ABOUT THE SPEAKER
Katie Bouman - Imaging scientist
Katie Bouman is part of an international team of astronomers that's creating the world's largest telescope to take the very first picture of a black hole.

Why you should listen

It is believed that the heart of the Milky Way hosts a four-million-solar-mass black hole feeding off a spinning disk of hot gas. An image of the shadow cast by the event horizon of the black hole could help to address a number of important scientific questions. For instance, does Einstein's theory of general relativity hold in extreme conditions? Unfortunately, the event horizon of this black hole appears so small in the sky that imaging it would require a single-dish radio telescope the size of the entire Earth. Although a single-dish telescope this large is unrealizable, by connecting disjoint radio telescopes located all around the globe, Katie Bouman and a team of astronomers are creating an Earth-sized computational telescope -- the Event Horizon Telescope -- that is capable of taking the very first up-close picture of a black hole.

Bouman is a PhD candidate in the Computer Science and Artificial Intelligence Laboratory (CSAIL) at the Massachusetts Institute of Technology (MIT). The focus of her research is on using emerging computational methods to push the boundaries of interdisciplinary imaging. By combining techniques from both astronomy and computer science, Bouman has been working on developing innovative ways to combine the information from the Event Horizon Telescope network to produce the first picture of a black hole. Her work on imaging for the Event Horizon Telescope has been featured on BBCThe Boston GlobeThe Washington PostPopular Science and NPR.

More profile about the speaker
Katie Bouman | Speaker | TED.com
TEDxBeaconStreet

Katie Bouman: How to take a picture of a black hole

Katie Bouman: Cách để chụp hình hố đen

Filmed:
5,455,257 views

Ở trung tâm dải Ngân hà, tồn tại một hố đen khổng lồ lấy năng lượng từ dòng khí nóng chuyển động tròn xung quanh - nó có thể nuốt chửng mọi vật chất khi tiếp cận nó, ngay cả ánh sáng. Chúng ta không thể nhìn thấy lỗ đen đó, nhưng nhờ vào chân trời sự kiện của nó, ta có thể nhìn được một cái bóng, và hình ảnh về cái bóng đó có thể trả lời cho vài câu hỏi quan trọng về vũ trụ. Các nhà khoa học từng nghĩ rằng để thu thập được hình ảnh này phải cần một chiếc kính thiên văn có kích thước bằng Trái Đất - cho đến khi Katie Bouman và một đội ngũ các nhà thiên văn học tìm ra một phương pháp thay thế tuyệt vời. Tìm hiểu thêm về cách mà chúng ta có thể nhìn xuyên bóng tối này.
- Imaging scientist
Katie Bouman is part of an international team of astronomers that's creating the world's largest telescope to take the very first picture of a black hole. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
In the moviebộ phim "InterstellarKhông gian liên sao,"
0
1436
1860
Trong bộ phim "Interstellar,"
00:15
we get an up-closeđến gần look
at a supermassivesiêu khối lượng blackđen holelỗ.
1
3320
3327
chúng ta có cái nhìn cận cảnh
một hố đen siêu lớn.
00:18
SetThiết lập againstchống lại a backdropphông nền of brightsáng gaskhí đốt,
2
6671
2143
Nằm sau tấm màn khí ga sáng rực,
00:20
the blackđen hole'scủa lỗ massiveto lớn
gravitationaltrọng lực pullkéo
3
8838
2118
trường hấp dẫn cực kỳ mạnh
của hố đen này
bẻ cong ánh sáng thành chiếc nhẫn.
00:22
bendsuốn cong lightánh sáng into a ringnhẫn.
4
10980
1435
00:24
HoweverTuy nhiên, this isn't a realthực photographảnh chụp,
5
12439
2109
Nhưng đây không phải hình ảnh thật,
00:26
but a computermáy vi tính graphicđồ họa renderingvẽ lại --
6
14572
1786
mà là hình ảnh đồ họa bằng máy tính -
00:28
an artisticnghệ thuật interpretationgiải thích
of what a blackđen holelỗ mightcó thể look like.
7
16382
3390
một diễn giải đầy nghệ thuật
về một hình ảnh của hố đen.
00:32
A hundredhàng trăm yearsnăm agotrước,
8
20401
1166
Một trăm năm trước,
00:33
AlbertAlbert EinsteinEinstein first publishedđược phát hành
his theorylý thuyết of generalchung relativitytương đối.
9
21591
3601
Albert Einstein lần đầu tiên công bố
Thuyết tương đối rộng.
00:37
In the yearsnăm sincekể từ then,
10
25216
1439
Những năm sau đó,
00:38
scientistscác nhà khoa học have providedcung cấp
a lot of evidencechứng cớ in supportủng hộ of it.
11
26679
2973
các nhà khoa học đưa hàng loạt
bằng chứng ủng hộ thuyết này.
00:41
But one thing predicteddự đoán
from this theorylý thuyết, blackđen holeslỗ hổng,
12
29676
3084
Nhưng một điều có thể đoán được
từ lý thuyết này, là việc hố đen
00:44
still have not been directlytrực tiếp observedquan sát.
13
32784
2350
vẫn chưa được quan sát trực tiếp.
00:47
AlthoughMặc dù we have some ideaý kiến
as to what a blackđen holelỗ mightcó thể look like,
14
35158
3206
Mặc dù chúng ta có vài ý kiến
về hình dạng có thể của hố đen,
00:50
we'vechúng tôi đã never actuallythực ra takenLấy
a picturehình ảnh of one before.
15
38388
2779
nhưng ta chưa từng chụp bức ảnh nào
về nó trong quá khứ.
00:53
HoweverTuy nhiên, you mightcó thể be surprisedngạc nhiên to know
that that mayTháng Năm soonSớm changethay đổi.
16
41191
4279
Tuy nhiên, mọi người sẽ rất ngạc nhiên
khi biết được mọi thứ sẽ sớm thay đổi.
00:57
We mayTháng Năm be seeingthấy our first picturehình ảnh
of a blackđen holelỗ in the nextkế tiếp couplevợ chồng yearsnăm.
17
45494
4164
Chúng ta sẽ thấy được bức ảnh đầu tiên
của hố đen trong vài năm tới.
01:01
GettingNhận được this first picturehình ảnh will come down
to an internationalquốc tế teamđội of scientistscác nhà khoa học,
18
49682
3958
Những bức ảnh đầu tiên sẽ được chụp
bởi một nhóm các nhà khoa học quốc tế,
01:05
an Earth-sizedKích cỡ trái đất telescopekính viễn vọng
19
53664
1567
một kính thiên văn cỡ Trái đất,
01:07
and an algorithmthuật toán that putsđặt togethercùng với nhau
the finalsau cùng picturehình ảnh.
20
55255
2832
và áp dụng một thuật toán
để cho ra hình ảnh cuối cùng.
01:10
AlthoughMặc dù I won'tsẽ không be ablecó thể to showchỉ you
a realthực picturehình ảnh of a blackđen holelỗ todayhôm nay,
21
58111
3528
Mặc dù tôi không thể cho các bạn xem
hình ảnh thật của hố đen hôm nay,
01:13
I'd like to give you a briefngắn gọn glimpsenhìn thoáng qua
into the effortcố gắng involvedcó tính liên quan
22
61663
2911
tôi muốn các bạn có cái nhìn lướt qua
những nỗ lực liên quan
01:16
in gettingnhận được that first picturehình ảnh.
23
64598
1613
để có được bức hình đầu tiên.
01:19
My nameTên is KatieKatie BoumanBouman,
24
67477
1437
Tôi tên là Katie Bouman,
01:20
and I'm a PhDTiến sĩ studentsinh viên at MITMIT.
25
68938
2566
một nghiên cứu sinh tại Đại học MIT.
01:23
I do researchnghiên cứu in a computermáy vi tính sciencekhoa học labphòng thí nghiệm
26
71528
2027
Tôi nghiên cứu tại một phòng lab máy tính
01:25
that workscông trinh on makingchế tạo computersmáy vi tính
see throughxuyên qua imageshình ảnh and videovideo.
27
73579
3298
để tạo ra những máy tính
phân tích hình ảnh và video.
01:28
But althoughmặc dù I'm not an astronomernhà thiên văn học,
28
76901
2162
Mặc dù tôi không phải nhà thiên văn học,
nhưng tôi sẽ chỉ các bạn thấy
01:31
todayhôm nay I'd like to showchỉ you
29
79087
1285
01:32
how I've been ablecó thể to contributeGóp phần
to this excitingthú vị projectdự án.
30
80396
2903
cách mà tôi đã xây dựng đề án thú vị này.
Nếu bạn nhìn xuyên
lớp ánh sáng của thành phố đêm nay,
01:35
If you go out pastquá khứ
the brightsáng citythành phố lightsđèn tonighttối nay,
31
83323
2831
01:38
you mayTháng Năm just be luckymay mắn enoughđủ
to see a stunningKinh ngạc viewlượt xem
32
86178
2436
bạn có thể may mắn nhìn thấy
toàn cảnh tuyệt vời
01:40
of the MilkySữa Way GalaxyThiên Hà.
33
88638
1493
của Dải ngân hà.
01:42
And if you could zoomthu phóng pastquá khứ
millionshàng triệu of starssao,
34
90155
2462
Và nếu bạn có thể thu cận cảnh
hàng triệu ngôi sao,
01:44
26,000 light-yearsnăm ánh sáng towardđối với the hearttim
of the spiralingxoắn ốc MilkySữa Way,
35
92641
3755
26.000 năm ánh sáng về tâm
Dải ngân hà hình xoắn ốc này,
01:48
we'dThứ Tư eventuallycuối cùng reachchạm tới
a clustercụm of starssao right at the centerTrung tâm.
36
96420
3521
chúng ta sẽ đi đến cụm sao
ở ngay vị trí trung tâm.
01:51
PeeringPeering pastquá khứ all the galacticThiên Hà dustbụi bặm
with infraredhồng ngoại telescopeskính thiên văn,
37
99965
3206
Bằng cách quan sát dải bụi ngân hà
qua kính thiên văn hồng ngoại,
01:55
astronomersnhà thiên văn học have watchedđã xem these starssao
for over 16 yearsnăm.
38
103195
3867
các nhà thiên văn học đã quan sát
những ngôi sao này trong hơn 16 năm.
01:59
But it's what they don't see
that is the mostphần lớn spectacularđẹp mắt.
39
107086
3589
Nhưng thứ chúng ta không thấy được
lại là thứ tuyệt vời nhất.
02:02
These starssao seemhình như to orbitquỹ đạo
an invisiblevô hình objectvật.
40
110699
3066
Những ngôi sao này dường như
quay quanh một thực thể vô hình.
02:05
By trackingtheo dõi the pathslối đi of these starssao,
41
113789
2323
Theo dõi đường đi của những ngôi sao này,
02:08
astronomersnhà thiên văn học have concludedkết luận
42
116136
1294
các nhà thiên văn kết luận
02:09
that the only thing smallnhỏ bé and heavynặng
enoughđủ to causenguyên nhân this motionchuyển động
43
117454
3129
rằng thứ duy nhất đủ nhỏ,
đủ nặng để gây ra hiện tượng này
02:12
is a supermassivesiêu khối lượng blackđen holelỗ --
44
120607
1968
là hố đen siêu khổng lồ --
02:14
an objectvật so densedày đặc that it suckssucks up
anything that venturesliên doanh too closegần --
45
122599
4178
một thực thể dày đặt đến mức
có thể hút mọi thứ rất gần nó
02:18
even lightánh sáng.
46
126801
1494
ngay cả ánh sáng.
02:20
But what happensxảy ra if we were
to zoomthu phóng in even furtherthêm nữa?
47
128319
3061
Nhưng điều gì xảy ra
nếu chúng ta phóng to hơn nữa nhỉ?
02:23
Is it possiblekhả thi to see something
that, by definitionĐịnh nghĩa, is impossibleKhông thể nào to see?
48
131404
4733
Liệu ta có thể nhìn thấy thứ
theo lý thuyết là không thể thấy được?
02:28
Well, it turnslượt out that if we were
to zoomthu phóng in at radioradio wavelengthsbước sóng,
49
136719
3244
Hóa ra nếu chúng ta có thể khảo sát
ở bước sóng radio,
ta có thể thấy một vòng tròn ánh sáng
02:31
we'dThứ Tư expectchờ đợi to see a ringnhẫn of lightánh sáng
50
139987
1682
tạo ra bởi thấu kính hấp dẫn
của dòng plasma nóng
02:33
causedgây ra by the gravitationaltrọng lực
lensinglensing of hotnóng bức plasmahuyết tương
51
141693
2411
02:36
zippingnén around the blackđen holelỗ.
52
144128
1829
chuyển động rất nhanh quanh hố đen.
02:37
In other wordstừ ngữ,
53
145981
1160
Nói cách khác,
02:39
the blackđen holelỗ castsphôi a shadowbóng tối
on this backdropphông nền of brightsáng materialvật chất,
54
147165
3171
hố đen như một chiếc bóng
trên nền vật liệu màu sáng,
khắc nên hình một quả cầu tối.
02:42
carvingchạm khắc out a spherequả cầu of darknessbóng tối.
55
150360
1842
02:44
This brightsáng ringnhẫn revealstiết lộ
the blackđen hole'scủa lỗ eventbiến cố horizonđường chân trời,
56
152226
3339
Vòng tròn ánh sáng cho thấy
chân trời sự kiện của hố đen,
02:47
where the gravitationaltrọng lực pullkéo
becomestrở thành so great
57
155589
2400
nơi lực hấp dẫn rất mạnh
02:50
that not even lightánh sáng can escapethoát khỏi.
58
158013
1626
đến nỗi ánh sáng không thể thoát.
Phương trình Einstein dự đoán
kích cỡ và hình dáng của vòng tròn
02:51
Einstein'sCủa Einstein equationsphương trình predicttiên đoán
the sizekích thước and shapehình dạng of this ringnhẫn,
59
159663
2859
02:54
so takinglấy a picturehình ảnh of it
wouldn'tsẽ không only be really coolmát mẻ,
60
162546
3208
nên việc chụp hình nó
không chỉ rất tuyệt,
02:57
it would alsocũng thế help to verifykiểm chứng
that these equationsphương trình holdgiữ
61
165778
2618
mà nó sẽ giúp xác minh các phương trình
03:00
in the extremecực conditionsđiều kiện
around the blackđen holelỗ.
62
168420
2466
trong các điều kiện cực hạn quanh hố đen.
03:02
HoweverTuy nhiên, this blackđen holelỗ
is so farxa away from us,
63
170910
2558
Tuy nhiên, hố đen này
ở cách chúng ta rất xa,
03:05
that from EarthTrái đất, this ringnhẫn appearsxuất hiện
incrediblyvô cùng smallnhỏ bé --
64
173492
3098
nếu nhìn từ Trái Đất thì quả thật
vòng tròn này sẽ cực kì nhỏ --
03:08
the sametương tự sizekích thước to us as an orangetrái cam
on the surfacebề mặt of the moonmặt trăng.
65
176614
3590
chỉ bằng kích thước của quả cam
được đặt trên bề mặt của mặt trăng.
03:12
That makeslàm cho takinglấy a picturehình ảnh of it
extremelyvô cùng difficultkhó khăn.
66
180758
2824
Điều đó làm cho việc chụp hình
trở nên vô cùng phức tạp.
03:16
Why is that?
67
184645
1302
Tại sao lại thế?
03:18
Well, it all comesđến down
to a simpleđơn giản equationphương trình.
68
186512
3188
Câu trả lời nằm gói gọn
trong phương trình toán học đơn giản.
03:21
DueDo to a phenomenonhiện tượng calledgọi là diffractionnhiễu xạ,
69
189724
2416
Bởi vì hiện tượng nhiễu xạ,
03:24
there are fundamentalcăn bản limitsgiới hạn
70
192164
1355
nên có những giới hạn cơ bản
03:25
to the smallestnhỏ nhất objectscác đối tượng
that we can possiblycó thể see.
71
193543
2670
đối với các vật thể nhỏ nhất
có thể nhìn thấy được.
03:28
This governingquản equationphương trình saysnói
that in ordergọi món to see smallernhỏ hơn and smallernhỏ hơn,
72
196789
3672
Phương trình vi phân chứng minh
để nhìn thấy những vật càng nhỏ
03:32
we need to make our telescopekính viễn vọng
biggerlớn hơn and biggerlớn hơn.
73
200485
2587
thì chúng ta cần tạo ra
kính thiên văn càng lớn.
03:35
But even with the mostphần lớn powerfulquyền lực
opticalquang học telescopeskính thiên văn here on EarthTrái đất,
74
203096
3069
Nhưng ngay cả kính thiên văn quang học
tốt nhất Trái Đất,
03:38
we can't even get closegần
to the resolutionđộ phân giải necessarycần thiết
75
206189
2419
chúng ta vẫn chưa đạt được
độ phân giải cần thiết
03:40
to imagehình ảnh on the surfacebề mặt of the moonmặt trăng.
76
208632
2198
để ghi lại hình ảnh bề mặt mặt trăng.
03:42
In factthực tế, here I showchỉ one of the highestcao nhất
resolutionđộ phân giải imageshình ảnh ever takenLấy
77
210854
3617
Thực ra thì, ở đây tôi đưa ra những ảnh
có độ phân giải cao nhất chụp
03:46
of the moonmặt trăng from EarthTrái đất.
78
214495
1397
mặt trăng từ Trái đất.
03:47
It containschứa đựng roughlygần 13,000 pixelsđiểm ảnh,
79
215916
2557
Nó có khoảng 13.000 pixels,
03:50
and yetchưa eachmỗi pixelpixel would containchứa
over 1.5 milliontriệu orangesnhững quả cam.
80
218497
4050
và mỗi pixel có kích thước đến
1,5 triệu quả cam.
03:55
So how biglớn of a telescopekính viễn vọng do we need
81
223396
1972
Vậy ta cần một chiếc kính lớn đến mức nào
03:57
in ordergọi món to see an orangetrái cam
on the surfacebề mặt of the moonmặt trăng
82
225392
2765
để có thể nhìn thấy quả cam
trên bề mặt mặt trăng,
04:00
and, by extensionsự mở rộng, our blackđen holelỗ?
83
228181
2214
hay, rộng hơn, là hố đen?
04:02
Well, it turnslượt out
that by crunchingcrunching the numberssố,
84
230419
2340
Hóa ra chỉ bằng việc tính toán các con số,
04:04
you can easilydễ dàng calculatetính toán
that we would need a telescopekính viễn vọng
85
232783
2610
bạn sẽ dễ dàng tính được
chúng ta cần đến chiếc kính
lớn bằng cả Trái Đất.
04:07
the sizekích thước of the entiretoàn bộ EarthTrái đất.
86
235417
1393
(Cười)
04:08
(LaughterTiếng cười)
87
236834
1024
Nếu ta có thể tạo ra
một thứ lớn như vậy,
04:09
If we could buildxây dựng
this Earth-sizedKích cỡ trái đất telescopekính viễn vọng,
88
237882
2119
ta chỉ mới bước đầu xác định được
chiếc vòng ánh sáng đặc trưng
04:12
we could just startkhởi đầu to make out
that distinctiveđặc biệt ringnhẫn of lightánh sáng
89
240025
2925
04:14
indicativechỉ định of the blackđen
hole'scủa lỗ eventbiến cố horizonđường chân trời.
90
242974
2183
biểu thị chân trời sự kiện của hố đen.
04:17
AlthoughMặc dù this picturehình ảnh wouldn'tsẽ không containchứa
all the detailchi tiết we see
91
245181
2918
Mặc dù bức ảnh này không cho
chúng ta thấy mọi chi tiết
như trong đồ họa máy tính,
04:20
in computermáy vi tính graphicđồ họa renderingskết xuất,
92
248123
1506
nó cho chúng ta cái nhìn
đáng tin cậy đầu tiên
04:21
it would allowcho phép us to safelymột cách an toàn get
our first glimpsenhìn thoáng qua
93
249653
2299
04:23
of the immediatengay lập tức environmentmôi trường
around a blackđen holelỗ.
94
251976
2487
về môi trường xung quanh một hố đen.
04:26
HoweverTuy nhiên, as you can imaginetưởng tượng,
95
254487
1613
Tuy nhiên, hãy thử tưởng tượng,
04:28
buildingTòa nhà a single-dishmón ăn đơn telescopekính viễn vọng
the sizekích thước of the EarthTrái đất is impossibleKhông thể nào.
96
256124
3624
việc tạo ra một kính thiên văn parabol
to bằng Trái đất là điều không thể.
04:31
But in the famousnổi danh wordstừ ngữ of MickMick JaggerJagger,
97
259772
1887
Nhưng theo lời của Mick Jagger,
04:33
"You can't always get what you want,
98
261683
1791
"Ta không thể luôn có thứ mình muốn,
04:35
but if you try sometimesđôi khi,
you just mightcó thể find
99
263498
2187
nhưng nếu nỗ lực, ta có thể tìm ra
04:37
you get what you need."
100
265709
1215
và đạt được thứ ta cần."
04:38
And by connectingkết nối telescopeskính thiên văn
from around the worldthế giới,
101
266948
2464
Bằng việc kết nối
các kính thiên văn trên thế giới,
04:41
an internationalquốc tế collaborationhợp tác
calledgọi là the EventTổ chức sự kiện HorizonChân trời TelescopeKính thiên văn
102
269436
3538
một dự án cộng tác quốc tế được gọi là
Event Horizon Telescope
04:44
is creatingtạo a computationaltính toán telescopekính viễn vọng
the sizekích thước of the EarthTrái đất,
103
272998
3109
đang xây dựng một kính thiên văn
tính toán kích cỡ Trái đất,
04:48
capablecó khả năng of resolvinggiải quyết structurekết cấu
104
276131
1537
có khả năng phân tích cấu trúc
04:49
on the scaletỉ lệ of a blackđen
hole'scủa lỗ eventbiến cố horizonđường chân trời.
105
277692
2199
trên quy mô sự kiện chân trời
của một hố đen.
04:51
This networkmạng of telescopeskính thiên văn is scheduledtheo lịch trình
to take its very first picturehình ảnh
106
279915
3387
Hệ thống kính thiên văn lên kế hoạch
chụp bức hình đầu tiên
về hố đen vào năm tới.
04:55
of a blackđen holelỗ nextkế tiếp yearnăm.
107
283326
1815
04:57
EachMỗi telescopekính viễn vọng in the worldwidetrên toàn thế giới
networkmạng workscông trinh togethercùng với nhau.
108
285165
3338
Mỗi kính thiên văn trong hệ thống
toàn cầu này đều làm việc với nhau.
05:00
LinkedLiên kết throughxuyên qua the precisetóm lược timingthời gian
of atomicnguyên tử clocksđồng hồ,
109
288527
2712
Được liên kết qua hệ thống đồng hồ
nguyên tử chuẩn xác,
05:03
teamsđội of researchersCác nhà nghiên cứu at eachmỗi
of the sightsđiểm tham quan freezeĐông cứng lightánh sáng
110
291263
2657
nhóm nghiên cứu ở mỗi điểm quan sát
ngưng đọng ánh sáng
05:05
by collectingthu gom thousandshàng nghìn
of terabytesTerabyte of datadữ liệu.
111
293944
2962
bằng cách thu thập
hàng terabytes dữ liệu .
05:08
This datadữ liệu is then processedxử lý in a labphòng thí nghiệm
right here in MassachusettsMassachusetts.
112
296930
5017
Dữ liệu này sau đó được phân tích
tại phòng lab ở Massachusetts.
05:13
So how does this even work?
113
301971
1794
Điều này được thực hiện như thế nào?
05:15
RememberHãy nhớ if we want to see the blackđen holelỗ
in the centerTrung tâm of our galaxyThiên hà,
114
303789
3403
Nhớ rằng nếu ta muốn nhìn thấy hố đen
ở trung tâm dải Ngân hà,
05:19
we need to buildxây dựng this impossiblyimpossibly largelớn
Earth-sizedKích cỡ trái đất telescopekính viễn vọng?
115
307216
2982
ta phải xây một chiếc kính thiên văn
không tưởng cỡ Trái đất?
05:22
For just a secondthứ hai,
let's pretendgiả vờ we could buildxây dựng
116
310222
2232
Nhưng khoan đã nào, giả sử
ta có thể xây
05:24
a telescopekính viễn vọng the sizekích thước of the EarthTrái đất.
117
312478
1842
một chiếc kính lớn bằng Trái Đất.
05:26
This would be a little bitbit
like turningquay the EarthTrái đất
118
314344
2455
Nó sẽ giống như việc biến Trái đất
thành một quả cầu disco khổng lồ.
05:28
into a giantkhổng lồ spinningquay discodisco balltrái bóng.
119
316823
1747
05:30
EachMỗi individualcá nhân mirrorgương would collectsưu tầm lightánh sáng
120
318594
2200
Mỗi chiếc gương sẽ thu thập ánh sáng
05:32
that we could then combinephối hợp
togethercùng với nhau to make a picturehình ảnh.
121
320818
2597
để chúng ta có thể tổng hợp lại
thành một bức ảnh.
05:35
HoweverTuy nhiên, now let's say
we removetẩy mostphần lớn of those mirrorsgương
122
323439
2661
Thế nhưng, giờ nếu loại bỏ đi
hầu hết các tấm gương đó.
05:38
so only a fewvài remainedvẫn.
123
326124
1972
chỉ để lại một vài chiếc.
05:40
We could still try to combinephối hợp
this informationthông tin togethercùng với nhau,
124
328120
2877
Chúng ta vẫn có thể tập hợp thông tin lại,
05:43
but now there are a lot of holeslỗ hổng.
125
331021
1993
nhưng sẽ có rất nhiều lỗ hổng.
05:45
These remainingcòn lại mirrorsgương representđại diện
the locationsvị trí where we have telescopeskính thiên văn.
126
333038
4373
Những chiếc gương đại diện cho những nơi
kính viễn vọng được đặt.
05:49
This is an incrediblyvô cùng smallnhỏ bé numbercon số
of measurementsđo to make a picturehình ảnh from.
127
337435
4079
Cực kỳ ít số liệu đo lường
để tạo dựng một bức ảnh.
05:53
But althoughmặc dù we only collectsưu tầm lightánh sáng
at a fewvài telescopekính viễn vọng locationsvị trí,
128
341538
3838
Nhưng dù chúng ta chỉ thu thập được
ánh sáng ở một vài vị trí đặt kính,
05:57
as the EarthTrái đất rotatesxoay, we get to see
other newMới measurementsđo.
129
345400
3423
khi Trái đất xoay, chúng ta sẽ
có thêm được những đo lường mới.
06:00
In other wordstừ ngữ, as the discodisco balltrái bóng spinsquay,
those mirrorsgương changethay đổi locationsvị trí
130
348847
3819
Nói cách khác, khi quả cầu disco quay,
những chiếc kính sẽ thay đổi vị trí,
06:04
and we get to observequan sát
differentkhác nhau partscác bộ phận of the imagehình ảnh.
131
352690
2899
chúng ta sẽ quan sát được
những phần khác nhau của bức ảnh.
06:07
The imaginghình ảnh algorithmsthuật toán we developphát triển, xây dựng
filllấp đầy in the missingmất tích gapskhoảng trống of the discodisco balltrái bóng
132
355613
4018
Các thuật toán xử lý hình ảnh sẽ được dùng
để lấp đầy chỗ trống trên quả cầu disco
06:11
in ordergọi món to reconstructtái tạo lại
the underlyingcơ bản blackđen holelỗ imagehình ảnh.
133
359655
3033
để kiến tạo hình ảnh cơ bản của hố đen.
06:14
If we had telescopeskính thiên văn locatednằm
everywheremọi nơi on the globequả địa cầu --
134
362712
2636
Nếu kính thiên văn được đặt
ở khắp Địa cầu --
06:17
in other wordstừ ngữ, the entiretoàn bộ discodisco balltrái bóng --
135
365372
1941
nói cách khác là khắp quả cầu disco --
06:19
this would be trivialkhông đáng kể.
136
367337
1284
thì đó chỉ là chuyện nhỏ.
06:20
HoweverTuy nhiên, we only see a fewvài samplesmẫu,
and for that reasonlý do,
137
368645
3322
Tuy nhiên, vì chúng ta chỉ thấy được
một vài điểm mẫu,
06:23
there are an infinitevô hạn numbercon số
of possiblekhả thi imageshình ảnh
138
371991
2388
cho nên sẽ có vô số những hình ảnh khả thi
06:26
that are perfectlyhoàn hảo consistentthích hợp
with our telescopekính viễn vọng measurementsđo.
139
374403
2964
trùng khớp hoàn hảo với những đo lường
từ kính thiên văn.
06:29
HoweverTuy nhiên, not all imageshình ảnh are createdtạo equalcông bằng.
140
377391
3016
Tuy nhiên, không phải tất cả hình ảnh
đều được tạo ra đồng đều.
06:32
Some of those imageshình ảnh look more like
what we think of as imageshình ảnh than othersKhác.
141
380849
4458
Một số hình ảnh sẽ giống với những gì
chúng ta nghĩ hơn là những cái khác.
06:37
And so, my rolevai trò in helpinggiúp to take
the first imagehình ảnh of a blackđen holelỗ
142
385331
3222
Nên, vai trò của tôi trong việc
chụp hình ảnh đầu tiên về hố đen
06:40
is to designthiết kế algorithmsthuật toán that find
the mostphần lớn reasonablehợp lý imagehình ảnh
143
388577
2932
là thiết kế giải thuật tìm ra
hình ảnh hợp lý nhất
06:43
that alsocũng thế fitsphù hợp the telescopekính viễn vọng measurementsđo.
144
391533
2222
phù hợp với những đo lường
từ kính thiên văn.
06:46
Just as a forensicpháp y sketchphác hoạ artisthọa sĩ
usessử dụng limitedgiới hạn descriptionsMô tả
145
394727
3942
Giống như một nghệ sĩ vẽ chân dung
trong Sở cảnh sát, sử dụng một số ít mô tả
06:50
to piececái togethercùng với nhau a picturehình ảnh usingsử dụng
theirhọ knowledgehiểu biết of faceđối mặt structurekết cấu,
146
398693
3514
để vẽ chân dung bằng cách sử dụng
kiến thức của họ về cấu trúc gương mặt,
06:54
the imaginghình ảnh algorithmsthuật toán I developphát triển, xây dựng
use our limitedgiới hạn telescopekính viễn vọng datadữ liệu
147
402231
3315
các thuật toán tôi phát triển sử dụng
dữ liệu ít ỏi từ kính thiên văn
06:57
to guidehướng dẫn us to a picturehình ảnh that alsocũng thế
looksnhìn like stuffđồ đạc in our universevũ trụ.
148
405570
4322
để cho ta một bức ảnh
về các vật thể trong vũ trụ.
07:01
UsingBằng cách sử dụng these algorithmsthuật toán,
we're ablecó thể to piececái togethercùng với nhau picturesnhững bức ảnh
149
409916
3651
Bằng cách sử dụng những giải thuật này,
ta có thể ghép các bức ảnh với nhau
07:05
from this sparsethưa thớt, noisyồn ào datadữ liệu.
150
413591
2180
từ đám dữ liệu khan hiếm, hỗn tạp này.
07:07
So here I showchỉ a samplemẫu vật reconstructionxây dựng lại
donelàm xong usingsử dụng simulatedmô phỏng datadữ liệu,
151
415795
4529
Vậy nên, giờ tôi sẽ cho các bạn thấy
một ảnh mẫu dược tạo bởi dữ liệu giả lập,
07:12
when we pretendgiả vờ to pointđiểm our telescopeskính thiên văn
152
420348
1933
khi ta giả định hướng các kính thiên văn
07:14
to the blackđen holelỗ
in the centerTrung tâm of our galaxyThiên hà.
153
422305
2585
về phía hố đen ngay giữa thiên hà
của chúng ta.
07:16
AlthoughMặc dù this is just a simulationmô phỏng,
reconstructionxây dựng lại suchnhư là as this give us hopemong
154
424914
4455
Mặc dù đây chỉ là giả lập, việc xây dựng
hình ảnh này cho chúng ta hy vọng
07:21
that we'lltốt soonSớm be ablecó thể to reliablyđáng tin cậy take
the first imagehình ảnh of a blackđen holelỗ
155
429393
3453
rằng ta sẽ sớm có thể chụp được hình ảnh
hố đen đáng tin cậy đầu tiên
07:24
and from it, determinemục đích
the sizekích thước of its ringnhẫn.
156
432870
2595
và từ đó, xác định kích thước
của vòng sáng.
07:28
AlthoughMặc dù I'd love to go on
about all the detailschi tiết of this algorithmthuật toán,
157
436118
3199
Mặc dù tôi rất thích được diễn giải
chi tiết về giải thuật này,
07:31
luckilymay mắn thay for you, I don't have the time.
158
439341
2174
nhưng may cho các bạn,
tôi không có thời gian.
07:33
But I'd still like
to give you a briefngắn gọn ideaý kiến
159
441539
2001
Nhưng tôi cũng trình bày thoáng qua
07:35
of how we defineđịnh nghĩa
what our universevũ trụ looksnhìn like,
160
443564
2302
cách chúng tôi
xác định hình dạng của vũ trụ,
07:37
and how we use this to reconstructtái tạo lại
and verifykiểm chứng our resultscác kết quả.
161
445890
4466
và chúng tôi sử dụng nó để xây dựng
và kiểm tra kết quả của mình thế nào.
07:42
SinceKể từ khi there are an infinitevô hạn numbercon số
of possiblekhả thi imageshình ảnh
162
450380
2496
Vì có hàng vô số hình ảnh khả thi
07:44
that perfectlyhoàn hảo explaingiải thích
our telescopekính viễn vọng measurementsđo,
163
452900
2365
trùng khớp với những đo đạc
từ kính thiên văn,
07:47
we have to choosechọn
betweengiữa them in some way.
164
455289
2605
chúng tôi bằng cách nào đó
phải chọn lựa chúng.
07:49
We do this by rankingXếp hạng the imageshình ảnh
165
457918
1838
Chúng tôi xếp hạng các bức ảnh
07:51
baseddựa trên upontrên how likelycó khả năng they are
to be the blackđen holelỗ imagehình ảnh,
166
459780
2834
dựa trên mức độ tương đương
với lỗ đen thực sự,
07:54
and then choosinglựa chọn the one
that's mostphần lớn likelycó khả năng.
167
462638
2482
và lựa chọn cái có vẻ như giống nhất.
07:57
So what do I mean by this exactlychính xác?
168
465144
2195
Ý của tôi chính xác là gì?
07:59
Let's say we were tryingcố gắng to make a modelmô hình
169
467862
1978
Giả như ta đang cố tạo một chương trình
08:01
that told us how likelycó khả năng an imagehình ảnh
were to appearxuất hiện on FacebookFacebook.
170
469864
3183
cho ta biết về khả năng một tấm ảnh
có thể xuất hiện trên Facebook.
08:05
We'dChúng tôi sẽ probablycó lẽ want the modelmô hình to say
171
473071
1701
Chúng ta có lẽ muốn nó biết rằng
08:06
it's prettyđẹp unlikelykhông chắc that someonengười nào
would postbài đăng this noisetiếng ồn imagehình ảnh on the left,
172
474796
3557
người ta sẽ không hay post
một tẩm ảnh nhiễu như phía bên trái,
08:10
and prettyđẹp likelycó khả năng that someonengười nào
would postbài đăng a selfieselfie
173
478377
2419
nhưng người ta sẽ hay post
một tấm selfie
08:12
like this one on the right.
174
480820
1334
như tấm bên phải.
08:14
The imagehình ảnh in the middleở giữa is blurrymờ,
175
482178
1639
Tấm hình ở giữa bị mờ,
08:15
so even thoughTuy nhiên it's more likelycó khả năng
we'dThứ Tư see it on FacebookFacebook
176
483841
2639
nhưng dù sao nó có vẻ sẽ được
post trên Facebook
08:18
comparedso to the noisetiếng ồn imagehình ảnh,
177
486504
1360
so với tấm hình bị nhiễu,
08:19
it's probablycó lẽ lessít hơn likelycó khả năng we'dThứ Tư see it
comparedso to the selfieselfie.
178
487888
2960
nhưng ta sẽ ít thấy nó hơn
so với tấm selfie.
Nhưng đối với các hình ảnh từ hố đen,
08:22
But when it comesđến to imageshình ảnh
from the blackđen holelỗ,
179
490872
2290
chúng tôi gặp một vấn đề hóc búa thật sự:
chúng ta chưa từng nhìn thấy nó.
08:25
we're posedĐặt ra with a realthực conundrumcâu hỏi hóc búa:
we'vechúng tôi đã never seenđã xem a blackđen holelỗ before.
180
493186
3502
08:28
In that casetrường hợp, what is a likelycó khả năng
blackđen holelỗ imagehình ảnh,
181
496712
2291
Trường hợp này, thứ gì có vẻ
giống với hố đen,
08:31
and what should we assumegiả định
about the structurekết cấu of blackđen holeslỗ hổng?
182
499027
2938
và chúng ta nên giả định cấu trúc
của hố đen thế nào?
Chúng tôi đã cố gắng sử dụng
những hình ảnh mô phỏng,
08:33
We could try to use imageshình ảnh
from simulationsmô phỏng we'vechúng tôi đã donelàm xong,
183
501989
2632
giống hình ảnh hố đen
trong phim "Interstellar,"
08:36
like the imagehình ảnh of the blackđen holelỗ
from "InterstellarKhông gian liên sao,"
184
504645
2530
nhưng làm thế có thể
gây ra một số vấn đề nghiêm trọng.
08:39
but if we did this,
it could causenguyên nhân some seriousnghiêm trọng problemscác vấn đề.
185
507199
2938
Điều gì xảy ra nếu giả thuyết
của Einstein không đúng?
08:42
What would happenxảy ra
if Einstein'sCủa Einstein theorieslý thuyết didn't holdgiữ?
186
510161
3380
08:45
We'dChúng tôi sẽ still want to reconstructtái tạo lại
an accuratechính xác picturehình ảnh of what was going on.
187
513565
3961
Chúng tôi vẫn muốn tái lập một hình ảnh
chuẩn xác về điều sẽ xảy ra.
08:49
If we bakenướng Einstein'sCủa Einstein equationsphương trình
too much into our algorithmsthuật toán,
188
517550
3371
Nếu giải thuật dựa quá nhiều
vào phương trình của Einstein,
08:52
we'lltốt just endkết thúc up seeingthấy
what we expectchờ đợi to see.
189
520945
2755
kết cục chúng tôi sẽ nhìn thấy
điều chúng tôi kỳ vọng.
08:55
In other wordstừ ngữ,
we want to leaverời khỏi the optionTùy chọn openmở
190
523724
2276
Nói cách khác, chúng tôi
muốn để dành một chỗ,
thậm chí dành cho một con voi khổng lồ
ngay giữa thiên hà này.
08:58
for there beingđang a giantkhổng lồ elephantcon voi
at the centerTrung tâm of our galaxyThiên hà.
191
526024
2923
09:00
(LaughterTiếng cười)
192
528971
1057
(Cười)
09:02
DifferentKhác nhau typesloại of imageshình ảnh have
very distinctkhác biệt featuresTính năng, đặc điểm.
193
530052
2989
Các loại ảnh khác nhau có
những đặc điểm riêng biệt.
09:05
We can easilydễ dàng tell the differenceSự khác biệt
betweengiữa blackđen holelỗ simulationmô phỏng imageshình ảnh
194
533065
3548
Chúng tôi có thể dễ dàng phân biệt được
những hình ảnh mô phỏng hố đen
09:08
and imageshình ảnh we take
everymỗi day here on EarthTrái đất.
195
536637
2276
với hình ảnh ta chụp hằng ngày
trên Trái đất.
09:10
We need a way to tell our algorithmsthuật toán
what imageshình ảnh look like
196
538937
3104
Cần có cách giúp giải thuật biết
hình ảnh trông như thế nào
09:14
withoutkhông có imposingáp đặt one typekiểu
of image'shình ảnh của featuresTính năng, đặc điểm too much.
197
542065
3249
mà không phải quy định quá nhiều đặc điểm
cho một loại ảnh.
09:17
One way we can try to get around this
198
545865
1893
Một cách chúng tôi thử để giải quyết
09:19
is by imposingáp đặt the featuresTính năng, đặc điểm
of differentkhác nhau kindscác loại of imageshình ảnh
199
547782
3062
là quy định những đặc điểm
của những loại ảnh khác nhau
09:22
and seeingthấy how the typekiểu of imagehình ảnh we assumegiả định
affectsảnh hưởng our reconstructionstái tạo.
200
550868
4130
và xem loại ảnh chúng tôi giả thiết
ảnh hưởng lên việc tái lập như thế nào.
09:27
If all images'những hình ảnh' typesloại producesản xuất
a very similar-lookingtương tự, tìm kiếm imagehình ảnh,
201
555712
3491
Nếu tất cả các loại ảnh tạo ra
hình ảnh giống nhau,
09:31
then we can startkhởi đầu to becometrở nên more confidenttự tin
202
559227
2057
thì ta có thể tự tin rằng
09:33
that the imagehình ảnh assumptionsgiả định we're makingchế tạo
are not biasingbiasing this picturehình ảnh that much.
203
561308
4173
các giả thiết chúng tôi tạo nên
không bị lệch nhiều so với hình ảnh này.
09:37
This is a little bitbit like
givingtặng the sametương tự descriptionsự miêu tả
204
565505
2990
Nó giống với việc đưa ra
mô tả giống nhau
09:40
to threesố ba differentkhác nhau sketchphác hoạ artistsnghệ sĩ
from all around the worldthế giới.
205
568519
2996
cho ba nghệ sĩ phác họa khác nhau
ở khắp thế giới.
09:43
If they all producesản xuất
a very similar-lookingtương tự, tìm kiếm faceđối mặt,
206
571539
2860
Nếu họ vẽ ra cùng
một khuôn mặt giống nhau,
09:46
then we can startkhởi đầu to becometrở nên confidenttự tin
207
574423
1793
chúng ta có thể tự tin rằng
09:48
that they're not imposingáp đặt theirhọ ownsở hữu
culturalvăn hoá biasessự thiên vị on the drawingsbản vẽ.
208
576240
3616
họ không áp đặt những thiên hướng
văn hóa riêng của bản thân lên bức hình.
09:51
One way we can try to imposeáp đặt
differentkhác nhau imagehình ảnh featuresTính năng, đặc điểm
209
579880
3315
Một cách chúng tôi thử áp dụng
những đặc điểm hình ảnh khác nhau
09:55
is by usingsử dụng piecesmiếng of existinghiện tại imageshình ảnh.
210
583219
2441
là dùng những mảnh ghép
của các hình ảnh hiện có.
09:58
So we take a largelớn collectionbộ sưu tập of imageshình ảnh,
211
586214
2160
Chúng tôi chụp một số lượng lớn hình ảnh,
10:00
and we breakphá vỡ them down
into theirhọ little imagehình ảnh patchesbản vá lỗi.
212
588398
2718
và chia chúng thành những mảnh hình nhỏ.
10:03
We then can treatđãi eachmỗi imagehình ảnh patch
a little bitbit like piecesmiếng of a puzzlecâu đố.
213
591140
4285
Sau đó chúng tôi dùng từng mảnh hình ấy
như những mảnh ghép hình.
10:07
And we use commonlythông thường seenđã xem puzzlecâu đố piecesmiếng
to piececái togethercùng với nhau an imagehình ảnh
214
595449
4278
Chúng tôi dùng những mảnh ghép
thường thấy để ghép lại thành một bức ảnh
10:11
that alsocũng thế fitsphù hợp our telescopekính viễn vọng measurementsđo.
215
599751
2452
khớp với các đo đạc từ kính thiên văn.
10:15
DifferentKhác nhau typesloại of imageshình ảnh have
very distinctiveđặc biệt setsbộ of puzzlecâu đố piecesmiếng.
216
603040
3743
Các loại ảnh khác nhau có
các tập các mảnh ghép rất riêng biệt.
10:18
So what happensxảy ra when we take the sametương tự datadữ liệu
217
606807
2806
Vậy điều gì xảy ra khi chúng ta
dùng cùng một dữ liệu
10:21
but we use differentkhác nhau setsbộ of puzzlecâu đố piecesmiếng
to reconstructtái tạo lại the imagehình ảnh?
218
609637
4130
nhưng lại dùng các tập mảnh ghép
khác nhau để tái lập bức hình?
10:25
Let's first startkhởi đầu with blackđen holelỗ
imagehình ảnh simulationmô phỏng puzzlecâu đố piecesmiếng.
219
613791
4766
Đầu tiên hãy bắt đầu với các mảnh ghép
giả lập hình ảnh hố đen.
10:30
OK, this looksnhìn reasonablehợp lý.
220
618581
1591
Ok, cái này nhìn khá hợp lý.
10:32
This looksnhìn like what we expectchờ đợi
a blackđen holelỗ to look like.
221
620196
2694
Cái này nhìn có vẻ giống như
thứ chúng ta kỳ vọng.
10:34
But did we just get it
222
622914
1193
Nhưng liệu ta đã làm được
10:36
because we just fedđã nuôi it little piecesmiếng
of blackđen holelỗ simulationmô phỏng imageshình ảnh?
223
624131
3314
bởi vì chúng ta chỉ đưa ra số ít
các hình ảnh giả lập về hố đen?
10:39
Let's try anotherkhác setbộ of puzzlecâu đố piecesmiếng
224
627469
1880
Hãy thử với tập các mảnh ghép khác
10:41
from astronomicalthiên văn, non-blackPhi đen holelỗ objectscác đối tượng.
225
629373
2509
từ các thực thể thiên văn
mà không phải là hố đen.
10:44
OK, we get a similar-lookingtương tự, tìm kiếm imagehình ảnh.
226
632914
2126
OK, chúng ta cũng có hình ảnh giống thế.
10:47
And then how about piecesmiếng
from everydaymỗi ngày imageshình ảnh,
227
635064
2236
Và giờ thì với các hình ảnh hằng ngày,
10:49
like the imageshình ảnh you take
with your ownsở hữu personalcá nhân cameraMáy ảnh?
228
637324
2785
giống các bức hình bạn chụp
từ máy camera của mình?
10:53
Great, we see the sametương tự imagehình ảnh.
229
641312
2115
Tuyệt ! Chúng ta cũng có
bức hình giống thế.
10:55
When we get the sametương tự imagehình ảnh
from all differentkhác nhau setsbộ of puzzlecâu đố piecesmiếng,
230
643451
3366
Khi có được các bức hình giống nhau
từ các tập mảnh ghép khác nhau,
10:58
then we can startkhởi đầu to becometrở nên more confidenttự tin
231
646841
2046
chúng tôi có thể tự tin
11:00
that the imagehình ảnh assumptionsgiả định we're makingchế tạo
232
648911
1966
rằng giả thiết hình ảnh chúng tôi dùng
11:02
aren'tkhông phải biasingbiasing the finalsau cùng
imagehình ảnh we get too much.
233
650901
2921
không chênh lệch nhiều
so với bức hình cuối cùng.
11:05
AnotherKhác thing we can do is take
the sametương tự setbộ of puzzlecâu đố piecesmiếng,
234
653846
3253
Một thứ khác chúng tôi làm là
sử dụng cùng một tập các mảnh ghép,
11:09
suchnhư là as the onesnhững người derivednguồn gốc
from everydaymỗi ngày imageshình ảnh,
235
657123
2489
ví dụ như tập lấy từ
các bức hình hằng ngày,
11:11
and use them to reconstructtái tạo lại
manynhiều differentkhác nhau kindscác loại of sourcenguồn imageshình ảnh.
236
659636
3600
và sử dụng chúng để tái lập
các hình ảnh gốc khác nhau.
11:15
So in our simulationsmô phỏng,
237
663260
1271
Trong quá trình giả lập,
11:16
we pretendgiả vờ a blackđen holelỗ looksnhìn like
astronomicalthiên văn non-blackPhi đen holelỗ objectscác đối tượng,
238
664555
3775
chúng tôi vờ như hố đen trông giống như
một thực thế thiên văn khác
11:20
as well as everydaymỗi ngày imageshình ảnh like
the elephantcon voi in the centerTrung tâm of our galaxyThiên hà.
239
668354
3849
cũng như những bức ảnh hàng ngày
giống con voi giữa thiên hà chúng ta.
11:24
When the resultscác kết quả of our algorithmsthuật toán
on the bottomđáy look very similargiống
240
672227
3168
Khi giải thuật của chúng tôi ở phía dưới
đưa ra kết quả giống với
11:27
to the simulation'scủa mô phỏng truthsự thật imagehình ảnh on tophàng đầu,
241
675419
2096
hình ảnh giả lập thật ở phía trên
11:29
then we can startkhởi đầu to becometrở nên
more confidenttự tin in our algorithmsthuật toán.
242
677539
3346
chúng tôi sẽ tự tin hơn
về các giải thuật của mình.
11:32
And I really want to emphasizenhấn mạnh here
243
680909
1867
Điều tôi muốn nhấn mạnh ở đây
11:34
that all of these picturesnhững bức ảnh were createdtạo
244
682800
1934
là tất cả các bức hình này được tạo ra
11:36
by piecingPiecing togethercùng với nhau little piecesmiếng
of everydaymỗi ngày photographshình ảnh,
245
684758
2936
bằng việc ghép các mảnh ghép từ
những bức hình hằng ngày
11:39
like you'dbạn muốn take with your ownsở hữu
personalcá nhân cameraMáy ảnh.
246
687718
2215
giống như bạn chụp chúng
từ camera của bạn.
11:41
So an imagehình ảnh of a blackđen holelỗ
we'vechúng tôi đã never seenđã xem before
247
689957
3276
Thế nên một bức tranh về hố đen
chúng ta chưa từng thấy trước đây
11:45
mayTháng Năm eventuallycuối cùng be createdtạo by piecingPiecing
togethercùng với nhau picturesnhững bức ảnh we see all the time
248
693257
3943
cuối cùng có thể được tạo ra bằng cách
ghép các bức hình chúng ta thường thấy
11:49
of people, buildingscác tòa nhà,
treescây, catsmèo and dogschó.
249
697224
2745
như về người, các tòa nhà, cây cối,
mèo, và chó.
11:51
ImagingChẩn đoán hình ảnh ideasý tưởng like this
will make it possiblekhả thi for us
250
699993
2645
Ý tưởng về hình ảnh như thế này
sẽ giúp chúng ta có thể
11:54
to take our very first picturesnhững bức ảnh
of a blackđen holelỗ,
251
702662
2619
chụp được bức ảnh đầu tiên về hố đen,
11:57
and hopefullyhy vọng, verifykiểm chứng
those famousnổi danh theorieslý thuyết
252
705305
2447
và hy vọng có thể xác minh
các lý thuyết nối tiếng
11:59
on which scientistscác nhà khoa học relydựa on a dailyhằng ngày basisnền tảng.
253
707776
2421
mà các nhà khoa học
đang dựa vào hằng ngày.
12:02
But of coursekhóa học, gettingnhận được
imaginghình ảnh ideasý tưởng like this workingđang làm việc
254
710221
2608
Nhưng tất nhiên, việc thực hiện
các ý tưởng này
12:04
would never have been possiblekhả thi
withoutkhông có the amazingkinh ngạc teamđội of researchersCác nhà nghiên cứu
255
712853
3322
sẽ không bao giờ thực hiện được
nếu không có nhóm nghiên cứu tuyệt vời
12:08
that I have the privilegeđặc quyền to work with.
256
716199
1887
mà tôi vinh dự có cơ hội làm việc cùng.
12:10
It still amazesamazes me
257
718110
1163
Tôi vẫn ngạc nhiên
12:11
that althoughmặc dù I beganbắt đầu this projectdự án
with no backgroundlý lịch in astrophysicsvật lý thiên văn,
258
719297
3351
rằng mặc dù tôi bắt đầu dự án
mà không hề biết về Thiên văn học,
12:14
what we have achievedđạt được
throughxuyên qua this uniqueđộc nhất collaborationhợp tác
259
722672
2619
điều chúng tôi đạt được
qua sự cộng tác độc đáo này
12:17
could resultkết quả in the very first
imageshình ảnh of a blackđen holelỗ.
260
725315
2759
có thể dẫn tới những hình ảnh
đầu tiên về hố đen.
12:20
But biglớn projectsdự án like
the EventTổ chức sự kiện HorizonChân trời TelescopeKính thiên văn
261
728098
2698
Nhưng những dự án lớn như
Event Horizon Telescope
12:22
are successfulthành công dueđến hạn to all
the interdisciplinaryliên ngành expertisechuyên môn
262
730820
2814
rất thành công nhờ vào
sự cộng tác của những nhà chuyên môn
12:25
differentkhác nhau people bringmang đến to the tablebàn.
263
733658
1790
từ những lĩnh vực khác nhau.
12:27
We're a meltingtan chảy potnồi of astronomersnhà thiên văn học,
264
735472
1706
Chúng tôi là nhóm các nhà thiên văn
12:29
physicistsnhà vật lý, mathematiciansnhà toán học and engineersKỹ sư.
265
737202
2232
vật lý, toán học, và kỹ sư.
12:31
This is what will make it soonSớm possiblekhả thi
266
739458
2554
Đây là công cụ sẽ thực hiện được điều
12:34
to achieveHoàn thành something
onceMột lần thought impossibleKhông thể nào.
267
742036
2853
đã từng xem không thể thực hiện được.
12:36
I'd like to encouragekhuyến khích all of you to go out
268
744913
2256
Tôi muốn cỗ vũ tất cả
các bạn cùng tiến bước
12:39
and help pushđẩy the boundariesranh giới of sciencekhoa học,
269
747193
2096
và đẩy lùi các ranh giới của khoa học,
12:41
even if it mayTháng Năm at first seemhình như
as mysterioushuyền bí to you as a blackđen holelỗ.
270
749313
3901
ngay cả khi nó thoạt đầu có vẻ bí ẩn
với bạn như hố đen chẳng hạn.
12:45
Thank you.
271
753238
1174
Cám ơn.
12:46
(ApplauseVỗ tay)
272
754436
2397
(Vỗ tay)
Translated by Nguyen Cao
Reviewed by Lam Nguyen

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Katie Bouman - Imaging scientist
Katie Bouman is part of an international team of astronomers that's creating the world's largest telescope to take the very first picture of a black hole.

Why you should listen

It is believed that the heart of the Milky Way hosts a four-million-solar-mass black hole feeding off a spinning disk of hot gas. An image of the shadow cast by the event horizon of the black hole could help to address a number of important scientific questions. For instance, does Einstein's theory of general relativity hold in extreme conditions? Unfortunately, the event horizon of this black hole appears so small in the sky that imaging it would require a single-dish radio telescope the size of the entire Earth. Although a single-dish telescope this large is unrealizable, by connecting disjoint radio telescopes located all around the globe, Katie Bouman and a team of astronomers are creating an Earth-sized computational telescope -- the Event Horizon Telescope -- that is capable of taking the very first up-close picture of a black hole.

Bouman is a PhD candidate in the Computer Science and Artificial Intelligence Laboratory (CSAIL) at the Massachusetts Institute of Technology (MIT). The focus of her research is on using emerging computational methods to push the boundaries of interdisciplinary imaging. By combining techniques from both astronomy and computer science, Bouman has been working on developing innovative ways to combine the information from the Event Horizon Telescope network to produce the first picture of a black hole. Her work on imaging for the Event Horizon Telescope has been featured on BBCThe Boston GlobeThe Washington PostPopular Science and NPR.

More profile about the speaker
Katie Bouman | Speaker | TED.com