TED2017
Anthony D. Romero: This is what democracy looks like
Anthony D. Romero: Dân chủ trông như thế này đây
Filmed:
Readability: 4.7
1,229,679 views
Trong việc tìm kiếm cách giải nghĩa cho môi trường chính trị ở Hoa Kì năm 2017, luật sư và giám đốc điều hành của tổ chức ACLU, Anthony D. Romero đã hướng đến một nơi bất ngờ - một bức bích hoạ vào thế kỷ 14 của danh hoạ người Ý thời Phục Hưng Ambrogio Lorenzetti. Điều gì mà bức hoạ 600 năm tuổi này có thể dạy cho chúng ta về cuộc sống hiện nay? Hoá ra là rất nhiều. Romero giải thích tất cả trong một bài diễn thuyết đáng kinh ngạc như chính bản thân bức hoạ.
Anthony D. Romero - Attorney, public-interest activist
Anthony D. Romero is the executive director of the American Civil Liberties Union (ACLU). Full bio
Anthony D. Romero is the executive director of the American Civil Liberties Union (ACLU). Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Thung Lủng Silicon
bị ám ảnh bởi sự phá vỡ quy cũ.
bị ám ảnh bởi sự phá vỡ quy cũ.
00:12
Silicon Valley
is obsessed with disruption,
is obsessed with disruption,
0
936
2424
00:16
but these days, the biggest disruptor
didn't come out of Silicon Valley.
didn't come out of Silicon Valley.
1
4560
3680
Nhưng ngày nay, người phá vỡ quy cũ
lớn nhất không đến từ Thung Lủng Silicon.
lớn nhất không đến từ Thung Lủng Silicon.
00:21
It came out of steel towns in Ohio,
2
9079
2401
Nó đến từ những thị trấn thép ở Ohio,
00:24
rural communities in Pennsylvania,
3
12280
2280
các cộng đồng nông thôn ở Pennsylvania,
00:27
the Panhandle in Florida.
4
15600
1880
Khu Panhandle ở Florida.
00:31
And this last US presidential election
5
19000
2936
Và cuộc bầu cử tổng thống Mỹ lần rồi
đã là mẹ của tất cả
những sự phá vỡ quy củ.
những sự phá vỡ quy củ.
00:33
was the mother of all disruptions.
6
21960
1620
00:37
Once again, politics is personal.
7
25160
2800
Một lần nữa, chính trị
mang tính chất cá nhân.
mang tính chất cá nhân.
00:41
Millions of Americans
became activists overnight,
became activists overnight,
8
29120
3416
Hàng triệu người Mỹ trở thành
các nhà hoạt động sau một đêm,
các nhà hoạt động sau một đêm,
00:44
pouring into the streets in record numbers
9
32560
2816
họ đổ ra các con đường với con số kỉ lục
00:47
in record time.
10
35400
1416
trong khoảng thời gian kỉ lục.
00:48
(Laughter)
11
36840
1816
(Tiếng cười)
Cuộc bầu cử đã tác động
đến các bữa tối gia đình dịp lễ
đến các bữa tối gia đình dịp lễ
00:50
The election has done
to family holiday dinners
to family holiday dinners
12
38680
2336
00:53
what Uber has done
to New York City's taxi system.
to New York City's taxi system.
13
41040
2760
như cách mà Uber tác động
đến hệ thống taxi của New York
đến hệ thống taxi của New York
00:57
Couples have broken up
and marriages disrupted.
and marriages disrupted.
14
45240
2880
Các cặp đôi đã chia tay và
các cuộc hôn nhân tan vỡ
các cuộc hôn nhân tan vỡ
Và cuộc bầu cử đang tác động
đến cuộc sống riêng của tôi
đến cuộc sống riêng của tôi
01:02
And the election
is doing to my private life
is doing to my private life
15
50160
2096
01:04
what Amazon is doing to shopping malls.
16
52280
2040
như cách Amazon tác động
đến các khu thương mại.
đến các khu thương mại.
01:06
These days, the ACLU
is on the front lines 24/7,
is on the front lines 24/7,
17
54840
4360
Ngày nay, tổ chức ACLU
hoạt động túc trực 24/7,
hoạt động túc trực 24/7,
01:12
and even if I manage to sneak away
for a couple of miles on the treadmill,
for a couple of miles on the treadmill,
18
60120
3920
Và thậm chí nếu tôi có trốn đi
để chạy bộ một vài dặm trên máy chạy bộ.
để chạy bộ một vài dặm trên máy chạy bộ.
01:17
any cardio benefit I get
is instantly obliterated
is instantly obliterated
19
65239
3817
thì bất kì lợi ích tim mạch nào
tôi có được đều lập tức bị xoá sạch
tôi có được đều lập tức bị xoá sạch
khi tôi đọc một dòng tweet khác
của tổng thống trên cuộn tiêu đề tin tức.
của tổng thống trên cuộn tiêu đề tin tức.
01:21
when I read another presidential tweet
on the headline scroll.
on the headline scroll.
20
69080
3440
01:26
Even my secret pleasure
21
74280
2656
Thậm chí thú vui bí mật của tôi
01:28
of studying the Italian painters
22
76960
2496
về việc nghiên cứu các danh hoạ người Ý
01:31
have been infected by politics.
23
79480
2200
cũng bị lây nhiễm bởi chính trị.
Giờ đây, tôi nghiên cứu, thậm chí
rình ngắm các tuyệt tác cũ.
rình ngắm các tuyệt tác cũ.
01:34
Now, I study, even stalk, the old masters.
24
82720
2840
01:38
This is my desk,
25
86280
1576
Đây là bàn làm việc của tôi,
01:39
with a postcard exhibition
26
87880
1816
với một triển lãm bưu thiếp
của những bức hoạ nổi tiếng và tối nghĩa
01:41
of some famous and obscure paintings
27
89720
1856
01:43
mostly from the Italian Renaissance.
28
91600
2000
đa phần từ thời Phục Hưng ở Ý.
Giờ, nghệ thuật đã từng
cho tôi những giờ nghỉ cần thiết
cho tôi những giờ nghỉ cần thiết
01:46
Now, art used to provide me
with a necessary break
with a necessary break
29
94280
2456
01:48
from the hurly-burly of politics
30
96760
2296
khỏi những sự ồn ào chính trị
trong công việc hàng ngày
của tôi tại tổ chức ACLU,
của tôi tại tổ chức ACLU,
01:51
in my daily work at the ACLU,
31
99080
2376
01:53
but not anymore.
32
101480
1200
nhưng không còn như vậy nữa.
Tôi đã ở cuộc Diễu Hành
Vì Phụ Nữ ở San Francisco
Vì Phụ Nữ ở San Francisco
01:55
I was at the Women's March
in San Francisco
in San Francisco
33
103560
2056
01:57
the day after inauguration,
34
105640
1536
ngày sau lễ nhậm chức tổng thống,
01:59
and the crowd was chanting,
"This is what democracy looks like."
"This is what democracy looks like."
35
107200
3056
Và đám đông ca vang rằng,
"Dân chủ trông như thế này đây."
"Dân chủ trông như thế này đây."
02:02
"This is what democracy looks like."
36
110280
2160
"Dân chủ trông như thế này đây."
02:05
And there I was holding my sign
and my umbrella in the rain,
and my umbrella in the rain,
37
113560
3976
Và ở đó, tôi đang cầm tấm biểu ngữ
và chiếc dù trong mưa,
và chiếc dù trong mưa,
02:09
and I flashed on an old painting
38
117560
3816
Và tôi chợt nhớ đến một bức hoạ cổ
02:13
that first captivated me many years ago.
39
121400
2120
đã từng làm tôi say mê nhiều năm trước.
02:16
I struggled to remember
the different pieces
the different pieces
40
124520
3336
Tôi ráng gượng để nhớ lại
những mảnh khác nhau
những mảnh khác nhau
02:19
of an actual painting
41
127880
2336
của một bức tranh thực thụ.
02:22
of good and bad government.
42
130240
2200
về nhà nước tốt và nhà nước xấu.
02:25
It was almost like the old master
was taunting me.
was taunting me.
43
133160
2480
Nó cứ như nhà danh hoạ cổ
đang chế nhạo tôi.
đang chế nhạo tôi.
"Ngươi muốn biết nền dân chủ
trông như thế nào sao?
trông như thế nào sao?
02:28
You want to know
what democracy looks like?
what democracy looks like?
44
136320
2040
Hãy trở về và xem lại
các bịch hoạ của ta."
các bịch hoạ của ta."
02:30
Go back and look at my frescoes.
45
138840
1880
02:33
And so I did.
46
141960
1200
vậy nên tôi đã làm theo.
02:36
In 1339, Ambrogio Lorenzetti
finished a monumental commission
finished a monumental commission
47
144160
5776
Vào năm 1339, Ambrogio Lorenzetti đã
hoàn thành một bức tranh đặt hàng vĩ đại
hoàn thành một bức tranh đặt hàng vĩ đại
trong phòng nghị sự của hội đồng
cai trị tại Palazzo Pubblico ở Siena.
cai trị tại Palazzo Pubblico ở Siena.
02:41
in the governing council chamber
of Siena's Palazzo Pubblico.
of Siena's Palazzo Pubblico.
48
149960
3240
02:45
It's a painting that speaks to us,
even screams to us, today.
even screams to us, today.
49
153800
4200
Đó là một bức hoạ nhắn nhủ chúng ta,
thậm chí thét lên với chúng ta hôm nay
thậm chí thét lên với chúng ta hôm nay
02:52
"Art is a lie that makes us
realize truth,"
realize truth,"
50
160480
3776
"Nghệ thuật là sự lừa dối
khiến chúng ta nhận ra sự thực,"
khiến chúng ta nhận ra sự thực,"
02:56
Pablo Picasso once said.
51
164280
1680
Pablo Picasso từng nói.
02:58
And as we search for the truth
about government,
about government,
52
166680
2256
Và khi chúng ta tìm kiếm
sự thật về nhà nước,
sự thật về nhà nước,
03:00
we should keep Ambrogio's work,
53
168960
1896
chúng ta nên giữ kiệt tác của Ambrogio,
không như một sự lừa dối,
mà như một câu chuyện ngụ ngôn,
mà như một câu chuyện ngụ ngôn,
03:02
not a lie but an allegory,
in our collective mind's eye.
in our collective mind's eye.
54
170880
4280
trong con mắt nhận thức
cộng đồng của chúng ta.
cộng đồng của chúng ta.
03:08
During Lorenzetti's time,
55
176560
1416
Trong thời đại của Lorenzetti,
03:10
the political legitimacy
of Italian city-states
of Italian city-states
56
178000
3296
Tính hợp pháp của chính trị
của các bang-thành phố Ý
của các bang-thành phố Ý
03:13
was often on very shaky ground.
57
181320
1920
thường nằm trên một nền tảng rất lung lay.
03:15
Siena was a republic,
58
183800
1856
Siena là một nước cộng hoà,
nhưng đã có lượng lớn các bất ổn
03:17
but there had been enormous unrest
59
185680
1656
03:19
in the two decades
leading up to the commission.
leading up to the commission.
60
187360
2240
trong hai thập niên
dẫn đến bức hoạ đặt hàng này
dẫn đến bức hoạ đặt hàng này
Các nhà lãnh đạo chính trị của Siena,
những người đã thậm chí cai trị
những người đã thậm chí cai trị
03:22
Siena's political leaders,
who would literally govern
who would literally govern
61
190240
3296
03:25
under the eyes
of these allegorical figures,
of these allegorical figures,
62
193560
3176
dưới sự quan sát
của các hình ảnh ngụ ngôn này,
của các hình ảnh ngụ ngôn này,
03:28
were Lorenzetti's intended audience.
63
196760
2240
là các mục tiêu thính giả của Lorenzetti.
03:31
He was cataloging the obligations
64
199720
2216
Ông đã phân loại các nghĩa vụ
03:33
of the governing to the governed.
65
201960
2840
của những người cai trị
đối với những người bị trị.
đối với những người bị trị.
03:38
Now, you can spend years
studying these frescoes.
studying these frescoes.
66
206400
3016
Giờ bạn có thể dành hàng năm trời
nghiên cứu các bích hoạ này.
nghiên cứu các bích hoạ này.
Một số học giả đã làm điều đó.
03:41
Some scholars have.
67
209440
1400
03:43
I'm hardly an art historian,
68
211360
2136
Tôi gần như không phải là một nhà sử học,
03:45
but I am passionate about art,
69
213520
2576
nhưng tôi đam mê nghệ thuật,
và một kiệt tác tầm cỡ này
có thể là qua tải với tôi.
có thể là qua tải với tôi.
03:48
and a work this massive can overwhelm me.
70
216120
2576
03:50
So first, I focus on the big stuff.
71
218720
2440
Nên đầu tiên, tôi tập trung vào
những thứ to lớn trước.
những thứ to lớn trước.
03:55
This is the allegory of good government.
72
223800
2920
Đây là ngụ ngôn về nhà nước tốt.
03:59
The majestic figure here in the middle
73
227760
2216
Nhân vật oai nghiêm ở ngay chính giữa đây
được tô điểm với các màu sắc của Siena
04:02
is dressed in Siena's colors
74
230000
2416
04:04
and he personifies the republic itself.
75
232440
2760
và ông ta được nhân cách hoá cho
chính bản thân nền cộng hoà.
chính bản thân nền cộng hoà.
04:08
Lorenzetti labels him "Commune,"
76
236200
3056
Lorenzetti gắn nhãn cho ông là "Công Xã"
04:11
and he's basically telling the Sienese
77
239280
2656
và ông căn bản đang nói
với người dân Siena
với người dân Siena
04:13
that they, and not a king or a tyrant,
must rule themselves.
must rule themselves.
78
241960
4080
rằng họ, chứ không phải một vị vua
hay nhà chuyên chế nào,
hay nhà chuyên chế nào,
phải tự cai trị chính họ.
04:19
Now, surrounding Commune are his advisors.
79
247120
3760
Giờ xung quanh Công Xã
là các nhà tham mưu.
là các nhà tham mưu.
04:25
Justice is enthroned.
80
253760
1680
Công Lí được tôn lên ngôi.
04:27
She's looking up at the figure of wisdom,
81
255880
3136
Bà nhìn lên hình ảnh của sự ngôn ngoan,
04:31
who actually supports
her scales of justice.
her scales of justice.
82
259040
3320
người thật ra đang chống đỡ
cho cán cân công lí của bà.
cho cán cân công lí của bà.
04:37
Concord, or Harmony,
83
265000
2536
Phối Hợp, hay Hoà Hợp,
04:39
holds a string that comes
off the scales of justice
off the scales of justice
84
267560
3136
giữ một sợi dây nối ra từ cán cân công lí
04:42
that binds her to the citizens,
85
270720
2016
gắn kết bà với các công dân,
04:44
making them all
compatriots in the republic.
compatriots in the republic.
86
272760
2800
biến họ thành các đồng bào
trong nền cộng hoà.
trong nền cộng hoà.
04:50
And finally we see Peace.
87
278200
1656
Và cuối cùng ta thấy Hoà Bình.
04:51
She looks chilled out,
88
279880
1456
Bà trông có vẻ thanh thơi,
04:53
like she's listening to Bob Marley.
89
281360
2376
cứ như bà đang nghe Bob Marley vậy.
04:55
When good government rules,
90
283760
1976
Khi nhà nước tốt cai trị,
04:57
Peace doesn't break a sweat.
91
285760
1880
Hoà Bình không cần phải đổ mồ hôi.
Bây giờ, đây là các hình ảnh và
quan niệm to lớn.
quan niệm to lớn.
05:00
Now, these are big images and big ideas,
92
288240
2416
05:02
but I really love the small stuff.
93
290680
2200
nhưng tôi thực sự yêu các thứ nhỏ nhặt.
05:05
Along another wall,
94
293480
1416
Dọc theo một bức tường khác,
05:06
Lorenzetti illustrates
the effects of good government
the effects of good government
95
294920
3336
Lorenzetti cho thấy ảnh hưởng
của nhà nước tốt
của nhà nước tốt
05:10
on the real and everyday lives
of ordinary people
of ordinary people
96
298280
2376
trong đời sống thật hàng ngày
của các dân thường
của các dân thường
05:12
with a series of delicious little details.
97
300680
2880
với một chuỗi các
chi tiết nhỏ "ngon lành."
chi tiết nhỏ "ngon lành."
05:17
In the countryside,
the hills are landscaped and farmed.
the hills are landscaped and farmed.
98
305440
3680
Ở vùng nông thôn, các ngọn đồi
được định hình và dùng cho trồng trọt.
được định hình và dùng cho trồng trọt.
05:23
Crops are being sown,
hoed, reaped, milled, plowed,
hoed, reaped, milled, plowed,
99
311280
3696
Vụ mùa được cắt, đào, gặt hái, xay, cày,
05:27
all in one picture.
100
315000
1400
tất cả trong một bức tranh.
05:31
Crops and livestock
are being brought to market.
are being brought to market.
101
319000
2720
Vụ mùa và gia súc đang được mang đến chợ.
Ở thành phố, các thợ xây
đang dựng một ngọn tháp.
đang dựng một ngọn tháp.
05:35
In the city, builders raise a tower.
102
323480
2320
Người dân tham dự
một cuộc diễn thuyết luật,
một cuộc diễn thuyết luật,
05:40
People attend a law lecture,
a TED Talk of the 14th century.
a TED Talk of the 14th century.
103
328400
3816
một cuộc diễn thuyết TED của thế kỉ 14.
05:44
(Laughter)
104
332240
1560
(Tiếng cười)
05:47
Schoolchildren play.
105
335280
1640
Các học sinh chơi đùa.
05:51
Tradesmen thrive.
106
339040
1720
Các thương gia mưa sinh.
05:55
Dancers larger than life dance with joy.
107
343000
2960
Các vũ công lớn hơn thực tế
nhảy múa hân hoan.
nhảy múa hân hoan.
06:00
And watching over the republic
is the winged figure Security,
is the winged figure Security,
108
348400
3520
Và dõi theo nền cộng hoà
là hình ảnh An Ninh được chắp cánh,
là hình ảnh An Ninh được chắp cánh,
06:04
whose banner reads,
109
352560
1456
người mang biểu ngữ rằng,
06:06
"Everyone shall go forth
freely without fear."
freely without fear."
110
354040
3680
"Mọi người sẽ tiến về phía trước
một cách tự do và không có sợ hãi."
một cách tự do và không có sợ hãi."
Giờ thứ đáng kinh ngạc
về các hình ảnh này từ 800 năm trước
về các hình ảnh này từ 800 năm trước
06:11
Now, what's amazing
about these images from 800 years ago
about these images from 800 years ago
111
359240
2696
là chúng rất quen thuộc
với chúng ta hôm nay.
với chúng ta hôm nay.
06:13
is that they're familiar to us today.
112
361960
1920
Chúng ta thấy được nền dân chủ
trông như thế nào.
trông như thế nào.
06:16
We see what democracy looks like.
113
364520
2336
Chúng ta trải nghiệm sự ảnh hưởng
của nhà nước tốt trong cuộc sống chúng ta
của nhà nước tốt trong cuộc sống chúng ta
06:18
We experience the effects
of good government in our lives,
of good government in our lives,
114
366880
3416
06:22
just as Lorenzetti did in his life.
115
370320
2960
cũng như Lorenzetti đã làm
trong cuộc đời ông.
trong cuộc đời ông.
06:26
But it is the allegory of bad government
116
374960
2936
Còn đây là chuyện ngụ ngôn
về nhà nước xấu
về nhà nước xấu
06:29
that has been haunting me
since November 9.
since November 9.
117
377920
2360
mà đã ám ảnh tôi kể từ vụ 11 Tháng 9.
06:33
It's badly damaged,
118
381280
1496
Nó bị tàn phá nặng nề,
nhưng trông nó giống các bài báo hiện nay.
06:34
but it reads like today's newspapers.
119
382800
1880
06:37
And ruling over bad government
is not the Commune
is not the Commune
120
385520
2936
Nhưng kẻ cai trị chính phủ xấu
không phải là Công Xã.
không phải là Công Xã.
Mà là Bạo Chúa
06:40
but the Tyrant.
121
388480
1200
06:42
He has horns, tusks, crossed eyes,
122
390640
3136
Hắn có sừng, răng nanh, mắt xết,
tóc bện,
06:45
braided hair.
123
393800
1536
Hắn rõ ràng là dành rất nhiều thời gian
để làm bộ tóc đó.
để làm bộ tóc đó.
06:47
He obviously spends
a lot of time on that hair.
a lot of time on that hair.
124
395360
2416
06:49
(Laughter)
125
397800
1136
(Tiếng cười)
06:50
Justice now lies helpless at his feet,
126
398960
4296
Công Lí giờ nằm bất lực dưới chân hắn,
06:55
shackled.
127
403280
1296
bị còng lại.
06:56
Her scales have been severed.
128
404600
1800
Cán cân của bà đã bị cắt đứt.
Công Lí là đối thủ
mấu chốt của Bạo Chúa,
mấu chốt của Bạo Chúa,
06:59
Justice is the key antagonist
to the Tyrant,
to the Tyrant,
129
407120
2976
07:02
and she's been taken out.
130
410120
1680
Và bà đã bị loại bỏ.
07:04
Now, surrounding the Tyrant,
131
412640
1376
Giờ xung quanh Bạo Chúa,
07:06
Lorenzetti illustrates
the vices that animate bad government.
the vices that animate bad government.
132
414040
4280
Lorenzetti mô tả các tánh xấu
minh hoạ một chính phủ xấu.
minh hoạ một chính phủ xấu.
07:11
Avarice is the old woman
clutching the strongbox
clutching the strongbox
133
419280
3696
Lòng Tham là một lão bà
bám chặt chiếc tủ sắt
bám chặt chiếc tủ sắt
07:15
and a fisherman's hook
134
423000
1696
và một lưỡi câu của ngư dân
07:16
to pull in her fortune.
135
424720
1800
để kéo về cho mình sự giàu có.
07:21
Vainglory carries a mirror,
136
429080
3016
Hư Vinh mang một chiếc gương,
07:24
and Lorenzetti warns us
against narcissistic leaders
against narcissistic leaders
137
432120
3056
Và Lorenzetti cảnh báo chúng ta
về các nhà lãnh đạo tự phụ
về các nhà lãnh đạo tự phụ
những người được dẫn lối bởi cái tôi và
sự hảo huyền của chính bản thân.
sự hảo huyền của chính bản thân.
07:27
who are guided
by their own ego and vanity.
by their own ego and vanity.
138
435200
2840
07:31
On the Tyrant's right is Cruelty.
139
439520
2600
Bên phải Bạo Chúa là Tàn Ác.
07:39
Treason, half lamb, half scorpion,
140
447400
3296
Phản Bội, nửa cừu, nửa bọ cạp,
07:42
lulls us into a false sense of security
141
450720
2736
ru ngủ chúng ta chìm vào
cảm giác an ninh giả tạo.
cảm giác an ninh giả tạo.
07:45
and then poisons a republic.
142
453480
1800
và rồi đầu độc một nền cộng hoà.
07:49
Fraud, with the flighty wings of a bat.
143
457000
3200
Gian Lận, với đôi cánh bay
của một con dơi.
của một con dơi.
07:57
On the Tyrant's left, you see Division.
144
465040
2280
Bên trái Bạo Chúa, bạn thấy Chia Rẽ.
Mụ được khoác lên mình màu sắc của Siena.
07:59
She's dressed in Siena's colors.
145
467920
1920
08:02
"Si" and "No" are painted on her body.
146
470240
3456
"Si" - Có và "No" - Không,
được sơn lên thân thể mụ
được sơn lên thân thể mụ
08:05
She uses a carpenter's saw
to chop her body in half.
to chop her body in half.
147
473720
4120
Mụ dùng một cái cưa của thợ mộc
để bổ thân thể mình thành hai.
để bổ thân thể mình thành hai.
08:13
And Fury wields the weapons of the mob,
148
481280
2936
Và Cuồng Bạo sử dụng
các vũ khí của bọn côn đồ,
các vũ khí của bọn côn đồ,
08:16
the stone and knife.
149
484240
2120
đá và dao.
Trong phần còn lại của bức bích hoạ,
Lorenzetti cho ta thấy
Lorenzetti cho ta thấy
08:23
In the remainder of the fresco,
Lorenzetti shows us
Lorenzetti shows us
150
491280
2416
08:25
the inevitable effects of bad government.
151
493720
1960
các tác động tất yếu của chính phủ xấu.
Các lí tưởng công dân được tôn vinh
ở nơi khác tại căn phòng này
ở nơi khác tại căn phòng này
08:28
The civic ideals celebrated
elsewhere in this room have failed us,
elsewhere in this room have failed us,
152
496160
3536
đã phụ lòng chúng ta.
08:31
and we see it.
153
499720
1536
Và chúng ta thấy điều đó.
08:33
The once beautiful city
has fallen to pieces,
has fallen to pieces,
154
501280
2736
Một đô thị đẹp đẽ một thời
đã sụp đổ thành từng mảnh,
đã sụp đổ thành từng mảnh,
08:36
the countryside barren,
155
504040
1816
Nông thôn thành đồng hoang,
08:37
the farms abandoned.
156
505880
1536
Các nông trại bỏ không.
08:39
Many are in flames.
157
507440
1520
Nhiều chỗ đang trong hoả hoạn.
08:42
And in the sky above
is not the winged figure Security,
is not the winged figure Security,
158
510080
3856
Và trên nền trời không phải là
hình ảnh An Ninh được chắp cánh,
hình ảnh An Ninh được chắp cánh,
08:45
but that of Fear, whose banner reads:
159
513960
3656
mà là Sợ Hãi, kẻ có biểu ngữ nói rằng:
08:49
"None shall pass along this road
160
517640
3015
"Không ai sẽ vượt dọc con đường này
08:52
without fear of death."
161
520679
2281
mà không có nỗi sợ cái chết."
Bây giờ, hình ảnh cuối cùng,
cái thực sự quan trong nhất,
cái thực sự quan trong nhất,
08:57
Now, the final image,
the most important one, really,
the most important one, really,
162
525200
2496
08:59
is one that Lorenzetti did not paint.
163
527720
1816
là cái mà Lorenzetti đã không vẽ.
Đó là hình ảnh của người xem.
09:01
It is of the viewer.
164
529560
1256
09:02
Today, the audience
for Lorenzetti's frescoes
for Lorenzetti's frescoes
165
530840
2776
Ngày nay, những người thưởng thức
các bích hoạ của Lorenzetti
các bích hoạ của Lorenzetti
09:05
is not the governing but the governed,
166
533640
3456
không phải là những người cai trị
mà là bị trị,
mà là bị trị,
09:09
the individual who stands
in front of his allegories
in front of his allegories
167
537120
2816
cá nhân mà đứng trước các ngụ ngôn của ông
09:11
and walks away with insight,
168
539960
2496
rồi rời đi với sự thông hiểu,
09:14
who heeds a call to action.
169
542480
2160
những người chú ý đến
lời kêu gọi hành động.
lời kêu gọi hành động.
09:17
Lorenzetti warns us
that we must recognize the shadows
that we must recognize the shadows
170
545520
2696
Lorenzetti cảnh báo ta rằng
ta phải nhận biết hình bóng
ta phải nhận biết hình bóng
09:20
of Avarice, Fraud, Division, even Tyranny
171
548240
3896
của Lòng Tham, Gian Lận,
Chia Rẽ, thậm chí Bạo Ngược
Chia Rẽ, thậm chí Bạo Ngược
09:24
when they float
across our political landscape,
across our political landscape,
172
552160
2696
Khi chúng nổi lên
ở khắp các quan cảnh chính trị của ta,
ở khắp các quan cảnh chính trị của ta,
09:26
especially when those shadows are cast
173
554880
2816
đặc biệt khi các hình bóng đó được phủ lên
09:29
by political leaders loudly claiming
to be the voice of good government
to be the voice of good government
174
557720
4656
bởi các nhà lãnh đạo chính trị lớn tiếng
tự nhận là tiếng nói của chính phủ tốt.
tự nhận là tiếng nói của chính phủ tốt.
09:34
and promising to make America great again.
175
562400
3160
và hứa hẹn sẽ làm nước Mỹ vĩ đại trở lại.
09:38
And we must act.
176
566880
1200
Và chúng ta phải hành động.
Nền dân chủ không được là
một môn thể thao quan sát.
một môn thể thao quan sát.
09:41
Democracy must not be a spectator sport.
177
569200
2160
09:43
The right to protest,
the right to assemble freely,
the right to assemble freely,
178
571880
2416
Quyền phản đối, quyền tổ chức tự do,
quyền kiến nghị chính phủ của một cá nhân,
09:46
the right to petition one's government,
179
574320
1896
09:48
these are not just rights.
180
576240
1816
Chúng không chỉ là quyền.
09:50
In the face of Avarice,
Fraud and Division,
Fraud and Division,
181
578080
2496
Khi đối mặt với Lòng Tham,
Gian Lận, và Chia Rẽ,
Gian Lận, và Chia Rẽ,
09:52
these are obligations.
182
580600
1840
chúng là những nghĩa vụ.
09:54
We have to disrupt --
183
582960
1296
Chúng ta phải phá vỡ...
09:56
(Applause)
184
584280
2760
(Tiếng vỗ tay)
Ta phải phá vỡ quy cũ trong
cuộc sống của chúng ta.
cuộc sống của chúng ta.
10:01
We have to disrupt our lives
185
589720
2176
10:03
so that we can disrupt
186
591920
1656
Để chúng ta có thể phá vỡ
10:05
the amoral accretion of power
187
593600
2736
sự gia tăng phi đạo đức của quyền lực.
10:08
by those who would betray our values.
188
596360
4040
bởi những kẻ sẽ phản bội
các giá trị của chúng ta.
các giá trị của chúng ta.
10:13
We and we the people
189
601040
1896
Chúng ta, và chúng ta những người dân
10:14
must raise justice up
190
602960
1856
phải dìu Công Lí dậy
và phải mang hoà bình
đến đất nước của chúng ta
đến đất nước của chúng ta
10:16
and must bring peace to our nation
191
604840
1936
10:18
and must come together in concord,
192
606800
2176
Và liên kết với nhau nhịp nhàng,
10:21
and we have a choice.
193
609000
1720
và chúng ta có một lựa chọn.
10:23
We could either paint ourselves
194
611800
1536
Chúng ta có thể vẽ mình
10:25
into the worst nightmare
of Lorenzetti's bad government,
of Lorenzetti's bad government,
195
613360
3080
vào ác mộng tồi tệ nhất
của chính phủ xấu của Lorenzetti,
của chính phủ xấu của Lorenzetti,
hoặc ta có thể ở lại trên các con đường,
10:29
or we can stay in the streets,
196
617320
1640
10:32
disruptive, messy, loud.
197
620120
2960
gây rối, hỗn loạn, và ồn ào.
10:35
That is what democracy looks like.
198
623680
2440
Đó là diện mạo của nền dân chủ
10:39
Thank you.
199
627040
1216
Cảm ơn
10:40
(Applause)
200
628280
3200
(Tiếng vỗ tay)
10:51
Chris Anderson: First of all, wow.
201
639400
1936
Chris Anderson: Đầu tiên, wow.
10:53
Obviously, many people passionately --
202
641360
2416
Dễ thấy là nhiều người một cách đam mê....
Bạn đã nói một cách đam mê
với nhiều người ở đây
với nhiều người ở đây
10:55
you spoke to many people
passionately here.
passionately here.
203
643800
2016
10:57
I'm sure there are other people here
204
645840
1736
Tôi chắc là có nhiều người khác ở đây
10:59
who'd say, look, Trump was elected
by 63 million people.
by 63 million people.
205
647600
4696
sẽ nói là, nhìn đi,
Trump đã được bầu bởi 63 triệu người.
Trump đã được bầu bởi 63 triệu người.
11:04
He's far from perfect,
206
652320
1336
Ông ta không phải hoàn hảo,
nhưng ông ấy đang cố gắng làm những việc
mà ông được bầu để làm.
mà ông được bầu để làm.
11:05
but he's trying to do
what he was elected to do.
what he was elected to do.
207
653680
2976
11:08
Shouldn't you give him a chance?
208
656680
1560
anh không nên
cho ông ấy một cơ hội sao?
cho ông ấy một cơ hội sao?
11:10
Anthony Romero:
I think we have to recognize
I think we have to recognize
209
658720
2096
Anthony Romero: Tôi nghĩ ta nên nhận ra
11:12
the legitimacy of him as president
210
660840
2776
về tư cách của ông ta
như một vị tổng thống
như một vị tổng thống
11:15
versus the legitimacy of his policies.
211
663640
2896
so với tính hợp pháp
của các chính sách của ông ta
của các chính sách của ông ta
11:18
And when so many of the policies
are contrary to fundamental values,
are contrary to fundamental values,
212
666560
5776
Và khi mà quá nhiều các chính sách
mâu thuẫn với các giá trị căn bản,
mâu thuẫn với các giá trị căn bản,
rằng chúng ta
đều bình đẳng trước pháp luật,
đều bình đẳng trước pháp luật,
11:24
that we're all equal under the law,
213
672360
1936
11:26
that we're not judged by the color
of our skin or the religion we worship,
of our skin or the religion we worship,
214
674320
3576
rằng chúng ta không bị đánh giá bởi màu da
hay tôn giáo mà chúng ta thờ phụng
hay tôn giáo mà chúng ta thờ phụng
11:29
we have to contest those values
215
677920
2736
Chúng ta phải thách thức các giá trị đó
thậm chí khi ta nhận ra và
tôn trọng sự thật rằng
tôn trọng sự thật rằng
11:32
even as we recognize and honor the fact
216
680680
2256
11:34
that our democracy rendered us a president
who is championing those values.
who is championing those values.
217
682960
4480
nền dân chủ của chúng ta đã tạo ra một vị
tổng thống bênh vực các giá trị đó.
tổng thống bênh vực các giá trị đó.
11:40
CA: And the ACLU isn't just
this force on the left, right?
this force on the left, right?
218
688400
3816
CA: Và tổ chức ACLU không chỉ là
một lực lượng cánh tả, phải không?
một lực lượng cánh tả, phải không?
11:44
You're making other arguments as well.
219
692240
2416
Bạn cũng đang nói về các luận điểm khác.
11:46
AR: Well, you know,
220
694680
2616
AR: Chà, anh biết đấy,
chúng tôi làm mọi người
nổi điên ở một điểm nào đó.
nổi điên ở một điểm nào đó.
11:49
very often we piss
everyone off at one point.
everyone off at one point.
221
697320
2136
11:51
That's what we do.
222
699480
1496
Đó là thứ chúng tôi làm.
11:53
And we recently were taking stands
223
701000
2416
Và chúng tôi gần đây đang
giữ vững lập trường
giữ vững lập trường
cho việc tại sao Ann Coulter
cần phải có khả năng lên tiếng tại Berkley
cần phải có khả năng lên tiếng tại Berkley
11:55
for why Ann Coulter needs
to be able to speak at Berkeley,
to be able to speak at Berkeley,
224
703440
3336
11:58
and why Milo has free speech rights.
225
706800
2416
và tại sao Milo có
các quyền tự do ngôn luận.
các quyền tự do ngôn luận.
Và thậm chí bọn tôi
viết một trang blog
viết một trang blog
12:01
And we even wrote a blog
226
709240
1576
12:02
that almost burnt the house down
among some of our members,
among some of our members,
227
710840
3656
mà gần như đã thiêu rụi nhà
của một số trong các thành viên bọn tôi,
của một số trong các thành viên bọn tôi,
12:06
unfortunately,
when we talked about the fact
when we talked about the fact
228
714520
2096
không may là khi chúng tôi nói về sự thật
12:08
that even Donald Trump
has free speech rights as president,
has free speech rights as president,
229
716640
3456
rằng kể cả Donald Trumpt có quyền tự do
ngôn luận như một tổng thống,
ngôn luận như một tổng thống,
12:12
and an effort to hold him accountable
230
720120
2056
và nỗ lực để làm ông ấy chịu trách nhiệm
12:14
for incitement of violence
at his marches or his rallies
at his marches or his rallies
231
722200
4576
cho việc kích động bạo lực ở
các cuộc diễu hành và mít tin của ông ấy
các cuộc diễu hành và mít tin của ông ấy
12:18
is unconstitutional and un-American.
232
726800
3176
là phi hiến pháp và
không phải người Mỹ.
không phải người Mỹ.
12:22
And when you put that statement out there
233
730000
2176
Và khi bạn đem câu tuyên bố
đó ra bên ngoài
đó ra bên ngoài
đến một nhóm sôi sục các người ủng hộ
12:24
to a very frothy base
234
732200
1656
12:25
that always is very excited for you
to fight Donald Trump,
to fight Donald Trump,
235
733880
3296
luôn luôn hào hứng
khi bạn đấu tranh với Donald Trump,
khi bạn đấu tranh với Donald Trump,
12:29
and then you have a new one saying,
"Wait, these rights are for everybody,
"Wait, these rights are for everybody,
236
737200
3496
và rồi bạn có một câu nói mới,
"Đợi đã, các quyền này là cho mọi người,
"Đợi đã, các quyền này là cho mọi người,
kể cả vị tổng thống chúng ta không thích.
12:32
even the president that we don't like."
237
740720
1896
12:34
And that's our job.
238
742640
1576
và đó là công việc của chúng tôi.
12:36
(Applause)
239
744240
3136
(Tiếng vỗ tay)
CA: Anthony, bạn đã mạnh mẽ nói với
nhiều người trong chúng tôi.
nhiều người trong chúng tôi.
12:39
CA: Anthony, you spoke
to so many of us so powerfully.
to so many of us so powerfully.
240
747400
2576
12:42
Thank you so much. Thank you.
241
750000
1576
Cảm ơn rất nhiều, Cảm ơn
12:43
(Applause)
242
751600
2960
(Tiếng vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Anthony D. Romero - Attorney, public-interest activistAnthony D. Romero is the executive director of the American Civil Liberties Union (ACLU).
Why you should listen
The ACLU is dedicated to defending liberty and individual freedom in the US -- which is an interesting mandate to have right now. Anthony Romero has headed the organization since 2001, focusing on building capacity in order to defend the laws that protect Americans' freedoms.
Under Romero's watch, the ACLU launched its national "Keep America Safe and Free" campaign to protect basic freedoms during a time of crisis; launched its unique legal challenge to the patents held by a private company on the human genes associated with breast and ovarian cancer; launched litigation and lobbying efforts to win the freedom to marry for same-sex couples; and filed the first lawsuit against President Trump’s Muslim Ban.
Anthony D. Romero | Speaker | TED.com