TED2010
Kirk Citron: And now, the real news
كىرك سىترون: ئەمدى، ھەقىقىي خەۋەرگە كېلەيلى
Filmed:
Readability: 3.7
783,495 views
تۈرى بۈگۈنگىلا ئەمەس، بەلكى نەچچە ئون يىلغىچە، ھەتتا نەچچە ئەسىرلەرگىچە تەسىرىنى يوقاتمايدىغان خەۋەرلەرنى توپلايدۇ. 2010-يىلىدىكى تەدتە ئۇ يېقىن .مەزگىلدىكى يوشۇرۇن كۈچكە ئىگە مۇھىم خەۋەرلەر كەلگۈسىمىزنى شەكىللەندۈرىدۇ دېگەن نۇقتىنى يورۇتقان "Long News" بۈگۈنكى مۇھىم خەۋەرلەرنىڭ قانچىلىكى 100 يىل ھەتتا مىڭ يىلغىچە تەھىۋ كۈچىنى يوقاتمايدۇ؟ كىرك سىتروننىڭ
Kirk Citron - Media expert
Kirk Citron began his career as a fast-rising advertising executive, but now writes and provides media consultation for select non-profits. Full bio
Kirk Citron began his career as a fast-rising advertising executive, but now writes and provides media consultation for select non-profits. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
We are drowning in news.
0
1000
3000
.بىز خەۋەرلەر دۇنياسىغا كۆمۈلۈپ كەتتۇق
00:19
Reuters alone puts out
1
4000
2000
،نىلا مىسالغا ئالساقمۇ Reuters يالغۇز
00:21
three and a half million news stories a year.
2
6000
2000
.يىلىغا 3 يېرىم مىليون پارچە خەۋەر تارقىتىدۇ
00:23
That's just one source.
3
8000
2000
.بۇ پەقەتلا بىر مەنبە، خالاس
00:26
My question is: How many of those stories
4
11000
2000
مېنىڭ سۇئالىم: بۇ خەۋەرلەردىن قانچىلىكى
00:28
are actually going to matter in the long run?
5
13000
2000
ئۇزۇنغىچە تەسىر كۈچىنى يوقاتمايدۇ؟
00:31
That's the idea behind The Long News.
6
16000
3000
.بۇ دەل «ئۇزۇن مەزگىللىك خەۋەر» تۈرىنىڭ ئاساسىي ئىدىيىسى
00:34
It's a project by The Long Now Foundation,
7
19000
2000
فوندىنىڭ بىر تۈرى سۈپىتىدە Long Now بۇ تۈر
00:36
which was founded by TEDsters including
8
21000
2000
كەۋىن كەللىي بىلەن ستىۋارت برەند
00:38
Kevin Kelly and Stewart Brand.
9
23000
2000
.قاتارلىق تەدچىلەر تەرىپىدىن قۇرۇلغان
00:40
And what we're looking for is news stories that might still matter
10
25000
2000
بىزنىڭ ئىزدەۋاتقىنىمىز دەل، ھازىردىن باشلاپ 50 يىل، 100 يىل
00:42
50 or 100 or 10,000 years from now.
11
27000
3000
.ياكى ئون مىڭ يىلغىچە تەسىر كۈچىنى يوقاتمايدىغان خەۋەر
00:46
And when you look at the news through that filter,
12
31000
3000
خەۋەرلەرگە بۇ تاللاش ئۆلچىمى بىلەن قارىغاندا
00:49
a lot falls by the wayside.
13
34000
2000
.نۇرغۇنلىرى بىر ياققا تاشلىنىپ قالىدۇ
00:52
To take the top stories from the A.P. this last year,
14
37000
3000
،ئامېرىكا بىرلەشمە ئاگېنتلىقىنىڭ ئۆتكەن يىلدىكى ئەڭ مۇھىم خەۋەرلىرىنى مىسالغا ئالساق
00:55
is this going to matter in a decade?
15
40000
3000
ئۇ خەۋەرلەرنىڭ 10 يىلغىچە تەسىر كۈچى بولارمۇ؟
00:58
Or this?
16
43000
2000
ياكى بۇنىڭ بولارمۇ؟
01:00
Or this?
17
45000
3000
ياكى بۇنىڭ بولارمۇ؟
01:03
Really?
18
48000
2000
راستتىنلا شۇنداق تەسىرى بولارمۇ؟
01:05
Is this going to matter in 50 or 100 years?
19
50000
3000
بۇنىڭ تەسىرى 50 يكى 100 يىلغىچە ساقلىنارمۇ؟
01:09
Okay, that was kind of cool.
20
54000
2000
.ھە، شۇنداق بولسا بۇ بەك ئېسىل ئىش بولاتتىكەن
01:11
(Laughter)
21
56000
2000
(كۈلكە)
01:13
But the top story of this past year was the economy,
22
58000
2000
،بىراق، بۇ يىللىق قىزىق نۇقتا ئىقتىساد بولسا
01:15
and I'm just betting that, sooner or later,
23
60000
3000
،باغلىشىمەنكى، ھامان بىر كۈنى
01:18
this particular recession is going to be old news.
24
63000
3000
.بۇ ئالاھىدە ئىقتىسادىي كاساتچىلىق كونا خەۋەرگە ئايلىنىدۇ
01:21
So, what kind of stories might
25
66000
2000
ئۇنداقتا، قانداق تۈردىكى خەۋەرلەر كەلگۈسىدە
01:23
make a difference for the future?
26
68000
2000
ئوخشىمايدىغان تەسىر كۈچكە ئىگە بولار؟
01:26
Well, let's take science.
27
71000
2000
.ئۇنداقتا، پەن-تېخنىكا خەۋەرلىرىگە قاراپ باقايلى
01:29
Someday, little robots will go
28
74000
2000
كۈنلەرنىڭ بىرىدە، كىچىك ماشىنا ئادەملەر
01:31
through our bloodstreams fixing things.
29
76000
2000
.تومۇرلىرىمىزنىڭ ئىچىدە يۆتكىلىپ يۈرۈپ كېسىلىمىزنى داۋالايدۇ
01:33
That someday is already here if you're a mouse.
30
78000
2000
.ناۋادا سىز بىر چاشقان بولسىڭىز بۇ كۈنلەر ئاللىقاچان يېتىپ كەلدى
01:35
Some recent stories:
31
80000
2000
:يېقىنقى خەۋەرلەرگە قاراپ باقايلى
01:37
nanobees zap tumors with real bee venom;
32
82000
3000
نانو ھەرىلىرى ھەقىقىي ھەرە زەھىرى ئارقىلىق ئۆسمىنى يوقىتالايدۇ؛
01:40
they're sending genes into the brain;
33
85000
3000
ئالىملار ئىنسان مېڭىسىگە گېن يەتكۈزمەكتە؛
01:43
a robot they built that can crawl through the human body.
34
88000
3000
.ئالىملار ئادەم بەدىنى ئىچىدە ئەركىن ھەرىكەتلىنەلەيدىغان ماشىنا ئادەم ياساپ چىقتى
01:47
What about resources? How are we going to feed nine billion people?
35
92000
3000
ئېنېرگىيە مەنبەسىچۇ؟ 9 مىليارد نوپۇسنى قانداق باقىمىز؟
01:50
We're having trouble feeding six billion today.
36
95000
3000
.ھازىرنىڭ ئۆزىدە 6 مىليارد نوپۇسنى بېقىشتا قىينىلىۋاتىمىز
01:53
As we heard yesterday, there's over a billion people hungry.
37
98000
3000
.تېخى تۈنۈگۈنلا ئاڭلىغىنىمىزدەك، 1 مىليارد ئادەم ئاچارچىلىقتا ياشاۋاتىدۇ
01:56
Britain will starve without genetically modified crops.
38
101000
3000
.ئەگەر گېنى ئۆزگەرتىلگەن زىرائەت بولمىسا، بىرىتانىيە ئاچارچىلىقتا قالىدۇ
02:00
Bill Gates, fortunately, has bet a billion on [agricultural] research.
39
105000
3000
.بەختكە يارىشا، بىل گېيتىس، يېزا-ئىگىلىك تەتقىقاتىغا 1 مىليارد دوللار مەبلەغ ساپتۇ
02:05
What about global politics?
40
110000
2000
ئۇنداقتا، خەلقئارالىق سىياسىي ساھەچۇ؟
02:07
The world's going to be very different when and if China sets the agenda,
41
112000
3000
،ئەگەر كۈنتەرتىپنى جۇڭگو تۈزسە ۋە تۈزگەن بولسا بۇ دۇنيا تولىمۇ باشقىچە بولغان بولاتتى
02:10
and they may.
42
115000
2000
.جۇڭگو ھەم شۇنداق قىلىشى مۇمكىن
02:12
They've overtaken the U.S. as the world's biggest car market,
43
117000
3000
،جۇڭگو ئاللىقاچان دۇنيادىكى ئەڭ چوڭ ماشىنا بازىرى بولغان ئامېرىكىنى بېسىپ چۈشتى
02:15
they've overtaken Germany as the largest exporter,
44
120000
3000
،دۇنيادىكى ئەڭ چوڭ ئېكىسپورت دۆلىتى گېرمانىيىنىمۇ بېسىپ چۈشتى
02:19
and they've started doing DNA tests on kids
45
124000
2000
،ھەمدە بالىلارغا كەسىپ تاللاپ بېرىش ئۈچۈن
02:21
to choose their careers.
46
126000
2000
.سىنى تەتقىق قىلىشنى باشلىۋەتتى NDA ئۇلارنىڭ
02:24
We're finding all kinds of ways to push back the limits of what we know.
47
129000
3000
.بىز بىلىم دائىرىمىزنىڭ چەك-چېگرىسىنى ئۈزۈپ تاشلاشنىڭ خىلمۇ-خىل ئۇسۇللىرى ئۈستىدە ئىزدىنىۋاتىمىز
02:27
Some recent discoveries:
48
132000
2000
:بىر قىسىم بايقاشلار
02:29
There's an ant colony from Argentina that has now
49
134000
2000
ئارگېنتىنادىكى بىر چۈمۈلە جەمەتىنىڭ ئانتراكتىكىدىن باشقا
02:31
spread to every continent but Antarctica;
50
136000
3000
ھەممە قىتئەگە ئايىغى تېگىپ بولغان؛
02:35
there's a self-directed robot scientist that's made a discovery --
51
140000
3000
-- ئۆزىنى ئۆزى باشقۇرالايدىغان ماشىنا ئادەم ئالىمى شۇنى بايقىدىكى
02:38
soon, science may no longer need us,
52
143000
3000
،پات يېقىندا، بەلكىم پەن-تېخنىكىنىڭ بىزگە ھاجىتى چۈشمىگۈدەك
02:41
and life may no longer need us either;
53
146000
2000
شۇنداقلا ھاياتلىقمۇ بىزنى كېرەك قىلمىغۇدەك؛
02:43
a microbe wakes up after 120,000 years.
54
148000
3000
.بىر مىكرو ئورگانىزىم 120 مىڭ يىلدىن كېيىن ئويغىنىدىكەن
02:46
It seems that with or without us,
55
151000
2000
قارىماققا، مەيلى بىز بولايلى ياكى بولمايلى
02:48
life will go on.
56
153000
2000
.ھاياتلىق داۋاملىشىۋېرىدىغان ئوخشايدۇ
02:50
But my pick for the top Long News story of this past year
57
155000
2000
تىن تاللىغان ئەڭ ياخشى خەۋەر Long News بىراق، مەن ئۆتكەن يىللىق
02:52
was this one: water found on the moon.
58
157000
3000
.بۇ بولدى: ئاي شارىدا سۇ بايقالدى
02:55
Makes it a lot easier to put a colony up there.
59
160000
3000
.بۇ ئىنسانلارنىڭ ئاي شارىنى مۇستەملىكى قىلىشىنى خېلى ئاسانلاشتۇرىدۇ
02:58
And if NASA doesn't do it, China might,
60
163000
2000
،ئۇنداق قىلمىسا، جۇڭگو قىلىشى مۇمكىن NASA ،يەنە ناۋادا
03:00
or somebody in this room might write a big check.
61
165000
3000
.ياكى ئارىمىزدىن بىرەيلەن بۇنىڭ ئۈچۈن غايەت زور سوممىلىق بىر چەك يېزىپ بېرىشى مۇمكىن
03:03
My point is this:
62
168000
2000
:مېنىڭ دېمەكچى بولغىنىم
03:05
In the long run, some news stories
63
170000
2000
ئۇزۇننى كۆزلىگەندە، بىر قىسىم خەۋەرلەر
03:07
are more important than others.
64
172000
2000
.باشقا بىر قىسىم خەۋەرلەردىن تېخىمۇ مۇھىمراق
03:09
(Applause)
65
174000
4000
(ئالقىش)
ABOUT THE SPEAKER
Kirk Citron - Media expertKirk Citron began his career as a fast-rising advertising executive, but now writes and provides media consultation for select non-profits.
Why you should listen
Kirk Citron seems to have an innate understanding of all things media. He began his career in advertising at Ogilvy & Mather in New York, but soon started his own agency with Matt Haligman. Citron Haligman Bedecarré landed major clients and was named Adweek’s West Agency of the Year. Citron then transformed the company into AKQA -- a digital advertising agency that has won awards on both sides of the Atlantic with offices around the world.
Today, Citron continues to write and innovate. He is the editor of The Long News, finding news stories that will continue to matter as many as a thousand years from today, and consults for a number of non-profit organizations. He is also the author of the play But Not For Lunch, which has been staged at theaters in Maine, Miami and Pennsylvania.
Kirk Citron | Speaker | TED.com