TEDSummit
Anand Giridharadas: A letter to all who have lost in this era
Anand Giridharadas: Cho những người đã chiến bại hôm nay
Filmed:
Readability: 3.8
1,041,099 views
Mùa hè năm 2016: giữa cuộc nổi dậy của chủ nghĩa dân tuý, hận thù, bất đồng và sợ hãi, nhà văn Anand Giridharadas không mang đến TED một bài nói, mà thay vào đó là đọc một bức thư. Đó là lá thư của những người đã thắng trận chiến của thời đại này, viết cho những người đã thua, hay đang cảm thấy hụt hẫng. Đây là lời thú tội của những người đã phớt lờ nỗi đau của người khác đến khi nó trở thành nỗi căm giận. Nó lên án nhóm người trí thức lãnh đạm vì đã tôn sùng chủ nghĩa vị lai, lý tưởng hoá một viễn cảnh hão huyền vì lợi ích bản thân; vì đã lo cho công cuộc đưa người lên sao Hoả nhiều hơn lo cho sự sống ở Trái Đất. Bức thư này còn phủ nhận quan niệm phải loại bỏ lẫn nhau giữa người và người, kêu gọi chúng ta thay vì giữ khư khư nó, hãy biết "dũng cảm chấp nhận giấc mơ của nhau"
Anand Giridharadas - Writer
Anand Giridharadas writes about people and cultures caught amid the great forces of our time. Full bio
Anand Giridharadas writes about people and cultures caught amid the great forces of our time. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
June 29, 2016.
0
870
4320
Ngày 29, tháng 6, năm 2016.
00:19
My dear fellow citizen:
1
7150
1852
Gửi người anh em yêu quý của tôi:
00:22
I write to you today,
2
10775
2301
Hôm nay tôi viết cho anh,
00:26
to you who have lost in this era.
3
14393
3556
người đã thua cuộc chiến
của kỷ nguyên này.
của kỷ nguyên này.
00:31
At this moment in our common life,
4
19708
3843
Lúc này đây, ngay trong cuộc đời chúng ta,
00:35
when the world is full of breaking
5
23950
1870
khi thế giới đầy rẫy những tổn thương,
00:38
and spite
6
26425
1270
thù hận
00:40
and fear,
7
28239
1266
và sợ hãi,
00:43
I address this letter
8
31385
1744
tôi chỉ biết viết cho anh
00:45
simply to you,
9
33863
1781
lá thư này,
00:48
even though we both know
10
36494
1568
kể cả khi hai ta đều biết
00:50
there are many of you behind this "you,"
11
38086
4142
ẩn sau danh xưng "anh" và "tôi"
00:55
and many of me behind this "I."
12
43306
3718
là muôn vàn thân phận.
01:02
I write to you because at present,
13
50525
2556
Tôi viết cho anh vì tại giờ phút này đây,
01:06
this quaking world we share scares me.
14
54478
4321
cái thế giới đầy biến động của chúng ta
làm tôi hoảng sợ.
làm tôi hoảng sợ.
01:12
I gather it scares you, too.
15
60819
1991
Và tôi tin, nó cũng làm anh sợ nữa.
01:16
Some of what we fear, I suspect,
16
64618
3029
Hình như nhân loại chúng ta
01:19
we fear in common.
17
67671
1355
đều có những nỗi sợ chung.
01:22
But much of what we fear
seems to be each other.
seems to be each other.
18
70169
4365
Nhưng có lẽ nỗi sợ ấy,
phần nhiều là nỗi sợ lẫn nhau.
phần nhiều là nỗi sợ lẫn nhau.
01:28
You fear the world I want to live in,
19
76736
2920
Anh sợ thế giới lý tưởng của tôi,
01:32
and I fear your visions in turn.
20
80529
3888
còn tôi lại sợ thế giới lý tưởng của anh.
01:37
Do you know that feeling you get
when you know it's going to storm
when you know it's going to storm
21
85673
4773
Anh có nhận ra bản thân mình
sợ hãi khi biết bão sắp tới
sợ hãi khi biết bão sắp tới
01:42
before it storms?
22
90470
1547
ngay cả khi nó chưa tới không?
01:46
Do you also feel that now,
23
94001
2468
Kể cả lúc này đây anh cũng đang sợ,
01:49
fellow citizen?
24
97276
1240
tôi nói đúng chứ,
hả người anh em?
hả người anh em?
01:52
That malaise and worry
25
100435
2722
Nỗi muộn phiền và bồn chồn đó
01:56
that some who know
26
104181
1589
liệu có ai biết nó nhắc chúng ta
về nỗi sợ trước cuộc đại suy thoái
của thập niên 30 không?
của thập niên 30 không?
01:59
feel reminds them of the 1930s?
27
107517
2666
02:03
Perhaps you don't,
28
111878
1869
Chắc anh không biết đâu,
02:06
because our fears of each other
29
114493
1907
vì nỗi sợ hãi đối phương của chúng ta
02:08
are not in sync.
30
116424
1519
không xuất hiện đồng thời.
02:11
In this round, I sense
that your fears of me,
that your fears of me,
31
119325
3476
Trong ván đấu này, tôi thấy
nỗi sợ của anh khi đứng trước tôi,
nỗi sợ của anh khi đứng trước tôi,
02:15
of the world that I have insisted
is right for us both,
is right for us both,
32
123655
3352
trước một thế giới mà tôi
một mực tin là lý tưởng cho chúng ta
một mực tin là lý tưởng cho chúng ta
02:20
has gathered over a generation.
33
128856
1830
đã già như một thế hệ.
02:24
It took time for your fears
to trigger my fears,
to trigger my fears,
34
132017
4119
Cũng phải mất rất lâu mới
tới lượt tôi sợ anh,
tới lượt tôi sợ anh,
02:28
not least because at first,
35
136868
2758
chỉ vì từ khi bắt đầu,
02:31
I never thought I needed to fear you.
36
139666
2689
tôi chưa hề nghĩ
anh có gì để tôi sợ.
anh có gì để tôi sợ.
02:36
I heard you
37
144882
1337
Tôi nghe tiếng anh,
02:39
but did not listen,
38
147737
1333
nhưng tôi chẳng để tâm
02:41
all these years when you said
that this amazing new world
that this amazing new world
39
149731
4997
khi anh cứ lải nhải từ năm này
qua tháng nọ rằng,
qua tháng nọ rằng,
cái thế giới lý tưởng của tôi
chẳng có gì hay với anh,
chẳng có gì hay với anh,
02:48
wasn't amazing for you,
40
156204
1550
02:50
for many of you,
41
158879
1604
với nhiều người trong các anh,
02:52
across the industrialized world;
42
160507
2523
những ai sống ở đầu bên kia
thế giới công nghiệp hoá.
thế giới công nghiệp hoá.
02:55
that the open, liquid world I relished,
43
163918
2821
Cái thế giới rộng mở và
dễ dàng mà tôi tâm đắc đó,
dễ dàng mà tôi tâm đắc đó,
02:58
of people and goods
and technologies flowing freely,
and technologies flowing freely,
44
166763
4303
khi con người và hàng hoá
đi lại dễ dàng, thuận lợi
đi lại dễ dàng, thuận lợi
03:03
going where they pleased, globally,
45
171090
2440
nhờ công nghệ tiên tiến
phát triển ra toàn cầu,
phát triển ra toàn cầu,
03:07
was not, for you, an emancipation.
46
175019
4260
hoá ra, nó lại không phải là
một sự giải phóng đối với anh.
một sự giải phóng đối với anh.
03:13
I have walked through your towns
47
181453
2441
Tôi đã đi qua những thành phố nơi anh sống
03:17
and, while looking, failed to see.
48
185442
3740
và chỉ trơ mắt ra nhìn, mà không hiểu.
03:22
I did notice in Stephenville, Texas,
49
190799
3931
Tôi biết ở quảng trường
thành phố Stephenville, Texas
thành phố Stephenville, Texas
03:27
that the town square was dominated
50
195791
2307
trải qua nhiều thế hệ, đây là địa bàn
03:30
by one lawyer's office after another,
51
198122
3243
của các văn phòng luật sư,
03:34
because of all the people
rotating in and out of the prison.
rotating in and out of the prison.
52
202394
3001
cũng vì tội phạm ở đây
cứ luân phiên vào tù ra khám.
cứ luân phiên vào tù ra khám.
03:38
I did notice the barren shops
in Wagner, South Dakota,
in Wagner, South Dakota,
53
206224
4078
Tôi biết những xưởng vũ khí
ở Wagner, South Dakota,
ở Wagner, South Dakota,
03:43
and the VFW gathering hall
54
211925
3478
cũng như hội trường của cựu binh VFW
03:48
that stood in mockery
55
216314
1792
đã gánh chịu những lời chế nhạo
03:50
of a community's dream to endure.
56
218934
2791
về giấc mơ vỡ vụn
của một tập thể.
của một tập thể.
03:55
I did notice
57
223352
1214
Tôi đã thấy
03:57
at the Lancaster, Pennsylvania Wal-Mart,
58
225323
3425
ở cửa hàng Wal-Mart
của Lancaster, Pennsylvania,
của Lancaster, Pennsylvania,
04:01
that far too many people
in their 20s and 30s
in their 20s and 30s
59
229445
4359
có nhiều vô cùng những người trẻ
mới hai, ba chục tuổi
mới hai, ba chục tuổi
04:05
looked a decade or two from death,
60
233828
2507
trông như sắp chầu trời,
04:09
with patchy, flared-up skin
61
237295
2346
với làn da lốm đốm mẩn đỏ
04:11
and thinning, stringy hair
62
239665
2476
mái tóc lơ thơ, xơ xác,
04:14
and browning, ground-down teeth
63
242165
1652
hàm răng ố vàng, sắp rụng,
04:15
and a lostness in their eyes.
64
243841
3261
và ánh nhìn chứa đựng nỗi mất mát.
04:20
I did notice that the young people
I encountered in Paris,
I encountered in Paris,
65
248160
4610
Tôi có thấy những bạn trẻ
mà tôi gặp ở Paris,
mà tôi gặp ở Paris,
04:24
in Florence, in Barcelona,
66
252794
1951
ở Florence, ở Barcelona,
04:26
had degrees but no place to take them,
67
254769
3510
họ có bằng cấp nhưng không việc làm.
04:31
living on internships well into their 30s,
68
259712
2964
Họ cứ làm thử việc này việc kia
đến tận 30,
đến tận 30,
04:35
their lives prevented from launching,
69
263693
2896
mà đời vẫn chưa chịu bước
sang trang mới,
sang trang mới,
vì họ sống trong một nền kinh tế
chỉ muốn tạo ra thật nhiều tài sản
chỉ muốn tạo ra thật nhiều tài sản
04:39
because of an economy
that creates wealth --
that creates wealth --
70
267868
2746
04:43
just not jobs.
71
271409
1339
chứ không phải việc làm.
04:45
I did notice the news about those parts
of London becoming ghost quarters,
of London becoming ghost quarters,
72
273836
6302
Tôi có đọc báo thấy nhiều nơi ở London
đang trở thành miền đất hứa,
đang trở thành miền đất hứa,
04:53
where the global super-rich
turn fishy money into empty apartments
turn fishy money into empty apartments
73
281025
5668
của những kẻ siêu giàu của thế giới
dùng tiền bẩn mua nhà,
dùng tiền bẩn mua nhà,
04:59
and price lifelong residents of a city,
young couples starting out,
young couples starting out,
74
287962
4102
và đề cao người thành phố,
những cặp đôi trẻ khởi nghiệp
những cặp đôi trẻ khởi nghiệp
05:04
out of their own home.
75
292088
1715
bằng cách tự lực cánh sinh.
05:08
And I heard that the fabric of your life
76
296332
2921
Tôi có nghe thấy nền tảng của cuộc đời anh
05:11
was tearing.
77
299277
1245
đang dần sụp đổ.
05:13
You used to be able to count on work,
78
301574
2404
Anh từng tin tưởng vào sự nghiệp của mình,
05:16
and now you couldn't.
79
304840
1329
giờ thì không thể nữa.
05:18
You used to be able
to nourish your children,
to nourish your children,
80
306977
2840
Anh từng có khả năng nuôi con mình,
05:23
and guarantee that they would climb
81
311079
2341
đảm bảo chúng có một cuộc sống
05:26
a little bit further in life than you had,
82
314052
3926
tốt đẹp hơn cuộc đời mình,
05:30
and now you couldn't.
83
318002
1293
giờ thì không thể nữa.
05:32
You used to be made to feel dignity
in your work, and now you didn't.
in your work, and now you didn't.
84
320374
5585
Anh từng được dạy, hãy nhìn ra giá trị
của việc mình làm, giờ thì không.
của việc mình làm, giờ thì không.
05:39
It used to be normal
for people like you to own a home,
for people like you to own a home,
85
327795
3396
Ngày xưa, sở hữu một căn nhà
là chuyện bình thường,
là chuyện bình thường,
05:44
and now it wasn't.
86
332470
1379
giờ thì không.
05:47
I cannot say
87
335286
2180
Tôi không thể nào nói
05:50
I didn't know these things,
88
338426
1791
tôi không biết tới
những điều này.
những điều này.
05:53
but I was distracted
89
341701
2217
Chỉ là, tâm trí tôi đang mải mê
05:57
creating a future in which
we could live on Mars,
we could live on Mars,
90
345569
3418
tạo ra viễn cảnh mai này
con người sẽ sống trên sao Hoả,
con người sẽ sống trên sao Hoả,
06:03
even as you struggled down here on Earth.
91
351091
3360
trong khi thực tế, chúng ta đang
chật vật trên hành tinh này.
chật vật trên hành tinh này.
06:08
I was distracted
92
356155
1460
Tôi bị chi phối,
06:10
innovating immortality,
93
358455
1834
bởi việc làm thế nào
để trở nên bất tử,
để trở nên bất tử,
06:14
even as many of you began to live
shorter lives than your parents had.
shorter lives than your parents had.
94
362519
4793
ngay cả khi chúng ta hôm nay
chết còn sớm hơn thế hệ trước.
chết còn sớm hơn thế hệ trước.
06:21
I heard all of these things,
but I didn't listen.
but I didn't listen.
95
369301
3059
Tôi từng nghe qua hết mọi thứ,
nhưng không chú tâm.
nhưng không chú tâm.
06:25
I looked
96
373528
1199
Tôi có nhìn,
06:27
but didn't see.
97
375566
1571
nhưng tôi không thấy.
06:29
I read, didn't understand.
98
377161
3125
Tôi có đọc, nhưng không hiểu.
06:33
I paid attention
99
381370
1206
Tôi chỉ quan tâm
06:35
only when you began to vote and shout,
100
383389
3872
khi anh bắt đầu biểu quyết và hô hào,
06:40
and when your voting and shouting,
when the substance of it,
when the substance of it,
101
388428
3064
và chỉ khi hành động của anh
bắt đầu có trọng lượng,
bắt đầu có trọng lượng,
06:43
began to threaten me.
102
391516
2483
tôi mới bắt đầu sợ sệt.
06:48
I listened only when you moved
toward shattering continental unions
toward shattering continental unions
103
396235
4993
Tôi chỉ chịu nghe khi anh tiến tới,
phá nát các tổ chức liên kết châu lục,
phá nát các tổ chức liên kết châu lục,
06:53
and electing vulgar demagogues.
104
401252
2261
rồi đưa những kẻ mị dân
lên làm lãnh đạo.
lên làm lãnh đạo.
06:56
Only then did your pain become of interest
105
404704
3904
Chỉ đến khi đó, nỗi đau ngày xưa
của anh mới trở thành
của anh mới trở thành
nỗi bận tâm của tôi.
07:01
to me.
106
409343
1165
07:04
I know that feeling hurt
107
412317
1954
Tôi hiểu rằng, con người
thường phải biết đau
thường phải biết đau
07:06
is often prologue to dealing hurt.
108
414295
3293
mới chịu tìm cách chữa cơn đau đó.
07:11
I wonder now
109
419664
1380
Giờ đây tôi tự hỏi,
07:14
if you would be less eager to deal it
110
422408
2278
liệu anh có nhẫn nhịn thêm chút nữa
07:17
if I had stood with you
111
425438
1940
nếu tôi sát cánh bên anh
07:19
when you merely felt it.
112
427402
2284
từ khi nỗi đau của anh
mới bắt đầu không?
mới bắt đầu không?
07:23
I ask myself
113
431313
1277
Tôi tự vấn bản thân
07:25
why I didn't stand with you then.
114
433355
2093
tại sao khi ấy ta không là đồng đội.
07:28
One reason is that I became entranced
115
436874
3377
Một phần là do tôi trúng bùa mê
07:32
by the gurus of change,
116
440275
2089
của bọn phù thuỷ bậc thầy
mang tên "cải cách",
mang tên "cải cách",
07:35
became a worshiper of the religion
of the new for novelty's sake,
of the new for novelty's sake,
117
443187
4335
và trở thành kẻ tôn sùng
chủ nghĩa cách tân, toàn cầu hoá,
chủ nghĩa cách tân, toàn cầu hoá,
07:39
and of globalization and open borders
118
447546
2153
và sự tháo gỡ rào cản giữa các quốc gia
07:41
and kaleidoscopic diversity.
119
449723
2937
để mở ra thiên hình vạn trạng.
07:46
Once change became my totalizing faith,
120
454928
3908
Chỉ một thay đổi hiệu quả thôi
cũng khiến tôi tin vào mọi thay đổi khác.
cũng khiến tôi tin vào mọi thay đổi khác.
07:52
I could be blind.
121
460415
1402
Và có lẽ tôi đã mù quáng.
07:55
I could fail to see change's consequences.
122
463143
3534
Có lẽ tôi đã không lường được
hậu quả của cuộc cải cách.
hậu quả của cuộc cải cách.
07:59
I could overlook the importance
123
467866
1937
Có lẽ tôi đã nhận định sai tầm quan trọng
08:01
of roots, traditions,
rituals, stability --
rituals, stability --
124
469827
3102
của cội nguồn, truyền thống,
lễ nghi, sự ổn định
lễ nghi, sự ổn định
08:04
and belonging.
125
472953
1343
cũng như giá trị con người.
08:07
And the more fundamentalist I became
126
475501
3315
Và một khi tôi càng tôn sùng
lý tưởng của mình,
lý tưởng của mình,
08:10
in my worship of change and openness,
127
478840
3742
một lý tưởng ủng hộ
sự thay đổi và mở rộng,
sự thay đổi và mở rộng,
08:16
the more I drove you
towards the other polarity,
towards the other polarity,
128
484090
3230
tôi sẽ càng đẩy anh
lại gần vị trí đối đầu với tôi,
lại gần vị trí đối đầu với tôi,
08:20
to cling,
129
488074
1160
anh sẽ càng bám vào nó,
08:21
to freeze,
130
489632
1157
tìm cách giữ vững nó
08:23
to close,
131
491277
1171
sống với nó,
08:25
to belong.
132
493100
1159
và trở thành nó.
08:28
I now see as I didn't before
133
496138
2716
Giờ tôi đã hiểu được những gì
trước đây chưa hiểu
trước đây chưa hiểu
08:30
that not having
the right skin or right organ
the right skin or right organ
134
498878
3941
rằng khác biệt màu da hay
hình thể dị thường
hình thể dị thường
08:34
is not the only varietal of disadvantage.
135
502843
3923
không phải là bất lợi lớn nhất.
08:39
There is a subtler, quieter disadvantage
136
507722
3590
Còn có một bất lợi khác khó thấy,
thầm lặng hơn cả
thầm lặng hơn cả
08:43
in having those privileged traits
137
511336
3315
chính là khi có
đầy đủ những tố chất vượt trội
đầy đủ những tố chất vượt trội
08:46
and yet feeling history to be
moving away from you;
moving away from you;
138
514675
4383
nhưng lại thấy mình
không còn như xưa nữa;
không còn như xưa nữa;
08:51
that while the past was hospitable
to people like you,
to people like you,
139
519082
3393
là khi thấy thời của mình là ngày hôm qua,
08:54
the future will be more hospitable
140
522499
2398
còn ngày mai, là thời
08:56
to others;
141
524921
1393
của người khác;
08:58
that the world is growing less familiar,
142
526338
2453
là khi thấy thế giới ngày càng lạ lẫm
09:00
less yours day by day.
143
528815
2866
và không còn là nhà mình nữa.
09:05
I will not concede for a moment
that old privileges should not dwindle.
that old privileges should not dwindle.
144
533865
5682
Tôi không nói những phẩm chất
đẹp đẽ từ lâu đời sẽ không tiêu biến.
đẹp đẽ từ lâu đời sẽ không tiêu biến.
09:12
They cannot dwindle fast enough.
145
540055
2746
Chúng sẽ không
tiêu biến ngay đâu.
tiêu biến ngay đâu.
Tôi muốn nói, anh hãy học
cách sống trong một kỷ nguyên mới,
cách sống trong một kỷ nguyên mới,
09:15
It is for you to learn to live
in a new century in which
in a new century in which
146
543785
3500
09:19
there are no bonuses for showing up
with the right skin and right organs.
with the right skin and right organs.
147
547310
4824
ở đó, có được màu da và cơ thể
đủ tiêu chuẩn sẽ không là lợi thế nữa.
đủ tiêu chuẩn sẽ không là lợi thế nữa.
09:25
If and when your anger turns to hate,
148
553277
2427
Dù cho sự cơn giận
của anh chuyển thành thù hận,
của anh chuyển thành thù hận,
09:27
please know that there is no space
for that in our shared home.
for that in our shared home.
149
555729
4230
xin hiểu rằng thế giới này không
có chỗ cho những điều đó.
có chỗ cho những điều đó.
09:33
But I will admit, fellow citizen,
150
561642
3348
Nhưng để tôi thừa nhận với anh,
người anh em à,
người anh em à,
09:38
that I have discounted the burden
of coping with the loss of status.
of coping with the loss of status.
151
566140
5539
chính tôi cũng từng quên mất
địa vị là một gánh nặng.
địa vị là một gánh nặng.
09:44
I have forgotten
152
572163
1769
Tôi đã quên rằng
09:45
that what is socially necessary
can also be personally gruelling.
can also be personally gruelling.
153
573957
4745
chạy theo những gì xã hội mưu cầu
chưa chắc có lợi cho bản thân ta.
chưa chắc có lợi cho bản thân ta.
09:52
A similar thing happened
154
580919
1505
Một điều tương tự đã diễn ra
09:55
with the economy that you and I share.
155
583217
3624
với nền kinh tế của
thế giới ta đang sống.
thế giới ta đang sống.
10:00
Just as I cannot and don't wish
156
588191
2432
Vì tôi không thể và cũng
không mong mình có thể
không mong mình có thể
10:02
to turn back to the clock
on equality and diversity,
on equality and diversity,
157
590647
3627
đem sự bình đẳng và đa dạng
của hôm nay về quá khứ,
của hôm nay về quá khứ,
10:06
and yet must understand
158
594298
2329
mà mặt khác, tôi phải hiểu rằng
10:08
the sense of loss they can inspire,
159
596651
2766
có khi có được cái ta muốn rồi,
ta sẽ thấy hụt hẫng.
ta sẽ thấy hụt hẫng.
10:13
so, too, I refuse
and could not if I wished
and could not if I wished
160
601027
4158
Nên tương tự thế, tôi không thể,
cũng như không muốn ước
cũng như không muốn ước
10:17
turn back the clock on an ever more
closely knit, interdependent world,
closely knit, interdependent world,
161
605970
4141
mình sẽ lại sống trong một thế giới
mãi mãi đoàn kết, gắn bó,
mãi mãi đoàn kết, gắn bó,
10:22
and on inventions
that won't stop being invented.
that won't stop being invented.
162
610135
3390
không ngừng tạo ra
những cái mới.
những cái mới.
10:26
And yet I must understand
your experience of these things.
your experience of these things.
163
614520
5234
Thay vào đó, tôi phải hiểu đã tới
lượt anh được tận hưởng.
lượt anh được tận hưởng.
Anh đã huyên thuyên suốt nhiều năm
rằng những gì anh đang có
rằng những gì anh đang có
10:33
You have for years been telling me
that your experience of these things
that your experience of these things
164
621032
3419
10:36
is not as good as my theories forecast.
165
624475
3142
không tốt đẹp như những gì tôi nhận xét.
10:40
Yet before you could finish
a complaining sentence
a complaining sentence
166
628528
3858
Nhưng trước khi anh kịp
cằn nhằn một lời nào nữa
cằn nhằn một lời nào nữa
10:46
about the difficulty of living
with erratic hours, volatile pay,
with erratic hours, volatile pay,
167
634116
5488
về đời sống khó khăn, thời thế đối thay,
lương bổng thất thường,
lương bổng thất thường,
10:51
vanishing opportunities,
168
639628
1626
cơ hội ngày càng tiêu biến,
10:53
about the pain of dropping
your children off at 24-hour day care
your children off at 24-hour day care
169
641278
4258
về nỗi khổ khi phải đem
con tới nhà trẻ
con tới nhà trẻ
10:57
to make your 3am shift,
170
645560
1763
để đi trực ca 3 giờ sáng.
11:00
I shot back at you -- before you
could finish your sentence --
could finish your sentence --
171
648319
3913
Trước khi anh kịp than hết,
tôi sẽ ra cú phản đòn
tôi sẽ ra cú phản đòn
11:04
my dogma,
172
652256
1342
bằng chính lý luận của tôi:
11:05
about how what you are actually
experiencing was flexibility
experiencing was flexibility
173
653622
4430
đời sống của anh hôm nay
dễ dàng bao nhiêu,
dễ dàng bao nhiêu,
11:10
and freedom.
174
658794
1286
thoải mái độ nào trong thực tế.
11:14
Language is one of the only things
that we truly share,
that we truly share,
175
662591
4571
Ngôn ngữ là một trong những
tài sản duy nhất chúng ta sở hữu chung,
tài sản duy nhất chúng ta sở hữu chung,
11:20
and I sometimes used
this joint inheritance
this joint inheritance
176
668549
3479
và đôi khi, tôi lợi dụng
gia tài chung này của chúng ta
gia tài chung này của chúng ta
11:24
to obfuscate
177
672052
1211
để khiến anh hoang mang
11:25
and deflect
178
673821
1204
làm anh lạc hướng,
11:27
and justify myself;
179
675479
1516
đồng thời biện minh cho mình;
để anh tin lời tôi rằng,
điều gì có lợi cho tôi
điều gì có lợi cho tôi
11:29
to re-brand what was good for me
180
677933
1880
11:31
as something appearing good for us both,
181
679837
2792
sẽ có lợi cho tất cả chúng ta,
11:35
when I threw around terms
like "the sharing economy,"
like "the sharing economy,"
182
683324
3986
Khi đó, tôi sẽ dàn ra trước mặt anh
những từ như "nền kinh tế chung"
những từ như "nền kinh tế chung"
11:40
and "disruption"
183
688135
1175
"sự chia rẽ"
11:41
and "global resourcing."
184
689845
1845
và "nguồn cung ứng toàn cầu".
11:45
I see now that what I was really doing,
185
693224
2371
Giờ thì tôi đã hiểu ra bản chất của
việc mình làm
việc mình làm
11:48
at times,
186
696229
1246
vào những khi ấy,
11:49
was buying your pain on the cheap,
187
697894
3104
chính là dùng lời nói rẻ mạt để
gạ lấy nỗi đau của anh,
gạ lấy nỗi đau của anh,
11:53
sprucing it up
188
701892
1212
mang nó về đánh bóng,
11:55
and trying to sell it back to you
189
703772
1972
rồi tìm cách đem đổi nó
lấy niềm tin của anh
lấy niềm tin của anh
11:58
as freedom.
190
706244
1206
với tên gọi mới rất mĩ miều là "tự do".
12:01
I have wanted to believe
and wanted you to believe
and wanted you to believe
191
709712
3259
Tôi từng muốn tin, và muốn anh tin
12:07
that the system that has been good to me,
192
715683
2109
rằng nền kinh tế lý tưởng của tôi,
12:09
that has made my life ever more seamless,
193
717816
2673
cái bộ máy đã giúp đời tôi
trở nên hoàn hảo hơn bao giờ hết,
trở nên hoàn hảo hơn bao giờ hết,
12:13
is also the best system for you.
194
721229
2895
cũng chính là hệ thống lý tưởng cho anh.
12:17
I have condescended to you
195
725544
2261
Tôi đã tỏ ra hạ mình trước anh,
12:19
with the idea that you are voting
against your economic interests --
against your economic interests --
196
727829
3896
và nói: sẽ thật sai lầm nếu anh
đi ngược với lợi ích kinh tế của mình,
đi ngược với lợi ích kinh tế của mình,
12:24
voting against your interests,
197
732207
1788
"anh đang đi ngược với lợi ích của mình",
12:27
as if I know your interests.
198
735621
3223
nói cứ như thể
tôi thật sự hiếu anh muốn gì vậy.
tôi thật sự hiếu anh muốn gì vậy.
12:32
That is just my dogmatic
economism talking.
economism talking.
199
740296
4317
Đó chỉ là luận điệu kinh tế
đoán mò của riêng tôi thôi.
đoán mò của riêng tôi thôi.
12:37
I have a weakness
200
745723
1777
Tôi có một yếu điểm,
12:39
for treating people's economic interests
as their only interest,
as their only interest,
201
747524
5385
là chỉ cho người khác lợi ích
về mặt kinh tế,
về mặt kinh tế,
12:44
ignoring things like belonging and pride
202
752933
3524
phớt lờ những yếu tố như
phẩm chất, lòng kiêu hãnh của anh
phẩm chất, lòng kiêu hãnh của anh
12:48
and the desire to send a message
to those who ignore you.
to those who ignore you.
203
756481
3774
cũng như thông điệp mà anh muốn
nói với những kẻ thờ ơ với mình.
nói với những kẻ thờ ơ với mình.
12:52
So here we are,
204
760688
2731
Nên giờ đây, chúng ta
lâm vào cảnh này,
lâm vào cảnh này,
12:56
in a scary but not inexplicable moment
205
764243
4626
một khoảnh khắc đáng sợ
nhưng không khó giải thích
nhưng không khó giải thích
13:01
of demagoguery, fracture,
206
769507
2323
của nạn mị dân, chia rẽ,
13:04
xenophobia, resentment and fear.
207
772481
3886
bài ngoại, hận thù và sợ hãi.
13:09
And I worry for us both
if we continue down this road,
if we continue down this road,
208
777628
4030
Và tôi lo cho cả anh và tôi,
nếu chúng ta cứ tiếp tục thế này,
nếu chúng ta cứ tiếp tục thế này,
13:14
me not listening,
209
782358
1396
tôi không lắng nghe,
13:16
you feeling unheard,
210
784305
1851
anh cảm thấy bị coi thường,
13:18
you shouting to get me to listen.
211
786180
2549
anh cứ phải gào lên để tôi nghe thấy.
13:22
I worry when each of us is seduced
by visions of the future
by visions of the future
212
790779
3451
Tôi sợ chúng ta sẽ bị viễn cảnh
tương lai của riêng mình huyễn hoặc
tương lai của riêng mình huyễn hoặc
13:26
that have no place for the other.
213
794254
2660
để rồi không còn muốn lắng nghe nhau.
13:29
If this goes on,
214
797731
2088
Nếu mọi chuyện cứ tiếp diễn,
13:33
if this goes on,
215
801655
1375
nếu chúng ta cứ sống thế này
13:36
there may be blood.
216
804053
1479
thì sẽ đổ máu mất.
13:39
There are already hints of this blood
217
807290
2685
Đã có dấu hiệu của các trận chiến
13:42
in newspapers every day.
218
810915
1340
trong những bài báo đọc mỗi ngày.
13:44
There may be roundups, raids,
219
812967
2585
Có thể sẽ xảy ra
các cuộc vây hãm, tấn công,
các cuộc vây hãm, tấn công,
13:47
deportations, camps, secessions.
220
815586
3075
tình trạng lưu đày, đóng quân, ly khai.
13:51
And no, I do not think that I exaggerate.
221
819494
2921
Không, tôi không hề phóng đại mọi thứ đâu.
13:56
There may be even talk of war
222
824236
1921
Chiến tranh có thể trở thành đề tài nóng
13:58
in places that were certain
they were done with it.
they were done with it.
223
826181
3550
ở những nơi mà nó đã đi qua.
14:03
There is always the hope of redemption.
224
831483
3746
Con người nơi đó sẽ luôn
nuôi hy vọng trả thù.
nuôi hy vọng trả thù.
14:07
But it will not be a cheap,
shallow redemption
shallow redemption
225
835764
3278
Nhưng đây sẽ không chỉ là
cuộc trả đũa sơ sài, hời hợt
cuộc trả đũa sơ sài, hời hợt
14:11
that comes through blather
about us all being in it together.
about us all being in it together.
226
839066
3671
sử dụng từ ngữ nặng nề như
chúng ta trong cuộc cãi vả.
chúng ta trong cuộc cãi vả.
14:15
This will take more.
227
843312
1856
Mọi thứ sẽ kinh khủng hơn nhiều.
14:18
It will take accepting that we both
made choices to be here.
made choices to be here.
228
846396
5192
Tôi sẽ mặc nhận rằng cả anh và tôi đã
lựa chọn đi tới nước này.
lựa chọn đi tới nước này.
14:25
We create our "others."
229
853863
3103
Chúng ta tự tạo
cho mình khái niệm "người ta".
cho mình khái niệm "người ta".
14:29
As parents, as neighbors, as citizens,
230
857975
3680
Trong thân phận là cha mẹ,
láng giềng và công dân,
láng giềng và công dân,
14:34
we witness and sometimes ignore each other
231
862503
4331
chúng ta chứng kiến và đôi khi ngó lơ,
14:38
into being.
232
866858
1240
mặc nhau muốn sống sao thì sống.
14:41
You were not born vengeful.
233
869268
3050
Chúng ta không thù hận từ lúc mới sinh.
14:45
I have some role
234
873339
2007
Trong vai trò là một ai đó,
14:47
in whatever thirst
you now feel for revenge,
you now feel for revenge,
235
875370
3501
tôi đã "khơi dậy" lòng
khát khao trả thù trong anh,
khát khao trả thù trong anh,
14:51
and that thirst now tempts me
236
879685
1913
và giờ đây, khát khao trả thù đó của anh
14:53
to plot ever more elaborate escapes
237
881622
2518
đã quay lại, buộc tôi phải
tìm kế tẩu thoát, phải từ bỏ
tìm kế tẩu thoát, phải từ bỏ
14:56
from our common life,
238
884164
1919
những mối liên hệ còn lại giữa chúng ta,
14:58
from the schools and neighborhoods
239
886107
1869
dù ở giảng đường
hay trong khu phố,
hay trong khu phố,
15:00
and airports and amusement parks
240
888000
1931
dù ở phi trường hay công viên
15:01
that we used to share.
241
889955
1641
mà chúng ta từng đứng chung.
15:05
We face, then,
242
893659
2988
Để rồi chúng ta đối mặt với
15:08
a problem not of these large,
impersonal forces.
impersonal forces.
243
896671
3774
một vấn đề không hề xa lạ
do chính chúng ta tự gánh lấy.
do chính chúng ta tự gánh lấy.
15:14
We face a problem
of your and my relations.
of your and my relations.
244
902366
4152
Đó chính là vấn đề trong
mối quan hệ giữa chúng ta.
mối quan hệ giữa chúng ta.
15:19
We chose ways of relating to each other
245
907815
3138
Chúng ta đã lựa chọn đối đầu nhau,
để tới được đây.
15:24
that got us here.
246
912345
1151
15:25
We can choose ways of relating
247
913896
2749
Vẫn còn nhiều mối liên hệ khác
15:28
that get us out.
248
916669
1606
dẫn ta thoát khỏi mối thù này.
15:31
But there are things
we might have to let go of,
we might have to let go of,
249
919361
3269
Nhưng ta sẽ phải buông bỏ vài thứ,
15:35
fellow citizen,
250
923418
1181
bạn tôi ơi,
15:37
starting with our own cherished
versions of reality.
versions of reality.
251
925674
5606
hãy bắt đầu với những điều
chúng ta trân trọng ở hiện tại.
chúng ta trân trọng ở hiện tại.
15:45
Imagine if you let go of fantasies
252
933035
3869
Thử nghĩ xem, nếu ta
thôi sống trong mộng tưởng
thôi sống trong mộng tưởng
15:48
of a society purged
of these or those people.
of these or those people.
253
936928
3858
về một xã hội bắt người này,
người kia phải trả giá.
người kia phải trả giá.
15:53
Imagine if I let go of my habit
254
941561
3653
Hãy thử nghĩ, sẽ tốt bao nhiêu
nếu tôi bỏ được thói quen
nếu tôi bỏ được thói quen
15:57
of saving the world behind your back,
255
945755
3070
tìm cách có lại ngày hôm qua đã mất,
hay chỉ mải mê lo về
một ngày mai chưa tới
một ngày mai chưa tới
16:01
of deliberating on the future
256
949833
1397
16:03
of your work,
257
951254
1475
về công việc,
16:05
your food,
258
953260
1246
ăn uống,
16:06
your schools,
259
954530
1470
học hành,
16:08
in places where you couldn't
get past security.
get past security.
260
956024
3010
về những thứ không bao giờ
đem lại cảm giác an tâm.
đem lại cảm giác an tâm.
16:12
We can do this only if we first accept
261
960386
4346
Vấn đề chỉ được giải quyết
nếu việc đầu tiên ta làm được
nếu việc đầu tiên ta làm được
16:17
that we have neglected each other.
262
965347
2643
là thừa nhận rằng chúng ta đã
quá hờ hững với nhau.
quá hờ hững với nhau.
16:21
If there is hope to summon
263
969971
3214
Nếu thời khắc nguy hiểm này
tồn tại một điều gì đó
tồn tại một điều gì đó
16:25
in this ominous hour,
264
973930
1350
để ta có thể hy vọng,
16:28
it is this.
265
976202
1191
thì chính là đây.
16:30
We have, for too long,
266
978870
1702
Từ rất lâu rồi, chúng ta chỉ
16:33
chased various shimmering dreams
267
981547
3369
chạy theo những giấc mơ huyền ảo
16:37
at the cost of attention
to the foundational dream of each other,
to the foundational dream of each other,
268
985818
5864
và hậu quả là ta lờ đi ước mơ
thiết thực nhất của nhau,
thiết thực nhất của nhau,
16:45
the dream of tending to each other,
269
993101
2568
ước mơ được lắng nghe,
16:47
of unleashing each other's wonders,
270
995693
2863
được tháo gỡ những gút mắt về nhau,
16:50
of moving through history together.
271
998580
2545
được sống cùng nhau trong hoà bình.
16:54
We could dare to commit
to the dream of each other
to the dream of each other
272
1002046
4269
Chúng ta hãy dũng cảm để
chấp nhận giấc mơ của nhau
chấp nhận giấc mơ của nhau
16:59
as the thing that matters
before every neon thing.
before every neon thing.
273
1007009
4707
trước khi tìm tới những
giấc mơ xa vời nào khác.
giấc mơ xa vời nào khác.
17:04
Let us dare.
274
1012476
1482
Hãy dũng cảm làm điều đó.
17:06
Sincerely yours,
275
1014467
1160
Chân thành gửi anh,
17:08
a fellow citizen.
276
1016067
1176
người anh em.
17:09
(Applause)
277
1017683
5625
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Anand Giridharadas - WriterAnand Giridharadas writes about people and cultures caught amid the great forces of our time.
Why you should listen
Anand Giridharadas is a writer. He is a New York Times columnist, writing the biweekly "Letter from America." He is the author, most recently, of The True American: Murder and Mercy in Texas, about a Muslim immigrant’s campaign to spare from Death Row the white supremacist who tried to kill him. In 2011 he published India Calling: An Intimate Portrait of a Nation's Remaking, about returning to the India his parents left.
Giridharadas's datelines include Italy, India, China, Dubai, Norway, Japan, Haiti, Brazil, Colombia, Nigeria, Uruguay and the United States. He is an on-air contributor for NBC News and appears regularly on "Morning Joe." He has given talks on the main stage of TED and at Harvard, Stanford, Columbia, Yale, Princeton, the University of Michigan, the Aspen Institute, Summit at Sea, the Sydney Opera House, the United Nations, the Asia Society, PopTech and Google. He is a Henry Crown fellow of the Aspen Institute.
Giridharadas lives in Brooklyn, New York, with his wife, Priya Parker, and their son, Orion.
Anand Giridharadas | Speaker | TED.com