ABOUT THE SPEAKER
Philip K. Howard - Legal activist
Philip K. Howard is the founder of Common Good, a drive to overhaul the US legal system. His new book is 'The Rule of Nobody.'

Why you should listen

We love to laugh at America’s warning-label culture (the bag of airline peanuts that says Caution: Contains Nuts). But more troubling are the everyday acts of silence and loss promoted by the fear of being sued. Your doctor might not speak to you frankly; your kids’ principal might not feel he has the right to remove bad teachers.

Attorney Philip K. Howard founded the nonpartisan group Common Good to combat this culture and reform several key areas of our legal system. Among Common Good’s suggestions: specialized health care courts, which would give lower but smarter awards, and a project with the NYC Board of Ed and the Teachers Union to overhaul the disciplinary system in New York public schools. His new book is The Rule of Nobody: Saving America from Dead Laws and Broken Government.

More profile about the speaker
Philip K. Howard | Speaker | TED.com
TED2010

Philip K. Howard: Four ways to fix a broken legal system

Philip Howard: Bozulmuş bir hukuk sistemini düzeltmenin dört yolu

Filmed:
713,820 views

Ozgurlukler ulkesi bir hukuk mayin tarlasina donustu, diyor Philip K. Howard -- ozellikle is hayatlari dava edilme korkusuyla felce ugramis olan ogretmenler ve doktorlar icin. Cozum nedir? Bir avukat olan Howard'in Amerikan kanunlarini basitlestirmek icin dort onerisi var.
- Legal activist
Philip K. Howard is the founder of Common Good, a drive to overhaul the US legal system. His new book is 'The Rule of Nobody.' Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
I've always been interestedilgili in
0
0
3000
Resmi kurumlar ve insan davranisi
00:18
the relationshipilişki of formalbiçimsel structuresyapıları and humaninsan behaviordavranış.
1
3000
4000
arasindaki iliski her zaman ilgimi cekmistir.
00:22
If you buildinşa etmek a widegeniş roadyol out to the outskirtsdisi of townkasaba, people will movehareket there.
2
7000
4000
Eger bir kasabanin disina genis bir otoyol yaparsaniz insanlar oralara tasinacaktir.
00:26
Well, lawhukuk is alsoAyrıca a powerfulgüçlü driversürücü
3
11000
4000
Iste, hukuk da insan davranisi icin boyle
00:30
of humaninsan behaviordavranış.
4
15000
2000
cekim gucu olan bir sey.
00:32
And what I'd like to discusstartışmak todaybugün
5
17000
2000
Bugun tartismak istedigim konu;
00:34
is the need to overhaulrevizyon and simplifybasitleştirmek the lawhukuk
6
19000
3000
hukuk sistemini nasil basitlestirelim ki
00:37
to releaseserbest bırakmak the energyenerji and passiontutku
7
22000
3000
Amerikan vatandaslarinin icindeki istek ve enerji
00:40
of AmericansAmerikalılar, so that we can beginbaşla
8
25000
2000
ortaya ciksin
00:42
to addressadres the challengeszorluklar of our societytoplum.
9
27000
3000
ve toplumun sorunlarina egilmeye baslayalim.
00:45
You mightbelki have noticedfark that lawhukuk has grownyetişkin
10
30000
3000
Hukukun son 15-20 yilda hayatimizda
00:48
progressivelydevamlı olarak denserdaha yoğun in your liveshayatları over the last decadeonyıl or two.
11
33000
3000
giderek yogun bir yer tuttugunun belki farkindasiniz.
00:51
If you runkoş a business, it's hardzor to do much of anything
12
36000
4000
Eger bir isverenseniz avukatiniza danismadan
00:55
withoutolmadan callingçağrı your generalgenel counselavukat.
13
40000
2000
bir sey yapmanin ne kadar guc oldugunu bilirsiniz.
00:57
IndeedGerçekten de, there is this phenomenonfenomen now
14
42000
2000
Aslinda gunumuzde yeni bir durum da su
00:59
where the generalgenel counselsöğütlerini are becomingolma the CEOsCEO'ları.
15
44000
3000
avukatlar sirketlerde CEO olarak gorev almaya basladi.
01:02
It's a little bitbit like the InvasionInvasion Of The BodyVücut SnatchersHırsızları.
16
47000
3000
Biraz Beden Hirsizlarinin Istilasi gibi.
01:05
You need a lawyeravukat to runkoş the companyşirket,
17
50000
2000
Sirtketi yonetmek icin bir avukat gerekli
01:07
because there's so much lawhukuk.
18
52000
2000
cunku kanunlar cok fazla.
01:09
But it's not just business that's affectedetkilenmiş by this,
19
54000
3000
Fakat bundan etkilenen sadece isyerleri degil.
01:12
it's actuallyaslında pressedpreslenmiş down into the dailygünlük activitiesfaaliyetler
20
57000
2000
Siradan insanlarin
01:14
of ordinarysıradan people.
21
59000
2000
gunluk faaliyetlerine de girmis durumda.
01:16
A coupleçift of yearsyıl agoönce I was hikingHiking nearyakın CodyCody, WyomingWyoming.
22
61000
4000
Bir kac sene once Cody, Wyoming'te doga yuruyusu yapiyordum.
01:20
It was in a grizzlyboz ayı bearayı preservekorumak,
23
65000
2000
Burasi bir boz ayi koruma alaniymis
01:22
althougholmasına rağmen no one told me that before we wentgitti.
24
67000
2000
ama gitmeden once bunu bana kimse soylemedi.
01:24
And our guidekılavuz was a localyerel scienceBilim teacheröğretmen.
25
69000
4000
Rehberimiz yerel bir fen bilgisi ogretmeniydi.
01:28
She was whollytamamen unconcernedumursamaz about the bearsayılar,
26
73000
2000
Ayilari hic umursamiyor ama
01:30
but she was terrifieddehşete of lawyersavukatları.
27
75000
3000
avukatlardan ödü kopuyordu.
01:33
The storieshikayeleri startedbaşladı pouringdökme out.
28
78000
2000
Hikayesini anlatmaya basladi.
01:35
She'dOnun böyle birşey yapacağını just been involvedilgili in an episodeBölüm where a parentebeveyn
29
80000
2000
Odevini gec teslim eden bir ogrencinin
01:37
had threatenedtehdit to suedava the schoolokul
30
82000
3000
notunu yuzde 10 dusurdugu icin
01:40
because she loweredalçaltılmış the gradesınıf of the studentÖğrenci by 10 percentyüzde
31
85000
2000
okulu dava etmekle tehdit eden
01:42
when he turneddönük the paperkâğıt in lategeç.
32
87000
2000
bir ebeveynle ilgiliydi olay.
01:44
The principalAsıl adı didn't want to standdurmak up to the parentebeveyn
33
89000
2000
Okul muduru bir hukuk mucadelesine girmekten cekindigi icin
01:46
because he didn't want to get draggedsürüklenen into some legalyasal proceedingsişlemleri.
34
91000
3000
ebeveyne karsi gelmek istemiyordu.
01:49
So, she had to go to meetingtoplantı after meetingtoplantı, sameaynı argumentsargümanlar madeyapılmış
35
94000
2000
Bu yuzden ogretmen birbiri ardina bir yigin toplantiya katilip
01:51
over and over again.
36
96000
2000
ayni savunmada bulunmak zorunda kaldi.
01:53
After 30 daysgünler of sleeplessuykusuz nightsgece, she finallyen sonunda capitulatedona teslim
37
98000
3000
30 uykusuz gecenin sonunda teslim oldu
01:56
and raisedkalkık the gradesınıf.
38
101000
2000
ve notu yukseltti.
01:58
She said, "Life'sHayatın too shortkısa, I just can't keep going with this."
39
103000
3000
Soyle dedi, " Hayat cok kisa, bu sekilde devam edemezdim."
02:01
About the sameaynı time, she was going to take two studentsöğrencilerin to a leadershipliderlik conferencekonferans
40
106000
3000
Yine o siralarda, iki ogrencisini bir kac saat mesafedeki Laramie'ye
02:04
in LaramieLaramie, whichhangi is a coupleçift of hourssaatler away,
41
109000
3000
liderlik konferansina goturecekti,
02:07
and she was going to drivesürücü them in her cararaba,
42
112000
2000
ve cocuklari kendi arabasinda goturmeyi planlarken
02:09
but the schoolokul said, "No, you can't drivesürücü them in the cararaba
43
114000
2000
okul, " Hayir, sorumluluk sebebleriyle
02:11
for liabilityyükümlülük reasonsnedenleri.
44
116000
2000
bunu yapamazsin.", dedi.
02:13
You have to go in a schoolokul busotobüs."
45
118000
2000
Okul otobusu ile gitmeniz gerekiyor."
02:15
So, they providedsağlanan a busotobüs that heldbekletilen 60 people
46
120000
3000
Boylece, 60 kisilik bir otobus ayarlandi
02:18
and drovesürdü the threeüç of them back and forthileri
47
123000
2000
ve 3 kisi birkac saatlik
02:20
severalbirkaç hourssaatler to LaramieLaramie.
48
125000
2000
Laramie'ye otobusle gitti vr geldi.
02:22
Her husbandkoca is alsoAyrıca a scienceBilim teacheröğretmen,
49
127000
3000
Rehberimizin kocasi da fen bilgisi ogretmeni
02:25
and he takes his biologyBiyoloji classsınıf on a hikeyürüyüş
50
130000
3000
ve ogrencilerini yakin bir milli parka
02:28
in the nearbyyakında nationalUlusal parkpark.
51
133000
3000
doga yuruyusune gotururmus hep.
02:31
But he was told he couldn'tcould go on the hikeyürüyüş this yearyıl
52
136000
2000
Ama bu sene sinifindaki bir ogrenci ozurlu oldugu icin
02:33
because one of the studentsöğrencilerin in the classsınıf was disabledengelli,
53
138000
3000
gezinin yapilmayacagi bildirilmis,
02:36
so the other 25 studentsöğrencilerin didn't get to go on the hikeyürüyüş eitherya.
54
141000
4000
boylece diger 25 ogrenci de doga yuruyusune gidememis.
02:40
At the endson of this day I could have filleddolu a bookkitap
55
145000
3000
Gunun sonunda tek bir ogretmenin
02:43
just with storieshikayeleri about lawhukuk
56
148000
2000
hukuk sistemiyle ilgili hikayeleriyle bir kitap
02:45
from this one teacheröğretmen.
57
150000
2000
doldurabilirdim.
02:47
Now, we'vebiz ettik been taughtöğretilen to believe that lawhukuk
58
152000
2000
Hukukun ozgurlugun temeli oldugu
02:49
is the foundationvakıf of freedomözgürlük.
59
154000
3000
ogretilmistir bizlere.
02:52
But somehowbir şekilde or anotherbir diğeri, in the last coupleçift of decadeson yıllar,
60
157000
2000
Ama her nasil olduysa, son 15-20 senede
02:54
the landarazi of the freeücretsiz has becomeolmak a legalyasal minefieldMayın Tarlası.
61
159000
4000
ozgurlukler ulkesi bir hukuk mayin tarlasina donustu.
02:58
It's really changeddeğişmiş our liveshayatları in waysyolları
62
163000
3000
Hayatimizi farkinda olmadan
03:01
that are sortçeşit of imperceptiblealgılanamaz;
63
166000
2000
degistirdi.
03:03
and yethenüz, when you pullÇek back, you see it all the time.
64
168000
2000
Geriye cekilip de baktiginizda goreceksiniz,
03:05
It's changeddeğişmiş the way we talk. I was talkingkonuşma to a
65
170000
2000
konusma seklimizi degistirdi. North Carolina'dan
03:07
pediatriciançocuk doktoru friendarkadaş
66
172000
2000
cocuk doktoru bir arkadasimla
03:09
in NorthKuzey CarolinaCarolina. He said,
67
174000
2000
konusuyordum. Dedi ki,
03:11
"Well you know, I don't dealanlaştık mı with patientshastalar the sameaynı way anymoreartık.
68
176000
3000
"Hastalarimla iliskim eskisi gibi degil.
03:14
You wouldn'tolmaz want to say something off-the-cuffhazırlıksız
69
179000
3000
Sonradan aleyhime kullanilabilir korkusuyla
03:17
that mightbelki be used againstkarşısında you."
70
182000
3000
dogaclama bir seyler soylemekten kaciniyorum."
03:20
This is a doctordoktor, whosekimin life is caringsempatik for people.
71
185000
3000
Bu hayati insanlarla ilgilenmek olan bir doktor.
03:23
My ownkendi lawhukuk firmfirma has a listliste of questionssorular
72
188000
3000
Benim hukuk firmamda adaylarla
03:26
that I'm not allowedizin to asksormak
73
191000
2000
mulakat sirasinda sorulmasi yasak
03:28
when interviewinggörüşme candidatesadaylar,
74
193000
2000
olan bazi sorular var.
03:30
suchböyle as the sinisteruğursuz questionsoru,
75
195000
2000
Mesela art niyet yuklu
03:32
bulgingşişkin with hiddengizli motivesmotifleri and innuendoima,
76
197000
4000
sinsi soru,
03:36
"Where are you from?"
77
201000
2000
"Nerelisiniz?"
03:38
(LaughterKahkaha)
78
203000
2000
(Gulusmeler)
03:40
Now for 20 yearsyıl, torthaksız fiil reformersReformcular have been soundingsondaj the alarmalarm
79
205000
4000
20 yil kadardir, haksiz fiil reformu uzerine calisanlar
03:44
that lawsuitsaçılan davalar are out of controlkontrol.
80
209000
2000
davalarin cigirdan ciktigi sinyalini vermekteler.
03:46
And we readokumak everyher oncebir Zamanlar in while
81
211000
2000
Zaman zaman cilgin dava haberlerini goruyoruz;
03:48
about these crazyçılgın lawsuitsaçılan davalar, like the guy
82
213000
2000
mesela Washington DC'de pantolonunu
03:50
in the DistrictBölge of ColumbiaColumbia who sueddava his drykuru cleanerstemizleyiciler for 54 millionmilyon dollarsdolar
83
215000
4000
kaybettigi icin kuru temizlemecisi aleyhine
03:54
because they lostkayıp his pairçift of pantspantolon.
84
219000
2000
54 milyon dolarlik dava acan adam gibi.
03:56
The casedurum wentgitti on for two yearsyıl; I think he's still appealingçekici the casedurum.
85
221000
3000
Dava iki sene surdu. Sanirim hala temyizde.
03:59
But the realitygerçeklik is, these crazyçılgın casesvakalar
86
224000
3000
Ama isin asli su,
04:02
are relativelyNispeten rarenadir. They don't usuallygenellikle winkazanmak.
87
227000
3000
bu cilgin davalar sayica az. Cogunlukla kazanmiyorlar.
04:05
And the totalGenel Toplam of directdirekt torthaksız fiil costmaliyet
88
230000
2000
Bu ulkede haksiz fiil davalarinin orani
04:07
in this countryülke is about two percentyüzde,
89
232000
2000
yuzde iki kadar ki bu oran
04:09
whichhangi is twiceiki defa as much as in other countriesülkeler
90
234000
3000
diger ulkelerin iki kati kadar.
04:12
but, as taxesvergileri go, hardlyzorlukla cripplingfelce uğratan.
91
237000
4000
Bu vergiler acisindan cok sarsici degil.
04:16
But the directdirekt costsmaliyetler are really only the tipbahşiş of the icebergbuzdağı.
92
241000
4000
Ama dogrudan maliyeti aslinda buz daginin ucu.
04:20
What's happenedolmuş here, again,
93
245000
2000
Burada olan su,
04:22
almostneredeyse withoutolmadan our knowingbilme,
94
247000
2000
biz farkinda bile olmadan
04:24
is our culturekültür has changeddeğişmiş.
95
249000
3000
kulturumuz degisiyor.
04:27
People no longeruzun feel freeücretsiz
96
252000
2000
Insanlar sagduyulari ile
04:29
to actdavranmak on theironların besten iyi judgmentyargı.
97
254000
2000
davranmaktan korkuyorlar.
04:31
So, what do we do about it?
98
256000
2000
Bu konuda ne yapabiliriz?
04:33
We certainlykesinlikle don't want to give up the rightshaklar,
99
258000
2000
Insanlar bize yanlis birsey yaptiginda mahkemeye basvurma
04:35
when people do something wrongyanlış, to seekaramak redresstazminat in the courtsmahkemeler.
100
260000
3000
hakkimizdan vazgecmeyi kesinlikle istemiyoruz.
04:38
We need regulationdüzenleme to make sure
101
263000
2000
Mesela insanlar cevreyi kirletmesin diye
04:40
people don't pollutekirletmek and suchböyle.
102
265000
2000
yasalar koyulsun istiyoruz.
04:42
We lackeksiklik even a vocabularykelime hazinesi to dealanlaştık mı with
103
267000
2000
Bu problemle ilgili sozcuklerimiz
04:44
this problemsorun,
104
269000
2000
bile yetersiz.
04:46
and that's because we have the wrongyanlış frameçerçeve of referencereferans.
105
271000
3000
Cunku referans catimiz yanlis.
04:49
We'veBiz ettik been trainedeğitilmiş to think that the way to look at everyher disputeanlaşmazlık,
106
274000
3000
Her ihtilafa sanki bir kisisel hak ihlaliymis gibi
04:52
everyher issuekonu, is a mattermadde of kindtür of individualbireysel rightshaklar.
107
277000
3000
bakmaya sartlandirilmisiz.
04:55
And so we peerakran throughvasitasiyla a legalyasal microscopemikroskop, and look at everything.
108
280000
3000
Bu yuzden herseyi yasal bir mikroskopla inceliyoruz.
04:58
Is it possiblemümkün that there are extenuatinghafifletici circumstanceskoşullar
109
283000
4000
Acaba Cody, Wyoming'te yasayan Johnny'nin
05:02
that explainaçıklamak why JohnnyJohnny
110
287000
2000
odevini gec teslim etmesinde
05:04
turneddönük his paperkâğıt in lategeç in CodyCody, WyomingWyoming?
111
289000
4000
hafifletici sebepler var miydi?
05:08
Is it possiblemümkün that the doctordoktor
112
293000
2000
Hastanin durumu kotuye gittiginde
05:10
mightbelki have donetamam something differentlyfarklı olarak when the sickhasta personkişi getsalır sickerdaha da hasta?
113
295000
3000
doktor farkli bir seyler yapmis olabilir miydi?
05:13
And of coursekurs the hindsightGez biasönyargı is perfectmükemmel.
114
298000
3000
Ve tabi sonucu bilerek onyargi gelistirmek harika bir sey.
05:16
There's always a differentfarklı scenariosenaryo that you can sketchkroki out
115
301000
3000
Su veya bu farkli yapilabilirdi diye farkli
05:19
where it's possiblemümkün that something could have been donetamam differentlyfarklı olarak.
116
304000
2000
senaryolar gelistirmek her zaman mumkun.
05:21
And yethenüz, we'vebiz ettik been trainedeğitilmiş to squintşaşı into this legalyasal microscopemikroskop,
117
306000
5000
Ve bizler mukemmel bir toplumu baz alip
05:26
hopingumut that we can judgehakim any disputeanlaşmazlık
118
311000
3000
yasal mikroskoptan bakarak her turlu anlasmazligi
05:29
againstkarşısında the standardstandart of a perfectmükemmel societytoplum,
119
314000
3000
yargilayabilecegimiz seklinde sartlanmisiz.
05:32
where everyoneherkes will agreeanlaşmak what's fairadil,
120
317000
2000
Oyle ki bu toplumda herkes sanki adil olan konusunda hemfikir,
05:34
and where accidentskazalar will be extinctsoyu tükenmiş,
121
319000
3000
kazalarin nesli tukenmis ve
05:37
riskrisk will be no more.
122
322000
3000
risk alma diye bir sey kalmamis.
05:40
Of coursekurs, this is UtopiaÜtopya;
123
325000
2000
Tabi ki bu bir Utopyadir,
05:42
it's a formulaformül for paralysisfelç, not freedomözgürlük.
124
327000
3000
felce ugramanin recetesidir ve bu ozgurluk degildir.
05:45
It's not the basistemel of the rulekural of lawhukuk,
125
330000
2000
Hukukun ustunlugunun temeli degildir,
05:47
it's not the basistemel of a freeücretsiz societytoplum.
126
332000
3000
ozgur bir toplumun temeli degildir.
05:50
So, now I have the first of fourdört propositionsönermeler
127
335000
3000
Hukuku basitlestirmek icin sizlere sunmak istedigim
05:53
I'm going to leaveayrılmak with you about how you simplifybasitleştirmek the lawhukuk:
128
338000
3000
dort onerinin birincisi su:
05:56
You've got to judgehakim lawhukuk mainlyağırlıklı olarak
129
341000
2000
Tek tek ihtilaflar yerine, hukukun toplumun geneli
05:58
by its effectEfekt on the broadergeniş societytoplum,
130
343000
3000
uzerindeki etkisine
06:01
not individualbireysel disputesanlaşmazlıkları.
131
346000
2000
bakmaliyiz.
06:03
AbsolutelyKesinlikle vitalhayati.
132
348000
2000
Bu cok hayati bir konu.
06:05
So, let's pullÇek back from the anecdotesanekdotlar for a secondikinci
133
350000
2000
Soyle bir geri cekilip toplumumuza
06:07
and look at our societytoplum from highyüksek aboveyukarıdaki.
134
352000
2000
yukaridan bir bakalim.
06:09
Is it workingçalışma?
135
354000
2000
Toplumumuzun isleyisi nasil?
06:11
What does the macro-dataMakro-veri showgöstermek us?
136
356000
2000
Makro veriler neyi gosteriyor?
06:13
Well, the healthcaresağlık hizmeti systemsistem has been transformeddönüştürülmüş:
137
358000
3000
Saglik sistemi buyuk olcude degisti.
06:16
a culturekültür pervadedtemeline with defensivenessdefensiveness,
138
361000
3000
Kulturumuzde savunmanin rolu artti.
06:19
universalevrensel distrustgüvensizlik of the systemsistem of justiceadalet,
139
364000
3000
Adalet sistemine guven azaldi.
06:22
universalevrensel practiceuygulama of defensivesavunma medicinetıp.
140
367000
3000
Korunmali saglik uygulamasi yayginlasti.
06:25
It's very hardzor to measureölçmek
141
370000
2000
Bunlari olcmek cok guc
06:27
because there are mixedkarışık motivesmotifleri.
142
372000
2000
cunku burada karmasik guduler rol oynuyor.
06:29
DoctorsDoktorlar can make more on orderingsipariş teststestler sometimesara sıra,
143
374000
3000
Bazen doktorlar daha cok test isteyerek daha fazla kazanabiliyorlar.
06:32
and alsoAyrıca they no longeruzun even know what's right or wrongyanlış.
144
377000
3000
Ve artik ne yanlis ne dogru bilemiyorlar.
06:35
But reliabledürüst estimatestahminler
145
380000
2000
Ama guvenilir tahminler yilda
06:37
rangemenzil betweenarasında 60 billionmilyar and
146
382000
2000
60 milyar ve 200 milyar
06:39
200 billionmilyar dollarsdolar perbaşına yearyıl.
147
384000
4000
arasinda.
06:43
That's enoughyeterli to providesağlamak carebakım to all the people
148
388000
3000
Bu rakam Amerika'da saglik hizmeti
06:46
in AmericaAmerika who don't have it.
149
391000
2000
alamayan tum insanlara yetecek kadar.
06:48
The trialDeneme lawyersavukatları say, "Well, this legalyasal fearkorku
150
393000
2000
Durusma avukatlari diyor ki, " Dava
06:50
makesmarkaları doctorsdoktorlar practiceuygulama better medicinetıp."
151
395000
2000
edilme korkusuyla doktorlar daha dikkatli calisiyorlar."
06:52
Well that's been studiedokudu too, by the InstituteEnstitüsü of MedicineTıp
152
397000
2000
Saglik Enstitusu ve diger kuruluslar bu konuyu da incelemisler.
06:54
and othersdiğerleri. TurnsDöner out that's not the casedurum.
153
399000
3000
Isin asli boyle degil.
06:57
The fearkorku has chilleddondurulmuş professionalprofesyonel interactionetkileşim
154
402000
3000
Korku yuzunden profesyonel etkilesim donma noktasinda
07:00
so thousandsbinlerce of tragictrajik errorshatalar occurmeydana
155
405000
3000
ve bu da binlerce trajik hataya neden oluyor
07:03
because doctorsdoktorlar are afraidkorkmuş
156
408000
3000
cunku doktorlar seslerini cikarmaya korkuyorlar,
07:06
to speakkonuşmak up: "Are you sure that's the right dosageDozaj?"
157
411000
3000
"Acaba bu doz dogru mu?"
07:09
Because they're not sure,
158
414000
2000
Cunku emin degiller ve yasal
07:11
and they don't want to take legalyasal responsibilitysorumluluk.
159
416000
3000
yukumluluk altina girmek istemiyorlar.
07:14
Let's go to schoolsokullar.
160
419000
2000
Okullara gelelim.
07:16
As we saw with the teacheröğretmen in CodyCody, WyomingWyoming,
161
421000
3000
Cody, Wyoming'teki ogretmen, gozlemledigimiz gibi,
07:19
she seemsgörünüyor to be affectedetkilenmiş by the lawhukuk.
162
424000
2000
hukuktan etkilenmis gorunuyor.
07:21
Well it turnsdönüşler out the schoolsokullar are literallyharfi harfine drowningboğulma in lawhukuk.
163
426000
4000
Okullar tam anlamiyla kanunlar icinde bogulmaktalar.
07:25
You could have a separateayrı sectionBölüm of a lawhukuk librarykütüphane
164
430000
3000
Sayacagim yasal konularin herbiri icin
07:28
around eachher of the followingtakip etme legalyasal conceptskavramlar:
165
433000
3000
ayri bir hukuk kitapligi kurulabilir.
07:31
duenedeniyle processsüreç, specialözel educationEğitim,
166
436000
2000
Normal kanun yolu, ozel egitim,
07:33
no childçocuk left behindarkasında,
167
438000
3000
hic bir cocuk geride kalmasin,
07:36
zerosıfır tolerancehata payı, work ruleskurallar ...
168
441000
2000
Sifir tolerans, calisma kurallari.
07:38
it goesgider on. We did a studyders çalışma
169
443000
2000
Boyle devam ediyor. New York'ta bir okulu
07:40
of all the ruleskurallar that affectetkilemek one schoolokul
170
445000
3000
etkileyen kanunlar hakkinda bir arastirma
07:43
in NewYeni YorkYork. The BoardYönetim Kurulu of EdEd. had no ideaFikir.
171
448000
3000
yaptik. Egitim Kurulundan habersiz.
07:46
TensOn of thousandsbinlerce of discreetsağduyulu ruleskurallar,
172
451000
2000
On binlerce gizli kapakli kural,
07:48
60 stepsadımlar to suspendaskıya alma a studentÖğrenci from schoolokul:
173
453000
4000
bir ogrenciye uzaklastirma cezasi vermek icin 60 asama.
07:52
It's a formulaformül for paralysisfelç.
174
457000
2000
Bu felce ugramanin formulu.
07:54
What's the effectEfekt of that? One is a declinedüşüş in ordersipariş.
175
459000
3000
Bunun etkileri nedir? Bir: Duzende azalma.
07:57
Again, studiesçalışmalar have showngösterilen
176
462000
2000
Arastirmalar gosteriyor ki bu dogrudan
07:59
it's directlydirekt olarak attributabledayandırılabilir
177
464000
2000
kanuni surec islemlerindeki
08:01
to the riseyükselmek of duenedeniyle processsüreç.
178
466000
2000
artisa dayandirilabilir.
08:03
PublicKamu agendaGündem did a surveyanket for us a coupleçift of yearsyıl agoönce
179
468000
3000
Bir kac sene onceki bir toplumsal arastirmaya gore
08:06
where they foundbulunan that 43 percentyüzde of the highyüksek schoolokul teachersöğretmenler in AmericaAmerika
180
471000
3000
Amerikan lise ogretmenlerinin yuzde 43'u sinif zamaninin
08:09
say that they spendharcamak at leasten az halfyarım of theironların time
181
474000
3000
en az yarisini siniftaki duzeni saglamak icin
08:12
maintainingmuhafaza ordersipariş in the classroomsınıf.
182
477000
3000
kullandiklarini belirttiler.
08:15
That meansanlamına geliyor those studentsöğrencilerin are gettingalma halfyarım the learningöğrenme
183
480000
3000
Bu demektir ki bu ogrenciler ogrenmeleri gerekenin
08:18
they're supposedsözde to, because if one childçocuk is disruptingengellemeden the classsınıf
184
483000
3000
sadece yarisini ogreniyorlar cunku tek bir cocugun bile duzeni
08:21
no one can learnöğrenmek.
185
486000
2000
bozmasi herkesin ogrenimini sekteye ugratiyor.
08:23
And what happensolur when the teacheröğretmen triesçalışır to assertonaylama işlemi ordersipariş?
186
488000
4000
Ogretmenler duzeni saglamaya calisirsa ne oluyor?
08:27
They're threatenedtehdit with a legalyasal claimİddia.
187
492000
2000
Kanuni yollara gitmekle tehdit ediliyorlar.
08:29
We alsoAyrıca surveyedAnketin that. Seventy-eightYetmiş sekiz percentyüzde of the middleorta and highyüksek schoolokul teachersöğretmenler
188
494000
3000
Bir baska arastirmada Amerikadaki ortaokul ve lise ogretmenlerinin
08:32
in AmericaAmerika have been threatenedtehdit by theironların studentsöğrencilerin
189
497000
3000
yuzde 78'inin ogrencileri tarafindan haklarinin ihlal edildigine dair dava edilmekle
08:35
with violatingihlal theironların rightshaklar, with lawsuitsaçılan davalar
190
500000
2000
tehdit edildiklerini ortaya
08:37
by theironların studentsöğrencilerin. They are threateningtehdit, theironların studentsöğrencilerin.
191
502000
3000
cikardik. Ogretmenler ogrencilerini tehdit ediyormus.
08:40
It's not that they usuallygenellikle suedava,
192
505000
2000
Cogu zaman dava falan acilmiyor.
08:42
it's not that they would winkazanmak, but it's an
193
507000
3000
Acilsa bile kazanamiyorlar ama bu
08:45
indicationbelirti of the corrosionkorozyon of authorityyetki.
194
510000
3000
otoritenin zedelenmesinin bir belirtisi.
08:48
And how has this systemsistem of lawhukuk workedişlenmiş for governmenthükümet?
195
513000
4000
Bu hukuk sistemi hukumeti nasil etkiliyor?
08:52
It doesn't seemgörünmek to be workingçalışma very well does it?
196
517000
2000
Cok basarili bir tablo gormuyoruz, degil mi?
08:54
NeitherNe in SacramentoSacramento norne de in WashingtonWashington.
197
519000
3000
Ne Sacramento'da ne de Washington'da.
08:57
The other day at the StateDevlet of the UnionBirliği speechkonuşma,
198
522000
2000
Baskan Obama gectigimiz gunlerde sundugu
08:59
PresidentBaşkan ObamaObama said,
199
524000
2000
Devletin Durumu Konusmasinda
09:01
and I think we could all agreeanlaşmak with this goalhedef,
200
526000
2000
hepimizin katilacagini sandigim su hedeften bahsetti:
09:03
"From the first railroadsDemiryolları to the interstateEyaletler arası highwaykarayolu systemsistem,
201
528000
3000
"Ilk demiryolundan, eyaletler arasi otoban sistemine kadar
09:06
our nationulus has always been the first to competeyarışmak.
202
531000
3000
ulkemiz her zaman en onde olmustur.
09:09
There is no reasonneden EuropeEurope or ChinaÇin should have the fastestEn hızlı trainstrenler."
203
534000
5000
En hizli trenin Avrupa'da ya da Cin'de olmasi icin bir sebep yoktur."
09:14
Well, actuallyaslında there is a reasonneden:
204
539000
2000
Aslinda var, soyle ki herhangi bir buyuk proje soz konusu
09:16
EnvironmentalÇevre reviewgözden geçirmek has evolvedgelişti into a processsüreç
205
541000
3000
oldugunda cevrecilik acisindan her tasin altina
09:19
of no pebbleçakıl taşı left unturnedBütün yolları
206
544000
2000
bakilan bir surece giriliyor ve bu
09:21
for any majormajör projectproje takingalma the better partBölüm of a decadeonyıl,
207
546000
4000
senelerce suruyor arkasindan da projeyi
09:25
then followedtakip etti by yearsyıl of litigationdava
208
550000
2000
begenmeyen bazi kisilerin
09:27
by anybodykimse who doesn't like the projectproje.
209
552000
3000
yillar suren davalari geliyor.
09:30
Then, just stayingkalma aboveyukarıdaki the EarthDünya for one more secondikinci,
210
555000
3000
Soyle bir baktigimizda
09:33
people are actingoyunculuk like idiotssalaklar,
211
558000
3000
insanlarin gerizekali gibi davrandigini goruyoruz.
09:36
(LaughterKahkaha)
212
561000
1000
(Gulusmeler)
09:37
all acrosskarşısında the countryülke.
213
562000
2000
Tum ulkede.
09:39
(ApplauseAlkış)
214
564000
2000
(Alkis)
09:41
IdiotsAptallar. A coupleçift of yearsyıl agoönce,
215
566000
2000
Gerizekalilar gibi. Bir kac sene once,
09:43
BrowardBroward Countyİlçe, FloridaFlorida, bannedyasaklı runningkoşu at recessara.
216
568000
4000
Florida'nin Broward ilcesinde tenefuste kosmak yasaklandi.
09:47
(LaughterKahkaha)
217
572000
1000
(Gulusmeler)
09:48
That meansanlamına geliyor all the boysçocuklar are going to be ADDEKLE.
218
573000
3000
Bu demektir ki butun erkek cocuklar ADD (Dikkat Eksikligi Bozuklugu) olacak.
09:51
I mean it's just absolutelykesinlikle
219
576000
2000
Diyorum ki bu tam anlamiyla
09:53
a formulaformül for failurebaşarısızlık.
220
578000
2000
bir basarisizlik formulu.
09:55
My favoritesevdiğim, thoughgerçi, are all the warninguyarı labelsetiketleri.
221
580000
2000
En begendigim, su ikaz yazilari.
09:57
"CautionDikkat: Contentsİçindekiler are hotSıcak,"
222
582000
2000
Milyarlarca kahve bardaginin uzerinde
09:59
on billionsmilyarlarca of coffeeKahve cupssu bardağı.
223
584000
2000
yazan Dikkat Icindeki Sicaktir.
10:01
ArcheologistsArkeologlar will digkazmak us up in a thousandbin yearsyıl
224
586000
3000
Bin yil sonra kazi yapan ve defansli tip uygulamalarindan falan
10:04
and they won'talışkanlık know about defensivesavunma medicinetıp and stuffşey,
225
589000
3000
haberleri olmayan arkeologlar butun bu ikaz yazilarini
10:07
but they'llacaklar see all these labelsetiketleri, "Contentsİçindekiler are extremelyson derece hotSıcak."
226
592000
3000
gorunce zannedecekler ki bu son derece sicak olan
10:10
They'llOnlar olacak think it was some kindtür of aphrodisiacafrodizyak.
227
595000
2000
sey bir cesit afrodizyak falandi.
10:12
That's the only explanationaçıklama. Because why
228
597000
3000
Bu tek aciklama. Yoksa niye insanlara
10:15
would you have to tell people that something was actuallyaslında hotSıcak?
229
600000
3000
bir seyin sicak oldugunu soylemen gereksin ki?
10:18
My favoritesevdiğim warninguyarı was one on a five-inch5-inç fishingBalık tutma lureyem.
230
603000
3000
En begendigim ikazi 10-15 cm'lik bir balik zokasinin uzerinde gordum.
10:21
I grewbüyüdü up in the SouthGüney and whiledwhiled away the summersYazları fishingBalık tutma.
231
606000
3000
Ben guneyde buyudum ve yaz aylarimi balik tutarak gecirirdim.
10:24
Five-inch5-inç fishingBalık tutma lureyem, it's a bigbüyük fishingBalık tutma lureyem,
232
609000
2000
10-15 santimlik bu zoka oldukca buyuk bir zokaydi ve arkasinda
10:26
with a threeüç prongedkoldan hookkanca in the back,
233
611000
2000
catalli 3'lu bir kanca vardi ve disinda soyle yaziyordu:
10:28
and outsidedışında it said, "HarmfulZararlı if swallowedyutulması."
234
613000
3000
"Yutuldugunda sagliga zararlidir."
10:31
(LaughterKahkaha)
235
616000
7000
(Gulusmeler)
10:38
So, noneYok of these people
236
623000
2000
Aslinda insanlar bunu dogru oldugunu
10:40
are doing what they think is right.
237
625000
2000
dusunduklerini icin yapmiyorlar.
10:42
And why not? They don't trustgüven the lawhukuk. Why don't they trustgüven the lawhukuk?
238
627000
2000
Bu neden? Cunku hukuka guvenmiyorlar. Neden guvenmiyorlar?
10:44
Because it givesverir us the worsten kötü of bothher ikisi de worldsdünyalar:
239
629000
2000
Cunku bize iki acidan da en kotuyu sunuyor.
10:46
It's randomrasgele -- anybodykimse can suedava for almostneredeyse anything
240
631000
3000
Sansa kalmis. Herkes her sey icin dava edebilir
10:49
and take it to a juryjüri, not even an effortçaba at consistencytutarlılık --
241
634000
3000
ve juriye gidebilir. Tutarli olmak icin en ufak caba yok.
10:52
and it's alsoAyrıca too detailedDetaylı.
242
637000
2000
Ayni zamanda cok detayli.
10:54
In the areasalanlar that are regulatedDüzenlenmiş, there are so manyçok ruleskurallar
243
639000
3000
Duzenlenmis alanlarda o kadar cok kanun maddesi var ki
10:57
no humaninsan could possiblybelki know it.
244
642000
2000
hepsini bilmek mumkun degil.
10:59
Well how do you fixdüzeltmek it? We could spendharcamak 10,000 lifetimesyaşam süreleri
245
644000
2000
Bunu nasil duzeltebiliriz? Bu yasal hengameyi duzeltmek icin
11:01
tryingçalışıyor to pruneKuru erik this legalyasal jungleorman.
246
646000
2000
10,000 hayat harcayabiliriz.
11:03
But the challengemeydan okuma here is not one of just
247
648000
3000
Ama burada zor olan sadece
11:06
amendingdeğişiklik yapılmasına dair the lawhukuk,
248
651000
2000
hukuku duzeltmek ve degistirmek degil.
11:08
because the hurdleengel for successbaşarı is trustgüven.
249
653000
4000
Cunku basarinin onunde duran guven.
11:12
People -- for lawhukuk to be the platformplatform for freedomözgürlük,
250
657000
4000
Hukukun bir ozgurluk platformu haline gelmesi icin
11:16
people have to trustgüven it.
251
661000
3000
insanlarin guvenmesi gerek.
11:19
So, that's my secondikinci propositionönerme:
252
664000
2000
Iste bu da ikinci onerim.
11:21
TrustGüven is an essentialgerekli conditionşart
253
666000
3000
Ozgur bir toplumun temel sartlarindan
11:24
to a freeücretsiz societytoplum.
254
669000
2000
biri guvendir.
11:26
Life is complicatedkarmaşık enoughyeterli withoutolmadan legalyasal fearkorku.
255
671000
3000
Hayat yasal korkular olmadan bile zor.
11:29
But lawhukuk is differentfarklı than other kindsçeşit of uncertaintiesbelirsizlikler,
256
674000
2000
Ama hukuk diger belirsizliklerden farkli.
11:31
because it carriestaşır with it the powergüç of statebelirtmek, bildirmek.
257
676000
3000
Cunku icinde devletin gucu var.
11:34
And so the statebelirtmek, bildirmek can come in.
258
679000
2000
Devlet burada rol oynuyor.
11:36
It actuallyaslında changesdeğişiklikler the way people think.
259
681000
3000
Aslinda insanlarin dusunce seklini degistiriyor.
11:39
It's like havingsahip olan a little lawyeravukat on your shouldersomuzlar
260
684000
3000
Butun gun omuzunuzda kucuk bir avukat varmis
11:42
all day long, whisperingFısıldayan in your earkulak,
261
687000
2000
ve kulaginiza, " Suradan problem cikabir mi?
11:44
"Could that go wrongyanlış? MightOlabilir that go wrongyanlış?"
262
689000
2000
Buradan problem cikabilir mi?" diyormus gibi.
11:46
It drivessürücüler people from the smartakıllı partBölüm of the brainbeyin --
263
691000
4000
Bu insanlari beynin akilli bolgesinden uzaklastiriyor.
11:50
that darkkaranlık, deepderin well of the subconsciousbilinçaltı,
264
695000
3000
Bu bolgede icguduler, tecrubeler
11:53
where instinctsiçgüdüleri and experiencedeneyim,
265
698000
2000
bilincalti, diger yaratici ozellikler
11:55
and all the other factorsfaktörler of creativityyaratıcılık
266
700000
3000
ve dogru hukum verme
11:58
and good judgmentyargı are --
267
703000
2000
becerisi olmasina ragmen.
12:00
it drivessürücüler us to the thinince veneerkaplama of consciousbilinçli logicmantık.
268
705000
3000
Ve bizi yuzeysel bilincli mantik bolgesine itiyor.
12:03
PrettyOldukça soonyakında the doctor'sdoktorda sayingsöz, "Well, I doubtşüphe
269
708000
2000
Bir bakmissiniz doktor diyor ki, : Basagrisina bir
12:05
if that headachebaş ağrısı could be a tumortümör, but who would protectkorumak me
270
710000
2000
tumor sebep oldugunu hic sanmiyorum ama
12:07
if it were? So maybe I'll just ordersipariş the MRIMRI."
271
712000
3000
ya oyleyse, beni kim korur. MRI isteyeyim."
12:10
Then you've wastedboşa 200 billionmilyar dollarsdolar in unnecessarygereksiz teststestler.
272
715000
4000
Boylece gereksiz testler icin 200 milyar dolari harcadiniz bile.
12:14
If you make people self-consciousiçe kapanıklık
273
719000
3000
Insanlari kararlarini verirken cok titiz olmaya
12:17
about theironların judgmentsyargılar, studiesçalışmalar showgöstermek
274
722000
2000
iterseniz, arastirmalarin da gosterdigi
12:19
you will make them make worsedaha da kötüsü judgmentsyargılar.
275
724000
3000
gibi onlari daha kotu kararlar almaya yoneltiriz.
12:22
If you tell the pianistpiyanist to think about how she's hittingisabet the notesnotlar
276
727000
4000
Bir eseri seslendiren piyaniste tuslara vurus seklinin
12:26
when she's playingoynama the pieceparça, she can't playoyun the pieceparça.
277
731000
4000
bilincinde olmasini soylerseniz, o eseri calamayacaktir.
12:30
Self-consciousnessÖz-bilinç is the enemydüşman of accomplishmentbaşarı.
278
735000
3000
Bilinclilik basarinin dusmanidir.
12:33
EdisonEdison statedbelirtilen it besten iyi. He said,
279
738000
2000
Edison bunu en guzel sekilde dile getirmis. Demis ki,
12:35
"HellCehennem, we ain'tdeğil got no ruleskurallar around here,
280
740000
2000
"Burada kural falan yok,
12:37
we're tryingçalışıyor to accomplishbaşarmak something."
281
742000
2000
bir is basarmaya calisiyoruz.
12:39
(LaughterKahkaha)
282
744000
2000
(Gulusmeler)
12:41
So, how do you restoregeri trustgüven?
283
746000
1000
Oyleyse guveni nasil saglariz?
12:42
TweakingTweaking the law'sYasa'nın clearlyAçıkça not good enoughyeterli,
284
747000
2000
Kanunlar uzerinde degisiklik yapmak yeterli degil.
12:44
and torthaksız fiil reformreform, whichhangi is a great ideaFikir,
285
749000
3000
Haksiz fiil reformu isverenin masraflarini azaltmak
12:47
lowersdüşürür your costmaliyet if you're a businesspersonişadamı,
286
752000
2000
acisindan iyi bir fikir gibi gozukse bile
12:49
but it's like a Band-AidYara bandı on this gapingağzı açık woundyara of distrustgüvensizlik.
287
754000
3000
bu buyuk guvensizlik yarigina bir yarabandi yapistirmak gibi.
12:52
StatesBirleşik with extensivegeniş torthaksız fiil reformreform
288
757000
2000
Genis capli haksiz fiil reformu yapan eyaletler
12:54
still sufferacı çekmek all these pathologiespatolojiler.
289
759000
2000
bile bu rahatsizliklarla hala ugrasiyorlar.
12:56
So, what's neededgerekli is not just to limitsınır claimsiddialar,
290
761000
3000
Oyleyse yapilmasi gereken sadece basvurulari sinirlamak degil;
12:59
but actuallyaslında createyaratmak a drykuru groundzemin of freedomözgürlük.
291
764000
3000
esasli bir ozgurlukler tabani yaratmak.
13:02
It turnsdönüşler out that freedomözgürlük actuallyaslında has a formalbiçimsel structureyapı.
292
767000
4000
Aslinda ozgurlugun bicimsel bir yapisi vardir.
13:06
And it is this:
293
771000
2000
Soyle ki:
13:08
LawHukuk setskümeler boundariessınırları,
294
773000
2000
Hukuk belli sinirlar cizer,
13:10
and on one sideyan of those boundariessınırları are all the things
295
775000
2000
bu sinirin bir kenarinda yapamayacagiz tum seyler
13:12
you can't do or mustşart do --
296
777000
2000
ve yapmak zorunda olduklariniz vardir.
13:14
you can't stealçalmak, you've got to payödeme your taxesvergileri --
297
779000
1000
Hirsizlik yapamazsiniz. Vergilerinizi vermek zorundasiniz.
13:15
but those sameaynı boundariessınırları are supposedsözde to definetanımlamak
298
780000
3000
Butun bu sinirlar bir ozgurlukler tabanini
13:18
and protectkorumak a drykuru groundzemin of freedomözgürlük.
299
783000
4000
tanimlamaya yarar.
13:22
IsaiahIsaiah BerlinBerlin put it this way:
300
787000
2000
Isaiah Berlin soyle demis, "Hukuk
13:24
"LawHukuk setskümeler frontiersufuklar, not artificiallyyapay drawnçekilmiş,
301
789000
3000
insanlarin icerisinde dokulmaz olacagi
13:27
withiniçinde whichhangi menerkekler shall-acak be inviolabledokunulmaz."
302
792000
4000
suni olmayan sinirlar cizer."
13:31
We'veBiz ettik forgottenunutulmuş that secondikinci partBölüm.
303
796000
2000
Bu bolumu unutmus gozukuyoruz.
13:33
Those dikespenseyi have burstpatlamak. People wadeçamurda yürümek throughvasitasiyla lawhukuk
304
798000
3000
Bu sinirlar yikilmis durumda. Insanlar
13:36
all day long.
305
801000
2000
tum gun boyunca kanunlar icinde yuzuyorlar.
13:38
So, what's neededgerekli now
306
803000
2000
Oyleyse simdi yapilmasi gereken
13:40
is to rebuildyeniden inşa etmek these boundariessınırları.
307
805000
3000
bu sinirlari tekrar koymak.
13:43
And it's especiallyözellikle importantönemli to rebuildyeniden inşa etmek them
308
808000
2000
Ve bunu ozellikle davalara yonelik olarak
13:45
for lawsuitsaçılan davalar.
309
810000
2000
yapmaliyiz.
13:47
Because what people can suedava for establisheskurar the boundariessınırları
310
812000
3000
Cunku insanlarin dava edebilecekleri konular diger
13:50
for everybodyherkes else'sbaşka var freedomözgürlük.
311
815000
2000
herkesin ozgurluk sinirlarini belirler.
13:52
If someonebirisi bringsgetiriyor a lawsuitdava over, "A kidçocuk felldüştü off the seesawTahterevalli,"
312
817000
3000
Tahterevalliden bir cocuk dustu diye acilan bir dava
13:55
it doesn't mattermadde what happensolur in the lawsuitdava,
313
820000
2000
sonucu ne olursa olsun tum tahterevallilerin yokolmasina
13:57
all the seesawstahterevallileri will disappearkaybolmak.
314
822000
2000
sebep olacaktir.
13:59
Because no one will want to take the riskrisk of a lawsuitdava.
315
824000
2000
Cunku kimse dava edilme riskine girmek istemeyecektir.
14:01
And that's what's happenedolmuş. There are no seesawstahterevallileri, jungleorman gymsSpor salonları,
316
826000
2000
Olan da bu zaten. Etrafta dort yas ustu cocuklarin
14:03
merry-go-roundsMerry, climbingTırmanmak ropeshalatlar,
317
828000
2000
ilgisini cekecek ne tahterevalli, ne atlikarinca,
14:05
nothing that would interestfaiz a kidçocuk over the ageyaş of fourdört,
318
830000
3000
ne tirmanma ipi, hic bir sey kalmadi,
14:08
because there's no riskrisk associatedilişkili with it.
319
833000
2000
cunku boylece ortada risk kalmadi.
14:10
So, how do we rebuildyeniden inşa etmek it?
320
835000
2000
Oyleyse, bunu nasil duzeltebiliriz.
14:12
Life is too complexkarmaşık for...
321
837000
2000
Hayat bir yazilim ...
14:14
(ApplauseAlkış)
322
839000
5000
(Alkis)
14:19
Life is too complexkarmaşık for a softwareyazılım programprogram.
323
844000
2000
Hayat bir yazilim programi icin cok karmasik.
14:21
All these choicesseçimler involvedahil valuedeğer judgmentsyargılar
324
846000
2000
Butun bu secenekler objektif gerceklere degil
14:23
and socialsosyal normsnormlar, not objectiveamaç factsGerçekler.
325
848000
3000
degerlere ve sosyal kriterlere bagli kararlardir.
14:26
And so here is the fourthdördüncü propositionönerme.
326
851000
3000
Ve iste bu dorduncu oneri.
14:29
This is what we have, the philosophyFelsefe we have to changedeğişiklik to.
327
854000
2000
Elimizdeki bu, iste bu filozofiye yonelmeliyiz.
14:31
And there are two essentialgerekli elementselementler of it:
328
856000
3000
Bunun iki temel ogesi var.
14:34
We have to simplifybasitleştirmek the lawhukuk.
329
859000
3000
Kanunlari basitlestirmeliyiz.
14:37
We have to migrategöç from all this complexitykarmaşa
330
862000
3000
Butun bu karmasikliktan genel
14:40
towardskarşı generalgenel principlesprensipler and goalshedefleri.
331
865000
2000
ilke ve hedeflere dogru yonelmeliyiz.
14:42
The constitutionanayasa is only 16 pagessayfalar long.
332
867000
3000
Anayasa sadece 16 sayfadir.
14:45
WorkedÇalıştı prettygüzel well for 200 yearsyıl.
333
870000
2000
200 senedir gayet yeterli oldu.
14:47
LawHukuk has to be simplebasit enoughyeterli
334
872000
2000
Insanlarin gunluk yasamlarinda
14:49
so that people can internalizeözümsemek it
335
874000
3000
ozumsenebilmesi icin yasalarin
14:52
in theironların dailygünlük choicesseçimler.
336
877000
2000
yeterince basit olmasi gerekli.
14:54
If they can't internalizeözümsemek it, they won'talışkanlık trustgüven it.
337
879000
4000
Eger ozumseyemezlerse guvenemeyeceklerdir.
14:58
And how do you make it simplebasit?
338
883000
2000
Peki nasil basitlestirebiliriz?
15:00
Because life is complexkarmaşık,
339
885000
2000
Cunku hayat cok karmasik.
15:02
and here is the hardestEn zor and biggesten büyük changedeğişiklik:
340
887000
3000
Iste burada en zor ve en buyuk degisiklik geliyor.
15:05
We have to restoregeri the authorityyetki
341
890000
2000
Kanunlari yorumlama ve uygulama
15:07
to judgesyargıçlar and officialsYetkililer
342
892000
2000
gorevini hakimlere ve diger
15:09
to interpretyorumlamak and applyuygulamak the lawhukuk.
343
894000
2000
resmi gorevlilere iade etmeliyiz.
15:11
(ApplauseAlkış)
344
896000
3000
(Alkis)
15:14
We have to rehumanizerehumanize the lawhukuk.
345
899000
3000
Hukuku tekrar insanilestirmeliyiz.
15:17
To make lawhukuk simplebasit so that you feel freeücretsiz,
346
902000
3000
Hukuk basitlesmeli ki bizler kendimiz ozgur hissedelim,
15:20
the people in chargeşarj etmek have to be freeücretsiz
347
905000
2000
yetkililer mantikli sosyal kriterlere
15:22
to use theironların judgmentyargı to interpretyorumlamak and applyuygulamak the lawhukuk
348
907000
3000
bagli kalarak ve kendi yargilarini
15:25
in accordanlaşma with reasonablemakul socialsosyal normsnormlar.
349
910000
2000
kullanarak hukuku yorumlayabilsinler ve uygulayabilsinler.
15:27
As you're going down, and walkingyürüme down the sidewalkkaldırım duringsırasında the day,
350
912000
4000
Birgun kaldirimda yururken soyle dusunebilmelisiniz;
15:31
you have to think that if there is a disputeanlaşmazlık,
351
916000
3000
birgun kendinizi bir ihtilaf icinde
15:34
there's somebodybirisi in societytoplum who seesgörür it as theironların job
352
919000
4000
bulursaniz ve mantikli davranan tarafsaniz
15:38
to affirmativelyonaylayarak protectkorumak you
353
923000
2000
toplumun icersinde gorevi sizin
15:40
if you're actingoyunculuk reasonablymakul.
354
925000
2000
arkanizda durmak olan biri var.
15:42
That personkişi doesn't existvar olmak todaybugün.
355
927000
3000
Su anda boyle bir insan yok.
15:45
This is the hardestEn zor hurdleengel.
356
930000
3000
En buyuk gucluk bu iste.
15:48
It's actuallyaslında not very hardzor. Ninety-eight98 percentyüzde of casesvakalar, this is a pieceparça of cakekek.
357
933000
3000
Aslinda cok zor degil. Davalarin yuzde 98'i son derece basit.
15:51
Maybe you've got a claimİddia in smallküçük claimsiddialar courtmahkeme
358
936000
2000
Belki kaybolan pantolonunuz icin
15:53
for your lostkayıp pairçift of pantspantolon for $100,
359
938000
2000
asliye mahkemesinde 100$'lik bir dava acabilirsiniz
15:55
but not in a courtmahkeme of generalgenel jurisdictionyargı for millionsmilyonlarca of dollarsdolar.
360
940000
3000
ama ust mahkemede milyonlarca dolarlik bir dava degil.
15:58
CaseDava dismissedgörevden alındı withoutolmadan prejudiceönyargı or refilingrefiling in smallküçük claimsiddialar courtmahkeme.
361
943000
3000
Dava usul eksikliginden reddedilir ya da alt mahkemeye gider.
16:01
Takes fivebeş minutesdakika. That's it,
362
946000
2000
Bes dakika surer. Iste bu kadar.
16:03
it's not that hardzor.
363
948000
2000
O kadar zor degil.
16:05
But it's a hardzor hurdleengel because we got into this legalyasal quicksandBataklık
364
950000
4000
Ama guc bir yol cunku bir kanunlar batakligina batmis durumdayiz.
16:09
because we wokeuyandı up in the 1960s
365
954000
2000
Cunku 1960larda bir gun gozumuzu actigimizda
16:11
to all these really badkötü valuesdeğerler: racismırkçılık,
366
956000
2000
irkcilik, cinsiyet ayrimciligi, cevre kirliligi
16:13
genderCinsiyet discriminationayrımcılık, pollutionkirlilik --
367
958000
2000
gibi kotu degerler icinde bulduk kendimizi.
16:15
they were badkötü valuesdeğerler. And we wanted to createyaratmak a legalyasal systemsistem
368
960000
3000
Bunlar kotu degerlerdi. Ve bu yuzden oyle bir hukuk sistemi
16:18
where no one could have badkötü valuesdeğerler anymoreartık.
369
963000
4000
yarattik ki insanlar bu kotu degerlerden uzak olsun.
16:22
The problemsorun is, we createdoluşturulan a systemsistem
370
967000
2000
Problem su, bu sistemi yaratirken
16:24
where we eliminatedelimine the right to have good valuesdeğerler.
371
969000
2000
iyi degerlere sahip olma imkanini yok ettik.
16:26
It doesn't mean that people in authorityyetki
372
971000
4000
Bu yetki sahibi insanlarin
16:30
can do whateverher neyse they want.
373
975000
2000
istediklerini yapacaklari anlamina gelmez.
16:32
They're still boundedsınırlı by legalyasal goalshedefleri and principlesprensipler:
374
977000
3000
Hala yasal hedef ve ilkelere uymalari gerekli.
16:35
The teacheröğretmen is accountablesorumlu to the principalAsıl adı,
375
980000
3000
Ogretmen mudure hesap verir.
16:38
the judgehakim is accountablesorumlu to an appellatetemyiz courtmahkeme,
376
983000
2000
Hakim temyiz mahkemesine hesap verir.
16:40
the presidentDevlet Başkanı is accountablesorumlu to votersSeçmenler.
377
985000
3000
Baskan secmene hesap verir.
16:43
But the accountability'shesap'ın up the linehat
378
988000
2000
Ama bu esnada alinan kararlarin
16:45
judgingyargılamak the decisionkarar againstkarşısında the effectEfekt on everybodyherkes,
379
990000
3000
sadece soz konusu kisiyi degil
16:48
not just on the disgruntledhoşnutsuz personkişi.
380
993000
3000
herkesi nasil etkileyecegi goz onune alinir.
16:51
You can't runkoş a societytoplum by the lowesten düşük commonortak denominatorpayda.
381
996000
4000
Toplumu en kucuk ortak paydaya gore idare edemezsiniz.
16:55
(ApplauseAlkış)
382
1000000
7000
(Alkis)
17:02
So, what's neededgerekli is a basictemel shiftvardiya in philosophyFelsefe.
383
1007000
2000
Oyleyse olmasi gereken bir felsefe degisikligi.
17:04
We can pullÇek the plugfiş on a lot of this stuffşey if we shiftvardiya our philosophyFelsefe.
384
1009000
3000
Eger felsefemizi degistirirsek bunlarin buyuk bolumunu kesip atabiliriz.
17:07
We'veBiz ettik been taughtöğretilen that authorityyetki is the enemydüşman of freedomözgürlük.
385
1012000
3000
Otorite ozgurlugun dusmanidir diye ogretildi bizlere.
17:10
It's not truedoğru. AuthorityYetki, in factgerçek,
386
1015000
2000
Bu dogru degil. Aslinda
17:12
is essentialgerekli to freedomözgürlük.
387
1017000
2000
ozgurlugun sarti.
17:14
LawHukuk is a humaninsan institutionkurum;
388
1019000
2000
Hukuk insana ait bir kurulustur.
17:16
responsibilitysorumluluk is a humaninsan institutionkurum.
389
1021000
2000
Sorumluluk da oyle.
17:18
If teachersöğretmenler don't have authorityyetki to runkoş the classroomsınıf,
390
1023000
2000
Eger ogretmenler duzeni saglamak icin
17:20
to maintainsürdürmek ordersipariş, everybody'sherkesin learningöğrenme suffersuğrar.
391
1025000
3000
sinifta otorite kuramiyorlarsa herkesin ogrenimi zarar gorur.
17:23
If the judgehakim doesn't have the authorityyetki to tossatmak out unreasonablemantıksız claimsiddialar,
392
1028000
3000
Eger bir hakim mantiksiz davalari reddedecek otoriteye sahip degilse
17:26
then all of us go throughvasitasiyla the day looking over our shouldersomuzlar.
393
1031000
2000
hepimiz gunlerimizi korku icinde geciririz.
17:28
If the environmentalçevre agencyAjans can't decidekarar ver
394
1033000
2000
Eger cevrecilik kurulusu elektrik hatlarinin cevreye
17:30
that the powergüç lineshatlar are good for the environmentçevre,
395
1035000
3000
etkisi hakkinda karar veremezse ruzgar tarlalarindan elektrigi
17:33
then there's no way to bringgetirmek the powergüç from the windrüzgar farmsçiftlikleri
396
1038000
2000
sehirlere ulastirmanin baska bir yolu
17:35
to the cityŞehir.
397
1040000
2000
yoktur.
17:37
A freeücretsiz societytoplum requiresgerektirir redkırmızı lightsışıklar and greenyeşil lightsışıklar,
398
1042000
3000
Ozgur bir toplumda kirmizi ve yesil isik olmasi gereklidir
17:40
otherwiseaksi takdirde it soonyakında descendsiner into gridlocktrafik tıkanıklığı.
399
1045000
3000
aksi takdirde toplum bir cikmaza girer.
17:43
That's what's happenedolmuş to AmericaAmerika. Look around.
400
1048000
3000
Iste Amerika'ya olan budur. Etrafiniz bakin.
17:46
What the worldDünya needsihtiyaçlar now
401
1051000
2000
Su anda dunyanin yapmasi gereken
17:48
is to restoregeri the authorityyetki to make commonortak choicesseçimler.
402
1053000
3000
evrensel kararlar alabilmek icin yetkiyi iade etmektir.
17:51
It's the only way to get our freedomözgürlük back,
403
1056000
4000
Tekrar ozgur olmanin tek yolu budur.
17:55
and it's the only way to releaseserbest bırakmak the energyenerji and passiontutku
404
1060000
3000
Zamanimizin guclukleri ile mucadele edebilmemiz icin
17:58
neededgerekli so that we can meetkarşılamak the challengeszorluklar
405
1063000
2000
gerekli enerji ve istegi ortaya cikarmanin tek yolu da
18:00
of our time. Thank you.
406
1065000
2000
budur. Tesekkurler.
18:02
(ApplauseAlkış)
407
1067000
14000
(Alkis)
Translated by Seyhan SIRTALAN
Reviewed by Sancak Gülgen

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Philip K. Howard - Legal activist
Philip K. Howard is the founder of Common Good, a drive to overhaul the US legal system. His new book is 'The Rule of Nobody.'

Why you should listen

We love to laugh at America’s warning-label culture (the bag of airline peanuts that says Caution: Contains Nuts). But more troubling are the everyday acts of silence and loss promoted by the fear of being sued. Your doctor might not speak to you frankly; your kids’ principal might not feel he has the right to remove bad teachers.

Attorney Philip K. Howard founded the nonpartisan group Common Good to combat this culture and reform several key areas of our legal system. Among Common Good’s suggestions: specialized health care courts, which would give lower but smarter awards, and a project with the NYC Board of Ed and the Teachers Union to overhaul the disciplinary system in New York public schools. His new book is The Rule of Nobody: Saving America from Dead Laws and Broken Government.

More profile about the speaker
Philip K. Howard | Speaker | TED.com