TEDGlobalLondon
Jon Ronson: When online shaming goes too far
Jon Ronson: Điều xảy ra khi đả kích trên mạng vượt tầm kiểm soát
Filmed:
Readability: 4.4
3,565,658 views
TRong một khoảng thời gian dài, Twitter là công cụ đem lại tiếng nói cho người thấp cổ bé họng... Nền mạng xã hội đã cho chúng ta cơ hội lên tiếng và chốn gla5i những bất công. Nhưng cũng trong công cuộc tìm lại công bằng, sự việc chuyển hướng khác. Trong bài diễn thuyết hùng hồn và mạnh mẽ này, Ronson diễn giải tại sao chúng ta thường có xu hướng hành xử như bầy đàn đả kích, và nhắc nhở ta rằng, đã đến lúc suy ngẫm cách ta tương tác với người khác trên mạng.
Jon Ronson - Writer, filmmaker
Jon Ronson is a writer and documentary filmmaker who dips into every flavor of madness, extremism and obsession. Full bio
Jon Ronson is a writer and documentary filmmaker who dips into every flavor of madness, extremism and obsession. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
In the early days of Twitter,
it was like a place of radical de-shaming.
it was like a place of radical de-shaming.
0
112
5327
Những ngày đầu, Twitter như
một nơi giải bày tâm sự thầm kín.
một nơi giải bày tâm sự thầm kín.
00:17
People would admit
shameful secrets about themselves,
shameful secrets about themselves,
1
5463
2948
Người dùng thổ lộ
những bí mật xấu hổ của mình,
những bí mật xấu hổ của mình,
00:20
and other people would say,
"Oh my God, I'm exactly the same."
"Oh my God, I'm exactly the same."
2
8435
4494
rồi những người khác sẽ thốt lên:
"Trời ơi, tôi cũng y hệt thế."
"Trời ơi, tôi cũng y hệt thế."
00:24
Voiceless people realized
that they had a voice,
that they had a voice,
3
12953
2802
Người thấp cổ bé họng
nhận ra họ cũng có tiếng nói,
nhận ra họ cũng có tiếng nói,
00:27
and it was powerful and eloquent.
4
15779
2955
tiếng nói mạnh mẽ và hùng hồn.
00:30
If a newspaper ran some racist
or homophobic column,
or homophobic column,
5
18758
4769
Nếu có tờ báo nào đăng bài
phân biệt chủng tộc, miệt thị đồng tính,
phân biệt chủng tộc, miệt thị đồng tính,
00:35
we realized we could do
something about it.
something about it.
6
23551
2391
chúng ta nhận ra mình
có thể làm điều gì đó.
có thể làm điều gì đó.
00:37
We could get them.
7
25966
1369
Ta có thể bắt bọn nhà báo chịu tội.
00:39
We could hit them with a weapon
that we understood but they didn't --
that we understood but they didn't --
8
27359
3452
Chúng ta có thể nện chúng bằng
thứ vũ khí mà chúng không thể hiểu được--
thứ vũ khí mà chúng không thể hiểu được--
00:42
a social media shaming.
9
30835
2175
phản kích bằng mạng xã hội.
00:45
Advertisers would withdraw
their advertising.
their advertising.
10
33744
2752
Nhà quảng cáo sẽ
thôi quảng cáo trên báo nọ.
thôi quảng cáo trên báo nọ.
00:48
When powerful people
misused their privilege,
misused their privilege,
11
36933
3010
Khi những người
có chức quyền lạm dụng quyền lực,
có chức quyền lạm dụng quyền lực,
ta sẽ bắt chúng trả giá.
00:51
we were going to get them.
12
39967
1663
00:54
This was like the
democratization of justice.
democratization of justice.
13
42312
2780
Giống như nền công lý dân chủ vậy
00:57
Hierarchies were being leveled out.
14
45116
2403
Địa vị, thứ bậc sẽ về thế cân bằng.
00:59
We were going to do things better.
15
47543
1998
Chúng ta sẽ sống
theo hướng tốt đẹp hơn.
theo hướng tốt đẹp hơn.
01:02
Soon after that, a disgraced
pop science writer called Jonah Lehrer --
pop science writer called Jonah Lehrer --
16
50755
4209
Không lâu sau đó,
một nhà báo khoa học tên Jonah Lehrer...
một nhà báo khoa học tên Jonah Lehrer...
01:06
he'd been caught plagiarizing
and faking quotes,
and faking quotes,
17
54988
3135
bị bắt vì tội đạo văn và
bịa đặt các lời trích dẫn,
bịa đặt các lời trích dẫn,
anh ta nói với tôi rằng
anh vô cùng xấu hổ và hối hận.
anh vô cùng xấu hổ và hối hận.
01:10
and he was drenched in shame
and regret, he told me.
and regret, he told me.
18
58147
3732
01:13
And he had the opportunity
19
61903
1491
Và anh ta có cơ hội
01:15
to publicly apologize
at a foundation lunch.
at a foundation lunch.
20
63418
3830
xin lỗi công khai
tại một bữa trưa tại tổ chức chủ quản.
tại một bữa trưa tại tổ chức chủ quản.
Đó sẽ là bài diễn văn
quan trọng nhất đời anh ta.
quan trọng nhất đời anh ta.
01:19
This was going to be the most
important speech of his life.
important speech of his life.
21
67272
2931
01:22
Maybe it would win him some salvation.
22
70227
2284
Nó có thể đem đến
ít nhiều sự cứu rỗi.
ít nhiều sự cứu rỗi.
01:25
He knew before he arrived
23
73114
1329
Trước khi đến
anh đã biết
anh đã biết
01:26
that the foundation was going to be
live-streaming his event,
live-streaming his event,
24
74467
3079
rằng sự kiện này sẽ
được phát sóng trực tiếp
được phát sóng trực tiếp
01:29
but what he didn't know
until he turned up,
until he turned up,
25
77570
2024
nhưng mãi đến khi lên sân khấu anh mới rõ,
01:31
was that they'd erected a giant screen
Twitter feed right next to his head.
Twitter feed right next to his head.
26
79618
4928
họ dựng một màn hình rộng
cập nhật Twitter ngay trên đầu anh.
cập nhật Twitter ngay trên đầu anh.
01:36
(Laughter)
27
84570
1492
(Cười)
01:38
Another one in a monitor screen
in his eye line.
in his eye line.
28
86086
2543
Và một màn hình khác
ngay trước tầm mắt anh ta.
ngay trước tầm mắt anh ta.
01:40
I don't think the foundation did this
because they were monstrous.
because they were monstrous.
29
88653
3436
Tôi không nghĩ tổ chức nọ
lại làm điều đó vì có ác ý.
lại làm điều đó vì có ác ý.
01:44
I think they were clueless:
I think this was a unique moment
I think this was a unique moment
30
92113
3154
Tôi nghĩ họ thật sự không biết.
Tôi nghĩ đó là khoảnh khắc chuyển mình
Tôi nghĩ đó là khoảnh khắc chuyển mình
01:47
when the beautiful naivety of Twitter
31
95291
2537
khi vẻ đẹp ngây thơ của Twitter
trở thành một thực tế
càng lúc càng khủng khiếp hơn.
càng lúc càng khủng khiếp hơn.
01:49
was hitting the increasingly
horrific reality.
horrific reality.
32
97852
3309
01:53
And here were some of the Tweets
that were cascading into his eye line,
that were cascading into his eye line,
33
101807
3353
Và đây là một trong những Tweets
chạy ra trước mắt anh ta,
chạy ra trước mắt anh ta,
01:57
as he was trying to apologize:
34
105184
1726
khi anh cố gắng để xin lỗi công chúng:
01:58
"Jonah Lehrer, boring us
into forgiving him."
into forgiving him."
35
106934
3262
"Jonah Lehrer, kẻ càm ràm
làm ta chán chết phải tha cho hắn."
làm ta chán chết phải tha cho hắn."
02:02
(Laughter)
36
110220
1075
(Cười)
02:03
And, "Jonah Lehrer has not proven
that he is capable of feeling shame."
that he is capable of feeling shame."
37
111319
4468
Và rồi, "Jonah Lehrer,
kẻ chưa có khả năng biết xấu hổ."
kẻ chưa có khả năng biết xấu hổ."
02:08
That one must have been written
by the best psychiatrist ever,
by the best psychiatrist ever,
38
116589
3691
Câu này hẳn được viết bởi
một bác sĩ tâm thần bậc nhất,
một bác sĩ tâm thần bậc nhất,
02:12
to know that about such
a tiny figure behind a lectern.
a tiny figure behind a lectern.
39
120304
3475
mới chẩn được bệnh từ hình dáng nhỏ xíu
sau bục diễn thuyết thế kia.
sau bục diễn thuyết thế kia.
02:16
And, "Jonah Lehrer is just
a frigging sociopath."
a frigging sociopath."
40
124135
3017
Và, "Jonah Lehrer
chỉ là thằng thần kinh."
chỉ là thằng thần kinh."
02:19
That last word is a very human thing
to do, to dehumanize the people we hurt.
to do, to dehumanize the people we hurt.
41
127874
5400
Câu cuối rất là đúng bản chất con người
khi hạ nhục nhân phẩm người khác.
khi hạ nhục nhân phẩm người khác.
02:25
It's because we want to destroy people
but not feel bad about it.
but not feel bad about it.
42
133298
4177
Bởi vì chúng ta muốn tiêu diệt ai đó
nhưng lại không muốn cảm thấy tội lỗi.
nhưng lại không muốn cảm thấy tội lỗi.
02:30
Imagine if this was an actual court,
43
138503
2448
Thử tưởng tượng nếu đây là
một phiên tòa thật sự,
một phiên tòa thật sự,
02:32
and the accused was in the dark,
begging for another chance,
begging for another chance,
44
140975
2826
và bị cáo ở trong bóng tối,
cầu xin thêm một cơ hội,
cầu xin thêm một cơ hội,
02:35
and the jury was yelling out,
45
143825
1741
thế mà bồi thẩm đoàn hét lên,
02:37
"Bored! Sociopath!"
46
145590
2687
"Đồ càm ràm! Đồ thần kinh!"
02:40
(Laughter)
47
148301
1141
(cười)
02:41
You know, when we watch
courtroom dramas, we tend to identify
courtroom dramas, we tend to identify
48
149466
3019
Khi chúng ta xem những bộ phim xử án,
chúng ta thường đồng cảm
chúng ta thường đồng cảm
02:44
with the kindhearted defense attorney,
49
152509
2971
với những luật sư biện hộ có tâm,
nhưng nếu ở vào vị trí đó,
chúng ta lại trở thành những quan tòa độc địa.
chúng ta lại trở thành những quan tòa độc địa.
02:47
but give us the power,
and we become like hanging judges.
and we become like hanging judges.
50
155504
3506
02:51
Power shifts fast.
51
159846
1973
Vị thế quyền lực
thay đổi rất nhanh.
thay đổi rất nhanh.
02:54
We were getting Jonah because he was
perceived to have misused his privilege,
perceived to have misused his privilege,
52
162284
4496
Chúng ta lên án Jonah vì anh ta
đã lạm dụng quyền báo chí,
đã lạm dụng quyền báo chí,
02:58
but Jonah was on the floor then,
and we were still kicking,
and we were still kicking,
53
166804
3283
nhưng khi Jonah đã quỳ sụp nhận lỗi,
chúng ta vẫn tiếp tục công kích,
chúng ta vẫn tiếp tục công kích,
rồi tự hả hê vì đã ra tay đánh gục anh ta.
03:02
and congratulating ourselves
for punching up.
for punching up.
54
170111
2782
03:05
And it began to feel weird and empty
when there wasn't a powerful person
when there wasn't a powerful person
55
173734
4199
Và điều đó bắt đầu trở nên kỳ quặc và vô nghĩa
khi chuyện không dừng ở
khi chuyện không dừng ở
việc bắt người lạm dụng chức quyền trả giá.
03:09
who had misused their privilege
that we could get.
that we could get.
56
177957
3018
03:13
A day without a shaming
began to feel like a day
began to feel like a day
57
181332
3302
Một ngày không có
đả kích giống như một ngày
đả kích giống như một ngày
03:16
picking fingernails and treading water.
58
184658
2927
chỉ ngồi không cậy móng tay vậy.
03:21
Let me tell you a story.
59
189387
1396
Để tôi kể các bạn nghe một câu chuyện.
03:23
It's about a woman called Justine Sacco.
60
191561
2421
Về người phụ nữ tên là Justine Sacco.
03:26
She was a PR woman from New York
with 170 Twitter followers,
with 170 Twitter followers,
61
194800
3944
Cô ấy là một nhân viên PR ở New York
có 170 người theo dõi trên Twitter,
có 170 người theo dõi trên Twitter,
03:30
and she'd Tweet little
acerbic jokes to them,
acerbic jokes to them,
62
198768
2956
cô hay Tweet mấy bài
bông đùa mỉa mai với họ,
bông đùa mỉa mai với họ,
03:33
like this one on a plane
from New York to London:
from New York to London:
63
201748
3623
kiểu như bài Tweet cô ấy đăng
trên máy bay từ New York đến London:
trên máy bay từ New York đến London:
03:37
[Weird German Dude: You're in first class.
It's 2014. Get some deodorant."
It's 2014. Get some deodorant."
64
205395
3511
"Cái gã người Đức kỳ cục!
Ngồi khoang hạng nhất lại không xài chất khử mùi?!"
Ngồi khoang hạng nhất lại không xài chất khử mùi?!"
03:40
-Inner monologue as inhale BO.
Thank god for pharmaceuticals.]
Thank god for pharmaceuticals.]
65
208930
3102
- Điều tôi nghĩ khi hít nước hoa.
Tạ ơn Chúa vì đã sinh ra chúng.]
Tạ ơn Chúa vì đã sinh ra chúng.]
03:44
So Justine chuckled to herself,
and pressed send, and got no replies,
and pressed send, and got no replies,
66
212056
3263
Justine tự cười, nhấn nút gửi,
và không hề có một reply nào,
và không hề có một reply nào,
và dâng trào nỗi buồn chúng ta đều hiểu
03:47
and felt that sad feeling that we all feel
67
215343
2061
khi Internet không tán thưởng
sự hài hước của chúng ta.
sự hài hước của chúng ta.
03:49
when the Internet doesn't
congratulate us for being funny.
congratulate us for being funny.
68
217428
3634
03:53
(Laughter)
69
221086
1171
(Cười)
03:54
Black silence when the Internet
doesn't talk back.
doesn't talk back.
70
222281
3123
Một sự im lặng đáng sợ khi
Internet không đáp lời.
Internet không đáp lời.
03:58
And then she got to Heathrow,
and she had a little time to spare
and she had a little time to spare
71
226039
3143
Và sau khi cô ấy đến Heathrow,
cô ấy có một ít thời gian rảnh
cô ấy có một ít thời gian rảnh
04:01
before her final leg, so she thought up
another funny little acerbic joke:
another funny little acerbic joke:
72
229206
4776
trước chặng bay cuối, cô ấy nghĩ ra
một câu chuyện châm biếm khác:
một câu chuyện châm biếm khác:
04:06
[Going to Africa. Hope I don't get AIDS.
Just kidding. I'm white!]
Just kidding. I'm white!]
73
234006
4322
[Trên đường đến Africa. Hy vọng tôi sẽ không
mắc AIDS. Giỡn thôi. Tôi là người da trắng mà!]
mắc AIDS. Giỡn thôi. Tôi là người da trắng mà!]
04:10
And she chuckled to herself, pressed send,
got on the plane, got no replies,
got on the plane, got no replies,
74
238352
6126
Cô ấy tự cười, nhấn gửi, lên máy bay,
không hề có hồi âm nào,
không hề có hồi âm nào,
04:16
turned off her phone, fell asleep,
75
244502
2583
tắt điện thoại, và ngủ,
04:19
woke up 11 hours later,
76
247109
1989
11 tiếng sau, cô thức dậy,
04:21
turned on her phone while the plane
was taxiing on the runway,
was taxiing on the runway,
77
249122
3594
bật điện thoại trong khi máy bay
đang chạy trên đường băng,
đang chạy trên đường băng,
và ngay lập tức nhận được
tin nhắn từ một người
tin nhắn từ một người
04:24
and straightaway there was
a message from somebody
a message from somebody
78
252740
2357
04:27
that she hadn't spoken
to since high school,
to since high school,
79
255121
2096
mà cô ấy đã không
nói chuyện từ hồi cấp 3,
nói chuyện từ hồi cấp 3,
04:29
that said, "I am so sorry
to see what's happening to you."
to see what's happening to you."
80
257241
4747
tin nhắn rằng:
"Rất tiếc vì những gì xảy ra với bạn."
"Rất tiếc vì những gì xảy ra với bạn."
04:35
And then another message
from a best friend,
from a best friend,
81
263012
2781
Và sau đó là một tin nhắn từ
một người bạn thân,
một người bạn thân,
04:37
"You need to call me right now.
82
265817
2014
"Cậu phải gọi tớ ngay.
04:39
You are the worldwide number one
trending topic on Twitter."
trending topic on Twitter."
83
267855
4013
Cậu đang là chủ đề bàn tán
hot nhất trên Twitter trên khắp thế giới"
hot nhất trên Twitter trên khắp thế giới"
04:43
(Laughter)
84
271892
1710
(Cười)
04:46
What had happened is that one
of her 170 followers had sent the Tweet
of her 170 followers had sent the Tweet
85
274254
3450
Điều đã xảy ra là một trong 170 người
theo dõi của cô ấy đã gửi Tweet
theo dõi của cô ấy đã gửi Tweet
04:49
to a Gawker journalist, and he
retweeted it to his 15,000 followers:
retweeted it to his 15,000 followers:
86
277728
4900
đến một nhà báo Gawker, và anh ta đã
retweet đến 15,000 người theo dõi của anh ta:
retweet đến 15,000 người theo dõi của anh ta:
04:55
[And now, a funny holiday joke
from IAC's PR boss]
from IAC's PR boss]
87
283506
2366
[XIn giới thiệu một câu đùa
mừng lễ từ sếp PR của IAC]
mừng lễ từ sếp PR của IAC]
04:57
And then it was like a bolt of lightning.
88
285896
1963
Từ đó, chuyện xảy ra như chớp.
04:59
A few weeks later, I talked
to the Gawker journalist.
to the Gawker journalist.
89
287883
2502
Vài tuần sau, tôi có dịp nói chuyện
với nhà báo của Gawker ấy.
với nhà báo của Gawker ấy.
05:02
I emailed him and asked him how it felt,
and he said, "It felt delicious."
and he said, "It felt delicious."
90
290409
3688
Tôi gửi email hỏi anh ta cảm thấy sao,
anh ta trả lời: "Tuyệt cú mèo!"
anh ta trả lời: "Tuyệt cú mèo!"
05:06
And then he said,
"But I'm sure she's fine."
"But I'm sure she's fine."
91
294121
2882
Anh ta nói tiếp,
"Nhưng tôi chắc rằng cô ấy sẽ ổn thôi"
"Nhưng tôi chắc rằng cô ấy sẽ ổn thôi"
05:09
But she wasn't fine,
because while she slept,
because while she slept,
92
297650
3111
Nhưng cô ấy không ổn chút nào cả,
bởi vì trong khi cô ấy ngủ,
bởi vì trong khi cô ấy ngủ,
05:12
Twitter took control of her life
and dismantled it piece by piece.
and dismantled it piece by piece.
93
300785
5484
Twitter đã nắm quyền điều khiển cuộc sống cô ấy
và xé tan nó thành từng mảnh.
và xé tan nó thành từng mảnh.
05:19
First there were the philanthropists:
94
307147
2395
Đầu tiên là những nhà nhân đạo:
05:21
[If @JustineSacco's unfortunate
words ... bother you,
words ... bother you,
95
309566
2482
["Nếu những lời không hay của
@JustineSacco... làm bạn phiền lòng,
@JustineSacco... làm bạn phiền lòng,
05:24
join me in supporting
@CARE's work in Africa.]
@CARE's work in Africa.]
96
312072
2147
hãy cùng tôi hỗ trợ
tổ chức @CARE tại Châu Phi.]
tổ chức @CARE tại Châu Phi.]
05:26
[In light of ... disgusting,
racist tweet, I'm donating to @care today]
racist tweet, I'm donating to @care today]
97
314243
3789
[Vì câu tweet phân biệt chủng tộc kinh khủng này,
hôm nay tôi sẽ quyên tiền cho @care]
hôm nay tôi sẽ quyên tiền cho @care]
Sau đó, chuyện càng tồi tệ hơn:
05:30
Then came the beyond horrified:
98
318056
1491
05:31
[... no words for that horribly disgusting
racist as fuck tweet from Justine Sacco.
racist as fuck tweet from Justine Sacco.
99
319571
4016
"Á khẩu với cái tweet kinh tởm
phân biệt chủng tộc của Justine Sacco.
phân biệt chủng tộc của Justine Sacco.
Tôi kinh tởm mụ ta."
05:35
I am beyond horrified.]
100
323611
1151
05:36
Was anybody on Twitter
that night? A few of you.
that night? A few of you.
101
324786
2253
Có ai ở đây dùng Twitter đêm hôm đó ko?
À, vài người.
À, vài người.
05:39
Did Justine's joke overwhelm
your Twitter feed the way it did mine?
your Twitter feed the way it did mine?
102
327063
3470
Câu đùa của Justine có làm Twitter feed
của bạn quá tải như của tôi không?
của bạn quá tải như của tôi không?
05:42
It did mine, and I thought
what everybody thought that night,
what everybody thought that night,
103
330557
2892
Và tôi nghĩ đến điều
mọi người nghĩ tối hôm đó,
mọi người nghĩ tối hôm đó,
05:45
which was, "Wow, somebody's screwed!
104
333473
3088
đó là: "Chà, có kẻ tiêu đời rồi!
05:48
Somebody's life is about to get terrible!"
105
336585
2340
Cuộc sống của một ai đó sắp trở nên tồi tệ!"
05:50
And I sat up in my bed,
106
338949
1308
Và tôi ngồi trên giường,
05:52
and I put the pillow behind my head,
107
340281
2924
kê gối sau đầu,
05:55
and then I thought, I'm not entirely sure
that joke was intended to be racist.
that joke was intended to be racist.
108
343229
5247
rồi tôi nghĩ, tôi không chắc rằng
câu nói đùa đó có ý phân biệt chủng tộc.
câu nói đùa đó có ý phân biệt chủng tộc.
06:00
Maybe instead of gleefully
flaunting her privilege,
flaunting her privilege,
109
348500
2762
Có thể thay vì tỏ ra vui mừng
vì đặc quyền của mình,
vì đặc quyền của mình,
06:03
she was mocking the gleeful
flaunting of privilege.
flaunting of privilege.
110
351286
2600
cô ấy mỉa mai sự
phô trương đặc quyền ấy.
phô trương đặc quyền ấy.
06:05
There's a comedy tradition of this,
111
353910
1813
Một kiểu hài hước truyền thống,
06:07
like South Park or Colbert
or Randy Newman.
or Randy Newman.
112
355747
3688
như phim South Park, hài Colbert
hay Randy Newman
hay Randy Newman
06:11
Maybe Justine Sacco's crime was not being
as good at it as Randy Newman.
as good at it as Randy Newman.
113
359459
4445
Có thể tội của Justine Sacco là đã
đùa giỏi như Randy Newman.
đùa giỏi như Randy Newman.
06:16
In fact, when I met Justine
a couple of weeks later in a bar,
a couple of weeks later in a bar,
114
364444
2920
Thực ra là, khi tôi gặp Justine
vài tuần sau đó lại quán bar,
vài tuần sau đó lại quán bar,
06:19
she was just crushed,
115
367388
2089
cô ấy thực sự suy sụp,
06:21
and I asked her to explain the joke,
116
369501
1949
tôi nói cô ấy giải thích về câu nói đùa,
06:23
and she said, "Living in America
puts us in a bit of a bubble
puts us in a bit of a bubble
117
371474
3635
cô ấy nói, "Người dân Mỹ
do quá sung sướng đâm ra có chút ảo tưởng
do quá sung sướng đâm ra có chút ảo tưởng
06:27
when it comes to what is going on
in the Third World.
in the Third World.
118
375133
2494
về những gì diễn ra ở Châu Phi.
Ý tôi là mỉa mai về cái ảo tưởng đó."
06:29
I was making of fun of that bubble."
119
377651
2197
06:32
You know, another woman on Twitter that
night, a New Statesman writer Helen Lewis,
night, a New Statesman writer Helen Lewis,
120
380848
3886
Một phụ nữ khác trên Twitter tối hôm đó,
Helen Lewis từ báo New Statesman.
Helen Lewis từ báo New Statesman.
06:36
she reviewed my book on public shaming
and wrote that she Tweeted that night,
and wrote that she Tweeted that night,
121
384758
3648
Cô ấy đã duyệt cuốn sách của tôi về sự hổ thẹn
công khai và viết rằng: tối hôm đó, cô ấy đã tweet:
công khai và viết rằng: tối hôm đó, cô ấy đã tweet:
06:40
"I'm not sure that her joke
was intended to be racist,"
was intended to be racist,"
122
388430
3290
"Tôi không chắc câu nói đùa ấy
có ý phân biệt chủng tộc,"
có ý phân biệt chủng tộc,"
06:43
and she said straightaway she got
a fury of Tweets saying,
a fury of Tweets saying,
123
391744
2739
và cô ấy lập tức nhận được
những dòng Tweet đầy phẫn nộ,
những dòng Tweet đầy phẫn nộ,
06:46
"Well, you're just
a privileged bitch, too."
a privileged bitch, too."
124
394507
2453
"Ờ thì cô cũng chỉ là một con khốn
giống thế thôi."
giống thế thôi."
06:48
And so to her shame, she wrote,
125
396984
2236
Cảm thấy xấu hổ từ đó,
06:51
she shut up and watched
as Justine's life got torn apart.
as Justine's life got torn apart.
126
399244
4532
cô ấy không dám nói gì nữa,
lặng nhìn cuộc sống của Justine bị xâu xé.
lặng nhìn cuộc sống của Justine bị xâu xé.
06:57
It started to get darker:
127
405697
1809
Mọi chuyện bắt đầu tồi tệ hơn:
06:59
[Everyone go report
this cunt @JustineSacco]
this cunt @JustineSacco]
128
407530
2910
[Mọi người hãy đi kiện ả
@JustineSacco đi.]
@JustineSacco đi.]
07:02
Then came the calls for her to be fired.
129
410464
2586
Sau đó là những cuộc vận động
đòi sa thải cô ấy.
đòi sa thải cô ấy.
07:05
[Good luck with the job hunt
in the new year. #GettingFired]
in the new year. #GettingFired]
130
413074
2872
[Chúc mụ năm mới
tìm việc may mắn nhé. #SaThải]
tìm việc may mắn nhé. #SaThải]
07:07
Thousands of people around the world
131
415970
1735
Hàng ngàn người trên thế giới
07:09
decided it was their duty
to get her fired.
to get her fired.
132
417729
3527
cho rằng làm cho cô ấy mất việc
là nghĩa vụ của họ.
là nghĩa vụ của họ.
07:13
[@JustineSacco last tweet
of your career. #SorryNotSorry
of your career. #SorryNotSorry
133
421280
3170
[@JustineSacco tweet cuối cùng trong
sự nghiệp của cô ta. #XinLỗiKhôngQuanTâm]
sự nghiệp của cô ta. #XinLỗiKhôngQuanTâm]
07:17
Corporations got involved,
hoping to sell their products
hoping to sell their products
134
425162
3175
Các công ty nhảy vào, hy vọng
có thể kiếm chác
có thể kiếm chác
07:20
on the back of Justine's annihilation:
135
428361
2357
nhờ vào cuộc thanh toán Justine:
07:22
[Next time you plan to tweet something
stupid before you take off,
stupid before you take off,
136
430742
3217
[Lần tới nếu bạn định tweet
điều gì ngu ngốc trước khi bay,
điều gì ngu ngốc trước khi bay,
07:25
make sure you are getting
on a @Gogo flight!]
on a @Gogo flight!]
137
433983
2151
hãy chắc rằng
bạn đang trên chuyến @Gogo]
bạn đang trên chuyến @Gogo]
07:28
(Laughter)
138
436158
2406
(Cười)
07:30
A lot of companies were making
good money that night.
good money that night.
139
438588
2606
Nhiều công ty kiếm được
bộn tiền vào tối hôm đó.
bộn tiền vào tối hôm đó.
07:33
You know, Justine's name was normally
Googled 40 times a month.
Googled 40 times a month.
140
441218
3917
Tên của Justine thông thường
được tìm trên Google 40 lần một tháng.
được tìm trên Google 40 lần một tháng.
07:37
That month, between December the 20th
and the end of December,
and the end of December,
141
445159
3328
Nhưng vào tháng đó,
giữa ngày 20 đến cuối tháng 12,
giữa ngày 20 đến cuối tháng 12,
07:40
her name was Googled 1,220,000 times.
142
448511
4753
tên cô ấy đã được tìm đến 1,220,000 lần.
07:45
And one Internet economist told me
that that meant that Google made
that that meant that Google made
143
453893
3525
Một nhà kinh tế học mạng nói với tôi
điều này có nghĩa Google kiếm được
điều này có nghĩa Google kiếm được
07:49
somewhere between 120,000 dollars
and 468,000 dollars
and 468,000 dollars
144
457442
5010
khoảng 120,000 đôla đến 468,000 đôla
07:54
from Justine's annihilation, whereas
those of us doing the actual shaming --
those of us doing the actual shaming --
145
462476
4066
từ cuộc thanh toán Justine, trong khi
những ai thực sự ra hành xử Justine...
những ai thực sự ra hành xử Justine...
chả kiếm được đồng nào.
07:58
we got nothing.
146
466566
1154
07:59
(Laughter)
147
467744
1000
(Cười)
08:00
We were like unpaid
shaming interns for Google.
shaming interns for Google.
148
468768
3450
Chúng ta giống như là những thực tập viên
chỉ trích không công Google
chỉ trích không công Google
08:04
(Laughter)
149
472242
3287
(Cười)
08:07
And then came the trolls:
150
475553
2396
Sau đó là một số câu đùa ăn theo:
08:09
[I'm actually kind of hoping
Justine Sacco gets aids? lol]
Justine Sacco gets aids? lol]
151
477973
2731
"Tôi đang mong
Justine Sacco mắc AIDS đây? Hê hê"
Justine Sacco mắc AIDS đây? Hê hê"
08:12
Somebody else on that wrote,
152
480728
1406
Một số khác viết,
08:14
"Somebody HIV-positive should rape
this bitch and then we'll find out
this bitch and then we'll find out
153
482158
3249
"Ai đó mắc AIDS nên hiếp con khốn
này và sau đó ta sẽ biết ngay
này và sau đó ta sẽ biết ngay
08:17
if her skin color protects her from AIDS."
154
485431
2079
liệu màu da có bảo vệ nó
khỏi AIDS không."
khỏi AIDS không."
08:19
And that person got a free pass.
155
487534
2579
Kẻ này lại không bị chỉ trích tí gì.
Chẳng ai lên án người này cả.
08:22
Nobody went after that person.
156
490137
2087
08:24
We were all so excited
about destroying Justine,
about destroying Justine,
157
492248
2635
Chúng ta đều quá phấn khích
với việc tiêu diệt Justine,
với việc tiêu diệt Justine,
08:26
and our shaming brains
are so simple-minded,
are so simple-minded,
158
494907
2627
và bộ não đả kích của chúng ta
ấy quá đơn giản,
ấy quá đơn giản,
08:29
that we couldn't also handle
destroying somebody
destroying somebody
159
497558
2385
đến nỗi chúng ta không thể tiêu diệt gã
08:31
who was inappropriately
destroying Justine.
destroying Justine.
160
499967
2937
đang đả kích
Justine một cách bất nhân như thế.
Justine một cách bất nhân như thế.
08:35
Justine was really uniting
a lot of disparate groups that night,
a lot of disparate groups that night,
161
503695
3528
Justine thật sự đã tụ họp được rất nhiều
nhóm hỗn hợp vào tối hôm đó,
nhóm hỗn hợp vào tối hôm đó,
08:39
from philanthropists to "rape the bitch."
162
507247
2936
từ những người nhân đạo
cho đến kẻ ''hiếp con khốn đó''.
cho đến kẻ ''hiếp con khốn đó''.
08:42
[@JustineSacco I hope you get fired!
You demented bitch...
You demented bitch...
163
510667
3839
"@JustineSacco Tao cầu cho mày bị sa thải!
Mày đúng là một con mụ xấu xa.
Mày đúng là một con mụ xấu xa.
08:46
Just let the world know you're planning
to ride bare back while in Africa.]
to ride bare back while in Africa.]
164
514530
3588
Lo mà tính chuyện cưỡi bò
thay vì máy bay về nhà đi là vừa."
thay vì máy bay về nhà đi là vừa."
08:50
Women always have it worse than men.
165
518142
2025
Phụ nữ luôn luôn bị đối xử tệ hơn đàn ông.
08:52
When a man gets shamed, it's,
"I'm going to get you fired."
"I'm going to get you fired."
166
520191
3101
Khi đàn ông làm điều xấu hổ, thì,
"Tôi sẽ khiến anh bị đuổi việc"
"Tôi sẽ khiến anh bị đuổi việc"
08:55
When a woman gets shamed, it's,
167
523316
1698
Khi đó là phụ nữ, thì,
08:57
"I'm going to get you fired
and raped and cut out your uterus."
and raped and cut out your uterus."
168
525038
4881
"Tao sẽ làm cho mày bị sa thải,
bị hiếp, và bị cắt tử cung."
bị hiếp, và bị cắt tử cung."
09:01
And then Justine's employers got involved:
169
529943
2409
Sau đó đến lượt cấp trên
của Justine vào cuộc :
của Justine vào cuộc :
09:04
[IAC on @JustineSacco tweet: This is an
outrageous, offensive comment.
outrageous, offensive comment.
170
532376
3306
[IAC về tweet của @JustineSacco:
Đây là một bình luận có tính xúc phạm nặng.
Đây là một bình luận có tính xúc phạm nặng.
Nhân viên này hiện đang trên
chuyến bay quốc tế ngoài phạm vi liên lạc.]
chuyến bay quốc tế ngoài phạm vi liên lạc.]
09:07
Employee in question currently
unreachable on an intl flight.]
unreachable on an intl flight.]
171
535706
2974
Đó là lúc sự giận dữ
chuyển sang phấn khích:
chuyển sang phấn khích:
09:10
And that's when the anger
turned to excitement:
turned to excitement:
172
538704
2198
09:12
[All I want for Christmas is to see
@JustineSacco's face when her plane lands
@JustineSacco's face when her plane lands
173
540926
3622
"3Điều tôi muốn trong Giáng Sinh này là
nhìn thấy mặt @JustineSacco khi máy bay đáp
nhìn thấy mặt @JustineSacco khi máy bay đáp
và kiểm tra hộp thư/thư thoại
của cô ta. #bịsathải"
của cô ta. #bịsathải"
09:16
and she checks
her inbox/voicemail. #fired]
her inbox/voicemail. #fired]
174
544572
2001
09:18
[Oh man, @justinesacco
is going to have the most painful
is going to have the most painful
175
546597
2691
"Ôi trời, @justinesacco sẽ có
giây phút
giây phút
09:21
phone-turning-on moment ever
when her plane lands.]
when her plane lands.]
176
549312
2399
bật-điện-thoại đau nhất
trong đời khi máy bay đáp."
trong đời khi máy bay đáp."
09:23
[We are about to watch this @JustineSacco
bitch get fired. In REAL time.
bitch get fired. In REAL time.
177
551735
3416
"Chúng ta sắp sửa được xem mụ
@JustineSacco bị sa thải. TRỰC TIẾP.
@JustineSacco bị sa thải. TRỰC TIẾP.
09:27
Before she even KNOWS
she's getting fired.]
she's getting fired.]
178
555175
2024
Trước cả khi mụ ta BIẾT mình bị sa thải."
09:29
What we had was
a delightful narrative arc.
a delightful narrative arc.
179
557223
2013
Cái chúng ta có là một mạch truyện thú vị.
09:31
We knew something that Justine didn't.
180
559260
1825
Chúng ta biết điều Justine không biết.
09:33
Can you think of anything
less judicial than this?
less judicial than this?
181
561109
2341
Các bạn nghĩ điều gì
ít công bằng hơn thế?
ít công bằng hơn thế?
09:35
Justine was asleep on a plane
and unable to explain herself,
and unable to explain herself,
182
563474
2877
Justine đang ngủ trên máy bay
và không thể tự bào chữa được,
và không thể tự bào chữa được,
09:38
and her inability was
a huge part of the hilarity.
a huge part of the hilarity.
183
566375
3563
và sự bất lực của cô ấy là một phần
quan trọng của trò cười.
quan trọng của trò cười.
09:42
On Twitter that night, we were
like toddlers crawling towards a gun.
like toddlers crawling towards a gun.
184
570529
4388
Trên Twitter tối hôm đó, chúng ta như
những đứa trẻ con bò về phía cây súng.
những đứa trẻ con bò về phía cây súng.
09:47
Somebody worked out exactly
which plane she was on, so they linked
which plane she was on, so they linked
185
575660
3134
Một người nào đó tìm ra được
chuyến bay của cô ấy, và họ kết nối
chuyến bay của cô ấy, và họ kết nối
09:50
to a flight tracker website.
186
578818
2099
đến trang web theo dõi chuyến bay.
09:52
[British Airways Flight 43
On-time - arrives in 1 hour 34 minutes]
On-time - arrives in 1 hour 34 minutes]
187
580941
3112
[Chuyến bay hãng British Airways 43.
Đến trong vòng 1h 34 phút]
Đến trong vòng 1h 34 phút]
09:56
A hashtag began trending worldwide:
188
584077
2455
Một hashtag đã trở thành xu thế toàn cầu:
09:58
# hasJustineLandedYet?
189
586556
2602
#JustineĐãĐápChưa?
10:01
[It is kinda wild
to see someone self-destruct
to see someone self-destruct
190
589182
2166
"Chứng kiến một người tự hủy hoại mình
10:03
without them even being aware of it.
#hasJustineLandedYet]
#hasJustineLandedYet]
191
591372
2723
mà họ thậm chí không hề hay biết
#JustineĐãĐápChưa?]
#JustineĐãĐápChưa?]
10:06
[Seriously. I just want to go home
to go to bed, but everyone at the bar
to go to bed, but everyone at the bar
192
594119
3394
"Thiệt tình. Tôi chỉ muốn về nhà và
đi ngủ, nhưng mọi người ở bar
đi ngủ, nhưng mọi người ở bar
10:09
is SO into #HasJustineLandedYet.
Can't look away. Can't leave.]
Can't look away. Can't leave.]
193
597537
2960
cứ say sưa #JustineĐã ĐápChưa.
Chẳng thể quay đi. Chẳng thể về."
Chẳng thể quay đi. Chẳng thể về."
10:12
[#HasJustineLandedYet may be the best
thing to happen to my Friday night.]
thing to happen to my Friday night.]
194
600521
3486
"#JustineĐãĐápChưa có lẽ là thứ
tuyệt nhất trong tối thứ sáu của tôi"
tuyệt nhất trong tối thứ sáu của tôi"
10:16
[Is no one in Cape Town going
to the airport to tweet her arrival?
to the airport to tweet her arrival?
195
604031
3103
"Có ai ở Cape Town đến sân bay
để tweet khi cô ta tới ko?
để tweet khi cô ta tới ko?
10:19
Come on, twitter! I'd like pictures]
196
607158
1719
Nào, các bạn hữu twitter!
Tớ muốn có hình."
Tớ muốn có hình."
10:20
And guess what? Yes there was.
197
608901
1516
Bạn đoán xem? Có hình đấy.
"@JustineSacco đã đáp xuống
sân bay quốc tế Cape Town.
sân bay quốc tế Cape Town.
10:22
[@JustineSacco HAS in fact landed
at Cape Town international.
at Cape Town international.
198
610441
2866
10:25
And if you want to know
what it looks like to discover
what it looks like to discover
199
613331
2532
Và nếu bạn muốn biết
nó như thế nào khi phát hiện
nó như thế nào khi phát hiện
10:27
that you've just been torn to shreds
because of a misconstrued liberal joke,
because of a misconstrued liberal joke,
200
615887
3575
cuộc sống của bạn tan nát chỉ vì
một câu nói đùa bị hiểu sai,
một câu nói đùa bị hiểu sai,
10:31
not by trolls, but by nice people like us,
201
619486
2008
không phải bởi những kẻ xấu tính,
mà bởi những người tốt như chúng ta,
mà bởi những người tốt như chúng ta,
10:33
this is what it looks like:
202
621518
1546
thì nó đây:
10:35
[... She's decided to wear
sunnies as a disguise.]
sunnies as a disguise.]
203
623088
2654
"... Cô ta đeo kính mát ngụy trang"
10:37
So why did we do it?
204
625766
1453
Tại sao chúng ta lại làm vậy?
10:39
I think some people were genuinely upset,
205
627933
2901
Tôi nghĩ một số người thật sự buồn,
10:42
but I think for other people,
206
630858
1428
nhưng tôi nghĩ về những người khác,
10:44
it's because Twitter is basically
a mutual approval machine.
a mutual approval machine.
207
632310
3023
đó là bởi vì Twitter cơ bản là một cỗ máy
tán thành lẫn nhau.
tán thành lẫn nhau.
10:47
We surround ourselves with people
who feel the same way we do,
who feel the same way we do,
208
635357
2919
Chúng ta bị bao quanh bởi
những người có cùng cảm nhận,
những người có cùng cảm nhận,
10:50
and we approve each other,
209
638300
1263
chúng ta ủng hộ nhau,
10:51
and that's a really good feeling.
210
639587
1651
và cảm giác đó thật tuyệt.
10:53
And if somebody gets in the way,
we screen them out.
we screen them out.
211
641262
2648
Nếu có ai đó không cùng ý kiến,
chúng ta gạt bỏ họ
chúng ta gạt bỏ họ
10:55
And do you know what
that's the opposite of?
that's the opposite of?
212
643934
2087
Và bạn biết điều đó đi
ngược lại với điều gì ko?
ngược lại với điều gì ko?
10:58
It's the opposite of democracy.
213
646045
1741
Đó là điều đi ngược với dân chủ.
11:00
We wanted to show that we cared
about people dying of AIDS in Africa.
about people dying of AIDS in Africa.
214
648336
3997
Chúng ta muốn tỏ ra quan tâm đến
những người chết vì AIDS ở Châu Phi
những người chết vì AIDS ở Châu Phi
11:04
Our desire to be seen to be compassionate
is what led us to commit
is what led us to commit
215
652357
4007
Lòng trắc ẩn của chúng ta
lại là điều dẫn chúng ta đến
lại là điều dẫn chúng ta đến
hành động tàn nhẫn này.
11:08
this profoundly un-compassionate act.
216
656388
3045
11:11
As Meghan O'Gieblyn wrote
in the Boston Review,
in the Boston Review,
217
659887
2530
Như Meghan O'Gieblyn đã viết
trên tờ Boston Review,
trên tờ Boston Review,
11:14
"This isn't social justice.
It's a cathartic alternative."
It's a cathartic alternative."
218
662441
4411
"Đây không phải là công bằng xã hội.
Đây là giận cá chém thớt."
Đây là giận cá chém thớt."
11:19
For the past three years,
219
667686
1199
Trong 3 năm qua,
11:20
I've been going around the world
meeting people like Justine Sacco --
meeting people like Justine Sacco --
220
668909
3278
Tôi đã đi khắp thế giới gặp gỡ
những người như Justine Sacco --
những người như Justine Sacco --
11:24
and believe me, there's a lot
of people like Justine Sacco.
of people like Justine Sacco.
221
672211
2784
và tin tôi đi, có rất nhiều
người như cô ấy.
người như cô ấy.
11:27
There's more every day.
222
675019
1706
Và ngày càng nhiều.
11:28
And we want to think they're fine,
but they're not fine.
but they're not fine.
223
676749
3292
Chúng ta muốn nghĩ rằng họ ổn,
nhưng sự thật là họ không ổn.
nhưng sự thật là họ không ổn.
11:32
The people I met were mangled.
224
680065
2135
Những người tôi gặp bị tổn thương nặng nề.
11:34
They talked to me about depression,
225
682224
1841
Họ kể tôi nghe về căn bệnh trầm cảm,
lo lắng, mất ngủ và ý nghĩ tự vẫn.
11:36
and anxiety and insomnia
and suicidal thoughts.
and suicidal thoughts.
226
684089
3916
11:40
One woman I talked to,
who also told a joke that landed badly,
who also told a joke that landed badly,
227
688029
4739
Một người phụ nữ tôi trò chuyện,
người cũng từng nói đùa tệ như thế,
người cũng từng nói đùa tệ như thế,
11:44
she stayed home for a year and a half.
228
692792
2214
cô ấy đã nhốt mình trong nhà
suốt 1 năm rưỡi.
suốt 1 năm rưỡi.
11:47
Before that, she worked with adults
with learning difficulties,
with learning difficulties,
229
695427
4442
Trước đó, cô ấy giúp cho những người
trưởng thành gặp khó khăn trong việc học,
trưởng thành gặp khó khăn trong việc học,
11:51
and was apparently really good at her job.
230
699893
2438
và rõ ràng là cô ấy làm việc rất tốt.
11:55
Justine was fired, of course,
because social media demanded it.
because social media demanded it.
231
703306
3869
Justine bị sa thải, tất nhiên,
bởi mạng xã hội yêu cầu thế.
bởi mạng xã hội yêu cầu thế.
11:59
But it was worse than that.
232
707607
1744
Nhưng còn có điều tồi tệ hơn thế.
12:01
She was losing herself.
233
709375
1959
Cô ấy đánh mất chính mình.
12:03
She was waking up in the middle
of the night, forgetting who she was.
of the night, forgetting who she was.
234
711358
4060
Cô ấy thức dậy nửa đêm,
quên mất mình là ai.
quên mất mình là ai.
12:08
She was got because she was perceived
to have misused her privilege.
to have misused her privilege.
235
716079
3956
Cô ấy bị tóm là vì người ta nghĩ cô ấy
đã lạm dụng đặc quyền của mình
đã lạm dụng đặc quyền của mình
12:12
And of course, that's a much better thing
to get people for than the things
to get people for than the things
236
720059
3561
Và tất nhiên, việc chỉ trích ai đó
thì tốt hơn thứ
thì tốt hơn thứ
12:15
we used to get people for,
like having children out of wedlock.
like having children out of wedlock.
237
723644
3160
chúng ta dùng để chỉ trích họ,
giống như việc có con hoang vậy.
giống như việc có con hoang vậy.
12:18
But the phrase "misuse of privilege"
is becoming a free pass
is becoming a free pass
238
726828
2831
Thế nhưng, cụm từ "lạm dụng đặc quyền"
lại đang trở thành một tấm vé miễn phí
lại đang trở thành một tấm vé miễn phí
12:21
to tear apart pretty much
anybody we choose to.
anybody we choose to.
239
729683
3428
để xé toạc hầu như bất kỳ ai
mà chúng ta nhắm đến.
mà chúng ta nhắm đến.
12:25
It's becoming a devalued term,
240
733135
2306
Nó đang trở thành một từ mất giá trị,
12:27
and it's making us lose
our capacity for empathy
our capacity for empathy
241
735465
2985
nó làm chúng ta mất khả năng đồng cảm,
12:30
and for distinguishing between serious
and unserious transgressions.
and unserious transgressions.
242
738474
4920
cũng như mất khả năng phân biệt đâu
là điều nghiêm trọng và không nghiêm trọng
là điều nghiêm trọng và không nghiêm trọng
12:36
Justine had 170 Twitter followers,
and so to make it work,
and so to make it work,
243
744334
3529
Justine có 170 người theo dõi Twitter,
và để sự việc hấp dẫn hơn,
và để sự việc hấp dẫn hơn,
12:39
she had to be fictionalized.
244
747887
1969
cô ấy đã được hư cấu lên.
12:41
Word got around that she was the daughter
the mining billionaire Desmond Sacco.
the mining billionaire Desmond Sacco.
245
749880
4815
Có người đồn cô ấy là con của
nhà tỉ phú mỏ Desmond Sacco.
nhà tỉ phú mỏ Desmond Sacco.
12:46
[Let us not be fooled by #JustineSacco
her father is a SA mining billionaire.
her father is a SA mining billionaire.
246
754719
3624
[Đừng để @JustineSacco lừa
cha cô ta là một tỉ phú mỏ Nam Châu Phi
cha cô ta là một tỉ phú mỏ Nam Châu Phi
12:50
She's not sorry.
And neither is her father.]
And neither is her father.]
247
758367
2055
Cô ta không xin lỗi.
Và cha cô ta cũng vậy.]
Và cha cô ta cũng vậy.]
12:52
I thought that was true about Justine,
248
760446
1823
Tôi cứ nghĩ đó là sự thật
12:54
until I met her at a bar, and I asked her
about her billionaire father,
about her billionaire father,
249
762293
3338
cho đến khi tôi gặp cô ấy tại quán bar,
hỏi về người cha tỉ phú,
hỏi về người cha tỉ phú,
12:57
and she said, "My father sells carpets."
250
765655
1913
cô ấy trả lời: "Cha tôi bán thảm mà."
12:59
And I think back on
the early days of Twitter,
the early days of Twitter,
251
767592
2157
Và tôi nhớ về thời gian đầu của Twitter,
13:01
when people would admit
shameful secrets about themselves,
shameful secrets about themselves,
252
769773
2730
khi mọi người thừa nhận những
bí mật xấu hổ về bản thân,
bí mật xấu hổ về bản thân,
13:04
and other people would say,
"Oh my God, I'm exactly the same."
"Oh my God, I'm exactly the same."
253
772527
2926
những người khác sẽ bảo,
"Ôi trời, y chang tôi."
"Ôi trời, y chang tôi."
Bây giờ, những bí mật xấu hổ ấy
lại bị săn đuổi.
lại bị săn đuổi.
13:07
These days, the hunt is on
for people's shameful secrets.
for people's shameful secrets.
254
775477
4173
13:11
You can lead a good, ethical life,
255
779674
2042
Bạn có thể sống tốt và đạo đức,
13:13
but some bad phraseology in a Tweet
can overwhelm it all,
can overwhelm it all,
256
781740
4434
nhưng một số Tweet diễn đạt không tốt
có thể chôn vùi điều đó,
có thể chôn vùi điều đó,
13:18
become a clue to your secret inner evil.
257
786198
2984
trở thành một đầu mối đến
tội lỗi sâu kín bên trong của bạn.
tội lỗi sâu kín bên trong của bạn.
13:21
Maybe there's two types
of people in the world:
of people in the world:
258
789797
2439
Có lẽ có 2 loại người trên thế giới:
13:24
those people who favor
humans over ideology,
humans over ideology,
259
792260
3527
những người xem trọng
con người hơn tư tưởng.
con người hơn tư tưởng.
và những người xem trọng
tư tưởng hơn con người.
tư tưởng hơn con người.
13:27
and those people who favor
ideology over humans.
ideology over humans.
260
795811
2906
13:31
I favor humans over ideology,
261
799107
2648
Tôi xem trọng con người hơn tư tưởng.
13:33
but right now, the ideologues are winning,
262
801779
2761
nhưng lúc này, các nhà tư tưởng
đang thắng thế.
đang thắng thế.
13:36
and they're creating a stage
for constant artificial high dramas
for constant artificial high dramas
263
804564
4670
và họ tạo ra một sân khấu liên tục diễn
những vở kịch kịch tính giả tạo
những vở kịch kịch tính giả tạo
13:41
where everybody's either
a magnificent hero
a magnificent hero
264
809258
2428
nơi tất cả mọi người đều
hoặc là anh hùng vĩ đại
hoặc là anh hùng vĩ đại
hoặc là kẻ hung ác xấu xa,
13:43
or a sickening villain,
265
811710
1608
13:45
even though we know that's not true
about our fellow humans.
about our fellow humans.
266
813342
3017
cho dù chúng ta biết điều đó ko hề đúng
về những người xung quanh ta
về những người xung quanh ta
13:48
What's true is that
we are clever and stupid;
we are clever and stupid;
267
816383
3986
Điều đúng ở đây là chúng ta
đều thông minh và ngốc nghếch;
đều thông minh và ngốc nghếch;
13:52
what's true is that we're grey areas.
268
820393
3186
Điều đúng ở đây là chúng ta đều
là những vùng 'xám'.
là những vùng 'xám'.
13:55
The great thing about social media
was how it gave a voice
was how it gave a voice
269
823603
2878
Điều tuyệt vời của truyền thông
đại chúng là mang tiếng nói
đại chúng là mang tiếng nói
13:58
to voiceless people,
270
826505
1396
đến cho những người yếu ớt,
13:59
but we're now creating
a surveillance society,
a surveillance society,
271
827925
2654
nhưng hiện nay chúng ta đang
tạo ra một xã hội bị kiểm soát
tạo ra một xã hội bị kiểm soát
14:02
where the smartest way to survive
is to go back to being voiceless.
is to go back to being voiceless.
272
830603
4350
nơi mà cách thông minh nhất để tồn tại
là nên quay về giữ im lặng.
là nên quay về giữ im lặng.
14:07
Let's not do that.
273
835423
1433
Xin đừng làm thế.
14:08
Thank you.
274
836880
1152
Cảm ơn.
14:10
(Applause)
275
838056
5718
(Vỗ tay)
14:21
Bruno Giussani: Thank you, Jon.
276
849410
1485
Bruno Giussani: Cảm ơn Jon.
14:22
Jon Ronson: Thanks, Bruno.
277
850919
1246
Jon Ronson: Cảm ơn Bruno.
BG: Xin đừng đi vội,
14:24
BG: Don't go away.
278
852189
1174
14:26
What strikes me about Justine's story
279
854939
1795
Điều khiến tôi sốc trong
câu chuyện của Justine
câu chuyện của Justine
14:28
is also the fact that if you
Google her name today,
Google her name today,
280
856758
2433
là nếu bạn gõ tên cô ấy trên Google,
14:31
this story covers the first
100 pages of Google results --
100 pages of Google results --
281
859215
2747
100 trang kết quả đầu tiên
đều chỉ nói về chuyện này --
đều chỉ nói về chuyện này --
14:33
there is nothing else about her.
282
861986
2212
ngoài ra chẳng có gì khác về cô ấy.
14:36
In your book, you mention another story
283
864222
2588
Trong cuốn sách của anh, anh kể
một câu chuyện khác
một câu chuyện khác
14:38
of another victim who actually got
taken on by a reputation management firm,
taken on by a reputation management firm,
284
866834
4531
về một nạn nhân đối đầu với
một công ty quản lý danh tiếng,
một công ty quản lý danh tiếng,
14:43
and by creating blogs and posting nice,
innocuous stories about her love for cats
innocuous stories about her love for cats
285
871389
5084
bằng cách tạo ra các blogs, đăng các
câu chuyện tốt, vô hại về tình yêu với mèo
câu chuyện tốt, vô hại về tình yêu với mèo
14:48
and holidays and stuff,
managed to get the story
managed to get the story
286
876497
2716
kỳ nghỉ, và vài thứ khác,
nhằm cố đẩy câu chuyện kia
nhằm cố đẩy câu chuyện kia
14:51
off the first couple pages of Google
results, but it didn't last long.
results, but it didn't last long.
287
879237
3923
khỏi vài trang đầu tiên của Google,
nhưng chẳng được bao lâu.
nhưng chẳng được bao lâu.
14:55
A couple of weeks later, they started
creeping back up to the top result.
creeping back up to the top result.
288
883184
4953
Một vài tuần sau, chúng lại mò
trở lại lên hạng đầu.
trở lại lên hạng đầu.
15:00
Is this a totally lost battle?
289
888161
1948
Đó phải chăng là một trận chiến vô vọng?
15:02
Jon Ronson: You know, I think
the very best thing we can do,
the very best thing we can do,
290
890483
2834
Jon Ronson: Tôi nghĩ điều tốt nhất
mà chúng ta có thể làm là
mà chúng ta có thể làm là
15:05
if you see a kind of unfair
or an ambiguous shaming,
or an ambiguous shaming,
291
893341
4574
nếu bạn cảm thấy điều gì đó ko công bằng,
hay một sự xấu hổ nhập nhằng,
hay một sự xấu hổ nhập nhằng,
15:09
is to speak up, because I think
the worst thing that happened to Justine
the worst thing that happened to Justine
292
897939
3400
hãy lên tiếng, bởi vì tôi nghĩ
điều tồi tệ nhất xảy ra với Justine
điều tồi tệ nhất xảy ra với Justine
15:13
was that nobody supported her --
like, everyone was against her,
like, everyone was against her,
293
901363
3016
đó là không ai ủng hộ cô ấy - như thể,
tất cả mọi người đều chống lại cô ấy
tất cả mọi người đều chống lại cô ấy
15:16
and that is profoundly traumatizing,
294
904403
1725
và đó là một sự tổn thương sâu sắc,
15:18
to be told by tens of thousands of people
that you need to get out.
that you need to get out.
295
906152
3822
khi bị hàng ngàn người
nói rằng bạn nên biến đi.
nói rằng bạn nên biến đi.
15:21
But if a shaming happens and there's
a babble of voices, like in a democracy,
a babble of voices, like in a democracy,
296
909998
4090
Nhưng nếu có một điều đáng xấu hổ nào xảy ra
và những lời bàn tán, giống như một chế độ dân chủ
và những lời bàn tán, giống như một chế độ dân chủ
15:26
where people are discussing it,
I think that's much less damaging.
I think that's much less damaging.
297
914112
3096
nơi mà mọi người tranh luận,
tôi nghĩ nó sẽ ít gây tổn thương hơn
tôi nghĩ nó sẽ ít gây tổn thương hơn
15:29
So I think that's the way forward,
298
917232
1627
Tôi nghĩ đó là giải pháp,
15:30
but it's hard, because if you do
stand up for somebody,
stand up for somebody,
299
918883
2596
nhưng điều đó ko dễ,
vì nếu bạn đứng lên vì một ai đó,
vì nếu bạn đứng lên vì một ai đó,
điều đó không dễ chịu chút nào.
15:33
it's incredibly unpleasant.
300
921503
1696
15:35
BG: So let's talk about your experience,
301
923223
1920
BG: Vậy nói đến kinh nghiệm của anh,
15:37
because you stood up by writing this book.
302
925167
2008
vì anh lên tiếng
bằng cách viết cuốn sách này.
bằng cách viết cuốn sách này.
15:39
By the way, it's mandatory
reading for everybody, okay?
reading for everybody, okay?
303
927199
2589
Nhân tiện, mọi người đều phải đọc đấy, nhé?
15:41
You stood up because the book
actually puts the spotlight on shamers.
actually puts the spotlight on shamers.
304
929812
4310
Anh bênh vực họ bằng cách hướng
sự chú ý của dư luận lên họ.
sự chú ý của dư luận lên họ.
15:46
And I assume you didn't only
have friendly reactions on Twitter.
have friendly reactions on Twitter.
305
934146
3032
Tôi cho rằng anh không dừng lại ở
những phản ứng ôn hòa trên Twitter.
những phản ứng ôn hòa trên Twitter.
15:49
JR: It didn't go down that well
with some people.
with some people.
306
937202
2680
JR: Nó không hiệu quả lắm
với một số người.
với một số người.
15:51
(Laughter)
307
939906
1001
(Cười)
15:52
I mean, you don't want
to just concentrate --
to just concentrate --
308
940931
2104
Ý tôi là, bạn không muốn chỉ tập trung --
15:55
because lots of people understood,
and were really nice about the book.
and were really nice about the book.
309
943059
3397
bởi vì nhiều người hiểu và
ủng hộ cuốn sách này.
ủng hộ cuốn sách này.
15:58
But yeah, for 30 years I've been writing
stories about abuses of power,
stories about abuses of power,
310
946480
3353
Tôi đã viết những câu chuyện
về sự lạm dụng quyền lực trong 30 năm,
về sự lạm dụng quyền lực trong 30 năm,
16:01
and when I say the powerful people
over there in the military,
over there in the military,
311
949857
3280
và khi tôi nói đến những người quyền lực
trong quân đội,
trong quân đội,
16:05
or in the pharmaceutical industry,
everybody applauds me.
everybody applauds me.
312
953161
2768
hay trong ngành công nghiệp dược,
mọi người hoan hô tôi
mọi người hoan hô tôi
16:07
As soon as I say, "We are the powerful
people abusing our power now,"
people abusing our power now,"
313
955953
4375
Nhưng ngay khi tôi nói: "Chúng ta là
những người đang lạm dụng quyền hiện nay,"
những người đang lạm dụng quyền hiện nay,"
16:12
I get people saying,
"Well you must be a racist too."
"Well you must be a racist too."
314
960352
2724
Tôi nghe họ nói,
"Anh cũng là một kẻ phân biệt chủng tộc"
"Anh cũng là một kẻ phân biệt chủng tộc"
16:15
BG: So the other night --
yesterday -- we were at dinner,
yesterday -- we were at dinner,
315
963100
2675
BG: Vào một buổi tối --
hôm qua - khi chúng ta dùng bữa,
hôm qua - khi chúng ta dùng bữa,
16:17
and there were two discussions going on.
316
965799
1915
có hai cuộc đối thoại diễn ra.
16:19
On one side you were talking
with people around the table --
with people around the table --
317
967738
3048
Một bên, anh nói chuyện với
những người ngồi trong bàn ăn --
những người ngồi trong bàn ăn --
16:22
and that was a nice,
constructive discussion.
constructive discussion.
318
970810
2163
đó là một cuộc trò chuyện vui vẻ
và tích cực,
và tích cực,
16:24
On the other, every time
you turned to your phone,
you turned to your phone,
319
972997
2347
Nhưng bên kia,
mỗi lần anh quay sang điện thoại,
mỗi lần anh quay sang điện thoại,
là một tràng những lời xúc phạm.
16:27
there is this deluge of insults.
320
975368
1561
16:28
JR: Yeah. This happened last night.
We had like a TED dinner last night.
We had like a TED dinner last night.
321
976953
3391
JR: Vâng, là tối hôm qua. Chúng ta đã có
một bữa tối TED, kiểu thế.
một bữa tối TED, kiểu thế.
16:32
We were chatting and it was lovely
and nice, and I decided to check Twitter.
and nice, and I decided to check Twitter.
322
980368
3800
Tôi trò chuyện rất vui với mọi người,
và sau đó tôi kiểm tra Twitter.
và sau đó tôi kiểm tra Twitter.
16:36
Somebody said, "You are
a white supremacist."
a white supremacist."
323
984192
2120
Một ai đó nói "Mày là một tên theo
chủ nghĩa da trắng ưu việt"
(white supremacist)
chủ nghĩa da trắng ưu việt"
(white supremacist)
16:38
And then I went back and had
a nice conversation with somebody,
a nice conversation with somebody,
324
986336
2974
Sau đó tôi quay lại
và nói chuyện vui vẻ với một ai đó,
và nói chuyện vui vẻ với một ai đó,
16:41
and then I went back to Twitter,
325
989334
1541
rồi tôi lại quay lại Twitter,
16:42
somebody said my very existence
made the world a worse place.
made the world a worse place.
326
990899
3088
và có người nói rằng sự tồn tại của tôi
làm thế giới thêm tồi tệ.
làm thế giới thêm tồi tệ.
16:46
My friend Adam Curtis says
327
994011
2747
Bạn tôi, Adam Curtis nói rằng:
16:48
that maybe the Internet is like
a John Carpenter movie from the 1980s,
a John Carpenter movie from the 1980s,
328
996782
3808
có lẽ Internet giờ giống như một bộ phim
của John Carpenter những năm 1980s,
của John Carpenter những năm 1980s,
16:52
when eventually everyone
will start screaming at each other
will start screaming at each other
329
1000614
3041
cuối phim mọi người
bắt đầu la hét cãi vã
bắt đầu la hét cãi vã
16:55
and shooting each other,
and then eventually everybody
and then eventually everybody
330
1003679
2530
bắn nhau, và rồi
16:58
would flee to somewhere safer,
331
1006233
1996
chạy trốn vào nơi nào đó an toàn,
17:00
and I'm starting to think of that
as a really nice option.
as a really nice option.
332
1008253
3900
Và tôi bắt đầu nghĩ đó cũng là
một ý không tồi.
một ý không tồi.
17:04
BG: Jon, thank you.
JR: Thank you, Bruno.
JR: Thank you, Bruno.
333
1012177
1953
BG: Cảm ơn.
JR: Cảm ơn, Bruno.
JR: Cảm ơn, Bruno.
17:06
(Applause)
334
1014154
3998
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Jon Ronson - Writer, filmmakerJon Ronson is a writer and documentary filmmaker who dips into every flavor of madness, extremism and obsession.
Why you should listen
For his latest book, So You've Been Publicly Shamed, Jon Ronson spent three years traveling the world and talking to people who'd been subjected to high-profile public shamings. Whatever their transgression, the response was to be faced by an angry mob, as Ronson calls them "collective outrage circles" devoted to tearing down said person from any position of power. It does not, Ronson suggests gently, reflect so well on society as a whole.
In a previous book, The Psychopath Test, Ronson explored the unnerving world of psychopaths -- a group that includes both incarcerated killers and, one of his subjects insists, plenty of CEOs. In his books, films and articles, Ronson explores madness and obsession of all kinds, from the US military's experiments in psychic warfare to the obscene and hate-filled yet Christian rap of the Insane Clown Posse. He wrote a column for the Guardian, hosted an essay program on Radio 4 in the United Kingdom, and contributes to This American Life.
Jon Ronson | Speaker | TED.com