TEDWomen 2015
Jane Fonda and Lily Tomlin: A hilarious celebration of lifelong female friendship
Jane Fonda and Lily Tomilin: Kỷ niệm vui nhộn của một tình bạn nữ tri kỷ
Filmed:
Readability: 3.6
3,843,912 views
Cặp diễn viên huyền thoại Jane Fonda và Lily Tomlin đã là bạn bè thân thiết nhiều thập kỷ. Trong buổi đàm thoại chân thật nhẹ nhàng, đề cập đến nhiều chủ đề với sự dẫn chương trình của Pat Mitchell, bộ ba cùng thảo luận đề tài tuổi thọ, nữ quyền và những điểm khác biệt giữa tình bạn nữ giới và nam giới, cũng như ý nghĩa của một cuộc sống viên mãn và vai trò của phụ nữ trong tươn glai của tinh cầu của chúng ta.
Fonda đã phát biểu rằng: "Không có các cô bạn thân, tôi thật không biết xoay xở thế nào. Tôi tồn tại vì tôi có họ."
Jane Fonda - Actor and activist
Jane Fonda has had three extraordinary careers (so far): Oscar-winning actor, fitness guru, impassioned activist. Full bioLily Tomlin - Comedian and actor
Lily Tomlin has been honored by the Kennedy Center and awarded the Mark Twain Prize -- and she's still making vital, hilarious comedy. Full bio
Jane Fonda has had three extraordinary careers (so far): Oscar-winning actor, fitness guru, impassioned activist. Full bioLily Tomlin - Comedian and actor
Lily Tomlin has been honored by the Kennedy Center and awarded the Mark Twain Prize -- and she's still making vital, hilarious comedy. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Pat Mitchell: So I was thinking
about female friendship a lot,
about female friendship a lot,
0
240
3536
Pat Mitchell: Tôi rất hay ngẫm nghĩ
về tình bạn nữ giới,
về tình bạn nữ giới,
và nhân thể, hai người phụ nữ
00:15
and by the way, these two women,
1
3800
2256
00:18
I'm very honored to say,
2
6080
1376
tôi có vinh dự phỏng vấn đây
00:19
have been my friends
for a very long time, too.
for a very long time, too.
3
7480
2936
cũng là bạn bè lâu năm của tôi.
Jane Fonda : Vâng đúng vậy.
00:22
Jane Fonda: Yes we have.
4
10440
1216
00:23
PM: And one of the things
that I read about female friendship
that I read about female friendship
5
11680
3496
PM: Một trong những điều
tôi đã đọc về tình bạn nữ giới
tôi đã đọc về tình bạn nữ giới
là câu trích dẫn của Cervantes.
00:27
is something that Cervantes said.
6
15200
1616
00:28
He said, "You can tell
a lot about someone,"
a lot about someone,"
7
16840
3376
"Bạn có thể nhận ra
rất nhiều về một người"
rất nhiều về một người"
với "một người" ở đây là phụ nữ,
00:32
in this case a woman,
8
20240
1216
00:33
"by the company that she keeps."
9
21480
2416
"qua những mối quan hệ của cô ấy."
00:35
So let's start with --
10
23920
1216
Vậy chúng ta hãy bắt đầu với...
00:37
(Laughter)
11
25160
2200
(Tiếng cười)
00:40
JF: We're in big trouble.
12
28320
1616
JF: Chúng ta sắp bị hỏi khó rồi.
00:41
Lily Tomlin: Hand me one of those waters,
13
29960
1976
Lily Tomlin: Cho tôi một cốc nước.
00:43
I'm extremely dry.
14
31960
1216
Tôi khát khô cả họng.
(Tiếng cười)
00:45
(Laughter)
15
33200
1840
00:53
JF: You're taking up our time.
16
41000
1720
JF: Cậu đang phí
thời gian của chúng ta đó.
thời gian của chúng ta đó.
00:55
We have a very limited --
17
43640
1296
Chúng ta có rất ít thời gian.
00:56
LT: Just being with her
sucks the life out of me.
sucks the life out of me.
18
44960
2336
LT: Ngồi cạnh cô ta
cũng thấy kiệt quệ rồi.
cũng thấy kiệt quệ rồi.
00:59
(Laughter)
19
47320
2776
(tiếng cười)
JF: Tớ có thể làm cậu kiệt quệ hơn cơ.
01:02
JF: You ain't seen nothing yet.
20
50120
1736
01:03
Anyway -- sorry.
21
51880
1216
Mà thôi... xin lỗi nhé.
01:05
PM: So tell me, what do you
look for in a friend?
look for in a friend?
22
53120
4376
PM: Xin hỏi, cô tìm kiếm
điều gì ở một người bạn?
điều gì ở một người bạn?
01:09
LT: I look for someone
who has a sense of fun,
who has a sense of fun,
23
57520
2576
LT: Tôi tìm kiếm người tính tình vui vẻ,
01:12
who's audacious,
24
60120
2976
mà táo bạo,
01:15
who's forthcoming, who has politics,
25
63120
3456
thẳng thắn, có khả năng phản biện,
01:18
who has even a small scrap
of passion for the planet,
of passion for the planet,
26
66600
4856
sở hữu một đam mê dù bé nhỏ,
01:23
someone who's decent,
has a sense of justice
has a sense of justice
27
71480
2616
người lịch sự, yêu sự công bằng
và là người nghĩ tôi có giá trị.
01:26
and who thinks I'm worthwhile.
28
74120
2096
01:28
(Laughter)
29
76240
1976
(tiếng cười)
01:30
(Applause)
30
78240
2760
(tiếng vỗ tay)
01:34
JF: You know, I was thinking this morning,
31
82760
2016
JF: Thế này nhé, sáng nay tôi có nghĩ,
01:36
I don't even know what I would do
without my women friends.
without my women friends.
32
84800
2816
Không có mấy cô bạn thân
tôi thật không biết xoay sở thế nào
tôi thật không biết xoay sở thế nào
Ý tôi là,
"Vì có những người bạn mà tôi tồn tại."
"Vì có những người bạn mà tôi tồn tại."
01:39
I mean it's, "I have my friends,
therefore I am."
therefore I am."
33
87640
3016
01:42
LT: (Laughter)
34
90680
1216
LT: (Cười)
01:43
JF: No, it's true.
35
91920
1216
JF: Thật đấy mà.
01:45
I exist because I have
my women friends. They --
my women friends. They --
36
93160
2239
Tôi tồn tại được chính vì
tôi có những cô bạn. Họ thật...
tôi có những cô bạn. Họ thật...
01:48
You're one of them.
37
96320
1216
Cậu là một trong số họ.
Còn cậu tôi không ý kiến... Mà thôi,
01:49
I don't know about you. But anyway --
38
97560
1762
01:51
(Laughter)
39
99346
1150
(tiếng cười)
01:52
You know, they make me stronger,
they make me smarter,
they make me smarter,
40
100520
2576
Cậu biết đó, họ giúp tôi
mạnh mẽ, thông minh hơn,
mạnh mẽ, thông minh hơn,
01:55
they make me braver.
41
103120
1576
khiến tôi dũng cảm hơn.
01:56
They tap me on the shoulder when I might
be in need of course-correcting.
be in need of course-correcting.
42
104720
4776
Họ vỗ nhẹ vào vai tôi khi
tôi cần nhắc nhở hướng đi trong đời.
tôi cần nhắc nhở hướng đi trong đời.
02:01
And most of them are
a good deal younger than me, too.
a good deal younger than me, too.
43
109520
2696
Và hầu hết họ trẻ hơn tôi nhiều,
Cậu biết không, ý tôi là thật là tốt...
LT: Cám ơn.
LT: Cám ơn.
02:04
You know? I mean, it's nice --
LT: Thank you.
LT: Thank you.
44
112240
2656
02:06
(Laughter)
45
114920
2456
(Tiếng cười)
JF: Thật mà, tôi tính cả cậu vào rồi,
bởi vì thế này này.
bởi vì thế này này.
02:09
JF: No, I do, I include you in that,
because listen, you know --
because listen, you know --
46
117400
3056
02:12
it's nice to have somebody still around
to play with and learn from
to play with and learn from
47
120480
3176
Thật tốt khi có ai đó
đồng trang lứa để giao du học hỏi
đồng trang lứa để giao du học hỏi
khi chúng ta bắt đầu già đi.
02:15
when you're getting toward the end.
48
123680
1896
02:17
I'm approaching --
I'll be there sooner than you.
I'll be there sooner than you.
49
125600
2296
LT: Tớ đang già đi đây thôi...
JF: Tớ sẽ về chầu ông bà trước.
JF: Tớ sẽ về chầu ông bà trước.
02:19
LT: No, I'm glad to have you
parallel aging alongside me.
parallel aging alongside me.
50
127920
2696
LT: Không, tôi vui vì
có cậu cùng hưởng tuổi già.
có cậu cùng hưởng tuổi già.
02:22
(Laughter)
51
130639
2057
(Tiếng cười)
02:24
JF: I'm showing you the way.
52
132720
1496
JF: Tớ phải đi trước dẫn đường.
02:26
(Laughter)
53
134240
1216
(Tiếng cười)
02:27
LT: Well, you are and you have.
54
135480
1896
LT: Ồ, cậu đã làm được rồi.
02:29
PM: Well, as we grow older,
55
137400
1336
PM: Vâng, khi ta dần già đời hơn,
đi qua những con đường đời khác nhau,
02:30
and as we go through
different kinds of life's journeys,
different kinds of life's journeys,
56
138760
2856
02:33
what do you do to keep
your friendships vital and alive?
your friendships vital and alive?
57
141640
3520
hai bạn đã làm gì để
giữ tình bạn thân thiết và sống mãi?
giữ tình bạn thân thiết và sống mãi?
02:38
LT: Well you have to use a lot of --
58
146120
1736
LT: Vâng, chúng tôi phải hy sinh...
02:39
JF: She doesn't invite me over much,
I'll tell you that.
I'll tell you that.
59
147880
2656
JF: Cô ấy chẳng mấy khi mời tôi đến nhà.
LT: Tôi đang phải dùng mạng xã hội nhiều...
02:42
LT: I have to use a lot of social media --
60
150560
2016
02:44
You be quiet now. And so --
61
152600
1496
Cậu có im đi cho tôi nhờ...
02:46
(Laughter)
62
154120
2296
(Tiếng cười)
LT: Và tôi lướt tìm trong emails, tin nhắn
02:48
LT: And I look through my emails,
I look through my texts
I look through my texts
63
156440
3016
02:51
to find my friends,
64
159480
1216
những người bạn quen,
để tôi có thể
trả lời họ nhanh nhất có thể,
trả lời họ nhanh nhất có thể,
02:52
so I can answer them
as quickly as possible,
as quickly as possible,
65
160720
2096
02:54
because I know they need my counsel.
66
162840
2416
bởi vì tôi biết họ cần lời khuyên của tôi.
02:57
(Laughter)
67
165280
2776
(Tiếng cười)
03:00
They need my support,
68
168080
1256
Họ cần sự hỗ trợ của tôi,
03:01
because most of my friends
are writers, or activists, or actors,
are writers, or activists, or actors,
69
169360
3096
bởi vì hầu hết bạn tôi là nhà văn,
hoạt động nhân quyền, hay diễn viên,
hoạt động nhân quyền, hay diễn viên,
và cậu là cả ba...
03:04
and you're all three ...
70
172480
1296
03:05
and a long string
of other descriptive phrases,
of other descriptive phrases,
71
173800
3616
kèm một chuỗi dài cụm từ mô tả chức danh,
03:09
and I want to get to you
as soon as possible,
as soon as possible,
72
177440
4296
và tôi muốn giúp cậu nhanh nhất có thể,
03:13
I want you to know that I'm there for you.
73
181760
2056
Tôi muốn cậu biết rằng tôi luôn ở bên cậu.
03:15
JF: Do you do emojis?
74
183840
1296
JF: Cậu giúp bằng cách nhắn emoji hả?
03:17
LT: Oh ...
JF: No?
JF: No?
75
185160
1896
LT: Ồ...
JF: Không ư?
JF: Không ư?
03:19
LT: That's embarrassing.
JF: I'm really into emojis.
JF: I'm really into emojis.
76
187080
2456
LT: Ngượng quá.
JF: Tôi suýt nữa thì cảm động.
JF: Tôi suýt nữa thì cảm động.
03:21
LT: No, I spell out my --
77
189560
1416
LT: Không, tôi nhắn bằng chữ...
03:23
I spell out my words of happiness
and congratulations,
and congratulations,
78
191000
4776
những lời vui vẻ và chúc mừng,
03:27
and sadness.
79
195800
1656
và nỗi buồn.
03:29
JF: You spell it right out --
80
197480
1416
JF: Bây giờ cậu nói luôn đi,
khỏi nhắn...
khỏi nhắn...
03:30
LT: I spell it, every letter.
81
198920
1381
LT: Tôi đã nhắn cho cậu cả rồi.
03:32
(Laughter)
82
200325
1571
(Tiếng cười)
03:33
JF: Such a purist.
83
201920
1176
JF: Đúng là người ngây thơ.
03:35
You know, as I've gotten older,
84
203120
1936
Câu biết không, khi đã có tuổi,
03:37
I've understood more
the importance of friendships,
the importance of friendships,
85
205080
3216
Tôi đã hiểu thêm
về sự quan trọng của tình bạn,
về sự quan trọng của tình bạn,
03:40
and so, I really make an effort
86
208320
1856
và vì thế, tôi thật sự nỗ lực
để liên lạc bạn bè, hẹn gặp nhau,
không để quên lãng nhau quá lâu.
không để quên lãng nhau quá lâu.
03:42
to reach out and make play dates --
not let too much time go by.
not let too much time go by.
87
210200
4616
03:46
I read a lot
88
214840
1216
Tôi đã đọc nhiều sách vở
03:48
so, as Lily knows all too well,
89
216080
1936
vì thế, như Lily biết rất rõ,
03:50
my books that I like,
I send to my friends.
I send to my friends.
90
218040
2056
sách nào tôi thích
tôi hay gửi cho bạn bè đọc.
tôi hay gửi cho bạn bè đọc.
LT: Khi chúng tôi biết
sẽ được đến đây,
sẽ được đến đây,
03:52
LT: When we knew we would be here today
91
220120
1936
cậu đã gửi tôi khá nhiều sách về
tình bạn nữ giới và nam giới,
tình bạn nữ giới và nam giới,
03:54
you sent me a lot of books
about women, female friendships,
about women, female friendships,
92
222080
2816
03:56
and I was so surprised
to see how many books,
to see how many books,
93
224920
3536
và tôi cũng rất ngạc nhiên
khi thấy nhiều sách đến thế,
khi thấy nhiều sách đến thế,
04:00
how much research
has been done recently --
has been done recently --
94
228480
2336
nhiều nghiên cứu gần đây đến thế...
04:02
JF: And were you grateful?
LT: I was grateful.
LT: I was grateful.
95
230840
2496
JF: Và cậu biết ơn tớ chứ?
LT: Tôi đã rất biết ơn
LT: Tôi đã rất biết ơn
04:05
(Laughter)
96
233360
4280
(Tiếng cười)
04:10
PM: And --
97
238400
1216
PM: Và...
LT: Khoan đã, đó là
ví dụ quan trọng về việc
ví dụ quan trọng về việc
04:11
LT: Wait, no, it's really important
because this is another example
because this is another example
98
239640
3176
04:14
of how women are overlooked,
put aside, marginalized.
put aside, marginalized.
99
242840
3376
phụ nữ bị coi thường,
thiệt thòi như thế nào.
thiệt thòi như thế nào.
Có rất ít nghiên cứu
thực hiện trên chúng tôi
thực hiện trên chúng tôi
04:18
There's been very little
research done on us,
research done on us,
100
246240
2776
04:21
even though we volunteered lots of times.
101
249040
1976
mặc dù chúng tôi nhiều lần tình nguyện.
04:23
JF: That's for sure.
102
251040
1256
JF: Đúng thế thật.
04:24
(Laughter)
103
252320
2616
(Tiếng cười)
LT: Chuyện này thật sự thú vị và
các bạn cũng sẽ thấy hay cho xem.
các bạn cũng sẽ thấy hay cho xem.
04:26
LT: This is really exciting,
and you all will be interested in this.
and you all will be interested in this.
104
254960
3216
04:30
The Harvard Medical School study has shown
105
258200
2696
Nguyên cứu của
trường Y Dược Harvard cho thấy
trường Y Dược Harvard cho thấy
04:32
that women who have
close female friendships
close female friendships
106
260920
4216
rằng những người phụ nữ người mà có
tình bạn nữ giới thân thiết
tình bạn nữ giới thân thiết
ít hình thành khiếm khuyết...,
04:37
are less likely to develop impairments --
107
265160
3616
khuyến khuyết cơ thể khi về già,
04:40
physical impairments as they age,
108
268800
2136
04:42
and they are likely to be seen
to be living much more vital, exciting --
to be living much more vital, exciting --
109
270960
5496
và họ thường sống
cuộc sống thú vị, nhiệt huyết hơn
cuộc sống thú vị, nhiệt huyết hơn
JF: Và sống lâu hơn...
04:48
JF: And longer --
110
276480
1216
LT: Cuộc sống vui tươi hơn.
04:49
LT: Joyful lives.
111
277720
1216
04:50
JF: We live five years longer than men.
112
278960
1896
JF: Phụ nữ sống thọ
hơn nam giới 5 năm.
hơn nam giới 5 năm.
LT: Tôi nghĩ tôi sẵn sàng
đổi 5 năm đó lấy niềm vui.
đổi 5 năm đó lấy niềm vui.
04:52
LT: I think I'd trade the years for joy.
113
280880
2056
04:54
(Laughter)
114
282960
2680
(Tiếng cười)
04:58
LT: But the most important
part is they found --
part is they found --
115
286720
2256
LT: Nhưng phần quan trọng nhất là...
05:01
the results were so exciting
and so conclusive --
and so conclusive --
116
289000
3856
kết quả rất thú vị và chắc chắn,
05:04
the researchers found
117
292880
1896
những nhà nghiên cứu phát hiện rằng
05:06
that not having close female friends
is detrimental to your health,
is detrimental to your health,
118
294800
5736
việc không có bạn thân nữ là
bất lợi cho sức khỏe của bạn,
bất lợi cho sức khỏe của bạn,
05:12
as much as smoking or being overweight.
119
300560
2976
ngang với việc hút thuốc và thừa cân.
05:15
JF: And there's something else, too --
120
303560
1856
JF: Và còn vài thứ nữa...
05:17
LT: I've said my part, so ...
121
305440
1416
LT: Tôi đã nói xong, cậu chen vào đi...
05:18
(Laughter)
122
306880
1016
(Tiếng cười)
05:19
JF: OK, well, listen to my part,
because there's an additional thing.
because there's an additional thing.
123
307920
3656
JF: Được rồi, hãy nghe phần của tôi,
bởi có một điều bổ sung.
bởi có một điều bổ sung.
05:23
Because they only --
for years, decades --
for years, decades --
124
311600
2176
Do là...
trong nhiều năm, nhiều thập kỷ...
trong nhiều năm, nhiều thập kỷ...
05:25
they only researched men when they
were trying to understand stress,
were trying to understand stress,
125
313800
4256
họ chỉ nghiên cứu đàn ông
trong vấn đề stress,
trong vấn đề stress,
chỉ mới gần đây mới có nghiên cứu về
vấn đề căng thẳng ở phụ nữ,
vấn đề căng thẳng ở phụ nữ,
05:30
only very recently have they researched
what happens to women when we're stressed,
what happens to women when we're stressed,
126
318080
4496
và nghiên cứu chỉ ra
rằng khi căng thẳng..., phụ nữ ấy,
rằng khi căng thẳng..., phụ nữ ấy,
05:34
and it turns out
that when we're stressed -- women,
that when we're stressed -- women,
127
322600
4336
05:38
our bodies get flooded by oxytocin.
128
326960
3216
cơ thể của chúng ta tràn ngập oxytocin,
05:42
Which is a feel-good, calming,
stress-reducing hormone.
stress-reducing hormone.
129
330200
3496
chất cho ta một cảm giác tốt,
êm dịu, hóc-môn tiết giảm căng thẳng.
êm dịu, hóc-môn tiết giảm căng thẳng.
05:45
Which is also increased
when we're with our women friends.
when we're with our women friends.
130
333720
5056
tăng lên khi chúng ta
ở bên những người bạn nữ của chúng ta.
ở bên những người bạn nữ của chúng ta.
05:50
And I do think that's one reason
why we live longer.
why we live longer.
131
338800
3376
Và tôi nghĩ rằng đó là một lý do
tại sao chúng ta sống lâu hơn.
tại sao chúng ta sống lâu hơn.
05:54
And I feel so bad for men
because they don't have that.
because they don't have that.
132
342200
2616
Và tôi thấy tiếc cho nam giới
bởi vì họ không được thế.
bởi vì họ không được thế.
05:56
Testosterone in men
diminishes the effects of oxytocin.
diminishes the effects of oxytocin.
133
344840
4216
Testosterone ở nam giới
làm giảm tác dụng của oxytocin.
làm giảm tác dụng của oxytocin.
06:01
LT: Well, when you and I
and Dolly made "9 to 5" ...
and Dolly made "9 to 5" ...
134
349080
3216
LT: Ồ, khi cậu và tôi và Dolly
đóng phim "Chuyện công sở" ấy nhỉ...
đóng phim "Chuyện công sở" ấy nhỉ...
06:04
JF: Oh --
135
352320
1216
JF: Ừ...
06:05
LT: We laughed, we did,
we laughed so much,
we laughed so much,
136
353560
2056
LT: Chúng ta đã cười rất nhiều, đúng thế,
06:07
we found we had so much in common
and we're so different.
and we're so different.
137
355640
2696
chúng ta tìm thấy nhiều điểm chung
dù rất khác biệt.
dù rất khác biệt.
Cô ấy thì như công chúa Hollywood.
06:10
Here she is, like Hollywood royalty,
138
358360
1715
06:12
I'm like a tough kid from Detroit,
139
360099
2077
Tôi như một đứa trẻ du côn từ Detroit,
06:14
[Dolly's] a Southern kid
from a poor town in Tennessee,
from a poor town in Tennessee,
140
362200
4696
Còn Dolly là con gái miền Nam,
một thị trấn nghèo ở Tennessee,
một thị trấn nghèo ở Tennessee,
06:18
and we found we were so in sync as women,
141
366920
3416
và chúng tôi nhận ra nhau như
những người phụ nữ đồng điệu,
những người phụ nữ đồng điệu,
06:22
and we must have --
142
370360
1216
gắn bó với nhau...
06:23
we laughed -- we must have added
at least a decade onto our lifespans.
at least a decade onto our lifespans.
143
371600
6136
chúng tôi đã vui cười, hẳn nhờ vậy mà
được thêm ngót một thập kỷ vòng đời.
được thêm ngót một thập kỷ vòng đời.
06:29
JF: I think -- we sure
crossed our legs a lot.
crossed our legs a lot.
144
377760
2776
JF: Tôi nghĩ... chúng ta
chắc chắn đã chéo chân rất nhiều.
chắc chắn đã chéo chân rất nhiều.
06:32
(Laughter)
145
380560
1976
(Tiếng cười)
06:34
If you know what I mean.
146
382560
2616
Cậu hiểu ý tôi mà.
LT: Tôi nghĩ tất cả
chúng tôi đều hiểu ý cậu.
chúng tôi đều hiểu ý cậu.
06:37
LT: I think we all know what you mean.
147
385200
2176
06:39
(Laughter)
148
387400
2016
(Tiếng cười)
06:41
PM: You're adding decades
to our lives right now.
to our lives right now.
149
389440
2696
PM: Các bạn thêm vài thập kỷ
vào cuộc sống của chúng tôi rồi đấy.
vào cuộc sống của chúng tôi rồi đấy.
Trong số sách Jane đã
gửi cho chúng tôi để về tình bạn nữ giới
gửi cho chúng tôi để về tình bạn nữ giới
06:44
So among the books that Jane
sent us both to read on female friendship
sent us both to read on female friendship
150
392160
4936
06:49
was one by a woman we admire greatly,
Sister Joan Chittister,
Sister Joan Chittister,
151
397120
3856
có sách của một người chúng ta ngưỡng mộ,
nữ tu Joan Chittister,
nữ tu Joan Chittister,
người mà đã nói về tình bạn nữ giới
06:53
who said about female friendship
152
401000
2096
06:55
that women friends
are not just a social act,
are not just a social act,
153
403120
4256
rằng tình bạn nữ giới
không chỉ là một hành động xã hội,
không chỉ là một hành động xã hội,
06:59
they're a spiritual act.
154
407400
1896
chúng còn là một hoạt động tâm linh.
07:01
Do you think of your friends as spiritual?
155
409320
2216
Bạn có thấy
tình bạn của các bạn là tâm linh?
tình bạn của các bạn là tâm linh?
07:03
Do they add something
spiritual to your lives?
spiritual to your lives?
156
411560
2416
Tình bạn có
làm cuộc sống bạn tâm linh hơn?
làm cuộc sống bạn tâm linh hơn?
LT: Đúng là tâm linh đấy,
tôi hoàn toàn đồng ý.
tôi hoàn toàn đồng ý.
07:06
LT: Spiritual -- I absolutely think that.
157
414000
4016
07:10
Because -- especially people
you've known a long time,
you've known a long time,
158
418040
3056
Bởi vì... đặc biệt là
những người bạn thân đã lâu,
những người bạn thân đã lâu,
07:13
people you've spent time with --
159
421120
1576
những người đó khi ở bên nhau...
07:14
I can see the spiritual
essence inside them,
essence inside them,
160
422720
3056
tôi có thể thấy
tinh thần tâm linh trong họ,
tinh thần tâm linh trong họ,
07:17
the tenderness, the vulnerability.
161
425800
2920
sự dịu dàng, sự dễ bị tổn thương đó
07:22
There's actually kind of a love,
an element of love in the relationship.
an element of love in the relationship.
162
430440
4176
Đấy thực sự là một loại tình yêu,
một yếu tố của tình yêu trong mối quan hệ.
một yếu tố của tình yêu trong mối quan hệ.
07:26
I just see deeply into your soul.
163
434640
3656
Người này nhìn thấy sâu
bên trong tâm hồn người kia.
bên trong tâm hồn người kia.
PM: Bạn có nghĩ vậy không, Jane?
07:30
PM: Do you think that, Jane --
164
438320
1456
07:31
LT: But I have special powers.
165
439800
1560
LT: Tôi có một sức mạnh đặc biệt.
07:34
JF: Well, there's all kinds of friends.
166
442120
1896
JF: Ồ, có rất nhiều loại bạn bè.
07:36
There's business friends,
and party friends,
and party friends,
167
444040
2536
Bạn bè làm ăn,
và bạn bè tiệc tùng,
và bạn bè tiệc tùng,
07:38
I've got a lot of those.
168
446600
1416
Tôi đã có rất nhiều bạn như vậy.
07:40
(Laughter)
169
448040
1976
(Tiếng cười)
07:42
But the oxytocin-producing
friendships have ...
friendships have ...
170
450040
3880
Nhưng tình bạn
sản xuất được oxytocin thì...
sản xuất được oxytocin thì...
07:47
They feel spiritual
because it's a heart opening, right?
because it's a heart opening, right?
171
455320
4496
có cảm giác cao quý lắm,
bởi vì chúng rất gần gũi trái tim, đúng không?
bởi vì chúng rất gần gũi trái tim, đúng không?
07:51
You know, we go deep. And --
172
459840
1720
Cậu biết đấy, mối quan hệ sâu sắc mà.
Với lại...
Với lại...
07:54
I find that I shed tears a lot
with my intimate friends.
with my intimate friends.
173
462840
5000
Tôi thấy tôi đã nhiều lần rơi nước mắt
bên bạn bè thân thiết của mình.
bên bạn bè thân thiết của mình.
08:01
Not because I'm sad but because
I'm so touched and inspired by them.
I'm so touched and inspired by them.
174
469040
5296
Không phải vì tôi buồn nhưng bởi vì
tôi cảm thấy xúc động vì họ.
tôi cảm thấy xúc động vì họ.
LT: Và bởi vì cậu biết
một trong số họ sẽ sớm ra đi.
một trong số họ sẽ sớm ra đi.
08:06
LT: And you know one of you
is going to go soon.
is going to go soon.
175
474360
2280
08:09
(Laughter)
176
477120
3160
(Tiếng cười)
08:14
PM: Well, two of us are sitting here,
Lily, which one are you talking about?
Lily, which one are you talking about?
177
482520
4456
PM: À, một trong hai chúng tôi đây,
Lily, bạn đang nói về ai thế?
Lily, bạn đang nói về ai thế?
08:19
(Laughter)
178
487000
1376
(Tiếng cười)
08:20
And I always think, when women
talk about their friendships,
talk about their friendships,
179
488400
2816
Và tôi luôn nghĩ, khi phụ nữ
nói về tình bạn,
nói về tình bạn,
08:23
that men always look a little mystified.
180
491240
3256
cánh đàn ông có vẻ hơi hoang mang.
08:26
What are the differences, in your opinion,
181
494520
2536
Vậy theo ý của bạn, điểm khác nhau giữa
tình bạn nam giới
và tình ban nữ giới là gì?
và tình ban nữ giới là gì?
08:29
between men friendships
and women friendships?
and women friendships?
182
497080
2976
JF: Có nhiều điểm khác biệt,
08:32
JF: There's a lot of difference,
183
500080
1976
08:34
and I think we have to have
a lot of empathy for men --
a lot of empathy for men --
184
502080
2936
và tôi nghĩ ta phải
thông cảm cho nam giới nhiều hơn...
thông cảm cho nam giới nhiều hơn...
08:37
(Laughter)
185
505040
1696
(Tiếng cười)
08:38
that they don't have what we have.
186
506760
3720
rằng họ không có những gì chúng ta có.
08:43
Which I think may be why they die sooner.
187
511040
2536
Nên có thể đó là lý do họ chết sớm hơn.
08:45
(Laughter)
188
513600
1535
(Tiếng cười)
08:47
I have a lot of compassion for men,
189
515159
2697
Tôi thông cảm cho nam giới lắm chứ,
08:49
because women, no kidding, we --
190
517880
3616
bởi vì phụ nữ, nói thật, chúng tôi...
08:53
women's relationships, our friendships
are full disclosure, we go deep.
are full disclosure, we go deep.
191
521520
5616
tình bạn thân thiết giữa phụ nữ
thì hoàn toàn cởi mở và thấu hiểu sâu sắc.
thì hoàn toàn cởi mở và thấu hiểu sâu sắc.
08:59
They're revelatory.
192
527160
1440
Rất là sáng rõ minh bạch.
09:01
We risk vulnerability --
this is something men don't do.
this is something men don't do.
193
529760
4336
Chúng tôi sẳng sàng chịu tổn thương,
điều mà nam giới thường không làm.
điều mà nam giới thường không làm.
Biết bao nhiều lần bạn hỏi bạn mình:
"Tôi đang làm tốt phải không ?"
"Tôi đang làm tốt phải không ?"
09:06
I mean how many times
have I asked you, "Am I doing OK?"
have I asked you, "Am I doing OK?"
194
534120
3536
"Tôi đã thực sự làm hỏng chuyện ư?"
09:09
"Did I really screw up there?"
195
537680
2256
PM: Cậu đang làm rất tốt.
09:11
PM: You're doing great.
196
539960
1376
09:13
(Laughter)
197
541360
1096
(Tiếng cười)
09:14
JF: But I mean, we ask questions like that
198
542480
3136
JF: Chúng tôi cũng
hỏi những câu hỏi kiểu như vậy
hỏi những câu hỏi kiểu như vậy
09:17
of our women friends,
199
545640
1216
với những người bạn nữ,
còn nam giới thì không.
09:18
and men don't.
200
546880
2016
09:20
You know, people describe women's
relationships as face-to-face,
relationships as face-to-face,
201
548920
3896
Cậu biết đó, mọi người mô tả
mối quan hệ của phụ nữ là mặt đối mặt
mối quan hệ của phụ nữ là mặt đối mặt
trong khi tình bạn của nam giới
thường là sát cánh bên nhau hơn.
thường là sát cánh bên nhau hơn.
09:24
whereas men's friendships
are more side-by-side.
are more side-by-side.
202
552840
3016
09:27
LT: I mean most of the time
men don't want to reveal their emotions,
men don't want to reveal their emotions,
203
555880
3736
LT: Ý tôi là thường thường nam giới
không muốn để lộ cảm xúc của họ,
không muốn để lộ cảm xúc của họ,
họ muốn chôn cảm xúc xuống sâu hơn.
09:31
they want to bury deeper feelings.
204
559640
1696
09:33
I mean, that's the general,
conventional thought.
conventional thought.
205
561360
3016
Ý tôi là, đó là cách cư xử
thông thường của nam giới.
thông thường của nam giới.
Họ thường đi với nhau đến
những chốn riêng, xem đá bóng, chơi gôn,
những chốn riêng, xem đá bóng, chơi gôn,
09:36
They would rather go off in their man cave
and watch a game or hit golf balls,
and watch a game or hit golf balls,
206
564400
4536
09:40
or talk about sports,
or hunting, or cars or have sex.
or hunting, or cars or have sex.
207
568960
4616
nói chuyện thể thao,
săn bắn, xe cô hoặc quan hệ tình dục.
săn bắn, xe cô hoặc quan hệ tình dục.
Ý tôi là, đó là loại hành vi nam tính.
09:45
I mean, it's just the kind of --
it's a more manly behavior.
it's a more manly behavior.
208
573600
3256
09:48
JF: You meant --
LT: They talk about sex.
LT: They talk about sex.
209
576880
2296
JF: Ý cậu là...?
LT: Họ nói chuyện về tình dục.
LT: Họ nói chuyện về tình dục.
Ý tôi họ có thể quan hệ tình dục
09:51
I meant they might have sex
210
579200
1696
09:52
if they could get somebody
in their man cave to --
in their man cave to --
211
580920
2376
nếu họ có thể dắt
được ai đó đến chốn riêng nọ...
được ai đó đến chốn riêng nọ...
09:55
(Laughter)
212
583320
1760
(Tiếng cười)
09:58
JF: You know something, though,
that I find very interesting --
that I find very interesting --
213
586360
3216
JF: Bạn biết không, mặc dù,
điều mà tôi thấy rất thú vị...
điều mà tôi thấy rất thú vị...
10:01
and again, psychologists didn't know this
until relatively recently --
until relatively recently --
214
589600
4576
mãi đến gần đây
các nhà nguyên cứu mới để ý rằng...
các nhà nguyên cứu mới để ý rằng...
10:06
is that men are born every bit
as relational as women are.
as relational as women are.
215
594200
3736
nam giới khi mới sinh ra cũng
có mối quan tâm như nữ giới.
có mối quan tâm như nữ giới.
10:09
If you look at films
of newborn baby boys and girls,
of newborn baby boys and girls,
216
597960
3616
Nếu bạn nhìn vào phim quay
những bé trai và bé gái sơ sinh
những bé trai và bé gái sơ sinh
10:13
you'll see the baby boys
just like the girls,
just like the girls,
217
601600
2096
bạn sẽ thấy bé trai cũng giống bé gái,
10:15
gazing into their mother's eyes,
218
603720
2336
nhìn sâu vào mắt mẹ chúng,
10:18
you know, needing that relational
exchange of energy.
exchange of energy.
219
606080
4176
bạn biết đó, mong muốn
có mối trao đổi tình thân với mẹ.
có mối trao đổi tình thân với mẹ.
10:22
When the mother looks away,
they could see the dismay on the child,
they could see the dismay on the child,
220
610280
5296
Khi người mẹ nhìn đi nơi khác,
đứa trẻ sẽ tỏ ra khổ sở,
đứa trẻ sẽ tỏ ra khổ sở,
10:27
even the boy would cry.
221
615600
1256
thậm chí đứa bé trai sẽ khóc.
10:28
They need relationship.
222
616880
1856
Chúng cần mối quan hệ.
10:30
So the question is why,
as they grow older, does that change?
as they grow older, does that change?
223
618760
3976
Vì câu hỏi là tại sao,
khi chúng lớn lên, điều đó lại thay đổi?
khi chúng lớn lên, điều đó lại thay đổi?
10:34
And the answer is patriarchal culture,
224
622760
2336
Và câu trả lời là văn hóa gia trưởng
10:37
which says to boys and young men
225
625120
2976
chỉ dạy các cậu bé và bạn nam trẻ
10:40
that to be needing of relationship,
to be emotional with someone is girly.
to be emotional with someone is girly.
226
628120
5256
rằng cần một mối quan hệ
cảm xúc với một người khác là nữ tính,
cảm xúc với một người khác là nữ tính,
10:45
That a real man doesn't ask
directions or express a need,
directions or express a need,
227
633400
5656
rằng một người đàn ông đích thực không
hỏi đường hoặc tỏ ra đòi hỏi,
hỏi đường hoặc tỏ ra đòi hỏi,
họ không đến bác sĩ nếu thấy không khoẻ.
10:51
they don't go to doctors if they feel bad.
228
639080
2296
10:53
They don't ask for help.
229
641400
1576
Họ không yêu cầu sự giúp đỡ.
Có một trích đoạn tôi thật sự thích,
10:55
There's a quote that I really like,
230
643000
1696
"Đàn ông sợ trở thành 'chúng tôi' sẽ
xóa 'cái tôi' của anh ta."
xóa 'cái tôi' của anh ta."
10:56
"Men fear that becoming 'we'
will erase his 'I'."
will erase his 'I'."
231
644720
4736
Bạn biết đấy,
cảm giác về bản thân.
cảm giác về bản thân.
11:01
You know, his sense of self.
232
649480
1696
11:03
Whereas women's sense of self
has always been kind of porous.
has always been kind of porous.
233
651200
4496
Trong khi đó cảm giác của phụ nữ
về bản thân luôn ở dạng mềm xốp.
về bản thân luôn ở dạng mềm xốp.
Nhưng cái tính "chúng ta" đó
lại là ân huệ của chúng ta,
lại là ân huệ của chúng ta,
11:07
But our "we" is our saving grace,
234
655720
3816
11:11
it's what makes us strong.
235
659560
2456
nó làm cho chúng ta mạnh mẽ hơn,
11:14
It's not that we're better than men,
236
662040
1736
cho chúng ta
tâm trạng tốt hơn nam giới,
tâm trạng tốt hơn nam giới,
11:15
we just don't have
our masculinity to prove.
our masculinity to prove.
237
663800
2048
chúng ta không phải chứng tỏ sự nam tính.
11:18
LT: And, well --
238
666440
1216
LT: Và, à...
11:19
JF: That's a Gloria Steinem quote.
239
667680
1656
JF: Đó là câu nói của Gloria Steinem.
11:21
So we can express our humanity --
LT: I know who Gloria Steinem is.
LT: I know who Gloria Steinem is.
240
669360
3376
Chúng ta có thể thể hiện
tính nhân văn...
tính nhân văn...
LT: Tôi biết Gloria Steinem là ai mà.
11:24
JF: I know you know who she is,
but I think it's a --
but I think it's a --
241
672760
2477
JF: Tôi biết bạn biết, nhưng tôi nghĩ...
(Tiếng cười)
(Tiếng cười)
11:27
(Laughter)
242
675261
2035
11:29
No, but it's a great quote, I think.
243
677320
1856
Tôi nghĩ đó là
một trích dẫn hay.
một trích dẫn hay.
11:31
We're not better than men, we just
don't have our masculinity to prove.
don't have our masculinity to prove.
244
679200
4256
Chúng ta không tốt hơn nam giới,
chúng ta chỉ không phải chứng tỏ nam tính.
chúng ta chỉ không phải chứng tỏ nam tính.
11:35
And that's really important.
245
683480
1376
Đó là điểm quan trọng.
LT: Chỉ có điều nam giới
bị giáo dục văn hoá đó nhiều quá
bị giáo dục văn hoá đó nhiều quá
11:36
LT: But men are
so inculcated in the culture
so inculcated in the culture
246
684880
2576
11:39
to be comfortable in the patriarchy.
247
687480
3136
nên thuận theo xã hội gia trưởng dễ dàng.
11:42
And we've got to make
something different happen.
something different happen.
248
690640
2936
Và chúng ta cần thay đổi tình trạng này.
JF: Tình bạn nữ giới thì giống một
nguồn năng lượng có thể tái tạo.
nguồn năng lượng có thể tái tạo.
11:45
JF: Women's friendships
are like a renewable source of power.
are like a renewable source of power.
249
693600
4176
LT: Chà, đó chính là
điều thú vị về chủ đề này.
điều thú vị về chủ đề này.
11:49
LT: Well, that's what's exciting
about this subject.
about this subject.
250
697800
2456
11:52
It's because our friendships --
251
700280
1536
Đó là bởi tình bạn của chúng tôi...
11:53
female friendships
are just a hop to our sisterhood,
are just a hop to our sisterhood,
252
701840
4616
tình bạn nữ giới
chỉ cách tình chị em một bước nhảy,
chỉ cách tình chị em một bước nhảy,
11:58
and sisterhood can be
a very powerful force,
a very powerful force,
253
706480
3416
và tình chị em có thể
là sức mạnh rất lớn,
là sức mạnh rất lớn,
để tặng cho thế giới...
12:01
to give the world --
254
709920
1416
12:03
to make it what it should be --
255
711360
1816
biến thế giới thành
điều nó xứng đáng,
điều nó xứng đáng,
12:05
the things that humans desperately need.
256
713200
2920
những điều mà con người rất cần.
12:08
PM: It is why we're talking about it,
257
716840
1816
PM: Đó là lý do chúng ta
bàn về điều này,
bàn về điều này,
12:10
because women's friendships are,
258
718680
1696
bởi vì tình bạn nữ giới,
12:12
as you said, Jane,
259
720400
1216
như cậu đã nói đấy Jane,
12:13
a renewable source of power.
260
721640
1336
là nguồn năng lượng tự tái tạo
12:15
So how do we use that power?
261
723000
1480
Vậy chúng ta nên
sử dụng năng lượng đó như thế nào?
sử dụng năng lượng đó như thế nào?
JF: Phụ nữ là thành phần nhân khẩu học
phát triển nhanh nhất trên thế giới,
phát triển nhanh nhất trên thế giới,
12:17
JF: Well, women are the fastest growing
demographic in the world,
demographic in the world,
262
725760
3376
12:21
especially older women.
263
729160
1216
nhất là phụ nữ lớn tuổi.
12:22
And if we harness our power,
we can change the world.
we can change the world.
264
730400
4056
Và nếu chúng ta khai thác năng lượng này,
chúng ta có thể thay đổi thế giới.
chúng ta có thể thay đổi thế giới.
12:26
And guess what? We need to.
265
734480
1536
Và đoán xem?
Chúng ta phải thay đổi thế giới.
Chúng ta phải thay đổi thế giới.
12:28
(Applause)
266
736040
2136
(Tiếng vỗ tay)
Và chúng ta cần thực hiện sớm.
12:30
And we need to do it soon.
267
738200
1296
12:31
And one of the things
that we need to do --
that we need to do --
268
739520
2496
Một trong những điều
mà chúng ta cần làm...
mà chúng ta cần làm...
12:34
and we can do it as women --
269
742040
1536
với tư cách phụ nữ...
12:35
for one thing, we kind of set
the consumer standards.
the consumer standards.
270
743600
3096
đó là chúng ta đặt ra
tiêu chuẩn tiêu dùng.
tiêu chuẩn tiêu dùng.
Chúng ta cần tiêu thụ ít hơn.
12:38
We need to consume less.
271
746720
2416
12:41
We in the Western world
need to consume less
need to consume less
272
749160
2976
Những người trong thế giới phương Tây
cần tiêu thụ ít hơn.
cần tiêu thụ ít hơn.
12:44
and when we buy things, we need to
buy things that are made locally,
buy things that are made locally,
273
752160
3216
Khi mua sắm, chúng ta cần
mua đồ dùng sản xuất trong nước,
mua đồ dùng sản xuất trong nước,
12:47
when we buy food, we need to buy food
that's grown locally.
that's grown locally.
274
755400
3096
khi mua thực phẩm, cần mua thực
phẩm đượcnuôi trồng ở địa phương.
phẩm đượcnuôi trồng ở địa phương.
12:50
We are the ones
that need to get off the grid.
that need to get off the grid.
275
758520
3216
Chúng ta là những người
cần thoát ra khỏi cái bẫy tiêu dùng.
cần thoát ra khỏi cái bẫy tiêu dùng.
12:53
We need to make ourselves
independent from fossil fuels.
independent from fossil fuels.
276
761760
5736
Chúng ta cần phải
ngưng phụ thuộc vào nhiên liệu hóa dầu.
ngưng phụ thuộc vào nhiên liệu hóa dầu.
12:59
And the fossil fuel companies --
277
767520
1976
Còn những công ty nhiên liệu hóa dầu...
13:01
the Exxons and the Shell Oils
and those bad guys --
and those bad guys --
278
769520
3136
Exxons và dầu Sell và
những tập đoàn ô nhiễm đó...
những tập đoàn ô nhiễm đó...
họ hẳn sẽ...
13:04
cause they are --
279
772680
1216
13:05
are going to tell us that we can't do it
without going back to the Stone Age.
without going back to the Stone Age.
280
773920
3856
sẽ nói cho chúng ta rằng chỉ có quay lại
thời đồ đá mới không dùng đến dầu khí.
thời đồ đá mới không dùng đến dầu khí.
13:09
You know, that the alternatives
just aren't quite there yet,
just aren't quite there yet,
281
777800
2856
Rồi nào là, các sản phẩm thay thế
chưa được hoàn thiện đâu,
chưa được hoàn thiện đâu,
13:12
and that's not true.
282
780680
1336
điều đó không đúng.
Bây giờ đã có nhiều quốc gia trên thế giới
13:14
There are countries in the world right now
283
782040
2056
13:16
that are living mostly on renewable
energy and doing just fine.
energy and doing just fine.
284
784120
3336
sống dựa vào nguồn năng lượng tái tạo
mà vẫn phát triển tốt.
mà vẫn phát triển tốt.
Rồi họ nói với chúng ta rằng nếu
từ bỏ nhiên liệu hóa thạch,
từ bỏ nhiên liệu hóa thạch,
13:19
And they tell us that if we do
wean ourselves from fossil fuel
wean ourselves from fossil fuel
285
787480
4136
chúng ta sẽ quay
về thời đồ đá,
về thời đồ đá,
13:23
that we're going to be
back in the Stone Age,
back in the Stone Age,
286
791640
2136
13:25
and in fact, if we begin
to use renewable energy,
to use renewable energy,
287
793800
4176
thực ra là, nếu chúng ta bắt đầu
sử dụng nguồn năng lượng tái tạo,
sử dụng nguồn năng lượng tái tạo,
13:30
and not drill in the Arctic,
and not drill --
and not drill --
288
798000
2166
và ngưng khoan dầu ở Bắc cực
và ngưng khoan...
và ngưng khoan...
13:32
LT: Oh, boy.
289
800190
1166
LT: Ôi trời.
13:33
JF: And not drill
in the Alberta tar sands --
in the Alberta tar sands --
290
801380
2116
JF: Và ngưng khoan
vào nền cát ở Alberta
vào nền cát ở Alberta
13:35
Right.
291
803520
1216
Đúng vậy.
Thế thì sẽ...
13:36
That we will be --
292
804760
1240
13:38
there will be more democracy
and more jobs and more well-being,
and more jobs and more well-being,
293
806040
3376
nền dân chủ được cải thiện,
có thêm việc làm và đời sống nâng cao
có thêm việc làm và đời sống nâng cao
13:41
and it's women that are
going to lead the way.
going to lead the way.
294
809440
2216
và chính phụ nữ sẽ là nhà tiên phong.
13:43
LT: Maybe we have the momentum
to start a third-wave feminist movement
to start a third-wave feminist movement
295
811680
4376
LT: Có lẽ chúng ta sẽ tạo đà khởi xướng
một làn sóng phong trào nữ giới thứ ba
một làn sóng phong trào nữ giới thứ ba
13:48
with our sisterhood around the world,
296
816080
2576
bắt tay với các hội phụ nữ khắp thế giới,
13:50
with women we don't see,
women we may never meet,
women we may never meet,
297
818680
3176
với những người chúng ta chưa gặp mặt,
và có thể sẽ không bao giờ gặp,
và có thể sẽ không bao giờ gặp,
13:53
but we join together that way,
298
821880
2496
nhưng chúng ta cùng chung chí hướng,
13:56
because --
299
824400
1216
bởi vì...
13:57
Aristotle said --
300
825640
1200
Aristotle đã nói...
13:59
most people --
301
827920
1216
hầu hết mọi người...
14:01
people would die without male friendships.
302
829160
2896
sẽ chết mà không có được
tình bạn nam giới.
tình bạn nam giới.
14:04
And the operative word here was "male."
303
832080
3256
Và từ chức năng ở đây là "nam giới".
14:07
Because they thought that friendships
should be between equals
should be between equals
304
835360
2936
Bởi vì họ nghĩ rằng tình bạn là
từ những người ngang vai vế
từ những người ngang vai vế
và phụ nữ thì không được
coi là ngang hàng với nam giới...
coi là ngang hàng với nam giới...
14:10
and women were not considered equal --
305
838320
2216
14:12
JF: They didn't think
we had souls even, the Greeks.
we had souls even, the Greeks.
306
840560
2456
JF: Người Hy Lạp cho rằng
chúng ta không có tâm hồn à.
chúng ta không có tâm hồn à.
14:15
LT: No, exactly. That shows you
just how limited Aristotle was.
just how limited Aristotle was.
307
843040
3856
LT: Chính xác.
Chứng tỏ Aristotle cũng có lúc thiển cận.
Chứng tỏ Aristotle cũng có lúc thiển cận.
14:18
(Laughter)
308
846920
1680
(Tiếng cười)
14:21
And wait, no, here's the best part.
309
849520
1896
Đợi đã, không, đây là phần hay nhất.
14:23
It's like, you know,
men do need women now.
men do need women now.
310
851440
3616
Bạn biết đó,
nam giới thời nay cần phụ nữ.
nam giới thời nay cần phụ nữ.
14:27
The planet needs women.
311
855080
2136
Hành tinh này cần phụ nữ.
14:29
The US Constitution needs women.
312
857240
2456
Hiến pháp Hoa kỳ cần phụ nữ.
Chúng ta thậm chí
không có trong Hiến pháp.
không có trong Hiến pháp.
14:31
We are not even in the Constitution.
313
859720
2776
14:34
JF: You're talking about
the Equal Rights Amendment.
the Equal Rights Amendment.
314
862520
2456
JF: Bạn đang nói về
Bản Tuyên ngôn Nhân quyền đấy.
Bản Tuyên ngôn Nhân quyền đấy.
14:37
LT: Right.
315
865000
1158
LT: Đúng vậy.
14:38
Justice Ginsberg said something like --
316
866182
3898
Quan toà Ginsberg có nói...
14:43
every constitution that's been written
since the end of World War II
since the end of World War II
317
871920
3576
mỗi hiến pháp được viết từ sau
cuối chiến tranh thế giới thứ 2
cuối chiến tranh thế giới thứ 2
14:47
included a provision that made women
citizens of equal stature,
citizens of equal stature,
318
875520
4976
luôn bao gồm một điều khoản khẳng định
công dân nữ có tầm vóc tương đương với nam
công dân nữ có tầm vóc tương đương với nam
14:52
but ours does not.
319
880520
1696
nhưng chúng ta thì không.
14:54
So that would be a good place to start.
320
882240
1896
Vậy nó sẽ là một nơi tốt để bắt đầu.
14:56
Very, very mild --
321
884160
2056
đầu nhẹ nhàng thế thôi...
JF: Đúng thế.
14:58
JF: Right.
322
886240
1216
(Tiếng vỗ tay)
14:59
(Applause)
323
887480
1200
15:02
And gender equality, it's like a tide,
324
890200
2656
Bình đẳng giới
như một cơn thủy triều,
như một cơn thủy triều,
15:04
it would lift all boats, not just women.
325
892880
1936
nó sẽ nâng tất cả con tàu,
không chỉ phụ nữ
không chỉ phụ nữ
PM: Chúng ta cần những hình mẫu mới,
những cách thức
những cách thức
15:06
PM: Needing new role models
on how to do that.
on how to do that.
326
894840
2536
để trở thành bạn bè tốt,
15:09
How to be friends,
327
897400
1416
15:10
how to think about our power
in different ways,
in different ways,
328
898840
2896
nghĩ về khả năng của chúng ta
theo nhiều cách sáng tạo,
theo nhiều cách sáng tạo,
15:13
as consumers,
329
901760
1216
với tư cách người tiêu dùng,
15:15
as citizens of the world,
330
903000
1656
và công dân trên thế giới.
15:16
and this is what makes Jane and Lily
331
904680
2416
Đó là những điều làm cho Jane và Lily
trở thành
kiểu mẫu của tình bạn giữa các phụ nữ
kiểu mẫu của tình bạn giữa các phụ nữ
15:19
a role model of how
women can be friends --
women can be friends --
332
907120
2736
15:21
for a very long time,
333
909880
1616
trong một thời gian khá dài,
15:23
and even if they occasionally disagree.
334
911520
2416
dù họ đôi khi cũng có bất đồng.
15:25
Thank you.
335
913960
1200
Cám ơn.
15:28
Thank you both.
336
916360
1216
Cám ơn tất cả các bạn.
15:29
(Applause)
337
917600
1216
(Vỗ tay)
15:30
JF: Thanks.
338
918840
1200
JF: Cám ơn.
15:35
LT: Thank you.
339
923560
1216
LT: Cám ơn
15:36
JF: Thank you.
340
924800
1200
JF: Cám ơn.
15:38
(Applause)
341
926053
5067
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKERS
Jane Fonda - Actor and activistJane Fonda has had three extraordinary careers (so far): Oscar-winning actor, fitness guru, impassioned activist.
Why you should listen
Jane Fonda is an actor, author, producer and activist supporting environmental issues, peace and female empowerment. She founded the Georgia Campaign for Adolescent Pregnancy Prevention, and established the Jane Fonda Center for Adolescent Reproductive Health at Emory. She cofounded the Women’s Media Center, and sits on the board of V-Day, a global effort to stop violence against women and girls.
Fonda's remarkable screen and stage career includes two Best Actress Oscars, an Emmy, a Tony Award nomination and an Honorary Palme d’Or from the Cannes Film Festival. Offstage, she revolutionized the fitness industry in the 1980s with Jane Fonda’s Workout — the all-time top-grossing home video. She has written a best-selling memoir, My Life So Far, and Prime Time, a comprehensive guide to living life to the fullest.
Jane Fonda | Speaker | TED.com
Lily Tomlin - Comedian and actor
Lily Tomlin has been honored by the Kennedy Center and awarded the Mark Twain Prize -- and she's still making vital, hilarious comedy.
Why you should listen
Throughout her extraordinary career, Lily Tomlin has won seven Emmys; a Tony for her one-woman Broadway show, Appearing Nitely; a second Tony for Best Actress; a Drama Desk Award and an Outer Critics' Circle Award for her one-woman performance in Jane Wagner’s The Search for Signs of Intelligent Life in the Universe; a Grammy for her comedy album, This Is a Recording; and two Peabody Awards, the first for the ABC television special, Edith Ann’s Christmas: Just Say Noël, and the second for narrating and executive producing the HBO film, The Celluloid Closet. In 2003, she received the Mark Twain Prize for American Humor, and in December 2014 she was the recipient of the prestigious Kennedy Center Honors in Washington DC.
She made her film debut in Robert Altman's Nashville, and gave a generation-defining performance alongside Dolly Parton and Jane Fonda in the workplace revenge comedy 9 to 5.
Lily Tomlin | Speaker | TED.com