TEDxMaui
Lisa Kristine: Photos that bear witness to modern slavery
Lisa Kristine: Những tấm hình làm bằng chứng cho nạn nô lệ hiện đại
Filmed:
Readability: 3.9
2,875,833 views
Hai năm qua, nhà nhiếp ảnh Lisa Kristine đi khắp thế giới, thu thập tài liệu về thực tế khắc nghiệt quá sức chịu đựng của nạn nô lệ hiện đại. Cô chia sẻ những tấm hình tuyệt đẹp nhưng đầy ám ảnh về -- thợ mỏ ở Congo, thợ gạch ở Nepal -- soi rọi vào tình cảnh khốn khổ của 27 triệu linh hồn bị nô lệ khắp thế giới. (Thu hình tại TEDxMaui)
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
I'm 150 feet down an illegal mine shaft in Ghana.
0
723
6400
Tôi ở độ sâu gần 50m
dưới 1 hầm mỏ bất hợp pháp tại Ghana.
dưới 1 hầm mỏ bất hợp pháp tại Ghana.
00:23
The air is thick with heat and dust,
1
7123
4121
Không khí đặc quánh bụi và hơi nóng,
00:27
and it's hard to breathe.
2
11244
3409
và rất khó thở.
00:30
I can feel the brush of sweaty bodies passing me
3
14653
3262
Tôi có thể cảm nhận sự va chạm
từ những thân thể bóng nhẫy mồ hôi lướt qua
từ những thân thể bóng nhẫy mồ hôi lướt qua
00:33
in the darkness, but I can't see much else.
4
17915
4246
trong bóng tối, nhưng chẳng thể thấy gì hơn.
00:38
I hear voices talking, but mostly the shaft
5
22161
3970
Tôi nghe tiếng nói, nhưng gần như cả hầm
00:42
is this cacophony of men coughing,
6
26131
3988
là sự pha trộn của tiếng ho
00:46
and stone being broken with primitive tools.
7
30119
3911
và tiếng đá bị đập vỡ bằng những công cụ thô sơ.
00:49
Like the others, I wear a flickering, cheap flashlight
8
34030
4055
Như mọi người, tôi đeo 1 chiếc đèn pin lập loè rẻ tiền
00:53
tied to my head with this elastic, tattered band,
9
38085
4796
trên đầu, nó được gắn vào chiếc vòng cao su cũ kỹ,
00:58
and I can barely make out the slick tree limbs
10
42881
3340
tôi hầu như không thể nhìn ra những thân cây bóng nhẫy
01:02
holding up the walls of the three-foot square hole
11
46221
3029
đang chống đỡ những bức tường của cái hố rộng 0.28 m2
01:05
dropping hundreds of feet into the earth.
12
49250
4626
sâu hàng trăm feet xuống lòng đất.
01:09
When my hand slips, I suddenly remember a miner
13
53876
3080
Khi trượt tay, tôi bất thần nhớ lại người thợ mỏ
01:12
I had met days before who had lost his grip
14
56956
4281
mới gặp vài ngày trước đã bị trượt tay
01:17
and fell countless feet down that shaft.
15
61237
4621
ngã rơi mất hút xuống cái hầm đó.
01:21
As I stand talking to you today,
16
65858
2531
Khi tôi nói chuyện với bạn hôm nay,
01:24
these men are still deep in that hole,
17
68389
3504
những người này vẫn đang ở sâu trong cái hố đó,
01:27
risking their lives without payment or compensation,
18
71893
3515
liều mạng sống mà không có lương hay thù lao,
01:31
and often dying.
19
75408
3140
và thường là sẽ chết.
01:34
I got to climb out of that hole, and I got to go home,
20
78548
5188
Tôi được leo ra khỏi cái hố đó, và được về nhà,
01:39
but they likely never will, because they're trapped in slavery.
21
83736
6182
nhưng họ có lẽ sẽ chẳng bao giờ được về nhà,
vì đã mắc vào bẫy nô lệ.
vì đã mắc vào bẫy nô lệ.
01:45
For the last 28 years, I've been documenting
22
89918
2907
Trong 28 năm qua, tôi thu thập tài liệu
01:48
indigenous cultures in more than 70 countries
23
92825
2561
về văn hóa địa phương ở hơn 70 quốc gia
01:51
on six continents, and in 2009 I had the great honor
24
95386
3795
trên 6 lục địa, và năm 2009 tôi đã có vinh dự
01:55
of being the sole exhibitor at the Vancouver Peace Summit.
25
99181
4412
trở thành người triển lãm duy nhất tại
Hội nghị thượng đỉnh về hòa bình tại Vancouver.
Hội nghị thượng đỉnh về hòa bình tại Vancouver.
01:59
Amongst all the astonishing people I met there,
26
103593
3572
Trong số những người tài năng
đáng kinh ngạc tôi gặp ở đó,
đáng kinh ngạc tôi gặp ở đó,
02:03
I met a supporter of Free the Slaves, an NGO
27
107165
3170
Tôi gặp 1 người ủng hộ cho chiến dịch Giải phóng Nô lệ, một thành viên của NGO
02:06
dedicated to eradicating modern day slavery.
28
110335
5327
tận tâm tiêu diệt tận gốc nạn nô lệ hiện đại.
02:11
We started talking about slavery, and really,
29
115662
2889
Chúng tôi bắt đầu nói về nô lệ, và thực sự,
02:14
I started learning about slavery,
30
118551
2864
tôi bắt đầu tìm hiểu về nô lệ
02:17
for I had certainly known it existed in the world,
31
121415
3209
vì tôi đã biết chắc rằng nó tồn tại trên thế giới,
02:20
but not to such a degree.
32
124624
3011
nhưng không đến mức đó.
02:23
After we finished talking, I felt so horrible
33
127635
3743
Sau cuộc nói chuyện, tôi thấy thật kinh khủng
02:27
and honestly ashamed at my own lack of knowledge
34
131378
3376
và thực sự xấu hổ vì thiếu hiểu biết
02:30
of this atrocity in my own lifetime, and I thought,
35
134754
3510
về sự tàn ác này trong đời mình, và tôi nghĩ,
02:34
if I don't know, how many other people don't know?
36
138264
4868
nếu cả tôi cũng không biết,
thì bao nhiêu người sẽ không biết?
thì bao nhiêu người sẽ không biết?
02:39
It started burning a hole in my stomach, so within weeks,
37
143132
3815
Nó bắt đầu đục khoét tâm can, nên vài tuần sau,
02:42
I flew down to Los Angeles to meet with the director
38
146947
2976
Tôi bay tới Los Angles để gặp giám đốc chương trình
02:45
of Free the Slaves and offer them my help.
39
149923
3271
Giải phóng Nô lệ và đề nghị giúp họ.
02:49
Thus began my journey into modern day slavery.
40
153194
4570
Và từ đó bắt đầu cuộc hành trình tiến vào
thế giới nô lệ hiện đại
thế giới nô lệ hiện đại
02:53
Oddly, I had been to many of these places before.
41
157764
3142
Kì lạ là trước đây tôi đã đến phần lớn những nơi này.
02:56
Some I even considered like my second home.
42
160906
3481
Một số nơi tôi coi như nhà mình.
03:00
But this time, I would see the skeletons hidden in the closet.
43
164387
7435
Nhưng lần này, tôi muốn thấy sự thật
đang được che đậy
đang được che đậy
03:07
A conservative estimate tells us there are more than
44
171822
2305
Một sự ước lượng dè dặt cho chúng tôi biết có hơn
03:10
27 million people enslaved in the world today.
45
174127
4155
27 triệu người bị biến thành nô lệ trên thế giới ngày nay.
03:14
That's double the amount of people taken from Africa
46
178282
3480
Gấp đôi số người bị đưa khỏi Châu Phi
03:17
during the entire trans-Atlantic slave trade.
47
181762
4125
trong suốt thời kì mua bán nô lệ xuyên Đại Tây Dương.
03:21
A hundred and fifty years ago, an agricultural slave
48
185887
3144
150 năm trước, 1 nông nô
03:24
cost about three times the annual salary
49
189031
3494
có giá gấp 3 lần thu nhập cả năm
03:28
of an American worker.
50
192525
2746
của 1 công nhân Mỹ.
03:31
That equates to about $50,000 in today's money.
51
195271
3993
Tương đương với 50.000 đô-la Mỹ ngày nay.
03:35
Yet today, entire families can be enslaved for generations
52
199264
4392
Nhưng ngày nay, nhiều thế hệ gia đình
bị bắt làm nô lệ qua nhiều thế hệ
bị bắt làm nô lệ qua nhiều thế hệ
03:39
over a debt as small as $18.
53
203656
4868
chỉ với món nợ 18 đô-la.
03:44
Astonishingly, slavery generates profits
54
208524
3032
Thật kinh ngạc, chế độ nô lệ tạo ra lợi nhuận
03:47
of more than $13 billion worldwide each year.
55
211556
5746
hơn 13 tỉ đô-la mỗi năm trên toàn thế giới.
03:53
Many have been tricked by false promises
56
217302
2852
Rất nhiều người bị lừa bởi những lời hứa điêu ngoa
03:56
of a good education, a better job, only to find
57
220154
4546
về giáo dục tốt, công việc tốt hơn, chỉ để thấy
04:00
that they're forced to work without pay
58
224700
3508
mình bị bắt làm việc không công
04:04
under the threat of violence, and they cannot walk away.
59
228208
5668
dưới ách bạo lực, và không thoát ra được.
04:09
Today's slavery is about commerce,
60
233876
3282
Nô lệ ngày nay phục vụ cho thương mại,
04:13
so the goods that enslaved people produce have value,
61
237158
4030
hàng hóa mà người nô lệ tạo ra có giá trị,
04:17
but the people producing them are disposable.
62
241188
4998
nhưng người tạo ra chúng bị coi như phế thải.
04:22
Slavery exists everywhere, nearly, in the world,
63
246186
4390
Nạn nô lệ hiện hữu gần như mọi nơi trên thế giới,
04:26
and yet it is illegal everywhere in the world.
64
250576
6967
dù nó là bất hợp pháp ở mọi nơi.
04:33
In India and Nepal, I was introduced to the brick kilns.
65
257543
4790
Ở Ấn Độ và Nepal, tôi được đưa tới 1 lò gạch.
04:38
This strange and awesome sight was like
66
262333
2791
Khung cảnh lạ lẫm đẹp mắt này giống như
04:41
walking into ancient Egypt or Dante's Inferno.
67
265124
3890
đi vào thế giới Ai Cập cổ hoặc Hầm ngục của Dante.
04:44
Enveloped in temperatures of 130 degrees,
68
269014
4151
Bị bao bọc trong nhiệt độ hơn 54 độ C,
04:49
men, women, children, entire families in fact,
69
273165
4095
đàn ông, phụ nữ, trẻ em, toàn bộ các gia đình,
04:53
were cloaked in a heavy blanket of dust,
70
277260
3151
bị trùm trong màn bụi mịt mù,
04:56
while mechanically stacking bricks on their head,
71
280411
2620
làm như máy, xếp gạch lên đầu,
04:58
up to 18 at a time, and carrying them
72
283031
3121
tới 18 viên mỗi lần, và mang chúng
05:02
from the scorching kilns to trucks hundreds of yards away.
73
286152
4950
từ những lò nung bỏng rát tới những chiếc xe tải
ở cách đó hàng trăm mét.
ở cách đó hàng trăm mét.
05:07
Deadened by monotony and exhaustion,
74
291102
3527
Đờ đẫn bởi sự đơn điệu và kiệt sức,
05:10
they work silently, doing this task over and over
75
294629
5585
họ câm lặng làm việc, lặp đi lặp lại
05:16
for 16 or 17 hours a day.
76
300214
3353
tới 16 hay 17 giờ mỗi ngày.
05:19
There were no breaks for food, no water breaks,
77
303567
3719
Không có đồ ăn, giờ nghỉ để ăn uống,
05:23
and the severe dehydration made urinating
78
307286
2552
do bị mất nước nghiêm trọng nên việc đi tiểu
05:25
pretty much inconsequential.
79
309838
2872
trở nên tầm thường
05:28
So pervasive was the heat and the dust
80
312710
2432
Nóng và bụi lan toả khắp nơi đến nỗi
05:31
that my camera became too hot to even touch
81
315142
3751
camera của tôi bị nóng đến mức không thể chạm vào
05:34
and ceased working.
82
318893
2452
nút ngừng quay.
05:37
Every 20 minutes, I'd have to run back to our cruiser
83
321345
2772
Cứ 20 phút, tôi phải chạy trở lại xe dã chiến
05:40
to clean out my gear and run it under an air conditioner
84
324117
3349
để lau thiết bị và để chúng hoạt động
dưới điều hòa nhiệt độ
dưới điều hòa nhiệt độ
05:43
to revive it, and as I sat there,
85
327466
3055
phục hồi chúng, và khi ngồi đó,
05:46
I thought, my camera is getting far better treatment
86
330521
4610
Tôi nghĩ, cái camera của mình còn được đối xử
05:51
than these people.
87
335131
2326
tốt hơn nhiều những người kia.
05:53
Back in the kilns, I wanted to cry,
88
337457
2872
Quay lại lò gạch, tôi chỉ muốn khóc,
05:56
but the abolitionist next to me quickly grabbed me
89
340329
3178
nhưng người bản theo chủ nghĩa bãi nô bên cạnh
nhanh chóng nắm lấy tôi
nhanh chóng nắm lấy tôi
05:59
and he said, "Lisa, don't do that. Just don't do that here."
90
343507
4304
và nói, “Lisa, đừng làm thế. Đừng làm thế ở đây.”
06:03
And he very clearly explained to me that emotional displays
91
347811
3893
Ông giải thích rất rõ rằng thể hiện cảm xúc
06:07
are very dangerous in a place like this,
92
351704
2534
là rất nguy hiểm ở nơi như thế này,
06:10
not just for me, but for them.
93
354238
3854
không phải với tôi, mà với họ.
06:13
I couldn't offer them any direct help.
94
358092
3650
Tôi đã không thể trực tiếp giúp gì cho họ.
06:17
I couldn't give them money, nothing.
95
361742
2793
Tôi chẳng cho họ tiền được, không gì cả.
06:20
I wasn't a citizen of that country.
96
364535
1797
Tôi không phải công dân nước đó.
06:22
I could get them in a worse situation
97
366332
3088
Tôi có thể đưa họ vào tình cảnh tệ hơn
06:25
than they were already in.
98
369420
2780
hiện tại của họ.
06:28
I'd have to rely on Free the Slaves to work
99
372200
2256
Tôi phải dựa vào tổ chức Giải phóng Nô lệ để hoạt động
06:30
within the system for their liberation,
100
374456
2842
trong hệ thống để giải phóng họ,
06:33
and I trusted that they would.
101
377298
3469
và tôi tin họ có thể.
06:36
As for me, I'd have to wait until I got home
102
380767
3437
Với tôi, phải đợi về đến tận nhà
06:40
to really feel my heartbreak.
103
384204
3962
để thật sự cảm nhận nỗi đau.
06:44
In the Himalayas, I found children carrying stone
104
388166
2873
Ở dãy Himalayas, tôi thấy trẻ em vác đá
06:46
for miles down mountainous terrain
105
391039
2750
qua nhiều dặm địa hình núi
06:49
to trucks waiting at roads below.
106
393789
2898
xuống xe tải đang chờ ở con đường phía dưới.
06:52
The big sheets of slate were heavier
107
396687
2518
Những tấm đá phiến to còn nặng hơn
06:55
than the children carrying them,
108
399205
2666
những đứa trẻ mang chúng,
06:57
and the kids hoisted them from their heads
109
401871
2029
đám trẻ nhấc bổng chúng lên bằng đầu
06:59
using these handmade harnesses of sticks and rope
110
403900
4444
sử dụng bộ khung từ que gỗ, dây thừng
07:04
and torn cloth.
111
408344
1847
và vải rách.
07:06
It's difficult to witness something so overwhelming.
112
410191
3675
Chứng kiến những chuyện quá sức như thế thật nặng nề.
07:09
How can we affect something so insidious,
113
413866
2647
Làm sao chúng ta có thể tạo ra điều quỷ quyệt này,
07:12
yet so pervasive?
114
416513
3212
lại còn xảy tràn làn như thế?
07:15
Some don't even know they're enslaved,
115
419725
2712
Một số người thậm chí không biết mình bị biến thành nô lệ,
07:18
people working 16, 17 hours a day without any pay,
116
422437
5006
họ làm việc không công 16, 17 giờ mỗi ngày,
07:23
because this has been the case all their lives.
117
427443
3213
vì suốt đời họ chỉ biết thế.
07:26
They have nothing to compare it to.
118
430656
4282
Họ không có gì để so sánh.
07:30
When these villagers claimed their freedom,
119
434938
3374
Khi người dân làng này đòi tự do,
07:34
the slaveholders burned down all of their houses.
120
438312
5415
những chủ nô đốt sạch nhà của họ.
07:39
I mean, these people had nothing,
121
443727
1962
Những người này không có gì,
07:41
and they were so petrified, they wanted to give up,
122
445689
3649
họ chết điếng, họ muốn đầu hàng,
07:45
but the woman in the center rallied for them to persevere,
123
449338
4047
nhưng người phụ nữ ở giữa trấn tĩnh
và kêu gọi mọi người kiên trì,
và kêu gọi mọi người kiên trì,
07:49
and abolitionists on the ground
124
453385
1496
và những người theo chủ nghĩa bãi nô tại hiện trường
07:50
helped them get a quarry lease of their own,
125
454881
2659
giúp họ lấy được hợp đồng cho thuê mỏ đá của chính mình,
07:53
so that now they do the same back-breaking work,
126
457540
3113
để giờ đây họ vẫn làm công việc gãy lưng ấy,
07:56
but they do it for themselves, and they get paid for it,
127
460653
4507
nhưng làm cho chính họ, và được trả công,
08:01
and they do it in freedom.
128
465160
3423
và họ làm trong tự do.
08:04
Sex trafficking is what we often think of
129
468583
2068
Ta thường nghĩ về buôn bán nô lệ tình dục
08:06
when we hear the word slavery,
130
470651
1901
khi nghe thấy từ “nô lệ”,
08:08
and because of this worldwide awareness,
131
472552
1959
và do sự nhận thức chung này,
08:10
I was warned that it would be difficult for me to work safely
132
474511
3136
tôi được cảnh báo sẽ rất khó để làm việc an toàn
08:13
within this particular industry.
133
477647
2822
trong ngành công nghiệp đặc thù này.
08:16
In Kathmandu, I was escorted by women who had
134
480469
2842
Ở Kathmandu, tôi được hộ tống bởi những người phụ nữ
08:19
previously been sex slaves themselves.
135
483311
3536
đã từng là nô lệ tình dục.
08:22
They ushered me down a narrow set of stairs
136
486847
2358
Họ dẫn tôi xuống những bậc cầu thang hẹp
08:25
that led to this dirty, dimly fluorescent lit basement.
137
489205
5613
xuống tầng hầm bẩn thỉu, trong ánh sáng lờ mờ.
08:30
This wasn't a brothel, per se.
138
494818
1832
Nơi đây thực chất không phải nhà thổ.
08:32
It was more like a restaurant.
139
496650
2311
Nó giống 1 nhà hàng hơn.
08:34
Cabin restaurants, as they're known in the trade,
140
498961
2260
Những nhà hàng phân buồng,
như được biết đến trong ngành,
như được biết đến trong ngành,
08:37
are venues for forced prostitution.
141
501221
2622
là những địa điểm của nạn mại dâm cưỡng ép .
08:39
Each has small, private rooms, where the slaves,
142
503843
3032
Mỗi nơi có phòng riêng nhỏ, nơi các nô lệ,
08:42
women, along with young girls and boys,
143
506875
2631
phụ nữ, cùng trẻ em trai và gái,
08:45
some as young as seven years old,
144
509506
2779
một số mới 7 tuổi,
08:48
are forced to entertain the clients,
145
512285
1990
bị buộc giải khuây cho khách hàng,
08:50
encouraging them to buy more food and alcohol.
146
514275
3780
dụ họ mua thêm rượu và đồ ăn.
08:53
Each cubicle is dark and dingy,
147
518055
3039
phòng ngủ nào cũng bẩn thỉu và tối om,
08:56
identified with a painted number on the wall,
148
521094
3939
được nhận ra bởi con số sơn trên tường
09:00
and partitioned by plywood and a curtain.
149
525033
4105
phân cách bởi miếng ván ép và rèm che.
09:05
The workers here often endure tragic sexual abuse
150
529138
3551
Người làm ở đây thường phải chịu lạm dụng tình dục
09:08
at the hands of their customers.
151
532689
2582
thê thảm dưới bàn tay khách hàng.
09:11
Standing in the near darkness, I remember feeling
152
535271
3066
Đứng trong góc tối gần đó, tôi nhớ cảm giác
09:14
this quick, hot fear, and in that instant,
153
538337
4086
nỗi sợ bùng lên, và giây phút đó,
09:18
I could only imagine what it must be like
154
542423
2345
tôi mới hiểu được bị giam trong địa ngục đó
09:20
to be trapped in that hell.
155
544768
2663
là như thế nào.
09:23
I had only one way out: the stairs from where I'd come in.
156
547431
4602
Chỉ có 1 lối ra: cầu thang mà từ đó tôi đi vào.
09:27
There were no back doors.
157
552033
1856
Không có cửa hậu.
09:29
There were no windows large enough to climb through.
158
553889
2543
Chẳng có cửa sổ đủ lớn mà chui lọt.
09:32
These people have no escape at all,
159
556432
4260
Những người này không có lối thoát nào,
09:36
and as we take in such a difficult subject,
160
560692
3060
khi ta đề cập về chủ đề khó khăn như thế,
09:39
it's important to note that slavery, including sex trafficking,
161
563752
4611
cần nhớ rằng nô lệ, bao gồm nô lệ của nạn
mua bán tình dục,
mua bán tình dục,
09:44
occurs in our own backyard as well.
162
568363
2929
cũng xảy ra tại nơi chúng ta đang sống.
09:47
Tens of hundreds of people are enslaved in agriculture,
163
571292
4624
Hàng chục ngàn người bị bắt làm nô lệ trong nông nghiệp,
09:51
in restaurants, in domestic servitude,
164
575916
2672
trong nhà hàng, đầy tớ khổ sai trong nhà,
09:54
and the list can go on.
165
578588
2632
và danh sách còn dài.
09:57
Recently, the New York Times reported that
166
581220
2639
Gần đây, tờ New York Times báo cáo rằng
09:59
between 100,000 and 300,000 American children
167
583859
5806
từ 100.000 đến 300.000 trẻ em Mỹ
10:05
are sold into sex slavery every year.
168
589665
3961
bị bán làm nô lệ tình dục mỗi năm.
10:09
It's all around us. We just don't see it.
169
593626
6543
Nó ở quanh ta. Ta chỉ không thấy thôi.
10:16
The textile industry is another one we often think of
170
600169
3382
Công nghiệp dệt may cũng thường được nghĩ đến
10:19
when we hear about slave labor.
171
603551
2886
khi nghe nói về nhân công nô lệ.
10:22
I visited villages in India where entire families were enslaved
172
606437
4323
Tôi đã đến nhiều làng ở Ấn Độ, nơi nhiều gia đình
10:26
in the silk trade.
173
610760
2645
bị làm nô lệ trong buôn bán lụa.
10:29
This is a family portrait.
174
613405
2292
Đây là chân dung gia đình.
10:31
The dyed black hands are the father, while the blue
175
615697
3888
Đôi tay nhuộm đen là người cha, những bàn tay
10:35
and red hands are his sons.
176
619585
2789
xanh và đỏ là con trai ông ấy.
10:38
They mix dye in these big barrels,
177
622374
2724
Họ trộn thuốc nhuộm trong những thùng lớn,
10:40
and they submerge the silk into the liquid up to their elbows,
178
625098
3965
và nhúng lụa vào dung dịch đó ngập đến khuỷ tay,
10:44
but the dye is toxic.
179
629063
4962
dù thuốc nhuộm rất độc.
10:49
My interpreter told me their stories.
180
634025
3305
Người phiên dịch của tôi kể chuyện của họ.
10:53
"We have no freedom," they said.
181
637330
3602
Họ nói, “Chúng tôi không có tự do,
10:56
"We hope still, though, that we could leave this house
182
640932
3104
nhưng vẫn hi vọng ngày nào đó
có thể rời khỏi căn nhà này
có thể rời khỏi căn nhà này
10:59
someday and go someplace else
183
644036
1654
và đi nơi khác
11:01
where we actually get paid for our dyeing."
184
645690
6664
nơi chúng tôi được trả công nhuộm vải.”
11:08
It's estimated that more than 4,000 children
185
652354
4939
Ước lượng rằng có hơn 4.000 trẻ em
11:13
are enslaved on Lake Volta,
186
657293
2157
đang làm nô lệ ở hồ Volta,
11:15
the largest man-made lake in the world.
187
659450
4086
chiếc hồ nhân tạo lớn nhất thế giới.
11:19
When we first arrived, I went to have a quick look.
188
663536
2974
Lần đầu đến đó, tôi đi xem qua 1 lượt.
11:22
I saw what seemed to be a family fishing on a boat,
189
666510
3368
Tôi thấy cảnh giống như 1 gia đình đang đánh cá trên thuyền,
11:25
two older brothers, some younger kids, makes sense right?
190
669878
4165
2 anh trai, vài đứa nhỏ hơn, có vẻ hợp lí nhỉ?
11:29
Wrong. They were all enslaved.
191
674043
4048
Sai. Họ đều bị nô lệ.
11:33
Children are taken from their families
192
678091
2829
Trẻ em bị đưa khỏi gia đình,
11:36
and trafficked and vanished,
193
680920
2507
buôn bán và mất tích,
11:39
and they're forced to work endless hours on these boats
194
683427
2912
và bị bắt làm việc không ngừng nghỉ
trên những con thuyền này
trên những con thuyền này
11:42
on the lake, even though they do not know how to swim.
195
686339
4547
ở hồ này, dù chúng không biết bơi.
11:46
This young child is eight years old.
196
690886
2335
Đứa trẻ này 8 tuổi.
11:49
He was trembling when our boat approached,
197
693221
2656
Em run rẩy khi thuyền của chúng tôi đến gần,
11:51
frightened it would run over his tiny canoe.
198
695877
2655
cứ sợ thuyền đè qua cái canoe bé xíu của em.
11:54
He was petrified he would be knocked in the water.
199
698532
3339
Cậu bé khiếp đảm vì sợ rơi xuống nước.
11:57
The skeletal tree limbs submerged in Lake Volta
200
701871
3285
Những cành cây gãy tụ vào hồ Volta
12:01
often catch the fishing nets, and weary,
201
705156
3965
thường vướng vào lưới đánh cá, và những đứa trẻ
12:05
frightened children are thrown into the water
202
709121
3733
vừa mệt lử vừa sợ hãi bị đẩy xuống nước
12:08
to untether the lines.
203
712854
2151
để gỡ lưỡi câu.
12:10
Many of them drown.
204
715005
2847
Nhiều em chết đuối.
12:13
For as long as he can recall, he's been forced to work
205
717852
3340
Những gì cậu bé nhớ được, là em bị bắt
12:17
on the lake.
206
721192
2173
làm việc ở hồ.
12:19
Terrified of his master, he will not run away,
207
723365
3464
Quá sợ người chủ, em không dám chạy trốn,
12:22
and since he's been treated with cruelty all his life,
208
726829
3488
và vì bị đối xử tàn tệ từ nhỏ,
12:26
he passes that down to the younger slaves
209
730317
2432
em tiếp diễn điều đó xuống những nô lệ nhỏ hơn
12:28
that he manages.
210
732749
3005
mà em quản lý.
12:31
I met these boys at five in the morning,
211
735754
2104
Tôi gặp những bé trai này lúc 5 giờ sáng,
12:33
when they were hauling in the last of their nets,
212
737858
2461
khi chúng đang kéo những mẻ lưới cuối cùng,
12:36
but they had been working since 1 a.m.
213
740319
2861
nhưng chúng đã làm việc từ 1 giờ sáng
12:39
in the cold, windy night.
214
743180
3575
trong đêm tối lạnh lẽo gió sương.
12:42
And it's important to note that these nets weigh
215
746755
3266
Cần lưu ý rằng những chiếc lưới này
12:45
more than a thousand pounds when they're full of fish.
216
750021
4416
nặng gần 500kgs khi chúng đầy cá.
12:50
I want to introduce you to Kofi.
217
754437
4503
Tôi muốn giới thiệu Kofi với bạn.
12:54
Kofi was rescued from a fishing village.
218
758940
3246
Kofi được cứu từ 1 làng chài.
12:58
I met him at a shelter where Free the Slaves
219
762186
2592
Tôi gặp cậu bé ở khu cứu trợ mà tổ chức Giải phóng Nô lệ
13:00
rehabilitates victims of slavery.
220
764778
3929
phục hồi các nạn nhân bị nô lệ.
13:04
Here he's seen taking a bath at the well,
221
768707
2081
Nơi đây em đang tắm ở giếng,
13:06
pouring big buckets of water over his head,
222
770788
2903
dội những gáo nước to lên đầu,
13:09
and the wonderful news is,
223
773691
1921
và tin tuyệt vời là,
13:11
as you and I are sitting here talking today,
224
775612
1998
khi bạn và tôi ngồi nói chuyện hôm nay,
13:13
Kofi has been reunited with his family,
225
777610
3235
Kofi đã được đoàn tụ với gia đình,
13:16
and what's even better, his family has been given tools
226
780845
3152
và hay hơn nữa, gia đình em được phát công cụ
13:19
to make a living and to keep their children safe.
227
783997
5727
để kiếm sống và giữ đám trẻ an toàn.
13:25
Kofi is the embodiment of possibility.
228
789724
4453
Kofi là hiện thân của khả năng
13:30
Who will he become because someone took a stand
229
794177
4571
Em sẽ trở thành người thế nào nếu có ai đó đứng lên
13:34
and made a difference in his life?
230
798748
3592
và thay đổi cuộc đời em?
13:38
Driving down a road in Ghana
231
802340
2228
Lái xe trên đường ở Ghana,
13:40
with partners of Free the Slaves,
232
804568
2088
cũng những đồng nghiệp trong tổ chức Giải phóng Nô lệ,
13:42
a fellow abolitionist on a moped suddenly sped up
233
806656
3042
1 anh bạn thuộc những người theo chủ nghĩa bãi nô
đi xe gắn máy bất ngờ tăng tốc
đi xe gắn máy bất ngờ tăng tốc
13:45
to our cruiser and tapped on the window.
234
809698
2947
lên ngang xe chúng tôi và gõ vào cửa kính.
13:48
He told us to follow him down a dirt road into the jungle.
235
812645
4780
Anh ta bảo chúng tôi đi theo
trên con đường lầy lội vào rừng,
trên con đường lầy lội vào rừng,
13:53
At the end of the road, he urged us out of the car,
236
817425
2789
Ở cuối đường, anh ta giục chúng tôi rời xe,
13:56
and told the driver to quickly leave.
237
820214
2679
và bảo lái xe đi ngay.
13:58
Then he pointed toward this barely visible footpath,
238
822893
3345
Rồi chỉ vào dấu chân mờ mờ này
14:02
and said, "This is the path, this is the path. Go."
239
826238
3897
và nói, “Đây là lối đi, đây là lối đi. Đi đi.”
14:06
As we started down the path, we pushed aside the vines
240
830135
3669
Đi theo lối đó, chúng tôi vạch những dây leo chắn lối,
14:09
blocking the way, and after about an hour of walking in,
241
833804
3800
và sau khoảng 1 giờ đi bộ trong rừng,
14:13
found that the trail had become flooded by recent rains,
242
837604
5526
dấu vết đã chìm trong nước sau những trận mưa,
14:19
so I hoisted the photo gear above my head
243
843130
1816
nên tôi đội dụng cụ chụp hình lên đầu
14:20
as we descended into these waters up to my chest.
244
844946
4586
khi chúng tôi đi xuống dòng nước sâu đến ngực.
14:25
After another two hours of hiking, the winding trail
245
849532
3785
Sau 2 giờ cuốc bộ nữa, dấu vết quanh co
14:29
abruptly ended at a clearing, and before us
246
853317
4296
bất ngờ kết thúc tại khu đất trống, và trước mắt chúng tôi
14:33
was a mass of holes
247
857613
2016
là một vùng la liệt những cái hố
14:35
that could fit into the size of a football field,
248
859629
3820
rộng bằng cả sân bóng đá,
14:39
and all of them were full of enslaved people laboring.
249
863449
5594
chúng chứa đầy những nhân công nô lệ.
14:44
Many women had children strapped to their backs
250
869043
3145
Nhiều phụ nữ địu con trên lưng
14:48
while they were panning for gold,
251
872188
2040
trong khi đãi vàng,
14:50
wading in water poisoned by mercury.
252
874228
4303
và lội qua dòng nước nhiễm độc thủy ngân.
14:54
Mercury is used in the extraction process.
253
878531
4878
Thủy ngân được dùng trong quá trình chiết xuất.
14:59
These miners are enslaved in a mine shaft
254
883409
3156
Những người thợ mỏ này bị bắt làm nô lệ trong hầm mỏ
15:02
in another part of Ghana.
255
886565
3074
ở 1 khu vực khác của Ghana.
15:05
When they came out of the shaft, they were soaking wet
256
889639
2821
Khi ra khỏi hầm, người họ ướt sũng
15:08
from their own sweat.
257
892460
2278
bởi mồ hôi của chính mình.
15:10
I remember looking into their tired, bloodshot eyes,
258
894738
4003
Tôi vẫn nhớ khi nhìn vào đôi mắt đỏ quạch, mệt mỏi của họ
15:14
for many of them had been underground for 72 hours.
259
898741
5741
vì nhiều người đã ở dưới lòng đất tới 72 giờ.
15:20
The shafts are up to 300 feet deep, and they carry out
260
904482
3975
Những cái hầm sâu tới cả trăm mét, họ vác lên
15:24
heavy bags of stone that later will be transported
261
908457
3569
những chiếc túi đá nặng trĩu để chuyển chúng
15:27
to another area, where the stone will be pounded
262
912026
2601
tới khu vực khác, nơi đá được nghiền ra
15:30
so that they can extract the gold.
263
914627
3945
để đãi lấy vàng.
15:34
At first glance, the pounding site seems full
264
918572
4105
Nhìn qua, công trường đập đá có vẻ
15:38
of powerful men, but when we look closer,
265
922677
4893
đầy những người khỏe mạnh,
nhưng khi nhìn lại gần,
nhưng khi nhìn lại gần,
15:43
we see some less fortunate working on the fringes,
266
927570
4867
có những nhiều kém may mắn hơn
làm việc trong tình trạng khắc nghiệt,
làm việc trong tình trạng khắc nghiệt,
15:48
and children too.
267
932437
2143
có cả trẻ em.
15:50
All of them are victim to injury, illness and violence.
268
934580
7142
Họ đều là nạn nhân của tổn thương,
bệnh tật và bạo lực.
bệnh tật và bạo lực.
15:57
In fact, it's very likely that this muscular person
269
941722
3980
Thực tế, nhiều khả năng người cơ bắp này
16:01
will end up like this one here, racked with tuberculosis
270
945702
4535
cuối cùng sẽ giống người này, bị bệnh lao hành hạ
16:06
and mercury poisoning in just a few years.
271
950237
4971
và nhiễm độc thủy ngân trong vài năm nữa.
16:11
This is Manuru. When his father died,
272
955208
4277
Đây là Manuru. Khi cha mất,
16:15
his uncle trafficked him to work with him in the mines.
273
959485
3082
anh ta được người chú đưa đến khu mỏ làm việc cùng.
16:18
When his uncle died, Manuru inherited his uncle's debt,
274
962567
4596
Khi người chú mất,
Manuru kế thừa món nợ của chú,
Manuru kế thừa món nợ của chú,
16:23
which further forced him into being enslaved in the mines.
275
967163
4942
và bị buộc làm nô lệ trong khu mỏ này lâu hơn nữa.
16:28
When I met him, he had been working in the mines
276
972105
2833
Khi tôi gặp, anh ta đã làm việc 14 năm
16:30
for 14 years, and the leg injury that you see here
277
974938
4793
ở khu mỏ, và vết thương ở chân mà bạn thấy đây
16:35
is actually from a mining accident,
278
979731
2013
là từ 1 tai nạn ở mỏ,
16:37
one so severe doctors say his leg should be amputated.
279
981744
5117
một chân bị thương nặng đến nỗi
bác sĩ nói phải cưa đi.
bác sĩ nói phải cưa đi.
16:42
On top of that, Manuru has tuberculosis,
280
986877
3950
Trên hết, Manuru bị bệnh lao,
16:46
yet he's still forced to work day in and day out
281
990827
3044
nhưng vẫn bị bắt làm việc ngày qua ngày
16:49
in that mine shaft.
282
993871
2244
tại hầm mỏ đó.
16:52
Even still, he has a dream that he will become free
283
996115
5163
Dù vậy, anh ta vẫn mơ ước được tự do
16:57
and become educated with the help of local activists
284
1001278
3113
được đi học với sự giúp đỡ
của những nhà hoạt động địa phương
của những nhà hoạt động địa phương
17:00
like Free the Slaves,
285
1004391
2428
như tổ chức Giải phóng Nô lệ,
17:02
and it's this sort of determination,
286
1006819
2352
và quyết tâm như thế này,
17:05
in the face of unimaginable odds,
287
1009171
3878
hiện lên trên khuôn mặt
của những người lạ thường,
của những người lạ thường,
17:08
that fills me with complete awe.
288
1013049
7360
khiến tôi ngập tràn sự nể phục.
17:16
I want to shine a light on slavery.
289
1020409
3300
Tôi muốn đưa nô lệ ra ánh sáng.
17:19
When I was working in the field,
290
1023709
2255
Khi làm việc trong lãnh vực này,
17:21
I brought lots of candles with me,
291
1025964
2681
tôi mang theo rất nhiều nến,
17:24
and with the help of my interpreter,
292
1028645
2722
với sự giúp đỡ của người phiên dịch,
17:27
I imparted to the people I was photographing
293
1031367
2316
tôi truyền đạt với những người mà mình chụp hình
17:29
that I wanted to illuminate their stories
294
1033683
3111
rằng tôi muốn soi sáng câu chuyện
17:32
and their plight,
295
1036794
2067
và hoàn cảnh của họ,
17:34
so when it was safe for them, and safe for me,
296
1038861
3505
rồi khi họ và tôi được an toàn
17:38
I made these images.
297
1042366
3341
tôi chụp những tấm hình này.
17:41
They knew their image would be seen
298
1045707
2233
Họ biết hình của họ sẽ được xem
17:43
by you out in the world.
299
1047940
1829
bởi những người ở ngoài kia, như bạn
17:45
I wanted them to know that we will be bearing witness
300
1049769
3744
Tôi muốn họ biết rằng chúng ta sẽ làm chứng
17:49
to them, and that we will do whatever we can
301
1053513
3929
cho họ, và ta sẽ làm bất cứ gì có thể
17:53
to help make a difference in their lives.
302
1057442
4690
để giúp họ thay đổi cuộc đời.
17:58
I truly believe, if we can see one another
303
1062132
3480
Tôi thực sự tin, nếu ta coi người khác
18:01
as fellow human beings, then it becomes very difficult
304
1065612
4484
như những người đồng loại, thì sẽ rất khó
18:05
to tolerate atrocities like slavery.
305
1070096
5204
để khoan hồng những tội ác như nạn nô lệ.
18:11
These images are not of issues. They are of people,
306
1075300
3684
Những tấm hình không phải là về bản thân vấnđề.
Chúng là về con người,
Chúng là về con người,
18:14
real people, like you and me, all deserving
307
1078984
3265
người thật, như bạn và tôi, tất cả đều xứng đáng
18:18
of the same rights, dignity and respect
308
1082249
3480
hưởng quyền bằng nhau, danh dự và tôn trọng
18:21
in their lives.
309
1085729
2229
như nhau trong đời.
18:23
There is not a day that goes by that I don't think
310
1087958
3235
Không có ngày nào mà tôi không nghĩ
18:27
of these many beautiful, mistreated people
311
1091193
5279
về những người tuyệt vời bị vùi dập này.
18:32
I've had the tremendous honor of meeting.
312
1096472
4569
Tôi có vinh dự to lớn được gặp gỡ họ.
18:36
I hope that these images awaken a force
313
1101041
3530
Tôi hi vọng những tấm hình sẽ đánh thức
18:40
in those who view them, people like you,
314
1104571
3046
một nguồn sức mạnh trong người xem,
những người như bạn,
những người như bạn,
18:43
and I hope that force will ignite a fire,
315
1107617
4276
và hi vọng sức mạnh đó sẽ châm ngọn lửa,
18:47
and that fire will shine a light on slavery,
316
1111893
4923
ngọn lửa đó sẽ chiếu rọi vào nạn nô lệ,
18:52
for without that light, the beast of bondage
317
1116816
4009
vì không có ánh sáng đó, con quái vật của ngục tù
18:56
can continue to live in the shadows.
318
1120825
3184
sẽ có thể tiếp tục sống trong bóng tối.
18:59
Thank you very much.
319
1124009
2977
Cảm ơn rất nhiều.
19:02
(Applause)
320
1126986
13253
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Lisa Kristine - PhotographerLisa Kristine uses photography to expose deeply human stories.
Why you should listen
Lisa Kristine took an early interest in anthropology and 19th-century photographic printing techniques -- passions that have since predominated her work. In 1999, and again in 2000, she presented her photography at the State of the World Forum. In 2003, she published her first book, A Human Thread, capturing and "intimate and honest portrait of humanity." In 2007, her second book, This Moment, won the bronze metal at the Independent Publisher Book Awards. She also produced two documentary films to accompany each book -- exposing her techniques and the stories behind her photographs. In 2010, Kristine travelled the world in collaboration with Free the Slaves to document the harrowing lives of the enslaved. Slavery was published in 2010.
Lisa Kristine | Speaker | TED.com