ABOUT THE SPEAKER
Daniel Tammet - Linguist, educator
Daniel Tammet is the author of "Born on a Blue Day," about his life with high-functioning autistic savant syndrome. He runs the language-learning site Optimnem, and his new book is "Embracing the Wide Sky: A Tour Across the Horizons of the Mind."

Why you should listen

Daniel Tammet is a writer, linguist and educator. He is the creator of Optimnem, a website that has provided language learning instruction to thousands around the globe. His 2006 memoir Born on a Blue Day describes his life with high-functioning autistic savant syndrome; his new book, Embracing the Wide Sky: A Tour Across the Horizons of the Mind, is a personal and scientific exploration of how the brain works and the differences and similarities between savant and non-savant minds.

Tammet set a European record on March 14, 2004, when he recited the mathematical constant pi (3.141...) to 22,514 decimal places from memory in a time of 5 hours, 9 minutes.

More profile about the speaker
Daniel Tammet | Speaker | TED.com
TED2011

Daniel Tammet: Different ways of knowing

Daniel Tammet: những cách khác nhau để có được sự hiểu biết

Filmed:
2,246,769 views

Daniel Tammet là người có giác quan thứ phát giữa ngôn ngữ, hình ảnh và con sô -- nghĩa là sư nhận thức của anh về chữ, số và màu sắc đan vào nhau thành một cách nhận thức và thấu hiểu thế giới hoàn toàn mới. Là tác giả của quyển sách "Born on a Blue Day", Tammet chia sẻ nghệ thuật và niềm đam mê về ngôn ngữ của anh trong bài diễn thuyết ngắn ngủi này về tâm trí tuyệt đẹp của anh.
- Linguist, educator
Daniel Tammet is the author of "Born on a Blue Day," about his life with high-functioning autistic savant syndrome. He runs the language-learning site Optimnem, and his new book is "Embracing the Wide Sky: A Tour Across the Horizons of the Mind." Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
I'm a savantSavant,
0
0
2000
Tôi là một nhà bác học
00:17
or more preciselyđúng,
1
2000
2000
hay chính xác hơn
00:19
a high-functioninghoạt động cao
2
4000
2000
là một
00:21
autistictự kỷ savantSavant.
3
6000
2000
một nhà bác học tự kỷ cao cấp
00:23
It's a rarehiếm conditionđiều kiện.
4
8000
2000
Đây là một trường hợp hiếm hoi
00:25
And rarerhiếm still when accompaniedđi kèm với,
5
10000
3000
Và càng hiếm hoi hơn nữa khi cùng với nó,
00:28
as in my casetrường hợp,
6
13000
2000
như trong trường hợp của tôi,
00:30
by self-awarenesstự nhận thức
7
15000
2000
là sự tự nhận thức
00:32
and a masterylàm chủ of languagengôn ngữ.
8
17000
3000
và là sự tinh thông ngôn ngữ.
00:35
Very oftenthường xuyên when I meetgặp someonengười nào
9
20000
3000
Thường thì khi tôi gặp ai đó
00:38
and they learnhọc hỏi this about me,
10
23000
2000
khi họ nhận ra điều này ở tôi
00:40
there's a certainchắc chắn kindloại of awkwardnessawkwardness.
11
25000
3000
họ thường tỏ ra lúng túng
00:43
I can see it in theirhọ eyesmắt.
12
28000
3000
Tôi có thể nhân ra qua đôi mắt của họ
00:46
They want to askhỏi me something.
13
31000
3000
Họ muốn hỏi tôi một điều gì đó
00:49
And in the endkết thúc, quitekhá oftenthường xuyên,
14
34000
2000
Và thường thì, cuối cùng
00:51
the urgethúc giục is strongermạnh mẽ hơn than they are
15
36000
3000
Sự tò mò chiến thắng bản thân
00:54
and they blurttiết lộ bí mật it out:
16
39000
2000
và họ thốt lên:
00:56
"If I give you my datengày of birthSinh,
17
41000
2000
"Nếu tôi cho anh ngày sinh của tôi,
00:58
can you tell me what day of the weektuần I was bornsinh ra on?"
18
43000
2000
liệu anh có thể trả lời đó ngày nào trong tuần"
01:00
(LaughterTiếng cười)
19
45000
3000
(Cười)
01:03
Or they mentionđề cập đến cubekhối lập phương rootsnguồn gốc
20
48000
3000
Hay họ nhắc đến căn bậc hai
01:06
or askhỏi me to reciteđọc thuộc lòng a long numbercon số or long textbản văn.
21
51000
4000
hay yêu cầu tôi đọc thuộc lòng một dãy số hay đoạn chữ dài
01:10
I hopemong you'llbạn sẽ forgivetha lỗi me
22
55000
2000
Tôi mong là sẽ được các bạn tha thứ
01:12
if I don't performbiểu diễn
23
57000
3000
nếu hôm nay tôi ko biểu diễn các bạn xem
01:15
a kindloại of one-manmột người đàn ông savantSavant showchỉ for you todayhôm nay.
24
60000
4000
dạng bác học cá nhân đó
01:19
I'm going to talk insteadthay thế
25
64000
3000
Thay vì vậy tôi sẽ kể các bạn nghe
01:22
about something
26
67000
2000
về một thứ
01:24
farxa more interestinghấp dẫn
27
69000
2000
còn thú vị hơn
01:26
than datesngày tháng of birthSinh or cubekhối lập phương rootsnguồn gốc --
28
71000
3000
cả ngày sinh hay căn bậc hai
01:29
a little deepersâu sắc hơn
29
74000
2000
một cái gì đó sâu sắc hơn
01:31
and a lot closergần hơn, to my mindlí trí, than work.
30
76000
3000
gần gũi hơn với tâm trí của tôi, hơn là chỉ biểu diễn
01:34
I want to talk to you brieflyngắn gọn
31
79000
2000
Tôi muốn kể các bạn nghe ngắn gọn
01:36
about perceptionnhận thức.
32
81000
3000
về sự nhận thức
01:39
When he was writingviết the playsvở kịch and the shortngắn storiesnhững câu chuyện
33
84000
3000
Khi ông viết những vở kịch và những câu chuyện ngắn
01:42
that would make his nameTên,
34
87000
2000
làm nên tên tuổi của ông
01:44
AntonAnton ChekhovChekhov keptgiữ a notebookmáy tính xách tay
35
89000
3000
Anton Cheknhov có một quyển sổ ghi chú
01:47
in which he notedlưu ý down
36
92000
2000
trong đó ông ghi lại
01:49
his observationsquan sát
37
94000
2000
các quan sát của mình
01:51
of the worldthế giới around him --
38
96000
2000
về thế giới xung quanh ông
01:53
little detailschi tiết
39
98000
2000
những chi tiết nhỏ nhất
01:55
that other people seemhình như to missbỏ lỡ.
40
100000
3000
mà những người khác dường như thường bỏ qua
01:58
EveryMỗi time I readđọc ChekhovChekhov
41
103000
3000
Mỗi lần tôi đọc Chekhov
02:01
and his uniqueđộc nhất visiontầm nhìn of humanNhân loại life,
42
106000
4000
và tầm nhin độc đáo của ông về cuộc sống loài người,
02:05
I'm remindednhắc nhở of why I too
43
110000
2000
Tôi tự nhắc nhở mình lý do tôi
02:07
becameđã trở thành a writernhà văn.
44
112000
2000
cũng trở thành một nhà văn
02:09
In my bookssách,
45
114000
2000
Trong những quyển sách của tôi,
02:11
I explorekhám phá the naturethiên nhiên of perceptionnhận thức
46
116000
2000
Tôi khám phá ra bản chất của sự nhận thức
02:13
and how differentkhác nhau kindscác loại of perceivingcảm nhận
47
118000
3000
và sự khác biệt của những dạng nhận thức khác nhau
02:16
createtạo nên differentkhác nhau kindscác loại of knowingbiết
48
121000
2000
tạo nên những dạng kiến thức khác nhau
02:18
and understandinghiểu biết.
49
123000
3000
và hiểu biết khác nhau
02:23
Here are threesố ba questionscâu hỏi
50
128000
2000
Đây là ba câu hỏi
02:25
drawnrút ra from my work.
51
130000
2000
tôi rút ra từ công việc của mình
02:27
RatherThay vào đó than try to figurenhân vật them out,
52
132000
2000
Thay vì cố gắng trả lời chúng,
02:29
I'm going to askhỏi you to considerxem xét for a momentchốc lát
53
134000
3000
Tôi sẽ yêu cầu các bạn suy nghĩ về nó một chút
02:32
the intuitionstrực giác
54
137000
2000
qua trực giác
02:34
and the gutruột instinctsbản năng
55
139000
2000
và qua bản năng
02:36
that are going throughxuyên qua your headcái đầu and your hearttim
56
141000
2000
đang chảy trong trí não và trái tim của các bạn
02:38
as you look at them.
57
143000
3000
khi bạn nhìn vào chúng
02:41
For examplethí dụ, the calculationphép tính:
58
146000
3000
Ví dụ, phép tính.
02:44
can you feel where on the numbercon số linehàng
59
149000
2000
Bạn có cảm giác được ở đâu trên dãy sổ
02:46
the solutiondung dịch is likelycó khả năng to fallngã?
60
151000
3000
bài giải dường như đã hiện ra
02:49
Or look at the foreignngoại quốc wordtừ and the soundsâm thanh:
61
154000
3000
hay nhìn vào từ nước ngoài và những âm thanh
02:52
can you get a sensegiác quan of the rangephạm vi of meaningsý nghĩa
62
157000
2000
Liệu bạn có cảm giác được ý nghĩa của nó
02:54
that it's pointingchỉ you towardsvề hướng?
63
159000
3000
rằng nó đang chỉ bạn về phía trước?
02:57
And in termsđiều kiện of the linehàng of poetrythơ phú,
64
162000
3000
Và theo ngôn ngữ thơ ca,
03:00
why does the poetnhà thơ use the wordtừ hareHare
65
165000
2000
tại sao nhà thơ lại dùng từ "thỏ rừng"
03:02
ratherhơn than rabbitthỏ?
66
167000
3000
hơn là từ "thỏ"
03:06
I'm askinghỏi you to do this
67
171000
2000
Tôi yêu cầu các bạn điều này,
03:08
because I believe our personalcá nhân perceptionsnhận thức, you see,
68
173000
4000
vì tôi tin rằng nhận thức cả nhân của chúng ta, như các bạn cũng thấy đó,
03:12
are at the hearttim
69
177000
2000
nằm ở trái tim
03:14
of how we acquirecó được, thu được knowledgehiểu biết.
70
179000
2000
về cách mà chúng ta có được hiểu biết
03:16
AestheticThẩm Mỹ judgmentsbản án,
71
181000
2000
sự phán đoán thiên về năng khiếu
03:18
ratherhơn than abstracttrừu tượng reasoninglý luận,
72
183000
3000
hơn là lý lẽ trừu tượng
03:21
guidehướng dẫn and shapehình dạng the processquá trình
73
186000
2000
hướng dẫn và làm rõ tiến trình
03:23
by which we all come to know
74
188000
3000
dắt chúng ta đến
03:26
what we know.
75
191000
2000
những gì chúng ta hiểu biết
03:28
I'm an extremecực examplethí dụ of this.
76
193000
3000
Tôi chính là một ví dụ điển hình cho điều này.
03:31
My worldsthế giới of wordstừ ngữ and numberssố
77
196000
3000
Thế giới chữ và số của tôi
03:34
blurmờ with colormàu, emotioncảm xúc
78
199000
2000
nhòa với màu sắc, cảm xúc
03:36
and personalitynhân cách.
79
201000
2000
và tính cách cá nhân
03:38
As JuanJuan said,
80
203000
2000
Như Juan đã nói,
03:40
it's the conditionđiều kiện that scientistscác nhà khoa học call synesthesiasynesthesia,
81
205000
3000
đó là tình trạng mà các nhà khoa học gọi là Giác quan thứ phát
03:43
an unusualbất thường cross-talkCross-talk
82
208000
2000
một cuộc tán gẫu thất thường
03:45
betweengiữa the sensesgiác quan.
83
210000
3000
giữa các giác quan
03:51
Here are the numberssố one to 12
84
216000
2000
Đây là những con số từ 1 đến 12
03:53
as I see them --
85
218000
2000
khi tôi nhìn chúng --
03:55
everymỗi numbercon số with its ownsở hữu shapehình dạng and charactertính cách.
86
220000
4000
mỗi con số đều có hình dạng và tính cách riêng của chúng
03:59
One is a flashđèn flash of whitetrắng lightánh sáng.
87
224000
2000
Số một là ánh sáng trắng chớp lóe
04:01
SixSáu is a tinynhỏ bé and very sadbuồn blackđen holelỗ.
88
226000
5000
Số sáu là một cái hố nhỏ bé và buồn rầu
04:06
The sketchesphác thảo are in blackđen and whitetrắng here,
89
231000
3000
Những bản vẽ phác màu trắng đen ở đây
04:09
but in my mindlí trí they have colorsmàu sắc.
90
234000
2000
nhưng trong tâm trí tôi chúng đang có màu sắc.
04:11
ThreeBa is greenmàu xanh lá.
91
236000
2000
Số ba màu xanh lá
04:13
FourBốn is bluemàu xanh da trời.
92
238000
2000
Số bốn màu xanh dương
04:15
FiveNăm is yellowmàu vàng.
93
240000
3000
Sô năm màu vàng
04:20
I paintSơn as well.
94
245000
2000
Tôi cũng là họa sĩ
04:22
And here is one of my paintingsnhững bức tranh.
95
247000
3000
Và đây là một trong những bức vẽ của tôi.
04:25
It's a multiplicationphép nhân of two primenguyên tố numberssố.
96
250000
4000
Đó là một phép nhân của hai số nguyên tố
04:29
Three-dimensionalBa chiều shapeshình dạng
97
254000
2000
Các hình 3 chiều
04:31
and the spacekhông gian they createtạo nên in the middleở giữa
98
256000
3000
và không gian chúng tạo ra ở giữa
04:34
createstạo ra a newMới shapehình dạng,
99
259000
2000
tạo nên một hình mới
04:36
the answercâu trả lời to the sumtổng hợp.
100
261000
3000
câu trả lời cho phép cộng
04:39
What about biggerlớn hơn numberssố?
101
264000
2000
Còn về các số lớn hơn thì sao?
04:41
Well you can't get much biggerlớn hơn than PiPi,
102
266000
4000
Chắc hẳn các bạn ko thể kiếm ra số nào dài hơn Pi,
04:45
the mathematicaltoán học constantkhông thay đổi.
103
270000
2000
hằng số toán học.
04:47
It's an infinitevô hạn numbercon số --
104
272000
2000
Nó là một số bất định --
04:49
literallynghĩa đen goesđi on forevermãi mãi.
105
274000
2000
nói theo nghĩa đen là kéo dài mãi mãi
04:51
In this paintingbức vẽ that I madethực hiện
106
276000
2000
Trong bức vẽ này của tôi
04:53
of the first 20 decimalssố thập phân of PiPi,
107
278000
4000
là về 20 chữ số thập phân đầu tiên của Pi
04:57
I take the colorsmàu sắc
108
282000
2000
Tôi dùng màu sắc
04:59
and the emotionscảm xúc and the textureskết cấu
109
284000
3000
và cảm xúc và các hoa văn
05:02
and I pullkéo them all togethercùng với nhau
110
287000
2000
và kéo chúng lại với nhau
05:04
into a kindloại of rollinglăn numericalsố landscapephong cảnh.
111
289000
5000
thành một dạng của phong cảnh hằng số cuộn tròn
05:09
But it's not only numberssố that I see in colorsmàu sắc.
112
294000
3000
Nhưng tôi không chỉ thấy màu sắc ở các con số.
05:12
WordsTừ ngữ too, for me,
113
297000
2000
Với tôi, cả từ ngữ cũng vậy
05:14
have colorsmàu sắc and emotionscảm xúc
114
299000
2000
cũng có màu sắc và cảm xúc
05:16
and textureskết cấu.
115
301000
2000
và hoa văn.
05:18
And this is an openingkhai mạc phrasecụm từ
116
303000
2000
Đây là đoạn mở đầu
05:20
from the novelcuốn tiểu thuyết "LolitaLolita."
117
305000
2000
của quyển tiểu thuyết "Lolita."
05:22
And NabokovNabokov was himselfbản thân anh ấy synestheticsynesthetic.
118
307000
4000
Và Nabokov cũng bị tự kỷ.
05:26
And you can see here
119
311000
2000
Như bạn có thể nhận thấy ở đây
05:28
how my perceptionnhận thức of the soundâm thanh L
120
313000
3000
cách tôi nhận thức âm L
05:31
helpsgiúp the alliterationđiệp âm
121
316000
2000
giúp cho sự lặp lại âm đầu
05:33
to jumpnhảy right out.
122
318000
3000
nhảy ra lập tức.
05:36
AnotherKhác examplethí dụ:
123
321000
2000
Một ví dụ khác
05:38
a little bitbit more mathematicaltoán học.
124
323000
2000
thiên về toán học hơn chút nữa
05:40
And I wonderngạc nhiên if some of you will noticeđể ý
125
325000
2000
Và tôi tự hỏi nếu một vài trong số các bạn chú ý đến
05:42
the constructionxây dựng of the sentencecâu
126
327000
2000
cấu trúc của câu
05:44
from "The Great GatsbyGatsby."
127
329000
3000
trong "The Great Gatsby."
05:48
There is a processionđám rước of syllablesâm tiết --
128
333000
3000
Có một cuộc diễu hành của các âm tiết --
05:51
wheatlúa mì, one;
129
336000
2000
lúa mì, một;
05:53
prairiesđồng cỏ, two;
130
338000
2000
đồng cỏ, hai:
05:55
lostmất đi SwedeThụy Điển townsthị trấn, threesố ba --
131
340000
3000
ngôi làng Thụy Điển mất tích, ba --
05:58
one, two, threesố ba.
132
343000
2000
một, hai, ba
06:00
And this effecthiệu ứng is very pleasantdễ chịu on the mindlí trí,
133
345000
4000
Và đây là một hiệu ứng dễ chịu lên tâm trí,
06:04
and it helpsgiúp the sentencecâu
134
349000
2000
và nó giúp cho câu
06:06
to feel right.
135
351000
3000
làm chúng ta có cảm giác đúng đắn.
06:09
Let's go back to the questionscâu hỏi
136
354000
2000
Hãy trở lại với những câu hỏi
06:11
I posedĐặt ra you a momentchốc lát agotrước.
137
356000
3000
Tôi đã nêu ra lúc trước
06:14
64 multipliednhân by 75.
138
359000
3000
64 nhân 75
06:17
If some of you playchơi chesscờ vua,
139
362000
3000
Nếu một số bạn ở đây chơi cờ vua,
06:20
you'llbạn sẽ know that 64
140
365000
2000
bạn sẽ biết rằng 64
06:22
is a squareQuảng trường numbercon số,
141
367000
3000
là một con số bình phương,
06:25
and that's why chessboardschessboards,
142
370000
2000
và đó là lý do các bàn cờ,
06:27
eighttám by eighttám,
143
372000
2000
dài 8, ngang 8
06:29
have 64 squareshình vuông.
144
374000
3000
có 64 ô vuông nhỏ.
06:32
So that givesđưa ra us a formhình thức
145
377000
2000
Nó cho chúng ta một mẫu biểu
06:34
that we can picturehình ảnh, that we can perceivecảm nhận.
146
379000
3000
mà chúng ta có thể ảnh hóa, chúng ta có thể nhận thức
06:37
What about 75?
147
382000
3000
còn 75 thì sao?
06:40
Well if 100,
148
385000
2000
Nếu 100,
06:42
if we think of 100 as beingđang like a squareQuảng trường,
149
387000
3000
nếu chúng ta nghĩ về 100 như một hình vuông,
06:45
75 would look like this.
150
390000
3000
75 sẽ trông giống thế này.
06:48
So what we need to do now
151
393000
2000
Vì vậy cái chúng ta cần làm bây giờ
06:50
is put those two picturesnhững bức ảnh
152
395000
2000
là đặt hai hình này
06:52
togethercùng với nhau in our mindlí trí --
153
397000
2000
lại với nhau trong tâm trí chúng ta --
06:54
something like this.
154
399000
3000
thứ gì đó giống như vầy.
06:57
64 becomestrở thành 6,400.
155
402000
4000
64 trở thành 6,400.
07:01
And in the right-handtay phải cornergóc,
156
406000
4000
Và tại góc phải,
07:05
you don't have to calculatetính toán anything.
157
410000
2000
bạn chẳng phải tính toán gì cả.
07:07
FourBốn acrossbăng qua, fourbốn up and down --
158
412000
2000
4 nganh, 4 lên và xuống --
07:09
it's 16.
159
414000
3000
là 16
07:12
So what the sumtổng hợp is actuallythực ra askinghỏi you to do
160
417000
2000
Vì vậy tính tổng thực ra là yêu cầu các bạn
07:14
is 16,
161
419000
2000
là 16
07:16
16, 16.
162
421000
3000
16, 16
07:19
That's a lot easierdễ dàng hơn
163
424000
2000
Dễ dàng hơn rất nhiều
07:21
than the way that the schooltrường học taughtđã dạy you to do mathmôn Toán, I'm sure.
164
426000
3000
so với cách bạn được dạy toán trong trường, tôi chắc chắn
07:24
It's 16, 16, 16, 48,
165
429000
2000
là 16, 16, 16, 48
07:26
4,800 --
166
431000
2000
4,800 --
07:28
4,800,
167
433000
2000
4,000
07:30
the answercâu trả lời to the sumtổng hợp.
168
435000
3000
là câu trả lời cho phép tính tổng
07:33
EasyDễ dàng when you know how.
169
438000
2000
Thật dễ dàng khi bạn biết cách.
07:35
(LaughterTiếng cười)
170
440000
3000
(Cười)
07:38
The secondthứ hai questioncâu hỏi was an IcelandicTiếng băng đảo wordtừ.
171
443000
3000
Câu hỏi thứ hai là một từ Aixơlen
07:41
I'm assuminggiả định there are not manynhiều people here
172
446000
3000
Tôi cho rằng không có nhiều người ở đây
07:44
who speaknói IcelandicTiếng băng đảo.
173
449000
2000
nói tiếng Aixơlen
07:46
So let me narrowhẹp the choicessự lựa chọn down to two.
174
451000
3000
Vì vậy để tôi thu gọn chọn lựa xuống còn hai.
07:51
HnugginnHnugginn:
175
456000
2000
Hungginn:
07:53
is it a happyvui mừng wordtừ,
176
458000
2000
là một từ bày tỏ sự hạnh phúc
07:55
or a sadbuồn wordtừ?
177
460000
2000
hay sự buồn rầu?
07:57
What do you say?
178
462000
2000
Các bạn nói gì?
08:00
Okay.
179
465000
2000
Được rồi.
08:02
Some people say it's happyvui mừng.
180
467000
2000
Vài người bảo rằng nó chỉ sự hạnh phúc
08:04
MostHầu hết people, a majorityđa số of people,
181
469000
2000
Đa số, phần lớn mọi người,
08:06
say sadbuồn.
182
471000
2000
bảo nó chỉ sự buồn bã
08:08
And it actuallythực ra meanscó nghĩa sadbuồn.
183
473000
4000
Và nó thực sự mang ý nghĩa buồn bã.
08:12
(LaughterTiếng cười)
184
477000
3000
(Cười)
08:15
Why do, statisticallythống kê,
185
480000
3000
Tại sao, về thống kê,
08:18
a majorityđa số of people
186
483000
2000
phần lớn mọi người
08:20
say that a wordtừ is sadbuồn, in this casetrường hợp,
187
485000
2000
lại bảo rằng một từ mang nghĩa buồn bã, trong trường hợp này
08:22
heavynặng in other casescác trường hợp?
188
487000
3000
nặng nề trong những trường hợp khác?
08:25
In my theorylý thuyết, languagengôn ngữ evolvesphát triển in suchnhư là a way
189
490000
3000
Trong lý thuyết của tôi, ngôn ngữ tiến triển theo một cách
08:28
that soundsâm thanh matchtrận đấu,
190
493000
2000
mà nghe phù hợp với,
08:30
correspondtương ứng with, the subjectivechủ quan,
191
495000
3000
tương xứng với chủ ý,
08:33
with the personalcá nhân,
192
498000
2000
với cá nhân
08:35
intuitivetrực quan experiencekinh nghiệm
193
500000
2000
kinh nghiệm trực giác
08:37
of the listenerngười nghe.
194
502000
2000
của người nghe.
08:40
Let's have a look at the thirdthứ ba questioncâu hỏi.
195
505000
3000
Giờ hãy nhìn vào câu hỏi thứ ba.
08:44
It's a linehàng from a poembài thơ by JohnJohn KeatsKeats.
196
509000
3000
Là một dòng trong bài thơ viết bởi John Keats.
08:47
WordsTừ ngữ, like numberssố,
197
512000
3000
Từ ngữ, giống như những con số,
08:50
expressbày tỏ fundamentalcăn bản relationshipscác mối quan hệ
198
515000
3000
diễn tả những mối qua hệ căn bản
08:53
betweengiữa objectscác đối tượng
199
518000
2000
giữa các vật thể
08:55
and eventssự kiện and forceslực lượng
200
520000
2000
và giữa nhưng sự kiện và các lực lượng
08:57
that constitutechiếm our worldthế giới.
201
522000
2000
tạo thành thế giới của chúng ta.
08:59
It standsđứng to reasonlý do that we, existinghiện tại in this worldthế giới,
202
524000
3000
Nó đại diện cho lý do chúng ta tồn tại trong thế giới này,
09:02
should in the coursekhóa học of our livescuộc sống
203
527000
2000
đang tồn tại trong đời sống của mình
09:04
absorbhấp thụ intuitivelytrực giác those relationshipscác mối quan hệ.
204
529000
3000
hấp thu một cách trực giác những mối quan hệ đó.
09:07
And poetsnhà thơ, like other artistsnghệ sĩ,
205
532000
3000
Và các nhà thơ, cũng như người nghệ sĩ khác,
09:10
playchơi with those intuitivetrực quan understandingssự hiểu biết.
206
535000
3000
sử dụng những sự am hiểu trực giác đó.
09:13
In the casetrường hợp of hareHare,
207
538000
3000
Trong trường hợp "thỏ rừng",
09:16
it's an ambiguousmơ hồ soundâm thanh in EnglishTiếng Anh.
208
541000
2000
nó là một âm mơ hồ trong tiếng Anh
09:18
It can alsocũng thế mean the fiberssợi that growlớn lên from a headcái đầu.
209
543000
3000
Nó cũng có thể mang nghĩa những sợi xơ mọc ra từ một cái đầu.
09:21
And if we think of that --
210
546000
2000
Và nếu chúng ta nghĩ --
09:23
let me put the picturehình ảnh up --
211
548000
2000
để tôi mang bức trang lên --
09:25
the fiberssợi representđại diện vulnerabilitytính dễ tổn thương.
212
550000
3000
Các sợi sơ đại diện cho sự mong manh.
09:29
They yieldnăng suất to the slightestnhỏ nhất movementphong trào
213
554000
3000
Chúng cong oăn dưới những chuyển động nhẹ nhất
09:32
or motionchuyển động or emotioncảm xúc.
214
557000
3000
hay sự di chuyển hay cảm xúc
09:35
So what you have is an atmospherekhông khí
215
560000
4000
Vì vậy cái bạn có là một không khí
09:39
of vulnerabilitytính dễ tổn thương and tensioncăng thẳng.
216
564000
2000
của sự mong manh và căng thẳng.
09:41
The hareHare itselfchinh no, the animalthú vật --
217
566000
2000
Chính từ thỏ rừng, về khía cạnh thú vật --
09:43
not a catcon mèo, not a dogchó, a hareHare --
218
568000
3000
không phải là một con mèo, ko phải chó, là một con thỏ rừng --
09:46
why a hareHare?
219
571000
2000
tại sao là một con thỏ rừng?
09:48
Because think of the picturehình ảnh --
220
573000
2000
Bởi lẽ hãy vì về bức tranh,
09:50
not the wordtừ, the picturehình ảnh.
221
575000
2000
không phải từ ngữ, mà là bức tranh
09:52
The overlongoverlong earsđôi tai,
222
577000
2000
Đôi tai dài quá khổ,
09:54
the overlargeGiữ feetđôi chân,
223
579000
2000
các chân dài quá cỡ,
09:56
helpsgiúp us to picturehình ảnh, to feel intuitivelytrực giác,
224
581000
3000
giúp chúng ta tưởng tượng về hình ảnh, cảm giác trức giác,
09:59
what it meanscó nghĩa to limpkhập khiễng
225
584000
3000
rằng nó mang nghĩa ẻo lả
10:02
and to tremblerun sợ.
226
587000
3000
và run rẩy
10:05
So in these fewvài minutesphút,
227
590000
2000
Vậy trong những phút ngắn ngủi này
10:07
I hopemong I've been ablecó thể to sharechia sẻ
228
592000
2000
Tôi hy vọng rằng tôi đã có thể chia sẻ được
10:09
a little bitbit of my visiontầm nhìn of things
229
594000
3000
một ít về tầm nhìn của tôi,
10:12
and to showchỉ you
230
597000
3000
và chỉ cho bạn thấy
10:15
that wordstừ ngữ can have colorsmàu sắc and emotionscảm xúc,
231
600000
3000
rằng từ ngữ cũng có thể có màu sắc và cảm xúc,
10:18
numberssố, shapeshình dạng and personalitiesnhân cách.
232
603000
3000
con số, hình dạng và nhân cách.
10:21
The worldthế giới is richerphong phú hơn,
233
606000
2000
Thế giới đang giàu có hơn,
10:23
vastervaster
234
608000
2000
rộng lớn hơn
10:25
than it too oftenthường xuyên seemsdường như to be.
235
610000
3000
là vẻ bề ngoài của nó
10:28
I hopemong that I've givenđược you the desirekhao khát
236
613000
3000
Tôi hy vọng tôi đã cho các bạn được ước mong
10:31
to learnhọc hỏi to see the worldthế giới with newMới eyesmắt.
237
616000
3000
học cách nhìn thế giới với đôi mắt mới.
10:34
Thank you.
238
619000
2000
Cảm ơn
10:36
(ApplauseVỗ tay)
239
621000
11000
(Vỗ tay)
Translated by Tuyet Tran
Reviewed by Trong Kim Nguyen

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Daniel Tammet - Linguist, educator
Daniel Tammet is the author of "Born on a Blue Day," about his life with high-functioning autistic savant syndrome. He runs the language-learning site Optimnem, and his new book is "Embracing the Wide Sky: A Tour Across the Horizons of the Mind."

Why you should listen

Daniel Tammet is a writer, linguist and educator. He is the creator of Optimnem, a website that has provided language learning instruction to thousands around the globe. His 2006 memoir Born on a Blue Day describes his life with high-functioning autistic savant syndrome; his new book, Embracing the Wide Sky: A Tour Across the Horizons of the Mind, is a personal and scientific exploration of how the brain works and the differences and similarities between savant and non-savant minds.

Tammet set a European record on March 14, 2004, when he recited the mathematical constant pi (3.141...) to 22,514 decimal places from memory in a time of 5 hours, 9 minutes.

More profile about the speaker
Daniel Tammet | Speaker | TED.com