ABOUT THE SPEAKER
Michael Specter - Writer
Michael Specter is a staff writer for the New Yorker. His new book, Denialism, asks why we have increasingly begun to fear scientific advances instead of embracing them.

Why you should listen

Michael Specter's new book, Denialism: How Irrational Thinking Hinders Scientific Progress, Harms the Planet and Threatens Our Livesdives into a worrisome strain of modern life -- a vocal anti-science bias that may prevent us from making the right choices for our future. Specter studies how the active movements against vaccines, genetically engineered food, science-based medicine and biotechnological solutions to climate change may actually put the world at risk. (For instance, anti-vaccination activists could soon trigger the US return of polio, not to mention the continuing rise of measles.) More insidiously, the chilling effect caused by the new denialism may prevent useful science from being accomplished.

Specter has been a writer for the New Yorker for more than a decade; before that, he was a science writer and then the Moscow bureau chief for the New York Times. He writes about science and politics for the New Yorker, with a fascinating sideline in biographical profiles.

More profile about the speaker
Michael Specter | Speaker | TED.com
TED2010

Michael Specter: The danger of science denial

Michale Specter: Bilimi reddetmenin tehlikeleri

Filmed:
2,161,284 views

Aşı- otizm iddiaları, "Frankeştayn" yiyecek yasaklar, bitkisel tedavi çılgınlığı: hepsi halkın bilim ve mantık'a karşı ortaya çıkan korkusunun (ve sıklıkla da düpedüz reddinin) göstergesi diyor Michael Specter. Bu gidişatın insan türü için bir felaket olacağı konusunda bizleri uyarıyor.
- Writer
Michael Specter is a staff writer for the New Yorker. His new book, Denialism, asks why we have increasingly begun to fear scientific advances instead of embracing them. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
Let's pretendtaklit right here we have a machinemakine.
0
0
3000
Bir an hayal edelim ki bir makinamız var,
00:18
A bigbüyük machinemakine, a coolgüzel, TED-ishTED-ish machinemakine,
1
3000
2000
büyük bir makine, süper, TED-e yakışan bir makine,
00:20
and it's a time machinemakine.
2
5000
2000
ve diyelim ki bu bir zaman makinesi.
00:22
And everyoneherkes in this roomoda has to get into it.
3
7000
2000
Diyelim ki bu odada bulunan herkesin bu makinaya girmesi şart.
00:24
And you can go backwardsgeriye doğru, you can go forwardsiletir;
4
9000
2000
Zamanda geri gidebilirsiniz, ya da ileri gidebilirsiniz;
00:26
you cannotyapamam staykalmak where you are.
5
11000
2000
ama bulunduğunuz anda kalamazsınız.
00:28
And I wondermerak etmek what you'dşimdi etsen chooseseçmek, because I've been askingsormak my friendsarkadaşlar
6
13000
2000
Neyi seçeceğinizi merak ediyorum, çünkü arkadaşlarıma son zamanlarda
00:30
this questionsoru a lot latelyson zamanlarda and they all want to go back.
7
15000
3000
çok sık sorduğum bir soru bu, ve hepsi geriye gitmek istiyorlar.
00:33
I don't know. They want to go back before there were automobilesotomobiller
8
18000
2000
Bilemiyorum. Hepsi ortalıkta arabaların, Twitter'ın ya da "Amerikan Idol"
00:35
or TwitterTwitter or "AmericanAmerikan IdolIdol."
9
20000
2000
yarışmasının olmadığı zamanlara dönmek istiyor.
00:37
I don't know.
10
22000
2000
Bilemiyorum.
00:39
I'm convincedikna olmuş that there's some sortçeşit of pullÇek
11
24000
2000
Nostalijye doğru bir meyil olduğu konusunda
00:41
to nostalgianostalji, to wishfulistekli thinkingdüşünme.
12
26000
2000
ikna olmuş durumdayım.
00:43
And I understandanlama that.
13
28000
2000
Bunu anlıyorum da.
00:45
I'm not partBölüm of that crowdkalabalık, I have to say.
14
30000
3000
Ama belirtmeliyim ki ben çoğunluğa dahil değilim.
00:48
I don't want to go back, and it's not because I'm adventurousmaceracı.
15
33000
2000
Geriye gitmek istemiyorum, maceraperest olmadığımdan değil --
00:50
It's because possibilitiesolasılıklar on this planetgezegen,
16
35000
2000
bu gezegendeki olasılıklar yüzünden,
00:52
they don't go back, they go forwardileri.
17
37000
2000
onlar geri gitmiyor, hep ileri gidiyorlar.
00:54
So I want to get in the machinemakine, and I want to go forwardileri.
18
39000
3000
Bu nedenle o makineye binmek ve ileriye gitmek istiyorum.
00:57
This is the greatestEn büyük time there's ever been on this planetgezegen
19
42000
3000
Bu gezegende şimdiye kadar gelmiş geçmiş en iyi zamanlardayız
01:00
by any measureölçmek that you wishdilek to chooseseçmek:
20
45000
2000
nasıl ölçerseniz ölçün:
01:02
healthsağlık, wealthservet,
21
47000
2000
sağlık, para,
01:04
mobilityhareketlilik, opportunityfırsat,
22
49000
2000
hareketlilik, imkanlar,
01:06
decliningazalan ratesoranları of diseasehastalık ...
23
51000
2000
azalan hastalık oranları.
01:08
There's never been a time like this.
24
53000
2000
Böyle bir zaman hiç olmadı.
01:10
My great-grandparentsbüyük dedesi diedvefat etti, all of them,
25
55000
2000
Bütün büyük büyükanne ve büyük-büyükbabalarım, hepsi
01:12
by the time they were 60.
26
57000
2000
60 yaşına varmadan öldüler.
01:14
My grandparentsBüyükanne ve büyükbaba pusheditilmiş that numbernumara to 70.
27
59000
2000
Benim büyükannem ve büyükdedem bu rakamı 70'e çekti.
01:16
My parentsebeveyn are closingkapanış in on 80.
28
61000
2000
Ebeveynlerim ise 80'lerinde.
01:18
So there better be
29
63000
3000
Benim öleceğim yaşın başında bir dokuz
01:21
a ninedokuz at the beginningbaşlangıç of my deathölüm numbernumara.
30
66000
3000
rakamı olsa iyi olur diye düşünüyorum.
01:24
But it's not even about people like us,
31
69000
2000
Ama sadece bizim gibi insanlar değil,
01:26
because this is a biggerDaha büyük dealanlaştık mı than that.
32
71000
3000
bundan çok daha önemli bir şey var.
01:29
A kidçocuk borndoğmuş in NewYeni DelhiDelhi todaybugün
33
74000
2000
Bugün, Yeni Delhi'de doğan bir çocuğun
01:31
can expectbeklemek to livecanlı as long as
34
76000
2000
bundan 100 yıl önceki dünyanın en zengin adamı
01:33
the richestEn zengin man in the worldDünya did 100 yearsyıl agoönce.
35
78000
2000
kadar uzun yaşaması bekleniyor.
01:35
Think about that, it's an incredibleinanılmaz factgerçek.
36
80000
2000
Bir düşünsenize. İnanılmaz bir şey bu.
01:37
And why is it truedoğru?
37
82000
2000
Neden böyle?
01:39
SmallpoxÇiçek hastalığı. SmallpoxÇiçek hastalığı killedöldürdü billionsmilyarlarca
38
84000
2000
Çiçek hastalığı. Çiçek bu gezegende
01:41
of people on this planetgezegen.
39
86000
2000
milyarlarca insanı öldürdü.
01:43
It reshapedyeniden şekillenen the demographydemografi of the globeküre
40
88000
2000
Hiç bir savaşın yapmadığı kadar
01:45
in a way that no warsavaş ever has.
41
90000
2000
bu gezegenin demografisini değiştirdi.
01:47
It's gonegitmiş. It's vanishedyok oldu.
42
92000
2000
Ama artık yok. Ortadan kalktı.
01:49
We vanquishedyenilmiş it. PuffPuf.
43
94000
2000
Biz onu yok ettik. Puf!
01:51
In the richzengin worldDünya,
44
96000
2000
Zengin dünyada,
01:53
diseaseshastalıklar that threatenedtehdit millionsmilyonlarca of us just a generationnesil agoönce
45
98000
3000
bir nesil önce milyonlarcamızı tehdit eden hastalıklar neredeyse
01:56
no longeruzun existvar olmak, hardlyzorlukla.
46
101000
2000
ortadan kaybolmuş durumda.
01:58
DiphtheriaDifteri, rubellaKızamıkçık, polioçocuk felci ...
47
103000
2000
Difteri (Kuşpalazı), Kızamıkçık, Çocuk Felci...
02:00
does anyonekimse even know what those things are?
48
105000
3000
Bunların ne olduğunu bilen var mı aranızda?
02:03
VaccinesAşılar, modernmodern medicinetıp,
49
108000
3000
Aşılar, modern tıp,
02:06
our abilitykabiliyet to feedbesleme billionsmilyarlarca of people,
50
111000
2000
milyarlarca insanı besleyebilme yeteneğimiz,
02:08
those are triumphszafer of the scientificilmi methodyöntem.
51
113000
2000
bunlar bilimsel yöntemin zaferleri.
02:10
And to my mindus, the scientificilmi methodyöntem --
52
115000
2000
Bana göre, bilimsel yöntem,
02:12
tryingçalışıyor stuffşey out,
53
117000
2000
birşeyleri denemek,
02:14
seeinggörme if it worksEserleri, changingdeğiştirme it when it doesn't --
54
119000
3000
çalıştığını görmek, çalışmadığında ise değiştirmek
02:17
is one of the great accomplishmentsbaşarıları of humanityinsanlık.
55
122000
2000
insanlığın en biyik başarılarından biri.
02:19
So that's the good newshaber.
56
124000
2000
İyi haber buydu.
02:21
UnfortunatelyNe yazık ki, that's all the good newshaber
57
126000
2000
Ne yazık ki tek iyi haber bu,
02:23
because there are some other problemssorunlar, and they'veonlar ettik been mentionedadı geçen manyçok timeszamanlar.
58
128000
3000
çünkü başka sorunlar var, ve bunlara daha önce pek çok kez değinildi.
02:26
And one of them is that
59
131000
2000
bunlardan biri şu,
02:28
despiterağmen all our accomplishmentsbaşarıları,
60
133000
2000
tüm başarılarımıza rağmen
02:30
a billionmilyar people go to bedyatak hungry
61
135000
2000
bu dünyada her gün bir milyar insan
02:32
in this worldDünya everyher day.
62
137000
2000
yatağa aç giriyor.
02:34
That number'snumaram risingyükselen, and it's risingyükselen really rapidlyhızla, and it's disgracefulutanç verici.
63
139000
3000
Bu sayı gittikçe artıyor, hatta utanç verici bir hızda artıyor.
02:37
And not only that, we'vebiz ettik used our imaginationhayal gücü
64
142000
3000
Sadece bu değil, hayal gücümüzü
02:40
to thoroughlyiyice trashçöp this globeküre.
65
145000
2000
bu dünyayı çöpe çevirmek için kullandık.
02:42
Potableİçme waterSu, arablesürülebilir landarazi,
66
147000
2000
İçilebilir su, ekilebilir topraklar,
02:44
rainforestsyağmur ormanları, oilsıvı yağ, gasgaz:
67
149000
2000
yağmur ormanları, petrol
02:46
they're going away, and they're going away soonyakında,
68
151000
3000
ortadan kalkıyor, çok hızlı bir şekilde yok oluyorlar,
02:49
and unlessolmadıkça we innovateyenilik yapmak our way out of this messdağınıklık,
69
154000
3000
ve bu konuda hızlıca bir şey yapmazsak
02:52
we're going away too.
70
157000
2000
biz de ortadan yok olacağız.
02:54
So the questionsoru is: Can we do that? And I think we can.
71
159000
3000
İşte soru şu: Bunu yapabilir miyiz? bence yapabiliriz.
02:57
I think it's clearaçık that we can make foodGıda
72
162000
2000
Milyarlarca insanı, üzerlerinde oturdukları toprakları
02:59
that will feedbesleme billionsmilyarlarca of people withoutolmadan rapingtecavüz the landarazi that they livecanlı on.
73
164000
3000
talan etmeden besleyebileceğimiz bir gerçek.
03:02
I think we can powergüç this worldDünya with energyenerji
74
167000
2000
Bu dünyayı, onu mahvetmeden enerji ile
03:04
that doesn't alsoAyrıca destroyyıkmak it.
75
169000
2000
donatabilmemiz mümkün.
03:06
I really do believe that, and, no, it ain'tdeğil wishfulistekli thinkingdüşünme.
76
171000
3000
Buna gerçekten inanıyorum, hayır bu benim hayalim değil.
03:09
But here'sburada the thing that keepstutar me up at night --
77
174000
3000
Ama beni geceleri uyutmayan bir şey var --
03:12
one of the things that keepstutar me up at night:
78
177000
3000
yani geceleri uyutmayan pekçok şeyden biri de şu.
03:16
We'veBiz ettik never neededgerekli progressilerleme in scienceBilim more than we need it right now. Never.
79
181000
3000
Hiç bir zaman, bu günkü kadar bilimin ilerlemesine ihtiyaç duymadık
03:19
And we'vebiz ettik alsoAyrıca never been in a positionpozisyon
80
184000
2000
ve hiç bir zaman da bilimi uygun şekilde
03:21
to deploydağıtmak it properlyuygun şekilde in the way that we can todaybugün.
81
186000
2000
ortaya koymak için daha iyi bir durumda olmadık.
03:23
We're on the vergemeyletmek of amazingşaşırtıcı, amazingşaşırtıcı eventsolaylar
82
188000
3000
İnanılmaz, pek çok alanda tek kelimeyle inanılmaz
03:26
in manyçok fieldsalanlar,
83
191000
2000
olayların eşiğindeyiz.
03:28
and yethenüz I actuallyaslında think we'devlenmek have to go back
84
193000
2000
Ama gene de aslında geriye bakmamız gerektiğini
03:30
hundredsyüzlerce, 300 yearsyıl, before the EnlightenmentAydınlanma,
85
195000
3000
düşünüyorum. 300 yıl kadar önceye, aydınlık çağlardan
03:33
to find a time when we battledmücadele progressilerleme,
86
198000
3000
öncesine ki, gelişime karşı, bütün bu
03:36
when we foughtkavga etti about these things
87
201000
2000
yeniliklere karşı şimdi olduğundan daha
03:38
more vigorouslyşiddetle, on more frontscepheler, than we do now.
88
203000
3000
güçlü şekilde karşı koyduğumuz bir zaman bulabilelim.
03:41
People wrapsarmak themselveskendilerini in theironların beliefsinançlar,
89
206000
2000
İnsanlar kendilerini inançlarıyla öylesine sıkıca
03:43
and they do it so tightlysıkıca that you can't setset them freeücretsiz.
90
208000
3000
sarıp sarmalıyorlar ki, onları serbest bırakamıyorsunuz.
03:46
Not even the truthhakikat will setset them freeücretsiz.
91
211000
2000
Gerçek bile onları özgür bırakmaya yetmiyor.
03:48
And, listen, everyone'sherkesin var entitledadlı to theironların opiniongörüş;
92
213000
3000
Bakın, herkes kendine ait bir fiki sahibi olmada özgürdür,
03:51
they're even entitledadlı to theironların opiniongörüş about progressilerleme.
93
216000
2000
yenilikler hakkında da bir fikir sahibi olmada özgürler,
03:53
But you know what you're not entitledadlı to?
94
218000
2000
ama neye hakkınız yok biliyor musunuz?
03:55
You're not entitledadlı to your ownkendi factsGerçekler. Sorry, you're not.
95
220000
3000
Kendi gerçeklerinize sahip olma özgürlüğünüz yok. Çok üzgünüm ama öyle.
03:58
And this tookaldı me awhilebir süre to figureşekil out.
96
223000
2000
Bunu anlamam bir süremi aldı.
04:00
About a decadeonyıl agoönce, I wroteyazdı a storyÖykü about vaccinesaşılar
97
225000
2000
On yıl kadar önce, "The New Yorker" dergisinde
04:02
for The NewYeni YorkerYorker. A little storyÖykü.
98
227000
2000
aşılarla ilgili bir makale yazmıştım. Kısa bir makale.
04:04
And I was amazedşaşırmış to find oppositionmuhalefet:
99
229000
2000
Ve muhalefetle karşılaştığımda çok şaşırdım,
04:06
oppositionmuhalefet to what is, after all,
100
231000
3000
insanlık tarihindeki en etkili önleyici
04:09
the mostçoğu effectiveetkili publichalka açık healthsağlık measureölçmek in humaninsan historytarih.
101
234000
3000
hakl sağlığı uygulamasına ilişkin muhalefet.
04:12
I didn't know what to do,
102
237000
2000
Ne yapacağımı bilemedim.
04:14
so I just did what I do: I wroteyazdı a storyÖykü and I movedtaşındı on.
103
239000
3000
Her zaman ne yapıyorsam onu yaptım, makalemi yazdım ve hayat devam etti.
04:17
And soonyakında after that,
104
242000
3000
Bundan kısa bir süre sonra,
04:20
I wroteyazdı a storyÖykü about geneticallygenetik olarak engineeredmühendislik foodGıda.
105
245000
2000
Genetiği Değiştirilmiş Ürünler (GDO) ile ilgili bir makale yazdım.
04:22
SameAynı thing, only biggerDaha büyük.
106
247000
2000
Aynı şey oldu, ama bu defa daha da güçlü.
04:24
People were going crazyçılgın.
107
249000
2000
İnsanlar deliye döndüler.
04:26
So I wroteyazdı a storyÖykü about that too,
108
251000
2000
Ben de bununla ilgili bir hikaye yazdım.
04:28
and I couldn'tcould understandanlama why
109
253000
2000
ve insanların bu besinleri neden "frankeştayn besinler"
04:30
people thought this was "FrankenfoodsFrankenfoods,"
110
255000
2000
olarak gördüğünü anlayamıyordum,
04:32
why they thought movinghareketli moleculesmoleküller around
111
257000
2000
molekilleri rastgele değil de
04:34
in a specificözel, ratherdaha doğrusu than a haphazardgelişigüzel way,
112
259000
3000
özel olarak bir düzen içinde sıralamak
04:37
was trespassingHaneye tecavüz on nature'sdoğanın groundzemin.
113
262000
3000
neden doğaya müdahale etmek olsun ki?
04:40
But, you know, I do what I do. I wroteyazdı the storyÖykü, I movedtaşındı on.
114
265000
2000
Ama biliyorsunuz işte, benim işim bu, yazarım ve hayata devam ederim.
04:42
I mean, I'm a journalistgazeteci.
115
267000
2000
Demek istiyorum ki, ben bir gazeteciyim;
04:44
We typetip, we filedosya, we go to dinnerakşam yemegi. It's fine.
116
269000
3000
yazımıı yazar, kaydeder ve yemeğe çıkarız. Hepsi bu.
04:47
(LaughterKahkaha)
117
272000
2000
(Gülüşmeler)
04:50
But these storieshikayeleri botheredrahatsız me,
118
275000
2000
Ama bu olaylar beni rahatsız etti,
04:52
and I couldn'tcould figureşekil out why, and eventuallysonunda I did.
119
277000
2000
nedenini anlayamamıştım, ama sonra anladım.
04:54
And that's because those fanaticsfanatikler that were drivingsürme me crazyçılgın
120
279000
3000
Çünkü beni öileden çıkaran bu fanatikler aslında
04:57
weren'tdeğildi actuallyaslında fanaticsfanatikler at all.
121
282000
2000
fanatik değillerdi.
04:59
They were thoughtfuldüşünceli people, educatedeğitimli people, decentiyi people.
122
284000
3000
Düşünceli, eğitimli, düzgün insanlardı.
05:02
They were exactlykesinlikle like the people in this roomoda.
123
287000
3000
Aynen bu odadaki insanlar gibiydiler.
05:06
And it just disturbedrahatsız me so much.
124
291000
2000
Bu beni çok rahatsiz etti...
05:08
But then I thought, you know, let's be honestdürüst.
125
293000
3000
Ama sonra şunu düşündüm, biliyorsunuz, dürüst olalım:
05:11
We're at a pointpuan in this worldDünya
126
296000
2000
Dünyada öyle bir noktadayız ki
05:13
where we don't have the sameaynı relationshipilişki to progressilerleme that we used to.
127
298000
3000
artık "ilerleme" ile aramızdaki ilişki eskiden olduğu gibi değil.
05:16
We talk about it ambivalentlyambivalently.
128
301000
2000
Ondan ikircikli bir şekilde bahsediyoruz.
05:18
We talk about it in ironicİronik termsşartlar with little quotestırnak işareti around it:
129
303000
2000
Ondan bahsederken, alaycı bir şekilde tırnak içine alıyoruz:
05:20
"progressilerleme."
130
305000
2000
"İlerleme"
05:23
Okay, there are reasonsnedenleri for that, and I think we know what those reasonsnedenleri are.
131
308000
3000
Tamam, bunun için bazı nedenlerimiz var, ve sanırım bu nedenleri biliyoruz.
05:26
We'veBiz ettik lostkayıp faithinanç in institutionskurumlar,
132
311000
2000
Kurumsal yapılara olan güvenimizi kaybettik,
05:28
in authorityyetki,
133
313000
2000
otoriteye olan güvenimizi de,
05:30
and sometimesara sıra in scienceBilim itselfkendisi,
134
315000
2000
hatta bazen bilime karşı olan güvenimizi bile.
05:32
and there's no reasonneden we shouldn'tolmamalı have.
135
317000
2000
Bunun olmaması için hiç bir sebep yok.
05:34
You can just say a fewaz namesisimler
136
319000
2000
Birkaç isim sarf etmek yeterli,
05:36
and people will understandanlama.
137
321000
2000
insanlar anlayacaklardır.
05:38
ChernobylChernobyl, BhopalBhopal, the ChallengerChallenger,
138
323000
3000
Çernobil, Bhopal, Challenger,
05:41
VioxxVioxx, weaponssilahlar of masskitle destructionimha,
139
326000
3000
Vioxx, kitle imha silahları,
05:44
hangingasılı chadspusulaların.
140
329000
2000
hileli oy pusulaları.
05:46
You know, you can chooseseçmek your listliste.
141
331000
3000
Yani, biliyorsunuz, liste uzun.
05:49
There are questionssorular and problemssorunlar
142
334000
2000
Her zaman haklı ve doğru olduğunu
05:51
with the people we used to believe were always right,
143
336000
2000
düşündüğümüz insanlarla ilgili soru işaretleri ve sorunlar oluştu.
05:53
so be skepticalşüpheci.
144
338000
2000
O zaman şüpheci olun.
05:56
AskSormak questionssorular, demandtalep proofkanıt, demandtalep evidencekanıt.
145
341000
3000
Sorular sorun, kanıt isteyin.
05:59
Don't take anything for grantedverilmiş.
146
344000
2000
Hiç bir şeyi olduğu gibi kabul etmeyin.
06:01
But here'sburada the thing: When you get proofkanıt,
147
346000
3000
Ama olay şu: Kanıtları gördüğünüzde
06:04
you need to acceptkabul etmek the proofkanıt, and we're not that good at doing that.
148
349000
3000
bu kanıtları kabul etmeniz gerekir, ve bunu yapmada çok da iyi değiliz.
06:07
And the reasonneden that I can say that is because
149
352000
2000
Bu söylememin nedeni şu, şu anda daha önce
06:09
we're now in an epidemicsalgın of fearkorku
150
354000
2000
hiç görmediğimiz, hatta umarım bir daha da
06:11
like one I've never seengörüldü and hopeumut never to see again.
151
356000
3000
görmeyeceğimiz büyüklükte bir korku salgınıyla karşı karşıyayız.
06:14
About 12 yearsyıl agoönce, there was a storyÖykü publishedyayınlanan,
152
359000
2000
12 yıl kadar önce bir makale yayınlandı,
06:16
a horriblekorkunç storyÖykü,
153
361000
2000
korkunç bir makale,
06:18
that linkedbağlantılı the epidemicsalgın of autismotizm
154
363000
3000
otizm salgınını, kızamık, kızamıkçık, kabakulak aşısına
06:21
to the measlesKızamık, mumpsKabakulak and rubellaKızamıkçık vaccineaşı shotatış.
155
366000
3000
(karma aşıya) bağlayan bir makale
06:24
Very scarykorkutucu.
156
369000
2000
Çok korkutucu.
06:26
TonsTon of studiesçalışmalar were donetamam to see if this was truedoğru.
157
371000
3000
Bunun doğru olup olmadığını anlamak için tonlarca çalışma yapıldı.
06:29
TonsTon of studiesçalışmalar should have been donetamam; it's a seriousciddi issuekonu.
158
374000
3000
Tonlarca çalışma da yapılmalıydı zaten, bu çok ciddi bir olay.
06:32
The dataveri camegeldi back.
159
377000
2000
Veriler geldi.
06:34
The dataveri camegeldi back from the UnitedAmerika StatesBirleşik, from Englandİngiltere,
160
379000
2000
Amerika Birleşik Devletleri'nden, İngiletere'den,
06:36
from Swedenİsveç, from CanadaKanada,
161
381000
2000
İsveç'ten, Kanada'dan veriler geldi,
06:38
and it was all the sameaynı: no correlationbağıntı,
162
383000
2000
hepsi aynı çeyi söylüyordu, ilişki yok,
06:40
no connectionbağ, noneYok at all.
163
385000
2000
bağlantı yok, hiç yok.
06:42
It doesn't mattermadde. It doesn't mattermadde
164
387000
2000
Ama önemi yok, önemi yok,
06:44
because we believe anecdotesanekdotlar,
165
389000
2000
çünkü biz münferit olaylara inanırız,
06:46
we believe what we see, what we think we see,
166
391000
2000
ne gördüğümüze inanırız, ne gördüğümüzü sandığımıza,
06:48
what makesmarkaları us feel realgerçek.
167
393000
2000
bize doğru gibi gelene.
06:50
We don't believe a bunchDemet of documentsevraklar
168
395000
2000
Bir devlet görevlisinden gelen verileri içeren
06:52
from a governmenthükümet officialresmi givingvererek us dataveri,
169
397000
2000
sayfalarca evraka inanmayız,
06:54
and I do understandanlama that, I think we all do.
170
399000
2000
bunu anlayabiliyorum, sanırım hepimiz anlıyoruz.
06:56
But you know what?
171
401000
2000
Ama biliyor musunuz ne oldu?
06:58
The resultsonuç of that has been disastrousfelaket.
172
403000
2000
Bunun sonuçları felaket oldu,
07:00
DisastrousFelaket because here'sburada a factgerçek:
173
405000
3000
tam bir felaket. İşte size bir veri:
07:03
The UnitedAmerika StatesBirleşik is one of the only countriesülkeler in the worldDünya
174
408000
2000
Amerişka Birleşik Devletleri dünyada
07:05
where the vaccineaşı rateoran for measlesKızamık is going down.
175
410000
3000
Kabakulak aşılanma oranı gittikçe azalan tek ülke.
07:08
That is disgracefulutanç verici,
176
413000
2000
Bu utanç verici,
07:10
and we should be ashamedutanmış of ourselveskendimizi.
177
415000
2000
ve kendimizden utanmalıyız.
07:12
It's horriblekorkunç.
178
417000
2000
Bu korkunç.
07:14
What kindtür of a thing happenedolmuş
179
419000
2000
Nasıl bir şey oldu da
07:16
that we could do that?
180
421000
2000
bunu becerebildik?
07:18
Now, I understandanlama it. I do understandanlama it.
181
423000
3000
Şimdi anlayabiliyorum. Gerçekten anlıyorum.
07:21
Because, did anyonekimse have measlesKızamık here?
182
426000
2000
Burada hiç kabakulak geçiren var mı?
07:23
Has one personkişi in this audienceseyirci ever seengörüldü someonebirisi dieölmek of measlesKızamık?
183
428000
3000
Bu odadakilerden herhangi biri kabakulaktan ölen birini duydu mu hiç?
07:26
Doesn't happenolmak very much.
184
431000
2000
Pek sık olmuyor.
07:28
Doesn't happenolmak in this countryülke at all,
185
433000
2000
Bu ülkede pek sık olmuyor ama,
07:30
but it happenedolmuş 160,000 timeszamanlar in the worldDünya last yearyıl.
186
435000
2000
dünyada geçen yıl 160.000 defa oldu.
07:32
That's a lot of deathölüm of measlesKızamık --
187
437000
2000
Kabakulak'a bağlı çok sayıda ölüm var,
07:34
20 an hoursaat.
188
439000
2000
saate 20 kişi.
07:36
But sincedan beri it didn't happenolmak here, we can put it out of our mindszihinler,
189
441000
3000
Ama burada olmadığına göre, bunu aklımızın gerilerine atabiliriz,
07:39
and people like JennyJenny McCarthyMcCarthy
190
444000
2000
ve Jenny McCarthy gibi insanlar
07:41
can go around preachingvaaz messagesmesajları
191
446000
2000
Oprah ve Larry King Live gibi programlarda
07:43
of fearkorku and illiteracycehalet from platformsplatformlar
192
448000
2000
çıkıp korku ve cehaletle ilgili
07:45
like "OprahOprah" and "LarryLarry KingKral LiveCanlı."
193
450000
3000
mesajlar verebilirler.
07:48
And they can do it because
194
453000
2000
Bunu yapabilirler çünkü
07:50
they don't linkbağlantı causationnedensellik and correlationbağıntı.
195
455000
2000
neden sonuç ilişkisi ile korelasyondan haberleri yok.
07:52
They don't understandanlama that these things seemgörünmek the sameaynı,
196
457000
3000
Bu ikisinin aynı görünmesine rağmen farklı iki kavram olduğundan
07:55
but they're almostneredeyse never the sameaynı.
197
460000
2000
haberleri yok. Hiç bir zaman aynı şey değildirler.
07:57
And it's something we need to learnöğrenmek, and we need to learnöğrenmek it really soonyakında.
198
462000
3000
Ve bu bir an önce öğrenmemiz gereken şeylerden biri, bir an önce.
08:00
This guy was a herokahraman, JonasJonas SalkSalk.
199
465000
3000
Bu gördüğünüz adam bir kahramandı, Jonas Salk.
08:03
He tookaldı one of the worsten kötü scourgesbela of mankindinsanlık away from us.
200
468000
3000
Bizi, insanlığın en büyük belalarından birinden kurtardı.
08:06
No fearkorku, no agonyacı. PolioÇocuk felci -- puffpuf, gonegitmiş.
201
471000
3000
Korkmaya, acı çekmeye lüzüm yok artık, Çocuk Felci.. Puf! Yok oldu.
08:09
That guy in the middleorta, not so much.
202
474000
3000
Ortadaki adam o kadar büyük bir kahraman değil.
08:12
His nameisim is PaulPaul OffitOffit.
203
477000
2000
Adı Paul Offit.
08:14
He just developedgelişmiş a rotavirusRotavirüs vaccineaşı with a bunchDemet of other people.
204
479000
2000
Bir grup insanla beraber Rotavirüs aşısı geliştirdi.
08:16
It'llİtll ' savekayıt etmek the liveshayatları of 400 to 500,000 kidsçocuklar
205
481000
3000
Her yıl gelişmekte olan ülkelerdeki
08:19
in the developinggelişen worldDünya everyher yearyıl.
206
484000
2000
400.000-500.000 çocuğun hayatını kurtarıyor.
08:21
PrettyOldukça good, right?
207
486000
2000
Epey iyi değil mi?
08:23
Well, it's good, exceptdışında that PaulPaul goesgider around talkingkonuşma about vaccinesaşılar
208
488000
2000
Epey iyi, yanlızca küçük bir ayrıntı, Paul ortalıkta gezinerek
08:25
and saysdiyor how valuabledeğerli they are
209
490000
2000
aşıların ne kadar değerli ve önemli olduklarını anlatıyor
08:27
and that people oughtgerektiğini to just stop the whiningsızlanan.
210
492000
2000
ve insanların mızıklanmayı kesmeleri gerektiğini söylüyor.
08:29
And he actuallyaslında saysdiyor it that way.
211
494000
2000
Aynen bu şekilde söylüyor.
08:31
So, Paul'sPaul ün a terroristterörist.
212
496000
3000
Bu nedenle, Paul bir terörist.
08:34
When PaulPaul speakskonuşur in a publichalka açık hearingişitme,
213
499000
2000
Herhangi bir yerde kamuya açık bir konuşma
08:36
he can't testifytanıklık withoutolmadan armedSilahlı guardsMuhafızlar.
214
501000
2000
yapması gerektiğinde silahlı korumalar olmadan yapamıyor.
08:38
He getsalır calleddenilen at home
215
503000
2000
Evine telefonlar geliyor çünkü
08:40
because people like to tell him
216
505000
2000
insanlar ona "Çocuklarının hangi okula
08:42
that they rememberhatırlamak where his kidsçocuklar go to schoolokul.
217
507000
2000
gittiğini biliyoruz." demeyi seviyorlar.
08:44
And why? Because PaulPaul madeyapılmış a vaccineaşı.
218
509000
3000
Peki neden? Çonki Paul bir aşı üretti.
08:47
I don't need to say this, but vaccinesaşılar are essentialgerekli.
219
512000
3000
Bunu söylememe bile gerek yok, ama aşılar elzem şeyler.
08:50
You take them away, diseasehastalık comesgeliyor back,
220
515000
2000
Onları geri alın, hastalıklar geri gelecektir,
08:52
horriblekorkunç diseaseshastalıklar. And that's happeningolay.
221
517000
3000
korkunç hastalıklar, aslında şu anda da bu oluyor
08:55
We have measlesKızamık in this countryülke now.
222
520000
2000
Bu ülkede artık kabakulak salgınlarımız var.
08:57
And it's gettingalma worsedaha da kötüsü, and prettygüzel soonyakında kidsçocuklar
223
522000
2000
Gittikçe kötüye gidiyor, pek yakında çocuklar
08:59
are going to dieölmek of it again because it's just a numberssayılar gameoyun.
224
524000
2000
kabakulak yüzünden ölecekler de, tamamen rakamlara bağlı.
09:01
And they're not just going to dieölmek of measlesKızamık.
225
526000
2000
Sadece Kabakulaktan ölmeyecekler.
09:03
What about polioçocuk felci? Let's have that. Why not?
226
528000
2000
Çocuk Felcine ne dersiniz? Hadi onu başlatalım. Neden olmasın?
09:05
A collegekolej classmatesınıf arkadaşı of mineMayın wroteyazdı me a coupleçift weekshaftalar agoönce and said
227
530000
3000
Bir üniversite arkadaşım birkaç hafta önce bana mektup yazdı,
09:08
she thought I was a little stridenttiz.
228
533000
2000
mektupta sesimin çok çatlak çıktığını yazmış.
09:10
No one'sbiri ever said that before.
229
535000
3000
Bunu daha önce söyleyen olmamıştı.
09:13
She wasn'tdeğildi going to vaccinateAşılamak her kidçocuk againstkarşısında polioçocuk felci,
230
538000
2000
Çocuğuna Çocuk Felci aşısı yaptırmayacakmış.
09:15
no way.
231
540000
2000
Kesinlikle.
09:17
Fine.
232
542000
2000
Tamam.
09:19
Why? Because we don't have polioçocuk felci. And you know what?
233
544000
2000
Neden? Çünkü bizde artık Çocuk Felci yokmuş. Ama biliyor musunuz,
09:21
We didn't have polioçocuk felci in this countryülke yesterdaydün.
234
546000
3000
düne kadar bizim ilkemizde çocuk felci yoktu diyelim.
09:24
TodayBugün, I don't know, maybe a guy got on a planeuçak in LagosLagos this morningsabah,
235
549000
3000
Bu gün, ne bileyim,belki bir adam, sabah Lagos'tan uşağa binen bir adam
09:27
and he's flyinguçan to LAXLAX, right now he's over OhioOhio.
236
552000
2000
şu an Ohio üzerinde ve birkaç saat içinde Los Angeles
09:29
And he's going to landarazi in a coupleçift of hourssaatler, he's going to rentkira a cararaba,
237
554000
3000
havaalanına inecek, oradan bir araba kiralayacak
09:32
and he's going to come to Long BeachBeach,
238
557000
2000
Long Beach'e gelecek ve bu akşam
09:34
and he's going to attendkatılmak one of these fabulousharika TEDTED dinnersakşam yemekleri tonightBu gece.
239
559000
3000
şu meşhur TED yemeklerinden birine katılacak.
09:37
And he doesn't know that he's infectedenfekte with a paralyticfelçli diseasehastalık,
240
562000
3000
Çocuk felci virüsü taşıdığını bilmiyor olacak.
09:40
and we don't eitherya because that's the way the worldDünya worksEserleri.
241
565000
3000
Biz de bilmiyor olacağız, çünkü dünyada işler bu şekilde yürüyor.
09:43
That's the planetgezegen we livecanlı on. Don't pretendtaklit it isn't.
242
568000
3000
Yaşadığımız gezegen bu, öyle değilmiş gibi yapmayın.
09:46
Now, we love to wrapsarmak ourselveskendimizi in liesyalanlar. We love to do it.
243
571000
3000
Şimdi, kendimizi yalanlarla sarıp sarmalamayı çok seviyoruz. Bayılıyoruz.
09:49
EveryoneHerkes take theironların vitaminsVitaminler this morningsabah?
244
574000
2000
Bu sabah herkes vitaminlerini aldı mı?
09:51
EchinaceaEkinezya, a little antioxidantantioksidan
245
576000
2000
Echinacea (Ekinezya), biraz anti oksidan
09:53
to get you going.
246
578000
2000
sizi kendinize getirir.
09:55
I know you did because halfyarım of AmericansAmerikalılar do everyher day.
247
580000
3000
Aldığınızı biliyorum, çünkü Amerikalı'ların yarısı bunu her gün yapıyor.
09:58
They take the stuffşey, and they take alternativealternatif medicinesilaçlar,
248
583000
3000
Her sabah bu alternatif ilaçları alıyorlar
10:01
and it doesn't mattermadde how oftensık sık
249
586000
2000
ve ne kadar sık olarak işe yaramadıklarını
10:03
we find out that they're uselessyararsız.
250
588000
2000
öğrenmemizin hiç bir önemi yok.
10:05
The dataveri saysdiyor it all the time.
251
590000
2000
Veriler her seferinde bunu söylüyor.
10:07
They darkenkoyulaştırma your urineidrar. They almostneredeyse never do more than that.
252
592000
3000
Sadece idrarınızın rengini koyultuyorlar. Bundan başka pek bir işe yaradıkları yok.
10:10
(LaughterKahkaha)
253
595000
2000
(Gülüşmeler)
10:12
It's okay, you want to payödeme 28 billionmilyar dollarsdolar for darkkaranlık urineidrar?
254
597000
3000
Tamam, koyu renkli idrar için 28 Milyar dolar ödemek istiyorsanız
10:15
I'm totallybütünüyle with you.
255
600000
2000
tamamen sizi destekliyorum.
10:17
(LaughterKahkaha)
256
602000
2000
(Gülüşmeler)
10:19
DarkKaranlık urineidrar. DarkKaranlık.
257
604000
3000
Koyu idrar, koyu.
10:22
Why do we do that? Why do we do that?
258
607000
2000
Bunu neden yapıyoruz? Bunu neden yapıyoruz?
10:24
Well, I think I understandanlama, we hatenefret BigBüyük PharmaPharma.
259
609000
2000
Tamam, sanırım anlıyorum, Big Pharma'dan (İlaç Endüstrisi) nefret ediyoruz.
10:26
We hatenefret BigBüyük GovernmentHükümet. We don't trustgüven the Man.
260
611000
2000
Derin devletten nefret ediyoruz. İnsanlara güvenmiyoruz.
10:28
And we shouldn'tolmamalı: Our healthsağlık carebakım systemsistem sucksberbat bir şey.
261
613000
3000
Ve güvenmemeliyiz de. Sağlık sistemimiz berbat durumda.
10:31
It's cruelacımasız to millionsmilyonlarca of people.
262
616000
2000
Milyonlarca insana eziyet ediyor.
10:33
It's absolutelykesinlikle astonishinglyşaşılacak derecede coldsoğuk
263
618000
3000
Aramızdan ona parası yetenlere de
10:36
and soul-bendingruh bükme to those of us who can even affordparası yetmek it.
264
621000
3000
kötü davranıyor ve hırpalıyor.
10:39
So we runkoş away from it, and where do we runkoş?
265
624000
3000
Bu nedenle ondan kaçıyoruz, ama nereye doğru?
10:42
We leapsıçrama into the armssilâh of BigBüyük PlaceboPlasebo.
266
627000
2000
Büyük Plasebo'nun kollarına doğru.
10:44
(LaughterKahkaha)
267
629000
3000
(Gülüşmeler)
10:47
That's fantasticfantastik. I love BigBüyük PlaceboPlasebo.
268
632000
2000
Bu inanılmaz. Büyük plaseboyu seviyorum.
10:49
(ApplauseAlkış)
269
634000
5000
(Alkışlar)
10:54
But, you know, it's really a seriousciddi thing
270
639000
3000
Ama biliyor musunuz, bu ciddi bir konu
10:57
because this stuffşey is crapbok,
271
642000
2000
çünkü bu destek ürünler ıvır zıvırdan ibaret
10:59
and we spendharcamak billionsmilyarlarca of dollarsdolar on it.
272
644000
2000
ve onlara milyarlarca dolar harcıyoruz.
11:01
And I have all sortssıralar of little props' den aksesuarlar here.
273
646000
3000
Burada bazı örnekler getirdim.
11:04
NoneHiçbiri of it ... ginkgoGinkgo, frauddolandırıcılık;
274
649000
2000
Hepsi- Ginkgo, düzmece
11:06
echinaceaEkinezya, frauddolandırıcılık;
275
651000
2000
Ekinezya, düzmece,
11:08
acaiAcai -- I don't even know what that is
276
653000
2000
Açai, bunun ne olduğunu bile bilmiyorum
11:10
but we're spendingharcama billionsmilyarlarca of dollarsdolar on it -- it's frauddolandırıcılık.
277
655000
3000
ama gene de milyarlarca dolar harcıyoruz, bu da düzmece.
11:13
And you know what? When I say this stuffşey, people screamçığlık at me,
278
658000
2000
Biliyor musunuz, ben bunu söylediğimde insanlar bana bağırıp çağırıyor
11:15
and they say, "What do you carebakım? Let people do what they want to do.
279
660000
3000
diyorlar ki, "Sana ne oluyor? Bırak insanlar ne istiyorlarsa
11:18
It makesmarkaları them feel good."
280
663000
2000
nasıl iyi hissediyorlarsa öyle yapsınlar."
11:20
And you know what? You're wrongyanlış.
281
665000
2000
Ama biliyor musunuz? Aslında öyle değil.
11:22
Because I don't carebakım
282
667000
2000
Çünkü Sağlık Hizmetleri Müdürlüğü Sekreterinin
11:24
if it's the secretarySekreter of HHSHHS
283
669000
2000
"Hmm, uzmanlarımın mammogramlar ile ilgili
11:26
who'skim sayingsöz, "HmmHmm, I'm not going to take the evidencekanıt
284
671000
3000
verdikleri görüşü dikkate almayacağım." demesi
11:29
of my expertsuzmanlar on mammogramsmamogram,"
285
674000
2000
ya da bir kanser şarlatanının hastalarını
11:31
or some cancerkanser quackşarlatan who wants to treattedavi etmek his patienthasta
286
676000
3000
kahve lavmanı ile tedavi etmeye çalışması
11:34
with coffeeKahve enemaslavman.
287
679000
2000
arasında bir fark görmüyorum ben.
11:36
When you startbaşlama down the roadyol
288
681000
2000
Eğer inanç ve hurafeler,
11:38
where beliefinanç and magicsihirli replacedeğiştirmek evidencekanıt and scienceBilim,
289
683000
3000
kanıt ve bilimin yerini almaya başlarsa kendinizi
11:41
you endson up in a placeyer you don't want to be.
290
686000
2000
hiç istemediğiniz bir noktada bulabilirsiniz.
11:43
You endson up in ThaboThabo MbekiMbeki SouthGüney AfricaAfrika.
291
688000
2000
Mesela Güney Afrika devlet başkanı Thabo Mbeki,
11:45
He killedöldürdü 400,000 of his people
292
690000
3000
400.000 vatandaşının ölümüne sebep oldu,
11:48
by insistingısrar eden that beetrootpancar,
293
693000
2000
çünkü pancar kökü, sarımsak ve limon yağının
11:50
garlicSarımsak and lemonlimon oilsıvı yağ
294
695000
2000
AIDS'in gidişatını yavaşlattığını
11:52
were much more effectiveetkili than the antiretroviralantiretroviral drugsilaçlar
295
697000
2000
bildiğimiz antiretroviral ilaçlardan
11:54
we know can slowyavaş the coursekurs of AIDSAIDS.
296
699000
2000
daha etkili olduğu konusunda israr etti.
11:56
HundredsYüzlerce of thousandsbinlerce of needlessgereksiz deathsölümler
297
701000
2000
Bu hastalıktan en çok etkilenen
11:58
in a countryülke that has been plaguedveba
298
703000
3000
bir ülkede yüzbinlerce anlamsız
12:01
worsedaha da kötüsü than any other by this diseasehastalık.
299
706000
2000
ölüm meydana geldi.
12:03
Please, don't tell me
300
708000
2000
O yüzden bana bu tip şeylerin
12:05
there are no consequencessonuçları to these things.
301
710000
2000
zararının olmadığını söylemeyin.
12:07
There are. There always are.
302
712000
2000
Çünkü zararları var, her zaman var.
12:09
Now, the mostçoğu mindlessakılsız epidemicsalgın
303
714000
2000
Şimdilerdeki en akılsız salgınlardan biri de
12:11
we're in the middleorta of right now
304
716000
2000
ki şu anda tam ortasındayız bunun
12:13
is this absurdsaçma battlesavaş
305
718000
2000
genetiği değiştirilmiş ürün savunucuları ile
12:15
betweenarasında proponentssavunucuları of geneticallygenetik olarak engineeredmühendislik foodGıda
306
720000
3000
organikçi elitistler arasındaki
12:18
and the organicorganik eliteseçkinler.
307
723000
2000
absürd ateşli mücadele.
12:20
It's an idioticaptalca debatetartışma. It has to stop.
308
725000
2000
Saçmasapan bir tartışma. Artık bitmeli.
12:22
It's a debatetartışma about wordskelimeler, about metaphorsmetaforlar.
309
727000
3000
Bu kelimelerle ilgili bir tartışma. Benzetmelerle ilgili.
12:25
It's ideologyideoloji, it's not scienceBilim.
310
730000
2000
Bir ideoloji tartışması, bilimle ilgili değil.
12:27
EveryHer singletek thing we eatyemek, everyher graintahıl of ricepirinç,
311
732000
2000
Her yediğimiz şey, her bir pirinç tanesi
12:29
everyher sprigBahar Dalı of parsleymaydanoz,
312
734000
2000
her bir maydanoz yaprağı,
12:31
everyher BrusselsBrüksel sproutFiliz
313
736000
2000
her bir brüksel lahanası
12:33
has been modifieddeğiştirilme tarihi by man.
314
738000
2000
zaten insanoğlu tarafından değiştirilmiş durumda.
12:35
You know, there weren'tdeğildi tangerinesmandalina in the gardenBahçe of EdenEden.
315
740000
2000
Biliyorsunuz, cennet bahçesinde satsuma mandalinası yoktu.
12:37
There wasn'tdeğildi any cantaloupekavun. (LaughterKahkaha)
316
742000
2000
kantalup kavunu da yoktu.
12:39
There weren'tdeğildi ChristmasNoel treesağaçlar. We madeyapılmış it all.
317
744000
3000
Noel ağacı da yoktu. Hepsini biz yaptık.
12:42
We madeyapılmış it over the last 11,000 yearsyıl.
318
747000
3000
Hepsini son 11.000 yıl içinde yaptık.
12:45
And some of it workedişlenmiş, and some of it didn't.
319
750000
2000
Bazıları işe yaradı, bazıları da yaramadı.
12:47
We got ridkurtulmuş of the stuffşey that didn't.
320
752000
2000
İşe yaramayanları çöpe attık.
12:49
Now we can do it in a more precisekesin way --
321
754000
2000
Şimdi bunu çok daha hassas bir şekilde yapabiliyoruz.
12:51
and there are risksriskler, absolutelykesinlikle --
322
756000
2000
Ve elbette ki riskleri var.
12:53
but we can put something like vitaminvitamin A into ricepirinç,
323
758000
3000
Ama mesela pirince A vitamini gibi şeyler ekleyerek
12:56
and that stuffşey can help millionsmilyonlarca of people,
324
761000
3000
milyonlarca insana yardım edebiliyoruz,
12:59
millionsmilyonlarca of people, prolonguzatmak theironların liveshayatları.
325
764000
3000
milyonlarca insanın ömrünü uzatabiliyoruz.
13:02
You don't want to do that?
326
767000
2000
Bunu yapmak istemiyor musunuz?
13:04
I have to say, I don't understandanlama it.
327
769000
3000
Şunu söylemeliyim ki ben bunu anlayamıyorum.
13:07
We objectnesne to geneticallygenetik olarak engineeredmühendislik foodGıda.
328
772000
2000
Genetiği değiştirilmiş ürünlere karşı çıkıyoruz.
13:09
Why do we do that?
329
774000
2000
Neden bunu yapıyoruz?
13:11
Well, the things I constantlysürekli hearduymak are:
330
776000
2000
Sık sık duyduğum şeyler şunlar:
13:13
Too manyçok chemicalskimyasallar,
331
778000
2000
Çok fazla kimsayasal,
13:15
pesticidestarım ilaçları, hormoneshormonlar,
332
780000
2000
pestisid (böcek öldürücü), hormon içeriyor.
13:17
monocultureMonokültür, we don't want giantdev fieldsalanlar
333
782000
2000
Aynı üründen ekilmiş dev tarlalar
13:19
of the sameaynı thing, that's wrongyanlış.
334
784000
2000
istemiyoru, bu yanlış.
13:21
We don't companiesşirketler patentingpatent life.
335
786000
2000
Yaşamı patent altına alan firmalar istemiyoruz.
13:23
We don't want companiesşirketler owningsahibi seedstohumlar.
336
788000
2000
Tohumları tekel altına alan firmalar istemiyoruz.
13:25
And you know what my responsetepki to all of that is?
337
790000
2000
Bu görüşlere benim cevabım ne biliyor musunuz?
13:27
Yes, you're right. Let's fixdüzeltmek it.
338
792000
3000
Evet, haklısınız. Hadi bunu düzeltelim.
13:30
It's truedoğru, we'vebiz ettik got a hugeKocaman foodGıda problemsorun,
339
795000
2000
Evet, doğru, çok büyük bir besin problemimiz var,
13:32
but this isn't scienceBilim.
340
797000
2000
ama bu bilimle ilgili değil.
13:34
This has nothing to do with scienceBilim.
341
799000
2000
Bilimle hiç bir alakası yok.
13:36
It's lawhukuk, it's moralityahlâk, it's patentpatent stuffşey.
342
801000
3000
Bu kanunlarla ilgili, ahlakla ilgili, patentlerle ilgili.
13:39
You know scienceBilim isn't a companyşirket.
343
804000
2000
Biliyorsunuz, bilim bir şirket değildir.
13:41
It's not a countryülke.
344
806000
2000
Bir ülke de değildir.
13:43
It's not even an ideaFikir; it's a processsüreç.
345
808000
3000
Bir fikir bile değildir; bilim bir süreçtir.
13:46
It's a processsüreç, and sometimesara sıra it worksEserleri and sometimesara sıra it doesn't,
346
811000
3000
Öyle bir süreç ki, bazen iyi işler bazen işlemez,
13:49
but the ideaFikir that we should not allowizin vermek
347
814000
3000
ama korktuğumuz için bilimin
13:52
scienceBilim to do its job
348
817000
2000
görevini yapmasına izin vermeme
13:54
because we're afraidkorkmuş,
349
819000
2000
fikri gerçekten de
13:56
is really very deadeningyalıtımı,
350
821000
2000
çok heves kırıcı bir fikir.
13:58
and it's preventingönlenmesi millionsmilyonlarca of people
351
823000
2000
ve milyonlarca insanın refaha ermesini
14:00
from prosperingrefaha.
352
825000
2000
engelliyor.
14:02
You know, in the nextSonraki 50 yearsyıl
353
827000
2000
Biliyorsunuz, önümüzdeki 50 yıl içinde
14:04
we're going to have to growbüyümek 70 percentyüzde more foodGıda than we do right now,
354
829000
3000
şu an ürettiğimizden yüzde 70 daha fazla ürün yetiştirmek zorundayız,
14:07
70 percentyüzde.
355
832000
2000
yüzde yetmiş.
14:09
This investmentyatırım in AfricaAfrika over the last 30 yearsyıl.
356
834000
3000
Bu gördüğünüz son 30 yıldır Afrika'da yapılan yatırımlar.
14:12
DisgracefulUtanç verici. DisgracefulUtanç verici.
357
837000
2000
Utanç verici, utanç verici.
14:14
They need it, and we're not givingvererek it to them.
358
839000
2000
Buna ihtiyaçları var, ve biz onlara bunu vermiyoruz.
14:16
And why? GeneticallyGenetik olarak engineeredmühendislik foodGıda.
359
841000
3000
Neden peki? Genetiği Değiştirilmiş Ürünler.
14:19
We don't want to encourageteşvik etmek people
360
844000
2000
İnsaları işe yaramaz yiyecekler
14:21
to eatyemek that rottençürük stuffşey, like cassavamanyok for instanceörnek.
361
846000
3000
yeme konusunda yüreklendirmek istemiyoruz.
14:24
Cassava'sManyok'ın something that halfyarım a billionmilyar people eatyemek.
362
849000
2000
Mesela Cassava. Patatese benzeyen bir şey,
14:26
It's kindtür of like a potatopatates.
363
851000
2000
yarım milyar insan bunu yiyiyor.
14:28
It's just a bunchDemet of calorieskalori. It sucksberbat bir şey.
364
853000
2000
Sadece kalori içeriyor. Berbat birşey.
14:30
It doesn't have nutrientsbesinler, it doesn't have proteinprotein,
365
855000
2000
Besin değeri düşük, protein içermiyor,
14:32
and scientistsBilim adamları are engineeringmühendislik
366
857000
2000
ve bilim adamları şu anda bunları
14:34
all of that into it right now.
367
859000
2000
cassava'ya eklemek için uğraşıyor.
14:36
And then people would be ableyapabilmek to eatyemek it and they'dgittiklerini be ableyapabilmek to not go blindkör.
368
861000
3000
Böylece insanlar cassava yiyebilirler ve bu onları körlükten koruyabilir.
14:39
They wouldn'tolmaz starveAçlıktan, and you know what?
369
864000
2000
Açlıktan ölmezler, ve biliyor musunuz?
14:41
That would be niceGüzel. It wouldn'tolmaz be ChezChez PanissePanisse'deki,
370
866000
3000
Bu gayet iyi olur. Chez Panisse'de yemek kadar olmaz belki
14:44
but it would be niceGüzel.
371
869000
2000
ama iyi olur.
14:48
And all I can say about this is:
372
873000
2000
Bu konuda tek söyleyebileceğim şu:
14:50
Why are we fightingkavga it?
373
875000
2000
Neden bununla mücadele ediyoruz?
14:52
I mean, let's asksormak ourselveskendimizi: Why are we fightingkavga it?
374
877000
2000
Yani, kendi kendimize soralım: Neden bununla savaşıyoruz?
14:54
Because we don't want to movehareket genesgenler around?
375
879000
2000
Çünkü genlerin yerini değiştirmek istemiyoruz.
14:56
This is about movinghareketli genesgenler around. It's not about chemicalskimyasallar.
376
881000
3000
Bu genlerin yerini değiştirmekle ilgili birşey, kimyasallarla ilgili değil.
14:59
It's not about our ridiculousgülünç passiontutku for hormoneshormonlar,
377
884000
3000
hormonlara ilişkin olan inanılmaz hırsımızla da,
15:02
our insistenceısrarı on havingsahip olan biggerDaha büyük foodGıda,
378
887000
2000
Daha büyük, daha tek tip, daha iyi
15:04
better foodGıda, singularTekil foodGıda.
379
889000
2000
gıdalar için olan ısrarımızla da ilgili değil.
15:06
This isn't about RicePirinç KrispiesKrispies,
380
891000
2000
Rice Krispi'leriyle de alakası yok.
15:08
this is about keepingkoruma people alivecanlı,
381
893000
2000
Bu insanları hayatta tutmak ile ilgili bir şey,
15:10
and it's about time we startedbaşladı to understandanlama what that meantdemek.
382
895000
3000
ve bunun ne anlama geldiğini anlamaya başlasak iyi olur.
15:13
Because, you know something?
383
898000
2000
Çünkü, biliyor musunuz?
15:15
If we don't, if we continuedevam et to actdavranmak the way we're actingoyunculuk,
384
900000
3000
Eğer bunu yapmazsak ve şimdiki gibi davranmaya devam edersek
15:18
we're guiltysuçlu of something that I don't think we want to be guiltysuçlu of:
385
903000
3000
sorumlusu olmayı hiç istemediğimizi bir şeyin sorumlusu olacağız.
15:21
high-techyüksek teknoloji colonialismsömürgecilik.
386
906000
2000
İleri-teknoloji sömürgeciliği.
15:23
There's no other way to describetanımlamak what's going on here.
387
908000
2000
Burada olan biteni anlatacak bir başka yol yok.
15:25
It's selfishbencil, it's uglyçirkin,
388
910000
2000
Bu bencilce ve çok çirkin.
15:27
it's beneathaltında us,
389
912000
2000
Bize yakışmıyor,
15:29
and we really have to stop it.
390
914000
3000
ve buna bir son vermeliyiz.
15:32
So after this amazinglyinanılmaz funeğlence conversationkonuşma,
391
917000
3000
Şimdi, bu inanılmaz derecede eğlenceli konuşmanın ardından,
15:35
(LaughterKahkaha)
392
920000
2000
(Gülüşmeler)
15:37
you mightbelki want to say, "So, you still want to get in this
393
922000
2000
şunu diyebilirsiniz, " Yani, hala bu zaman makinasına
15:39
ridiculousgülünç time machinemakine and go forwardileri?"
394
924000
2000
binip geleceğe gitmeyi istiyor musun?"
15:41
AbsolutelyKesinlikle. AbsolutelyKesinlikle, I do.
395
926000
3000
Kesinlikle. Kesinlikle istiyorum.
15:44
It's stucksıkışmış in the presentmevcut right now,
396
929000
2000
Şu anda, şimdiki zamanda sıkışıp kalmış,
15:46
but we have an amazingşaşırtıcı opportunityfırsat.
397
931000
2000
ama önümüzde inanılmaz fırsatlar var.
15:48
We can setset that time machinemakine on anything we want.
398
933000
3000
Zaman makinasını istediğimiz şeye ayarlayabiliriz.
15:51
We can movehareket it where we want to movehareket it,
399
936000
2000
İstediğimiz yere götürebiliriz,
15:53
and we're going to movehareket it where we want to movehareket it.
400
938000
2000
ve bunu istediğimiz zaman yapabiliriz.
15:55
We have to have these conversationskonuşmaları and we have to think,
401
940000
3000
Ama bunun için bu tip konuşmalar yapmamız gerekir, düşünmemiz gerekir,
15:58
but when we get in the time machinemakine and we go aheadönde,
402
943000
3000
ama zaman makinasına binip yola çıktığımızda
16:01
we're going to be happymutlu we do.
403
946000
2000
bunları yaptığımıza sevineceğiz.
16:03
I know that we can,
404
948000
2000
Yapabileceğimizi biliyorum,
16:05
and as faruzak as I'm concernedilgili,
405
950000
2000
ve gördüğüm kadarı ile
16:07
that's something the worldDünya needsihtiyaçlar right now.
406
952000
3000
dünyanın da şu anda ihtiyacı olan şey de bu.
16:10
(ApplauseAlkış)
407
955000
2000
Teşekkür ederim.
16:12
Thank you.
408
957000
3000
(Alkışlar)
16:15
Thank you.
409
960000
2000
(Alkışlar)
16:17
Thank you. Thank you.
410
962000
4000
(Alkışlar)
Translated by Isil Arican
Reviewed by Seda Demirel

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Michael Specter - Writer
Michael Specter is a staff writer for the New Yorker. His new book, Denialism, asks why we have increasingly begun to fear scientific advances instead of embracing them.

Why you should listen

Michael Specter's new book, Denialism: How Irrational Thinking Hinders Scientific Progress, Harms the Planet and Threatens Our Livesdives into a worrisome strain of modern life -- a vocal anti-science bias that may prevent us from making the right choices for our future. Specter studies how the active movements against vaccines, genetically engineered food, science-based medicine and biotechnological solutions to climate change may actually put the world at risk. (For instance, anti-vaccination activists could soon trigger the US return of polio, not to mention the continuing rise of measles.) More insidiously, the chilling effect caused by the new denialism may prevent useful science from being accomplished.

Specter has been a writer for the New Yorker for more than a decade; before that, he was a science writer and then the Moscow bureau chief for the New York Times. He writes about science and politics for the New Yorker, with a fascinating sideline in biographical profiles.

More profile about the speaker
Michael Specter | Speaker | TED.com