ABOUT THE SPEAKER
Jonathan Drori - Educator
Jonathan Drori commissioned the BBC's very first websites, one highlight in a long career devoted to online culture and educational media -- and understanding how we learn.

Why you should listen

Jonathan Drori has dedicated his career to media and learning. As the Head of Commissioning for BBC Online, he led the effort to create bbc.co.uk, the online face of the BBC (an effort he recalls fondly). He came to the web from the TV side of the BBC, where as an editor and producer he headed up dozens of television series on science, education and the arts.

After almost two decades at the BBC, he's now a director at Changing Media Ltd., a media and education consultancy, and is a visiting professor at University of Bristol, where he studies educational media and misperceptions in science. He continues to executive produce the occasional TV series, including 2004's award-winning "The DNA Story" and 2009's "Great Sperm Race." He is on the boards of the Royal Botanic Gardens and the Woodland Trust.

(Photo: Lloyd Davis/flickr)

More profile about the speaker
Jonathan Drori | Speaker | TED.com
TEDSalon London Spring 2011

Jonathan Drori: The beautiful tricks of flowers

Jonathan Drori: Những mánh khóe tuyệt vời của hoa

Filmed:
1,073,427 views

Trong bài diễn thuyết trực quan sống động, Jonathan Drori trình bày những cách đặc biệt mà thực vật nở hoa -- hơn 1/4 triệu loài -- đã tiến hóa để thu hút côn trùng phát tán hạt phấn của chúng: phát triển "đường băng" để đưa côn trùng vào, phát ra ánh sáng cực tím, tạo ra những cái bẫy tinh vi, và thậm chí bắt chước những côn trùng khác trong giai đoạn động dục.
- Educator
Jonathan Drori commissioned the BBC's very first websites, one highlight in a long career devoted to online culture and educational media -- and understanding how we learn. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:17
Do you know
0
2000
2000
Bạn có biết
00:19
how manynhiều speciesloài of floweringra hoa plantscây there are?
1
4000
3000
có bao nhiêu loài thực vật nở hoa không?
00:22
There are a quarterphần tư of a milliontriệu -- at leastít nhất those are the onesnhững người we know about --
2
7000
3000
Có hơn ¼ triệu loài -- ít nhất chúng là những loài chúng ta biết đến --
00:25
a quarterphần tư of a milliontriệu speciesloài of floweringra hoa plantscây.
3
10000
3000
¼ triệu loài thực vật nở hoa.
00:28
And flowershoa are a realthực buggerbugger.
4
13000
2000
Và hoa thực sự là một vấn đề rắc rối.
00:30
They're really difficultkhó khăn for plantscây to producesản xuất.
5
15000
2000
Sản sinh những bông hoa là rất khó khăn đối với thực vật.
00:32
They take an enormousto lớn amountsố lượng of energynăng lượng and a lot of resourcestài nguyên.
6
17000
3000
Chúng cần một lượng năng lượng khổng lồ và rất nhiều nguồn tài nguyên.
00:35
Why would they go to that botherbận tâm?
7
20000
2000
Vậy tại sao thực vật lại đi đến sự phiền phức đó làm gì?
00:37
And the answercâu trả lời of coursekhóa học, like so manynhiều things in the worldthế giới,
8
22000
2000
Và câu trả lời tất nhiên, cũng giống như nhiều thứ khác trên thế giới,
00:39
is sextình dục.
9
24000
2000
là giao phối.
00:41
I know what's on your mindlí trí when you're looking at these picturesnhững bức ảnh.
10
26000
3000
Tôi biết cái gì trong đầu bạn khi bạn nhìn những tấm ảnh này.
00:45
And the reasonlý do that sexualtình dục reproductionsinh sản is so importantquan trọng --
11
30000
3000
Và lý do là sự sinh sản hữu tính rất quan trọng --
00:48
there are lots of other things that plantscây can do to reproducetái sản xuất.
12
33000
3000
thực vật có thể thực hiện nhiều cách khác để sinh sản.
00:51
You can take cuttingscành giâm;
13
36000
2000
Bạn có thể cắt chúng;
00:53
they can sortsắp xếp of have sextình dục with themselvesbản thân họ;
14
38000
2000
chúng có thể giao phối với nhau;
00:55
they can pollinatethụ phấn themselvesbản thân họ.
15
40000
2000
chúng có thể tự thụ phấn;
00:57
But they really need to spreadLan tràn theirhọ genesgen
16
42000
2000
nhưng chúng thực sự cần nhân rộng nguồn gene của chúng
00:59
to mixpha trộn with other genesgen
17
44000
2000
để hòa lẫn với những gene khác,
01:01
so that they can adaptphỏng theo to environmentalmôi trường nicheshốc.
18
46000
2000
để chúng có thể thích nghi với những ổ sinh thái (environmental niches).
01:03
EvolutionSự tiến hóa workscông trinh that way.
19
48000
2000
Sự tiến hóa xảy ra theo cách đó.
01:05
Now the way that plantscây transmitchuyển giao that informationthông tin
20
50000
2000
Vậy cách mà thực vật truyền thông tin di truyền
01:07
is throughxuyên qua pollenphấn hoa.
21
52000
2000
là thông qua hạt phấn.
01:09
Some of you mayTháng Năm have seenđã xem some of these picturesnhững bức ảnh before.
22
54000
2000
Vài người trong các bạn có thể đã nhìn thấy những hình ảnh này trước đó.
01:11
As I say, everymỗi home should have a scanningquét electronđiện tử microscopekính hiển vi
23
56000
2000
Như tôi nói, mọi ngôi nhà nên có một kính hiển vi điện tử quét (Scanning electron microscope-SEM)
01:13
to be ablecó thể to see these.
24
58000
2000
để có thể quan sát những thứ này.
01:15
And there is as manynhiều differentkhác nhau kindscác loại of pollenphấn hoa
25
60000
2000
Có rất nhiều loại phấn hoa khác nhau
01:17
as there are floweringra hoa plantscây.
26
62000
2000
tương ứng với số thực vật nở hoa.
01:19
And that's actuallythực ra ratherhơn usefulhữu ích for forensicspháp y and so on.
27
64000
3000
Và điều đó thực sự khá hữu dụng hơn về tính pháp y và vân vân.
01:22
MostHầu hết pollenphấn hoa that causesnguyên nhân haycỏ khô feversốt for us
28
67000
3000
Đa số phấn hoa gây cảm mạo cho chúng ta
01:25
is from plantscây that use the windgió
29
70000
2000
là từ những thực vật phát tán hạt phấn
01:27
to disseminatephổ biến the pollenphấn hoa,
30
72000
2000
nhờ gió.
01:29
and that's a very inefficientkhông hiệu quả processquá trình,
31
74000
3000
Đó là một quy trình rất không hiệu quả,
01:32
which is why it getsđược up our nosesmũi so much.
32
77000
2000
là nguyên nhân khiến chúng ta nhảy mũi rất nhiều.
01:34
Because you have to chuckchuck out masseskhối lượng and masseskhối lượng of it,
33
79000
2000
Bởi vì bạn phải tống ra hàng đống hàng đống hạt phấn,
01:36
hopinghi vọng that your sextình dục cellstế bào, your maleNam giới sextình dục cellstế bào,
34
81000
3000
với hi vọng rằng những tế bào giới tính, những tế bào giới tính đực của bạn,
01:39
which are heldđược tổ chức withinbên trong the pollenphấn hoa,
35
84000
2000
chứa trong hạt phấn,
01:41
will somehowbằng cách nào đó reachchạm tới anotherkhác flowerhoa just by chancecơ hội.
36
86000
2000
bằng một cách nào đó sẽ đến được những bông hoa khác một cách tình cờ.
01:43
So all the grassescỏ, which meanscó nghĩa all of the cerealngũ cốc cropscây trồng,
37
88000
3000
Vì vậy tất cả những loài thân cỏ, nghĩa là tất cả những loài ngũ cốc,
01:46
and mostphần lớn of the treescây
38
91000
2000
và hầu hết cây cối
01:48
have wind-borneWind-Borne pollenphấn hoa.
39
93000
2000
có hạt phấn phát tán nhờ gió.
01:50
But mostphần lớn speciesloài
40
95000
2000
Nhưng hầu hết các loài
01:52
actuallythực ra use insectscôn trùng to do theirhọ biddingĐặt giá thầu,
41
97000
2000
đều sử dụng côn trùng để đặt cái giá của chúng.
01:54
and that's more intelligentthông minh in a way,
42
99000
3000
Và đó là một cách thông minh hơn,
01:57
because the pollenphấn hoa, they don't need so much of it.
43
102000
3000
bởi vì thực vật không cần quá nhiều hạt phấn.
02:00
The insectscôn trùng
44
105000
2000
Côn trùng
02:02
and other speciesloài
45
107000
3000
và những loài khác
02:05
can take the pollenphấn hoa,
46
110000
2000
có thể mang hạt phấn,
02:07
transferchuyển khoản it directlytrực tiếp to where it's requiredcần thiết.
47
112000
2000
chuyển chúng trực tiếp đến nơi cần thiết.
02:09
So we're awareý thức, obviouslychắc chắn, of the relationshipmối quan hệ
48
114000
3000
Vậy rõ ràng là chúng ta thấy được mối quan hệ
02:12
betweengiữa insectscôn trùng and plantscây.
49
117000
2000
giữa côn trùng và thực vật.
02:14
There's a symbioticcộng sinh relationshipmối quan hệ there,
50
119000
2000
Một mối quan hệ cộng sinh,
02:16
whetherliệu it's fliesruồi or birdschim or beescon ong,
51
121000
3000
liệu những loài biết bay như chim hay ong,
02:19
they're gettingnhận được something in returntrở về,
52
124000
2000
chúng có nhận lại được thứ gì không,
02:21
and that something in returntrở về is generallynói chung là nectarmật hoa.
53
126000
3000
và thứ mà chúng nhận lại là mật hoa.
02:24
SometimesĐôi khi that symbiosiscộng sinh
54
129000
2000
Thỉnh thoảng sự cộng sinh này
02:26
has led to wonderfulTuyệt vời adaptationssự thích nghi --
55
131000
2000
đã dẫn tới một sự thích nghi tuyệt diệu --
02:28
the hummingbirdchim ruồi hawk-mothHawk moth
56
133000
2000
bướm chim ruồi (hummingbird hawk-moth)
02:30
is beautifulđẹp in its adaptationthích nghi.
57
135000
2000
là một ví dụ.
02:32
The plantthực vật getsđược something,
58
137000
2000
Thực vật có thứ gì đó,
02:34
and the hawk-mothHawk moth spreadslan truyền the pollenphấn hoa somewheremột vài nơi elsekhác.
59
139000
3000
và bướm diều hâu phát tán hạt phấn đi những nơi khác.
02:38
PlantsNhà máy have evolvedphát triển
60
143000
2000
Thực vật đã tiến hóa
02:40
to createtạo nên little landingđổ bộ stripsdải here and there
61
145000
2000
để tạo ra những đường bay nhỏ ở đây và ở kia
02:42
for beescon ong that mightcó thể have lostmất đi theirhọ way.
62
147000
2000
để làm cho những con ong bị lạc đường.
02:44
There are markingsđánh dấu cách on manynhiều plantscây
63
149000
2000
Thực vật cũng có nhiều kiểu đánh dấu
02:46
that look like other insectscôn trùng.
64
151000
3000
trông như là những con côn trùng.
02:49
These are the anthersbao phấn of a lilylily,
65
154000
2000
Đây là những bao phấn của hoa huệ tây.
02:51
cleverlykhéo léo donelàm xong
66
156000
2000
được tạo ra một cách thông minh
02:53
so that when the unsuspectingkhông ngờ insectcôn trùng
67
158000
2000
để khi một con côn trùng tin cậy
02:55
landsvùng đất on it,
68
160000
2000
đậu lên,
02:57
the antherbao phấn flipslật up and whopswhops it on the back
69
162000
2000
cái bao phấn búng lên và đập vào lưng con côn trùng
02:59
with a great loadtải trọng of pollenphấn hoa that it then goesđi to anotherkhác plantthực vật with.
70
164000
3000
với rất nhiều hạt phấn sẽ được đưa đến những cây khác sau đó.
03:02
And there's an orchidphong lan
71
167000
3000
Và đây là một bông hoa lan
03:05
that mightcó thể look to you as if it's got jawshàm,
72
170000
2000
có thể nó trông giống cái hàm của bạn.
03:07
and in a way, it has; it forceslực lượng the insectcôn trùng to crawlthu thập thông tin out,
73
172000
3000
Và bằng cách của nó, nó buộc con côn trùng bò ra ngoài,
03:10
gettingnhận được coveredbao phủ in pollenphấn hoa that it takes somewheremột vài nơi elsekhác.
74
175000
3000
với rất nhiều phấn hoa phủ lên người mà con côn trùng sẽ mang đi nơi khác.
03:14
OrchidsHoa Lan: there are 20,000, at leastít nhất,
75
179000
2000
Hoa lan: có ít nhất 20 000
03:16
speciesloài of orchidshoa phong lan --
76
181000
2000
loài hoa lan --
03:18
amazinglyđáng kinh ngạc, amazinglyđáng kinh ngạc diversephong phú.
77
183000
2000
đa dạng một cách đáng kinh ngạc.
03:20
And they get up to all sortsloại of tricksthủ thuật.
78
185000
2000
Và chúng thực hiện tất cả các loại mưu mẹo.
03:22
They have to try and attractthu hút pollinatorsthụ phấn
79
187000
3000
Chúng phải cố gắng và thu hút những tác nhân thụ phấn
03:25
to do theirhọ biddingĐặt giá thầu.
80
190000
2000
để đặt cái giá của chúng.
03:27
This orchidphong lan, knownnổi tiếng as Darwin'sDarwin orchidphong lan,
81
192000
3000
Cây lan này, là lan Darwin
03:30
because it's one that he studiedđã học
82
195000
2000
bởi vì nó là cây lan được ông nghiên cứu
03:32
and madethực hiện a wonderfulTuyệt vời predictiondự đoán when he saw it --
83
197000
2000
và có một sự tiên đoán tuyệt vời khi ông nhìn thấy nó.
03:34
you can see that there's a very long nectarmật hoa tubeống
84
199000
3000
Bạn có thể thấy rằng có một cái ống mật rất dài
03:37
that descendsxuống down
85
202000
2000
bắt nguồn
03:39
from the orchidphong lan.
86
204000
2000
từ hoa lan.
03:41
And basicallyvề cơ bản what the insectcôn trùng has to do --
87
206000
2000
Và về cơ bản côn trùng phải làm gì --
03:43
we're in the middleở giữa of the flowerhoa --
88
208000
2000
đây là chính giữa một bông hoa --
03:45
it has to stickgậy its little proboscisngòm
89
210000
2000
nó phải dính cái vòi nhỏ của nó
03:47
right into the middleở giữa of that
90
212000
2000
ngay vào chính giữa
03:49
and all the way down that nectarmật hoa tubeống
91
214000
2000
và theo đường ống mật đi xuống
03:51
to get to the nectarmật hoa.
92
216000
2000
để hút mật.
03:53
And DarwinDarwin said, looking at this flowerhoa,
93
218000
3000
Và Darwin đã nói, khi quan sát bông hoa này,
03:56
"I guessphỏng đoán something has coevolvedcoevolved with this."
94
221000
2000
"Tôi đoán có thứ gì đó đã đồng tiến hóa với bông hoa này"
03:58
And sure enoughđủ,
95
223000
2000
Và đủ chắc chắc rằng,
04:00
there's the insectcôn trùng.
96
225000
2000
đó chính là côn trùng.
04:02
And I mean, normallybình thường it kindloại of rollsBánh cuốn it away,
97
227000
2000
Và ý tôi là, thông thường cái vòi ở dạng cuộn lại,
04:04
but in its erectthẳng đứng formhình thức,
98
229000
2000
nhưng trong dạng duỗi thẳng đứng,
04:06
that's what it looksnhìn like.
99
231000
3000
nó trông như thế này.
04:09
Now you can imaginetưởng tượng
100
234000
2000
Bây giờ bạn có thể hình dung thế này
04:11
that if nectarmật hoa
101
236000
2000
nếu mật hoa
04:13
is suchnhư là a valuablequý giá thing
102
238000
3000
là một thứ giá trị
04:16
and expensiveđắt for the plantthực vật to producesản xuất
103
241000
2000
và đắt đỏ đối với thực vật
04:18
and it attractsthu hút lots of pollinatorsthụ phấn,
104
243000
3000
và mật hoa thu hút nhiều tác nhân thụ phấn,
04:21
then, just as in humanNhân loại sextình dục,
105
246000
2000
sau đó, cũng giống như giao phối ở con người
04:23
people mightcó thể startkhởi đầu to deceivelừa dối.
106
248000
2000
mọi người có thể bắt đầu đánh lừa.
04:25
They mightcó thể say, "I've got a bitbit of nectarmật hoa. Do you want to come and get it?"
107
250000
3000
Họ có thể nói, "Tôi có một ít mật hoa. Anh có muốn ghé thăm và lấy nó không?
04:28
Now this is a plantthực vật.
108
253000
3000
Bây giờ là một thực vật.
04:31
This is a plantthực vật here
109
256000
2000
Ờ đây có một loài thực vật
04:33
that insectscôn trùng in SouthNam AfricaAfrica just love,
110
258000
4000
mà côn trùng ở Nam Phi rất thích.
04:37
and they'vehọ đã evolvedphát triển with a long proboscisngòm
111
262000
3000
Và chúng đã tiến hóa với cái vòi dài
04:40
to get the nectarmật hoa at the bottomđáy.
112
265000
2000
để lấy mật từ đáy hoa.
04:42
And this is the mimicbắt chước.
113
267000
2000
Còn đây là một sự bắt chước.
04:44
So this is a plantthực vật that is mimickingbắt chước the first plantthực vật.
114
269000
3000
Loài thực vật này đang bắt chước loài thực vật đầu tiên.
04:47
And here is the long-proboscedLong-probosced flybay
115
272000
3000
Còn đây là một con ruồi vòi dài
04:50
that has not gottennhận any nectarmật hoa from the mimicbắt chước,
116
275000
3000
nó không lấy được tí mật hoa nào từ sự bắt chước này.
04:53
because the mimicbắt chước doesn't give it any nectarmật hoa. It thought it would get some.
117
278000
3000
Bởi vì sự bắt chước không cho nó bất kì mật hoa nào. Nó đã nghĩ là nó sẽ lấy được một ít.
04:56
So not only has the flybay
118
281000
2000
Không những con ruồi này
04:58
not got the nectarmật hoa from the mimicbắt chước plantthực vật,
119
283000
2000
không lấy được mật hoa từ những thực vật ngụy trang,
05:00
it's alsocũng thế -- if you look very closelychặt chẽ
120
285000
2000
mà nó còn -- nếu bạn nhìn rất gần hơn nữa
05:02
just at the headcái đầu endkết thúc, you can see that it's got a bitbit of pollenphấn hoa
121
287000
3000
ngay cuối đầu của nó, bạn có thể thấy nó dính một ít phấn hoa
05:05
that it would be transmittingtruyền to anotherkhác plantthực vật,
122
290000
2000
mà nó sẽ mang đến những cây khác,
05:07
if only some botanistnhà thực vật học hadn'tđã không come alongdọc theo
123
292000
2000
nếu một vài nhà thực vật học không đến
05:09
and stuckbị mắc kẹt it to a bluemàu xanh da trời piececái of cardThẻ.
124
294000
2000
và dính nó vào một tấm thẻ màu xanh.
05:11
(LaughterTiếng cười)
125
296000
5000
(Cười)
05:16
Now deceitsự lừa dối carriesmang on throughxuyên qua the plantthực vật kingdomVương quốc.
126
301000
3000
Giờ đây sự lừa dối lan truyền khắp thế giới thực vật.
05:19
This flowerhoa with its blackđen dotsdấu chấm:
127
304000
2000
Bông hoa này có những chấm đen:
05:21
they mightcó thể look like blackđen dotsdấu chấm to us,
128
306000
2000
đối với chúng ta có thể chúng cũng chỉ là những chấm đen,
05:23
but if I tell you, to a maleNam giới insectcôn trùng of the right speciesloài,
129
308000
3000
nhưng nếu tôi nói với bạn rằng, đối với một con côn trùng đực đúng loài,
05:26
that looksnhìn like two femalesnữ giới
130
311000
2000
chúng sẽ trông như hai con cái
05:28
who are really, really hotnóng bức to trottrot.
131
313000
2000
đang sẵn sàng làm tình đấy.
05:30
(LaughterTiếng cười)
132
315000
2000
(Cười)
05:32
And when the insectcôn trùng getsđược there and landsvùng đất on it,
133
317000
3000
Và khi con côn trùng đến đó và đậu trên nó;
05:35
dousingdousing itselfchinh no in pollenphấn hoa, of coursekhóa học, that it's going to take to anotherkhác plantthực vật,
134
320000
3000
dập mình nó trong phấn hoa, tất nhiên, nó sẽ mang phấn hoa đến cây khác,
05:38
if you look at the every-home-should-have-oneTrang chủ-nên-có-một trong hàng scanningquét electronđiện tử microscopekính hiển vi picturehình ảnh,
135
323000
4000
nếu bạn quan sát tấm ảnh từ kính hiển vi điện tử quét - mọi - nhà - nên - có,
05:42
you can see that there are actuallythực ra some patterningpatterning there,
136
327000
2000
bạn có thể thấy thực ra có vài sự trang trí
05:44
which is three-dimensionalba chiều.
137
329000
2000
3 chiều ở đó.
05:46
So it probablycó lẽ even feelscảm thấy good for the insectcôn trùng,
138
331000
3000
Điều này có lẽ làm cho côn trùng cảm thấy tuyệt,
05:49
as well as looking good.
139
334000
3000
cũng như trông rất đẹp.
05:52
And these electronđiện tử microscopekính hiển vi picturesnhững bức ảnh --
140
337000
2000
Và những tấm ảnh từ kính hiển vi này --
05:54
here'sđây là one of an orchidphong lan mimickingbắt chước an insectcôn trùng --
141
339000
3000
đây là một cây lan bắt chước côn trùng --
05:57
you can see that differentkhác nhau partscác bộ phận of the structurekết cấu
142
342000
3000
bạn có thể nhìn thấy nhiều phần cấu trúc khác nhau
06:00
have differentkhác nhau colorsmàu sắc and differentkhác nhau textureskết cấu to our eyemắt,
143
345000
3000
có màu sắc và kết cấu khác nhau đối với mắt chúng ta,
06:03
have very, very differentkhác nhau textureskết cấu
144
348000
2000
có rất rất nhiều kết cấu khác nhau
06:05
to what an insectcôn trùng mightcó thể perceivecảm nhận.
145
350000
3000
để côn trùng có thể nhận biết được.
06:08
And this one is evolvedphát triển to mimicbắt chước
146
353000
2000
Còn cây này tiến hóa để bắt chước
06:10
a glossybóng metallickim loại surfacebề mặt
147
355000
3000
một bề mặt bóng loáng như kim loại
06:13
you see on some beetlesbọ cánh cứng.
148
358000
2000
mà bạn thấy ở một vài bọ cánh cứng.
06:15
And underDưới the scanningquét electronđiện tử microscopekính hiển vi,
149
360000
3000
Dưới kính hiển vi điện tử quét,
06:18
you can see the surfacebề mặt there --
150
363000
3000
bạn có thể nhìn thấy bề mặt đó --
06:21
really quitekhá differentkhác nhau from the other surfacesbề mặt we lookednhìn at.
151
366000
4000
thật sự khác biệt so với những bề mặt mà chúng ta đã quan sát.
06:25
SometimesĐôi khi the wholetoàn thể plantthực vật
152
370000
2000
Thỉnh thoảng cả một cây
06:27
mimicsbắt chước an insectcôn trùng, even to us.
153
372000
3000
bắt chước một côn trùng, thậm chí đối với chúng ta.
06:30
I mean, I think that looksnhìn like some sortsắp xếp of flyingbay animalthú vật or beastquái thú.
154
375000
3000
Ý tôi là, tôi nghĩ nó trông giống như một loại động vật hay thú nuôi đang bay.
06:33
It's a wonderfulTuyệt vời, amazingkinh ngạc thing.
155
378000
3000
Nó là một thứ tuyệt vời, kinh ngạc.
06:36
This one'scủa một người clevertài giỏi. It's calledgọi là obsidianObsidian.
156
381000
3000
Cây này rất là thông minh. Nó được gọi là đá vỏ chai.
06:39
I think of it as insidiuminsidium sometimesđôi khi.
157
384000
2000
Thỉnh thoảng tôi nghĩ về nó như một thứ gây đau đớn
06:41
To the right speciesloài of beecon ong,
158
386000
3000
Với đúng loài ong,
06:44
this looksnhìn like anotherkhác very aggressivexâm lược beecon ong,
159
389000
2000
nó sẽ trông giống một con ong rất hung dữ
06:46
and it goesđi and bonksbonks it on the headcái đầu lots and lots of timeslần to try and drivelái xe it away,
160
391000
3000
và con ong sẽ đến và húc vào phần đầu lần này đến lần khác cố gắng đuổi nó đi,
06:49
and, of coursekhóa học, coversbao gồm itselfchinh no with pollenphấn hoa.
161
394000
2000
và tất nhiên, con ong tự bao phủ chính nó với phấn hoa.
06:51
The other thing it does
162
396000
2000
Nó còn có một mánh khác nữa
06:53
is that this plantthực vật mimicsbắt chước anotherkhác orchidphong lan
163
398000
3000
nó bắt chước một cây lan khác
06:56
that has a wonderfulTuyệt vời storecửa hàng
164
401000
3000
có nguồn dự trữ thức ăn tuyệt vời
06:59
of foodmón ăn for insectscôn trùng.
165
404000
2000
cho côn trùng.
07:01
And this one doesn't have anything for them.
166
406000
2000
Nhưng thực ra nó không có bất cứ thứ gì cho côn trùng cả.
07:03
So it's deceivinglừa gạt on two levelscấp --
167
408000
2000
Vì vậy nó đã đánh lừa ở hai cấp độ --
07:05
fabuloustuyệt vời.
168
410000
2000
thật là khó tin.
07:07
(LaughterTiếng cười)
169
412000
2000
(Cười)
07:09
Here we see ylangYlang ylangYlang,
170
414000
2000
Ở đây chúng ta nhìn thấy một cây hoàng lan,
07:11
the componentthành phần of manynhiều perfumesnước hoa.
171
416000
2000
một thành phần của rất nhiều dầu thơm.
07:13
I actuallythực ra smeltnấu chảy ra someonengười nào with some on earliersớm hơn.
172
418000
3000
Thật ra tôi đã ngửi thấy một vài người có mùi này từ sớm hơn.
07:16
And the flowershoa don't really have to be that gaudygaudy.
173
421000
2000
Những bông hoa này không phải lòe loẹt.
07:18
They're sendinggửi out a fantastictuyệt diệu arraymảng of scenthương thơm
174
423000
3000
Chúng đang gửi một chuỗi mùi thơm tuyệt vời
07:21
to any insectcôn trùng that'llđiều đó sẽ have it.
175
426000
3000
đến bất kì côn trùng nào thích nó.
07:24
This one doesn't smellmùi so good.
176
429000
2000
Cây này thì mùi không tuyệt lắm.
07:26
This is a flowerhoa
177
431000
2000
Hoa này
07:28
that really, really smellsmùi prettyđẹp nastykhó chịu
178
433000
3000
có mùi rất rất buồn nôn
07:31
and is designedthiết kế, again, evolvedphát triển,
179
436000
3000
và nó được thiết kế, một lần nữa, được tiến hóa,
07:34
to look like carrioncarrion.
180
439000
3000
để trông giống một xác thối.
07:37
So fliesruồi love this.
181
442000
2000
Vì vậy những con ruồi thích nó.
07:39
They flybay in and they pollinatethụ phấn.
182
444000
3000
Chúng bay đến và thụ phấn.
07:42
This, which is helicodiceroshelicodiceros,
183
447000
4000
Đây là hoa helicodiceros,
07:46
is alsocũng thế knownnổi tiếng as deadđã chết horsecon ngựa arumArum.
184
451000
3000
hay còn gọi là hoa loa kèn ngựa chết.
07:49
I don't know what a deadđã chết horsecon ngựa actuallythực ra smellsmùi like,
185
454000
2000
Tôi không biết thực sự mùi ngựa chết như thế nào,
07:51
but this one probablycó lẽ smellsmùi prettyđẹp much like it.
186
456000
2000
nhưng hoa này gần như có mùi rất giống mùi đó.
07:53
It's really horriblekinh khủng.
187
458000
2000
Nó thực sự rất kinh khủng.
07:55
And blowfliesnhặng just can't help themselvesbản thân họ.
188
460000
2000
Và những con ruồi xanh không thể kìm chế được.
07:57
They flybay into this thing,
189
462000
2000
Chúng lao vào thứ này,
07:59
and they flybay all the way down it.
190
464000
2000
và chúng bay vào trong nó.
08:01
They layđặt nằm theirhọ eggsquả trứng in it,
191
466000
2000
Chúng đẻ trứng,
08:03
thinkingSuy nghĩ it's a nicetốt đẹp bitbit of carrioncarrion,
192
468000
2000
và nghĩ rằng đây là một cái xác thối tuyệt vời,
08:05
and not realizingnhận ra that there's no foodmón ăn for the eggsquả trứng, that the eggsquả trứng are going to diechết,
193
470000
3000
mà không nhận ra rằng không hề có chút thức ăn nào cho những cái trứng, rằng những cái trứng này đang chết dần,
08:08
but the plantthực vật, meanwhiletrong khi đó, has benefitedhưởng lợi,
194
473000
3000
nhưng trong khi ấy loài cây này lại được lợi,
08:11
because the bristleslông releasegiải phóng
195
476000
2000
bởi vì những lông tơ giải phóng
08:13
and the fliesruồi disappearbiến mất
196
478000
2000
và con ruồi bay đi
08:15
to pollinatethụ phấn the nextkế tiếp flowerhoa -- fantastictuyệt diệu.
197
480000
3000
để thụ phấn cho bông hoa tiếp theo -- thật tuyệt vời.
08:18
Here'sĐây là arumArum, arumArum maculatummaculatum,
198
483000
2000
Đây là một cây loa kèn, Arum maculatum,
08:20
"lordslãnh chúa and ladiesquý cô," or "cuckoo-pintCu cu-lít" in this countryQuốc gia.
199
485000
3000
quý tộc và quý bà, hay cây chân bê ở đất nước này.
08:23
I photographedchụp ảnh this thing last weektuần in DorsetDorset.
200
488000
2000
Tôi chụp ảnh thứ này tuần trước ở Dorset.
08:25
This thing heatsnóng up
201
490000
2000
Nó đang tăng nhiệt
08:27
by about 15 degreesđộ aboveở trên ambientmôi trường xung quanh temperaturenhiệt độ --
202
492000
2000
cao hơn nhiệt độ ngoài môi trường đến 15 độ --
08:29
amazingkinh ngạc.
203
494000
2000
thật đáng kinh ngạc.
08:31
And if you look down into it,
204
496000
2000
Và nếu bạn nhìn vào trong nó,
08:33
there's this sortsắp xếp of damcon đập pastquá khứ the spadixspadix,
205
498000
3000
có một loại đập ngăn sau cái trụ dài,
08:36
fliesruồi get attractedthu hút by the heatnhiệt --
206
501000
2000
ruồi bị thu hút bởi nhiệt độ --
08:38
which is boilingsôi off volatilebay hơi chemicalshóa chất, little midgesmidges --
207
503000
2000
nhiệt độ làm bốc hơi những chất hóa học bay hơi, những con ruồi nhuế (loài ruồi nhỏ bay thành đàn)
08:40
and they get trappedbẫy underneathbên dưới in this containerthùng đựng hàng.
208
505000
3000
chúng bị bẫy dưới cái khoang chứa này.
08:43
They drinkuống this fabuloustuyệt vời nectarmật hoa
209
508000
3000
Chúng uống mật ngon
08:46
and then they're all a bitbit stickydính.
210
511000
2000
và sau đó tất cả chúng đều trở nên dính.
08:48
At night they get coveredbao phủ in pollenphấn hoa,
211
513000
3000
Đến tối chúng bị bao phủ bởi phấn hoa
08:51
which showersvòi hoa sen down over them,
212
516000
2000
trút xuống chúng,
08:53
and then the bristleslông that we saw aboveở trên,
213
518000
2000
và sau đó những cái lông tơ mà chúng ta đã thấy trước đó,
08:55
they sortsắp xếp of wilthéo and allowcho phép all these midgesmidges out, coveredbao phủ in pollenphấn hoa --
214
520000
3000
chúng cong xuống và cho phép những con ruồi chui ra ngoài với rất nhiều phấn hoa --
08:58
fabuloustuyệt vời thing.
215
523000
2000
một thứ tuyệt vời.
09:00
Now if you think that's fabuloustuyệt vời, this is one of my great favoritesyêu thích.
216
525000
3000
Bây giờ nếu bạn nghĩ thứ đó tuyệt vời, thì đây là một trong những thứ ưa thích nhất của tôi.
09:03
This is the philodendronPhilodendron selloumselloum.
217
528000
3000
Đây là cây Trầu bà tay Phật (Philodendron selloum).
09:06
For anyonebất kỳ ai here from BrazilBra-xin, you'llbạn sẽ know about this plantthực vật.
218
531000
3000
Bất kì ai ngồi đây đến từ Bazil, hẳn biết cây này.
09:09
This is the mostphần lớn amazingkinh ngạc thing.
219
534000
2000
Nó là thứ đáng kinh ngạc nhất.
09:11
That sortsắp xếp of phallicthuộc về dương vật bitbit there
220
536000
2000
Ở đó có một thứ hình thù như dương vật
09:13
is about a footchân long.
221
538000
2000
dài khoảng 1 foot.
09:15
And it does something
222
540000
2000
Và nó làm vài thứ
09:17
that no other plantthực vật that I know of does,
223
542000
3000
mà không loài thực vật nào tôi biết làm điều đó,
09:20
and that is that when it flowershoa --
224
545000
2000
và đó là khi nó nở hoa --
09:22
that's the spadixspadix in the middleở giữa there --
225
547000
2000
có một cái trụ dài chính giữa ở đó --
09:24
for a periodgiai đoạn of about two daysngày,
226
549000
3000
trong khoảng 2 ngày,
09:27
it metabolizesmetabolizes in a way
227
552000
2000
nó chuyển hóa theo một cách
09:29
which is ratherhơn similargiống to mammalsđộng vật có vú.
228
554000
2000
tương tự như động vật.
09:31
So insteadthay thế of havingđang có starchtinh bột,
229
556000
2000
Vì vậy thay vì ăn tinh bột,
09:33
which is the foodmón ăn of plantscây,
230
558000
2000
thức ăn của thực vật,
09:35
it takes something ratherhơn similargiống to brownnâu fatmập
231
560000
2000
nó ăn một thứ tương tự như mỡ nâu
09:37
and burnsbỏng it at suchnhư là a ratetỷ lệ
232
562000
2000
và đốt cháy nó với tốc độ
09:39
that it's burningđốt fatmập, metabolizingchuyển hóa,
233
564000
3000
như đang đốt cháy mỡ, đang chuyển hóa,
09:42
about the ratetỷ lệ of a smallnhỏ bé catcon mèo.
234
567000
3000
gần giống tốc độ của một con mèo nhỏ.
09:45
And that's twicehai lần the energynăng lượng outputđầu ra, weightcân nặng for weightcân nặng,
235
570000
3000
Và năng lượng phát ra gấp đôi so với một con chim ruồi,
09:48
than a hummingbirdchim ruồi --
236
573000
2000
cùng khối lượng --
09:50
absolutelychắc chắn rồi astonishingkinh ngạc.
237
575000
2000
hoàn toàn kinh ngạc.
09:52
This thing does something elsekhác which is unusualbất thường.
238
577000
2000
Nó còn thực hiện vài điều kì lạ khác nữa.
09:54
Not only will it raisenâng cao itselfchinh no to 115 FahrenheitFahrenheit,
239
579000
3000
Nó không chỉ sẽ tăng nhiệt độ của chính nó lên 115 độ F,
09:57
43 or 44 degreesđộ CentigradeC., for two daysngày,
240
582000
3000
43 đến 44 độ C trong hai ngày,
10:00
but it keepsgiữ constantkhông thay đổi temperaturenhiệt độ.
241
585000
3000
mà còn duy trì nhiệt độ ổn định.
10:03
There's a thermoregulationthermoregulation mechanismcơ chế in there
242
588000
2000
Có một cơ chế điều hòa nhiệt
10:05
that keepsgiữ constantkhông thay đổi temperaturenhiệt độ.
243
590000
2000
để giữ cho nhiệt độ ổn định.
10:07
"Now why does it do this," I hearNghe you askhỏi.
244
592000
2000
Bây giờ tại sao nó lại làm như vậy? Tôi nghe thấy bạn hỏi câu này.
10:09
Now wouldn'tsẽ không you know it,
245
594000
2000
Bạn sẽ không biết rằng,
10:11
there's some beetlesbọ cánh cứng that just love to make love at that temperaturenhiệt độ.
246
596000
4000
có một vài bọ cánh cứng thích làm tình ở nhiệt độ đó.
10:15
And they get insidephía trong, and they get it all on.
247
600000
3000
Và chúng chui vào trong, chúng làm mọi thứ trong đó.
10:18
(LaughterTiếng cười)
248
603000
2000
(Cười)
10:20
And the plantthực vật showersvòi hoa sen them with pollenphấn hoa,
249
605000
2000
Và thực vật này trút phấn hoa xuống chúng,
10:22
and off they go and pollinatethụ phấn.
250
607000
3000
và khi kết thúc chúng bay đi và thụ phấn.
10:25
And what a wonderfulTuyệt vời thing it is.
251
610000
3000
Nó là một thứ tuyệt vời làm sao.
10:28
Now mostphần lớn pollinatorsthụ phấn
252
613000
3000
Hầu hết những tác nhân thụ phấn
10:31
that we think about are insectscôn trùng,
253
616000
2000
mà chúng ta nghĩ đến là côn trùng,
10:33
but actuallythực ra in the tropicsvùng nhiệt đới,
254
618000
2000
nhưng tuy vậy ở vùng nhiệt đới,
10:35
manynhiều birdschim and butterfliesbướm pollinatethụ phấn.
255
620000
3000
nhiều loài chim và bướm lại thụ phấn.
10:38
And manynhiều of the tropicalnhiệt đới flowershoa are redđỏ,
256
623000
2000
Và nhiều loài hoa vùng nhiệt đới có màu đỏ,
10:40
and that's because butterfliesbướm and birdschim
257
625000
2000
đó là bởi vì bướm và chim
10:42
see similarlytương tự to us, we think,
258
627000
2000
nhìn tương tự như chúng ta, chúng ta nghĩ
10:44
and can see the colormàu redđỏ very well.
259
629000
3000
và có thể nhìn màu đỏ rất tốt.
10:47
But if you look at the spectrumquang phổ,
260
632000
3000
Nhưng nếu bạn quan sát quang phổ,
10:50
birdschim and us, we see redđỏ, greenmàu xanh lá and bluemàu xanh da trời
261
635000
3000
chim và chúng ta nhìn màu đỏ, xanh lục và xanh lam
10:53
and see that spectrumquang phổ.
262
638000
2000
và nhìn thấy phổ đó.
10:55
InsectsCôn trùng see greenmàu xanh lá, bluemàu xanh da trời and ultraviolettia cực tím,
263
640000
2000
Côn trùng nhìn thấy màu xanh lục, xanh lam và cực tím,
10:57
and they see variousnhiều shadessắc thái of ultraviolettia cực tím.
264
642000
2000
và chúng nhìn được nhiều dải màu cực tím.
10:59
So there's something that goesđi on off the endkết thúc there.
265
644000
3000
Đó là những thứ xuất hiện ở phía cuối phổ.
11:02
"And wouldn'tsẽ không it be great if we could somehowbằng cách nào đó see what that is," I hearNghe you askhỏi.
266
647000
3000
"Và sẽ rất tuyệt nếu chúng ta có thể nhìn thấy đó là cái gì." Tôi nghe thấy bạn hỏi vậy.
11:05
Well yes we can.
267
650000
2000
Vâng chúng ta có thể chứ.
11:07
So what is an insectcôn trùng seeingthấy?
268
652000
3000
Vậy một con côn trùng đang nhìn thấy gì?
11:10
Last weektuần I tooklấy these picturesnhững bức ảnh of rockđá roseHoa hồng,
269
655000
2000
Tuần trước tôi chụp những bức ảnh về hoa hồng đá,
11:12
helianthemumHelianthemum, in DorsetDorset.
270
657000
2000
helianthemum, ở Dorset.
11:14
These are little yellowmàu vàng flowershoa like we all see,
271
659000
3000
Đây là những bông hoa vàng nhỏ như tất cả chúng ta đều thấy,
11:17
little yellowmàu vàng flowershoa all over the placeđịa điểm.
272
662000
2000
hoa vàng nhỏ bao phủ nơi này.
11:19
And this is what it looksnhìn like with visiblecó thể nhìn thấy lightánh sáng.
273
664000
3000
Và đây là những bông hoa với ánh sáng nhìn thấy được.
11:22
This is what it looksnhìn like if you take out the redđỏ.
274
667000
3000
Nếu bạn lấy đi màu đỏ, trông chúng sẽ như thế này.
11:25
MostHầu hết beescon ong don't perceivecảm nhận redđỏ.
275
670000
3000
Hầu hết những con ong không nhận biết màu đỏ.
11:28
And then I put some ultraviolettia cực tím filtersbộ lọc on my cameraMáy ảnh
276
673000
4000
Và sau đó tôi đặt thêm bộ phận lọc tia cực tím vào máy ảnh của tôi
11:32
and tooklấy a very, very long exposuretiếp xúc
277
677000
3000
và phơi sáng rất rất lâu
11:35
with the particularcụ thể frequenciestần số of ultraviolettia cực tím lightánh sáng
278
680000
3000
với những tần số ánh sáng cực tím đặc biệt
11:38
and this is what I got.
279
683000
2000
và đây là cái tôi thu được.
11:40
And that's a realthực fantastictuyệt diệu bull'sBull's eyemắt.
280
685000
3000
Và đó là một cái mắt bò thực sự tuyệt vời.
11:43
Now we don't know
281
688000
2000
Bây giờ chúng ta không biết
11:45
exactlychính xác what a beecon ong seesnhìn,
282
690000
2000
chính xác con ong nhìn thấy gì,
11:47
any more than you know what I'm seeingthấy
283
692000
2000
bạn chỉ biết cái tôi đang nhìn thấy
11:49
when I call this redđỏ.
284
694000
3000
khi tôi gọi nó là màu đỏ.
11:52
We can't know what's going on in -- let alonemột mình an insect'scủa côn trùng --
285
697000
3000
Chúng ta không biết điều gì đang diễn ra, hãy để yên cho đầu óc côn trùng,
11:55
anotherkhác humanNhân loại being'scủa người mindlí trí.
286
700000
3000
đầu óc của bất kì con người nào.
11:58
But the contrasttương phản will look something like that,
287
703000
3000
Nhưng sự đối lập sẽ thấy một vài thứ như thế.
12:02
so standingđứng out a lot from the backgroundlý lịch.
288
707000
2000
Vậy tuyệt hơn rất nhiều từ nền tảng.
12:04
Here'sĐây là anotherkhác little flowerhoa --
289
709000
2000
Đây là một bông hoa nhỏ khác --
12:06
differentkhác nhau rangephạm vi of ultraviolettia cực tím frequenciestần số,
290
711000
3000
dải tần số ánh sáng cực tím khác,
12:09
differentkhác nhau filtersbộ lọc
291
714000
2000
bộ phận lọc khác
12:11
to matchtrận đấu the pollinatorsthụ phấn.
292
716000
2000
để phù hợp với những tác nhân thụ phấn.
12:13
And that's the sortsắp xếp of thing that it would be seeingthấy.
293
718000
3000
Và đó là một thứ đáng xem.
12:16
Just in casetrường hợp you think
294
721000
2000
Chỉ trong trường hợp bạn nghĩ
12:18
that all yellowmàu vàng flowershoa have this propertybất động sản --
295
723000
3000
rằng tất cả những bông hoa vàng đều có tài sản này --
12:21
no flowerhoa was damagedhư hỏng in the processquá trình of this shotbắn;
296
726000
3000
không bông hoa nào bị hại trong quá trình chụp tấm ảnh này,
12:24
it was just attachedđính kèm to the tripodgiá đỡ ba chân,
297
729000
3000
nó chỉ là được gắn vào giá đỡ,
12:27
not killedbị giết --
298
732000
2000
nó không bị làm hại đâu--
12:29
then underDưới ultraviolettia cực tím lightánh sáng,
299
734000
2000
sau đó dưới ánh sáng cực tím,
12:31
look at that.
300
736000
2000
nhìn nó kìa
12:33
And that could be the basisnền tảng of a sunscreenkem chống nắng
301
738000
2000
Và đó có thể là nền tảng của kem chống nắng,
12:35
because sunscreenskem chống nắng work by absorbinghấp thụ ultraviolettia cực tím lightánh sáng.
302
740000
2000
bởi vì kem chống nắng hấp thụ ánh sáng cực tím.
12:37
So maybe the chemicalhóa chất in that would be usefulhữu ích.
303
742000
3000
Vì vậy có thể chất hóa học trong đó hữu dụng.
12:41
FinallyCuối cùng, there's one of eveningtối primrosePrimrose
304
746000
3000
Cuối cùng, có một cây hoa anh thảo buổi tối
12:44
that BjornBjorn RorslettRorslett from NorwayNa Uy sentgởi me --
305
749000
2000
mà Bjorn Rorslett gửi cho tôi từ Norway --
12:46
fantastictuyệt diệu hiddenẩn patternmẫu.
306
751000
2000
họa tiết ẩn tuyệt vời.
12:48
And I love the ideaý kiến of something hiddenẩn.
307
753000
2000
Và tôi thích ý tưởng về những thứ ẩn dấu.
12:50
I think there's something poeticthơ mộng here,
308
755000
2000
Tôi nghĩ có một vài thứ nên thơ ở đây.
12:52
that these picturesnhững bức ảnh takenLấy with ultraviolettia cực tím filterlọc,
309
757000
3000
Những bức ảnh này được chụp với bộ phận lọc tia cực tím,
12:55
the mainchủ yếu use of that filterlọc
310
760000
2000
phần lọc này được dùng chủ yếu
12:57
is for astronomersnhà thiên văn học to take picturesnhững bức ảnh of VenusVenus --
311
762000
3000
cho những nhà thiên văn học để chụp ảnh về sao Kim --
13:00
actuallythực ra the cloudsđám mây of VenusVenus.
312
765000
3000
thực ra là những đám mây của sao Kim.
13:03
That's the mainchủ yếu use of that filterlọc.
313
768000
2000
Đó là mục đich sử dụng chính của máy lọc này.
13:05
VenusVenus, of coursekhóa học, is the god of love and fertilitykhả năng sinh sản,
314
770000
3000
Sao Kim, tất nhiên, là thần tình yêu và ái tình,
13:08
which is the flowerhoa storycâu chuyện.
315
773000
2000
là câu chuyện về hoa.
13:10
And just as flowershoa spendtiêu a lot of effortcố gắng
316
775000
2000
Và chỉ vì những bông hoa rất nỗ lực
13:12
tryingcố gắng to get pollinatorsthụ phấn to do theirhọ biddingĐặt giá thầu,
317
777000
3000
cố gắng thu hút tác nhân thụ phấn để đặt cái giá của chúng.
13:15
they'vehọ đã alsocũng thế somehowbằng cách nào đó managedquản lý to persuadetruy vấn us to plantthực vật great fieldslĩnh vực fullđầy of them
318
780000
3000
bằng cách nào đó chúng cũng được sắp xếp để thuyết phục chúng ta trồng những cánh đồng lớn đầy hoa
13:18
and give them to eachmỗi other
319
783000
2000
và tặng chúng cho những người khác
13:20
at timeslần of birthSinh and deathtử vong,
320
785000
4000
vào ngày sinh và ngày mất,
13:24
and particularlyđặc biệt at marriagekết hôn,
321
789000
2000
và đặc biệt là vào ngày cưới,
13:26
which, when you think of it,
322
791000
2000
khi bạn nghĩ về nó,
13:28
is the momentchốc lát that encapsulatesđóng gói
323
793000
2000
nó là khoảng khắc
13:30
the transferchuyển khoản of geneticdi truyền materialvật chất
324
795000
3000
gói gọn sự vận chuyển vật liệu di truyền
13:33
from one organismcơ thể to anotherkhác.
325
798000
2000
từ một sinh vật sang sinh vật khác.
13:35
Thank you very much.
326
800000
2000
Cảm ơn các bạn rất nhiều.
13:37
(ApplauseVỗ tay)
327
802000
5000
(Vỗ tay)
Translated by Phuong Nguyen
Reviewed by Alice Tran

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Jonathan Drori - Educator
Jonathan Drori commissioned the BBC's very first websites, one highlight in a long career devoted to online culture and educational media -- and understanding how we learn.

Why you should listen

Jonathan Drori has dedicated his career to media and learning. As the Head of Commissioning for BBC Online, he led the effort to create bbc.co.uk, the online face of the BBC (an effort he recalls fondly). He came to the web from the TV side of the BBC, where as an editor and producer he headed up dozens of television series on science, education and the arts.

After almost two decades at the BBC, he's now a director at Changing Media Ltd., a media and education consultancy, and is a visiting professor at University of Bristol, where he studies educational media and misperceptions in science. He continues to executive produce the occasional TV series, including 2004's award-winning "The DNA Story" and 2009's "Great Sperm Race." He is on the boards of the Royal Botanic Gardens and the Woodland Trust.

(Photo: Lloyd Davis/flickr)

More profile about the speaker
Jonathan Drori | Speaker | TED.com