ABOUT THE SPEAKER
Amanda Burden - Urban planner
As New York’s chief city planner under the Bloomberg administration, Amanda Burden led revitalization of some of the city's most familiar features -- from the High Line to the Brooklyn waterfront.

Why you should listen

With a keen eye for detail that extends to the most humble park bench -- and a gift for convincing developers and bureaucrats of her vision -- former New York City Planning Commissioner Amanda Burden rebuilt New York City.

Taking inspiration from her mentor, the influential urban theorist William H. “Holly” Whyte, Burden stepped out of the society pages (she's Babe Paley's daughter) and into a high-profile development career, which started with the planning and design of Battery Park and brought her to the Bloomberg administration. Her high design standards and flair for human-scale public spaces (as she told the Wall Street Journal, "You can actually change a city by a small stroke") ensures that her legacy will be an enduring element of New York’s urban landscape. Post-mayoralty, she is joining Mike Bloomberg's newly established global consultancy, Bloomberg Associates, as one of the founding Principals (along with Janette Sadik-Khan, former traffic commisioner).

More profile about the speaker
Amanda Burden | Speaker | TED.com
TED2014

Amanda Burden: How public spaces make cities work

Amanda Burden: Các không gian công cộng thổi hồn vào đô thị như thế nào?

Filmed:
1,364,232 views

Hơn 8 triệu người sống chen chúc tại thành phố New York. Điều gì khiến cho việc này khả thi? Một phần là do những không gian công cộng tuyệt vời tại đây -- từ các công viên bé xíu đến những con đường dọc ven sông -- nơi con người có thể dạo chơi. Amanda Burden đã giúp quy hoạch nên một số các không gian công cộng mới nhất thành phố, và đáng ngạc nhiên là bà làm việc này dựa trên những hiểu biết của mình về hành vi động vật. Bà chia sẻ những thử thách bất ngờ của việc quy hoạch nên những công viên mà con người yêu mến -- và vì sao việc ấy lại quan trọng.
- Urban planner
As New York’s chief city planner under the Bloomberg administration, Amanda Burden led revitalization of some of the city's most familiar features -- from the High Line to the Brooklyn waterfront. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
When people think about citiescác thành phố,
0
1008
1690
Khi con người nghĩ về đô thị,
00:14
they tendcó xu hướng to think of certainchắc chắn things.
1
2698
2302
họ có xu hướng nghĩ về
những điều nhất định.
00:17
They think of buildingscác tòa nhà and streetsđường phố
2
5000
2060
Họ nghĩ về cao ốc và phố phường,
00:19
and skyscrapersnhà chọc trời, noisyồn ào cabsxe taxi.
3
7060
2896
các toà nhà chọc trời,
và những chiếc taxi ồn ào.
00:21
But when I think about citiescác thành phố,
4
9956
1934
Nhưng khi tôi nghĩ về đô thị,
00:23
I think about people.
5
11890
1801
tôi nghĩ đến con người.
00:25
CitiesCác thành phố are fundamentallyvề cơ bản about people,
6
13691
3470
Nền tảng của đô thị là con người.
00:29
and where people go
7
17161
1844
Những nơi con người đi đến
00:31
and where people meetgặp
8
19005
1515
và những nơi con người gặp gỡ
00:32
are at the corecốt lõi of what makeslàm cho a citythành phố work.
9
20520
3330
là cốt lõi cho sự vận hành của một đô thị.
00:35
So even more importantquan trọng than buildingscác tòa nhà in a citythành phố
10
23850
3180
Vậy quan trọng hơn cả
các toà nhà trong đô thị
00:39
are the publiccông cộng spaceskhông gian in betweengiữa them.
11
27030
3008
chính là những không gian công cộng
xen kẽ chúng.
00:42
And todayhôm nay, some of the mostphần lớn transformativebiến đổi
12
30038
2658
Và hiện nay, nhiều trong những thay đổi
00:44
changesthay đổi in citiescác thành phố
13
32696
1677
rõ rệt nhất của các đô thị
00:46
are happeningxảy ra in these publiccông cộng spaceskhông gian.
14
34373
3186
lại diễn ra tại
các không gian công cộng này.
00:49
So I believe that livelysôi động, enjoyablethú vị publiccông cộng spaceskhông gian
15
37559
4193
Nên tôi tin là các không gian công cộng
tươi vui, đầy sức sống
00:53
are the keyChìa khóa to planninglập kế hoạch a great citythành phố.
16
41752
3120
là mấu chốt để quy hoạch
nên một đô thị tuyệt vời.
00:56
They are what makeslàm cho it come alivesống sót.
17
44872
3420
Những không gian này
thổi hồn vào một đô thị.
01:00
But what makeslàm cho a publiccông cộng spacekhông gian work?
18
48292
3680
Nhưng điều gì làm nên cái hồn
của một không gian công cộng?
01:03
What attractsthu hút people to successfulthành công publiccông cộng spaceskhông gian,
19
51972
3551
Điều gì thu hút con người đến
các không gian công cộng thành công,
01:07
and what is it about unsuccessfulkhông thành công placesnơi
20
55523
2422
và điều gì ở các nơi thất bại
01:09
that keepsgiữ people away?
21
57945
2680
khiến con người tránh xa?
01:12
I thought, if I could answercâu trả lời those questionscâu hỏi,
22
60625
3359
Tôi nghĩ, nếu trả lời được
những câu hỏi này,
01:15
I could make a hugekhổng lồ contributionsự đóng góp to my citythành phố.
23
63984
3780
tôi có thể đóng góp một phần không nhỏ
cho thành phố của mình.
01:19
But one of the more wonkyrung rinh things about me
24
67764
2154
Nhưng một trong những điều hơi lạ ở tôi
01:21
is that I am an animalthú vật behavioristbehaviorist,
25
69918
3551
là tôi chuyên nghiên cứu hành vi động vật,
01:25
and I use those skillskỹ năng not to studyhọc animalthú vật behaviorhành vi
26
73469
3577
và tôi dùng kĩ năng này
không phải để nghiên cứu hành vi của động vật
01:29
but to studyhọc how people in citiescác thành phố
27
77046
2934
mà để nghiên cứu cách người dân thành thị
01:31
use citythành phố publiccông cộng spaceskhông gian.
28
79980
2248
sử dụng các không gian chung
trong thành phố.
01:34
One of the first spaceskhông gian that I studiedđã học
29
82228
3321
Một trong những không gian đầu tiên
mà tôi nghiên cứu
01:37
was this little vestvest pocketbỏ túi parkcông viên calledgọi là PaleyPaley ParkCông viên
30
85549
3405
là một công viên nhỏ xíu tên Paley Park
01:40
in midtownMidtown ManhattanManhattan.
31
88954
2308
ở trung tâm Manhattan.
01:43
This little spacekhông gian becameđã trở thành a smallnhỏ bé phenomenonhiện tượng,
32
91262
4125
Không gian nhỏ này
đã trở thành một hiện tượng nhỏ,
01:47
and because it had suchnhư là a profoundthâm thúy impactva chạm
33
95387
2868
và vì nó ảnh hưởng sâu sắc
01:50
on NewMới YorkersYork,
34
98255
1216
đến người dân New York,
01:51
it madethực hiện an enormousto lớn impressionấn tượng on me.
35
99471
4084
nó đã để lại trong tôi
một ấn tượng rất mạnh.
01:55
I studiedđã học this parkcông viên very earlysớm on in my careernghề nghiệp
36
103555
2497
Tôi đã nghiên cứu công viên này
từ lúc khởi nghiệp
01:58
because it happenedđã xảy ra to have been builtđược xây dựng
37
106052
1586
vì nó được xây
01:59
by my stepfathercha dượng,
38
107638
1778
bởi cha dượng của tôi,
02:01
so I knewbiết that placesnơi like PaleyPaley ParkCông viên
39
109416
2632
vì thế tôi biết những nơi như Paley Park
02:04
didn't happenxảy ra by accidentTai nạn.
40
112048
2400
không tự nhiên mà được yêu mến.
02:06
I saw firsthandtrực tiếp that they requiredcần thiết
41
114448
2552
Tôi nhận thấy rằng
những nơi như thế đòi hỏi
02:09
incredibleđáng kinh ngạc dedicationcống hiến
42
117000
1456
một sự cống hiến hết mình
02:10
and enormousto lớn attentionchú ý to detailchi tiết.
43
118456
3058
và sự chú ý đến từng chi tiết.
02:13
But what was it about this spacekhông gian
44
121514
1734
Nhưng điều gì lại khiến nơi này
02:15
that madethực hiện it specialđặc biệt and drewđã vẽ people to it?
45
123248
3802
đặc biệt và thu hút con người đến thế?
02:19
Well, I would sitngồi in the parkcông viên and watch very carefullycẩn thận,
46
127050
2901
Khi ngồi tại đây và quan sát cẩn thận,
02:21
and first amongtrong số other things
47
129951
1892
điều đầu tiên tôi để ý đến là
02:23
were the comfortableThoải mái, movabledi chuyển chairsnhieu cai ghe.
48
131843
3063
những chiếc ghế thoải mái,
có thể di chuyển.
02:26
People would come in, find theirhọ ownsở hữu seatghế,
49
134906
2510
Mọi người có thể đến đây, tìm một chiếc ghế,
02:29
movedi chuyển it a bitbit, actuallythực ra, and then stayở lại a while,
50
137416
3394
di chuyển nó một chút, và ngồi một lát,
02:32
and then interestinglythú vị,
51
140810
1848
và rồi thật thú vị,
02:34
people themselvesbản thân họ attractedthu hút other people,
52
142658
2975
chính con người thu hút thêm con người,
02:37
and ironicallytrớ trêu thay, I feltcảm thấy more peacefulbình yên
53
145633
2777
và một điều trái khoáy là tôi cảm thấy bình yên hơn
02:40
if there were other people around.
54
148410
1981
khi có con người xung quanh.
02:42
And it was greenmàu xanh lá.
55
150391
1890
Và nơi này xanh tươi.
02:44
This little parkcông viên providedcung cấp what NewMới YorkersYork cravethèm:
56
152281
3761
Công viên nhỏ này đem đến những điều
mà người New York ao ước:
02:48
comfortthoải mái and greenerycây xanh.
57
156042
2538
sự thoải mái và sự xanh tươi.
02:50
But my questioncâu hỏi was,
58
158580
1688
Nhưng tôi tự hỏi
02:52
why weren'tkhông phải there more placesnơi with greenerycây xanh
59
160268
3062
vì sao không có nhiều hơn các không gian có cây xanh
02:55
and placesnơi to sitngồi in the middleở giữa of the citythành phố
60
163330
2509
và chỗ ngồi giống thế trong lòng thành phố,
02:57
where you didn't feel alonemột mình,
61
165839
2480
nơi bạn không cảm thấy cô đơn,
03:00
or like a trespassertrespasser?
62
168319
2457
hoặc như một kẻ xâm nhập?
03:02
UnfortunatelyThật không may, that's not how citiescác thành phố
63
170776
2232
Đáng buồn là các đô thị
03:05
were beingđang designedthiết kế.
64
173008
2018
thường không được thiết kế như thế.
03:07
So here you see a familiarquen sightthị giác.
65
175026
3694
Giờ bạn thấy một cảnh tượng quen thuộc.
03:10
This is how plazasđồng hồ have been
designedthiết kế for generationscác thế hệ.
66
178720
4281
Đây là cách mà trước giờ
các trung tâm thương mại đã được thiết kế.
03:15
They have that stylishphong cách, SpartanSpartan look
67
183001
3130
Chúng mang một vẻ thời thượng lạnh lùng
03:18
that we oftenthường xuyên associateliên kết with modernhiện đại architecturekiến trúc,
68
186131
3820
mà ta hay gắn kết với
các kiểu kiến trúc hiện đại,
03:21
but it's not surprisingthật ngạc nhiên that people
69
189951
2311
nhưng không có gì ngạc nhiên khi con người
03:24
avoidtránh spaceskhông gian like this.
70
192262
1862
tránh những nơi như thế.
03:26
They not only look desolatehoang vắng,
71
194124
2110
Chúng không chỉ có vẻ xa cách,
03:28
they feel downrighthết sức dangerousnguy hiểm.
72
196234
2712
chúng còn trông đầy nguy hiểm.
03:30
I mean, where would you sitngồi here?
73
198946
3277
Ý tôi là, bạn sẽ ngồi ở đâu?
03:34
What would you do here?
74
202223
2546
Bạn sẽ làm gì ở đây?
03:36
But architectskiến trúc sư love them.
75
204769
3476
Nhưng các kiến trúc sư yêu chúng.
03:40
They are plinthsthanh nẹp góc for theirhọ creationssáng tạo.
76
208245
3273
Chúng là nền tảng cho các tác phẩm của họ.
03:43
They mightcó thể toleratetha thứ a sculptuređiêu khắc or two,
77
211518
1933
Chúng có thể hào phóng
cho một vài bức tượng,
03:45
but that's about it.
78
213451
1753
nhưng chỉ nhiêu đó thôi.
03:47
And for developersnhà phát triển, they are ideallý tưởng.
79
215204
3204
Và với các nhà phát triển,
chúng thật lí tưởng.
03:50
There's nothing to waterNước, nothing to maintainduy trì,
80
218408
2587
Không cần tưới tắm,
không cần bảo quản,
03:52
and no undesirablekhông mong muốn people to worrylo about.
81
220995
3960
và không có những
vị khách không mời để lo lắng.
03:56
But don't you think this is a wastechất thải?
82
224955
3244
Nhưng bạn không nghĩ đây là
một điều phí phạm sao?
04:00
For me, becomingtrở thành a citythành phố plannerlập kế hoạch
83
228199
2321
Với tôi, trở thành nhà quy hoạch đô thị
04:02
meantý nghĩa beingđang ablecó thể to trulythực sự changethay đổi the citythành phố
84
230520
2672
đồng nghĩa với khả năng thay đổi thành phố
04:05
that I livedđã sống in and lovedyêu.
85
233192
2490
nơi tôi sinh sống và yêu mến.
04:07
I wanted to be ablecó thể to createtạo nên placesnơi
86
235682
2488
Tôi ước muốn tạo ra những nơi
04:10
that would give you the feelingcảm giác that you got
87
238170
1965
có thể khiến bạn có được thứ cảm giác
04:12
in PaleyPaley ParkCông viên,
88
240135
1538
như ở Paley Park,
04:13
and not allowcho phép developersnhà phát triển to
buildxây dựng bleakảm đạm plazasđồng hồ like this.
89
241673
4788
và không để các nhà phát triển
xây các trung tâm ảm đạm như vậy nữa.
04:18
But over the manynhiều yearsnăm,
90
246461
1415
Nhưng sau nhiều năm,
04:19
I have learnedđã học how hardcứng it is
91
247876
2596
tôi học được rằng thật khó
04:22
to createtạo nên successfulthành công, meaningfulcó ý nghĩa,
92
250472
2588
để tạo ra các không gian công cộng
thành công, ý nghĩa, và tươi vui.
04:25
enjoyablethú vị publiccông cộng spaceskhông gian.
93
253060
2028
04:27
As I learnedđã học from my stepfathercha dượng,
94
255088
1577
Tôi học được từ cha dượng rằng
04:28
they certainlychắc chắn do not happenxảy ra by accidentTai nạn,
95
256665
2288
những nơi như thế không tự nhiên mà có,
04:30
especiallyđặc biệt in a citythành phố like NewMới YorkYork,
96
258953
2828
nhất là ở một thành phố như New York,
04:33
where publiccông cộng spacekhông gian has to
be foughtđã chiến đấu for to beginbắt đầu with,
97
261781
3279
nơi mà từ đầu đã phải đấu tranh
để có không gian công cộng,
04:37
and then for them to be successfulthành công,
98
265060
2108
và để nó trở nên thành công,
04:39
somebodycó ai has to think very hardcứng
99
267168
2022
ai đó phải suy nghĩ rất kĩ
04:41
about everymỗi detailchi tiết.
100
269190
2024
về tất cả mọi chi tiết.
04:43
Now, openmở spaceskhông gian in citiescác thành phố are opportunitiescơ hội.
101
271214
3946
Các không gian mở ở đô thị là cơ hội.
04:47
Yes, they are opportunitiescơ hội
for commercialthương mại investmentđầu tư,
102
275160
3804
Đúng, chúng là cơ hội
cho đầu tư thương mại,
04:50
but they are alsocũng thế opportunitiescơ hội for the commonchung good
103
278964
3569
nhưng chúng cũng là cơ hội
cho những điều tốt đẹp chung
04:54
of the citythành phố,
104
282533
1766
cho thành phố,
04:56
and those two goalsnhững mục tiêu are oftenthường xuyên
not alignedliên kết with one anotherkhác,
105
284299
3515
và hai mục tiêu đó thường trái ngược nhau,
04:59
and thereintrong đó liesdối trá the conflictcuộc xung đột.
106
287814
2609
và do đó gây ra mâu thuẫn.
05:02
The first opportunitycơ hội I had to fightchiến đấu
107
290423
2652
Lần đầu tiên tôi phải đấu tranh
05:05
for a great publiccông cộng openmở spacekhông gian was in the earlysớm 1980s,
108
293075
3162
cho một không gian công cộng
là ở đầu thập kỉ 80,
05:08
when I was leadingdẫn đầu a teamđội of plannersnhà quy hoạch
109
296237
2338
khi tôi đang là
trưởng nhóm các nhà quy hoạch
05:10
at a gigantickhổng lồ landfillbãi rác calledgọi là BatteryPin ParkCông viên CityThành phố
110
298575
3312
tại một bãi rác khổng lồ
tên Battery Park City
05:13
in lowerthấp hơn ManhattanManhattan on the HudsonHudson RiverSông.
111
301887
2613
ở Hạ Manhattan, cạnh dòng sông Hudson.
05:16
And this sandyCát wastelandđất hoang had lainkhác barrenvô sinh
112
304500
2814
Bãi cát cằn cỗi này đã bị bỏ hoang
05:19
for 10 yearsnăm,
113
307314
1450
trong 10 năm,
05:20
and we were told, unlesstrừ khi we foundtìm a developernhà phát triển
114
308764
2644
và chúng tôi biết
nếu không tìm được một nhà phát triển
05:23
in sixsáu monthstháng, it would go bankruptphá sản.
115
311408
2128
trong vòng 6 tháng, nó sẽ phá sản.
05:25
So we cameđã đến up with a radicalcăn bản,
116
313536
2001
Thế là chúng tôi nảy ra
một ý tưởng đột phá,
05:27
almosthầu hết insaneđiên ideaý kiến.
117
315537
2390
gần như điên rồ.
05:29
InsteadThay vào đó of buildingTòa nhà a parkcông viên
118
317927
1848
Thay vì xây một công viên
05:31
as a complementbổ sung to futureTương lai developmentphát triển,
119
319775
2508
để bù hao cho các sự phát triển sau này,
05:34
why don't we reverseđảo ngược that equationphương trình
120
322283
2085
sao không đảo ngược cách thức
05:36
and buildxây dựng a smallnhỏ bé but very high-qualitychất lượng cao
121
324368
3053
và xây trước một không gian công cộng
05:39
publiccông cộng openmở spacekhông gian first,
122
327421
1985
nhỏ nhưng cao cấp,
05:41
and see if that madethực hiện a differenceSự khác biệt.
123
329406
3006
và xem liệu nó có thay đổi được gì không.
05:44
So we only could affordđủ khả năng to buildxây dựng a two-blockhai khối sectionphần
124
332412
3698
Chúng tôi chỉ đủ ngân sách
để làm một phần nhỏ
05:48
of what would becometrở nên a mile-longdặm dài esplanadephòng không,
125
336110
3460
của con đường ven sông tương lai,
05:51
so whateverbất cứ điều gì we builtđược xây dựng had to be perfecthoàn hảo.
126
339570
2967
nên bất cứ thứ gì chúng tôi xây
đều phải hoàn hảo.
05:54
So just to make sure, I insistedkhăng khăng
127
342537
2996
Để chắc chắn, tôi đề nghị
05:57
that we buildxây dựng a mock-upMô hình
128
345533
2217
xây một mô hình
05:59
in woodgỗ, at scaletỉ lệ, of the railingLan can and the seabiển wallTường.
129
347750
3934
bằng gỗ, với tỉ lệ thật,
của ban công và bờ kè.
06:03
And when I satngồi down on that testthử nghiệm benchBăng ghế
130
351684
3024
Và khi tôi ngồi xuống chiếc ghế mô hình đó
06:06
with sandCát still swirlingxoáy all around me,
131
354708
3198
với các đám cát còn xoáy quanh,
06:09
the railingLan can hitđánh exactlychính xác at eyemắt levelcấp độ,
132
357906
3093
ban công đã đập ngay vào tầm mắt,
06:12
blockingchặn my viewlượt xem and ruiningphá hoại my experiencekinh nghiệm
133
360999
2991
che hết tầm nhìn và huỷ hoại trải nghiệm
06:15
at the water'snước edgecạnh.
134
363990
2130
tại bờ sông của tôi.
06:18
So you see, detailschi tiết really do make a differenceSự khác biệt.
135
366120
3307
Nên bạn thấy đó, các chi tiết
thật sự có thể tạo ra sự khác biệt.
06:21
But designthiết kế is not just how something looksnhìn,
136
369427
3931
Nhưng thiết kế không chỉ
liên quan đến vẻ ngoài,
06:25
it's how your bodythân hình feelscảm thấy on that seatghế in that spacekhông gian,
137
373358
5892
nó còn là cảm giác của cơ thể
khi bạn ngồi tại đó, trong không gian đó,
06:31
and I believe that successfulthành công designthiết kế always dependsphụ thuộc
138
379250
3140
và tôi tin rằng
một thiết kế thành công luôn dựa trên
06:34
on that very individualcá nhân experiencekinh nghiệm.
139
382390
3425
những trải nghiệm cá nhân ấy.
06:37
In this photohình chụp, everything looksnhìn very finishedđã kết thúc,
140
385815
4371
Trong tấm ảnh này,
mọi thứ đều trông tươm tất,
06:42
but that graniteđá hoa cương edgecạnh, those lightsđèn,
141
390186
2718
nhưng bờ đá granit đấy, các ngọn đèn này,
06:44
the back on that benchBăng ghế,
142
392904
1888
lưng tựa của băng ghế kia,
06:46
the treescây in plantingtrồng,
143
394792
1694
những hàng cây con,
06:48
and the manynhiều differentkhác nhau kindscác loại of placesnơi to sitngồi
144
396486
2603
và rất nhiều nơi khác nhau để ngồi
06:51
were all little battlescuộc chiến that turnedquay this projectdự án
145
399089
3182
đều là những cuộc đấu tranh nhỏ
để biến dự án này
06:54
into a placeđịa điểm that people wanted to be.
146
402271
4044
thành một nơi mọi người muốn đến.
06:58
Now, this provedchứng tỏ very valuablequý giá 20 yearsnăm latermột lát sau
147
406315
3835
Kết quả đáng giá của việc này
là 20 năm sau
07:02
when MichaelMichael BloombergBloomberg askedyêu cầu me to be
148
410150
2008
khi Michael Bloomberg đề cử tôi
07:04
his planninglập kế hoạch commissionerủy viên
149
412158
1582
làm uỷ viên ban quy hoạch
07:05
and put me in chargesạc điện of shapinghình thành
150
413740
1847
và cho tôi đảm nhiệm việc tạo diện mạo
07:07
the entiretoàn bộ citythành phố of NewMới YorkYork.
151
415587
2071
cho cả thành phố New York.
07:09
And he said to me on that very day,
152
417658
2099
Chính ngày hôm đó, ông ấy bảo tôi rằng
07:11
he said that NewMới YorkYork was projecteddự kiến
153
419757
2096
dân số thành phố New York dự kiến
07:13
to growlớn lên from eighttám to ninechín milliontriệu people.
154
421853
3057
sẽ tăng từ 8 lên 9 triệu người.
07:16
And he askedyêu cầu me,
155
424910
1530
Và ông ấy hỏi,
07:18
"So where are you going to put
156
426440
1843
“Vậy bà sẽ để
07:20
one milliontriệu additionalbổ sung NewMới YorkersYork?"
157
428283
2716
một triệu dân New York mới vào đâu?”
07:22
Well, I didn't have any ideaý kiến.
158
430999
2645
Thiệt tình là, tôi cũng không biết.
07:25
Now, you know that NewMới YorkYork does
159
433644
3039
Các bạn biết đấy,
New York đề cao việc thu hút dân nhập cư,
07:28
placeđịa điểm a highcao valuegiá trị on attractingthu hút immigrantsngười nhập cư,
160
436683
2698
07:31
so we were excitedbị kích thích about the prospectkhách hàng tiềm năng of growthsự phát triển,
161
439381
2920
nên chúng tôi hào hứng
về khả năng tăng trưởng này,
07:34
but honestlythành thật, where were we going to growlớn lên
162
442301
2879
nhưng thật tình,
chúng tôi sẽ phát triển ra đâu đây
07:37
in a citythành phố that was alreadyđã builtđược xây dựng out to its edgescạnh
163
445180
3394
trong một thành phố đã được
xây đến tận các ngóc ngách
07:40
and surroundedĐược bao quanh by waterNước?
164
448574
2800
và được bao bọc bởi sông?
07:43
How were we going to find housingnhà ở
165
451374
1602
Làm cách nào để tìm chỗ ở
07:44
for that manynhiều newMới NewMới YorkersYork?
166
452976
2298
cho quá nhiều dân New York mới như thế?
07:47
And if we couldn'tkhông thể spreadLan tràn out,
167
455274
1813
Và nếu không thể mở rộng diện tích,
07:49
which was probablycó lẽ a good thing,
168
457087
1814
có thể đó là điều tốt,
07:50
where could newMới housingnhà ở go?
169
458901
2819
thì các nơi ở mới sẽ được xây ở đâu?
07:53
And what about carsxe hơi?
170
461720
1633
Còn ô tô thì sao?
07:55
Our citythành phố couldn'tkhông thể possiblycó thể handlexử lý any more carsxe hơi.
171
463353
4112
Thành phố không thể chứa thêm
bất kì chiếc ô tô nào nữa.
07:59
So what were we going to do?
172
467465
2834
Vậy chúng tôi phải làm gì đây?
08:02
If we couldn'tkhông thể spreadLan tràn out, we had to go up.
173
470299
3977
Nếu không thể trải rộng thêm,
chúng tôi buộc phải lên cao.
08:06
And if we had to go up,
174
474276
1034
Và nếu phải lên cao,
08:07
we had to go up in placesnơi
175
475310
1782
chúng tôi cần lên cao tại những nơi
08:09
where you wouldn'tsẽ không need to ownsở hữu a carxe hơi.
176
477092
2009
mà con người sẽ không cần ô tô.
08:11
So that meantý nghĩa usingsử dụng one of our greatestvĩ đại nhất assetstài sản:
177
479101
2863
Chúng tôi sẽ dùng một trong
những cơ sở tốt nhất thành phố:
08:13
our transitquá cảnh systemhệ thống.
178
481964
2452
hệ thống trung chuyển.
08:16
But we had never before thought
179
484416
1573
Nhưng chúng tôi chưa bao giờ
08:17
of how we could make the mostphần lớn of it.
180
485989
2236
nghĩ đến cách để tận dụng triệt để nó.
08:20
So here was the answercâu trả lời to our puzzlecâu đố.
181
488225
3213
Và đây là đáp án cho vấn đề của chúng tôi.
08:23
If we were to channelkênh and redirectchuyển hướng
182
491438
3631
Nếu có thể quy hoạch các công trình mới
08:27
all newMới developmentphát triển around transitquá cảnh,
183
495069
2294
xung quanh hệ thống trung chuyển,
08:29
we could actuallythực ra handlexử lý that populationdân số increasetăng,
184
497363
3627
chúng tôi thật sự có thể
chịu được số dân mới,
08:32
we thought.
185
500990
1274
chúng tôi nghĩ.
08:34
And so here was the plankế hoạch,
186
502264
2558
Đây là kế hoạch
08:36
what we really neededcần to do:
187
504822
1648
cho những gì chúng tôi cần làm:
08:38
We neededcần to redolàm lại our zoningphân vùng --
188
506470
2848
Chúng tôi cần phân vùng lại —
08:41
and zoningphân vùng is the citythành phố planner'sPlanner của regulatoryquy định tooldụng cụ --
189
509318
3351
và phân vùng là công cụ thường ngày
của các nhà quy hoạch —
08:44
and basicallyvề cơ bản reshapethay đổi hình dáng the entiretoàn bộ citythành phố,
190
512669
3311
và cơ bản là quy hoạch lại toàn thành phố,
08:47
targetingnhắm mục tiêu where newMới developmentphát triển could go
191
515980
2145
nhắm vào các nơi
được phép xây công trình mới
08:50
and prohibitingcấm any developmentphát triển at all
192
518125
2191
và cấm mọi sự khai triển
08:52
in our car-orientedxe theo định hướng,
193
520316
1714
tại các khu phố nhiều ô tô,
08:54
suburban-stylevùng ngoại ô-phong cách neighborhoodskhu phố.
194
522030
2162
mang phong cách ngoại thành.
08:56
Well, this was an unbelievablykhông ngờ ambitioustham vọng ideaý kiến,
195
524192
3732
Đây là một ý tưởng quá đỗi tham vọng,
08:59
ambitioustham vọng because communitiescộng đồng
196
527924
2576
tham vọng vì kế hoạch này
09:02
had to approvephê duyệt those planscác kế hoạch.
197
530500
3615
cần được duyệt bởi các cộng đồng dân cư.
09:06
So how was I going to get this donelàm xong?
198
534115
3019
Vậy làm sao để
giải quyết việc này?
09:09
By listeningnghe. So I beganbắt đầu listeningnghe,
199
537134
2908
Lắng nghe.
Thế là tôi bắt đầu lắng nghe,
09:12
in factthực tế, thousandshàng nghìn of hoursgiờ of listeningnghe
200
540042
3354
thật sự, tôi đã phải lắng nghe hàng nghìn giờ
09:15
just to establishthành lập trustLòng tin.
201
543396
1818
chỉ để gây dựng lòng tin.
09:17
You know, communitiescộng đồng can tell
202
545214
2089
Bạn biết đó, các cộng đồng dân cư biết rõ
09:19
whetherliệu or not you understandhiểu không theirhọ neighborhoodskhu phố.
203
547303
2152
bạn hiểu khu phố của họ hay không.
09:21
It's not something you can just fakegiả mạo.
204
549455
3096
Đây không phải điều có thể giả vờ.
09:24
And so I beganbắt đầu walkingđi dạo.
205
552551
2706
Và tôi bắt đầu đi bộ.
09:27
I can't tell you how manynhiều blockskhối I walkedđi bộ,
206
555257
2320
Tôi không nhớ mình
đã đi qua bao nhiêu khu nhà,
09:29
in swelteringsweltering summersmùa hè, in freezingđóng băng wintersmùa đông,
207
557577
3409
trong các tháng hè oi bức,
trong những trời đông giá lạnh,
09:32
yearnăm after yearnăm,
208
560986
1830
năm này qua năm khác,
09:34
just so I could get to understandhiểu không
209
562816
2088
chỉ để hiểu được
09:36
the DNADNA of eachmỗi neighborhoodkhu vực lân cận
210
564904
2027
ADN của mỗi khu phố
09:38
and know what eachmỗi streetđường phố feltcảm thấy like.
211
566931
2575
và cảm giác của mỗi con đường.
09:41
I becameđã trở thành an incrediblyvô cùng geekyGeeky zoningphân vùng expertchuyên gia,
212
569506
3495
Tôi trở thành
một chuyên gia phân vùng siêu đẳng,
09:45
findingPhát hiện wayscách that zoningphân vùng could addressđịa chỉ nhà
213
573001
2069
Tôi tìm cách giải quyết
các lo ngại của người dân
09:47
communities'cộng đồng' concernslo ngại.
214
575070
2062
qua việc phân vùng này.
09:49
So little by little, neighborhoodkhu vực lân cận by neighborhoodkhu vực lân cận,
215
577132
2572
Từng chút một, từng con phố một,
09:51
blockkhối by blockkhối,
216
579704
1435
từng khu nhà một,
09:53
we beganbắt đầu to setbộ heightChiều cao limitsgiới hạn
217
581139
1873
chúng tôi bắt đầu đặt giới hạn độ cao
09:55
so that all newMới developmentphát triển
218
583012
1732
cho các công trình mới
09:56
would be predictablecó thể dự đoán được and nearở gần transitquá cảnh.
219
584744
3617
có thể dễ dàng hình dung
và gần hệ thống trung chuyển.
10:00
Over the coursekhóa học of 12 yearsnăm,
220
588361
1781
Sau 12 năm ròng rã,
10:02
we were ablecó thể to rezonerezone
221
590142
2469
chúng tôi đã phân vùng lại
10:04
124 neighborhoodskhu phố,
222
592611
2569
124 khu phố,
10:07
40 percentphần trăm of the citythành phố,
223
595180
2779
40 phần trăm của thành phố,
10:09
12,500 blockskhối, so that now,
224
597959
4539
12,500 khu nhà, để bây giờ,
10:14
90 percentphần trăm of all newMới developmentphát triển of NewMới YorkYork
225
602498
3237
90 phần trăm
các công trình mới tại New York
10:17
is withinbên trong a 10-minute-phút walkđi bộ of a subwayxe điện ngầm.
226
605735
2648
đều cách một trạm trung chuyển
10 phút đi bộ.
10:20
In other wordstừ ngữ, nobodykhông ai in those newMới buildingscác tòa nhà
227
608383
2650
Nói theo cách khác, dân cư ở đây
10:23
needsnhu cầu to ownsở hữu a carxe hơi.
228
611033
1876
không cần sở hữu ô tô.
10:24
Well, those rezoningsrezonings were exhaustingmệt mỏi
229
612909
4093
Phân vùng là công việc mệt mỏi
10:29
and enervatingenervating and importantquan trọng,
230
617002
3038
và hao tốn năng lượng và quan trọng,
10:32
but rezoningrezoning was never my missionsứ mệnh.
231
620040
2550
nhưng nó chưa bao giờ là nhiệm vụ của tôi.
10:34
You can't see zoningphân vùng and you can't feel zoningphân vùng.
232
622590
3491
Bạn không thấy được
và không cảm nhận được sự phân vùng.
10:38
My missionsứ mệnh was always to createtạo nên
233
626081
2088
Nhiệm vụ của tôi luôn là tạo ra
10:40
great publiccông cộng spaceskhông gian.
234
628169
1924
các không gian công cộng tuyệt vời.
10:42
So in the areaskhu vực where we zonedkhoanh vùng
for significantcó ý nghĩa developmentphát triển,
235
630093
3892
Ở các khu vực được quy hoạch
cho sự phát triển mạnh,
10:45
I was determinedxác định to createtạo nên placesnơi
236
633985
2191
tôi đã quyết tâm tạo ra những không gian
10:48
that would make a differenceSự khác biệt in people'sngười livescuộc sống.
237
636176
2694
có khả năng thay đổi đời sống
của dân cư nơi đó.
10:50
Here you see what was
238
638870
2086
Những gì các bạn đang thấy từng là
10:52
two milesdặm of abandonedbị bỏ rơi, degradedsuy thoái waterfrontbờ sông
239
640956
2424
2 dặm của một bờ sông xuống cấp, bỏ hoang
10:55
in the neighborhoodskhu phố of GreenpointGreenpoint
240
643380
1767
tại khu Greenpoint
10:57
and WilliamsburgWilliamsburg in BrooklynBrooklyn,
241
645147
1782
và Williamsburg ở Brooklyn,
10:58
impossibleKhông thể nào to get to and impossibleKhông thể nào to use.
242
646929
3560
không có đường để đến
và hoàn toàn vô dụng.
11:02
Now the zoningphân vùng here was massiveto lớn,
243
650489
2494
Việc quy hoạch ở đây cực kì lớn,
11:04
so I feltcảm thấy an obligationnghĩa vụ to createtạo nên
244
652983
3022
nên tôi cảm thấy mình có nghĩa vụ tạo ra
11:08
magnificenttráng lệ parkscông viên on these waterfrontswaterfronts,
245
656005
3025
những công viên thật đẹp ở ven sông,
11:11
and I spentđã bỏ ra an incredibleđáng kinh ngạc amountsố lượng of time
246
659030
2740
và tôi giành rất nhiều thời gian
11:13
on everymỗi squareQuảng trường inchinch of these planscác kế hoạch.
247
661770
3105
trên từng mét vuông của bản vẽ.
11:16
I wanted to make sure that there were
248
664875
2065
Tôi muốn đảm bảo rằng
11:18
tree-linedcây xanh pathslối đi from the uplandUpland to the waterNước,
249
666940
2539
các lối từ công viên ra bờ sông
sẽ phủ rợp bóng cây,
11:21
that there were treescây and plantingstrồng everywheremọi nơi,
250
669479
2411
rằng sẽ có cây cỏ và hoa lá ở mọi nơi,
11:23
and, of coursekhóa học, lots and lots of placesnơi to sitngồi.
251
671890
4188
và, dĩ nhiên, rất rất nhiều chỗ để ngồi.
11:28
HonestlyTrung thực, I had no ideaý kiến how it would turnxoay out.
252
676078
3370
Thật tình thì, tôi cũng không hình dung được nó sẽ như thế nào
11:31
I had to have faithđức tin.
253
679448
1625
Tôi phải có niềm tin.
11:33
But I put everything that I had studiedđã học and learnedđã học
254
681073
2963
Nhưng tôi đã đặt mọi thứ
mình đã học và nghiên cứu
11:36
into those planscác kế hoạch.
255
684036
1734
vào các bản vẽ này.
11:37
And then it openedmở ra,
256
685770
1660
Và rồi nó được khánh thành,
11:39
and I have to tell you, it was incredibleđáng kinh ngạc.
257
687430
3287
và tôi phải nói với bạn rằng,
nó ngoài sức tưởng tượng.
11:42
People cameđã đến from all over the citythành phố
258
690717
2085
Mọi người từ khắp nơi trên thành phố
11:44
to be in these parkscông viên.
259
692802
1657
đổ về những công viên này.
11:46
I know they changedđã thay đổi the livescuộc sống
of the people who livetrực tiếp there,
260
694459
3420
Tôi biết chúng đã thay đổi
đời sống của dân cư nơi đây,
11:49
but they alsocũng thế changedđã thay đổi NewMới Yorkers'York' wholetoàn thể imagehình ảnh
261
697879
2495
nhưng nó cũng thay đổi cách người New York
11:52
of theirhọ citythành phố.
262
700374
1776
nghĩ về thành phố của họ.
11:54
I oftenthường xuyên come down and watch people
263
702150
1579
Tôi hay đến đây và quan sát mọi người
11:55
get on this little ferryBến phà
264
703729
1516
leo lên chiếc phà nhỏ
11:57
that now runschạy betweengiữa the boroughscác quận,
265
705245
1978
nối giữa các khu vực của thành phố,
11:59
and I can't tell you why,
266
707223
1487
và tôi không biết vì sao,
12:00
but I'm completelyhoàn toàn moveddi chuyển
267
708710
1572
nhưng tôi hoàn toàn xúc động
12:02
by the factthực tế that people are usingsử dụng it
268
710282
2147
trước việc mọi người dùng chiếc phà này
12:04
as if it had always been there.
269
712429
2182
như thể nó đã ở đây từ trước đến giờ.
12:06
And here is a newMới parkcông viên in lowerthấp hơn ManhattanManhattan.
270
714611
3273
Còn đây là một công viên mới
ở Hạ Manhattan.
12:09
Now, the water'snước edgecạnh in lowerthấp hơn ManhattanManhattan
271
717884
2757
Bạn biết đấy, bờ sông của Hạ Manhattan
12:12
was a completehoàn thành messlộn xộn before 9/11.
272
720641
2933
từng là một đống bừa bộn
trước ngày 11 tháng 9.
12:15
WallBức tường StreetStreet was essentiallybản chất landlockedgiáp biển
273
723574
1915
Wall Street thực chất không giáp sông
12:17
because you couldn'tkhông thể get anywhereở đâu nearở gần this edgecạnh.
274
725489
2586
vì không có cách nào để đến bờ sông này.
12:20
And after 9/11, the citythành phố had very little controlđiều khiển.
275
728075
3834
Và sau sự kiện 11 tháng 9,
thành phố có rất ít kiểm soát.
12:23
But I thought if we wentđã đi
276
731909
1545
Nhưng tôi nghĩ nếu chúng tôi đến
12:25
to the LowerThấp hơn ManhattanManhattan DevelopmentPhát triển CorporationCông ty cổ phần
277
733454
2145
Tập Đoàn Phát Triển Hạ Manhattan
12:27
and got moneytiền bạc to reclaimđòi lại this two milesdặm
278
735599
2961
để mua lại 2 dặm
12:30
of degradedsuy thoái waterfrontbờ sông
279
738560
1796
của bờ sông xuống cấp này,
12:32
that it would have an enormousto lớn effecthiệu ứng
280
740356
1851
nó sẽ có ảnh hưởng rất lớn
12:34
on the rebuildingxây dựng lại of lowerthấp hơn ManhattanManhattan.
281
742207
2461
đến việc xây dựng lại Hạ Manhattan.
12:36
And it did.
282
744668
1180
Và y như rằng.
12:37
LowerThấp hơn ManhattanManhattan finallycuối cùng has a publiccông cộng waterfrontbờ sông
283
745848
3391
Hạ Manhattan cuối cùng
đã có bờ sông công cộng
12:41
on all threesố ba sideshai bên.
284
749239
2114
ở cả ba hướng.
12:43
I really love this parkcông viên.
285
751353
2384
Tôi thật sự yêu công viên này.
12:45
You know, railingstay vịn have to be highercao hơn now,
286
753737
2225
Bạn biết không,
ban công giờ buộc phải cao hơn,
12:47
so we put barquán ba seatingchỗ ngồi at the edgecạnh,
287
755962
2544
nên chúng tôi đặt các ghế cao ở rìa,
12:50
and you can get so closegần to the waterNước
288
758506
2112
bạn có thể đến gần mặt nước đến mức
12:52
you're practicallythực tế on it.
289
760618
1728
bạn thật sự ở trên nó.
12:54
And see how the railingLan can widensmở rộng
290
762346
1869
Và hãy để ý đến thiết kế rộng và phẳng
12:56
and flattenslàm phẳng out so you can layđặt nằm down
291
764215
1416
của tay vịn ban công để bạn có thể
12:57
your lunchBữa trưa or your laptopmáy tính xách tay.
292
765631
1882
đặt bữa trưa hoặc máy tính lên.
12:59
And I love when people come there
293
767513
1980
Và tôi yêu lúc con người đến đây
13:01
and look up and they say,
294
769493
1860
và nhìn lên và nói,
13:03
"WowWow, there's BrooklynBrooklyn, and it's so closegần."
295
771353
4027
“Wow, Brooklyn kìa, nó gần thật”.
13:07
So what's the tricklừa?
296
775380
2352
Vậy đâu là bí quyết?
13:09
How do you turnxoay a parkcông viên
297
777732
1809
Làm cách nào để biến một công viên
13:11
into a placeđịa điểm that people want to be?
298
779541
3166
thành một nơi mà con người muốn đến?
13:14
Well, it's up to you,
299
782707
2843
Thật ra, nó tuỳ thuộc vào bạn,
13:17
not as a citythành phố plannerlập kế hoạch but as a humanNhân loại beingđang.
300
785550
3365
không phải với tư cách một nhà quy hoạch,
mà với tư cách một con người.
13:20
You don't tap into your designthiết kế expertisechuyên môn.
301
788915
3400
Bạn đừng tập trung vào
chuyên môn thiết kế của mình.
13:24
You tap into your humanitynhân loại.
302
792315
3515
Mà hãy tập trung vào trái tim của mình.
13:27
I mean, would you want to go there?
303
795830
3326
Ý tôi là, bạn có muốn đến đó không?
13:31
Would you want to stayở lại there?
304
799156
1983
Bạn có muốn nán lại không?
13:33
Can you see into it and out of it?
305
801139
2138
Bạn có thể thấy nó
từ trong ra ngoài không?
13:35
Are there other people there?
306
803277
2252
Có người khác ở đó không?
13:37
Does it seemhình như greenmàu xanh lá and friendlythân thiện?
307
805529
2647
Nó có xanh và thân thiện không?
13:40
Can you find your very ownsở hữu seatghế?
308
808176
3238
Bạn có tìm thấy
chỗ ngồi riêng cho mình không?
13:43
Well now, all over NewMới YorkYork CityThành phố,
309
811414
3029
Bây giờ, khắp thành phố New York,
13:46
there are placesnơi where you can
310
814443
1504
có những nơi mà bạn có thể
13:47
find your very ownsở hữu seatghế.
311
815947
1854
tìm thấy chỗ ngồi riêng cho mình.
13:49
Where there used to be parkingbãi đỗ xe spaceskhông gian,
312
817801
2522
Những nơi từng là bãi đỗ xe
13:52
there are now pop-upcửa sổ bật lên cafesquán cà phê.
313
820323
2293
đã trở thành các quán cà phê vỉa hè.
13:54
Where BroadwaySân khấu Broadway trafficgiao thông used to runchạy,
314
822616
1978
Nơi từng là đường xe chạy của Broadway
13:56
there are now tablesnhững cái bàn and chairsnhieu cai ghe.
315
824594
1964
hiện nay đã có bàn và ghế.
13:58
Where 12 yearsnăm agotrước, sidewalkđường đi bộ
cafesquán cà phê were not allowedđược cho phép,
316
826558
3554
Nơi mà 12 năm trước
các quán cà phê vỉa hè bị cấm,
14:02
they are now everywheremọi nơi.
317
830112
1973
thì nay chúng ở khắp nơi.
14:04
But claimingtuyên bố these spaceskhông gian for publiccông cộng use
318
832085
2995
Nhưng để những nơi này
được sử dụng cho nhu cầu công cộng
14:07
was not simpleđơn giản,
319
835080
1139
không hề dễ,
14:08
and it's even harderkhó hơn to keep them that way.
320
836219
2662
và còn khó hơn để giữ chúng như thế.
14:10
So now I'm going to tell you a storycâu chuyện
321
838881
1689
Vậy bây giờ tôi sẽ kể cho bạn nghe
14:12
about a very unusualbất thường parkcông viên calledgọi là the HighCao LineDòng.
322
840570
4280
câu chuyện về một công viên rất lạ
tên là High Line.
14:16
The HighCao LineDòng was an elevatedcao railwayđường sắt.
323
844850
2054
High Line từng là một đường ray xe lủa trên cao.
14:18
(ApplauseVỗ tay)
324
846904
6631
(Vỗ tay)
14:25
The HighCao LineDòng was an elevatedcao railwayđường sắt
325
853535
2276
High Line từng là một đường ray xe lửa trên cao
14:27
that ranchạy throughxuyên qua threesố ba neighborhoodskhu phố
326
855811
1812
nối thông ba khu phố
14:29
on Manhattan'sManhattan WestWest SideBên,
327
857623
1870
ở Bờ Tây Manhattan,
14:31
and when the trainxe lửa stoppeddừng lại runningđang chạy,
328
859493
1745
và khi tàu hoả ngừng chạy,
14:33
it becameđã trở thành a self-seededtự hạt landscapephong cảnh,
329
861238
2156
đường ray trở thành một cảnh quan tự nhiên,
14:35
a kindloại of a gardenvườn in the skybầu trời.
330
863394
2607
như kiểu một khu vườn trên trời.
14:38
And when I saw it the first time,
331
866001
2149
Và lần đầu tiên nhìn thấy nó
14:40
honestlythành thật, when I wentđã đi up on that old viaductcầu cạn,
332
868150
2646
khi tôi leo lên đường ray cũ kĩ đó,
14:42
I fellrơi in love the way you fallngã in love with a personngười,
333
870796
2816
tôi đã say nắng
y như cách bạn say nắng một con người,
14:45
honestlythành thật.
334
873612
1227
đúng như vậy.
14:46
And when I was appointedbổ nhiệm,
335
874839
2121
Và khi được bổ nhiệm,
14:48
savingtiết kiệm the first two sectionsphần of the HighCao LineDòng
336
876960
2076
việc cứu hai phân khúc
của đường ray High Line khỏi sự phá dỡ
14:51
from demolitionMáy đục phá becameđã trở thành my first prioritysự ưu tiên
337
879036
3372
trở thành ưu tiên hàng đầu
14:54
and my mostphần lớn importantquan trọng projectdự án.
338
882408
2672
và cũng là dự án quan trọng nhất của tôi.
14:57
I knewbiết if there was a day that I didn't
339
885080
3268
Tôi biết rằng nếu tôi không dành đủ sự quan tâm cho High Line,
15:00
worrylo about the HighCao LineDòng, it would come down.
340
888348
3603
thì một ngày nào đó, nó sẽ bị phá bỏ.
15:03
And the HighCao LineDòng,
341
891951
1989
Và công viên High Line,
15:05
even thoughTuy nhiên it is widelyrộng rãi knownnổi tiếng now
342
893940
2460
dù được biết đến rộng rãi
15:08
and phenomenallyphi thường popularphổ biến,
343
896400
1819
và hết sức nổi tiếng,
15:10
it is the mostphần lớn contestedtranh cãi publiccông cộng spacekhông gian in the citythành phố.
344
898219
3904
lại là không gian công cộng
gây nhiều tranh cãi nhất trong thành phố.
15:14
You mightcó thể see a beautifulđẹp parkcông viên,
345
902123
2875
Bạn có thể nhìn thấy một công viên đẹp,
15:16
but not everyonetất cả mọi người does.
346
904998
2447
nhưng không phải ai cũng thấy điều đó.
15:19
You know, it's truethật, commercialthương mại interestssở thích
347
907445
2637
Bạn biết đó, các lợi ích thương mại
15:22
will always battlechiến đấu againstchống lại publiccông cộng spacekhông gian.
348
910082
3217
sẽ luôn chống lại
những không gian công cộng.
15:25
You mightcó thể say,
349
913299
1824
Bạn có thể nói,
15:27
"How wonderfulTuyệt vời it is that more than
350
915123
1570
“Thật tuyệt vời
15:28
fourbốn milliontriệu people come from all over the worldthế giới
351
916693
2431
khi có hơn bốn triệu người
trên khắp thế giới
15:31
to visitchuyến thăm the HighCao LineDòng."
352
919124
1647
đến thăm công viên High Line”.
15:32
Well, a developernhà phát triển seesnhìn just one thing: customerskhách hàng.
353
920771
4616
Vậy mà, một nhà phát triển chỉ thấy
một điều duy nhất: khách hàng.
15:37
Hey, why not take out those plantingstrồng
354
925387
2725
"Này, sao không dẹp các bụi cây đó đi
15:40
and have shopscửa hàng all alongdọc theo the HighCao LineDòng?
355
928112
2008
và thay bằng các cửa hàng dọc High Line?
15:42
Wouldn'tSẽ không that be terrificTuyệt vời
356
930120
1497
Điều này không tuyệt sao?
15:43
and won'tsẽ không it mean a lot more moneytiền bạc for the citythành phố?
357
931617
2535
Không phải nó sẽ mang lại nhiều tiền
hơn cho thành phố sao?"
15:46
Well no, it would not be terrificTuyệt vời.
358
934152
2492
Nhưng không, điều đó chẳng tuyệt vời chút nào.
15:48
It would be a malltrung tâm mua sắm, and not a parkcông viên.
359
936644
3299
High Line sẽ trở thành trung tâm mua sắm,
không phải công viên.
15:51
(ApplauseVỗ tay)
360
939943
7379
(Vỗ tay)
15:59
And you know what, it mightcó thể mean
361
947322
1508
Và bạn biết không, nó có thể
16:00
more moneytiền bạc for the citythành phố,
362
948830
2210
đem đến nhiều tiền hơn cho thành phố,
16:03
but a citythành phố has to take the long viewlượt xem,
363
951040
4049
nhưng một đô thị cần có tầm nhìn xa
16:07
the viewlượt xem for the commonchung good.
364
955089
2936
về những điều tốt đẹp cho cả một cộng đồng.
16:10
MostHầu hết recentlygần đây, the last sectionphần of the HighCao LineDòng,
365
958025
3715
Rất gần đây, phân khúc cùng của High Line,
16:13
the thirdthứ ba sectionphần of the HighCao LineDòng,
366
961740
1616
nhịp thứ ba của High Line,
nhịp chót của High Line,
16:15
the finalsau cùng sectionphần of the HighCao LineDòng,
367
963356
1570
16:16
has been pittedđọ sức againstchống lại developmentphát triển interestssở thích,
368
964926
2802
đã phải chống lại sự tranh giành
của các nhà phát triển,
16:19
where some of the city'scủa thành phố leadingdẫn đầu developersnhà phát triển
369
967728
2300
khi mà một số những người này
16:22
are buildingTòa nhà more than 17 milliontriệu squareQuảng trường feetđôi chân
370
970028
2682
đang thi công trên 1 triệu rưỡi mét vuông
16:24
at the HudsonHudson YardsMét.
371
972710
2300
tại Hudson Yards, gần ngay phân khúc này.
16:27
And they cameđã đến to me and proposedđề xuất
372
975010
1961
Họ đến gặp tôi và bảo rằng
16:28
that they "temporarilytạm thời disassembletháo rời"
373
976971
2559
họ “tạm thời tháo rời”
16:31
that thirdthứ ba and finalsau cùng sectionphần.
374
979530
2730
phân đoạn thứ ba, phân đoạn cuối cùng đó.
16:34
PerhapsCó lẽ the HighCao LineDòng didn't fitPhù hợp in
375
982260
2463
Có lẽ với họ, High Line không phù hợp
16:36
with theirhọ imagehình ảnh of a gleaminglấp lánh citythành phố of skyscrapersnhà chọc trời
376
984723
2887
với hình ảnh một đô thị
của các toà nhà chọc trời lấp lánh
16:39
on a hillđồi núi.
377
987610
1463
trên đồi.
16:41
PerhapsCó lẽ it was just in theirhọ way.
378
989073
2724
Có lẽ nó chỉ cản đường họ.
16:43
But in any casetrường hợp, it tooklấy ninechín monthstháng
379
991797
2488
Nhưng dù gì đi nữa, phải mất chín tháng
16:46
of nonstopNonstop dailyhằng ngày negotiationđàm phán
380
994285
2474
đàm phán liên tục mỗi ngày
16:48
to finallycuối cùng get the signedký kết agreementthỏa thuận
381
996759
2013
để kí được thoả thuận
16:50
to prohibitngăn cấm its demolitionMáy đục phá,
382
998772
2024
cấm việc đập bỏ phân đoạn này,
16:52
and that was only two yearsnăm agotrước.
383
1000796
3809
và điều này xảy ra chỉ hai năm trước thôi.
16:56
So you see, no mattervấn đề how popularphổ biến
384
1004605
2458
Bạn thấy đó, dù một không gian công cộng
16:59
and successfulthành công a publiccông cộng spacekhông gian mayTháng Năm be,
385
1007063
2836
có nổi tiếng và thành công đến mấy,
17:01
it can never be takenLấy for grantedđược cấp.
386
1009899
2416
đừng bao giờ cho rằng
đó là điều hiển nhiên.
17:04
PublicKhu vực spaceskhông gian always -- this is it savedđã lưu --
387
1012315
2581
Các không gian công cộng luôn —
hãy nhớ rằng —
17:06
publiccông cộng spaceskhông gian always need vigilantthận trọng championsvô địch,
388
1014896
3712
chúng luôn cần những những con người có tầm nhìn
17:10
not only to claimyêu cầu them at the outsetngay từ đầu for publiccông cộng use,
389
1018608
3700
trước hết là giành chúng
cho nhu cầu công cộng,
17:14
but to designthiết kế them for the people that use them,
390
1022308
3531
sau đó là thiết kế chúng
theo nhu cầu của cộng đồng,
17:17
then to maintainduy trì them to ensuređảm bảo
391
1025839
2031
bảo trì chúng để đảm bảo rằng
17:19
that they are for everyonetất cả mọi người,
392
1027870
1970
chúng giành cho mọi người,
17:21
that they are not violatedvi phạm, invadedxâm lược,
393
1029840
2413
và rằng chúng không bị vi phạm, xâm chiếm,
17:24
abandonedbị bỏ rơi or ignoredlàm ngơ.
394
1032253
2637
bỏ hoang, hoặc phớt lờ.
17:26
If there is any one lessonbài học
395
1034890
1644
Nếu có một điều
17:28
that I have learnedđã học in my life as a citythành phố plannerlập kế hoạch,
396
1036534
3152
mà tôi đã học được
với tư cách một nhà quy hoạch đô thị,
17:31
it is that publiccông cộng spaceskhông gian have powerquyền lực.
397
1039686
3760
thì đó là không gian công cộng
có sức mạnh.
17:35
It's not just the numbercon số of people usingsử dụng them,
398
1043446
3069
Sức mạnh này không chỉ được đo bằng
số người sử dụng chúng,
17:38
it's the even greaterlớn hơn numbercon số of people
399
1046515
1954
mà còn là con số lớn những người
17:40
who feel better about theirhọ citythành phố
400
1048469
2119
yêu quý thành phố của họ hơn
17:42
just knowingbiết that they are there.
401
1050588
3232
khi biết rằng chúng có ở đó.
17:45
PublicKhu vực spacekhông gian can changethay đổi how you livetrực tiếp in a citythành phố,
402
1053820
3472
Không gian công cộng có thể thay đổi
cách bạn sống tại một đô thị,
17:49
how you feel about a citythành phố,
403
1057292
2170
cách bạn cảm nhận về một đô thị,
17:51
whetherliệu you choosechọn one citythành phố over anotherkhác,
404
1059462
3288
việc bạn chọn đô thị này hay đô thị khác,
17:54
and publiccông cộng spacekhông gian is one of
the mostphần lớn importantquan trọng reasonslý do
405
1062750
2771
và nó cũng là một trong
những lí do quan trọng nhất
17:57
why you stayở lại in a citythành phố.
406
1065521
3121
khiến bạn sống trong một đô thị.
18:00
I believe that a successfulthành công citythành phố
407
1068642
2465
Tôi tin một đô thị thành công
18:03
is like a fabuloustuyệt vời partybuổi tiệc.
408
1071107
2621
cũng như một buổi tiệc vui nhộn.
18:05
People stayở lại because they are havingđang có a great time.
409
1073728
3905
Con người ở lại vì họ
có một thời gian tuyệt vời.
18:09
Thank you.
410
1077633
1943
Xin cảm ơn.
18:11
(ApplauseVỗ tay)
411
1079576
5953
(Vỗ tay)
18:17
Thank you. (ApplauseVỗ tay)
412
1085529
4630
Xin cảm ơn. (Vỗ tay)
Translated by Lien Bui
Reviewed by Nguyen Theanh

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Amanda Burden - Urban planner
As New York’s chief city planner under the Bloomberg administration, Amanda Burden led revitalization of some of the city's most familiar features -- from the High Line to the Brooklyn waterfront.

Why you should listen

With a keen eye for detail that extends to the most humble park bench -- and a gift for convincing developers and bureaucrats of her vision -- former New York City Planning Commissioner Amanda Burden rebuilt New York City.

Taking inspiration from her mentor, the influential urban theorist William H. “Holly” Whyte, Burden stepped out of the society pages (she's Babe Paley's daughter) and into a high-profile development career, which started with the planning and design of Battery Park and brought her to the Bloomberg administration. Her high design standards and flair for human-scale public spaces (as she told the Wall Street Journal, "You can actually change a city by a small stroke") ensures that her legacy will be an enduring element of New York’s urban landscape. Post-mayoralty, she is joining Mike Bloomberg's newly established global consultancy, Bloomberg Associates, as one of the founding Principals (along with Janette Sadik-Khan, former traffic commisioner).

More profile about the speaker
Amanda Burden | Speaker | TED.com