ABOUT THE SPEAKER
Manal al-Sharif - Women’s rights activist
Manal al-Sharif advocates for women’s right to drive, male guardianship annulment, and family protection in Saudi Arabia.

Why you should listen

In May 2011, Manal al-Sharif filmed herself driving a car in Saudi Arabia, where women are prohibited from driving. She posted the video on YouTube, called on women to participate in a Women2Drive campaign on June 17 of that year, and attracted 12,000 fans to a Facebook page she’d collaborated on called Teach Me How to Drive So I Can Protect Myself. During a second turn at the wheel, she was arrested. Nine days -- and a groundswell of protest -- later she was released from jail.
 
Al-Sharif, an information technology consultant, remains active in the women right's movement. She has broadened her campaign to focus on guardianship annulment and family protection as well as driving rights, and has founded several groups throughout Saudi Arabia with the title "My rights, my dignity."

More profile about the speaker
Manal al-Sharif | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2013

Manal al-Sharif: A Saudi woman who dared to drive

Manal al-Sharif: Người phụ nữ Ả rập can đảm cầm lấy vô-lăng

Filmed:
1,659,001 views

Không có bộ luật chính thức nào ở Ả rập Xê út cấm phụ nữ lái xe. Nhưng đấy vẫn là điều cấm kị ở đấy nước này. Hai năm trước, Manal al-Sharif quyết định cổ vũ chị em lái xe bằng cách tự quay phim cảnh cô lái xe và gửi lên Youtube. Hãy nghe câu chuyện của cô về những gì xảy ra sau đó.
- Women’s rights activist
Manal al-Sharif advocates for women’s right to drive, male guardianship annulment, and family protection in Saudi Arabia. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

Cho phép tôi mở đầu buổi nói chuyện
bằng một câu hỏi.
00:13
AllowCho phép me to startkhởi đầu this talk with a questioncâu hỏi to everyonetất cả mọi người.
0
1267
4528
00:17
You know that all over the worldthế giới,
1
5795
2262
Các bạn biết rằng trên khắp thế giới,
00:20
people fightchiến đấu for theirhọ freedomsự tự do,
2
8057
2795
người ta đấu tranh cho tự do,
00:22
fightchiến đấu for theirhọ rightsquyền.
3
10852
2206
cho quyền lợi của mình.
Một số đấu tranh với chính quyền áp bức,
00:25
Some battlechiến đấu oppressiveáp bức governmentscác chính phủ.
4
13058
3161
00:28
OthersNhững người khác battlechiến đấu oppressiveáp bức societiesxã hội.
5
16219
4736
số khác lại đấu tranh với xã hội áp bức.
00:32
WhichMà battlechiến đấu do you think is harderkhó hơn?
6
20955
3856
Vậy theo bạn
cuộc đấu tranh nào là gian khổ hơn?
00:36
AllowCho phép me to try to answercâu trả lời this questioncâu hỏi
7
24811
2472
Cho phép tôi được trả lời câu hỏi này
trong vài phút tới.
00:39
in the fewvài comingđang đến minutesphút.
8
27283
3080
00:42
Let me take you back two yearsnăm agotrước in my life.
9
30363
5816
Hãy để tôi đưa các bạn quay về
2 năm trước.
00:48
It was the bedtimetrước khi đi ngủ of my sonCon trai, AboodyAboody.
10
36179
2956
Khi ấy, đến giờ đi ngủ của Aboody,
con trai tôi.
Lúc ấy, thằng bé mới 5 tuổi.
00:51
He was fivesố năm at the time.
11
39135
2684
00:53
After finishingkết thúc his bedtimetrước khi đi ngủ ritualsnghi lễ,
12
41819
2440
Sau khi kết thúc
giờ đọc kinh tối,
00:56
he lookednhìn at me and he askedyêu cầu a questioncâu hỏi:
13
44259
4082
nó nhìn tôi và hỏi:
01:00
"MommyMẹ ơi, are we badxấu people?"
14
48341
3231
“Mẹ à, chúng ta là
người xấu phải không?”
01:03
I was shockedbị sốc.
15
51572
2460
Tôi sửng sốt.
01:06
"Why do you say suchnhư là things, AboodyAboody?"
16
54032
3157
“Tại sao con lại nói vậy, Aboody?”
01:09
EarlierTrước đó that day, I noticednhận thấy some bruisesvết thâm tím
17
57189
2335
Trước đó vài ngày, tôi thấy
trên mặt thằng bé có vết thâm tím
01:11
on his faceđối mặt when he cameđã đến from schooltrường học.
18
59524
2583
sau giờ tan học.
01:14
He wouldn'tsẽ không tell me what happenedđã xảy ra.
19
62107
1966
Nó không nói cho tôi biết
chuyện gì đã xảy ra.
Nhưng giờ nó đã sẵn sàng kể lại.
01:16
[But now] he was readysẳn sàng to tell.
20
64073
4063
01:20
"Two boyscon trai hitđánh me todayhôm nay in schooltrường học.
21
68136
2811
“Hôm nay có 2 thằng đánh con ở trường.
01:22
They told me, 'We' Chúng ta saw your mommẹ on FacebookFacebook.
22
70947
3369
Chúng nó bảo con,
“Bọn tao đã thấy mẹ mày trên Facebook.
Mày và mẹ mày phải vào tù.”
01:26
You and your mommẹ should be put in jailnhà giam.'"
23
74316
4786
01:31
I've never been afraidsợ to tell AboodyAboody anything.
24
79102
3141
Tôi chưa bao giờ ngại nói với con
điều gì cả.
01:34
I've been always a proudtự hào womanđàn bà of my achievementsthành tựu.
25
82243
4704
Tôi luôn tự hào
về những gì mình đã làm.
Nhưng đôi mắt nghi hoặc của con
01:38
But those questioninghỏi eyesmắt of my sonCon trai
26
86947
2215
01:41
were my momentchốc lát of truthsự thật,
27
89162
2825
đã làm tôi nhận ra sự thật
01:43
when it all cameđã đến togethercùng với nhau.
28
91987
3753
khi mà tất cả mọi thứ
lại cùng lúc xảy ra.
01:47
You see, I'm a SaudiẢ Rập Saudi womanđàn bà who had been put in jailnhà giam
29
95740
4418
Tôi một phụ nữ Ả rập
từng vào tù
01:52
for drivingđiều khiển a carxe hơi in a countryQuốc gia
30
100158
2135
vì đã lái xe ôtô ở một đất nước
01:54
where womenđàn bà are not supposedgiả định to drivelái xe carsxe hơi.
31
102293
4955
mà người ta cho rằng
phụ nữ không được lái xe.
01:59
Just for givingtặng me his carxe hơi keysphím,
32
107248
2391
Chỉ vì đưa chìa khóa xe cho tôi
02:01
my ownsở hữu brotherem trai was detainedgiam giữ twicehai lần,
33
109639
3856
mà anh trai tôi đã bị bắt giữ hai lần,
và bị quấy rối nơi làm việc đến nỗi
02:05
and he was harassedquấy rối to the pointđiểm he had
34
113495
1613
anh phải từ bỏ công việc
là một nhà địa lý,
02:07
to quitthoái lui his jobviệc làm as a geologistnhà địa chất học,
35
115108
1988
02:09
leaverời khỏi the countryQuốc gia with his wifengười vợ and two-year-old2-year-old sonCon trai.
36
117096
3334
cùng với vợ và con trai mới lên hai
di cư sang nước ngoài để sinh sống.
02:12
My fathercha had to sitngồi in a FridayThứ sáu sermonthuyết giảng
37
120430
2098
Bố tôi phải tham dự buổi thuyết giáo
ngày thứ Sáu
02:14
listeningnghe to the imamImam condemninglên án womenđàn bà driverstrình điều khiển
38
122528
3672
nghe thầy tư tế
lên án những phụ nữ lái xe
02:18
and callingkêu gọi them prostitutesgái mại dâm
39
126200
1968
và gọi họ là gái điếm
02:20
amongstgiữa tonstấn of worshipperssùng,
40
128168
2336
giữa hàng triệu các tín đồ khác,
02:22
some of them our friendsbạn bè and familygia đình of my ownsở hữu fathercha.
41
130504
4312
một số họ là bạn bè
và người thân của ông.
02:26
I was facedphải đối mặt with an organizedtổ chức defamationphỉ báng campaignchiến dịch
42
134816
3584
Tôi buộc phải đối mặt
với sự phỉ báng có tổ chức
02:30
in the localđịa phương mediaphương tiện truyền thông combinedkết hợp with falsesai rumorstin đồn
43
138400
2982
trên các phương tiện truyền thông địa phương
cùng những lời đồn đặt
02:33
sharedchia sẻ in familygia đình gatheringshọp mặt, in the streetsđường phố
44
141382
2858
trong các cuộc họp mặt gia đình,
trên đường phố
02:36
and in schoolstrường học.
45
144240
2744
và trong các trường học.
02:38
It all hitđánh me.
46
146984
2344
Tất cả đều nhằm vào tôi.
02:41
It cameđã đến into focustiêu điểm that those kidstrẻ em
47
149328
2194
Xin lưu ý rằng mấy đứa trẻ
02:43
did not mean to be rudethô lỗ to my sonCon trai.
48
151522
2294
không cố ý xúc phạm con trai tôi.
02:45
They were just influencedbị ảnh hưởng by the adultsngười trưởng thành around them.
49
153816
4070
Chúng chỉ bị ảnh hưởng
bởi người lớn xung quanh.
02:49
And it wasn'tkhông phải là about me, and it wasn'tkhông phải là a punishmenthình phạt
50
157886
3469
Và việc đó chẳng phải là về tôi
cũng chẳng phải là sự trừng phạt
02:53
for takinglấy the wheelbánh xe and drivingđiều khiển a fewvài milesdặm.
51
161355
3814
vì đã cầm vô lăng
và lái xe đi vài dặm.
02:57
It was a punishmenthình phạt for daringtáo bạo to challengethử thách
52
165169
2849
Đó là sự trừng phạt
cho việc dám thách thức
03:00
the society'scủa xã hội rulesquy tắc.
53
168018
3697
các quy tắc xã hội.
03:03
But my storycâu chuyện goesđi beyondvượt ra ngoài this momentchốc lát of truthsự thật of minetôi.
54
171715
4537
Nhưng câu chuyện của tôi
còn đi xa hơn sự thật đó.
Hãy để tôi kể tóm tắt
03:08
AllowCho phép me to give you a briefingcuộc họp
55
176252
3796
03:12
about my storycâu chuyện.
56
180048
2192
câu chuyện của mình.
03:14
It was MayCó thể, 2011,
57
182240
2036
Vào tháng 5 năm 2011,
03:16
and I was complainingphàn nàn to a work colleagueđồng nghiệp
58
184276
1959
tôi than phiền với một anh bạn đồng nghiệp
03:18
about the harassmentsharassments I had to faceđối mặt
59
186235
1834
về sự phiền toái
03:20
tryingcố gắng to find a ridedap xe back home,
60
188069
1788
khi phải bắt xe về nhà,
03:21
althoughmặc dù I have a carxe hơi and an internationalquốc tế driver'sngười lái xe licensegiấy phép.
61
189857
3484
trong khi tôi có một chiếc ôtô
và bằng lái xe quốc tế hẳn hoi.
03:25
As long as I've knownnổi tiếng, womenđàn bà in SaudiẢ Rập Saudi ArabiaArabia
62
193341
2125
Từ khi tôi có nhận thức
phụ nữ ở Ả rập Xê út luôn phàn nàn
về lệnh cấm lái xe,
03:27
have been always complainingphàn nàn about the banlệnh cấm,
63
195466
2486
03:29
but it's been 20 yearsnăm sincekể từ anyonebất kỳ ai
64
197952
2416
nhưng 20 năm trôi qua
không một ai
03:32
triedđã thử to do anything about it,
65
200368
2032
cố gắng làm bất cứ điều gì
để thay đổi bộ luật
03:34
a wholetoàn thể generationthế hệ agotrước.
66
202400
2200
được ban hành cách đây
một thế hệ.
Anh bạn đồng nghiệp của tôi
gần như gào lên:
03:36
He brokeđã phá vỡ the good/badxấu newsTin tức in my faceđối mặt.
67
204600
2136
03:38
"But there is no lawpháp luật banningBanning you from drivingđiều khiển."
68
206736
3157
“Chẳng có luật nào cấm chị lái xe cả.”
03:41
I lookednhìn it up, and he was right.
69
209893
2204
Tôi nhìn lên, và nhận ra
anh ta nói đúng.
03:44
There wasn'tkhông phải là an actualthực tế lawpháp luật in SaudiẢ Rập Saudi ArabiaArabia.
70
212097
2679
Thực sự chẳng có luật nào như thế
ở Ả rập Xê út này.
03:46
It was just a customtùy chỉnh and traditionstruyền thống
71
214776
2140
Đó chỉ là phong tục tập quán
03:48
that are enshrinedtrang trọng in rigidcứng nhắc religiousTôn giáo fatwasfatwas
72
216916
4016
được lưu truyền trong sắc lệnh
Hồi giáo cứng nhắc
và áp đặt lên phụ nữ.
03:52
and imposedáp dụng on womenđàn bà.
73
220932
2004
03:54
That realizationthực hiện ignitedbốc cháy the ideaý kiến of JuneTháng sáu 17,
74
222936
3088
Nhận thức đó thổi bùng lên
ý tưởng của ngày 17 tháng Sáu,
03:58
where we encouragedkhuyến khích womenđàn bà to take the wheelbánh xe
75
226024
2441
ngày mà chúng tôi khuyến khích
chị em cầm lấy vô-lăng
04:00
and go drivelái xe.
76
228465
2728
và lái xe đi.
04:03
It was a fewvài weekstuần latermột lát sau, we startedbắt đầu receivingtiếp nhận all these
77
231193
3855
Vài tuần sau, chúng tôi bắt đầu
nhận được những thứ đai loại như:
04:07
"Man wolveschó sói will rapehãm hiếp you if you go and drivelái xe."
78
235048
3206
“Những con sói đực
sẽ cưỡng hiếp cô nếu cô lái xe"
04:10
A courageousdũng cảm womanđàn bà, her nameTên is NajlaNajla HaririHariri,
79
238254
2666
Một người phụ nữ rất can đảm
tên là Najla Hariri,
sống ở thành phố Jeddah,
04:12
she's a SaudiẢ Rập Saudi womanđàn bà in the citythành phố of JeddahJeddah,
80
240920
2600
04:15
she drovelái a carxe hơi and she announcedđã thông báo
81
243520
1614
đã cầm lấy vô-lăng
và kể lại cho tôi nghe
nhưng chị ấy không quay lại cảnh ấy.
04:17
but she didn't recordghi lại a videovideo.
82
245134
1729
04:18
We neededcần proofbằng chứng.
83
246863
1860
Chúng tôi cần bằng chứng để thuyết phục.
04:20
So I drovelái. I postedđã đăng a videovideo on YouTubeYouTube.
84
248723
2861
Vì thể, tôi đã cầm lái.
Tôi gửi video lên kênh Youtube.
04:23
And to my surprisesự ngạc nhiên,
85
251584
1911
Và thật ngạc nhiên,
04:25
it got hundredshàng trăm of thousandshàng nghìn of viewslượt xem the first day.
86
253495
2889
có hàng trăm ngàn người
theo dõi ngay ngày đầu tiên.
Điều gì xảy ra sau đó nhỉ?
04:28
What happenedđã xảy ra nextkế tiếp, of coursekhóa học?
87
256384
1706
Tôi bắt đầu nhận được lời đe dọa
04:30
I startedbắt đầu receivingtiếp nhận threatsmối đe dọa
88
258090
1894
04:31
to be killedbị giết, rapedhãm hiếp, just to stop this campaignchiến dịch.
89
259984
4562
giết chết, cưỡng bức
nhằm mục đích ngăn cản chiến dịch này.
04:36
The SaudiẢ Rập Saudi authoritiescơ quan chức năng remainedvẫn very quietYên tĩnh.
90
264546
3612
Chính quyền Ả rập vẫn im lặng.
Chúng tôi nóng lòng như lửa đốt.
04:40
That really creepedcreeped us out.
91
268158
2180
Trong chương trình đó
có tôi và mấy phụ nữ Ả rập,
04:42
I was in the campaignchiến dịch with other SaudiẢ Rập Saudi womenđàn bà
92
270338
2127
04:44
and even menđàn ông activistsnhà hoạt động.
93
272465
1953
và có các nhà hoạt động là nam giới nữa.
04:46
We wanted to know how the authoritiescơ quan chức năng
94
274418
2464
Chúng tôi muốn xem các nhà chức trách
04:48
would respondtrả lời on the actualthực tế day, JuneTháng sáu 17,
95
276882
3608
sẽ phản ứng ra sao về ngày 17 tháng Sáu
khi mà các chị em sẽ ra đường và lái xe.
04:52
when womenđàn bà go out and drivelái xe.
96
280490
1729
04:54
So this time I askedyêu cầu my brotherem trai
97
282219
2058
Vì thế lần này tôi nhờ anh trai
đi cùng tôi và lái một chiếc xe cảnh sát.
04:56
to come with me and drivelái xe by a policecảnh sát carxe hơi.
98
284277
2091
04:58
It wentđã đi fastNhanh. We were arrestedbị bắt,
99
286368
2754
Xe đang chạy thì chúng tôi bị bắt,
ký vào giấy cam kết không tái phạm
rồi được tha.
05:01
signedký kết a pledgecam kết not to drivelái xe again, releasedphát hành.
100
289122
3684
Khi bị bắt lần nữa, anh trai tôi
bị đưa tới phòng tạm giam một ngày
05:04
ArrestedBị bắt again, he was sentgởi to detentiontạm giam for one day,
101
292806
3212
và tôi bị nhốt vào tù.
05:08
and I was sentgởi to jailnhà giam.
102
296018
2263
05:10
I wasn'tkhông phải là sure why I was sentgởi there,
103
298281
1625
Tôi không chắc tại sao
mình bị giam,
05:11
because I didn't faceđối mặt any chargesphí in the interrogationhiện trạng.
104
299906
3177
bởi vì tôi không phải đối mặt
với cáo buộc nào trong buổi thẩm vấn.
Nhưng tôi biết mình vô tội.
05:15
But what I was sure of was my innocenceVô tội.
105
303083
2287
Tôi không vi phạm pháp luật
và vẫn mặc chiếc áo abaya
05:17
I didn't breakphá vỡ a lawpháp luật, and I keptgiữ my abayaabaya
106
305370
2465
05:19
— it's a blackđen cloakÁo choàng we wearmặc in SaudiẢ Rập Saudi ArabiaArabia before we leaverời khỏi the housenhà ở —
107
307835
3876
chiếc áo choàng đen người Ả rập Xê út
vẫn thường mặc khi ra khỏi nhà
05:23
and my fellowđồng bào prisonerstù nhân keptgiữ askinghỏi me to take it off,
108
311711
2982
và những tù nhân ở đó
cứ khuyên tôi cởi nó ra,
05:26
but I was so sure of my innocenceVô tội, I keptgiữ sayingnói,
109
314693
2673
nhưng tôi tin mình vô tội,
tôi vẫn nói:
05:29
"No, I'm leavingđể lại todayhôm nay."
110
317366
2225
“Không, hôm nay tôi sẽ được thả ra”.
05:31
OutsideBên ngoài the jailnhà giam, the wholetoàn thể countryQuốc gia wentđã đi into a frenzyđiên cuồng,
111
319591
3456
Bên ngoài nhà tù, cả đất nước phẫn nộ,
05:35
some attackingtấn công me badlytệ,
112
323047
2304
người thì chỉ trích tôi nặng nề,
05:37
and othersKhác supportivehỗ trợ and even collectingthu gom signatureschữ ký
113
325351
3725
người khác lại ủng hộ
và còn thu thập các chữ ký
vào đơn thỉnh cầu gửi cho nhà vua
xin thả tôi ra.
05:41
in a petitionkiến nghị to be sentgởi to the kingnhà vua to releasegiải phóng me.
114
329076
4243
Sau chín ngày tôi được thả ra.
05:45
I was releasedphát hành after ninechín daysngày.
115
333319
1784
05:47
JuneTháng sáu 17 comesđến.
116
335103
2686
Ngày 17 tháng 6 đến.
Đường phố chật ních xe cảnh sát
05:49
The streetsđường phố were packedđóng gói with policecảnh sát carsxe hơi
117
337789
2690
05:52
and religiousTôn giáo policecảnh sát carsxe hơi,
118
340479
2161
và xe cảnh vệ nhà thờ
nhưng hàng trăm chị em Ả rập dũng cảm
05:54
but some hundredhàng trăm bravecan đảm SaudiẢ Rập Saudi womenđàn bà
119
342640
2303
đã phá bỏ lệnh cấm và lái xe đi ngày đó.
05:56
brokeđã phá vỡ the banlệnh cấm and drovelái that day.
120
344943
2032
Không ai bị bắt cả.
Chúng tôi đã phá bỏ được điều cấm kỵ ấy.
05:58
NoneKhông có were arrestedbị bắt. We brokeđã phá vỡ the taboođiều cấm kỵ.
121
346975
3088
06:02
(ApplauseVỗ tay)
122
350063
5343
(Vỗ tay)
06:12
So I think by now, everyonetất cả mọi người knowsbiết that we can't drivelái xe,
123
360407
3392
Vì thế tôi nghĩ lúc này,
mọi người chỉ biết
chúng tôi không thể lái xe,
06:15
or womenđàn bà are not allowedđược cho phép to drivelái xe, in SaudiẢ Rập Saudi ArabiaArabia,
124
363799
2185
hoặc phụ nữ ở Ả rập Xê út
không được phép lái xe,
06:17
but maybe fewvài know why.
125
365984
2298
nhưng có lẽ ít ai biết tại sao.
Cho phép tôi trả lời giúp bạn câu hỏi này.
06:20
AllowCho phép me to help you answercâu trả lời this questioncâu hỏi.
126
368282
2584
06:22
There was this officialchính thức studyhọc
127
370866
3136
Có một nghiên cứu chính thức
06:26
that was presentedtrình bày to the ShuraShura CouncilHội đồng --
128
374002
2044
được trình lên Hội đồng Shura
06:28
it's the consultativetư vấn councilhội đồng appointedbổ nhiệm
129
376046
2264
hội đồng tư vấn được chỉ định
06:30
by the kingnhà vua in SaudiẢ Rập Saudi ArabiaArabia —
130
378310
1983
bởi nhà vua Ả rập Xê út -
và được thực hiện
bởi một vị giáo sư trong nước,
06:32
and it was donelàm xong by a localđịa phương professorGiáo sư,
131
380293
2041
một giáo sư đại học.
06:34
a universitytrường đại học professorGiáo sư.
132
382334
1318
06:35
He claimstuyên bố it's donelàm xong baseddựa trên on a UNESCOUNESCO studyhọc.
133
383652
4363
Ông khẳng định rằng nghiên cứu của ông
dựa trên nghiên cứu của UNESCO.
Và theo nghiên cứu,
06:40
And the studyhọc statestiểu bang,
134
388015
2992
06:43
the percentagephần trăm of rapehãm hiếp, adulteryngoại tình,
135
391007
3792
tỉ lệ các vụ cưỡng hiếp, ngoại tình,
06:46
illegitimatebất hợp pháp childrenbọn trẻ, even drugthuốc uống abuselạm dụng,
136
394799
3440
con ngoài giá thú, cả lạm dụng ma túy,
06:50
prostitutionmại dâm in countriesquốc gia where womenđàn bà drivelái xe
137
398239
3088
mại dâm ở các nước có phụ nữ lái xe
cao hơn các nước không có phụ nữ lái xe.
06:53
is highercao hơn than countriesquốc gia where womenđàn bà don't drivelái xe.
138
401327
3522
06:56
(LaughterTiếng cười)
139
404849
1337
(cười)
Tôi biết, tôi cũng vậy, bị sốc.
06:58
I know, I was like this, I was shockedbị sốc.
140
406186
1503
06:59
I was like, "We are the last countryQuốc gia in the worldthế giới
141
407689
3120
Giống như là “Ả Rập Xê Út
là quốc gia cuối cùng trên thế giới
07:02
where womenđàn bà don't drivelái xe."
142
410809
1953
không có phụ nữ lái xe."
07:04
So if you look at the mapbản đồ of the worldthế giới,
143
412762
2166
Vậy nếu lúc này bạn nhìn vào bản đồ thế giới,
07:06
that only leaveslá two countriesquốc gia:
144
414928
1693
thì chỉ còn lại 2 quốc gia:
07:08
SaudiẢ Rập Saudi ArabiaArabia, and the other societyxã hội is the restnghỉ ngơi of the worldthế giới.
145
416621
4386
Ả rập Xê út và một nước khác
là toàn bộ phần còn lại của thế giới.
Chúng tôi tạo ra một hashtag trên Twitter
để châm biếm bài nghiên cứu
07:13
We startedbắt đầu a hashtaghashtag on TwitterTwitter mockingmocking the studyhọc,
146
421007
3088
07:16
and it madethực hiện headlinestiêu đề around the worldthế giới.
147
424095
2468
và nó trở thành tin nóng
trên toàn thế giới.
Tờ BBC News: Nếu phụ nữ lái xe
thì sẽ ‘mất trinh tiết’ – Tu sĩ Ả rập cảnh báo
07:18
[BBCĐÀI BBC NewsTin tức: 'End' Kết thúc of virginity'trinh ' if womenđàn bà drivelái xe, SaudiẢ Rập Saudi clericmục sư warnscảnh báo]
148
426563
1764
07:20
(LaughterTiếng cười)
149
428327
1265
Chỉ khi đó chúng tôi mới nhận ra
07:21
And only then we realizedthực hiện it's so empoweringtrao quyền
150
429592
2671
việc nhạo báng kẻ áp bức cho
chúng tôi sức mạnh nhiều đến nhường nào.
07:24
to mockchế nhạo your oppressoráp bức.
151
432263
1464
07:25
It stripsdải it away of its strongestmạnh nhất weaponvũ khí: fearnỗi sợ.
152
433727
4499
Nó quét sạch vũ khí mạnh mẽ nhất
của họ: nỗi sợ.
Chế độ này dựa trên
07:30
This systemhệ thống is baseddựa trên on ultra-conservativeUltra-bảo thủ
153
438226
3604
các truyền thống và phong tục
bảo thủ cực đoan
07:33
traditionstruyền thống and customsHải quan
154
441830
1907
07:35
that dealthỏa thuận with womenđàn bà as if they are inferiorkém hơn
155
443737
3247
đối xử với phụ nữ như thể
họ là hạ đẳng
và phải được giám hộ
07:38
and they need a guardiangiám hộ to protectbảo vệ them,
156
446984
2497
07:41
so they need to take permissionsự cho phép from this guardiangiám hộ,
157
449481
2204
vì thế họ cần được sự cho phép
từ người giám hộ
07:43
whetherliệu verballời nói or writtenbằng văn bản, all theirhọ livescuộc sống.
158
451685
2166
bằng lời nói hay các bộ luật,
trong suốt cuộc đời họ.
07:45
We are minorstrẻ vị thành niên untilcho đến the day we diechết.
159
453851
2456
Chúng tôi chỉ là thứ yếu
cho đến ngày chết đi.
07:48
And it becomestrở thành worsetệ hơn when it's enshrinedtrang trọng in religiousTôn giáo fatwasfatwas
160
456307
3906
Càng tồi tệ hơn khi nó được bảo vệ
bởi sắc lệnh tôn giáo
dựa trên cách giải thích sai lầm
của luật Hồi Giáo,
07:52
baseddựa trên on wrongsai rồi interpretationgiải thích of the shariaSharia lawpháp luật,
161
460213
2702
07:54
or the religiousTôn giáo lawspháp luật.
162
462915
2190
hay luật lệ tôn giáo.
07:57
What's worsttệ nhất, when they becometrở nên codifiedsoạn thảo
163
465105
2125
Điều tồi tệ nhất là khi
chúng lại được biên soạn
07:59
as lawspháp luật in the systemhệ thống,
164
467230
2451
thành luật lệ
và chính chị em phụ nữ cũng tin vào
sự thấp kém của mình,
08:01
and when womenđàn bà themselvesbản thân họ believe in theirhọ inferioritytự ti,
165
469681
3396
08:05
and they even fightchiến đấu those who try
166
473077
2490
và thậm chí họ chống lại
cả những người cố gắng
08:07
to questioncâu hỏi these rulesquy tắc.
167
475567
3570
phản bác những luật lệ này.
08:11
So for me, it wasn'tkhông phải là only about these attackstấn công I had to faceđối mặt.
168
479137
4266
Vì thế với tôi, đây không chỉ là vấn đề về
sự công kích.
08:15
It was about livingsống two totallyhoàn toàn differentkhác nhau
169
483403
2814
Mà là về việc
sống với hai quan điểm
hoàn toàn khác biệt về
nhân phẩm, con người -
08:18
perceptionsnhận thức of my personalitynhân cách, of my personngười --
170
486217
2960
08:21
the villainnhân vật phản diện back in my home countryQuốc gia,
171
489177
2712
trong nước tôi là kẻ tội đồ
08:23
and the heroanh hùng outsideở ngoài.
172
491889
2023
nhưng ở ngoài nước
tôi lại là anh hùng.
08:25
Just to tell you, two storiesnhững câu chuyện happenedđã xảy ra in the last two yearsnăm.
173
493912
4075
Tôi muốn kể với các bạn 2 câu chuyện
xảy ra trong hai năm qua.
08:29
One of them is when I was in jailnhà giam.
174
497987
2378
Một là khi tôi ở tù.
08:32
I'm prettyđẹp sure when I was in jailnhà giam,
175
500365
1658
Tôi rất chắc chắn khi ở trong tù,
08:34
everyonetất cả mọi người saw titlestiêu đề in the internationalquốc tế mediaphương tiện truyền thông
176
502023
4451
mọi người đã đọc các bài báo
trên tin tức quốc tế
08:38
something like this duringsuốt trong these ninechín daysngày I was in jailnhà giam.
177
506474
4045
nói về tôi
trong chín ngày bị giam.
Nhưng ở nước tôi, đó lại là một bức tranh
hoàn toàn khác.
08:42
But in my home countryQuốc gia, it was a totallyhoàn toàn differentkhác nhau picturehình ảnh.
178
510519
3477
Như thế này:
08:45
It was more like this:
179
513996
1669
“Manal al-Sharif đối mặt với các cáo buộc
vi phạm an ninh công cộng
08:47
"ManalManal al-SharifAl-Sharif faceskhuôn mặt chargesphí of disturbingphiền publiccông cộng ordergọi món
180
515665
3032
08:50
and incitingkích động womenđàn bà to drivelái xe."
181
518697
3742
và xúi giục phụ nữ lái xe."
08:54
I know.
182
522439
3034
Tôi biết.
08:57
"ManalManal al-SharifAl-Sharif withdrawsRút from the campaignchiến dịch."
183
525473
2049
“Manal al-Sharif từ bỏ chiến dịch."
08:59
AhAh, it's okay. This is my favoriteyêu thích.
184
527522
2567
À, đây rồi. Đây là cái tôi thích.
09:02
"ManalManal al-SharifAl-Sharif breaksnghỉ giải lao down and confessesthú nhận:
185
530089
2397
“Manal al-Sharif suy sụp và thú nhận:
09:04
'ForeignNước ngoài forceslực lượng incitedxúi giục me.'"
186
532486
1812
Thế lực ngoại quốc xúi giục tôi.”
09:06
(LaughterTiếng cười)
187
534298
2359
(Cười)
09:08
And it goesđi on, even trialthử nghiệm and floggingflogging me in publiccông cộng.
188
536657
5197
Điều tồi tệ tiếp diễn, tôi bị đem ra
xét xử và bị đánh bằng roi
09:13
So it's a totallyhoàn toàn differentkhác nhau picturehình ảnh.
189
541854
3428
trước công chúng.
Vậy đấy một bức tranh hoàn toàn khác biệt.
09:17
I was askedyêu cầu last yearnăm to give a speechphát biểu
190
545282
1772
Năm ngoái tôi được mời diễn thuyết
09:19
at the OsloOslo FreedomTự do ForumDiễn đàn.
191
547054
2612
tại Diễn Đàn Tự Do Oslo.
Tôi được bao bọc bởi tình yêu
09:21
I was surroundedĐược bao quanh by this love
192
549666
2585
và sự ủng hộ của mọi người
09:24
and the supportủng hộ of people around me,
193
552251
2135
09:26
and they lookednhìn at me as an inspirationcảm hứng.
194
554386
2185
và họ xem tôi như là
một nguồn cảm hứng.
09:28
At the sametương tự time, I flewbay back to my home countryQuốc gia,
195
556571
2862
Cùng thời gian đó, tôi trở về quê nhà,
09:31
they hatedghét that speechphát biểu so much.
196
559433
1925
người ta căm ghét
bài diễn thuyết của tôi.
Họ gọi đó là:
sự phản bội với đất nước
09:33
The way they calledgọi là it: a betrayalsự phản bội to the SaudiẢ Rập Saudi countryQuốc gia
197
561358
2539
09:35
and the SaudiẢ Rập Saudi people,
198
563897
1592
và nhân dân Ả rập,
và thậm chí họ đã tạo hashtag
#Kẻ Phản Bội Oslo trên Twitter
09:37
and they even startedbắt đầu a hashtaghashtag calledgọi là #OsloTraitorOsloTraitor on TwitterTwitter.
199
565489
3361
09:40
Some 10,000 tweetsTweets were writtenbằng văn bản in that hashtaghashtag,
200
568850
3269
Có khoảng 10,000 người
bình luận về điều này.
09:44
while the oppositeđối diện hashtaghashtag, #OsloHeroOsloHero,
201
572119
2818
trong khi đó lại một hashtag trái ngược
#Người Hùng Oslo
09:46
there was like a handfulsố ít of tweetsTweets writtenbằng văn bản.
202
574937
1784
đã dấy lên cơn bão bình luận trên Twitter.
09:48
They even startedbắt đầu a pollthăm dò ý kiến.
203
576721
1940
Họ thậm chí còn mở cuộc bình chọn.
09:50
More than 13,000 voterscử tri answeredđã trả lời this pollthăm dò ý kiến:
204
578661
3283
Hơn 13,000 người tham gia:
09:53
whetherliệu they consideredxem xét me a traitorkẻ phản bội or not after that speechphát biểu.
205
581944
3026
liệu họ có coi tôi là kẻ phản bội
bài diễn thuyết kia.
09:56
NinetyChín mươi percentphần trăm said yes, she's a traitorkẻ phản bội.
206
584970
3026
90% trả lời có, cô ta là kẻ phản bội.
09:59
So it's these two totallyhoàn toàn differentkhác nhau perceptionsnhận thức
207
587996
3890
Đó là hai quan điểm
hoàn toàn trái ngược
10:03
of my personalitynhân cách.
208
591886
1607
về nhân phẩm của tôi.
Tôi tự hào là phụ nữ Ả rập,
10:05
For me, I'm a proudtự hào SaudiẢ Rập Saudi womanđàn bà,
209
593493
2024
và tôi yêu đất nước mình,
10:07
and I do love my countryQuốc gia,
210
595517
1599
10:09
and because I love my countryQuốc gia, I'm doing this.
211
597116
2929
và bởi thế,
tôi mới làm việc này.
10:12
Because I believe a societyxã hội will not be freemiễn phí
212
600045
2865
Bởi tôi tin một xã hội
sẽ không có tự do
10:14
if the womenđàn bà of that societyxã hội are not freemiễn phí.
213
602910
2543
nếu phụ nữ trong xã hội đó
không được tự do.
10:17
(ApplauseVỗ tay)
214
605453
9929
(Vỗ tay)
Cảm ơn.
(Vỗ tay)
10:27
Thank you.
215
615382
2352
Cảm ơn.
(Vỗ tay)
10:29
(ApplauseVỗ tay)
216
617734
2816
Cảm ơn.
10:32
Thank you, thank you, thank you, thank you.
217
620550
2624
10:35
(ApplauseVỗ tay)
218
623174
12764
10:47
Thank you.
219
635938
3677
10:51
But you learnhọc hỏi lessonsBài học from these things that happenxảy ra to you.
220
639615
4221
Các bạn sẽ học được nhiều thứ
từ những điều xảy đến với bạn.
10:55
I learnedđã học to be always there.
221
643836
2218
Tôi đã rút ra được bài học là
hãy luôn đứng vững.
10:58
The first thing, I got out of jailnhà giam,
222
646054
2238
Điều đầu tiên tôi làm sau khi ra tù,
11:00
of coursekhóa học after I tooklấy a showervòi hoa sen, I wentđã đi onlineTrực tuyến,
223
648292
3320
dĩ nhiên sau khi tắm rửa, tôi lên mạng,
11:03
I openedmở ra my TwitterTwitter accounttài khoản and my FacebookFacebook pagetrang,
224
651612
3219
mở trang Twitter và Facebook của mình,
11:06
and I've been always very respectfultôn trọng
225
654831
2288
và tôi luôn tôn trọng
những người đang chia sẻ
quan điểm với tôi.
11:09
to those people who are opiningOpining to me.
226
657119
1507
11:10
I would listen to what they say,
227
658626
1600
Tôi sẽ lắng nghe những gì họ nói,
11:12
and I would never defendphòng thủ myselfriêng tôi with wordstừ ngữ only.
228
660226
2933
và sẽ không bao giờ bào chữa cho bản thân
chỉ bằng những lời nói suông.
11:15
I would use actionshành động. When they said I should withdrawrút lui from the campaignchiến dịch,
229
663159
2408
Tôi sẽ dùng hành động. Khi họ cho rằng
tôi nên rút khỏi chiến dịch,
11:17
I filedNộp the first lawsuitkiện tụng againstchống lại the generalchung directorateBan Giám đốc
230
665567
3158
tôi đã nộp lá đơn đầu tiên
khởi kiện ban giám đốc
11:20
of trafficgiao thông policecảnh sát for not issuingphát hành me a driver'sngười lái xe licensegiấy phép.
231
668725
4242
cảnh sát giao thông
vì đã không cấp cho tôi bằng lái xe.
Rất nhiều người
11:24
There are a lot of people alsocũng thế --
232
672967
1975
ủng hộ tôi, như lúc 3.000 người
11:26
very biglớn supportủng hộ, like those 3,000 people
233
674942
2305
ký vào đơn đệ trình
phóng thích tôi.
11:29
who signedký kết the petitionkiến nghị to releasegiải phóng me.
234
677247
2364
11:31
We sentgởi a petitionkiến nghị to the ShuraShura CouncilHội đồng
235
679611
3204
Chúng tôi gửi đơn đệ trình
tới Hội đồng Shura
11:34
in favorủng hộ of liftingNâng the banlệnh cấm on SaudiẢ Rập Saudi womenđàn bà,
236
682815
3232
yêu cầu dỡ bỏ lệnh cấm
đối với phụ nữ Ả rập,
11:38
and there were, like, 3,500 citizenscông dân who believedtin in that
237
686047
3209
và có khoảng 3,500 công dân
11:41
and they signedký kết that petitionkiến nghị.
238
689256
1633
ký vào đơn đệ trình.
11:42
There were people like that, I just showedcho thấy some examplesví dụ,
239
690889
2871
Những người như
trong các ví dụ tôi vừa chiếu lên
11:45
who are amazingkinh ngạc, who are believingtin tưởng in women'sphụ nữ rightsquyền in SaudiẢ Rập Saudi ArabiaArabia,
240
693760
3112
họ vẫn tin vào quyền lợi
của phụ nữ ở Ả rập Xê út,
11:48
and tryingcố gắng, and they are alsocũng thế facingđối diện a lot of hateghét bỏ
241
696872
2728
họ nỗ lực tranh đấu và cũng
đối mặt với nhiều sự thù ghét
11:51
because of speakingnói up and voicinglồng tiếng theirhọ viewslượt xem.
242
699600
3808
vì dám lên tiếng
và bày tỏ quan điểm của mình.
11:55
SaudiẢ Rập Saudi ArabiaArabia todayhôm nay is takinglấy smallnhỏ bé stepscác bước
243
703408
2377
Ngày nay, Ả rập Xê út
đang từng bước
11:57
towardđối với enhancingnâng cao women'sphụ nữ rightsquyền.
244
705785
2209
củng cố quyền lợi của phụ nữ.
Về hội đồng Shura
được chỉ định bởi nhà vua
11:59
The ShuraShura CouncilHội đồng that's appointedbổ nhiệm by the kingnhà vua,
245
707994
2198
12:02
by royalhoàng tộc decreenghị định of KingVua AbdullahAbdullah,
246
710192
2354
theo sắc lệnh của nhà vua Abdullaah,
12:04
last yearnăm there were 30 womenđàn bà assignedgiao to that CouncilHội đồng,
247
712546
3608
năm ngoái có 30 phụ nữ
làm việc trong Hội đồng,
12:08
like 20 percentphần trăm.
248
716154
2528
chiếm 20% Hội đồng. (Vỗ tay)
12:10
20 percentphần trăm of the CouncilHội đồng. (ApplauseVỗ tay)
249
718682
2728
Cùng lúc đó, Hội đồng
12:13
The sametương tự time, finallycuối cùng, that CouncilHội đồng,
250
721410
2160
12:15
after rejectingtừ chối our petitionkiến nghị fourbốn timeslần for womenđàn bà drivingđiều khiển,
251
723570
2992
sau bốn lần từ chối đơn đệ trình
chấp thuận quyền lái xe của phụ nữ
12:18
they finallycuối cùng acceptedchấp nhận it last FebruaryTháng hai.
252
726562
2575
cuối cùng đã chấp nhận đề nghị
vào cuối tháng Hai vừa qua.
12:21
(ApplauseVỗ tay)
253
729137
4990
(Vỗ tay)
Sau khi bị đưa vào tù,
12:26
After beingđang sentgởi to jailnhà giam
254
734127
1837
12:27
or sentencedkết án lashinglashing, or sentgởi to a trialthử nghiệm,
255
735964
2853
bị cáo buộc kích động quần chúng,
bị đưa ra xét xử,
12:30
the spokespersonngười phát ngôn of the trafficgiao thông policecảnh sát said,
256
738817
2089
người phát ngôn của
cục cảnh sát giao thông phát biểu
12:32
we will only issuevấn đề trafficgiao thông violationsự vi phạm for womenđàn bà driverstrình điều khiển.
257
740906
4311
chúng tôi sẽ chỉ phát hành giấy
vi phạm giao thông cho nữ tài xế.
Giáo chủ Grand Mufti, người đứng đầu
12:37
The GrandGrand MuftiMufti, who is the headcái đầu
258
745217
1438
12:38
of the religiousTôn giáo establishmentthành lập in SaudiẢ Rập Saudi ArabiaArabia,
259
746655
2776
giáo quyền ở Ả rập Xê út,
12:41
he said, it's not recommendedkhuyến cáo for womenđàn bà to drivelái xe.
260
749431
4112
từng khyến cáo phụ nữ
không nên lái xe.
12:45
It used to be haramHaram, forbiddenbị cấm, by the previousTrước GrandGrand MuftiMufti.
261
753543
4530
Nó từng bị cấm đoán
bởi Giáo chủ đời trước.
12:50
So for me, it's not about only these smallnhỏ bé stepscác bước.
262
758073
5549
Vì thế với tôi, điều quan trọng không chỉ
nằm ở những bước tiến nhỏ này
12:55
It's about womenđàn bà themselvesbản thân họ.
263
763622
1565
mà còn ở chính bản thân người phụ nữ.
Một người bạn từng hỏi tôi,
12:57
A friendngười bạn onceMột lần askedyêu cầu me, she said,
264
765187
1652
“Vậy bạn nghĩ khi nào
việc phụ nữ lái xe sẽ thành hiện thực?”
12:58
"So when do you think this womenđàn bà drivingđiều khiển will happenxảy ra?"
265
766839
2751
Tôi trả lời, “Chỉ khi
họ ngừng hỏi ‘Khi nào?’
13:01
I told her, "Only if womenđàn bà stop askinghỏi 'When' Khi?'
266
769590
2749
13:04
and take actionhoạt động to make it now."
267
772339
2774
và bắt tay hành động.”
13:07
So it's not only about the systemhệ thống,
268
775113
1654
Vậy không phải do chế độ,
mà do chính phụ nữ chúng ta
quyết định cuộc đời của mình.
13:08
it's alsocũng thế about us womenđàn bà to drivelái xe our ownsở hữu life, I'd say.
269
776767
6443
13:15
So I have no cluemanh mối, really, how I becameđã trở thành an activistnhà hoạt động.
270
783210
6152
Tôi không thể lý giải việc mình trở thành
nhà hoạt động như thế nào.
13:21
And I don't know how I becameđã trở thành one now.
271
789362
3967
Và không biết làm cách nào
tôi trở thành được bây giờ.
Nhưng tất cả những gì tôi biết,
và chắc chắn, trong tương lai
13:25
But all I know, and all I'm sure of, in the futureTương lai
272
793329
3648
khi ai đó hỏi về câu chuyện của tôi,
13:28
when someonengười nào askshỏi me my storycâu chuyện,
273
796977
2768
tôi sẽ nói, “Tôi tự hào
13:31
I will say, "I'm proudtự hào
274
799745
2232
là một trong những phụ nữ
tiên phong dỡ bỏ lệnh cấm,
13:33
to be amongstgiữa those womenđàn bà who liftednâng lên the banlệnh cấm,
275
801977
2856
chống lại lệnh cấm
và vui sướng vì sự tự do của mỗi người.”
13:36
foughtđã chiến đấu the banlệnh cấm, and celebratedkỷ niệm everyone'smọi người freedomsự tự do."
276
804833
3775
13:40
So the questioncâu hỏi I startedbắt đầu my talk with,
277
808608
3297
Hãy quay trở lại câu hỏi ban đầu,
13:43
who do you think is more difficultkhó khăn to faceđối mặt,
278
811905
3200
bạn nghĩ cái nào
sẽ khó để đối mặt hơn
13:47
oppressiveáp bức governmentscác chính phủ or oppressiveáp bức societiesxã hội?
279
815105
2957
chính quyền đàn áp hay xã hội đàn áp?
Tôi hy vọng các bạn sẽ tìm ra được
câu trả lời từ câu chuyện của tôi.
13:50
I hopemong you find cluesmanh mối to answercâu trả lời that from my speechphát biểu.
280
818062
2899
13:52
Thank you, everyonetất cả mọi người.
281
820961
1456
Cảm ơn các bạn.
13:54
(ApplauseVỗ tay)
282
822417
4768
(Vỗ tay)
13:59
Thank you.
283
827185
3124
Cảm ơn.
(Vỗ tay)
14:02
(ApplauseVỗ tay)
284
830309
5684
Cảm ơn.
14:07
Thank you. (ApplauseVỗ tay)
285
835993
3524
(Vỗ tay)
Translated by Nhu PHAM
Reviewed by Thao Nguyen

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Manal al-Sharif - Women’s rights activist
Manal al-Sharif advocates for women’s right to drive, male guardianship annulment, and family protection in Saudi Arabia.

Why you should listen

In May 2011, Manal al-Sharif filmed herself driving a car in Saudi Arabia, where women are prohibited from driving. She posted the video on YouTube, called on women to participate in a Women2Drive campaign on June 17 of that year, and attracted 12,000 fans to a Facebook page she’d collaborated on called Teach Me How to Drive So I Can Protect Myself. During a second turn at the wheel, she was arrested. Nine days -- and a groundswell of protest -- later she was released from jail.
 
Al-Sharif, an information technology consultant, remains active in the women right's movement. She has broadened her campaign to focus on guardianship annulment and family protection as well as driving rights, and has founded several groups throughout Saudi Arabia with the title "My rights, my dignity."

More profile about the speaker
Manal al-Sharif | Speaker | TED.com
THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM