000
okyanuslarımızı temizleyebiliriz; daha iyi şarap yapabiliriz.
20:53
If we could, would we?
347
1237000
3000
Eğer yapabilsek, yapar mıydık?
20:56
Well, you know, I think the answerCevap is very simplebasit:
348
1240000
3000
Yani, biliyorsunuz, bence cevap çok basit:
20:59
workingçalışma with NatureDoğa, workingçalışma with this toolaraç setset that we now understandanlama,
349
1243000
5000
Doğayla çalışmak, şu anda anladığımız, bize sunduğu bu alet setini kullanmak,
21:04
is the nextSonraki stepadım in humankind'sinsanlığın evolutionevrim.
350
1248000
3000
insanlığın evrimindeki bir sonraki basamak.
21:07
And all I can tell you is, staykalmak healthysağlıklı for 20 yearsyıl.
351
1251000
4000
Ve size diyebileceğim tek şey şu: 20 sene daha sağlıklı kalın.
21:11
If you can staykalmak healthysağlıklı for 20 yearsyıl, you'llEğer olacak see 150, maybe 300.
352
1255000
3000
20 sene daha sağlıklı kalırsanız, belki 150, belki 300'ü bile görebileceksiniz.
21:14
Thank you.
353
1258000
2000
Teşekkür ederim.
Translated by Erturul Karademir
Reviewed by Defne Civelekoglu

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Barry Schuler - Entrepreneur
Barry Schuler's multimedia firm Medior built key interactive technologies for AOL, helping millions connect to the Internet through a simple, accessible interface. Now, through venture capital (and wine appreciation), he wants to do the same for genomics.

Why you should listen

If in the mid-'90s tech revolution you found yourself intimidated by command lines (or computers in general), chances are you had your first encounter with email through America Online. Above those first-month-free CDs, the main appeal was its easy-as-a-microwave interface, which Barry Schuler and his team at Medior designed. While the other techies were complaining of eternal September, Schuler remained a populist, passionate about spreading accessibility to the next generation of services that he foresaw changing the world. (Earlier, he had developed and marketed color desktop apps for Apple.)

Schuler later served as AOL's CEO when it acquired Time Warner. But now, as high-tech democratization continues, Schuler wants to direct the momentum toward genomics. As managing director of Draper Fisher Jurvetson, he's funding next-thing projects in tech, and he also serves on the board of Synthetic Genomics. A lover of wine (and a proponent of using genetics to enhance wine grapes), he owns Meteor Vineyard in Napa Valley. He's currently CEO of Raydiance, which is developing laser technology for healthcare use.

More profile about the speaker
Barry Schuler | Speaker | TED.com