ABOUT THE SPEAKER
Charles Anderson - Marine biologist
Charles Anderson studies marine life in the Maldives, a nation of coral atolls in the Indian ocean.

Why you should listen

Since 1983, Charles Anderson has lived and worked in the Maldives, a group of more than 1,000 coral islands that is the world's lowest-lying country. Marine life here is rich and fascinating, and Anderson has been instrumental in identifying it and promoting its preservation. This year, the Maldives became the first nation to ban shark fishing, after recognizing that the decline in live sharks was impacting the lucrative tourist trade.

Anderson has discovered several new species of fish, and was awarded the President of Maldives Award for Service to Fisheries in 1995, the only non-Maldivian ever to receive this honor. He and his wife, Susan, run several whale-watching trips each year where tourists take part in a national survey of cetaceans (whales and dolphins). recently, Anderson has identified the world's longest insect migration: the 18,000 km flight of tiny Pantala flavescens dragonflies back and forth across the Indian Ocean. He has found that the migration begins in India and proceeds via the Maldives (a mystifying stopover, because freshwater is scarce on these low-lying atolls) and the Seychelles -- and then all the way to East Africa.

More profile about the speaker
Charles Anderson | Speaker | TED.com
TEDIndia 2009

Charles Anderson: Dragonflies that fly across oceans

Charles Anderson yusufçukların okyanusları katettiğini keşfediyor.

Filmed:
622,203 views

Charles Anderson; Maldivler'de deniz biyologu olarak çalışırken yılın belli zamanlarında yusufçuklardaki ani popülasyon artışını keşfeder. Anderson, dünyadaki tüm böcekler içindeki en uzun göç yolculuğunu yapan küçük yusufçukların (Pantala flavescens) yörüngelerini nasıl dikkatle takip ettiğini anlatıyor.
- Marine biologist
Charles Anderson studies marine life in the Maldives, a nation of coral atolls in the Indian ocean. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
ActuallyAslında, I come from Britainİngiltere,
0
0
3000
Aslında ben Britanya'dan geliyorum,
00:18
but I've been livingyaşam in MaldivesMaldivler for 26 yearsyıl now.
1
3000
3000
fakat Maldivler'de yaşamaya başlayalı 26 yıl oldu.
00:21
So, that's home really.
2
6000
2000
Yani, orası evim anlayacağınız.
00:23
The MaldivesMaldivler, as I'm sure you're awarefarkında, are a chainzincir of islandsadaları
3
8000
2000
Maldivler, biliyorsunuzdur ama, Hindistan'ın güneybatı sahillerinde
00:25
off the southwestgüneybatısında coastsahil of IndiaHindistan here.
4
10000
2000
bulunan takım adalardan oluşuyor.
00:27
CapitalSermaye, MalMalé, where I livecanlı.
5
12000
2000
Ben başkent Male'de yaşıyorum.
00:29
ActuallyAslında, sittingoturma here todaybugün in MysoreMysore,
6
14000
3000
Aslında örneğin şuan bulunduğumuz Mysore
00:32
we're closeryakın to MalMalé than we are to DelhiDelhi, for exampleörnek.
7
17000
4000
şehri, Male'ye daha yakın Delhi'ye göre.
00:36
If you're in IT, IndiaHindistan, obviouslybelli ki, is the placeyer to be at the momentan.
8
21000
3000
Eğer bilgi-işlemciyseniz, Hindistan sizin için biçilmiş kaftan şu anda.
00:39
But if you're a marineDeniz biologistbiyolog, MaldivesMaldivler is not suchböyle a badkötü placeyer to be.
9
24000
3000
Ama eğer bir deniz biyologuysanız, Maldivler hiç de fena bir yer değil.
00:42
And it has been my home these yearsyıl.
10
27000
2000
Bunca yıl sonunda benim evim haline geldi.
00:44
For those of you who'veettik kim been there, fantasticfantastik coralmercan reefsresifleri,
11
29000
2000
Orada bulunanlar bilir, harika mercan kayalıkları,
00:46
fantasticfantastik divingDalış, fantasticfantastik snorkelingşnorkel.
12
31000
2000
harika dalış ve şnorkelle yüzme imkanları vardır.
00:48
I spendharcamak as much of my time as possiblemümkün
13
33000
2000
Ben zamanımın harcayabildiğim kadarını deniz hayatını
00:50
investigatingsoruşturma the marineDeniz life.
14
35000
2000
incelemekle harcıyorum.
00:52
I studyders çalışma fishbalık,
15
37000
2000
Balıkları, ve daha
00:54
alsoAyrıca the biggerDaha büyük things, whalesbalinalar and dolphinsYunuslar.
16
39000
3000
büyük şeyleri, balinalar ve yunuslar gibi, inceliyorum.
00:57
This is a bluemavi whalebalina. We have bluemavi whalesbalinalar
17
42000
2000
Bu bir mavi balina. Bu sularda,
00:59
in the watersdeniz around here, off MaldivesMaldivler,
18
44000
3000
Maldivler'in açıklarında ve Hindistan'ı çevreleyen sularda
01:02
around the watersdeniz of IndiaHindistan. You can see them off KeralaKerala.
19
47000
2000
mavi balinalar bulunur. Kerala'da bunları görebilirsiniz.
01:04
And, in factgerçek, we're very luckyşanslı in this regionbölge.
20
49000
2000
Ve aslında, bu bölgede olduğumuz için çok şanslıyız.
01:06
One of the besten iyi placesyerler in the worldDünya to see bluemavi whalesbalinalar
21
51000
2000
Dünyada mavi balinaları görebileceğiniz en güzel
01:08
is here in this regionbölge.
22
53000
2000
yer bu bölgedir.
01:10
In SriSri LankaLanka, if you go down to the southgüney coastsahil of SriSri LankaLanka,
23
55000
3000
Sri Lanka'da, eğer Sri Lanka'nın güney sahillerine giderseniz
01:13
duringsırasında the northeastKuzeydoğu monsoonmuson seasonsezon,
24
58000
2000
kuzeydoğu muson sezonunda;
01:15
you can see bluemavi whalesbalinalar very, very easilykolayca.
25
60000
2000
mavi balinaları çok çok rahat görebilirsiniz.
01:17
It's probablymuhtemelen the besten iyi placeyer in the worldDünya to see them.
26
62000
2000
Büyük ihtimalle dünyada görebileceğiniz en iyi yer.
01:19
Now, when I talk about the northeastKuzeydoğu monsoonmuson seasonsezon,
27
64000
3000
Şimdi; kuzeydoğu muson sezonundan bahsederken,
01:22
I'm sure manyçok of you here know exactlykesinlikle what I mean,
28
67000
2000
birçoğunuzun ne dediğimi tamamiyle anladığını biliyorum,
01:24
but perhapsbelki some of you are not quiteoldukça so sure.
29
69000
3000
ama belki de bazılarınız çok da emin olmayabilir.
01:27
I need to explainaçıklamak a little bitbit about monsoonsmuson yağmurlarını.
30
72000
2000
Muson hakkında biraz daha açıklama yapmam gerekir.
01:29
Now, monsoonmuson, the rootkök of the wordsözcük "monsoonmuson"
31
74000
2000
Muson, kelime kökenine baktığımızda
01:31
comesgeliyor from the wordsözcük "seasonsezon."
32
76000
2000
"sezon" kelimesinden gelmektedir.
01:33
So, it's just a seasonsezon. And there are two seasonsmevsim in mostçoğu of SouthGüney AsiaAsya.
33
78000
5000
Yani bu sadece bir sezon. Ve Güney Asya'da genellikle sadece iki sezon olur.
01:38
And in the summeryaz IndiaHindistan heatsısıtır up, getsalır very hotSıcak.
34
83000
2000
Yazları Hindistan'da ısı yükselir ve çok sıcak olur.
01:40
HotSıcak airhava risesyükselir, and airhava is drawnçekilmiş in off the seadeniz to replacedeğiştirmek it.
35
85000
5000
Sıcak hava yükselir, ve denizin içindeki hava giden havayı telafi etmek için yüzeye çıkar.
01:45
And the way it worksEserleri is, it comesgeliyor from the southwestgüneybatısında.
36
90000
2000
Bu hava güney-batıdan gelir.
01:47
It comesgeliyor off the oceanokyanus here and is drawnçekilmiş up towardskarşı IndiaHindistan.
37
92000
3000
Okyanusun içinden çıkarak Hindistan'ın içlerine kadar ilerler.
01:50
So it comesgeliyor from the southwestgüneybatısında. It's a southwestgüneybatısında monsoonmuson.
38
95000
3000
Yani güney-batıdan geliyor. Böylece buna güney-batı musonu deniyor.
01:53
PicksSeçtikleri up moistureNem as it crosseshaçlar the oceanokyanus.
39
98000
2000
Nemi alarak okyanusu katediyor.
01:55
That's what bringsgetiriyor the monsoonmuson rainyağmur.
40
100000
2000
Bu da muson yağmurlarına neden oluyor.
01:57
And then in the winterkış things coolgüzel down.
41
102000
2000
Kış gelince havalar da soğuyor tabi.
01:59
HighYüksek pressurebasınç buildskurar over IndiaHindistan.
42
104000
2000
Hindistan'da yüksek basınç oluşmaya başlıyor.
02:01
And the wholebütün systemsistem goesgider into reverseters.
43
106000
3000
Ve de tüm sistem ters şekilde işliyor.
02:04
So, the windrüzgar is now cominggelecek from the northeastKuzeydoğu
44
109000
2000
Yani, rüzgar Hint Okyanusu'ndan Hindistan'a
02:06
out of IndiaHindistan, acrosskarşısında the IndianHint OceanOkyanus,
45
111000
2000
kuzey-doğudan giriyor, ve oradan da
02:08
this way towardskarşı AfricaAfrika.
46
113000
3000
Afrika'ya gidiyor.
02:11
Keep that in mindus.
47
116000
2000
Bunu aklınızda tutun.
02:13
Now, I'm a marineDeniz biologistbiyolog, but I'm actuallyaslında
48
118000
2000
Şimdi; ben bir deniz biyologuyum. Ama aslında
02:15
a bitbit of an oldeski fashionedmoda naturalistdoğa bilimci, I supposevarsaymak.
49
120000
2000
biraz eski moda doğa bilimciyim sanırım.
02:17
I'm interestedilgili in all sortssıralar of things, almostneredeyse everything that moveshamle,
50
122000
2000
Her şeye ilgim vardır, neredeyse hareket eden her şeye.
02:19
includingdahil olmak üzere dragonfliesyusufçuk. And I'm actuallyaslında
51
124000
2000
Buna yusufçuklar da dahil. Ve ben aslında,
02:21
going to talk, this afternoonöğleden sonra, about dragonfliesyusufçuk.
52
126000
2000
yusufçuklardan bahsedeceğim bugün.
02:23
This is a very beautifulgüzel speciesTürler, it's calleddenilen the OrientalOriental ScarletScarlet.
53
128000
3000
Bu çok güzel bir tür, adı "Crocothemis servilia".
02:26
And one thing you need to know about dragonfliesyusufçuk,
54
131000
2000
Yusufçuklarla ilgili bilmeniz gereken bir şey,
02:28
one importantönemli thing,
55
133000
2000
önemli bir şey,
02:30
is that they layyatırmak theironların eggsyumurta in freshtaze waterSu.
56
135000
2000
yumurtalarını tatlı sulara bıraktıklarıdır.
02:32
They need freshtaze waterSu to breeddoğurmak.
57
137000
2000
Çoğalmak için tatlı suya ihtiyaç duyarlar.
02:34
They layyatırmak the eggsyumurta into freshtaze waterSu.
58
139000
2000
Yumurtalarını tatlı suya bırakırlar.
02:36
Little larvaelarva hatchkapağı out in freshtaze waterSu.
59
141000
2000
Küçük larva tatlı su içinde yumurtadan çıkabilir.
02:38
They feedbesleme on other little things. They feedbesleme on mosquitosivrisinek larvaelarva.
60
143000
3000
Başka ufak şeylerle beslenirler, sivrisinek larvaları gibi.
02:41
So, they're very importantönemli.
61
146000
2000
Yani bunlar çok önemlidir.
02:43
They controlkontrol mosquitosivrisinek larvaelarva, amongarasında other things.
62
148000
2000
Sivrisinek larvalarını kontrol altında tutarlar, başka şeyleri de.
02:45
And they growbüyümek and growbüyümek by stagesaşamaları. And they climbtırmanış out
63
150000
3000
Adım adım büyürler. Ve suyun yüzeyine doğru
02:48
of the waterSu, burstpatlamak out, as the adultyetişkin whichhangi we see.
64
153000
2000
tırmanırlar, sudan çıkarlar bizim de gördüğümüz yetişkin haliyle.
02:50
And typicallytipik, there is a lot of variationvaryasyon,
65
155000
2000
Genellikle çok çeşitli olmakla beraber
02:52
but if you have a dragonflyyusufçuk with, say, a one yearyıl life cycledevir,
66
157000
3000
elinizde bir yusufçuk varsa, örneğin bir yıllık yaşam döngüsünde
02:55
whichhangi is quiteoldukça typicaltipik, the larvalarva, livingyaşam in the freshtaze waterSu,
67
160000
3000
ki bu çok tipiktir, tatlı suda yaşayan larva
02:58
liveshayatları for 10 or 11 monthsay.
68
163000
3000
10-11 ay yaşar.
03:01
And then the adultyetişkin, whichhangi comesgeliyor after, liveshayatları for one or two monthsay.
69
166000
3000
Ve daha sonra ortaya çıkan yetişkin, bir ya da iki ay yaşar.
03:04
So it's essentiallyesasen a freshwatertatlı su animalhayvan.
70
169000
2000
Yani bu aslında bir tatlı su hayvanı.
03:06
It really does need freshtaze waterSu.
71
171000
3000
Gerçekten tatlı suya ihtiyacı var.
03:09
Now, the particularbelirli speciesTürler of dragonflyyusufçuk
72
174000
2000
Şimdi, bahsetmek istediğim asıl şey
03:11
I want to talk about is this one,
73
176000
2000
spesifik bir yusufçuk türü.
03:13
because mostçoğu dragonfliesyusufçuk, like the one we'vebiz ettik just seengörüldü,
74
178000
3000
Çünkü çoğu yusufçuklar, demin gördüğümüz gibi,
03:16
when the adultyetişkin is there for its briefkısa one or two monthsay of life,
75
181000
2000
bir iki aylık yetişkin hayatlarında,
03:18
it doesn't go very faruzak. It can't travelseyahat very faruzak.
76
183000
3000
çok fazla ilerleyemez. Uzaklara seyahat edemez.
03:21
A fewaz kilometerskilometre, maybe, is quiteoldukça typicaltipik.
77
186000
2000
Bir kaç kilometre belki, en genel şekliyle.
03:23
They are very good fliersel ilanları, but they don't go too faruzak.
78
188000
3000
Çok iyi uçarlar ama fazla uzağa gitmezler.
03:26
But this guy is an exceptionistisna.
79
191000
2000
Ama bu adam bir istisna.
03:28
And this is calleddenilen the GlobeKüre SkimmerKepçe,
80
193000
2000
Ve ona Yeryüzü Süzgeci,
03:30
or WanderingGöçebe GliderPlanör.
81
195000
2000
ya da Gezgin Planör deniyor.
03:32
And, as the nameisim mightbelki suggestönermek, it is foundbulunan prettygüzel much around the worldDünya.
82
197000
3000
Ve, isminden de anlaşılacağı gibi, neredeyse tüm dünyayı geziyor.
03:35
It liveshayatları throughoutboyunca the tropicstropik, the AmericasAmericas,
83
200000
2000
İster tropik iklim olsun, ister Amerika, Afrika,Asya
03:37
AfricaAfrika, AsiaAsya, AustraliaAvustralya, into the PacificPasifik.
84
202000
3000
Avustralya, ve Pasifik'in içleri, her yerde yaşayabilir.
03:40
And it wandersrahime faruzak and widegeniş. We know that much about it.
85
205000
3000
Ve çok uzaklarda gezinir. Bu kadarını biliyoruz hakkında.
03:43
But it really hasn'tdeğil sahiptir been studiedokudu very much.
86
208000
2000
Fakat bu tür fazla çalışılmadı.
03:45
It's a ratherdaha doğrusu mediocrevasat looking dragonflyyusufçuk.
87
210000
4000
Biraz vasat görünümlü bir yusufçuk.
03:49
If you're going to studyders çalışma dragonfliesyusufçuk, you want to studyders çalışma those really brightparlak beautifulgüzel onesolanlar,
88
214000
3000
Eğer yusufçuklarla ilgili bir çalışma yapacaksanız, çok güzel gözükenleri çalışmak istersiniz.
03:52
like that redkırmızı one. Or the really rarenadir onesolanlar, the endemicendemik endangerednesli tehlike altında olan onesolanlar.
89
217000
3000
Mesela kırmızı olanları, ya da çok ender türleri, soyu tükenmekte olanları.
03:55
This is, it seemsgörünüyor a bitbit dulldonuk you know.
90
220000
3000
Bu.., bu biraz sıradan.
03:58
It's sortçeşit of dull-coloreddonuk renkli. And it's fairlyoldukça commonortak.
91
223000
3000
Sıradan renkleri var. Ve gayet yaygın bir tür.
04:01
And it occursoluşur everywhereher yerde -- you know, why botherrahatsız?
92
226000
3000
Her yerde bulunan bir tür için keyfini bozmaya ne gerek var?
04:04
But if you take that attitudetutum, you're actuallyaslında missingeksik something ratherdaha doğrusu specialözel.
93
229000
3000
Fakat eğer bu tavrı takınırsanız, çok özel bir şeyi kaçırırsınız.
04:07
Because this dragonflyyusufçuk has a ratherdaha doğrusu amazingşaşırtıcı storyÖykü to tell.
94
232000
3000
Çünkü bu yusufçuğun anlatacak çok harika bir hikayesi var.
04:10
And I feel very privilegedayrıcalıklı to have stumbledtökezledi acrosskarşısında it
95
235000
3000
Ve ben kendimi çok ayrıcalıklı hissediyorum Maldivlerde
04:13
livingyaşam in the MaldivesMaldivler.
96
238000
2000
karşıma çıktığı için.
04:15
When I first wentgitti to the MaldivesMaldivler,
97
240000
2000
Maldivler'e ilk gittiğimde,
04:17
deadölü keenkeskin on divingDalış, spentharcanmış as much of my time
98
242000
3000
dalış hastasıydım, neredeyse tüm zamanım
04:20
as I could in and underaltında the waterSu.
99
245000
2000
suyun altında geçiyordu.
04:22
Didn't noticeihbar any dragonfliesyusufçuk; maybe they were there, maybe they weren'tdeğildi.
100
247000
2000
Yusufçukları farketmedim; belki oradalardı, belki değillerdi.
04:24
Didn't noticeihbar them.
101
249000
2000
Onları farketmedim.
04:26
But after some time, after some monthsay, one day
102
251000
2000
Ama biraz zaman geçince, bir kaç ay sonra, bir gün
04:28
as I was going out and about,
103
253000
2000
çalışmalarımı sürdürürken,
04:30
suddenlyaniden I noticedfark hundredsyüzlerce of dragonfliesyusufçuk, hundredsyüzlerce of dragonfliesyusufçuk.
104
255000
4000
bir anda yüzlerce yusufçukla karşılaştım, yüzlercesiyle.
04:34
Something like this, these are all this speciesTürler GlobeKüre SkimmerKepçe.
105
259000
3000
Böyle bir şey, bunların hepsi Yeryüzü Süzgeci türünden.
04:37
I didn't know at the time, but I know now,
106
262000
2000
O zaman bilmiyordum fakat şimdi biliyorum ki,
04:39
they're GlobeKüre SkimmersKevgir, hundredsyüzlerce of them.
107
264000
2000
bunlar Yeryüzü Süzgeci, yüzlercesi.
04:41
And they were there for some time. And then they were gonegitmiş.
108
266000
2000
Ve orada epey bir kaldılar. Sonra da kayboldular.
04:43
And I didn't think anything more of it untila kadar
109
268000
2000
Buna fazla zamanımı harcamadım düşünmek için
04:45
the followingtakip etme yearyıl, when it happenedolmuş again,
110
270000
2000
bir sonraki yıla kadar, bu olay tekrarlanana kadar,
04:47
and then the yearyıl after that, and then the yearyıl after that.
111
272000
3000
ve sonraki yıl da tekrarladı, bir sonraki de, ve sonrasındaki de.
04:50
And I was a bitbit slowyavaş, I didn't really take too much noticeihbar.
112
275000
3000
Ve kafam çok basmadı, fazla dikkat etmedim.
04:53
But I askeddiye sordu some MaldivianMaldivlere friendsarkadaşlar and colleaguesmeslektaşlar, and yes they come everyher yearyıl.
113
278000
2000
Ama Maldivli arkadaşlarıma ve meslektaşlarıma sordum, evet her yıl geliyorlardı.
04:55
And I askeddiye sordu people about them and yes,
114
280000
2000
Ve insanlara onlar hakkında sorular sordum ve evet,
04:57
they knewbiliyordum, but they didn't know anything,
115
282000
2000
bu olayı biliyorlardı, fakat hiç bir şey bilmiyorlardı.
04:59
where they camegeldi from, or anything.
116
284000
2000
Nereden geldiklerine dair, ya da herhangi başka bir şey.
05:01
And again I didn't think too much of it.
117
286000
3000
Ve tekrardan konu hakkında fazla kafa yormadım.
05:04
But slowlyyavaşça it beganbaşladı to dawnşafak on me that something
118
289000
2000
Fakat yavaş yavaş ilgimi çekti, burada özel bir şey olduğuna
05:06
ratherdaha doğrusu specialözel was happeningolay.
119
291000
2000
kanaat getirdim.
05:08
Because dragonfliesyusufçuk need freshtaze waterSu to breeddoğurmak.
120
293000
3000
Çünkü yusufçukların üremesi için tatlı su gerekir.
05:11
And the MaldivesMaldivler, and I'm sure some of you have been there --
121
296000
3000
Ve Maldivler, -eminim bazılarınız görmüştür-
05:14
so here is home.
122
299000
2000
Evet burası evim.
05:16
So, MaldivesMaldivler, beautifulgüzel placeyer.
123
301000
2000
Maldivler, harika bir yer.
05:18
(LaughterKahkaha)
124
303000
2000
(Gülüşmeler)
05:20
It's builtinşa edilmiş entirelyBaştan sona of coralmercan reefsresifleri.
125
305000
2000
Tamamiyle mercan kayalıklarından oluşuyor.
05:22
And on topüst of the coralmercan reefsresifleri are sandkum banksbankalar.
126
307000
2000
Mercan kayalıklarının üstünde de kum yığınları var.
05:24
AverageOrtalama heightyükseklik, about that much aboveyukarıdaki seadeniz levelseviye.
127
309000
3000
Ortalama yükseklik, bu kadar denizin üstünde.
05:27
So, globalglobal warmingısınma, seadeniz levelseviye riseyükselmek, it's a realgerçek seriousciddi issuekonu.
128
312000
3000
Ve de küresel ısınma, deniz yüksekliği artıyor, çok önemli bir problem.
05:30
But I'm not going to talk about that.
129
315000
2000
Ama ben bunlardan bahsetmeyeceğim.
05:32
AnotherBaşka bir importantönemli pointpuan of these sandkum banksbankalar
130
317000
2000
Kum yığınlarının önemli olduğu bir diğer nokta ise
05:34
is that when it rainsyağmurlar,
131
319000
2000
yağmur yağdığında
05:36
the rainwateryağmur suyu soakssoaks down into the soiltoprak. So, it's gonegitmiş.
132
321000
2000
yağmur suları toprağın altına emiliyor. Yani gidiyor.
05:38
So, it stayskalır underaltında the soiltoprak.
133
323000
2000
Yani; toprağın altında kalıyor.
05:40
The treesağaçlar can put theironların rootskökleri into it.
134
325000
2000
Ağaçlar bu sulara kök salabiliyor.
05:42
Humansİnsanlar can digkazmak holesdelikler and make a well.
135
327000
2000
İnsanlar çukurlar kazıp kuyu inşa edebiliyor.
05:44
But dragonfliesyusufçuk -- a bitbit trickyhileli.
136
329000
3000
Ama yusufçuklara gelince , iş biraz karışıyor.
05:47
There is no surfaceyüzey freshtaze waterSu.
137
332000
2000
Yüzeyde hiç tatlı su yok.
05:49
There are no pondsHavuzlar, streamsakışları, riversnehirler, lakesGöller,
138
334000
2000
Göller, nehirler, göletler, akarsular yok.
05:51
nothing like that.
139
336000
2000
Hiç bir şey yok.
05:53
So, why is it that everyher yearyıl
140
338000
2000
Bu yüzden de her yıl
05:55
millionsmilyonlarca of dragonfliesyusufçuk, millionsmilyonlarca,
141
340000
2000
milyonlarca yusufçuk, milyonlarca
05:57
millionsmilyonlarca of dragonfliesyusufçuk turndönüş up?
142
342000
2000
milyonlarca yusufçuk ortaya çıkıyor.
05:59
I got a little bitbit curiousMeraklı. In factgerçek I'll stop here,
143
344000
2000
Bu yüzden biraz meraklandım. Aslında burada durmalıyım
06:01
because I want to asksormak, and there is a lot of people who,
144
346000
3000
çünkü bir şey sormak istiyorum, ve burada Hintli bir çok
06:04
from IndiaHindistan of coursekurs, people who grewbüyüdü up spendingharcama your childhoodçocukluk here.
145
349000
3000
kişi var tabi ki, çocukluğunu burada geçirmiş bir çok insan var.
06:07
Those of you who are IndianHint or spentharcanmış your childhoodçocukluk here,
146
352000
4000
Hintliler ve çocukluğunu burada geçirmiş olanlar,
06:11
let me have a showgöstermek of handseller, who of you --
147
356000
2000
ellerinizi havaya kaldırın, aranızdan kimler-
06:13
not yethenüz, not yethenüz!
148
358000
2000
henüz değil, henüz değil!
06:15
You're too keenkeskin. You're too keenkeskin. No. HangAsmak on. HangAsmak on.
149
360000
2000
Çok heveslisiniz. Siz çok heveslisiniz. Bekleyin biraz.
06:17
Wait for the go. I'll say go.
150
362000
4000
İşaretimi bekleyin. İşaret vericem.
06:21
Those of you who grewbüyüdü up in IndiaHindistan,
151
366000
3000
Hindistan'da büyümüş olanlar,
06:24
do you rememberhatırlamak in your childhoodçocukluk, dragonfliesyusufçuk,
152
369000
2000
acaba çocukluğunuzda hiç yusufçuk sürüleri
06:26
swarmssürüleri of dragonfliesyusufçuk? Maybe at schoolokul,
153
371000
2000
gördüğünüzü hatırlıyor musunuz? Belki okulda,
06:28
maybe tyingbağlama little bitsbit of stringsicim ontoüstüne them?
154
373000
2000
belki üzerlerine birşeyler bağlarken?
06:30
Maybe pullingçeken bitsbit off? I'm not askingsormak about that.
155
375000
2000
Belki kanatlarını koparırken? Bunu sormuyorum tabi ki.
06:32
You've only got to say, do you rememberhatırlamak seeinggörme lots of dragonfliesyusufçuk.
156
377000
4000
Söylemeniz gereken tek şey, bir sürü yusufçuk görüp görmediğiniz.
06:36
Any handseller? Any handseller? Yes. Thank you. Thank you.
157
381000
3000
Elleri görelim? Eller var mı? Evet. Teşekürler. Teşekürler.
06:39
It's a widespreadyaygın phenomenonfenomen
158
384000
2000
Bu çok yaygın bir hadise
06:41
throughoutboyunca SouthGüney AsiaAsya, includingdahil olmak üzere the MaldivesMaldivler.
159
386000
4000
bütün Asya'da, Maldivler de dahil.
06:45
And I got a bitbit curiousMeraklı about it.
160
390000
2000
Ve ben de biraz meraklandım.
06:47
In the MaldivesMaldivler -- now, in IndiaHindistan there is plentybol of waterSu,
161
392000
2000
Maldivler'de, şimdi de Hindistan'da çok sulak alan var,
06:49
so, dragonfliesyusufçuk, yeah, of coursekurs. Why not?
162
394000
2000
yani yusufçuk, tabi ki. Neden olmasın?
06:51
But in MaldivesMaldivler, no freshtaze waterSu. So, what on EarthDünya is going on?
163
396000
3000
Ama Maldivler'de hiç tatlı su yok. E o zaman neler dönüyor burada?
06:54
And the first thing I did was startedbaşladı recordingkayıt
164
399000
3000
İlk yaptığım şey yusufçuklar Maldivler'de ortaya çıkınca
06:57
when they turneddönük up in the MaldivesMaldivler.
165
402000
2000
onları kaydetmek oldu.
06:59
And there is the answerCevap, 21stst of OctoberEkim.
166
404000
2000
Ve işte cevap, 21 Ekim.
07:01
Not everyher yearyıl, that's the averageortalama datetarih.
167
406000
2000
Her yıl olmasa da , ortalama tarih.
07:03
So, I've been writingyazı it down for 15 yearsyıl now.
168
408000
2000
15 yıldır da yazıyorum bununla ilgili.
07:05
You'dOlur think they're cominggelecek from IndiaHindistan. It's the closestEn yakın placeyer.
169
410000
2000
Hindistan'dan geldiklerini düşünüyor olabilirsiniz çünkü en yakın orası.
07:07
But in OctoberEkim, rememberhatırlamak, we're still in southwestgüneybatısında monsoonmuson,
170
412000
3000
Ama ekimde, hatırlayın, hala güney-batı muson mevsimindeyiz.
07:10
MaldivesMaldivler is still in the southwestgüneybatısında monsoonmuson.
171
415000
2000
Maldivler hala güney-batı musonunda.
07:12
But windrüzgar is, invariablyher zaman, everyher time, is from the westbatısında.
172
417000
3000
Ama rüzgar, değişmez bir şekilde, her zaman batıdan esiyor.
07:15
It's going towardskarşı IndiaHindistan, not from IndiaHindistan.
173
420000
2000
Hindistan'a doğru gidiyor, oradan buraya gelmiyor.
07:17
So, are these things, how are these things gettingalma here?
174
422000
2000
Bu şeyler peki nasıl buraya gelebiliyor?
07:19
Are they cominggelecek from IndiaHindistan againstkarşısında the windrüzgar?
175
424000
2000
Hindistan'dan buraya rüzgara karşı mı geliyorlar_
07:21
SeemedGörünüyordu a bitbit unlikelyolası olmayan.
176
426000
2000
Uzak bir ihtimal.
07:23
So, nextSonraki thing I did is I got on the phonetelefon.
177
428000
2000
Sonraki adımda yaptığım şey telefona sarılmak oldu.
07:25
MaldivesMaldivler is a long archipelagoadalar.
178
430000
2000
Maldivler uzun bir takımada.
07:27
It stretchesuzanıyor about 500 milesmil, of coursekurs it's IndiaHindistan here.
179
432000
2000
500 mile kadar yayılıyor, tabi ki burası Hindistan.
07:29
I got on the phonetelefon and emailedpostayla to friendsarkadaşlar and colleaguesmeslektaşlar.
180
434000
2000
Arkadaşlarımı ve meslektaşlarımı aradım, onlara mail yolladım.
07:31
When do you see the dragonfliesyusufçuk appeargörünmek?
181
436000
3000
Soru şuydu: Yusufçukları ne zaman görüyorsunuz?
07:34
And prettygüzel soonyakında, a pictureresim startedbaşladı emerginggelişmekte olan.
182
439000
2000
Ve hemen, bir tablo oluşmaya başladı.
07:36
In BangaloreBangalore, a colleagueçalışma arkadaşı there sentgönderilen me
183
441000
2000
Bangalore'de, bir meslektaşım bana 3 yıllık
07:38
informationbilgi for threeüç yearsyıl, averageortalama,
184
443000
2000
ortalamaların olduğu bilgileri yolladı.
07:40
24thinci of SeptemberEylül, so lategeç SeptemberEylül.
185
445000
2000
24 Eylül, yani eylülün sonu.
07:42
Down in TrivandrumTrivandrum, a bitbit latersonra.
186
447000
2000
Aşağılarda Trivandrum'da, ondan biraz zaman sonra.
07:44
FarÇok northkuzeyinde of MaldivesMaldivler, a bitbit latersonra.
187
449000
2000
Maldivler'in en kuzeyinde biraz daha sonra.
07:46
Then MalMalé, then furtherayrıca southgüney.
188
451000
2000
Sonrasında Male, giderek daha güneyde görülüyor.
07:48
And then the southernmostEn Güney MaldivesMaldivler.
189
453000
2000
Ardından Maldivler'in en güneyinde.
07:50
It's prettygüzel obviousaçık, they're cominggelecek from IndiaHindistan.
190
455000
3000
Çok belli ki Hindistan'dan geliyorlar.
07:53
But they are cominggelecek 400 milesmil acrosskarşısında the oceanokyanus, againstkarşısında the windrüzgar.
191
458000
3000
Ama okyanusu aşıp 400 mil yol katediyorlar ve rüzgara karşı.
07:56
How on EarthDünya are they doing that?
192
461000
2000
Nasıl beceriyorlar bunu tanrı aşkına?
07:58
I didn't know.
193
463000
2000
Anlayamadım başta.
08:00
The nextSonraki thing I did was I startedbaşladı countingsayma dragonfliesyusufçuk.
194
465000
2000
Bir sonraki aşamada yaptığım şey yusufçukları saymak oldu.
08:02
I wanted to know about theironların seasonalitysezona göre değişimleri,
195
467000
2000
Sezonları hakkında bilgi toplamaya çalıştım.
08:04
what time of yearyıl, this is when they first arrivevarmak,
196
469000
2000
Yılın hangi zamanında geldiklerini öğrendim
08:06
but how long are they around for? Does that give any cluesİpuçları?
197
471000
2000
ama ne kadar kalıyorlar? Bunu bilmek bana herhangi bir ipucu sağlıyor mu?
08:08
So, I startedbaşladı a very rigoroustitiz scientificilmi processsüreç.
198
473000
3000
Böylece, titiz bir bilimsel çalışma süreci başladı.
08:11
I had a rigoroustitiz scientificilmi transectTransect.
199
476000
2000
Titiz bir bilimsel konu vardı elimde.
08:13
I got on my bicyclebisiklet,
200
478000
2000
Bisikletime bindim
08:15
and I cycledsağlanıncaya around the islandada of MalMalé.
201
480000
2000
ve Male adasının etrafında dolaşmaya başladım.
08:17
It's about fivebeş kilometerskilometre around,
202
482000
2000
5 kilometre çapında,
08:19
countingsayma the dragonfliesyusufçuk as I go,
203
484000
2000
gezdiğim gibi yusufçukları saydım,
08:21
tryingçalışıyor not to bumpçarpmak into people as I'm looking in the treesağaçlar.
204
486000
3000
ağaçlara baktığım için sürekli insanlara çarpmamaya çalıştım.
08:24
And they're here for a very shortkısa time,
205
489000
4000
Ve burada çok kısa bir süre içinde bulunuyorlar,
08:28
OctoberEkim, NovemberKasım, DecemberAralık. That's it.
206
493000
2000
ekim, kasım, aralık. Bu kadar.
08:30
And then they tailkuyruk off, there's a fewaz, but that's it.
207
495000
2000
Ve sonra gidiyorlar, çok çok azı geride kalıyor.
08:32
OctoberEkim, NovemberKasım, DecemberAralık. That is not the northeastKuzeydoğu monsoonmuson seasonsezon.
208
497000
2000
Ekim, kasım, aralık. Bu kuzey-doğu muson sezonu değil.
08:34
That's not the southwestgüneybatısında seasonsezon.
209
499000
2000
Bu güney-batı sezonu da değil.
08:36
That's the inter-monsoonarası muson,
210
501000
2000
Bu muson arası,
08:38
the time when the monsoonmuson changesdeğişiklikler.
211
503000
2000
musonun değiştiği sezon.
08:40
Now, what I said was, you get the southwestgüneybatısında monsoonmuson going one way,
212
505000
3000
Şimdi, demin dediğim gibi, bir tarafta güney-batı musonu var belirli bir yöne giden,
08:43
and then it changesdeğişiklikler and you get the northeastKuzeydoğu monsoonmuson going the other way.
213
508000
4000
diğer tarafta da mevsim değiştiğinde kuzey-doğu musonu var diğer yöne giden.
08:47
And that sortçeşit of givesverir the impressionizlenim you've got one airhava masskitle
214
512000
2000
Sizin düşüncenizde kocaman bir hava kütlesinin
08:49
going up and down, up and down. It doesn't work like that.
215
514000
2000
bir o yana bir bu yana gitmesi olabilir ama işler bu şekilde yürümüyor.
08:51
What happensolur, actuallyaslında, is there is two airhava masseskitleler.
216
516000
2000
Gerçekte var olan şey ise iki hava kütlesi.
08:53
And there is a frontön betweenarasında them, and the frontön moveshamle.
217
518000
3000
Aralarında bir paravan var ve bu hareket ediyor.
08:56
So, if you've got IndiaHindistan here,
218
521000
2000
Yani burada Hindistan var,
08:58
when the frontön is up aboveyukarıdaki IndiaHindistan you're into the southwestgüneybatısında monsoonmuson.
219
523000
2000
paravan Hindistan'ın üstündeyse güney-batı musonu içindesinizdir.
09:00
Then the frontön moveshamle into the northeastKuzeydoğu monsoonmuson.
220
525000
4000
Sonra paravan kuzey-doğu musonuna doğru kayar.
09:04
And that frontön in the middleorta is not verticaldikey,
221
529000
2000
Aradaki paravan dikey değil
09:06
it's at an angleaçı.
222
531000
2000
bu bir açı.
09:08
So, as it comesgeliyor over towardskarşı MalMalé
223
533000
2000
Yani, Male dolaylarına geldiğinde
09:10
I'm standingayakta in MalMalé underneathaltında the frontön.
224
535000
3000
Male'de otururken paravanın altında oluyorum.
09:13
I can be in the southwestgüneybatısında monsoonmuson.
225
538000
2000
Güney-batı musonunda olabilirim.
09:15
But the windrüzgar aboveyukarıdaki is from the northeastKuzeydoğu monsoonmuson.
226
540000
2000
Ama yukarıdaki rüzgar kuzey-doğu musonuna ait.
09:17
So, the dragonfliesyusufçuk are actuallyaslında cominggelecek from IndiaHindistan on the northeastKuzeydoğu monsoonmuson,
227
542000
3000
Böylelikle, yusufçukların aslında Hindistan'a kuzey-doğu musonunda geldiğini görüyoruz.
09:20
but at an altitudeRakım at 1,000 to 2,000 metersmetre up in the airhava. Incredibleİnanılmaz.
228
545000
6000
Ama 1000 ila 2000 metre arasındaki irtifalarda geliyorlar. Müthiş.
09:26
These little insectshaşarat, it's the sameaynı onesolanlar we see out here [in IndiaHindistan],
229
551000
3000
Bu küçük böcekler, buralarda [Hindistan'da] gördüklerimizin aynısı,
09:29
two inchesinç long, fivebeş centimeterssantimetre long,
230
554000
2000
iki inç uzunluğunda, 5 santim ediyor,
09:31
flyinguçan in theironların millionsmilyonlarca, 400 milesmil acrosskarşısında the oceanokyanus,
231
556000
4000
milyonlarca birlikte hareket ediyorlar, 400 mil katedip okyanusu geçiyorlar,
09:35
at 2,000 metersmetre up. QuiteOldukça incredibleinanılmaz.
232
560000
4000
ve 2000 metre yükseklikte. Gerçekten harika.
09:39
So, I was quiteoldukça pleasedmemnun with myselfkendim. I thought wowvay, I've trackedizlenen this one,
233
564000
3000
Kendimle gurur duydum. Dedim ki vay be, bu olayı çözdüm,
09:42
I know how they come here. Then I scratchedçizik my headkafa a bitbit,
234
567000
2000
Buraya nasıl geldiklerini biliyorum. Sonra biraz kafamı kaşıdım,
09:44
and that's okay,
235
569000
2000
ve tamam,
09:46
I know how they come here, but why do they come here?
236
571000
3000
buraya nasıl geldiklerini biliyorum, ama buraya neden geliyorlar?
09:49
What are millionsmilyonlarca of dragonfliesyusufçuk doing, flyinguçan out over the oceanokyanus everyher yearyıl
237
574000
5000
Milyonlarca yusufçuk ne yapıyor okyanusları aşıp her yıl
09:54
to theironların apparentbelirgin doomkader?
238
579000
2000
kör talihlerine ulaşıp?
09:56
It doesn't make senseduyu. There is nothing for them in MaldivesMaldivler.
239
581000
2000
Bu işin mantığı yok. Maldivler'e gelmeleri için hiç bir sebep yok.
09:58
What on EarthDünya are they doing?
240
583000
2000
Ne yapıyorlar tanrı aşkına?
10:00
Well, to cutkesim a long storyÖykü shortkısa,
241
585000
3000
Uzun lafın kısası,
10:03
they're actuallyaslında flyinguçan right acrosskarşısında the oceanokyanus.
242
588000
3000
okyanusun tam ortasından uçup geliyorlar.
10:06
They're makingyapma it all the way acrosskarşısında to EastDoğu AfricaAfrika.
243
591000
3000
Doğu Afrika'ya kadar gidiyorlar.
10:09
I know that because I have friendsarkadaşlar who work on fisheries'Balıkçılık researchAraştırma vesselsgemiler
244
594000
3000
Bunu biliyorum çünkü balıkçılık araştırması yapan bir arkadaşım var orada
10:12
who have sentgönderilen to me reportsraporlar from boatstekneler out in the oceanokyanus.
245
597000
2000
o bana okyanustaki gemilerden raporlar yolladı.
10:14
I know because we have reportsraporlar from SeychellesSeyşel Adaları,
246
599000
2000
Seyşel Adaları'ndan raporlarımız var aynı şekilde
10:16
whichhangi fituygun in as well, down here.
247
601000
2000
profile uyan raporlar.
10:18
And I know because
248
603000
3000
Ve bunu biliyorum çünkü
10:21
when you look at the rainfallyağış miktarı,
249
606000
2000
sağanak yağmurlara bakacak olursanız,
10:23
these particularbelirli insectshaşarat, these GlobeKüre SkimmersKevgir
250
608000
2000
bu böcekler, bu Yeryüzü Süzgeçleri
10:25
breeddoğurmak in temporarygeçici rainyağmur waterSu poolshavuzları.
251
610000
4000
geçici oluşan yağmur suyu havuzlarında çoğalabiliyorlar.
10:29
Okay, they layyatırmak theironların eggsyumurta where the seasonalMevsimlik rainsyağmurlar are,
252
614000
2000
Tamam, yumurtalarını sezonsal yağmurların olduğu yerlerde bırakıyorlar
10:31
the monsoonmuson rainsyağmurlar.
253
616000
2000
yani muson yağmurlarında.
10:33
The larvaelarva have to developgeliştirmek very quicklyhızlı bir şekilde.
254
618000
3000
Larva çok çabuk büyümek zorunda.
10:36
They only take sixaltı weekshaftalar. InsteadBunun yerine of 11 monthsay, they're sixaltı weekshaftalar.
255
621000
2000
Sadece 6 haftada oluyor bu. 11 ay yerine 6 haftaları var,
10:38
They're up, and they're off.
256
623000
2000
gelişip hemen vınlıyorlar.
10:40
Now, here we have, in casedurum you can't readokumak at the back,
257
625000
2000
Şimdi, burada elimizde, belki arkadakiler okuyamıyorlardır diye
10:42
the topüst is rainfallyağış miktarı for IndiaHindistan.
258
627000
2000
en yukarıdaki Hindistan'ın sağanak yağmurları.
10:44
And we're startingbaşlangıç in JuneHaziran. So this is the monsoonmuson rainyağmur.
259
629000
3000
Ve hazirandan başlıyoruz. Yani muson yağmurlarından.
10:47
By SeptemberEylül, OctoberEkim, it's dryingkurutma out.
260
632000
2000
Eylül ekim gibi ortalık kurumakta.
10:49
Nothing for these dragonfliesyusufçuk. There is no more seasonalMevsimlik rainyağmur.
261
634000
2000
Yusufçuklar için bir şey yok. Mevsimlik yağmurlar yok.
10:51
They'veOnlar ettik got to go huntingavcılık for seasonalMevsimlik rainyağmur.
262
636000
3000
Bu yağmurlara ulaşmak için çaba sarfetmeleri gerek.
10:54
And they flyuçmak southgüney. As the monsoonmuson withdrawsgeri çekiyor to the southgüney
263
639000
3000
Böylelikle güneye uçuyorlar. Muson güneye indiğinden,
10:57
they come down throughvasitasiyla KarnatakaKarnataka, into KeralaKerala.
264
642000
3000
Karnataka'yı geçip Kerala içlerine gidiyorlar.
11:00
And then they runkoş out of landarazi.
265
645000
2000
Ve gidecek toprak kalmıyor.
11:02
But they are incrediblyinanılmaz good fliersel ilanları. This particularbelirli speciesTürler,
266
647000
2000
Ama bunlar harika uçucular. Özellikle bu tür
11:04
it can flyuçmak for thousandsbinlerce of kilometerskilometre.
267
649000
2000
binlerce kilometre uçabiliyor.
11:06
And it just keepstutar going. And the windrüzgar, the northeastKuzeydoğu windrüzgar
268
651000
2000
Ve böyle sürekli devam ediyor. Ayrıca rüzgar, kuzey-doğu rüzgarı
11:08
swooshesSwooshes it around and carriestaşır it off acrosskarşısında the oceanokyanus to AfricaAfrika,
269
653000
4000
sert bir şekilde esip okyanus üzerinden Afrika'ya taşıyor onları,
11:12
where it's rainingyağmur.
270
657000
3000
yağmurun olduğu yere yani.
11:15
And they are breedingüreme in the rainsyağmurlar of AfricaAfrika.
271
660000
2000
Onlar da Afrika'nın yağmurlarında ürüyorlar.
11:17
Now, this is southeastgüneydoğu AfricaAfrika. It makesmarkaları it look like there are sortçeşit of
272
662000
2000
Şimdi, burası güney-doğu Afrika. Burada gözüken sanki iki tane
11:19
two breedingüreme periodsdönemleri here. It's slightlyhafifçe more complicatedkarmaşık than that.
273
664000
4000
üreme zamanı varmış gibi. Ama bundan biraz daha karmaşık olay.
11:23
What's happeningolay is they are breedingüreme in the monsoonmuson rainsyağmurlar here.
274
668000
3000
Asıl olay ise, yusufçukların burada muson yağmurlarında üremesi.
11:26
And the dragonfliesyusufçuk you can see todaybugün
275
671000
3000
Ve bugün burada gördüğünüz yusufçuklar
11:29
outsidedışında here, on the campuskampus,
276
674000
2000
hemen dışarıda, kampüsün içinde,
11:31
are the younggenç of this generationnesil.
277
676000
3000
bu jenerasyonun gençliği.
11:34
They hatchedyumurtadan out in IndiaHindistan.
278
679000
2000
Yumurtalarından burada , Hindistan'da çıktılar.
11:36
They're looking for somewherebir yerde to breeddoğurmak. If it rainsyağmurlar here they'llacaklar breeddoğurmak.
279
681000
3000
Üremek için yer arıyorlar kendilerine. Eğer yağmur yağarsa burada üreyecekler.
11:39
But mostçoğu of them are going to carrytaşımak on. And nextSonraki stop,
280
684000
2000
Ama çoğunluk burada kalmayacak. Ve diğer durak,
11:41
perhapsbelki only fourdört or fivebeş daysgünler away is going to be EastDoğu AfricaAfrika.
281
686000
3000
belki sadece 4-5 gün uzaklıktaki Doğu Afrika.
11:44
The windrüzgar will swooshSwoosh them out acrosskarşısında here.
282
689000
2000
Rüzgar onları oraya atacak.
11:46
If they passpas the MaldivesMaldivler they mightbelki go and have a look,
283
691000
3000
Eğer Maldivler'i geçmeyi başarırlarsa gidip bir bakarlar,
11:49
nothing there, they'llacaklar carrytaşımak on.
284
694000
2000
hiçbir şey yok, yola devam ederler.
11:51
Here, here, KenyaKenya, EastDoğu AfricaAfrika,
285
696000
5000
Burada, burada, Kenya, Doğu Afrika
11:56
they'veonlar ettik actuallyaslında just come out of a long droughtkuraklık.
286
701000
2000
aslında uzun bir kuraklık döneminden yeni çıkmış oluyorlar.
11:58
Just last weekhafta the rainsyağmurlar brokekırdı. The shortkısa rainsyağmurlar brokekırdı
287
703000
3000
Geçen hafta başladı yağmurlar. Kısa yağmurlar başladı
12:01
and it's rainingyağmur there now.
288
706000
2000
ve yağışlar hala devam ediyor.
12:03
And the dragonfliesyusufçuk are there. I have reportsraporlar from my variousçeşitli contactskontaklar.
289
708000
3000
Ve yusufçuklar orada. Değişik bağlantılarımdan raporlar var elimde.
12:06
The dragonfliesyusufçuk are here now. They're breedingüreme there.
290
711000
2000
Yusufçuklar burada şuan. Ürüyorlar.
12:08
When those guys, they'llacaklar layyatırmak theironların eggsyumurta now.
291
713000
3000
Şimdi yumurtalarını bırakacaklar.
12:11
They'llOnlar olacak hatchkapağı out in sixaltı weekshaftalar. By that time
292
716000
2000
6 haftada yumurtalar çatlayacak. O vakit geldiğinde
12:13
the seasonalMevsimlik rainsyağmurlar have movedtaşındı on. It's not there, it's down here.
293
718000
2000
mevsimlik yağmurlar başka yere gitmiş olacak. Orada değil, burada aşağıda.
12:15
They'llOnlar olacak flyuçmak down here. And the cleverzeki thing is
294
720000
2000
Onlar da aşağıya uçacak. Ve zekice olan şey
12:17
the windrüzgar is always convergingyakınsak to where the rainyağmur is.
295
722000
3000
rüzgar her zaman yağmurlara doğru yaklaşıyor.
12:20
The rainyağmur occursoluşur, these are summeryaz rainsyağmurlar.
296
725000
2000
Yağmur oluşuyor, bunlar yaz yağmuru.
12:22
This is a summeryaz monsoonmuson.
297
727000
2000
Bu bir yaz musonu.
12:24
The sunGüneş is overheadek yük there. SummerYaz rainsyağmurlar in southerngüney AfricaAfrika.
298
729000
3000
Güneş tam tepede. Afrika'nın güneyinde yaz yağmurları var.
12:27
The sunGüneş is overheadek yük, maximummaksimum heatingısıtma,
299
732000
2000
Güneş tepede, en sıcak zamanlar,
12:29
maximummaksimum evaporationbuharlaştırma, maximummaksimum cloudsbulutlar,
300
734000
2000
en çok buharlaşma, en fazla bulutlar,
12:31
maximummaksimum rainfallyağış miktarı,
301
736000
2000
en çok yağmur,
12:33
maximummaksimum opportunitiesfırsatlar for reproductionüreme.
302
738000
2000
en geniş çoğalma olanakları.
12:35
Not only that, because you have this convectionKonveksiyon,
303
740000
4000
Sadece o da değil, bu ısı aktarımı olduğu için,
12:39
you have this risingyükselen of the airhava
304
744000
2000
havanın yükseldiğini görüyoruz
12:41
where it's hotSıcak, airhava is drawnçekilmiş in.
305
746000
2000
hava sıcak olan yere çekiliyor.
12:43
There's a convergenceyakınsama. So, whereverher nerede the rainyağmur is fallingdüşen,
306
748000
3000
Bir yakınsama var. Yani, yağmur nereye yağarsa
12:46
the airhava is drawnçekilmiş towardskarşı it to replacedeğiştirmek the airhava that's risingyükselen.
307
751000
3000
hava da yukarı çıkan havanın yerini almak için o bölgeye çekiliyor.
12:49
So, the little fellowadam that hatcheskapakları out here,
308
754000
3000
Böylece bu ufaklık yumurtadan çıkıyor,
12:52
he getsalır up into the airhava, he is automaticallyotomatik olarak carriedtaşınan
309
757000
2000
havalanıyor, ve otomatikman yağmurun olduğu yere
12:54
to where the rainyağmur is fallingdüşen.
310
759000
2000
taşınıyor.
12:56
LayLay theironların eggsyumurta, nextSonraki generationnesil, they come up,
311
761000
3000
Yumurtaları bırakıyor, sonraki jenerasyon ortaya çıkıp
12:59
automaticallyotomatik olarak carriedtaşınan to where the rainyağmur is fallingdüşen.
312
764000
2000
onlar bu sefer otomatikman yağmurun olduğu yere gidiyor.
13:01
It's now back there. They come out, it's time to come back.
313
766000
3000
Şimdi hala geride. Ortaya çıktılar, geri dönme vakti geldi.
13:04
So, in fourdört generationsnesiller, one, two, threeüç,
314
769000
2000
4 nesilde, bir, iki, üç
13:06
fourdört and then back.
315
771000
2000
4 ve tekrar.
13:08
A completetamamlayınız circuitdevre of the IndianHint OceanOkyanus.
316
773000
3000
Hint Okyanusu'nuın tam bir devir döngüsü.
13:11
This is a circuitdevre of about 16,000 kilometerskilometre.
317
776000
5000
Bu döngü 16.000 kilometreden oluşuyor.
13:16
16,000 kilometerskilometre, fourdört generationsnesiller, mindus you,
318
781000
4000
16.000 km, 4 nesil, hatırlatırım
13:20
for a two inchinç long insectböcek. It's quiteoldukça incredibleinanılmaz.
319
785000
2000
bunlar 5 cmlik böcekler. Bu harika bir şey.
13:22
Those of you from NorthKuzey AmericaAmerika
320
787000
2000
Kuzey Amerikalılar varsa aranızda
13:24
will be familiartanıdık with the MonarchHükümdar butterflykelebek.
321
789000
3000
Kral Kelebeği'ni yakından tanırlar.
13:27
WhichHangi, up untila kadar now has had the longestEn uzun knownbilinen insectböcek migrationgöç.
322
792000
3000
O ki, şu ana kadar en uzun göç etme rekorunu elinde bulunduruyordu böcekler arasında.
13:30
It's only halfyarım the lengthuzunluk of this one.
323
795000
2000
Ve sadece yusufçukların yarısı kadar mesafeyle.
13:32
And this crossinggeçit here, of the oceanokyanus,
324
797000
2000
Ve bu okyanusu katetme hadisesi,
13:34
is the only trulygerçekten regulardüzenli transoceanictransoceanic crossinggeçit
325
799000
5000
tüm böcekler arasında okyanuslar arası yolculuğun
13:39
of any insectböcek.
326
804000
2000
tek örneğidir.
13:41
A quiteoldukça incredibleinanılmaz featfeat.
327
806000
2000
Muazzam bir başarı.
13:43
And I only stumbledtökezledi on this because I was livingyaşam in MalMalé,
328
808000
2000
Ve bu olayı tesadüfen bulmamın sebebi de; Male'de
13:45
in MaldivesMaldivler for long enoughyeterli
329
810000
2000
Maldivler'de özel bir şeylerin
13:47
for it to percolatesüzülmek into my brainbeyin
330
812000
2000
döndüğü fikrinin beynime sızacağı
13:49
that something ratherdaha doğrusu specialözel was going on.
331
814000
4000
kadar uzun yaşamamdır buralarda.
13:53
But dragonfliesyusufçuk are not the only creaturesyaratıklar that make the crossinggeçit.
332
818000
2000
Ama bu yolculuğu yapanlar sadece yusufçuklar değil.
13:55
There is more to the storyÖykü.
333
820000
2000
Hikayenin devamı da var.
13:57
I'm alsoAyrıca interestedilgili in birdskuşlar. And I'm familiartanıdık
334
822000
2000
Ben kuşlarla da ilgileniyorum. Ve bu türle
13:59
with this fellowadam. This is a ratherdaha doğrusu specialözel birdkuş.
335
824000
2000
aşinayım. Bu özel bir kuş türü.
14:01
It's a falconŞahin. It's calleddenilen the easterndoğu red-footedKırmızı Ayaklı falconŞahin, obviouslybelli ki.
336
826000
3000
Bu bir şahin. Adına da doğulu kızıl-ayak şahini diyorlar, göründüğü gibi.
14:04
But it's alsoAyrıca calleddenilen the AmurAmur FalconŞahin.
337
829000
2000
Ama aynı zamanda Amur Şahini de.
14:06
And it's calleddenilen the AmurAmur FalconŞahin
338
831000
2000
Buna bu isim verilmiş çünkü Amur'da
14:08
because it breedsırkları in AmurlandAmurland.
339
833000
3000
ürüyor.
14:11
WhichHangi is an areaalan alonguzun bir the AmurAmur RiverNehir, whichhangi is up here.
340
836000
2000
O bölge de Amur Nehri'nin olduğu bölge, yani burası.
14:13
It's the bordersınır, much of it is the bordersınır
341
838000
2000
Bu bir sınır, burası Çin'le Rusya arasındaki
14:15
betweenarasında ChinaÇin and RussiaRusya, up here in the faruzak eastDoğu.
342
840000
3000
sınırın çoğunluğunu oluşturan bir nehir, buradan ta uzak doğuya kadar.
14:18
So, SiberiaSibirya, ManchuriaMançurya.
343
843000
2000
Yani Sibirya, Mançurya.
14:20
And that's where it breedsırkları.
344
845000
2000
Ve bu kuş burada çoğalıyor.
14:22
And if you're a falconŞahin it's quiteoldukça a niceGüzel placeyer to be in the summeryaz.
345
847000
2000
Eğer bir şahinseniz yazın buraları tam size göre.
14:24
But it's a prettygüzel miserablesefil placeyer to be in the winterkış.
346
849000
2000
Fakat ne yazık ki kışları değil.
14:26
It's, well, you can imaginehayal etmek.
347
851000
2000
Kışlar, yani tahmin ettiğiniz gibi.
14:28
So, as any sensiblemantıklı birdkuş would do,
348
853000
4000
Böylece mantıklı bir kuşun yapacağı gibi,
14:32
he moveshamle southgüney. They movehareket southgüney. The wholebütün populationnüfus moveshamle southgüney.
349
857000
3000
güneye uçuyor. Bunlar güneye uçuyor. Tüm popülasyon güneye gidiyor.
14:35
But then the beingolmak sensiblemantıklı stoppeddurduruldu.
350
860000
2000
Ama sonra mantıklı olma durumu kayboluyor.
14:37
So, now they don't stop here, or even down here.
351
862000
2000
Burada durmuyorlar, hatta burada da.
14:39
No, they turndönüş acrosskarşısında here.
352
864000
2000
Hayır, buradan bir dönüş yapıyorlar.
14:41
They have a little refuelingyakıt stop in northeasternkuzeydoğu IndiaHindistan.
353
866000
4000
Hindistan'ın kuzey-doğusunda benzin takviyesi yapıyorlar.
14:45
They come to the latitudeEnlem of about MumbaiMumbai or GoaGoa.
354
870000
3000
Bombay'ın ya da Goa'nın enlemine geliyorlar.
14:48
And then they strikegrev out acrosskarşısında the oceanokyanus, down to KenyaKenya.
355
873000
2000
Sonra da Kenya'ya kadar uçuyorlar okyanusu geçip.
14:50
And down here, and they winterkış down here [in southerngüney AfricaAfrika].
356
875000
3000
Ve burada aşağılarda kışlarını geçiriyorlar. (Afrika'nın güneyinde)
14:53
Incredibleİnanılmaz. This is the mostçoğu extraordinaryolağanüstü migrationgöç
357
878000
3000
Harika. Bu bir kuşun yapabileceği en sıradışı
14:56
of any birdkuş of preyAv. A quiteoldukça incredibleinanılmaz migrationgöç.
358
881000
3000
göç etme hadisesi. Müthiş bir göç.
14:59
And they are not the only one that makesmarkaları the crossinggeçit.
359
884000
2000
Ve bunlar da bu geçişi yalnız yapmıyor.
15:01
They have the mostçoğu incredibleinanılmaz journeyseyahat, but severalbirkaç make the crossinggeçit from IndiaHindistan
360
886000
3000
Onların yolculuğu en harika olanından, ama bir kaç tür Hindistan'dan Afrika'ya
15:04
to AfricaAfrika. Includesİçerir this one, the hobbyhobi.
361
889000
2000
yolculuk ediyor. Bu da dahil, yani Hobi.
15:06
This fellowadam is a very niceGüzel birdkuş, this is the PiedAlaca cuckooguguk kuşu.
362
891000
2000
Bu çok güzel bir kuş, bu Alacalı guguk kuşu.
15:08
Those of you from northernkuzey IndiaHindistan will be familiartanıdık with this.
363
893000
2000
Hindistan'ın kuzeyinden gelenleriniz tanıyacaktır bu kuşu.
15:10
It comesgeliyor with the monsoonsmuson yağmurlarını.
364
895000
2000
Bunlar musonlarla birlikte gelir.
15:12
This time of yearyıl they crossçapraz back to AfricaAfrika.
365
897000
3000
Yılın bu zamanları Afrika'ya geri dönüş yaparlar.
15:15
And this guy, the rollerrulman, a ratherdaha doğrusu beautifulgüzel birdkuş.
366
900000
2000
Ve bu arkadaş, Taklacı güvercin, çok güzel bir kuş bu da.
15:17
It's knownbilinen as the EurasianAvrasya RollerSilindir. In IndiaHindistan it occursoluşur in the northwestKuzey Batı,
367
902000
3000
Buna Avrasya Taklacısı derler. Hindistan'ın kuzey-doğusunda
15:20
so it's knownbilinen as the KashmirKaşmir RollerSilindir.
368
905000
3000
yaşar o yüzden bir adı da Keşmir Taklacı'dır.
15:23
And these birdskuşlar, what I've donetamam is I've complieduyulması all the recordskayıtlar,
369
908000
2000
Ve bu kuşlar, yaptığım şey bütün kayıtları topladım,
15:25
all the availablemevcut recordskayıtlar of these birdskuşlar,
370
910000
2000
tüm uygun kayıtları bu kuşlarla ilgili,
15:27
put them togetherbirlikte, and foundbulunan out they migrategöç at exactlykesinlikle the sameaynı time
371
912000
2000
bir araya getirdim, ve öğrendim ki bunlar yusufçuklarla tamamiyle aynı anda
15:29
as the dragonfliesyusufçuk.
372
914000
2000
göç ediyorlar.
15:31
They make use of exactlykesinlikle the sameaynı windsrüzgarlar.
373
916000
2000
Tamı tamına aynı rüzgarları kullanıyorlar.
15:33
They travelseyahat at exactlykesinlikle the sameaynı time with the sameaynı windsrüzgarlar
374
918000
2000
Okyanusu geçmek için aynı rüzgarları ve zamanı
15:35
to make the crossinggeçit. I know they travelseyahat at the sameaynı altitudeRakım.
375
920000
3000
kullanıyorlar. Biliyorum ki aynı yükseklikte uçuyorlar.
15:38
It's knownbilinen about the AmurAmur FalconŞahin. This guy, unfortunatelyne yazık ki,
376
923000
2000
Amur Şahini hakkında bilinir, bu adam malesef
15:40
one of these metmet an unfortunateşanssız endson.
377
925000
2000
talihsiz sonu olanlardan.
15:42
He was flyinguçan off the coastsahil of GoaGoa,
378
927000
3000
Goa kıyılarında uçarken,
15:45
21 yearsyıl agoönce, 1988. OctoberEkim, 1988.
379
930000
3000
21 yıl önce, 1988'de, Ekim 1988.
15:48
An IndianHint NavyDeniz Kuvvetleri jetjet was flyinguçan off GoaGoa,
380
933000
2000
Bir Hint donanma jeti Goa dolaylarında uçarken,
15:50
bangpatlama! In the middleorta of the night. FortunatelyNeyse ki, a two enginemotor jetjet
381
935000
3000
gümm, gecenin bir yarısı, iyi ki de 2 motorlu bir uçak,
15:53
got back to basebaz, and they pulledçekti the remainskalıntılar of one of these [EurasianAvrasya RollersSilindirler] out.
382
938000
3000
üsse geri döndü, ve bu Avrasya Taklacısı'nın geri kalanlarını motorun içinden çıkarmak zorunda kaldılar.
15:56
FlyingUçan at night over the IndianHint OceanOkyanus 2,424 metersmetre.
383
941000
4000
Hint Okyanusu'nda geceleyin 2,424 metrede uçarken.
16:00
SameAynı heightyükseklik as the dragonfliesyusufçuk go.
384
945000
2000
Yusufçukların uçtuğu yükseklik yani.
16:02
So, they are usingkullanma the sameaynı windsrüzgarlar.
385
947000
2000
Evet, aynı rüzgarları kullanıyorlar.
16:04
And the other thing, the other importantönemli factorfaktör
386
949000
2000
Diğer bir nokta, diğer önemli nokta da,
16:06
for all these birdskuşlar, all mediumorta sizedboy fellowsarkadaşlar,
387
951000
3000
tüm kuşlar için, tüm orta boyutlu türler,
16:09
and this includesiçerir the nextSonraki slidekaymak as well, whichhangi is a bee-eaterarı kuşugiller.
388
954000
3000
ve bu bir sonraki slayttaki için de geçerli, Arı-yiyici için.
16:12
Bee-eatersBee-eaters eatyemek beesArılar. This one has a niceGüzel bluemavi cheekyanak.
389
957000
2000
Arı-yiyiciler arıları yer. Bunun güzel mavi bir çenesi var.
16:14
It's a Blue-cheekedMavi yanaklı Bee-eaterArı kuşugiller.
390
959000
3000
Bu bir Mavi çeneli Arı yiyici.
16:17
And everyher one of these birdskuşlar that makesmarkaları the crossinggeçit
391
962000
2000
Ve Hindistan'dan Afrika'ya göç eden tüm kuşlar
16:19
from IndiaHindistan to EastDoğu AfricaAfrika
392
964000
2000
böcekleri yer,
16:21
eatsyiyor insectshaşarat, largegeniş insectshaşarat,
393
966000
3000
büyük böcekleri,
16:24
the sizeboyut of dragonfliesyusufçuk. Thank you very much.
394
969000
3000
yusufçuk büyüklüğündeki böcekleri. Çok teşekürler.
16:27
(ApplauseAlkış)
395
972000
5000
(Alkış)
Translated by Mehmet Kafkaslıgil
Reviewed by Sancak Gülgen

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Charles Anderson - Marine biologist
Charles Anderson studies marine life in the Maldives, a nation of coral atolls in the Indian ocean.

Why you should listen

Since 1983, Charles Anderson has lived and worked in the Maldives, a group of more than 1,000 coral islands that is the world's lowest-lying country. Marine life here is rich and fascinating, and Anderson has been instrumental in identifying it and promoting its preservation. This year, the Maldives became the first nation to ban shark fishing, after recognizing that the decline in live sharks was impacting the lucrative tourist trade.

Anderson has discovered several new species of fish, and was awarded the President of Maldives Award for Service to Fisheries in 1995, the only non-Maldivian ever to receive this honor. He and his wife, Susan, run several whale-watching trips each year where tourists take part in a national survey of cetaceans (whales and dolphins). recently, Anderson has identified the world's longest insect migration: the 18,000 km flight of tiny Pantala flavescens dragonflies back and forth across the Indian Ocean. He has found that the migration begins in India and proceeds via the Maldives (a mystifying stopover, because freshwater is scarce on these low-lying atolls) and the Seychelles -- and then all the way to East Africa.

More profile about the speaker
Charles Anderson | Speaker | TED.com