ABOUT THE SPEAKER
Greg Stone - Oceanographer
Greg Stone was a key driver in the establishment of the Phoenix Island Protected Area in the island nation of Kiribati. The second-largest marine protected area in the world -- and one of the most pristine -- PIPA is a laboratory for exploring and monitoring the recovery of coral reefs from bleaching events.

Why you should listen

Greg Stone began his career as an ocean scientist, pioneering research in Antarctica on marine mammals and ice ecology where he mastered the art of diving into icebergs. Today he is well-known for his leadership in the effort to create the world’s second-largest marine protected area (MPA), around the Phoenix Islands in Kiribati.

Working with the government of Kiribati, Stone helped establish the MPA using market-based tools to conserve ocean biodiversity, in order to encourage continued local economic development rather than destruction of local communities livelihoods. Stone is the Chief Scientist for Oceans at Conservation International and a prolific author and speaker on the state of the marine environment and how policy can make change.

More profile about the speaker
Greg Stone | Speaker | TED.com
Mission Blue Voyage

Greg Stone: Saving the ocean one island at a time

Okyanusu bir adayla bir defada kurtarmak.

Filmed:
531,712 views

Mavi Görev Gemisinde, bilim adamı Greg Stone Kiribati Cumhuriyetine nasıl yardım ederek Pasifiğin ortasında çok büyük bir korunmuş bölge yarattığının hikayesini anlatıyor...balıkları korumayı,deniz hayatını ve ada halkının kendisini.
- Oceanographer
Greg Stone was a key driver in the establishment of the Phoenix Island Protected Area in the island nation of Kiribati. The second-largest marine protected area in the world -- and one of the most pristine -- PIPA is a laboratory for exploring and monitoring the recovery of coral reefs from bleaching events. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16
I guesstahmin the storyÖykü actuallyaslında has to startbaşlama
0
1000
2000
Sanırım hikaye başlamalı...
00:18
maybe back in the the 1960s,
1
3000
2000
...1960'lardan önce olabilir...
00:20
when I was sevenYedi or eightsekiz yearsyıl oldeski,
2
5000
3000
...7 yada 8 yaşındayken...
00:23
watchingseyretme JacquesJacques CousteauCousteau documentariesbelgeseller on the livingyaşam roomoda floorzemin
3
8000
3000
...oturma odasında Jacques Cousteau'nun belgesellerini izleyerek...
00:26
with my maskmaskelemek and flippersPalet on.
4
11000
3000
...maskemle ve paletlerimle.
00:29
Then after everyher episodeBölüm, I had to go up to the bathtubküvet
5
14000
3000
Her bölümden sonra banyo küvetine gitmeliydim...
00:32
and swimyüzmek around the bathtubküvet and look at the draindrenaj,
6
17000
2000
...ve küvet etrafında yüzerek su giderine bakardım.
00:34
because that's all there was to look at.
7
19000
3000
Çünkü baktığım her şey oradaydı.
00:37
And by the time I turneddönük 16,
8
22000
2000
Ve 16 yaşıma gelmeden önce...
00:39
I pursuedpeşine a careerkariyer in marineDeniz scienceBilim,
9
24000
3000
...denizcilik biliminde bir kariyer peşine düştüm...
00:42
in explorationkeşif and divingDalış,
10
27000
3000
...keşif ve dalma üzerine...
00:45
and livedyaşamış in underwatersualtı habitatshabitatları, like this one off the FloridaFlorida KeysAnahtarları,
11
30000
3000
...ve sualtı canlılarıyle yaşadım,şu Florida Adalarındaki gibi birinde...
00:48
for 30 daysgünler totalGenel Toplam.
12
33000
2000
...toplamda 30 gün.
00:50
BrianBrian SkerrySkerry tookaldı this shotatış. Thanksteşekkürler, BrianBrian.
13
35000
2000
Brian Skerry çekti bu fotoğrafı.Teşekkürler,Brian.
00:52
And I've diveddaldı in deep-seaderin deniz submersiblessubmersibles around the worldDünya.
14
37000
3000
Ve dünyanın dört bir yanında açık denizlere daldım.
00:55
And this one is the deepesten derin divingDalış submarinedenizaltı in the worldDünya,
15
40000
3000
Ve bu da dünyada en derine dalabilen denizaltısıdır.
00:58
operatedameliyat by the JapaneseJaponca governmenthükümet.
16
43000
2000
Japon hükümeti tarafından kullanıldı.
01:00
And SylviaSylvia EarleEarle and I
17
45000
2000
Ve Sylvia Earle ve ben...
01:02
were on an expeditionsefer in this submarinedenizaltı
18
47000
2000
...bu denizaltında keşif gezisindeyken...
01:04
20 yearsyıl agoönce in JapanJaponya.
19
49000
3000
...20 yıl önce Japonyada.
01:07
And on my divedalış, I wentgitti down 18,000 feetayaklar,
20
52000
3000
Ve kendi dalışımda 18000 feet'e indim...
01:10
to an areaalan that I thought
21
55000
2000
...tahmin ettiğim bir yere...
01:12
would be pristinebozulmamış wildernessçöl areaalan on the seadeniz floorzemin.
22
57000
3000
...deniz üstünde saf,ıssız bir bölge.
01:15
But when I got there, I foundbulunan
23
60000
2000
Ama oraya vardığımda,...
01:17
lots of plasticplastik garbageçöp and other debrisenkaz.
24
62000
2000
...birsürü plastik çöp ve diğer atıkları buldum.
01:19
And it was really a turningdöndürme pointpuan in my life,
25
64000
2000
Ve bu hayatımdaki gerçek bir dönüm noktasıydı...
01:21
where I startedbaşladı to realizegerçekleştirmek
26
66000
2000
...anlamaya başladığım...
01:23
that I couldn'tcould just go have funeğlence doing scienceBilim and explorationkeşif.
27
68000
3000
...sırf zevk almak için keşif ve bilim yapamayacağım bir yerdi burası.
01:26
I neededgerekli to put it into a contextbağlam.
28
71000
2000
Burayı bir şekle koymalıydım.
01:28
I neededgerekli to headkafa towardskarşı conservationkoruma goalshedefleri.
29
73000
3000
Burayı koruma amacına baş koymalıydım...
01:31
So I beganbaşladı to work
30
76000
2000
...ve böylece işe başladım.
01:33
with NationalUlusal GeographicCoğrafi SocietyToplum and othersdiğerleri
31
78000
3000
National Geographic ekibi ve diğerleriyle...
01:36
and led expeditionsseferler to AntarcticaAntarktika.
32
81000
3000
...ve öncü keşif heyetiyle birlikte Antartica'ya...
01:39
I led threeüç divingDalış expeditionsseferler to AntarcticaAntarktika.
33
84000
2000
...3 dalış kaşifine öncülük yaptım.
01:41
TenOn yearsyıl agoönce was a seminalSeminal tripgezi,
34
86000
2000
10 yıl önce yeni ufuklar açan bir yolculuktu,...
01:43
where we exploredaraştırdı that bigbüyük icebergbuzdağı, B-B-15,
35
88000
3000
büyük B-15 buzdağını keşfettiğimiz bir yolculuk.
01:46
the largesten büyük icebergbuzdağı in historytarih, that brokekırdı off the RossRoss IceBuz ShelfRaf.
36
91000
3000
Tarihteki en geniş buzdağı,Ross'dan ayrılan buz kaya tabakası.
01:49
And we developedgelişmiş techniquesteknikleri
37
94000
2000
Ve teknikler geliştirdik...
01:51
to divedalış insideiçeride and underaltında the icebergbuzdağı,
38
96000
2000
...buzdağının içine ve altına dalabilmek için...
01:53
suchböyle as heatingısıtma padsyastıkları on our kidneysböbrekler
39
98000
2000
...mesela böbreğimizin üstüne ısıtma pedleri gibi...
01:55
with a batterypil that we draggedsürüklenen around,
40
100000
2000
...etrafımızda sürüklediğimiz bir pille...
01:57
so that, as the bloodkan flowedaktı throughvasitasiyla our kidneysböbrekler,
41
102000
2000
...böylece,kan böbreklerimizden geçerken...
01:59
it would get a little boostalttan yukarıya ittirmek of warmthSıcaklık
42
104000
2000
...sıcaklık artışı sağlayacaktı...
02:01
before going back into our bodiesbedenler.
43
106000
2000
...tekrar vücudumuza girmeden önce.
02:03
But after threeüç tripsgezileri to AntarcticaAntarktika,
44
108000
2000
...Ama Antartica'ya üç yolculuktan sonra,♪...
02:05
I decidedkarar that it mightbelki be nicerdaha güzel to work in warmerdaha sıcak waterSu.
45
110000
3000
...sıcak sularda çalışmanın belki daha güzel olabileceğine karar verdim.
02:09
And that sameaynı yearyıl, 10 yearsyıl agoönce,
46
114000
2000
Ve aynı yıl,10 yıl önce...
02:11
I headedbaşlı northkuzeyinde to the PhoenixAnka kuşu IslandsAdaları.
47
116000
2000
...kuzeye Phoenix Adalarına yöneldim.
02:13
And I'm going to tell you that storyÖykü here in a momentan.
48
118000
3000
Ve burada kısaca şu hikayeyi anlatacağım size.
02:16
But before I do, I just want you to ponderdüşünmek this graphgrafik for a momentan.
49
121000
3000
Ama anlatmadan önce, şu çizelge üzerinde bi dakika düşünmenizi istiyorum.
02:19
You mayMayıs ayı have seengörüldü this in other formsformlar,
50
124000
2000
Bunu değişik şekillerde görmüş olabilirsiniz,...
02:21
but the topüst linehat is the amounttutar of protectedkorumalı areaalan
51
126000
3000
...ama en üstteki çizgi korunmuş bölgedir...
02:24
on landarazi, globallyküresel,
52
129000
2000
...kara üzerinde, dünya çapında,...
02:26
and it's about 12 percentyüzde.
53
131000
2000
...ve yaklaşık yüzde 12.
02:28
And you can see that it kindtür of hockeyhokey stickssopa up
54
133000
2000
Ve yukarı doğru çıkan eğriyi görebiliyorsunuz...
02:30
around the 1960s and '70s,
55
135000
2000
...1960 ve 70'ler civarında.
02:32
and it's on kindtür of a niceGüzel trajectoryYörünge right now.
56
137000
3000
Ve bundan sonra güzel bir eğri üzerinde...
02:35
And that's probablymuhtemelen because
57
140000
2000
...Ve bunun nedeni muhtemelen...
02:37
that's when everybodyherkes got awarefarkında of the environmentçevre
58
142000
2000
...herkesin çevrenin önemini anladığı zaman olmasıdır.
02:39
and EarthDünya Day
59
144000
2000
Ve Earth Day(22 Nisan'da kutlanan çevreyi koruma amaçlı bir gün)...
02:41
and all the stuffşey that happenedolmuş in the '60s with the HippiesHippiler and everything
60
146000
3000
...ve 60'larda hippilerle birlikte herşey olmaya başladı.
02:44
really did, I think, have an affectetkilemek on globalglobal awarenessfarkında olma.
61
149000
2000
Gerçekten oldu,bence,küresel bilinç üzerinde bir etkisi oldu.
02:46
But the ocean-protectedokyanus korumalı areaalan
62
151000
2000
Ama okyanus korunan bölge...
02:48
is basicallytemel olarak flatdüz linehat
63
153000
2000
...temel olarak düz çizgidir.
02:50
untila kadar right about now -- it appearsbelirir to be tickingtık tık up.
64
155000
2000
Şimdiye kadar--bu artıyor gibi görünüyor.
02:52
And I do believe that we are at the hockeyhokey stickÇubuk pointpuan
65
157000
3000
Ve ben inanıyorum ki biz şu an en üst noktadayız...
02:55
of the protectedkorumalı areaalan in the oceanokyanus.
66
160000
2000
...okyanusun korunan bölgesinde.
02:57
I think we would have gottenkazanılmış there a lot earlierdaha erken
67
162000
3000
Bence bu noktaya daha önce gelebilirdik...
03:00
if we could see what happensolur in the oceanokyanus
68
165000
2000
...eğer okyanusta nelerin olabileceğini görebilseydik,...
03:02
like we can see what happensolur on landarazi.
69
167000
2000
...karada olanları görebileceğimiz gibi.
03:04
But unfortunatelyne yazık ki, the oceanokyanus is opaqueopak,
70
169000
3000
Ama ne yazık ki okyanus opak(saydam olmayan)...
03:07
and we can't see what's going on.
71
172000
2000
...ve içinde nelerin olduğunu göremiyoruz.
03:09
And thereforebu nedenle we're way behindarkasında on protectionkoruma.
72
174000
2000
Ve bu yüzden biz bu yolda korumanın arkasındayız.
03:11
But scubatüplü divingDalış, submersiblessubmersibles
73
176000
2000
Ama tüple dalış,denizaltılar...
03:13
and all the work that we're settingayar about to do here
74
178000
3000
...ve burada yapacağımız tüm çalışmalar...
03:16
will help rectifydüzeltmek that.
75
181000
2000
...bunları düzeltmek için yardım edecek.
03:19
So where are the PhoenixAnka kuşu IslandsAdaları?
76
184000
2000
Evet,Phoenix adaları nerededir?
03:21
They were the world'sDünyanın en largesten büyük marine-protectedDeniz korumalı areaalan
77
186000
3000
Bu adalar dünyanın en büyük, denizi korunmuş bölgesidir...
03:24
up untila kadar last weekhafta
78
189000
2000
...geçen haftaya kadar.
03:26
when the ChagosChagos ArchipelagoAdalar was declaredbeyan.
79
191000
2000
Chagos Archipelago tanımlandığı zaman...
03:28
It's in the mid-PacificOrta Pasifik. It's about fivebeş daysgünler from anywhereherhangi bir yer.
80
193000
3000
...Pasifiğin ortasındadır.Herhangi bir yerden yaklaşık 5 günlük mesafededir.
03:31
If you want to get to the PhoenixAnka kuşu IslandsAdaları,
81
196000
2000
Eğer ki Phoenix Adalarına gitmek isterseniz,...
03:33
it's fivebeş daysgünler from FijiFiji,
82
198000
2000
...Fiji'den 5 günlük mesafededir.
03:35
it's fivebeş daysgünler from HawaiiHawaii, it's fivebeş daysgünler from SamoaSamoa.
83
200000
2000
Hawaii'den 5,Samoa'dan 5 günlük mesafededir.
03:37
It's out in the middleorta of the PacificPasifik,
84
202000
2000
Pasifik'in orta çıkışındadır.
03:39
right around the EquatorEkvator.
85
204000
2000
Equator sağ tarafındadır.
03:42
I had never heardduymuş of the islandsadaları 10 yearsyıl agoönce,
86
207000
2000
10 yıl önce, adalar hakkında hiçbir şey duymamıştım...
03:44
norne de the countryülke, KiribatiKiribati, that ownssahibi them,
87
209000
2000
...Kiribati'yi de,bu adaların bulunduğu ülke.
03:46
tillkadar two friendsarkadaşlar of mineMayın who runkoş a liveaboardliveaboard divedalış boattekne in FijiFiji
88
211000
3000
Ta ki Fiji de dalış yaptığım 2 arkadaşım...
03:49
said, "GregGreg, would you leadöncülük etmek a scientificilmi expeditionsefer up to these islandsadaları?
89
214000
3000
..."Greg şuradaki adalara bilimsel bir keşif yapmak için öncülük yapar mısın?...
03:52
They'veOnlar ettik never been diveddaldı."
90
217000
2000
...Hiç kimse daha önce orada dalış yapmadı." dedi.
03:54
And I said, "Yeah.
91
219000
2000
Ve ben "Evet...
03:56
But tell me where they are and the countryülke that ownssahibi them."
92
221000
2000
...ama nerede olduklarını ve hangi ülkeye bağlı bulunduklarını söyleyin bana." dedim.
03:58
So that's when I first learnedbilgili of the IslandsAdaları
93
223000
2000
Böylece adalar hakkında öğrendiğim ilk şey buydu.
04:00
and had no ideaFikir what I was gettingalma into.
94
225000
2000
Ve nasıl bir yere gittiğimi bilmiyordum.
04:02
But I was in for the adventuremacera.
95
227000
2000
Ama bir macareanın içindeydim.
04:06
Let me give you a little peekgöz here of the PhoenixAnka kuşu Islands-protectedAdaları korumalı areaalan.
96
231000
3000
Phoenix Adalarının korunan bölgeleri hakkında size biraz bilgi vermeme izin verin.
04:09
It's a very deep-waterderin partBölüm of our planetgezegen.
97
234000
3000
Gezegenimizin çok derin su parçalarından biri.
04:13
The averageortalama depthsderinlikleri are about 12,000 ftft.
98
238000
2000
Ortalama derinliği yaklaşık 12000 ft.
04:15
There's lots of seamountsseamounts in the PhoenixAnka kuşu IslandsAdaları,
99
240000
2000
Phoenix Adalarında birçok deniz dağı bulunmaktadır.
04:17
whichhangi are specificallyözellikle partBölüm of the protectedkorumalı areaalan.
100
242000
3000
Bölgenin özellikle korunan parçalarıdır.
04:20
SeamountsSeamounts are importantönemli for biodiversitybiyolojik çeşitlilik.
101
245000
2000
Biyolojik çeşitlilik açısından deniz dağları önemlidir.
04:22
There's actuallyaslında more mountainsdağlar in the oceanokyanus than there are on landarazi.
102
247000
3000
Aslında okyanusta karada bulunandan daha çok dağ bulunmaktadır.
04:25
It's an interestingilginç factgerçek.
103
250000
2000
İlginç bir gerçektir bu.
04:27
And the PhoenixAnka kuşu IslandsAdaları is very richzengin in those seamountsseamounts.
104
252000
3000
Ve Phoenix Adaları bu deniz dağları bakımından çok zengindir.
04:31
So it's a deepderin -- think about it in a bigbüyük three-dimensional3 boyutlu spaceuzay,
105
256000
3000
Bu yüzden derin--burayı büyük 3 boyutlu bir yer içinde düşünün,...
04:34
very deepderin three-dimensional3 boyutlu spaceuzay
106
259000
2000
...çok derin 3 boyutlu yer...
04:36
with herdssürüler of tunaton balığı, whalesbalinalar,
107
261000
3000
...orkinos,balina sürüleriyle...
04:39
all kindsçeşit of deepderin seadeniz marineDeniz life
108
264000
2000
...her çeşit açık deniz canlısıyla...
04:41
like we'vebiz ettik seengörüldü here before.
109
266000
2000
...burada daha önceden gördüğümüz gibi.
04:43
That's the vesseldamar that we tookaldı up there
110
268000
2000
Çalışmaya başladığımız tekne bu.
04:45
for these studiesçalışmalar, earlyerken on,
111
270000
2000
Erken bu çalışmalar için,...
04:47
and that's what the IslandsAdaları look like -- you can see in the backgroundarka fon.
112
272000
3000
...ve bu Adanın görünüşü,fonda görebilirsiniz.
04:50
They're very lowdüşük to the waterSu,
113
275000
2000
Suya çok alçak kalıyorlar.
04:52
and they're all uninhabitedıssız, exceptdışında one islandada
114
277000
2000
ve hepsi ıssız,biri haricinde...
04:54
has about 35 caretakersbakıcılar on it.
115
279000
2000
...35 tane koruyucusu var.
04:56
And they'veonlar ettik been uninhabitedıssız for mostçoğu of time
116
281000
3000
Ve bu adalar uzun zamandır hep ıssızdılar,...
04:59
because even in the ancienteski daysgünler,
117
284000
2000
...çünkü eski zamanlarda bile,...
05:01
these islandsadaları were too faruzak away
118
286000
2000
...bu adalar çok uzaktı...
05:03
from the brightparlak lightsışıklar of FijiFiji and HawaiiHawaii and TahitiTahiti
119
288000
3000
...Fiji'nin parlak ışıklarından,Hawaii'den ve Tahiti'den...
05:06
for those ancienteski PolynesianPolinezya marinersDenizciler
120
291000
2000
...eski Polinezyalı denizcilerden...
05:08
that were traversinggeçiş yapma the PacificPasifik so widelygeniş ölçüde.
121
293000
3000
...Pacifik'ten bolca geçen.
05:11
But we got up there,
122
296000
2000
Ama biz oraya ulaştık.
05:13
and I had the uniquebenzersiz and wonderfulolağanüstü scientificilmi opportunityfırsat and personalkişisel opportunityfırsat
123
298000
3000
Ve ben tek ,muhteşem bilimsel ve kişisel bir fırsat elde ettim...
05:16
to get to a placeyer that had never been diveddaldı
124
301000
2000
...daha önceden hiç dalış yapılmayan bir yere ulaşmak için...
05:18
and just get to an islandada and go, "Okay, where are we going to divedalış?
125
303000
2000
...ve henüz adaya yeni varıp "Tamam,nereye dalacağız?
05:20
Let's try there,"
126
305000
2000
Hadi şurayı deneyelim,"...
05:22
and then fallingdüşen into the waterSu.
127
307000
2000
...ve sonra suya dalış.
05:24
BothHer ikisi de my personalkişisel and my professionalprofesyonel life changeddeğişmiş.
128
309000
2000
Kişisel yaşamım ve mesleki yaşamım değişti.
05:26
SuddenlyAniden, I saw a worldDünya
129
311000
2000
Birden bir dünya gördüm.
05:28
that I had never seengörüldü before in the oceanokyanus --
130
313000
3000
Daha önce okyanusta hiç görmediğim--...
05:31
schoolsokullar of fishbalık that were so denseyoğun
131
316000
2000
...çok kalabalık balık sürüleri,...
05:33
they dulleddulled the penetrationpenetrasyon of sunlightGüneş ışığı from the surfaceyüzey,
132
318000
3000
...ışığın sızıntısını donuklaştırıyordu yüzeyden,...
05:36
coralmercan reefsresifleri that were continuoussürekli
133
321000
2000
...aralıksız mercan kayalıkları...
05:38
and solidkatı and colorfulrenkli,
134
323000
2000
...gerçek ve rengarenk...
05:40
largegeniş fishbalık everywhereher yerde,
135
325000
2000
...büyük balıklar her yerde,...
05:42
mantaManta raysışınları.
136
327000
3000
...dev vatus balıkları.
05:45
It was an ecosystemekosistem. ParrotfishPapağan spawningyumurtlama --
137
330000
2000
Bu bir ekosistemdi.--üreyen papağan balıkları.
05:47
this is about 5,000 longnoselongnose parrotfishpapağan spawningyumurtlama
138
332000
3000
Bu yaklaşık 5000 uzun burunlu üreyen papağan balıklarıydı...
05:50
at the entranceGiriş to one of the PhoenixAnka kuşu IslandsAdaları.
139
335000
2000
...Phoenix Adalarından birinin girişinde.
05:52
You can see the fishbalık are balledballed up
140
337000
2000
...Bu balıkları karmakarışık görebilirsiniz...
05:54
and then there's a little cloudyBulutlu areaalan there
141
339000
2000
...ve sonra orada biraz bulutlu bölge vardı...
05:56
where they're exchangingalışverişi the eggsyumurta and spermsperm for reproductionüreme --
142
341000
3000
...üreme için yumurtalarını ve spermlerini değiştirdikleri bir yer...
06:00
eventsolaylar that the oceanokyanus is supposedsözde to do,
143
345000
2000
...okyanusta olması gereken olaylar,...
06:02
but strugglesmücadeleler to do in manyçok placesyerler now
144
347000
2000
...ama çoğu yerde yapılması gereken mücadeleler...
06:04
because of humaninsan activityaktivite.
145
349000
2000
...insan aktivitelerinden ötürüdür.
06:06
The PhoenixAnka kuşu IslandsAdaları and all the equatorialEkvator partsparçalar of our planetgezegen
146
351000
2000
Phoenix Adaları ve gezegenimizin tüm ekvatoral bölgeleri...
06:08
are very importantönemli for tunaton balığı fisheriesBalıkçılık,
147
353000
2000
...orkinos balıkçılığı için çok önemlidir,...
06:10
especiallyözellikle this yellowfinSarı yüzgeçli tunaton balığı that you see here.
148
355000
3000
...özellikle burada gördüğünüz sarı orkinos.
06:14
PhoenixAnka kuşu IslandsAdaları is a majormajör tunaton balığı locationyer.
149
359000
2000
Phoenix Adaları çok önemli bir orkinos yeridir.
06:16
And sharksKöpekbalıkları -- we had sharksKöpekbalıkları on our earlyerken divesDalış,
150
361000
3000
Ve köpek balıkları--daha önceki dalışlarımızda da görmüştük.
06:19
up to 150 sharksKöpekbalıkları at oncebir Zamanlar,
151
364000
2000
150 kadar bir defada...
06:21
whichhangi is an indicationbelirti
152
366000
2000
...belirtisiydi...
06:23
of a very, very healthysağlıklı, very stronggüçlü, systemsistem.
153
368000
3000
...çok çok sağlıklı,çok güçlü bir sistemin.
06:26
So I thought the scenessahneler
154
371000
2000
Bu yüzden hiç bitmeyen...
06:28
of never-endinghiç bitmeyen wildernessçöl
155
373000
2000
...ıssız manzarayı düşündüm...
06:30
would go on foreversonsuza dek,
156
375000
2000
...sonsuza dek sürecek,...
06:32
but they did finallyen sonunda come to an endson.
157
377000
2000
...ama en sonunda bir sona geldi.
06:34
And we exploredaraştırdı the surfaceyüzey of the IslandsAdaları as well --
158
379000
3000
Ve aynı zamanda Adaların yüzeyini de keşfettik--...
06:37
very importantönemli birdkuş nestingiç içe geçirme siteyer,
159
382000
2000
...çok önemli kuş yuvaları,...
06:39
some of the mostçoğu importantönemli bird-nestingkuş-iç içe geçme sitesSiteler in the PacificPasifik, in the worldDünya.
160
384000
3000
...Pasifikteki,dünyadaki en önemli kuş yuvalarından bazıları.
06:44
And we finishedbitmiş our tripgezi.
161
389000
2000
Ve yolculuğumuz bitirdik.
06:46
And that's the areaalan again.
162
391000
3000
Ve yine orası.
06:49
You can see the IslandsAdaları -- there are eightsekiz islandsadaları --
163
394000
2000
Adaları görebilirsiniz--8 tane ada.
06:51
that poppop out of the waterSu.
164
396000
2000
Sudan çıkan.
06:53
The peakstepeler that don't come out of the waterSu are the seamountsseamounts.
165
398000
3000
Su yüzeyine çıkmamış tepeler de deniz dağlarıdır.
06:56
RememberHatırlıyorum, a seamountdizisi turnsdönüşler into an islandada when it hitsisabetler the surfaceyüzey.
166
401000
3000
Unutmayın,bir denizdağı yüzeye vurunca bir adaya dönüşür.
07:02
And what's the contextbağlam of the PhoenixAnka kuşu IslandsAdaları?
167
407000
2000
Ve Phoenix Adaları'nın içeriği nedir?
07:04
Where do these existvar olmak?
168
409000
2000
Nerededir bunlar?
07:06
Well they existvar olmak in the RepublicCumhuriyeti of KiribatiKiribati,
169
411000
2000
Bunlar Kiribati Cumhuriyetindedir...
07:08
and KiribatiKiribati is locatedbulunan in the CentralMerkez PacificPasifik
170
413000
2000
ve Kiribati Pasifiğin merkez Pasifiktedir.
07:10
in threeüç islandada groupsgruplar.
171
415000
3000
3 ada grubu halinde...
07:13
In the westbatısında we have the GilbertGilbert IslandsAdaları.
172
418000
2000
...batıda Gilbert Adaları.
07:15
In the centermerkez we have the PhoenixAnka kuşu IslandsAdaları,
173
420000
2000
Ortada Phoenix Adaları,...
07:17
whichhangi is the subjectkonu that I'm talkingkonuşma about.
174
422000
2000
...bahsetniş olduğum.
07:19
And then over to the eastDoğu we have the LineSatır IslandsAdaları.
175
424000
2000
Ve doğunun ardında Line Adaları.
07:21
It's the largesten büyük atollAtoll nationulus in the worldDünya.
176
426000
3000
Burası dünyanın en büyük mercan adasıdır.
07:24
And they have
177
429000
2000
Ve nüfusu...
07:26
about 110,000 people
178
431000
2000
...yaklaşık 110000'dir.
07:28
spreadYAYILMIŞ out over 33 islandsadaları.
179
433000
3000
33 adaya yayılmışır.
07:31
They controlkontrol 3.4 millionmilyon cubickübik milesmil of oceanokyanus,
180
436000
3000
3.4 milyon okyanus milini kontrol ediyorlar.
07:34
and that's betweenarasında one and two percentyüzde
181
439000
2000
Ve bu yaklaşık yüzde 1 ve 2 arasında...
07:36
of all the oceanokyanus waterSu on the planetgezegen.
182
441000
2000
...gezegendeki tüm okyanus sularının.
07:38
And when I was first going up there,
183
443000
2000
Ve oraya ilk gidişimde--
07:40
I barelyzar zor knewbiliyordum the nameisim of this countryülke 10 yearsyıl agoönce,
184
445000
3000
İsimlerini anca biliyordum 10 yıl önce--
07:43
and people would asksormak me,
185
448000
2000
ve insanlar bana soracaktı,
07:45
"Why are you going to this placeyer calleddenilen KiribatiKiribati?"
186
450000
2000
"Bu yere neden Kiribati diyeceksin?"
07:47
And it remindedhatırlattı me of that oldeski jokeşaka
187
452000
2000
Ve bu bana eski bir şakayı hatırlattı.
07:49
where the bankbanka robbersoyguncu comesgeliyor out of the courthouseAdliye handcuffedkelepçeli,
188
454000
2000
Banka soyguncusu kelepçeli olarak adliyeden çıkarıldığında,...
07:51
and the reportermuhabir yellsbağırıyor, "Hey, WillyWilly. Why do you robsoymak banksbankalar?"
189
456000
3000
...ve muhabir bağırarak,"Hey,Willy.Neden bankaları soyuyorsun?"
07:54
And he saysdiyor, "causesebeb olmak that's where all the moneypara is."
190
459000
2000
Ve o şöyle der, "Çünkü orası paranın olduğu yer."
07:56
And I would tell people, "Why do I go to KiribatiKiribati?
191
461000
3000
Ve ben insanlara diyeceğim "Neden Kiribati'ye gittim?
07:59
Because that's where all the oceanokyanus is."
192
464000
2000
Çünkü orası okyanusun olduğu yer."
08:01
They basicallytemel olarak are one nationulus
193
466000
2000
Temelde onlar tek millettir.
08:03
that controlskontroller mostçoğu of the equatorialEkvator watersdeniz
194
468000
3000
Ekvatoral sularını kontrol eden...
08:06
of the CentralMerkez PacificPasifik OceanOkyanus.
195
471000
2000
...merkez Pasifik okyanusunun.
08:09
They're alsoAyrıca a countryülke
196
474000
2000
Onlar ayrıca bir ülke...
08:11
that is in direkorkunç dangerTehlike.
197
476000
2000
...korkunç bir tehlike içinde olan.
08:13
SeaDeniz levelsseviyeleri are risingyükselen,
198
478000
2000
Deniz seviyesi artıyor.
08:15
and KiribatiKiribati, alonguzun bir with 42 other nationsmilletler in the worldDünya,
199
480000
3000
Ve Kiribati,dünyadaki diğer 42 milletiyle birlikte,...
08:18
will be underaltında waterSu withiniçinde 50 to 100 yearsyıl
200
483000
2000
50-100 yıla kadar su altında olacaklar.
08:20
duenedeniyle to climateiklim changedeğişiklik
201
485000
2000
İklim değişikliği yüzünden
08:22
and the associatedilişkili sea-leveldeniz seviyesi riseyükselmek from thermalTermal expansiongenişleme
202
487000
3000
ve ısıl genleşmeden dolayı artan deniz seviyesi,
08:25
and the meltingerime of freshwatertatlı su into the oceanokyanus.
203
490000
3000
ve okyanusa akan erimiş taze sular.
08:28
The IslandsAdaları riseyükselmek only one to two metersmetre
204
493000
2000
Ve Adalar 1 metreden 2'e çıkar...
08:30
aboveyukarıdaki the surfaceyüzey.
205
495000
2000
...yüzey üstüne.
08:32
Some of the islandsadaları have alreadyzaten gonegitmiş underaltında waterSu.
206
497000
3000
Bazı adalar çoktan su altına girdiler bile.
08:35
And these nationsmilletler are facedyüzlü with a realgerçek problemsorun.
207
500000
2000
Ve bu milletler gerçek bir problemle karşı karşıya kaldılar.
08:37
We as a worldDünya are facedyüzlü with a problemsorun.
208
502000
3000
Biz dünya olarak bir problemle karşı karşıyayız.
08:40
What do we do with displacedyerinden fellowadam EarthlingsDünyalılar
209
505000
3000
Yerinden çıkmış insanlarla ne yaparız?...
08:43
who no longeruzun have a home on the planetgezegen?
210
508000
3000
...dünyada artık evi olmayan insanlarla?
08:46
The presidentDevlet Başkanı of the MaldivesMaldivler
211
511000
2000
Maldivler Cumhurbaşkanı...
08:48
conductedyürütülen a mocksahte cabinetdolap meetingtoplantı
212
513000
2000
...istihza yaparak bir kabine toplantısı yaptı.
08:50
underwatersualtı recentlyson günlerde
213
515000
2000
Sualtında yakın zamanda
08:52
to highlightvurgulamak the direkorkunç straitsboğazlar of these countriesülkeler.
214
517000
2000
bu korkunç güçlüğü çeken ülkelere vurgulamak için.
08:54
So it's something we need to focusodak on.
215
519000
2000
Bu yüzden odaklanmamız gereken bir şeydir bu.
08:57
But back to the PhoenixAnka kuşu IslandsAdaları,
216
522000
3000
Ama Phoenix Adalarının geçmişine,...
09:00
whichhangi is the subjectkonu of this Talk.
217
525000
2000
...bu konuşmanın konusu olan.
09:02
After I got back, I said,
218
527000
2000
Döndükten sonra,dedim ki,...
09:04
okay, this is amazingşaşırtıcı, what we foundbulunan.
219
529000
2000
...tamam,bulduğumuz yer inanılmaz.
09:06
I'd like to go back and sharepay it with the governmenthükümet of KiribatiKiribati,
220
531000
3000
Geri dönüp Kiribati hükümetiyle bunu paylaşmak istiyorum,...
09:09
who are over in TarawaTarawa,
221
534000
2000
...Tarawa'da kim var ise...
09:11
the westernmostEn Batı groupgrup.
222
536000
2000
...uzakbatı grubu.
09:13
So I startedbaşladı contactingbaşvurma them --
223
538000
2000
Böylece onlarla temasa başladım...
09:15
because they had actuallyaslında givenverilmiş me a permitizni to do this --
224
540000
2000
...çünkü aslında bunu yapmam için bana izin verdiler...
09:17
and I said, "I want to come up and tell you what we foundbulunan."
225
542000
3000
...ve ben "Oraya gelmek ve neler bulduğumuz anlatmak istiyoruz."dedim.
09:20
And for some reasonneden they didn't want me to come,
226
545000
2000
Ve bazı nedenlerden dolayı benim gelmemi istemediler...
09:22
or it was hardzor to find a time and a placeyer, and it tookaldı a while,
227
547000
3000
...ya da zaman ve yer bulmak zordu ve zaman aldı...
09:25
but finallyen sonunda they said, "Okay, you can come.
228
550000
2000
...ama en sonunda "Tamam gelebilirsin.
09:27
But if you come, you have to buysatın almak lunchöğle yemeği
229
552000
2000
Ama gelirsen eğer öğlen yemeği almak zorundasın...
09:29
for everybodyherkes who comesgeliyor to the seminarSeminer."
230
554000
2000
...seminere gelecek herkes için."dediler.
09:31
So I said, "Okay, I'm happymutlu to buysatın almak lunchöğle yemeği.
231
556000
2000
Böylelikle "Tamam öğle yemeği almaya sevinirim.
09:33
Just get whateverher neyse anybodykimse wants."
232
558000
2000
herkesin istediğini alın." dedim.
09:35
So DavidDavid OburaObura, a coralmercan reefresif biologistbiyolog, and I wentgitti to TarawaTarawa,
233
560000
3000
Böylece David Obura, bir mercan kayalığı biyoloğu ve ben Tarawa'ya gittik...
09:38
and we presentedsunulan for two hourssaatler
234
563000
2000
...ve 2 saat boyunca sunum yaptık...
09:40
on the amazingşaşırtıcı findingsbulgular of the PhoenixAnka kuşu IslandsAdaları.
235
565000
2000
...Phoenix Adalarının inanılmaz bulgularını.
09:42
And the countryülke never knewbiliyordum this. They never had any dataveri from this areaalan.
236
567000
3000
Ve ülke bunu hiçbir zaman bilmedi.Bu bölgeden hiçbir bilgi elde edemediler.
09:45
They'dOnlar-cekti never had any informationbilgi from the PhoenixAnka kuşu IslandsAdaları.
237
570000
3000
Phoenix Adalarından hiçbir bilgi elde edemediler.
09:48
After the talk, the MinisterBakanı of FisheriesBalıkçılık walkedyürüdü up to me
238
573000
3000
Konuşmadan sonra ,su ürünleri bakanı bana doğru yürüdü...
09:51
and he said, "GregGreg, do you realizegerçekleştirmek
239
576000
2000
...ve dedi ki,"Greg farkında mısın...
09:53
that you are the first scientistBilim insanı
240
578000
2000
...sen ilk bilimadamısın...
09:55
who has ever come back
241
580000
2000
...buraya geri gelen...
09:57
and told us what they did?"
242
582000
2000
...ve ne yaptıklarını söyleyen."
09:59
He said, "We oftensık sık issuekonu these permitsizinler
243
584000
2000
"Biz sıklıkla bu izinleri yayınlarız...
10:01
to do researchAraştırma in our watersdeniz,
244
586000
2000
...sularımızda araştırma yapmak için...
10:03
but usuallygenellikle we get a noteNot two or threeüç yearsyıl latersonra,
245
588000
2000
...ama genellikle bir not alırız 2 yada 3 yıl sonra,...
10:05
or a reprintyeniden yazdırın.
246
590000
2000
...ya da tekrar baskı."dedi.
10:07
But you're the first one who'skim ever come back and told us what you did.
247
592000
3000
Ama sen buraya tekrar gelen ve yaptıklarını anlatan ilk kişisin.
10:10
And we really appreciateanlamak that. And we're buyingalış you lunchöğle yemeği todaybugün.
248
595000
3000
Ve biz bunu gerçekten takdir ettik.Ve sana öğle yemeği alıyoruz bugün.
10:13
And are you freeücretsiz for dinnerakşam yemegi?"
249
598000
2000
Ve akşam yemeği için müsait misin?''
10:15
And I was freeücretsiz for dinnerakşam yemegi,
250
600000
2000
... akşam yemeği için müsaittim...
10:17
and I wentgitti out to dinnerakşam yemegi with the MinisterBakanı of FisheriesBalıkçılık in KiribatiKiribati.
251
602000
2000
Kiribati su ürünleri bakanıyla yemeğe çıktık.
10:19
And over the coursekurs of dinnerakşam yemegi,
252
604000
2000
...ve akşam yemeğinin ardından...
10:21
I learnedbilgili that KiribatiKiribati gainskazançlar mostçoğu of its revenuegelir --
253
606000
3000
...Kiribati'nin gelirinin çoğunu elde ettiğini öğrendim.
10:24
it's a very poorfakir countryülke --
254
609000
2000
Çok fakir bir ülke...
10:26
but it gainskazançlar what revenuegelir is has
255
611000
2000
...ama gelirini elde ediyor...
10:28
by sellingsatış accesserişim to foreignyabancı nationsmilletler
256
613000
2000
...yabancı ülkere erişimi satarak,...
10:30
to take fishbalık out of its watersdeniz,
257
615000
2000
...sularından balığı çıkararak...
10:32
because KiribatiKiribati does not have the capacitykapasite
258
617000
2000
çünkü Kiribati'nin bizzat balığı çıkartma kapasitesi yoktur...
10:34
to take the fishbalık itselfkendisi.
259
619000
2000
balıkları kendilerinin çıkarması için...
10:36
And the dealanlaştık mı that they strikegrev
260
621000
2000
Ve yaptıkları grev anlaşması...
10:38
is the extractingayıklama countryülke
261
623000
2000
ayıklanan ülke
10:40
givesverir KiribatiKiribati fivebeş percentyüzde
262
625000
2000
yüzde beş verir,...
10:42
of the landedindi valuedeğer.
263
627000
2000
...Değeri indi.
10:44
So if the UnitedAmerika StatesBirleşik
264
629000
2000
Bu yüzden ABD...
10:46
removeskaldırır a millionmilyon dollars'dolar
265
631000
2000
...1 milyon dolar attırırsa...
10:48
worthdeğer of lobstersıstakoz from a reefresif,
266
633000
2000
...bir sığ kayalıktan istakozların değerini...
10:50
KiribatiKiribati getsalır 50,000 dollarsdolar.
267
635000
3000
...Kiribati 50,000 dolar alır.
10:53
And, you know, it didn't seemgörünmek like a very good dealanlaştık mı to me.
268
638000
3000
Ve biliyorsunuz bana çok iyi bir anlaşma gibi gelmedi.
10:56
So I askeddiye sordu the MinisterBakanı over dinnerakşam yemegi,
269
641000
2000
Bu yüzden akşam yemeği üzeri bakana sordum,...
10:58
I said, "Would you considerdüşünmek a situationdurum
270
643000
3000
...Dedim ki bir durum düşünür müsünüz?...
11:01
where you would still get paidödenmiş --
271
646000
3000
...size ödenen paranın
11:04
we do the mathmatematik and figureşekil out what the valuedeğer of the resourcekaynak is --
272
649000
3000
.....
11:07
but you leaveayrılmak fishbalık and the sharksKöpekbalıkları
273
652000
2000
fakat siz balıkları ve köpek balıklarını bırakırsınız...
11:09
and the shrimpkarides in the waterSu?"
274
654000
2000
ve su da karidesi.
11:11
He stoppeddurduruldu, and he said, "Yes, we would like to do that
275
656000
3000
Durdu ve dedi ki '' evet onu yapmayı istiyoruz''...
11:14
to dealanlaştık mı with our overfishingaşırı avlanma problemsorun,
276
659000
2000
aşırı sorunu ile ilgilenmesi için
11:16
and I think we would call it a reverseters fishingBalık tutma licenselisans."
277
661000
3000
ve sanırım onu balıkçılık lisansı diye adlandırırız.
11:19
He coinedicat the termterim "reverseters fishingBalık tutma licenselisans."
278
664000
2000
Balıkçılık lisansı terimini çıkardı.
11:21
So I said, "Yes, a 'reverse' ters fishingBalık tutma licenselisans.'"
279
666000
3000
Boylece ‘’evet bir balıkçılık lisansı’’ dedim.
11:24
So we walkedyürüdü away from this dinnerakşam yemegi
280
669000
2000
Boylece bu akşam yemeğinden kalkmış olduk...
11:26
really not knowingbilme where to go at that pointpuan.
281
671000
2000
...bu noktada gerçekten nereye gideceğimizi bilmeyerek.
11:28
I wentgitti back to the StatesBirleşik and startedbaşladı looking around
282
673000
2000
Eyalete tekrar gittim ve etrafa bakındım...
11:30
to see if I could find examplesörnekler
283
675000
3000
...balıkçılık lisansının...
11:33
where reverseters fishingBalık tutma licenseslisansları
284
678000
2000
...konu olduğu ornekleri...
11:35
had been issuedVeriliş,
285
680000
2000
...bulup bulamayacağımı gormek için.
11:37
and it turneddönük out there were noneYok.
286
682000
2000
Ve hiçbir tane olmadığı olmadığı ortaya çıktı.
11:39
There were no oceanicokyanus dealsfırsatlar
287
684000
2000
Hiç bir okyanus anlaşması yoktu...
11:41
where countriesülkeler were compensatedtelafi for not fishingBalık tutma.
288
686000
3000
...balıkçığılığın izin verilmediği ülkelerde.
11:44
It had occurredoluştu on landarazi,
289
689000
2000
Karada meydana gelmişti...
11:46
in rainforestsyağmur ormanları of SouthGüney AmericaAmerika and AfricaAfrika,
290
691000
3000
...güney amerika ve afrikanın yağmur ormanlarında...
11:49
where landownersToprak sahipleri had been paidödenmiş
291
694000
2000
...toprak sahiplerine ağaçların kesilmemesi için...
11:51
not to cutkesim the treesağaçlar down.
292
696000
2000
...para odenendiği yerlerde.
11:53
And ConservationKoruma InternationalUluslararası had struckvurdu some of those dealsfırsatlar.
293
698000
2000
Ve uluslararası koruma bu anlaşmaların bazılarını yok saydı.
11:55
So I wentgitti to ConservationKoruma InternationalUluslararası
294
700000
2000
Boylece uluslararası korumaya gittim...
11:57
and broughtgetirdi them in as a partnerortak
295
702000
3000
...ve onları bir ortak haline getirdim...
12:00
and wentgitti throughvasitasiyla the processsüreç
296
705000
2000
...balık kaynağını...
12:02
of valuingdeğer vermek the fisheryBalıkçılık resourcekaynak,
297
707000
3000
değerlendirme sürecinden geçtim...
12:05
decidingkarar how much KiribatiKiribati should be compensatedtelafi,
298
710000
3000
...kiribatinin ne kadar eşitlenmesi gerektiğini...
12:08
what the rangemenzil of the fishesbalıklar were,
299
713000
2000
...balık türlerinin neler olduğunu karar vererek...
12:10
broughtgetirdi in a wholebütün bunchDemet of other partnersortaklar --
300
715000
2000
...diğer ortak takımını—avustralya hükümeti...
12:12
the governmenthükümet of AustraliaAvustralya,
301
717000
2000
...yeni zelanda hükümeti,dünya bankasını...
12:14
the governmenthükümet of NewYeni ZealandZelanda, the WorldDünya BankBanka.
302
719000
2000
...bir araya getirdim.
12:16
The OakMeşe FoundationVakfı and NationalUlusal GeographicCoğrafi
303
721000
2000
Oak kuruluşu ve National Geopraphic...
12:18
have been bigbüyük fundersfon of this as well.
304
723000
2000
Bunun büyük finanse edicileri de oldu.
12:20
And we basicallytemel olarak foundedkurulmuş the parkpark
305
725000
2000
Ve biz aslında bir yeşil alan kuruluşuyuz.
12:22
on the ideaFikir of an endowmentBağış
306
727000
2000
Bir yardımın fikrinde...
12:24
that would payödeme the equivalenteşdeğer lostkayıp fishingBalık tutma licenselisans feesharç
307
729000
3000
...borcuna karşılık balıkçılık lisansını verecekti...
12:27
to this very poorfakir countryülke
308
732000
2000
...bu çok fakir ülkeye...
12:29
to keep the areaalan intactsağlam.
309
734000
2000
bölgeyi el sürülmemiş tutmak için.
12:31
HalfwayYarıya kadar throughvasitasiyla this processsüreç, I metmet the presidentDevlet Başkanı of KiribatiKiribati,
310
736000
2000
Projenin yarısını tamamlamışken Kiribati başkanıyla tanıştım.
12:33
PresidentBaşkan AnoteAnote TongTong.
311
738000
2000
Başkan Anote Tong--
12:35
He's a really importantönemli leaderlider,
312
740000
2000
o gerçekten önemli bir lider...
12:37
a realgerçek visionarydüşsel, forward-thinkingileriye dönük düşünce man,
313
742000
2000
...gerçek bir vizyon sahibi.ileri görüşlü...
12:39
and he told me two things when I approachedyaklaştı him.
314
744000
2000
...ve onunla konuştuğumda bana 2 şey söyledi.
12:41
He said, "GregGreg, there's two things I'd like you to do.
315
746000
3000
''Greg 2 şey yapmanı istiyorum'' dedi
12:44
One is, rememberhatırlamak I'm a politicianpolitikacı,
316
749000
2000
Biri,unutma ki ben bir politikacıyım...
12:46
so you've got to go out and work with my ministersBakanlar
317
751000
2000
...bu yüzden dışarıda bakanlarımla çalışmalısn...
12:48
and convinceikna etmek the people of KiribatiKiribati that this is a good ideaFikir.
318
753000
3000
...ve Kiribati halkının bunun iyi bir fikir olduğuna ikna etmelisn.
12:51
Secondlyİkinci olarak, I'd like you to createyaratmak principlesprensipler
319
756000
2000
İkincisi ise,ilkeler ortaya koymanı istiyorum...
12:53
that will transcendaşmak my ownkendi presidencyBaşkanlığı.
320
758000
2000
...benim başkanlığımı aşacak.
12:55
I don't want to do something like this
321
760000
2000
Bunun gibi birşeyler yapmanı istiyorum...
12:57
if it's going to go away after I'm votedolarak out of officeofis."
322
762000
3000
...eğer işler dediğim gibi gitmezse oyumu kovulman yönünde kullanırım.''
13:00
So we had very stronggüçlü leadershipliderlik, very good visionvizyon
323
765000
3000
Biz çok güçlü bir lidere sahiptik,çok iyi vizyonu vardı...
13:03
and a lot of scienceBilim, a lot of lawyersavukatları involvedilgili.
324
768000
3000
...ve bir çok bilim, sürüsüne bereket hukuk karmaşaları...
13:06
ManyBirçok, manyçok stepsadımlar were takenalınmış to pullÇek this off.
325
771000
3000
...bu işi halletmek için çıkmamız gereken çok adım vardı.
13:09
And it was primarilyÖncelikle because KiribatiKiribati realizedgerçekleştirilen
326
774000
3000
Ve o öncelikliydi çünkü Kiribati farkına varmıştı.
13:12
that this was in theironların ownkendi self-interestkişisel çıkar to do this.
327
777000
2000
bunu yapmak kendi çıkarlarınaydı.
13:14
They realizedgerçekleştirilen that this was a commonortak causesebeb olmak
328
779000
2000
Onlar farkına vardı ki bu ortak amaca hizmet ediyor...
13:16
that they had foundbulunan
329
781000
2000
...bunun temelini onlar atmıştı...
13:18
with the conservationkoruma communitytoplum.
330
783000
3000
...koruma topluluğuyla beraber.
13:21
Then in 2002,
331
786000
2000
Sonra,2002 yılında...
13:23
when this was all going full-swingtam salıncak,
332
788000
3000
...bu zaman tüm hızıyla devam ediyordu.
13:26
a coral-bleachingmercan beyazlatma eventolay happenedolmuş in the PhoenixAnka kuşu IslandsAdaları.
333
791000
3000
Phoenix adalarında bie mercan ağarması olayı oldu.
13:29
Here'sİşte this resourcekaynak that we're looking to savekayıt etmek,
334
794000
3000
Burada bu kaynağı biz kurtarmak istiyorduk...
13:32
and it turnsdönüşler out it's the hottestsıcak heatingısıtma eventolay
335
797000
2000
...ve olayın sıcaklığı en üst düzeye ulaşıyordu...
13:34
that we can find on recordkayıt.
336
799000
2000
biz bulup kayıt altına alabilrdik.
13:36
The oceanokyanus heatedısıtmalı up as it does sometimesara sıra,
337
801000
3000
bazen olduğu gibi okyanus kadar ısıtılır...
13:39
and the hotSıcak spotyer formedoluşturulan and stalleddurdu
338
804000
3000
sıcak nokta oluştu ve durdu...
13:42
right over the PhoenixAnka kuşu IslandsAdaları for sixaltı monthsay.
339
807000
3000
...6 ay boyunca phonix adalarının sağ kıyısında.
13:45
It was over 32 degreesderece CelsiusSantigrat for sixaltı monthsay
340
810000
3000
6 ay boyunca 32 derecenin üstündeydi
13:48
and it basicallytemel olarak killedöldürdü
341
813000
2000
Ve bu sıcaklık temel olarak öldürdü...
13:50
60 percentyüzde of the coralmercan.
342
815000
2000
...mercanların %60'ını.
13:52
So suddenlyaniden we had this areaalan that we were protectingkoruyucu,
343
817000
2000
Bu yüzden biz hızlıca bu alanı koruma altına aldık...
13:54
but now it appearedortaya çıktı to be deadölü, at leasten az in the coralmercan areasalanlar.
344
819000
3000
...mercan alanlarının bu kısmının ölü olduğu gözüküyor.
13:57
Of coursekurs the deep-seaderin deniz areasalanlar and the openaçık oceanokyanus areasalanlar were fine,
345
822000
3000
Elbette derinlikler ve açık deniz alanları iyiydi...
14:00
but the coralmercan, whichhangi everybodyherkes likesseviyor to look at, was in troublesorun.
346
825000
3000
...ama herkesin bakmaktan hoşlandığı mercan adaları berbat görünüyordu.
14:03
Well, the good newshaber is it's recoveredyeniden elde etmek
347
828000
2000
İyi haber kurtarıldı...
14:05
and recoveringKurtarma fasthızlı,
348
830000
2000
...ve hızlıca geri kazanılıyor...
14:07
fasterDaha hızlı than any reefresif we'vebiz ettik seengörüldü.
349
832000
2000
...daha hızlı bir resif gördük.
14:09
This pictureresim was just takenalınmış by BrianBrian SkerrySkerry a fewaz monthsay agoönce
350
834000
3000
Bu fotoğraf birkaç ay önce Brian Skerry yarafından çekildi...
14:12
when we returnediade to the PhoenixAnka kuşu IslandsAdaları
351
837000
2000
...biz Phoenix adalarından döndüğümüzde.
14:14
and discoveredkeşfedilen that, because it is a protectedkorumalı areaalan
352
839000
3000
burayı keşfettik çünkü burası koruma altına alınmıştı...
14:17
and has healthysağlıklı fishbalık populationspopülasyonları
353
842000
3000
ve sağlıklı balık nüfuslarını...
14:20
that keep the algaeyosun grazedsıyrılmak down
354
845000
3000
...aşağı kısımlar yusuf tutmuş,,,
14:23
and keep the restdinlenme of the reefresif healthysağlıklı,
355
848000
2000
resifin geri kalanı sağılığını korumuş.
14:25
the coralmercan is boomingpatlama, is just boomingpatlama back.
356
850000
3000
mercan gürlüyor sadece gürleyerek geri dönüyor.
14:28
It's almostneredeyse like if a personkişi
357
853000
2000
Neredeyse bir insan gibi...
14:30
has multipleçoklu diseaseshastalıklar,
358
855000
2000
...bir çok hastalık.
14:32
it's hardzor to get well, you mightbelki dieölmek,
359
857000
2000
İyileşmek zordur,ölebirsin...
14:34
but if you only have one diseasehastalık to dealanlaştık mı with, you can get better.
360
859000
3000
...ama eğer sen sadece hastalıka mücadele ediyorsan iyi olabilirsin.
14:37
And that's the storyÖykü with climate-changeİklim değişikliği heatingısıtma.
361
862000
2000
Ve bu iklimin değişmesinin hikayesidir.
14:39
It's the only threattehdit,
362
864000
2000
Bu yalnızca bir tehdit...
14:41
the only influenceetki that the reefresif had to dealanlaştık mı with.
363
866000
3000
...resifin uğraşmak zorunda olduğu tek etki.
14:44
There was no fishingBalık tutma, there was no pollutionkirlilik, there was no coastalsahil developmentgelişme,
364
869000
3000
Burada balık tutmak yok,kirlilik yok.kıyı da bir yapılaşma yok...
14:47
and the reefresif is on a full-boretam yol recoveryKurtarma.
365
872000
3000
ve resif tam olarak kurtuldu.
14:51
Now I rememberhatırlamak that dinnerakşam yemegi I had with the MinisterBakanı of FisheriesBalıkçılık 10 yearsyıl agoönce
366
876000
3000
Şimdi su ürünleri bakanıyla 10 yıl önce yediğim bir akşam yemeğini hatırlıyorum...
14:54
when we first broughtgetirdi this up and I got quiteoldukça animatedcanlandırılmış duringsırasında the dinnerakşam yemegi
367
879000
3000
...buraya ilk gelişimizde akşam yemeği sırasında oldukça hareketliydim...
14:57
and said, "Well, I think that the conservationkoruma communitytoplum
368
882000
2000
ve ''bence bu kurtarma komitesi'' dedi...
14:59
mightbelki embracekucaklamak this ideaFikir, MinisterBakanı."
369
884000
2000
...kabul edilebilir bir fikir.bakan.''
15:01
He pauseddurdurulmuş and put his handseller togetherbirlikte and said,
370
886000
2000
Bir an durdu ve ellerini tutarak söledi...
15:03
"Yes, GregGreg,
371
888000
2000
...''Evet,Greg...
15:05
but the devilşeytan will be in the detailsayrıntılar," he said.
372
890000
2000
...ama şeytan ayrıntılarda gizlidir,''dedi.
15:07
And it certainlykesinlikle was.
373
892000
2000
Ve bu kesindi.
15:09
The last 10 yearsyıl have been detaildetay after detaildetay
374
894000
3000
Son 10 yıldır detay üzürene detay...
15:12
rangingarasında değişen from creatingoluşturma legislationmevzuat
375
897000
3000
...çıkıyordu mevzuat oluşturma aşamasında.
15:15
to multipleçoklu researchAraştırma expeditionsseferler
376
900000
3000
Birden fazla araştırma seferleri...
15:18
to communicationiletişim plansplanları,
377
903000
2000
...iletişim planları,...
15:20
as I said, teamstakımlar of lawyersavukatları,
378
905000
2000
Dediğim gibi, avukat ekipleri,...
15:22
MOUsMOUs,
379
907000
2000
...Mutabakat Zaptı (anlaşma),...
15:24
creatingoluşturma the PhoenixAnka kuşu IslandsAdaları TrustGüven BoardYönetim Kurulu.
380
909000
3000
...Phoenix Adaları Güven Kurulu oluşturuluyor.
15:27
And we are now in the processsüreç of raisingyükselen the fulltam endowmentBağış.
381
912000
2000
Ve tam bağış yetiştirme sürecindeyiz artık.
15:29
KiribatiKiribati has frozendondurulmuş extractingayıklama activitiesfaaliyetler
382
914000
3000
Kiribati faaliyetleri dondurdu...
15:32
at its currentşimdiki statebelirtmek, bildirmek while we raiseyükseltmek the endowmentBağış.
383
917000
3000
...mevcut durumda Bağış süresini yükseltme.
15:35
We just had our first PIPAPIPA TrustGüven BoardYönetim Kurulu meetingtoplantı threeüç weekshaftalar agoönce.
384
920000
3000
üç hafta önce ilk PIPA Güven Kurulu toplantısı vardı.
15:38
So it's a fullytamamen functionalfonksiyonel
385
923000
2000
Bu kadar tam fonksiyonel...
15:40
up-and-runningyukarı ve koşma entityvarlık
386
925000
2000
...çalışkan varlık...
15:42
that negotiatesgörüşür the reverseters fishingBalık tutma licenselisans with the countryülke.
387
927000
3000
...balıkçılık ruhsatı ile ilgil görüşür muzakere eder.
15:45
And the PIPAPIPA TrustGüven BoardYönetim Kurulu holdstutar that licenselisans
388
930000
3000
PIPA Güven Kurulu, sözüedilen lisansı elinde...
15:48
and paysöder the countryülke for this.
389
933000
2000
...ve bunun için ülke öder.
15:50
So it's a very solidkatı, very well thought-outdüşünülmüş,
390
935000
2000
çok sağlam çok iyi düşünülmüş...
15:52
very well groundedtopraklı systemsistem,
391
937000
3000
...oldukça iyi sistemli zemin.
15:55
and it was a bottom-upaltüst systemsistem,
392
940000
2000
bu bir alt sistemi oldu...
15:57
and that was very importantönemli with this work,
393
942000
2000
...ve o bu işde onemliydi...
15:59
from the bottomalt up to securegüvenli this.
394
944000
2000
...bunu korumak için baştan ayağa.
16:01
So the conditionskoşullar for successbaşarı here are listedlistelenmiş.
395
946000
2000
Boylece başarı şartları burada listelenir.
16:03
You can readokumak them yourselveskendiniz.
396
948000
2000
Kendin okuyabilirsin.
16:05
But I would say the mostçoğu importantönemli one in my mindus
397
950000
2000
Fakat diyebilirim ki zihnimdeki en onemli şey...
16:07
was workingçalışma withiniçinde the marketpazar forcesgüçler
398
952000
2000
...durumun ticaret şartlarıyla...
16:09
of the situationdurum.
399
954000
2000
...çalışmaktı.
16:11
And that insuredsigortalı that we could movehareket this forwardileri
400
956000
3000
Ve bunu ilerletebildiğimizi garantiye aldık...
16:14
and it would have bothher ikisi de the self-interestkişisel çıkar of KiribatiKiribati
401
959000
3000
ve hem Kiribati'nin kendi ilgisi hemde dünyanın kendi ilgisiydi
16:17
as well as the self-interestkişisel çıkar of the worldDünya.
402
962000
3000
Bunun yanı sıra dünyanın kendi çıkarı.
16:20
And I'll leaveayrılmak you with one finalnihai slidekaymak,
403
965000
2000
Sana bir final slaytı bırakacağım..
16:22
that is: how do we scaleölçek this up?
404
967000
2000
...bunu nasıl büyütebiliriz?
16:24
How do we realizegerçekleştirmek Sylvia'sSylvia'nın dreamrüya?
405
969000
2000
Sylavia nın rüyasını nasıl gerçekleştiririz?
16:26
Where eventuallysonunda do we take this?
406
971000
2000
Eninde sonunda bunun neresini alacağız?
16:28
Here'sİşte the PacificPasifik
407
973000
2000
Burası Pasifik Okyanusu...
16:30
with largegeniş MPAsMPAs
408
975000
3000
...Geniş MPA ile...
16:33
and largegeniş conservationkoruma zonesbölgeleri on it.
409
978000
3000
...büyük bir koruma sahasının üzerinde.
16:37
And as you can see,
410
982000
2000
Ve görebileceğin üzere...
16:39
we have a patchworkpatchwork acrosskarşısında this oceanokyanus.
411
984000
3000
Biz bu okyanusun üstünde bir yamaya sahibiz.
16:42
I've just describedtarif edilen to you the one storyÖykü
412
987000
2000
Bir hikayeyi yalnızca tanımlayabilirim.
16:44
behindarkasında that rectangulardikdörtgen areaalan in the middleorta, the PhoenixAnka kuşu IslandsAdaları,
413
989000
3000
Arkasında dikdörtgen alanın ortasında, Phoenix adaları,...
16:47
but everyher other greenyeşil patchyama on that
414
992000
2000
...fakat bütün yeşillikler bunun üzerinde...
16:49
has its ownkendi storyÖykü.
415
994000
2000
...kendi hikayesine sahip.
16:51
And what we need to do now
416
996000
2000
Ve şimdi neye ihtiyacımız var...
16:53
is look at the wholebütün PacificPasifik OceanOkyanus
417
998000
2000
...sağlıklı gözüken bir Pasific Okyanusu için...
16:55
in its entiretytamamını
418
1000000
2000
...İçindeki mükemmellik...
16:57
and make a network of MPAsMPAs
419
1002000
2000
...ve MPA ile bir bağlantı oluşturmak...
16:59
acrosskarşısında the PacificPasifik
420
1004000
2000
...Pasifik üzerinde...
17:01
so that we have our world'sDünyanın en largesten büyük oceanokyanus
421
1006000
2000
dünyanın en geniş okyanusuna sahibiz.
17:03
protectedkorumalı and self-sustainingkendiliğinden devam
422
1008000
2000
Korunmuş ve kendi kendini idame ettirebilen...
17:05
over time.
423
1010000
2000
...zamanla.
17:07
Thank you very much. (ApplauseAlkış)
424
1012000
2000
Çok teşekkürler.
Translated by özge gömeç
Reviewed by Sancak Gülgen

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Greg Stone - Oceanographer
Greg Stone was a key driver in the establishment of the Phoenix Island Protected Area in the island nation of Kiribati. The second-largest marine protected area in the world -- and one of the most pristine -- PIPA is a laboratory for exploring and monitoring the recovery of coral reefs from bleaching events.

Why you should listen

Greg Stone began his career as an ocean scientist, pioneering research in Antarctica on marine mammals and ice ecology where he mastered the art of diving into icebergs. Today he is well-known for his leadership in the effort to create the world’s second-largest marine protected area (MPA), around the Phoenix Islands in Kiribati.

Working with the government of Kiribati, Stone helped establish the MPA using market-based tools to conserve ocean biodiversity, in order to encourage continued local economic development rather than destruction of local communities livelihoods. Stone is the Chief Scientist for Oceans at Conservation International and a prolific author and speaker on the state of the marine environment and how policy can make change.

More profile about the speaker
Greg Stone | Speaker | TED.com