ABOUT THE SPEAKER
Clifford Stoll - Astronomer, educator, skeptic
Astronomer Clifford Stoll helped to capture a notorious KGB hacker back in the infancy of the Internet. His agile mind continues to lead him down new paths -- from education and techno-skepticism to the making of zero-volume bottles.

Why you should listen

When Clifford Stoll speaks, you can't help but listen. Full of restless energy, he jumps from one topic to the next, darting back and forth across the stage. You may not be sure where he's going, but the ride is always part of the adventure.

An astronomer (though his astronomy career took a turn when he noticed a bookkeeping error that ultimately led him to track down a notorious hacker), researcher and internationally recognized computer security expert -- who happens to be a vocal critic of technology -- Stoll makes a sharp, witty case for keeping computers out of the classroom. Currently teaching college-level physics to eighth graders at a local school, he stays busy in his spare time building Klein bottles.

More profile about the speaker
Clifford Stoll | Speaker | TED.com
TED2006

Clifford Stoll: The call to learn

Clifford Stoll: Lời kêu gọi học hỏi

Filmed:
3,213,274 views

Clifford Stoll làm say đắm khán giả của mình với một tiết mục có những giai thoại, quan sát, độc thoại rải rác hoang dại tràn đầy năng lượng - và thậm chí một thí nghiệm khoa học. Sau tất cả, ông ấy đã thừa nhận, ông ấy là một nhà khoa học: "Mỗi khi tôi làm điều gì đó, tôi muốn làm một thứ khác."
- Astronomer, educator, skeptic
Astronomer Clifford Stoll helped to capture a notorious KGB hacker back in the infancy of the Internet. His agile mind continues to lead him down new paths -- from education and techno-skepticism to the making of zero-volume bottles. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
I'm delightedvui mừng to be here.
0
0
2000
Tôi thấy vui mừng khi có mặt tại đây.
00:14
I'm honoredvinh danh by the invitationlời mời, and thankscảm ơn.
1
2000
3000
Tôi vinh dự khi được mời đến và cảm ơn vì điều đó.
00:17
I would love to talk about stuffđồ đạc that I'm interestedquan tâm in,
2
5000
3000
Tôi rất muốn nói về những thứ mà tôi đang quan tâm,
00:20
but unfortunatelykhông may, I suspectnghi ngờ that what I'm interestedquan tâm in
3
8000
2000
nhưng không may, tôi nghi ngờ những thứ mà tôi đang quan tâm
00:22
won'tsẽ không interestquan tâm manynhiều other people.
4
10000
3000
sẽ không hứng thú với nhiều người.
00:25
First off, my badgeHuy hiệu saysnói I'm an astronomernhà thiên văn học.
5
13000
2000
Trước hết, chiếc huy hiệu của tôi nói tôi là một nhà thiên văn học.
00:27
I would love to talk about my astronomythiên văn học,
6
15000
2000
Tôi muốn nói về thiên văn học của tôi,
00:29
but I suspectnghi ngờ that the numbercon số of people who are interestedquan tâm in radiativebức xạ transferchuyển khoản
7
17000
3000
nhưng tôi nghi ngờ số người quan tâm đến năng lượng bức xạ
00:32
in non-grayxám atmosphereskhí quyển
8
20000
2000
trong bầu khí quyển không phải xám
00:34
and polarizationphân cực of lightánh sáng in Jupiter'sCủa sao Mộc upperphía trên atmospherekhông khí
9
22000
2000
và sự phân cực của ánh sáng trên bầu không khí cao hơn trên sao Mộc
00:36
are the numbercon số of people who'dai muốn fitPhù hợp in a busxe buýt shelternơi trú ẩn.
10
24000
2000
trên số người lấp đầy một chỗ trú xe bus.
00:38
So I'm not going to talk about that.
11
26000
2000
Vì vậy mà tôi sẽ không nói về những điều đó.
00:40
(LaughterTiếng cười)
12
28000
2000
(Cười)
00:42
It would be just as much funvui vẻ
13
30000
2000
Chúng sẽ chỉ vui hơn
00:44
to talk about some stuffđồ đạc that happenedđã xảy ra in 1986 and 1987,
14
32000
3000
khi nói về một vài thứ đã xảy ra trong năm 1986 và 1987,
00:47
when a computermáy vi tính hackerhacker is breakingphá vỡ into our systemshệ thống
15
35000
3000
khi một hacker máy tính đang phá vỡ đột nhập vào hệ thống của chúng tôi
00:50
over at LawrenceLawrence BerkeleyBerkeley LabsPhòng thí nghiệm.
16
38000
2000
tại phòng thí nghiệm Lawrence Berkeley.
00:52
And I caughtbắt the guys,
17
40000
2000
Và tôi đã bắt gặp bọn họ,
00:54
and they turnedquay out to be workingđang làm việc for what was then the SovietLiên Xô KGBKGB,
18
42000
4000
hóa ra họ làm việc cho tổ chức mà sau này có tên là Soviet KGB,
00:58
and stealingăn cắp informationthông tin and sellingbán it.
19
46000
2000
lấy cắp thông tin và bán nó.
01:00
And I'd love to talk about that -- and it'dnó muốn be funvui vẻ --
20
48000
4000
Và tôi muốn nói về điều đó - chúng thực sự vui đấy
01:04
but, 20 yearsnăm latermột lát sau ...
21
52000
3000
Nhưng 20 năm sau,
01:07
I find computermáy vi tính securityBảo vệ, franklythẳng thắn, to be kindloại of boringnhàm chán.
22
55000
2000
tôi thấy an ninh máy tính, thẳng thắn, là loại chán ngắt.
01:09
It's tedioustẻ nhạt.
23
57000
2000
Chúng thiếu hấp dẫn.
01:11
I'm --
24
59000
1000
Tôi...
01:12
The first time you do something, it's sciencekhoa học.
25
60000
3000
Lần đầu mà bạn làm điều gì đó, chúng là khoa học
01:16
The secondthứ hai time, it's engineeringkỹ thuật.
26
64000
3000
Trong lần thứ hai, chúng là kĩ sư
01:19
A thirdthứ ba time, it's just beingđang a techniciankỹ thuật viên.
27
67000
3000
Trong lần thứ ba, chúng chỉ là một nhà kỹ thuật viên
01:22
I'm a scientistnhà khoa học. OnceMột lần I do something, I do something elsekhác.
28
70000
3000
Tôi là một nhà khoa học. Mỗi khi tôi làm cái gì đó, tôi lại làm thứ khác.
01:25
So, I'm not going to talk about that.
29
73000
2000
Vì thế mà tôi sẽ không nói về điều đó.
01:27
NorVà cũng không am I going to talk about what I think are obvioushiển nhiên statementscác câu lệnh from my first booksách,
30
75000
7000
Cũng không phải tôi sẽ nói những thứ tôi nghĩ là báo cáo khoa học rõ ràng từ quyển sách đầu tiên của mình,
01:34
"SiliconSilicon SnakeCon rắn OilDầu," or my secondthứ hai booksách,
31
82000
3000
'Silicon Snake Oil"(Dầu silicon rắn), hoặc cuốn thứ hai của tôi,
01:38
norcũng không am I going to talk about
32
86000
2000
cũng không phải tôi sẽ nói về
01:40
why I believe computersmáy vi tính don't belongthuộc về in schoolstrường học.
33
88000
2000
tại sao tôi tin máy tính không thuộc về trường học.
01:43
I feel that there's a massiveto lớn and bizarrekỳ lạ ideaý kiến going around
34
91000
4000
Tôi cảm thấy phải có một ý tưởng vô cùng lớn và kì lạ xảy ra
01:47
that we have to bringmang đến more computersmáy vi tính into schoolstrường học.
35
95000
4000
khiến chúng ta phải mang nhiều máy tính hơn vào trường học
01:51
My ideaý kiến is: no! No!
36
99000
2000
Ý kiến của tôi là: Không! Không!
01:53
Get them out of schoolstrường học, and keep them out of schoolstrường học.
37
101000
4000
Đưa chúng ra khỏi trường học, giữ chúng ở ngoài trường học.
01:57
And I'd love to talk about this,
38
105000
2000
Và tôi rất muốn nói về điều này,
01:59
but I think the argumenttranh luận is so obvioushiển nhiên to anyonebất kỳ ai who'sai hungtreo around a fourththứ tư gradecấp classroomlớp học
39
107000
5000
nhưng tôi nghĩ những lí lẽ quá rõ ràng đối với bất cứ người nào từng lượn quanh phòng học lớp 4
02:04
that it doesn't need much talkingđang nói about --
40
112000
4000
mà không cần thiết để nói nhiều về nó.
02:08
but I guessphỏng đoán I mayTháng Năm be very wrongsai rồi about that,
41
116000
2000
Nhưng tôi đoán tôi có thể rất sai lầm về điều này,
02:10
and everything elsekhác that I've said.
42
118000
1000
và mọi thứ khác mà tôi từng nói.
02:11
So don't go back and readđọc my dissertationluận án.
43
119000
2000
Vì vậy mà đừng quay lại và đọc bài nghị luận của tôi.
02:13
It probablycó lẽ has liesdối trá in it as well.
44
121000
2000
Nó có khả năng có những lời nói dối tốt đẹp.
02:15
Having said that, I outlinedvạch ra my talk about fivesố năm minutesphút agotrước.
45
123000
4000
Mặc dù đã nói như vậy, tôi đã phác thảo cuộc nói chuyện của tôi khoảng 5 phút trước
02:19
(LaughterTiếng cười)
46
127000
3000
(Cười)
02:22
And if you look at it over here,
47
130000
2000
Và nếu các bạn nhìn vào chúng tại đây,
02:24
the mainchủ yếu thing I wroteđã viết on my thumbngón tay cái was the futureTương lai.
48
132000
3000
thứ mà chính tôi đã viết trên
ngón tay cái là future(tương lai).
02:27
I'm supposedgiả định to talk about the futureTương lai, yes?
49
135000
3000
Có phải tôi sẽ nói về tương lai?
02:30
Oh, right. And my feelingcảm giác is, askinghỏi me to talk about the futureTương lai is bizarrekỳ lạ,
50
138000
7000
Ồ, đúng vậy. Và cảm giác của tôi là, yêu cầu tôi nói về tương lai thật là kì lạ,
02:37
because I've got graymàu xám hairtóc,
51
145000
2000
bởi vì tóc tôi đã bạc rồi,
02:39
and so, it's kindloại of sillyngớ ngẩn for me to talk about the futureTương lai.
52
147000
6000
và chính vì vậy, thật là dễ chịu với tôi để nói về tương lai.
02:45
In factthực tế, I think that if you really want to know what the future'scủa tương lai going to be,
53
153000
4000
Trong thực tế, tôi nghĩ nếu bạn thực sự muốn biết tương lai sẽ trở thành thế nào,
02:49
if you really want to know about the futureTương lai,
54
157000
2000
nếu bạn thực sự muốn biết về tương lai,
02:51
don't askhỏi a technologistgia công nghệ, a scientistnhà khoa học, a physicistnhà vật lý.
55
159000
4000
đừng hỏi một kỹ sư, một nhà khoa học, một nhà vật lí.
02:55
No! Don't askhỏi somebodycó ai who'sai writingviết code.
56
163000
4000
Không! Đừng hỏi bất cử ai viết code(mã máy tính)
03:02
No, if you want to know what society'scủa xã hội going to be like in 20 yearsnăm,
57
170000
5000
Không, nếu bạn muốn biết những gì thuộc về xã hội sẽ xảy ra như thế nào trong 20 năm,
03:07
askhỏi a kindergartenmẫu giáo teachergiáo viên.
58
175000
2000
hãy hỏi một giáo viên mầm non.
03:09
They know.
59
177000
3000
Họ biết.
03:12
In factthực tế, don't askhỏi just any kindergartenmẫu giáo teachergiáo viên,
60
180000
3000
Thực tế, đừng chỉ hỏi một vài giáo viên mầm non,
03:15
askhỏi an experiencedcó kinh nghiệm one.
61
183000
2000
hãy hỏi một người có kinh nghiệm.
03:17
They're the onesnhững người who know what societyxã hội is going to be like in anotherkhác generationthế hệ.
62
185000
4000
Họ là những người mà biết xã hội sẽ diễn ra như thế nào trong thế hệ tiếp theo.
03:21
I don't. NorVà cũng không, I suspectnghi ngờ,
63
189000
2000
Tôi không biết. Cũng không phải tôi nghi ngờ rằng,
03:23
do manynhiều other people who are talkingđang nói about what the futureTương lai will bringmang đến.
64
191000
3000
có phải nhiều người khác đang nói về những thứ mà tương lai đem lại.
03:26
CertainlyChắc chắn, all of us can imaginetưởng tượng these coolmát mẻ newMới things
65
194000
4000
Chắc chắn tất cả bọn họ có thể tưởng tượng ra những thứ rất ngầu
03:30
that are going to be there.
66
198000
1000
sẽ có mặt ở đó.
03:31
But to me, things aren'tkhông phải the futureTương lai.
67
199000
4000
Nhưng với tôi, những thứ đó không phải là tương lai.
03:35
What I askhỏi myselfriêng tôi is, what's societyxã hội is going to be like,
68
203000
3000
Những thứ tôi tự hỏi bản thân, những điều mà xã hội sẻ xảy ra,
03:38
when the kidstrẻ em todayhôm nay are phenomenallyphi thường good at textbản văn messagingnhắn tin
69
206000
6000
khi những đứa trẻ ngày nay đều giỏi một cách phi thường với việc nhắn tin
03:44
and spendtiêu a hugekhổng lồ amountsố lượng of on-screentrên màn hình time,
70
212000
3000
và dành một lượng khổng lồ thời gian trên màn hình máy tính
03:47
but have never goneKhông còn bowlingBowling togethercùng với nhau?
71
215000
5000
nhưng không bao giờ đi chơi bowling cùng nhau?
03:53
ChangeThay đổi is happeningxảy ra, and the changethay đổi that is happeningxảy ra
72
221000
3000
Thay đổi đang diễn ra, và thay đổi xảy ra
03:56
is not one that is in softwarephần mềm.
73
224000
2000
không phải nằm ở một phần mềm.
03:59
But that's not what I'm going to talk about.
74
227000
1000
Nhưng đó không phải là những gì tôi sắp nói về.
04:00
I'd love to talk about it, it'dnó muốn be funvui vẻ,
75
228000
3000
Tôi muốn nói về nó, chúng rất thú vị,
04:03
but I want to talk about what I'm doing now. What am I doing now?
76
231000
3000
nhưng tôi muốn nói về những thứ mà tôi đang làm ngay bây giờ. Tôi đang làm cái gì nhỉ?
04:06
Oh -- the other thing that I think I'd like to talk about
77
234000
2000
Ồ -- Một thứ khác mà tôi nghĩ tôi muốn nói về
04:08
is right over here. Right over here.
78
236000
3000
ở ngay trên đây. Ngay trên đây này.
04:12
Is that visiblecó thể nhìn thấy? What I'd like to talk about is one-sidedmột mặt things.
79
240000
6000
Chúng vô hình ư? Điều mà tôi muốn nói về là những thứ có một mặt.
04:18
I would dearlyđắt love to talk about
80
246000
2000
Tôi tha thiết mong nói chuyện về
04:20
things that have one sidebên.
81
248000
3000
những thứ mà có một mặt.
04:23
Because I love MobiusMobius loopsvòng. I not only love MobiusMobius loopsvòng,
82
251000
4000
Bởi vì tôi yêu vòng lặp Mobilus. Tôi không chỉ yêu vòng lặp Mobius,
04:27
but I'm one of the very fewvài people,
83
255000
3000
nhưng tôi là một trong số ít người,
04:30
if not the only personngười in the worldthế giới, that makeslàm cho KleinKlein bottleschai.
84
258000
3000
nếu không phải là người duy nhất trên thế giới, mà làm ra những chiếc chai Klein.
04:33
Right away, I hopemong that all of your eyesmắt glazeKem phủ lên bánh over.
85
261000
3000
Ngay lập tức, tôi hy vọng rằng tất cả những đôi mắt nhòe của chúng ta không còn nữa.
04:36
This is a KleinKlein bottlechai.
86
264000
3000
Đây là một chiếc chai Klein.
04:39
For those of you in the audiencethính giả who know,
87
267000
3000
Đối với những người trong khán phòng này biết,
04:42
you rollcuộn your eyesmắt and say, yupYup, I know all about it.
88
270000
2000
bạn sẽ cuộn tròn mắt lên và nó, yup, tôi biết tất cả về chúng.
04:44
It's one sidedmặt. It's a bottlechai whose insidephía trong is its outsideở ngoài.
89
272000
2000
Nó là một mặt. Nó là một chiếc chai mà bên trong nó chính là bên ngoài.
04:46
It has zerokhông volumeâm lượng. And it's non-orientablekhông orientable.
90
274000
3000
Nó có thể tích bằng không. Và nó không có định hướng.
04:49
It has wonderfulTuyệt vời propertiestính chất.
91
277000
2000
Nó có những tính chất tuyệt vời.
04:51
If you take two MobiusMobius loopsvòng and sewmay theirhọ commonchung edgecạnh togethercùng với nhau,
92
279000
2000
Nếu bạn có hai vòng lặp Mobius và khâu các cạnh của chúng lại với nhau,
04:53
you get one of these, and I make them out of glassly.
93
281000
3000
bạn sẽ có một trong những thứ đó, và tôi sẽ làm chúng ra ngoài những chiếc kính.
04:56
And I'd love to talk to you about this,
94
284000
2000
Và tối rất muốn nói với bạn điều này,
04:58
but I don't have much in the way of ... things to say because --
95
286000
4000
nhưng tôi không có nhiều cách ... những thứ để nói bởi vì
05:04
(LaughterTiếng cười)
96
292000
2000
(Cười)
05:06
(ChrisChris AndersonAnderson: I've got a coldlạnh.)
97
294000
1000
(Chris Anderson: Tôi vừa bị cảm lạnh)
05:07
HoweverTuy nhiên, the "D" in TEDTED of coursekhóa học standsđứng for designthiết kế.
98
295000
7000
Tuy nhiên, chữ D trong TED là viết tắt của Design (Thiết kế)
05:14
Just two weekstuần agotrước I madethực hiện --
99
302000
2000
Chỉ 2 tuần trước tôi đã làm --
05:16
you know, I've been makingchế tạo smallnhỏ bé, mediumTrung bình and biglớn KleinKlein bottleschai for the tradebuôn bán.
100
304000
6000
Các bạn biết đấy, tôi vừa mới làm những chiếc chai Klein cỡ nhỏ, trung bình và lớn để bán.
05:22
But what I've just madethực hiện --
101
310000
4000
Nhưng những thứ mà tôi vừa làm --
05:26
and I'm delightedvui mừng to showchỉ you, first time in publiccông cộng here.
102
314000
3000
và tôi rất vinh dự khi được khoe với các bạn, lần đầu tiên công bố ở đây.
05:35
This is a KleinKlein bottlechai winerượu nho bottlechai,
103
323000
5000
Đây chính là một chai rượu vang Klein,
05:40
which, althoughmặc dù in fourbốn dimensionskích thước
104
328000
3000
thứ này, mặc dù nằm trong 4 hướng
05:43
it shouldn'tkhông nên be ablecó thể to holdgiữ any fluidchất lỏng at all,
105
331000
3000
nhưng chúng không nên để bắt cứ chất lỏng chất lỏng nào cả
05:46
it's perfectlyhoàn hảo capablecó khả năng of doing so
106
334000
2000
nó hoàn toàn có khả năng làm như vậy
05:48
because our universevũ trụ has only threesố ba spatialkhông gian dimensionskích thước.
107
336000
2000
bởi vì vũ trụ của chúng ta chỉ có không gian ba chiều.
05:50
And because our universevũ trụ is only threesố ba spatialkhông gian dimensionskích thước,
108
338000
3000
và bởi vì vũ trụ của chúng ta chỉ là không gian ba chiều,
05:53
it can holdgiữ fluidschất lỏng.
109
341000
2000
nó có thể đựng chất lỏng.
05:56
So it's highlycao -- that one'scủa một người the coolmát mẻ one.
110
344000
5000
Vì thế mà nó cao -- Nó là thứ rất sành điệu đấy.
06:01
That was a monththáng of my life.
111
349000
5000
Đó đã là một tháng của đời tôi.
06:06
But althoughmặc dù I would love to talk about topologytô pô with you, I'm not going to.
112
354000
4000
Nhưng mặc dù tôi muốn nói về hình học topo với các bạn, nhưng tôi sẽ không làm.
06:11
(LaughterTiếng cười)
113
359000
6000
(Cười)
06:17
InsteadThay vào đó, I'm going to mentionđề cập đến my mommẹ,
114
365000
5000
Thay vào đó, tôi sẽ đề cập đến mẹ tôi,
06:22
who passedthông qua away last summermùa hè.
115
370000
3000
người đã qua đời vào mùa hè vừa rồi.
06:25
Had collectedthu thập photographshình ảnh of me, as mothersmẹ will do.
116
373000
3000
Thu thập những bức ảnh của tôi,
như các bà mẹ khác sẽ làm.
06:28
Could somebodycó ai put this guy up?
117
376000
2000
Ai có thể đưa anh chàng này lên?
06:30
And I lookednhìn over her albumalbum
118
378000
4000
Và tôi đã nhìn qua album của bà
06:34
and she had collectedthu thập a picturehình ảnh of me, standingđứng --
119
382000
3000
và bà đã đã thu thập một bức ảnh về tôi, đang đứng --
06:37
well, sittingngồi -- in 1969, in fronttrước mặt of a bunch of dialsquay số.
120
385000
4000
à, đang ngồi -- năm 1969, trước một loạt mặt đồng hồ.
06:42
And I lookednhìn at it, and said, oh my god,
121
390000
3000
Và tôi ngắm chúng, và nói, lạy chúa,
06:45
that was me, when I was workingđang làm việc at the electronicđiện tử musicÂm nhạc studiostudio!
122
393000
2000
đó chính là tôi, khi tôi đang làm việc tại phòng thu nhạc điện tử!
06:47
As a techniciankỹ thuật viên, repairingSửa chữa and maintainingduy trì
123
395000
3000
Như một kĩ thuật viên, sửa chữa và duy trì
06:51
the electronicđiện tử musicÂm nhạc studiostudio at SUNYSUNY BuffaloBuffalo. And wowwow!
124
399000
4000
phòng thu nhạc điện tử trong SUNY Buffalo. Và thật tuyệt!
06:55
Way back machinemáy móc. And I said to myselfriêng tôi, oh yeah!
125
403000
5000
Chiếc máy quay trở lại. Và tôi nói với bản thân. oh yeah!
07:01
And it sentgởi me back.
126
409000
2000
Và chúng gửi lại cho tôi.
07:05
SoonSớm after that, I foundtìm in anotherkhác picturehình ảnh that she had, a picturehình ảnh of me.
127
413000
7000
Không lâu sau đó, tôi tìm thấy bức ảnh khác mà bà từng có, một bức ảnh của tôi.
07:13
This guy over here of coursekhóa học is me.
128
421000
4000
Chàng trai ở đây tất nhiên là tôi.
07:17
This man is RobertRobert MoogMoog,
129
425000
2000
Người đàn ông này là Robert Moog,
07:19
the inventorngười phát minh of the MoogMoog synthesizerTổng hợp,
130
427000
2000
nhà sáng chế của bộ tổng hợp Moog,
07:21
who passedthông qua away this pastquá khứ AugustTháng tám.
131
429000
4000
người mà đã qua đời vào tháng 8 vừa rồi.
07:26
RobertRobert MoogMoog was a generoushào phóng, kindloại personngười, extraordinarilyphi thường competentcó thẩm quyền engineerkỹ sư.
132
434000
5000
Robert Moog là một người rất hào phóng, tốt bụng, kĩ sư có thẩm quyền đột suất
07:31
A musiciannhạc sĩ who tooklấy time from his life to teachdạy me,
133
439000
4000
Một người nhạc sĩ mà đã dành thời gian của cuộc đời anh ấy để dạy tôi
07:37
a sophomoreThứ hai, a freshmansinh viên năm nhất at SUNYSUNY BuffaloBuffalo.
134
445000
3000
một sinh viên năm hai, năm nhất ở SUNY Buffalo.
07:40
He'dÔng sẽ come up from TrumansburgTrumansburg to teachdạy me
135
448000
5000
Anh ấy đã đi lên từ Trumansburg để dạy tôi
07:45
not just about the MoogMoog synthesizerTổng hợp, but we'dThứ Tư be sittingngồi there --
136
453000
4000
không chỉ về bộ tổng hợp Moog, nhưng chúng tôi rất muốn được ngồi ở đó --
07:49
I'm studyinghọc tập physicsvật lý at the time. This is 1969, 70, 71.
137
457000
3000
Tôi đang học vật lí tại thời điểm đó. Đó là những năm 1969, 70, 71.
07:52
We're studyinghọc tập physicsvật lý, I'm studyinghọc tập physicsvật lý,
138
460000
2000
Chúng tôi đang học vật lí, tôi đang học vật lí,
07:54
and he's sayingnói, "That's a good thing to do.
139
462000
2000
và anh ý đang nói, "Đó là điều tốt để làm.
07:56
Don't get caughtbắt up in electronicđiện tử musicÂm nhạc if you're doing physicsvật lý."
140
464000
2000
Đừng cố gắng đuổi theo nhạc điện tử nếu cậu đang làm vật lí."
07:58
MentoringCố vấn me. He'dÔng sẽ come up and
141
466000
3000
Cố vấn tôi. Anh ta đi lên và
08:01
spendtiêu hoursgiờ and hoursgiờ with me.
142
469000
4000
dành giờ này đến giờ khác cho tôi.
08:05
He wroteđã viết a letterlá thư of recommendationsự giới thiệu for me to get into graduatetốt nghiệp schooltrường học.
143
473000
3000
Anh ấy đã viết một bức thư khuyên tôi quan tâm đến lễ tốt nghiệp ở trường.
08:08
In the backgroundlý lịch, my bicycleXe đạp.
144
476000
2000
Trên tấm nền, chiếc xe đạp của tôi đấy.
08:10
I realizenhận ra that this picturehình ảnh was takenLấy at a friend'scủa bạn bè livingsống roomphòng.
145
478000
3000
Tôi nhận ra rằng bức ảnh này đã được chụp bởi một người bạn cùng phòng.
08:13
BobBob MoogMoog cameđã đến by and hauledkéo a wholetoàn thể pileĐóng cọc of equipmentTrang thiết bị
146
481000
3000
Bob Moog ghé qua và lôi ra toàn bộ thiết bị
08:16
to showchỉ GregGreg FlintFlint and I things about this.
147
484000
2000
để khoe Greg Flint và tôi nhưng thứ này.
08:18
We satngồi around talkingđang nói about FourierFourier transformsbiến đổi,
148
486000
2000
Chúng tôi ngồi vòng tròn nói chuyện về biến đổi hàm Fourier,
08:20
BesselBessel functionschức năng, modulationđiều chế transferchuyển khoản functionschức năng,
149
488000
3000
các hàm số Bessel, các hàm số chuyển đổi cấu trúc,
08:23
stuffđồ đạc like this.
150
491000
3000
và những thứ giống như thế.
08:28
Bob'sBob's passingđi qua this pastquá khứ summermùa hè has been a lossmất mát to all of us.
151
496000
3000
Sự qua đời của Bob vào mùa hè vừa rồi là mất mát đối với tất cả chúng tôi
08:31
AnyoneBất cứ ai who'sai a musiciannhạc sĩ has been profoundlysâu sắc influencedbị ảnh hưởng by RobertRobert MoogMoog.
152
499000
4000
Bất cứ ai là một nhạc sĩ đã bị ảnh hưởng sâu sắc bởi Robert Moog.
08:36
(ApplauseVỗ tay)
153
504000
2000
(Vỗ tay)
08:38
And I'll just say what I'm about to do. What I'm about to do --
154
506000
5000
Và tôi sẽ chỉ nói thứ mà tôi sắp làm. Thứ mà tôi sắp làm --
08:43
I hopemong you can recognizenhìn nhận that there's a distortedméo sineSin wavelàn sóng,
155
511000
4000
Tôi hi vọng bạn có thể nhận ra rằng có một hình sin méo mó
08:47
almosthầu hết a triangularhình tam giác wavelàn sóng upontrên this Hewlett-PackardHewlett-Packard oscilloscopeMáy hiện sóng.
156
515000
4000
gần như một làn sóng tam giác khi dao động Hewlett-Packard này.
08:53
Oh, coolmát mẻ. I can get to this placeđịa điểm over here, right?
157
521000
4000
Ồ, tuyệt. Tôi có thể đến chỗ này, phải không?
08:58
KidsTrẻ em. KidsTrẻ em is what I'm going to talk about -- is that okay?
158
526000
2000
Những đứa trẻ . Những đứa trẻ là điều mà tôi sẽ nói đến -- Nó có ổn không nhỉ?
09:00
It saysnói kidstrẻ em over here, that's what I'd like to talk about.
159
528000
4000
Những đứa trẻ ở đây, đó là thứ mà tôi muốn nói đến.
09:04
I've decidedquyết định that, for me at leastít nhất,
160
532000
4000
Tôi vừa quyết định rằng, ít nhất đối với tôi,
09:08
I don't have a biglớn enoughđủ headcái đầu.
161
536000
4000
tôi không có một cái đầu đủ lớn.
09:13
So I think locallycục bộ and I acthành động locallycục bộ.
162
541000
3000
Vì vậy tôi nghĩ quê mùa, và hành động quê mùa.
09:16
I feel that the besttốt way I can help out anything is to help out very, very locallycục bộ.
163
544000
4000
Tôi nhận ra rằng cách tốt nhất mà tôi có thể giúp bất cứ thứ gì là giúp đỡ một cách rất, rất nhà quê.
09:20
So PhĐộ pH.D. this, and degreetrình độ there, and the yaddayadda yaddayadda.
164
548000
5000
Vì thế là hàm Tiến sĩ này, và cấp bậc này, và yadda yadda (Ý nói không còn quan trọng nữa)
09:25
I was talkingđang nói about this stuffđồ đạc to
165
553000
4000
Tôi đã nói chuyện về điều này với
09:29
some schoolteachersschoolteachers about a yearnăm agotrước.
166
557000
2000
một vài giáo viên trường học khoảng một năm trước.
09:31
And one of them, severalmột số of them would come up to me and say,
167
559000
2000
Và một trong họ, nhiều người trong họ đến gặp tôi và nói,
09:33
"Well, how come you ain'tkhông phải là teachinggiảng bài?"
168
561000
2000
"Tốt lắm, bằng cách nào mà anh không được dạy?"
09:35
And I said, "Well, I've taughtđã dạy graduatetốt nghiệp --
169
563000
1000
Và tôi nói: "Tôi đã giảng dạy sau đại học --
09:36
I've had graduatetốt nghiệp studentssinh viên, I've taughtđã dạy undergraduatechương trình đại học classesCác lớp học."
170
564000
3000
Tôi đã có sinh viên sau đại học, tôi đã dạy những lớp dưới đại học.
09:39
No, they said, "If you're so into kidstrẻ em and all this stuffđồ đạc,
171
567000
2000
Không, họ nói: "Nếu bạn thích trẻ con và nhưng đồ dùng này,
09:41
how come you ain'tkhông phải là over here on the fronttrước mặt linesđường dây?
172
569000
3000
làm sao bạn không đến đây đứng ở hàng tiền tuyến?
09:44
Put your moneytiền bạc where you mouthmiệng is."
173
572000
4000
Anh có muốn chứng minh điều anh nói không."
09:48
Is truethật. Is truethật. I teachdạy eighth-gradethứ cấp sciencekhoa học fourbốn daysngày a weektuần.
174
576000
6000
Phải rồi. Phải rồi. Tôi dạy môn khoa học lớp 8 bốn ngày một tuần.
09:54
Not just showinghiển thị up everymỗi now and then.
175
582000
2000
Thi thoảng tôi chỉ không muốn làm người khác xấu hổ.
09:56
No, no, no, no, no. I take attendancelượng khán giả.
176
584000
4000
Không, không, không, không, không. Tôi đến buổi tham dự.
10:00
I take lunchBữa trưa hourgiờ. (ApplauseVỗ tay)
177
588000
3000
Tôi mất giờ ăn trưa. (Vỗ tay)
10:03
This is not -- no, no, no, this is not clapsclaps.
178
591000
3000
Đây không -- không, không, không, đây không phải vỗ tay.
10:06
I stronglymạnh mẽ suggestđề nghị that this is a good thing for eachmỗi of you to do.
179
594000
4000
Tôi hoàn toàn đề nghị rằng đây là điều tốt mà mỗi chúng ta phải làm.
10:10
Not just showchỉ up to classlớp học everymỗi now and then.
180
598000
2000
Thi thoảng đừng làm ai mất mặt trong lớp học.
10:12
TeachGiảng dạy a solidchất rắn weektuần. Okay, I'm teachinggiảng bài three-quarters3/4 time, but good enoughđủ.
181
600000
4000
Dạy một tuần chất rắn. OK, tôi dạy 3/4 thời gian, nhưng đủ tốt.
10:16
One of the things that I've donelàm xong for my sciencekhoa học studentssinh viên
182
604000
2000
Một trong những điều mà tôi từng làm với những sinh viên khoa học của tôi
10:18
is to tell them, "Look, I'm going to teachdạy you college-levelcấp đại học physicsvật lý.
183
606000
3000
là nói với chúng, "Nhìn xem, tôi sẽ dạy các bạn kiến thức vật lý cao đẳng đó.
10:21
No calculustính toán, I'll cutcắt tỉa out that.
184
609000
2000
Không giải tích, tôi sẽ cắt bỏ phần đó.
10:23
You won'tsẽ không need to know trigTrig.
185
611000
2000
Các bạn cũng không cần biết về lượng giác.
10:25
But you will need to know eighth-gradethứ cấp algebrađại số học,
186
613000
3000
Nhưng các bạn sẽ cần phải biết về đại số lớp 8,
10:28
and we're going to do seriousnghiêm trọng experimentsthí nghiệm.
187
616000
2000
và chúng ta sẽ làm những thí nghiệm quan trọng.
10:30
NoneKhông có of this open-to-chapter-seven-and-do-all-the-odd-problem-setsOpen-to-Chapter-Seven-and-do-All-The-Odd-problem-Sets.
188
618000
3000
Không ai phải mở đề số 7 và làm tất cả những vấn đề lẻ trong bộ đề này.
10:33
We're going to be doing genuinechính hãng physicsvật lý."
189
621000
2000
Chúng ta sẽ làm vật lý chính hãng."
10:36
And that's one of the things I thought I'd do right now.
190
624000
2000
Và đó là một trong những điều mà tôi nghĩ là tôi muốn làm ngay bây giờ.
10:38
(High-pitchedCao-pitched tonetấn)
191
626000
3000
(Tiếng có tần số cao)
10:41
Oh, before I even turnxoay that on,
192
629000
2000
Ồ, trước kia tôi thậm chí đã bật chúng lên,
10:43
one of the things that we did about threesố ba weekstuần agotrước in my classlớp học --
193
631000
4000
một trong những thứ mà tôi đã làm ba tuần trước trong lớp học của tôi -
10:47
this is throughxuyên qua the lensống kính, and one of the things we used a lensống kính for
194
635000
2000
đây là cái ống kính, và một trong những thứ mà chúng ta sử dụng ống kính là
10:49
was to measuređo the speedtốc độ of lightánh sáng.
195
637000
2000
để đo tốc độ của ánh sáng.
10:51
My studentssinh viên in ElEl CerritoCerrito -- with my help, of coursekhóa học,
196
639000
3000
Học sinh của tôi ở El Cerrito --
với sự giúp đỡ của tôi, tất nhiên là vậy,
10:54
and with the help of a very beattiết tấu up oscilloscopeMáy hiện sóng --
197
642000
3000
và với sự giúp đỡ của sự dao động rất lớn --
10:57
measuredđã đo the speedtốc độ of lightánh sáng.
198
645000
1000
đã đo được tốc độ của ánh sáng.
10:58
We were off by 25 percentphần trăm. How manynhiều eighththứ tám gradershọc sinh lớp do you know of
199
646000
5000
Chúng tôi đã cắt giảm 25%. Bạn biết bao nhiêu học sinh lớp 8
11:03
who have measuredđã đo the speedtốc độ of lightánh sáng?
200
651000
2000
mà đã đo vận tốc ánh sáng?
11:05
In additionthêm vào to that, we'vechúng tôi đã measuredđã đo the speedtốc độ of soundâm thanh.
201
653000
3000
Thêm một điều nữa, chúng tôi vừa mới đo vận tốc của âm thanh.
11:08
I'd love to measuređo the speedtốc độ of lightánh sáng here.
202
656000
2000
Tôi muốn đo vận tốc của ánh sáng tại đây.
11:10
I was all setbộ to do it and I was thinkingSuy nghĩ, "AwAw man,"
203
658000
2000
Tôi đã được thiết lập để làm điều đó và tôi đã nghĩ. " Aw man,"( Có ý thất vọng)
11:12
I was just going to imposeáp đặt upontrên the powersquyền lực that be,
204
660000
2000
Tôi đã vừa đặt lên những quyền hạn mà tôi có,
11:15
and measuređo the speedtốc độ of lightánh sáng.
205
663000
1000
và đo vận tốc ánh sáng.
11:16
And I'm all setbộ to do it. I'm all setbộ to do it,
206
664000
4000
Và tôi sẽ lắp đặt để làm việc đó. Tôi sẽ lắp đặt để làm việc đó,
11:20
but then it turnslượt out that to setbộ up here, you have like 10 minutesphút to setbộ up!
207
668000
4000
nhưng hóa ra là chúng lắp đặt tại đây, bạn có giống như 10 phút để thiết lập!
11:24
And there's no time to do it.
208
672000
2000
Và tại đây không có thời gian để làm nó.
11:26
So, nextkế tiếp time, maybe, I'll measuređo the speedtốc độ of lightánh sáng!
209
674000
2000
Vì thế mà để lần sau, có thể, tôi sẽ đo vận tốc ánh sáng!
11:28
But meanwhiletrong khi đó, let's measuređo the speedtốc độ of soundâm thanh!
210
676000
2000
Nhưng trong khi đó, hãy đo vận tốc của âm thanh!
11:30
Well, the obvioushiển nhiên way to measuređo the speedtốc độ of soundâm thanh
211
678000
2000
Well, có một cách rõ ràng để đo vận tốc âm thanh
11:32
is to bouncethư bị trả lại soundâm thanh off something and look at the echoecho.
212
680000
3000
là để âm thanh dội lại và quan sát tiếng vọng.
11:35
But, probablycó lẽ -- one of my studentssinh viên, ArielAriel [unclearkhông rõ], said,
213
683000
5000
Nhưng, có thể -- một trong những học sinh của tôi, Ariel, nói,
11:40
"Could we measuređo the speedtốc độ of lightánh sáng usingsử dụng the wavelàn sóng equationphương trình?"
214
688000
3000
"Chúng ta có thể đo vận tốc ánh sáng bằng cách sử dụng phương trình sóng?'
11:43
And all of you know the wavelàn sóng equationphương trình is
215
691000
2000
Và tất cả chúng ta đều biết phương trình sóng là
11:45
the frequencytần số timeslần the wavelengthbước sóng of any wavelàn sóng ...
216
693000
6000
tần số của bước sóng của bất cứ loại sóng nào ...
11:51
is a constantkhông thay đổi. When the frequencytần số goesđi up,
217
699000
3000
là một hằng số. Khi tần số tăng,
11:54
the wavelengthbước sóng comesđến down. WavelengthBước sóng goesđi up,
218
702000
3000
bước sóng giảm. Bước sóng tăng,
11:57
frequencytần số goesđi down. So, if we have a wavelàn sóng here --
219
705000
4000
tần số giảm. Vì thế, nếu chúng ta có một sóng ở đây --
12:02
over here, that's what's interestinghấp dẫn --
220
710000
4000
ngay đây, đó là điều thú vị --
12:06
as the pitchsân cỏ goesđi up, things get closergần hơn,
221
714000
3000
biên độ càng lớn, chúng càng gần nhau,
12:09
pitchsân cỏ goesđi down, things stretchcăng ra out.
222
717000
2000
biên độ càng nhỏ, chúng càng dãn ra.
12:13
Right? This is simpleđơn giản physicsvật lý.
223
721000
2000
Đúng không? Đây là vật lý đơn giản.
12:15
All of you know this from eighththứ tám gradecấp, remembernhớ lại?
224
723000
3000
Tất cả các bạn đều biết điều này từ lớp 8, nhớ không?
12:18
What they didn't tell you in physicsvật lý -- in eighth-gradethứ cấp physicsvật lý --
225
726000
4000
Điều gì mà họ không nói với bạn trong vật lý -- trong vật lý lớp 8 --
12:22
but they should have, and I wishmuốn they had,
226
730000
3000
nhưng chúng nên có, và tôi nghĩ chúng có,
12:25
was that if you multiplynhân the frequencytần số timeslần the wavelengthbước sóng of soundâm thanh
227
733000
4000
là nếu bạn nhân tần số bước sóng của âm thanh
12:29
or lightánh sáng, you get a constantkhông thay đổi.
228
737000
4000
hoặc ánh sáng, bạn sẽ được một hằng số.
12:33
And that constantkhông thay đổi is the speedtốc độ of soundâm thanh.
229
741000
2000
Và hằng số đó là tốc độ của âm thanh.
12:36
So, in ordergọi món to measuređo the speedtốc độ of soundâm thanh,
230
744000
3000
Vì vậy, để đo vận tốc của âm thanh,
12:39
all I've got to do is know its frequencytần số. Well, that's easydễ dàng.
231
747000
4000
tất cả chúng ta phải biết tần số của chúng. Well, dễ dàng.
12:43
I've got a frequencytần số counterquầy tính tiền right here.
232
751000
2000
Tôi vừa có một bộ đếm tần số ngay đây.
12:45
SetThiết lập it up to around A, aboveở trên A, aboveở trên A. There's an A, more or lessít hơn.
233
753000
5000
Đặt chúng tại A, trên A, trên A. Đây là một A, cao hơn hoặc thấp hơn.
12:50
Now, so I know the frequencytần số.
234
758000
4000
Ngay bây giờ, vì vậy tôi biết tần số.
12:55
It's 1.76 kilohertzkilohertz. I measuređo its wavelengthbước sóng.
235
763000
4000
Đó là 1,76KHz. Tôi đo bước sóng của chúng.
13:00
All I need now is to fliplật on anotherkhác beamchùm,
236
768000
3000
Tất cả tôi cần bây giờ là lật lên tia khác.
13:03
and the bottomđáy beamchùm is me talkingđang nói, right?
237
771000
3000
Và tia ở dưới là tôi đang nói đến, phải không?
13:06
So anytimeBất cứ lúc nào I talk, you'dbạn muốn see it on the screenmàn.
238
774000
4000
Vì thế mà bất cứ khi nào tôi nói, các bạn hãy nhìn chúng trên màn hình.
13:11
I'll put it over here, and as I movedi chuyển this away from the sourcenguồn,
239
779000
4000
Tôi sẽ đặt chúng ở đây, và nếu tôi đặt thứ này xa nguồn,
13:15
you'llbạn sẽ noticeđể ý the spiralxoắn ốc.
240
783000
4000
bạn sẽ chú ý đến đường xoắn ốc.
13:20
The slinkySlinky movesdi chuyển. We're going throughxuyên qua differentkhác nhau nodesnút of the wavelàn sóng,
241
788000
5000
Chuyển động hình sin. Chúng ta sẽ đi qua các nút khác nhau của sóng,
13:25
comingđang đến out this way.
242
793000
2000
đi ra lối này.
13:27
Those of you who are physicistsnhà vật lý, I hearNghe you rollinglăn your eyesmắt,
243
795000
2000
Trong những người ở đây mà là nhà vật lý, tôi nghe thấy bạn đang tròn mắt nhìn,
13:29
but bearchịu with me. (LaughterTiếng cười)
244
797000
2000
nhưng phục tôi. (Cười)
13:31
To measuređo the wavelengthbước sóng,
245
799000
3000
Để đo bước sóng,
13:34
all I need to do is measuređo the distancekhoảng cách from here --
246
802000
5000
tất cả tôi cần làm là đo khoảng cách từ đây --
13:40
one fullđầy wavelàn sóng -- over to here.
247
808000
2000
một sóng đầy đủ -- qua đây.
13:42
From here to here is the wavelengthbước sóng of soundâm thanh.
248
810000
3000
Từ đây đến đây là bước sóng của âm thanh.
13:45
So, I'll put a measuringđo lường tapebăng here, measuringđo lường tapebăng here, movedi chuyển it back over to here.
249
813000
7000
Vì thế mà tôi sẽ đặt một thước cuốn tại đây, di chuyển chúng ra qua đây.
13:53
I've moveddi chuyển the microphonemicrophone 20 centimeterscm.
250
821000
4000
Tôi vừa di chuyển chiếc micro 20cm.
13:57
0.2 metersmét from here, back to here, 20 centimeterscm.
251
825000
5000
0.2m từ đây, quay lại đây, 20cm.
14:04
OK, let's go back to MrMr. ElmoElmo.
252
832000
5000
OK, quay lại với ông Elmo.
14:10
And we'lltốt say the frequencytần số is 1.76 kilohertzkilohertz, or 1760.
253
838000
6000
Và chúng ta sẽ nói tần số là 1,76KHz hay 1760.
14:17
The wavelengthbước sóng was 0.2 metersmét.
254
845000
4000
Bước sóng là 0.2m.
14:21
Let's figurenhân vật out what this is.
255
849000
4000
Hãy tìm xem đây là gì.
14:25
(LaughterTiếng cười) (ApplauseVỗ tay)
256
853000
7000
(Cười)(Vỗ tay)
14:33
1.76 timeslần 0.2 over here is 352 metersmét permỗi secondthứ hai.
257
861000
7000
1,76 lần 0,2 ở đây là 352 m/s.
14:40
If you look it up in the booksách, it's really 343.
258
868000
6000
Nếu bạn tìm kiếm chúng trên sách, chúng thực sự là 343.
14:46
But, here with kludgykludgy materialvật chất, and lousytồi tệ drinkuống --
259
874000
2000
Nhưng, tại đây với dụng cụ chắp vá, thức uống tệ hại --
14:48
we'vechúng tôi đã been ablecó thể to measuređo the speedtốc độ of soundâm thanh to --
260
876000
4000
chúng ta vừa đo vận tốc của âm thanh --
14:53
not badxấu. PrettyXinh đẹp good.
261
881000
1000
không tệ. Khá tốt.
14:55
All of which comesđến to what I wanted to say.
262
883000
4000
Tất cả thứ này đến với những gì tôi muốn nói.
15:00
Go back to this picturehình ảnh of me a milliontriệu yearsnăm agotrước.
263
888000
5000
Quay trở lại bức ảnh này về tôi một triệu năm trước.
15:05
It was 1971, the VietnamViệt Nam WarChiến tranh was going on,
264
893000
5000
Đó là năm 1971, chiến tranh Việt Nam đang diễn ra,
15:10
and I'm like, "Oh my God!"
265
898000
3000
và tôi giống như, "Ôi lạy chúa!"
15:13
I'm studyinghọc tập physicsvật lý: LandauLandau, LipschitzLipschitz, ResnickResnick and HallidayHalliday.
266
901000
3000
Tôi đang học vật lý: Landau, Lipschitz, Resnick và Halliday.(Những nhà vật lý nổi tiếng)
15:16
I'm going home for a midtermmidterm. A riot'schống bạo động của going on on campuskhuôn viên.
267
904000
2000
Tôi sẽ về nhà vào giữa kì. Một cuộc bạo loạn sẽ diễn ra trong khuôn viên trường đại học.
15:18
There's a riotbạo loạn! Hey, Elmo'sElmo của donelàm xong: off.
268
906000
9000
Đó là một cuộc bạo loạn! Hey, Elmo đã xong: Tắt.
15:27
There's a riotbạo loạn going on on campuskhuôn viên,
269
915000
2000
Đó là một cuộc biểu tình diên ra trong khuôn viên trường học.
15:29
and the policecảnh sát are chasingđuổi theo me, right?
270
917000
3000
và cảnh sát đuổi theo tôi, phải.
15:32
I'm walkingđi dạo acrossbăng qua campuskhuôn viên. CopCảnh sát comesđến and looksnhìn at me and saysnói,
271
920000
3000
Tôi đang đi bộ quanh khuôn viên. Cảnh sát đến nhìn tôi và nói,
15:35
"You! You're a studentsinh viên."
272
923000
2000
"Cậu! Cậu là sinh viên."
15:37
PullsKéo out a gunsúng. GoesĐi boomsự bùng nổ!
273
925000
2000
Rút ra một khẩu súng. Bắn bùm!
15:39
And a tearnước mắt gaskhí đốt canisterống đựng the sizekích thước of a PepsiPepsi can goesđi by my headcái đầu. WhooshWhoosh!
274
927000
4000
Một hộp hơi cay với kích thước của một chai Pepsi có lẽ đã bay qua đầu tôi. Whoosh!
15:43
I get a breathhơi thở of tearnước mắt gaskhí đốt and I can't breathethở.
275
931000
3000
Tôi nhận ra tiếng xì của hộp hơi cay và tôi không thể thở.
15:46
This copcảnh sát comesđến after me with a riflesúng trường.
276
934000
2000
Cảnh sát này đi ra sau tôi với một khẩu súng trường.
15:48
He wants to clunkClunk me over the headcái đầu!
277
936000
2000
Anh ta muốn bám theo tôi trong những người đứng đầu
15:50
I'm sayingnói, "I got to cleartrong sáng out of here!"
278
938000
3000
Tôi nói, "Tôi phải cút khỏi đây!"
15:53
I go runningđang chạy acrossbăng qua campuskhuôn viên quicknhanh chóng as I can. I duckvịt into HayesHayes HallHall.
279
941000
5000
Tôi tiếp tục chạy qua khuôn viên nhanh nhất có thể. Tôi cúi đầu để vào Hayes Hall
15:59
It's one of these bell-towertháp chuông buildingscác tòa nhà.
280
947000
2000
Đó là một trong những tòa nhà tháp chuông.
16:01
The cop'scủa cảnh sát chasingđuổi theo me.
281
949000
1000
Anh cảnh sát đuổi theo tôi.
16:03
ChasingĐuổi theo me up the first floorsàn nhà, secondthứ hai floorsàn nhà, thirdthứ ba floorsàn nhà.
282
951000
2000
Đuổi theo tôi lên tầng sệt, tầng hai, tầng ba.
16:05
ChasesĐuổi theo bắt me into this roomphòng.
283
953000
1000
Đuổi tôi đến phòng này.
16:06
The entrancewayentranceway to the bellchuông towerTháp.
284
954000
2000
Lối vào tháp chuông.
16:08
I slamsập the doorcửa behindphía sau me, climbleo up,
285
956000
2000
Tôi sập cánh cửa trước mặt, trèo lên,
16:10
go pastquá khứ this placeđịa điểm where I see a pendulumquả lắc tickingđánh vào.
286
958000
2000
đi qua nơi mà tôi nhìn thấy một con lắc kêu tích tắc.
16:12
And I'm thinkingSuy nghĩ, "Oh yeah,
287
960000
2000
Và tôi nghĩ. "Oh yeah,
16:14
the squareQuảng trường rootnguồn gốc of the lengthchiều dài is proportionaltỷ lệ to its periodgiai đoạn." (LaughterTiếng cười)
288
962000
2000
căn bậc hai của chiều dài tỉ lệ thuận với nó."
(Cười)
16:17
I keep climbingleo up, go back.
289
965000
2000
Tôi vẫn leo lên, quay lại.
16:19
I go to a placeđịa điểm where a doweldowel splitschia tách off.
290
967000
2000
Tôi đến một nơi mà lề cửa bị tách ra.
16:21
There's a clockđồng hồ, clockđồng hồ, clockđồng hồ, clockđồng hồ.
291
969000
1000
Có tiếng clock, clock, clock.
16:22
The time'scủa thời gian going backwardsngược because I'm insidephía trong of it.
292
970000
2000
Thời gian sẽ lùi lại bởi tôi ở trong chúng.
16:24
I'm thinkingSuy nghĩ of LorenzLorenz contractionscơn co thắt and EinsteinianEinsteinian relativitytương đối.
293
972000
4000
Tôi đang nghĩ về sự co ngắn Lorenz và thuyết tương đối Anh-xtanh.
16:28
I climbleo up, and there's this placeđịa điểm, way in the back,
294
976000
3000
Tôi leo lên, và chính nơi này, con đường ở ngay phía sau,
16:31
that you climbleo up this woodengỗ ladderthang.
295
979000
2000
mà bạn trèo lên chiếc thang gỗ này.
16:33
I popnhạc pop up the tophàng đầu, and there's a cupolavòm.
296
981000
2000
Tôi bật lên trên đỉnh, và đó là một nóc nhà tròn.
16:35
A domemái vòm, one of these ten-footmười chân domesmái vòm.
297
983000
2000
Một mái vòm, một trong những mái vòm 10 foot.
16:37
I'm looking out and I'm seeingthấy the copscảnh sát bashingbashing students'sinh viên' headsđầu,
298
985000
3000
Tôi đang nhìn quanh là tôi đang nhìn tên cảnh sát đánh vào đầu những sinh viên,
16:40
shootingchụp tearnước mắt gaskhí đốt, and watchingxem studentssinh viên throwingném bricksgạch.
299
988000
2000
bắn vào những bình hơi cay, và xem những học sinh ném gạch.
16:42
And I'm askinghỏi, "What am I doing here? Why am I here?"
300
990000
3000
Và tôi hỏi, "Tôi đang làm gì ở đây? Tại sao tôi ở đây?'
16:45
Then I remembernhớ lại what my EnglishTiếng Anh teachergiáo viên in highcao schooltrường học said.
301
993000
3000
Sau đó tôi nhớ điều mà giáo viên Tiếng Anh trường cấp ba tôi từng nói.
16:48
NamelyCụ thể là, that when they castdàn diễn viên bellschuông,
302
996000
4000
Cụ thể là, khi họ đúc những cái chuông,
16:52
they writeviết inscriptionschữ khắc on them.
303
1000000
3000
họ viết bia kí lên chúng.
16:55
So, I wipelau the pigeonchim bồ câu manurephân chuồng off one of the bellschuông, and I look at it.
304
1003000
4000
Vì thế mà tôi lau phân chim bên trong một chiếc chuông, và nhìn vào chúng.
16:59
I'm askinghỏi myselfriêng tôi, "Why am I here?"
305
1007000
1000
Tôi tự hỏi bản thân, "Tại sao tôi lại ở đây?"
17:02
So, at this time, I'd like to tell you the wordstừ ngữ inscribedghi
306
1010000
4000
Vì thế, vào thời điểm đó, tôi muốn nói với bạn những từ được khắc
17:06
upontrên the HayesHayes HallHall towerTháp bellschuông:
307
1014000
4000
trên tháp chuông Hayes Hall:
17:10
"All truthsự thật is one.
308
1018000
5000
"Tất cả sự thật là duy nhất.
17:15
In this lightánh sáng, mayTháng Năm sciencekhoa học and religiontôn giáo endeavornỗ lực here
309
1023000
6000
Trong ánh sáng này, nỗ lực của khoa học và tôn giáo có thể ở đây
17:21
for the steadyvững chắc evolutionsự phát triển of mankindnhân loại, from darknessbóng tối to lightánh sáng,
310
1029000
4000
cho sự phát triển ổn định của nhân loại, từ bóng tối ra ánh sáng,
17:25
from narrownesshẹp to broad-mindednessbroad-mindedness, from prejudiceảnh hưởng to tolerancelòng khoan dung.
311
1033000
5000
từ đầu óc hẹp đến rộng, từ ảnh hưởng đến chống chịu
17:33
It is the voicetiếng nói of life, which callscuộc gọi us to come and learnhọc hỏi."
312
1041000
7000
Đó là tiếng nói của cuộc sống, kêu gọi chúng ta đến và học hỏi."
17:41
Thank you very much.
313
1049000
2000
Cám ơn các bạn rất nhiều.
Translated by Việt Trần
Reviewed by Tram Nguyen

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Clifford Stoll - Astronomer, educator, skeptic
Astronomer Clifford Stoll helped to capture a notorious KGB hacker back in the infancy of the Internet. His agile mind continues to lead him down new paths -- from education and techno-skepticism to the making of zero-volume bottles.

Why you should listen

When Clifford Stoll speaks, you can't help but listen. Full of restless energy, he jumps from one topic to the next, darting back and forth across the stage. You may not be sure where he's going, but the ride is always part of the adventure.

An astronomer (though his astronomy career took a turn when he noticed a bookkeeping error that ultimately led him to track down a notorious hacker), researcher and internationally recognized computer security expert -- who happens to be a vocal critic of technology -- Stoll makes a sharp, witty case for keeping computers out of the classroom. Currently teaching college-level physics to eighth graders at a local school, he stays busy in his spare time building Klein bottles.

More profile about the speaker
Clifford Stoll | Speaker | TED.com