TED@IBM
Chieko Asakawa: How new technology helps blind people explore the world
Chieko Asakawa: Người mù khám phá thế giới nhờ công nghệ
Filmed:
Readability: 4.1
1,390,823 views
Bằng cách nào mà công nghệ có thể cải thiện chất lượng cuộc sống của chúng tôi? Làm sao chúng tôi có thể điều hướng thế giới mà không dùng giác quan thị giác? Nhà phát minh và nhà đồng hành IBM Chieko Asakawa, người bị mù năm lên 14, đang làm việc chăm chỉ để tìm câu trả lời. Trong lời giới thiệu đầy lôi cuốn, cô ấy đưa ra một số công nghệ mới giúp người mù khám phá thế giới một cách độc lập hơn...bởi vì, như cô ấy nói, khi chúng ta tạo ra khả năng tiếp cận lớn hơn, ai cũng có lợi từ nó.
Chieko Asakawa - Visionary inventor
Dr. Chieko Asakawa invents technology to make the visually impaired more independent. Full bio
Dr. Chieko Asakawa invents technology to make the visually impaired more independent. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:20
You might think there are
many things that I can't do
many things that I can't do
0
8056
3613
Các bạn có thể cho rằng
có nhiều việc tôi không thể làm được
có nhiều việc tôi không thể làm được
00:23
because I cannot see.
1
11693
1911
bởi vì tôi bị khiếm thị.
00:26
That's largely true.
2
14326
1648
Phần lớn thì cũng đúng
00:27
Actually, I just needed
to have a bit of help
to have a bit of help
3
15998
2483
Thực ra lúc nãy tôi phải nhờ hỗ trợ
00:30
to come up to the stage.
4
18505
1834
mới lên được sân khấu
00:32
But there is also a lot that I can do.
5
20363
2928
Nhưng tôi cũng có thể làm được nhiều thứ.
00:35
This is me rock climbing
for the first time.
for the first time.
6
23730
3412
Đây là lần đầu tiên tôi tập leo núi.
00:39
Actually, I love sports
and I can play many sports,
and I can play many sports,
7
27166
4077
Thú thật, tôi yêu thích thể thao
và có thể chơi được nhiều môn,
và có thể chơi được nhiều môn,
00:43
like swimming, skiing, skating,
scuba diving, running and so on.
scuba diving, running and so on.
8
31267
5382
như là bơi, trượt tuyết,
trượt băng, lặn, chạy bộ, v..v..
trượt băng, lặn, chạy bộ, v..v..
00:49
But there is one limitation:
9
37382
1911
Tuy nhiên có một hạn chế là
00:52
somebody needs to help me.
10
40145
1759
cần phải có người hỗ trợ tôi.
00:54
I want to be independent.
11
42514
2112
Tôi muốn tự thân vận động.
00:57
I lost my sight at the age of 14
in a swimming pool accident.
in a swimming pool accident.
12
45741
4703
Tôi mất khả năng thị giác năm lên 14
do một tai nạn ở hồ bơi.
do một tai nạn ở hồ bơi.
01:02
I was an active, independent teenager,
13
50989
2624
Hồi đó tôi là một thiếu nữ
năng động và tự lập,
năng động và tự lập,
01:05
and suddenly I became blind.
14
53637
2416
và đùng một cái, tôi bị mù.
01:08
The hardest thing for me
was losing my independence.
was losing my independence.
15
56840
4064
Điều khó khăn nhất với tôi
tôi đã mất đi sự tự lập.
tôi đã mất đi sự tự lập.
01:13
Things that until then seemed simple
became almost impossible to do alone.
became almost impossible to do alone.
16
61600
5407
Những thứ trước đó tưởng chừng dễ dàng,
giờ tôi không thể nào làm một mình.
giờ tôi không thể nào làm một mình.
01:19
For example, one of my
challenges was textbooks.
challenges was textbooks.
17
67962
3741
Ví dụ, một trong những khó khăn
của tôi là sách giáo khoa.
của tôi là sách giáo khoa.
01:24
Back then, there were no
personal computers,
personal computers,
18
72084
2750
Thời điểm đó chưa có máy tính cá nhân,
01:26
no Internet, no smartphones.
19
74858
2437
không Internet hay điện thoại thông minh.
01:29
So I had to ask one of my two brothers
to read me textbooks,
to read me textbooks,
20
77319
5433
Cho nên tôi nhờ một trong hai
cậu em trai đọc sách hộ,
cậu em trai đọc sách hộ,
01:34
and I had to create
my own books in Braille.
my own books in Braille.
21
82776
3476
và tôi phải tự viết lại những
quyển sách ấy bằng chữ nổi.
quyển sách ấy bằng chữ nổi.
01:38
Can you imagine?
22
86653
1353
Mọi người hình dung ra không?
01:40
Of course, my brothers
were not happy about it,
were not happy about it,
23
88603
3119
Dĩ nhiên mấy đứa em trai tôi
không thích điều đó tí nào,
không thích điều đó tí nào,
01:43
and later, I noticed they were not there
whenever I needed them.
whenever I needed them.
24
91746
3823
và sau đó, tôi để ý là chúng chẳng bao giờ
có mặt khi tôi cần.
có mặt khi tôi cần.
01:47
(Laughter)
25
95593
1001
(Cười)
01:48
I think they tried to stay away from me.
26
96618
3792
Tôi nghĩ là tụi nó cố né tránh tôi.
01:52
I don't blame them.
27
100434
1354
Tôi không hề trách tụi nó.
01:54
I really wanted to be freed
from relying on someone.
from relying on someone.
28
102581
3771
Tôi thật sự muốn thoát khỏi cảnh
phải phụ thuộc vào ai đó.
phải phụ thuộc vào ai đó.
01:59
That became my strong desire
to ignite innovation.
to ignite innovation.
29
107160
3909
Điều đó trở thành khát khao mạnh mẽ
muốn khơi dậy một điều khác biệt.
muốn khơi dậy một điều khác biệt.
02:04
Jump ahead to the mid-1980s.
30
112100
2686
Chuyển sang thời kỳ giữa những năm 1980
02:06
I got to know cutting-edge technologies
31
114810
2746
Tôi bắt đầu biết đến công nghệ tiên tiến
02:09
and I thought to myself,
32
117580
2097
và tôi tự hỏi
tại sao không có một
công nghệ máy tính nào
công nghệ máy tính nào
02:11
how come there is no computer technology
33
119701
3619
để tạo ra những quyển sách bằng chữ nổi?
02:15
to create books in Braille?
34
123344
2126
02:18
These amazing technologies
must be able to also help people
must be able to also help people
35
126288
4364
Những thứ công nghệ tiên tiến đó cũng nên
giúp đỡ những người
giúp đỡ những người
02:22
with limitations like myself.
36
130676
2399
bị khiếm khuyết như tôi mới phải.
02:25
That's the moment
my innovation journey began.
my innovation journey began.
37
133805
3812
Từ giây phút đó, hành trình
đổi mới của tôi bắt đầu.
đổi mới của tôi bắt đầu.
02:30
I started developing
digital book technologies,
digital book technologies,
38
138686
3854
Tôi bắt đầu phát triển công nghệ
sách điện tử,
sách điện tử,
02:34
such as a digital Braille editor,
digital Braille dictionary
digital Braille dictionary
39
142564
5293
ví dụ như là phần mềm biên tập chữ nổi,
từ điển chữ nổi điện tử
từ điển chữ nổi điện tử
02:39
and a digital Braille library network.
40
147881
2746
và mạng lưới thư viện chữ nổi điện tử.
02:43
Today, every student who is visually
impaired can read textbooks,
impaired can read textbooks,
41
151178
4368
Ngày nay, mỗi học sinh bị suy giảm thị lực
có thể đọc sách giáo khoa
có thể đọc sách giáo khoa
02:47
by using personal computers
and mobile devices,
and mobile devices,
42
155570
3827
trên máy tính cá nhân
và các thiết bị di động,
và các thiết bị di động,
02:51
in Braille or in voice.
43
159421
2085
được viết bằng chữ nổi hay
nghe qua giọng nói
nghe qua giọng nói
02:53
This may not surprise you,
44
161998
2136
Có lẽ các bạn sẽ không mấy ngạc nhiên
02:56
since everyone now has digital books
in their tablets in 2015.
in their tablets in 2015.
45
164158
5060
vì ở năm 2015 này, ai cũng có
sách điện tử trên máy tính bảng.
sách điện tử trên máy tính bảng.
03:01
But Braille went digital
many years before digital books,
many years before digital books,
46
169242
5847
Nhưng chữ nổi được kỹ thuật số
nhiều năm trước khi có sách điện tử,
nhiều năm trước khi có sách điện tử,
03:07
already in the late 1980s,
almost 30 years ago.
almost 30 years ago.
47
175113
5232
vào cuối những năm 1980,
tức gần 30 năm trước.
tức gần 30 năm trước.
03:13
Strong and specific needs
of the blind people
of the blind people
48
181242
3799
Những nhu cầu cấp thiết và cụ thể
của người khiếm thị,
của người khiếm thị,
03:17
made this opportunity to create
digital books way back then.
digital books way back then.
49
185065
5643
là cơ hội để tạo ra những
quyển sách điện tử lúc trước.
quyển sách điện tử lúc trước.
Thực sự đây không phải lần đầu
chuyện này xảy ra,
chuyện này xảy ra,
03:23
And this is actually not
the first time this happened,
the first time this happened,
50
191343
5006
03:28
because history shows us
accessibility ignites innovation.
accessibility ignites innovation.
51
196373
6090
vì lịch sử cho thấy khả năng tiếp cận
là khởi nguồn cho sự đổi mới.
là khởi nguồn cho sự đổi mới.
03:35
The telephone was invented
while developing a communication tool
while developing a communication tool
52
203467
4017
Điện thoại được phát minh
khi đang phát triển một công cụ liên lạc
khi đang phát triển một công cụ liên lạc
03:39
for hearing impaired people.
53
207508
1867
dành cho người khiếm thính.
03:41
Some keyboards were also invented
to help people with disabilities.
to help people with disabilities.
54
209737
5420
Vài loại bàn phím cũng được phát minh
để giúp những người khuyết tật.
để giúp những người khuyết tật.
03:48
Now I'm going to give you
another example from my own life.
another example from my own life.
55
216807
3477
Giờ tôi sẽ cho các bạn một ví dụ
từ chính cuộc đời tôi.
từ chính cuộc đời tôi.
03:52
In the '90s, people around me
started talking about the Internet
started talking about the Internet
56
220688
4263
Vào thập niên 90, mọi người xung quanh tôi
bắt đầu nói về Internet
bắt đầu nói về Internet
03:56
and web browsing.
57
224975
1443
và việc lướt web.
03:58
I remember the first time
I went on the web.
I went on the web.
58
226895
2872
Tôi vẫn nhớ lần đầu tôi truy cập web
04:02
I was astonished.
59
230148
1588
Tôi rất sửng sốt.
04:04
I could access newspapers
at any time and every day.
at any time and every day.
60
232352
4107
Tôi có thể đọc báo bất cứ lúc nào
và hằng ngày.
và hằng ngày.
04:08
I could even search
for any information by myself.
for any information by myself.
61
236810
3856
Thậm chí tôi có thể tự tìm
bất cứ thông tin nào.
bất cứ thông tin nào.
04:13
I desperately wanted to help the blind
people have access to the Internet,
people have access to the Internet,
62
241175
5814
Tôi cực kỳ mong muốn có thể
giúp người mù tiếp cận với Internet,
giúp người mù tiếp cận với Internet,
04:19
and I found ways to render the web
into synthesized voice,
into synthesized voice,
63
247013
5306
và tôi tìm cách để làm web thành
giọng nói tổng hợp
giọng nói tổng hợp
04:24
which dramatically simplified
the user interface.
the user interface.
64
252343
3770
để có thể đơn giản hóa đáng kể
giao diện người dùng.
giao diện người dùng.
04:28
This led me to develop
the Home Page Reader in 1997,
the Home Page Reader in 1997,
65
256685
5410
Điều này dẫn đến việc tôi phát triển
Home Page Reader vào năm 1997.
Home Page Reader vào năm 1997.
04:34
first in Japanese and later,
translated into 11 languages.
translated into 11 languages.
66
262119
4893
lúc đầu bằng tiếng Nhật và sau đó
được dịch sang 11 thứ tiếng.
được dịch sang 11 thứ tiếng.
04:39
When I developed the Home Page Reader,
67
267784
2577
Khi tôi phát triển Home Page Reader,
04:42
I got many comments from users.
68
270385
2929
tôi nhận được rất nhiều phản hồi
từ người dùng.
từ người dùng.
04:45
One that I strongly remember said,
69
273909
2526
Có một nhận xét mà tôi nhớ rất rõ,
04:49
"For me, the Internet
is a small window to the world."
is a small window to the world."
70
277032
5248
"Với tôi, Internet giống như cửa sổ
nhìn ra thế giới."
nhìn ra thế giới."
04:55
It was a revolutionary moment
for the blind.
for the blind.
71
283185
2941
Đó quả là khoảnh khắc mang tính
cách mạng đối với người mù.
cách mạng đối với người mù.
04:59
The cyber world became accessible,
72
287130
2177
Thế giới ảo nay đã có thể tiếp cận được
05:01
and this technology that we created
for the blind has many uses,
for the blind has many uses,
73
289331
4670
và công nghệ mà chúng tôi tạo ra
cho người mù có rất nhiều công dụng,
cho người mù có rất nhiều công dụng,
05:06
way beyond what I imagined.
74
294025
1975
vượt xa hơn những gì tôi tưởng tượng,
05:08
It can help drivers listen to their emails
75
296539
4146
Nó có thể giúp những người tài xế
nghe được email của họ
nghe được email của họ
05:12
or it can help you listen
to a recipe while cooking.
to a recipe while cooking.
76
300709
4273
hay nó có thể giúp bạn vừa nghe
một công thức vừa nấu ăn
một công thức vừa nấu ăn
05:18
Today, I am more independent,
77
306116
2510
Hiện tại thì tôi đã độc lập hơn rồi,
05:20
but it is still not enough.
78
308650
2316
nhưng thế vẫn chưa đủ.
05:23
For example, when I approached
the stage just now, I needed assistance.
the stage just now, I needed assistance.
79
311668
5855
Ví dụ như lúc lên sân khấu mới nãy thôi,
tôi phải cần đến hỗ trợ.
tôi phải cần đến hỗ trợ.
05:30
My goal is to come up here independently.
80
318412
3421
Mục tiêu của tôi là lên đây một cách
hoàn toàn độc lập.
hoàn toàn độc lập.
05:34
And not just here.
81
322147
1527
Và không chỉ là ở trên này.
05:35
My goal is to be able to travel
and do things that are simple to you.
and do things that are simple to you.
82
323991
5819
Mục tiêu của tôi là có thể đi du lịch
và làm những thứ rất đỗi dễ dàng với bạn.
và làm những thứ rất đỗi dễ dàng với bạn.
05:42
OK, now let me show you
the latest technologies.
the latest technologies.
83
330638
2809
Được rồi, giờ tôi sẽ cho bạn xem
những công nghệ mới nhất.
những công nghệ mới nhất.
05:45
This is a smartphone app
that we are working on.
that we are working on.
84
333471
3524
Đây là một ứng dụng điện thoại thông minh
mà chúng tôi đang nghiên cứu.
mà chúng tôi đang nghiên cứu.
05:50
(Video) Electronic voice: 51 feet
to the door, and keep straight.
to the door, and keep straight.
85
338625
3634
(Video) Giọng máy: đi thêm 51 feet
là đến cửa, và tiếp tục đi thẳng
là đến cửa, và tiếp tục đi thẳng
05:57
EV: Take the two doors to go out.
The door is on your right.
The door is on your right.
86
345702
3123
GM: Đi thêm 2 cửa để ra ngoài.
Cửa nằm ở phía bên phải.
Cửa nằm ở phía bên phải.
06:07
EV: Nick is approaching. Looks so happy.
87
355731
1938
GM: Nick đang đến gần. Trông rất vui vẻ.
06:09
Chieko Asakawa: Hi, Nick!
88
357693
1205
Chieko (CA): Chào, Nick!
06:10
(Laughter)
89
358922
1001
Nick: Chào, Chieko!
06:11
CA: Where are you going?
You look so happy.
You look so happy.
90
359947
2143
CA: Đang đi đâu đó? Trông cậu rất vui.
06:14
Nick: Oh -- well, my paper
just got accepted.
just got accepted.
91
362114
2113
N: À, bài làm của tôi
mới được chấp nhận ấy mà.
mới được chấp nhận ấy mà.
06:16
CA: That's great! Congratulations.
92
364251
1647
CA: Tuyệt quá! Chúc mừng nha!
06:17
Nick: Thanks. Wait -- how'd you know
it was me, and that I look happy?
it was me, and that I look happy?
93
365922
3651
N: Cảm ơn. Chờ đã-- Sao cô biết là tôi
và tôi đang vui?
và tôi đang vui?
06:21
(Chieko and Nick laugh)
94
369597
1350
(cười)
06:22
Man: Hi.
95
370971
1159
Người lạ: Chào
06:24
(Laughter)
96
372154
1717
(cười)
06:25
CA: Oh ... hi.
97
373895
1151
CA: À...Chào.
06:27
EV: He is not talking to you,
but on his phone.
but on his phone.
98
375070
2317
GM: Anh ấy không nói với bạn
mà đang gọi điện thoại.
mà đang gọi điện thoại.
06:36
EV: Potato chips.
99
384434
1182
GM: Khoai tây chiên.
06:45
EV: Dark chocolate with almonds.
100
393159
1603
GM: Socola đen hạnh nhân
06:48
EV: You gained 5 pounds since yesterday;
take apple instead of chocolate.
take apple instead of chocolate.
101
396155
3521
GM: Hôm qua bạn tăng 5 cân rồi;
nên chọn mua táo hơn là socola.
nên chọn mua táo hơn là socola.
06:51
(Laughter)
102
399700
2166
(cười)
06:54
EV: Approaching.
103
402456
1312
GM: Bạn gần đến.
07:00
EV: You arrived.
104
408038
1176
GM: Bạn đến nơi rồi
07:02
CA: Now ...
105
410939
1239
CA: Hiện giờ...
07:04
(Applause)
106
412202
3928
(vỗ tay)
07:08
Thank you.
107
416154
1191
Cảm ơn mọi người
07:09
So now the app navigates me
108
417369
2898
Hiện giờ ứng dụng đó
chỉ đường cho tôi.
chỉ đường cho tôi.
07:12
by analyzing beacon signals
and smartphone sensors
and smartphone sensors
109
420291
4016
bằng cách phân tích các tín hiệu chỉ đường
và những thiết bị cảm ứng trên điện thoại,
và những thiết bị cảm ứng trên điện thoại,
07:16
and permits me to move around
indoor and outdoor environments
indoor and outdoor environments
110
424331
5136
cho phép tôi có thể đi lại
trong không gian trong nhà hay ngoài trời,
trong không gian trong nhà hay ngoài trời,
07:21
all by myself.
111
429491
1588
tất cả đều tự làm lấy.
07:23
But the computer vision part
that showed who is approaching,
that showed who is approaching,
112
431103
4848
Nhưng phần quan sát máy tính cho thấy
ai đang tiến đến,
ai đang tiến đến,
07:27
in which mood -- we are still
working on that part.
working on that part.
113
435975
3506
và đang có tâm trạng gì -- chúng tôi vẫn
còn đang nghiên cứu.
còn đang nghiên cứu.
07:32
And recognizing facial expressions
is very important for me to be social.
is very important for me to be social.
114
440251
6406
Việc nhận ra biểu cảm trên mặt
rất quan trọng để giúp tôi hòa nhập.
rất quan trọng để giúp tôi hòa nhập.
07:39
So now the fusions of technologies
are ready to help me
are ready to help me
115
447398
6166
Vậy nên những giao thoa công nghệ giờ
đã sẵn sàng hỗ trợ tôi
đã sẵn sàng hỗ trợ tôi
07:45
see the real world.
116
453588
1680
thấy được thế giới đúng như thực.
07:47
We call this cognitive assistance.
117
455920
3229
Chúng tôi gọi nó là thiết bị
hỗ trợ nhận biết.
hỗ trợ nhận biết.
07:51
It understands our surrounding world
118
459821
3319
Nó am hiểu thế giới xung quanh
07:55
and whispers to me in voice
or sends a vibration to my fingers.
or sends a vibration to my fingers.
119
463164
6217
và nói thầm cho tôi hay truyền rung chấn
lên những ngón tay tôi.
lên những ngón tay tôi.
08:02
Cognitive assistance will augment
missing or weakened abilities --
missing or weakened abilities --
120
470088
6064
Thiết bị hỗ trợ nhận biết sẽ tăng cường
những khả năng đã bị mất hoặc bị suy giảm
những khả năng đã bị mất hoặc bị suy giảm
08:08
in other words, our five senses.
121
476176
2631
nói cách khác là 5 giác quan của chúng ta.
08:11
This technology is only in an early stage,
122
479464
3311
Công nghệ này chỉ mới ở giai đoạn đầu,
08:14
but eventually, I'll be able to find
a classroom on campus,
a classroom on campus,
123
482799
4777
nhưng sau cùng thì tôi sẽ có thể
tìm được phòng học trong trường đại học
tìm được phòng học trong trường đại học
08:19
enjoy window shopping
124
487600
1754
thỏa sức đi ngắm nghía hàng hóa
08:21
or find a nice restaurant
while walking along a street.
while walking along a street.
125
489378
3861
hay tìm một nhà hàng ngon
khi đang đi bộ trên đường.
khi đang đi bộ trên đường.
08:26
It will be amazing if I can find you
on the street before you notice me.
on the street before you notice me.
126
494088
4627
Sẽ rất tuyệt nếu tôi nhận ra bạn
trên đường trước cả khi bạn thấy tôi.
trên đường trước cả khi bạn thấy tôi.
08:31
It will become my best buddy, and yours.
127
499595
3787
Nó sẽ trở thành người bạn tốt nhất của tôi
và của các bạn nữa.
và của các bạn nữa.
08:36
So, this really is a great challenge.
128
504308
3590
Vậy nên, đây quả là một thử thách lớn lao.
08:40
It is a challenge
that needs collaboration,
that needs collaboration,
129
508395
3969
Một thử thách cần đến sự cộng tác,
08:44
which is why we are creating
an open community
an open community
130
512388
2902
đó là lý do tại sao chúng ta đang
tạo ra một cộng đồng mở
tạo ra một cộng đồng mở
08:47
to accelerate research activities.
131
515314
2859
để đẩy nhanh các hoạt động nghiên cứu.
08:51
Just this morning, we announced
the open-source fundamental technologies
the open-source fundamental technologies
132
519192
4898
Vừa sáng nay thôi chúng tôi đã công bố
những công nghệ nguồn mở nền tảng
những công nghệ nguồn mở nền tảng
08:56
you just saw in the video.
133
524114
1627
mà bạn mới thấy trên video.
08:58
The frontier is the real world.
134
526487
2764
Ranh giới chính là thế giới thật.
09:01
The blind community is exploring
this technical frontier
this technical frontier
135
529878
4413
Cộng đồng người mù đang khám phá
ranh giới công nghệ này
ranh giới công nghệ này
09:06
and the pathfinder.
136
534315
1706
và người dẫn đường.
09:08
I hope to work with you
to explore the new era,
to explore the new era,
137
536559
3738
Hi vọng có thể cùng các bạn
khám phá kỷ nguyên mới
khám phá kỷ nguyên mới
09:12
and the next time that I'm on this stage,
138
540321
3087
và lần sau đứng trên sân khấu này,
09:15
through technology and innovation,
139
543432
2414
nhờ công nghệ và cải tiến,
09:17
I will be able to walk up here
140
545870
2025
tôi sẽ có thể bước lên đây
09:19
all by myself.
141
547919
1596
một mình.
09:21
Thank you so much.
142
549539
1239
Cảm ơn các bạn rất nhiều
09:22
(Applause)
143
550802
5618
(vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Chieko Asakawa - Visionary inventorDr. Chieko Asakawa invents technology to make the visually impaired more independent.
Why you should listen
Dr. Chieko Asakawa is an IBM Fellow who has been instrumental in furthering accessibility research and development for the past three decades. Challenging thinking on visually impaired technology usage, she leads the development in advancing web accessibility including digital Braille and voice browsers.
The government of Japan awarded the 2013 Medal of Honor with Purple Ribbon to Dr. Asakawa for her outstanding contributions to accessibility research, including the development of a voice browser for the visually impaired. Today, with Carnegie Mellon University, she is working on how accessibility technologies can play a key role in the real world to help create opportunities for more people to actively participate in the society.
Chieko Asakawa | Speaker | TED.com