TED2017
Michael Patrick Lynch: How to see past your own perspective and find truth
Michael Patrick Lynch: Làm sao để phá bỏ cách nhìn của riêng bạn và tìm ra sự thật.
Filmed:
Readability: 3.9
1,781,987 views
Càng đọc và xem online nhiều, chúng ta càng khó tìm ra sự khác biệt giữa sự thật và điều giả dối. Giống như là việc chúng ta biết nhiều hơn nhưng hiểu ít hơn, triết gia Michael Patrick Lynch nói. Trong bài diễn thuyết này, ông khuyến khích chúng ta thực hiện các biện pháp chủ động để phá vỡ những bong bóng lọc và tham gia vào cuộc sống thực nơi vận hành mọi điều trong đời.
Michael Patrick Lynch - Philosopher
Michael Patrick Lynch examines truth, democracy, public discourse and the ethics of technology in the age of big data. Full bio
Michael Patrick Lynch examines truth, democracy, public discourse and the ethics of technology in the age of big data. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So, imagine that you had
your smartphone miniaturized
your smartphone miniaturized
0
740
3679
Hãy tưởng tượng
điện thoại thông minh của bạn được thu nhỏ
điện thoại thông minh của bạn được thu nhỏ
00:16
and hooked up directly to your brain.
1
4443
2360
và gắn thẳng vào não bạn.
00:19
If you had this sort of brain chip,
2
7711
1893
Nếu bạn có kiểu con chíp não này,
00:21
you'd be able to upload
and download to the internet
and download to the internet
3
9628
2531
bạn sẽ có thể đăng lên
và tải xuống internet
và tải xuống internet
00:24
at the speed of thought.
4
12183
1192
bằng với tốc độ tư duy.
00:25
Accessing social media or Wikipedia
would be a lot like --
would be a lot like --
5
13986
3267
Truy cập mạng xã hội hay Wikipedia
sẽ rất giống như --
sẽ rất giống như --
00:29
well, from the inside at least --
6
17277
1640
ừm, ít nhất là từ bên trong --
00:30
like consulting your own memory.
7
18941
1750
như tra cứu chính trí nhớ của bạn.
00:33
It would be as easy
and as intimate as thinking.
and as intimate as thinking.
8
21247
3198
Nó sẽ dễ và thân thuộc như khi tư duy vậy.
00:37
But would it make it easier
for you to know what's true?
for you to know what's true?
9
25579
3157
Nhưng để bạn biết được điều gì là đúng
có dễ hơn không?
có dễ hơn không?
00:40
Just because a way
of accessing information is faster
of accessing information is faster
10
28760
2961
Chỉ vì cách truy cập thông tin
là nhanh hơn
là nhanh hơn
00:43
it doesn't mean it's more
reliable, of course,
reliable, of course,
11
31745
2245
không có nghĩa nó đáng tin hơn,
tất nhiên rồi,
tất nhiên rồi,
00:46
and it doesn't mean that we would all
interpret it the same way.
interpret it the same way.
12
34014
3231
và không có nghĩa tất cả chúng ta
sẽ hiểu nó theo cùng một hướng.
sẽ hiểu nó theo cùng một hướng.
00:49
And it doesn't mean that you would be
any better at evaluating it.
any better at evaluating it.
13
37269
3594
Và không có nghĩa bạn có thể đánh giá nó
tốt hơn.
tốt hơn.
00:52
In fact, you might even be worse,
14
40887
1657
Thực tế, thậm chí có thể tệ hơn,
00:54
because, you know, more data,
less time for evaluation.
less time for evaluation.
15
42568
2782
vì, bạn biết đấy, nhiều dữ liệu hơn,
ít thời gian để đánh giá hơn.
ít thời gian để đánh giá hơn.
00:58
Something like this is already
happening to us right now.
happening to us right now.
16
46378
3395
Ngay giờ đây, điều như vậy
đã đang diễn ra với chúng ta rồi.
đã đang diễn ra với chúng ta rồi.
01:01
We already carry a world of information
around in our pockets,
around in our pockets,
17
49797
3858
Ta mang theo một thế giới thông tin
trong túi mình ,
trong túi mình ,
01:05
but it seems as if the more information
we share and access online,
we share and access online,
18
53679
4229
nhưng có vẻ như, nếu ta càng chia sẻ
và truy cập trực tuyến ,
và truy cập trực tuyến ,
01:09
the more difficult it can be for us
to tell the difference
to tell the difference
19
57932
2802
thì ta càng khó phân biệt
01:12
between what's real and what's fake.
20
60758
2117
giữa thật và giả.
01:15
It's as if we know more
but understand less.
but understand less.
21
63507
3938
Cứ như thể ta biết nhiều hơn
nhưng hiểu ít hơn.
nhưng hiểu ít hơn.
01:20
Now, it's a feature
of modern life, I suppose,
of modern life, I suppose,
22
68152
2937
Theo tôi thì đó là nét đặc trưng
của cuộc sống hiện đại,
của cuộc sống hiện đại,
01:23
that large swaths of the public
live in isolated information bubbles.
live in isolated information bubbles.
23
71113
3988
rằng có những cách biệt giữa những người
sống trong bong bóng thông tin biệt lập.
sống trong bong bóng thông tin biệt lập.
01:27
We're polarized: not just over values,
but over the facts.
but over the facts.
24
75849
4654
Chúng ta bị phân cực:
không chỉ theo giá trị, mà còn theo các sự thật.
không chỉ theo giá trị, mà còn theo các sự thật.
01:32
One reason for that is, the data
analytics that drive the internet
analytics that drive the internet
25
80527
3597
Một nguyên nhân là do quá trình
phân tích dữ liệu thứ chi phối Iternet
phân tích dữ liệu thứ chi phối Iternet
01:36
get us not just more information,
26
84148
2399
đưa đến cho chúng ta
không chỉ nhiều thông tin hơn,
không chỉ nhiều thông tin hơn,
01:38
but more of the information that we want.
27
86571
2186
mà còn nhiều hơn những gì ta muốn.
01:40
Our online life is personalized;
28
88781
2390
Cuộc sống trực tuyến được cá nhân hóa;
01:43
everything from the ads we read
29
91195
1730
mọi thứ từ quảng cáo chúng ta đọc
01:44
to the news that comes down
our Facebook feed
our Facebook feed
30
92949
2590
tới tin tức trên Facebook feed
của chúng ta
của chúng ta
01:47
is tailored to satisfy our preferences.
31
95563
3006
được điều chỉnh để thỏa mãn
sở thích của chúng ta.
sở thích của chúng ta.
01:51
And so while we get more information,
32
99279
1806
Và trong khi ta
có nhiều thông tin hơn,
có nhiều thông tin hơn,
01:53
a lot of that information ends up
reflecting ourselves
reflecting ourselves
33
101109
3230
cuối cùng rất nhiều thứ trong đó
phản ánh chính ta
phản ánh chính ta
01:56
as much as it does reality.
34
104363
2204
như nó phán ảnh thực tại vậy.
01:59
It ends up, I suppose,
35
107198
1639
Theo tôi, cuối cùng thì nó
02:01
inflating our bubbles
rather than bursting them.
rather than bursting them.
36
109691
2533
thổi phồng bong bóng của ta lên
hơn là làm chúng vỡ.
hơn là làm chúng vỡ.
02:05
And so maybe it's no surprise
37
113331
2129
Và vậy, có lẽ không ngạc nhiên gì
02:07
that we're in a situation,
a paradoxical situation,
a paradoxical situation,
38
115484
2905
rằng chúng ta đang trong tình huống,
tình huống đầy mâu thuẫn,
tình huống đầy mâu thuẫn,
02:10
of thinking that we know so much more,
39
118413
2131
khi nghĩ rằng ta biết nhiều hơn rất nhiều,
02:12
and yet not agreeing
on what it is we know.
on what it is we know.
40
120568
3010
mà vẫn chưa nhất trí
về điều ta biết là gì.
về điều ta biết là gì.
02:17
So how are we going to solve
this problem of knowledge polarization?
this problem of knowledge polarization?
41
125259
3572
Vậy chúng ta sẽ giải quyết vấn đề
phân cực kiến thức này thế nào?
phân cực kiến thức này thế nào?
02:20
One obvious tactic is to try
to fix our technology,
to fix our technology,
42
128855
4168
Một chiến thuật rõ ràng là
cố sửa đổi công nghệ của chúng ta,
cố sửa đổi công nghệ của chúng ta,
02:25
to redesign our digital platforms,
43
133047
1909
thiết kế lại các nền tảng kỹ thuật số,
02:26
so as to make them less
susceptible to polarization.
susceptible to polarization.
44
134980
3143
để khiến chúng đỡ dễ phân cực.
02:30
And I'm happy to report
45
138884
1199
Và tôi mừng khi thông báo
02:32
that many smart people at Google
and Facebook are working on just that.
and Facebook are working on just that.
46
140107
4640
rằng rất nhiều chuyên gia ở Google
và Facebook đang cố thực hiện nó.
và Facebook đang cố thực hiện nó.
02:36
And these projects are vital.
47
144771
1589
Và các dự án này rất quan trọng.
02:39
I think that fixing technology
is obviously really important,
is obviously really important,
48
147837
3130
Tôi nghĩ rằng sửa đổi công nghệ
thực sự là rất quan trọng,
thực sự là rất quan trọng,
02:42
but I don't think technology alone,
fixing it, is going to solve the problem
fixing it, is going to solve the problem
49
150991
4622
nhưng tôi không nghĩ chỉ riêng công nghệ,
việc sửa đổi nó, sẽ giải quyết được vấn đề
việc sửa đổi nó, sẽ giải quyết được vấn đề
02:47
of knowledge polarization.
50
155637
1354
về phân cực kiến thức.
02:49
I don't think that because I don't think,
at the end of the day,
at the end of the day,
51
157015
3075
Tôi không nghĩ như vậy vì tôi không nghĩ,
cuối cùng thì,
cuối cùng thì,
02:52
it is a technological problem.
52
160114
1629
đó là một vấn đề công nghệ.
02:53
I think it's a human problem,
53
161767
1875
Tôi nghĩ đó là vấn đề về con người,
02:55
having to do with how we think
and what we value.
and what we value.
54
163666
3565
liên quan tới cách chúng ta nghĩ
và điều chúng ta quý trọng.
và điều chúng ta quý trọng.
03:00
In order to solve it, I think
we're going to need help.
we're going to need help.
55
168285
2615
Để giải quyết được, tôi nghĩ
chúng ta sẽ cần sự giúp đỡ.
chúng ta sẽ cần sự giúp đỡ.
03:02
We're going to need help
from psychology and political science.
from psychology and political science.
56
170924
3005
Ta sẽ cần ự giúp đỡ
từ khoa học tâm lý và khoa học chính trị.
từ khoa học tâm lý và khoa học chính trị.
03:05
But we're also going to need help,
I think, from philosophy.
I think, from philosophy.
57
173953
3250
Nhưng ta cũng sẽ cần giúp đỡ từ triết học.
03:10
Because to solve the problem
of knowledge polarization,
of knowledge polarization,
58
178663
3528
Vì để giải quyết vấn đề
phân cực kiến thức,
phân cực kiến thức,
03:15
we're going to need to reconnect
59
183522
1995
ta sẽ cần tái kết nối
03:18
with one fundamental, philosophical idea:
60
186455
3836
với một nguyên tắc triết học cơ bản:
03:23
that we live in a common reality.
61
191219
2397
là ta sống trong một thực tại chung.
03:26
The idea of a common reality
is like, I suppose,
is like, I suppose,
62
194671
4027
Ý tưởng về một thực tại chung,
theo tôi thì, rất giống với
theo tôi thì, rất giống với
03:30
a lot of philosophical concepts:
63
198722
1563
nhiều khái niệm triết học:
03:32
easy to state
64
200309
1166
dễ để nói ra,
03:33
but mysteriously difficult
to put into practice.
to put into practice.
65
201499
2635
nhưng khó để hiện thực hóa
một cách đầy bí ẩn.
một cách đầy bí ẩn.
03:37
To really accept it,
66
205003
1305
Để thực sự chấp nhận nó,
03:38
I think we need to do three things,
67
206332
2217
tôi nghĩ ta cần phải làm ba điều,
03:40
each of which is a challenge right now.
68
208573
2312
mỗi điều trong đó giờ là một thách thức.
03:44
First, we need to believe in truth.
69
212749
2564
Trước hết, ta cần tin vào sự thật.
03:48
You might have noticed
70
216267
1163
Các bạn có lẽ đã thấy
03:49
that our culture is having
something of a troubled relationship
something of a troubled relationship
71
217454
3015
rằng văn hóa đang có thứ gì đó rắc rối
03:52
with that concept right now.
72
220493
1401
với khái niệm này.
03:55
It seems as if we disagree so much that,
73
223061
3213
Cứ như thể ta bất đồng nhiều đến mức,
03:58
as one political commentator
put it not long ago,
put it not long ago,
74
226298
2809
như một nhà phân tích chính trị
mới đây đã phát biểu,
mới đây đã phát biểu,
04:01
it's as if there are no facts anymore.
75
229131
2235
như thể không còn sự thật nữa vậy.
04:04
But that thought is actually an expression
76
232986
4222
Nhưng suy nghĩ đó thực ra là sự biểu lộ
04:09
of a sort of seductive line
of argument that's in the air.
of argument that's in the air.
77
237232
4009
cho lời lập luận đầy cám dỗ
trong không trung.
trong không trung.
04:13
It goes like this:
78
241668
1268
Như thế này:
04:16
we just can't step outside
of our own perspectives;
of our own perspectives;
79
244188
2851
ta không thể thoát khỏi
quan điểm của chính mình;
quan điểm của chính mình;
04:19
we can't step outside of our biases.
80
247063
2442
ta không thể thoát khỏi
những định kiến của mình.
những định kiến của mình.
04:21
Every time we try,
81
249529
1473
Mỗi lần ta cố,
04:23
we just get more information
from our perspective.
from our perspective.
82
251026
3585
ta lại có thêm nhiều thông tin
từ quan điểm của ta hơn.
từ quan điểm của ta hơn.
04:27
So, this line of thought goes,
83
255536
2250
Nên, dòng suy nghĩ này như sau,
04:31
we might as well admit
that objective truth is an illusion,
that objective truth is an illusion,
84
259016
3762
chúng ta cũng có thể sẽ thừa nhận
rằng sự thật khách quan là một ảo tưởng,
rằng sự thật khách quan là một ảo tưởng,
04:34
or it doesn't matter,
85
262802
1154
hay nó không quan trọng,
04:35
because either we'll never
know what it is,
know what it is,
86
263980
2146
vì hoặc ta sẽ không bao giờ
biết nó là gì,
biết nó là gì,
04:39
or it doesn't exist in the first place.
87
267039
2143
hoặc ngay từ đầu nó đã không tồn tại rồi.
04:43
That's not a new philosophical thought --
88
271173
2996
Đó không phải
một suy nghĩ triết học mới --
một suy nghĩ triết học mới --
04:46
skepticism about truth.
89
274193
1848
lòng hoài nghi về sự thật.
04:49
During the end of the last century,
as some of you know,
as some of you know,
90
277332
2881
Trong giai đoạn cuối của thập kỷ cuối,
như các bạn biết,
như các bạn biết,
04:52
it was very popular in certain
academic circles.
academic circles.
91
280237
2294
nó rất phổ biến
trong một vài giới học thuật.
trong một vài giới học thuật.
04:55
But it really goes back all the way
to the Greek philosopher Protagoras,
to the Greek philosopher Protagoras,
92
283317
5133
Nhưng thực sự nó xuất phát
từ triết gia Hy Lạp Protagoras,
từ triết gia Hy Lạp Protagoras,
05:00
if not farther back.
93
288474
1326
nếu không phải trước nữa.
05:02
Protagoras said that objective
truth was an illusion
truth was an illusion
94
290252
2449
Protagoras đã nói
sự thật khách quan là một ảo tưởng
sự thật khách quan là một ảo tưởng
05:04
because "man is the measure
of all things."
of all things."
95
292725
2907
vì "con người là thước đo
của mọi thứ."
của mọi thứ."
05:07
Man is the measure of all things.
96
295656
1940
Con người là thước đo của mọi thứ.
05:10
That can seem like a bracing bit
of realpolitik to people,
of realpolitik to people,
97
298169
2823
Điều đó có vẻ nâng cao
sự thực dụng của con người,
sự thực dụng của con người,
05:13
or liberating,
98
301016
1159
hay giải phóng,
05:14
because it allows each of us
to discover or make our own truth.
to discover or make our own truth.
99
302199
4538
vì nó cho mỗi chúng ta
khám phá hay tạo sự thật của riêng mình.
khám phá hay tạo sự thật của riêng mình.
05:20
But actually, I think it's a bit
of self-serving rationalization
of self-serving rationalization
100
308618
4162
Nhưng thực ra, tôi nghĩ đó là
sự hợp lý hóa vì lợi ích cá nhân
sự hợp lý hóa vì lợi ích cá nhân
05:24
disguised as philosophy.
101
312804
1867
ngụy trang dưới dạng triết học.
05:27
It confuses the difficulty
of being certain
of being certain
102
315507
2808
Nó làm lẫn lộn giữa sự khó khăn
của việc chắc chắn
của việc chắc chắn
05:30
with the impossibility of truth.
103
318339
2645
với tính bất khả thi của sự thật.
05:34
Look --
104
322223
1206
Nhìn xem --
05:36
of course it's difficult
to be certain about anything;
to be certain about anything;
105
324768
2940
đương nhiên rất khó
để chắc chắn về điều gì đó;
để chắc chắn về điều gì đó;
05:40
we might all be living in "The Matrix."
106
328908
2313
tất cả chúng ta có thể
đang sống trong "Ma trận."
đang sống trong "Ma trận."
05:44
You might have a brain chip in your head
107
332018
1982
Bạn có thể có chíp não trong đầu
05:46
feeding you all the wrong information.
108
334024
1964
đưa đến cho bạn toàn thông tin sai lệch.
05:49
But in practice, we do agree
on all sorts of facts.
on all sorts of facts.
109
337593
4179
Nhưng trên thực tiễn, chúng ta vẫn
nhất trí về nhiều sự thật.
nhất trí về nhiều sự thật.
05:53
We agree that bullets can kill people.
110
341796
3239
Chúng ta nhất trí
rằng đạn có thể giết người.
rằng đạn có thể giết người.
05:57
We agree that you can't flap
your arms and fly.
your arms and fly.
111
345616
4383
Chúng ta nhất trí rằng
bạn không thể vỗ cánh và bay.
bạn không thể vỗ cánh và bay.
06:02
We agree -- or we should --
112
350023
2109
Chúng ta nhất trí -- hay chúng ta nên --
06:05
that there is an external reality
113
353018
2297
rằng có một thực tại bên ngoài
06:07
and ignoring it can get you hurt.
114
355339
2081
và việc lờ nó đi
có thể làm bạn tổn thương.
có thể làm bạn tổn thương.
06:11
Nonetheless, skepticism
about truth can be tempting,
about truth can be tempting,
115
359205
4149
Tuy nhiên, lòng hoài nghi
sự thật rất cám dỗ,
sự thật rất cám dỗ,
06:15
because it allows us to rationalize
away our own biases.
away our own biases.
116
363378
3314
vì nó giúp chúng ta hợp lý hóa
định kiến của chính mình.
định kiến của chính mình.
06:18
When we do that, we're sort of like
the guy in the movie
the guy in the movie
117
366716
2987
Khi làm vậy, chúng ta giống với
anh chàng trong bộ phim
anh chàng trong bộ phim
06:21
who knew he was living in "The Matrix"
118
369727
2338
người biết mình
đang sống trong "Ma trận"
đang sống trong "Ma trận"
06:24
but decided he liked it there, anyway.
119
372793
2725
nhưng quyết định rằng đằng nào
anh ta cũng thích ở đó.
anh ta cũng thích ở đó.
06:29
After all, getting what you
want feels good.
want feels good.
120
377031
2658
Sau tất cả, có được thứ mình muốn
khiến ta hạnh phúc.
khiến ta hạnh phúc.
06:32
Being right all the time feels good.
121
380271
2696
Lúc nào cũng đúng
khiến ta hạnh phúc.
khiến ta hạnh phúc.
06:34
So, often it's easier for us
122
382991
2782
Nên, thường sẽ dễ hơn để chúng ta
06:37
to wrap ourselves in our cozy
information bubbles,
information bubbles,
123
385797
3489
bao phủ chính mình trong
bong bóng thông tin ấm áp,
bong bóng thông tin ấm áp,
06:42
live in bad faith,
124
390049
1541
sống trong niềm tin tồi tệ,
06:43
and take those bubbles
as the measure of reality.
as the measure of reality.
125
391614
3751
và sử dụng các bong bóng đó
làm thước đo thực tại.
làm thước đo thực tại.
06:48
An example, I think, of how
this bad faith gets into our action
this bad faith gets into our action
126
396595
5845
Theo tôi nghĩ, một ví dụ về việc
niềm tin sai lầm tác động hành vi của ta
niềm tin sai lầm tác động hành vi của ta
06:54
is our reaction
to the phenomenon of fake news.
to the phenomenon of fake news.
127
402464
4785
là phản ứng của ta
với tin giả.
với tin giả.
06:59
The fake news that spread on the internet
128
407874
2930
Tin giả lan truyền trên internet
07:02
during the American
presidential election of 2016
presidential election of 2016
129
410828
4654
trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2016
07:07
was designed to feed into our biases,
130
415506
2627
đã được thiết kế
để thúc đẩy các định kiến của ta,
để thúc đẩy các định kiến của ta,
07:10
designed to inflate our bubbles.
131
418157
2114
để thổi phồng các bong bóng của ta.
07:12
But what was really striking about it
132
420295
2051
Nhưng điều thực sự ấn tượng về nó
07:14
was not just that it fooled
so many people.
so many people.
133
422370
2614
không chỉ là do nó đã lừa phỉnh
quá nhiều người.
quá nhiều người.
07:17
What was really striking to me
about fake news,
about fake news,
134
425595
2841
Điều thực sự ấn tượng với tôi
về tin giả,
về tin giả,
07:20
the phenomenon,
135
428460
1338
hiện tượng này,
07:21
is how quickly it itself became
the subject of knowledge polarization;
the subject of knowledge polarization;
136
429822
5055
là chính nó trở thành chủ đề của
phân cực kiến thức nhanh thế nào;
phân cực kiến thức nhanh thế nào;
07:27
so much so, that the very term --
the very term -- "fake news"
the very term -- "fake news"
137
435582
3679
nhiều đến mức mà chính thuật ngữ này --
"tin giả"
"tin giả"
07:31
now just means: "news story I don't like."
138
439285
3404
giờ đây chỉ có nghĩa:
"tin tức mà tôi không thích."
"tin tức mà tôi không thích."
07:35
That's an example of the bad faith
towards the truth that I'm talking about.
towards the truth that I'm talking about.
139
443367
4873
Đó là một ví dụ của niềm tin sai lầm
về sự thật mà tôi đang nói tới.
về sự thật mà tôi đang nói tới.
07:43
But the really, I think, dangerous thing
140
451240
3474
Nhưng theo tôi, điều thực sự nguy hiểm
07:47
about skepticism with regard to truth
141
455981
2578
về lòng hoài nghi với sự thật
07:51
is that it leads to despotism.
142
459476
1907
là nó dẫn tới chế độ chuyên quyền.
07:54
"Man is the measure of all things"
143
462350
2923
"Con người là thước đo của mọi vật"
07:57
inevitably becomes "The Man
is the measure of all things."
is the measure of all things."
144
465297
3917
không thể tránh khỏi việc trở thành
"Người này là thước đo của mọi vật."
"Người này là thước đo của mọi vật."
08:01
Just as "every man for himself"
145
469852
2650
Cũng như "chính bản thân mỗi người"
08:04
always seems to turn out to be
"only the strong survive."
"only the strong survive."
146
472526
2995
luôn phải trở thành
"chỉ kẻ mạnh mới tồn tại."
"chỉ kẻ mạnh mới tồn tại."
08:08
At the end of Orwell's "1984,"
147
476345
2489
Vào phần cuối cuốn "1984" của Orwell,
08:12
the thought policeman O'Brien is torturing
the protagonist Winston Smith
the protagonist Winston Smith
148
480136
4259
người được cho là cảnh sát O'Brien
tra tấn nhân vật chính Winston Smith
tra tấn nhân vật chính Winston Smith
08:16
into believing two plus two equals five.
149
484419
3198
để anh ấy tin vào việc
hai cộng hai bằng năm.
hai cộng hai bằng năm.
08:20
What O'Brien says is the point,
150
488571
2804
Điều O'Brien nói điểm mấu chốt,
08:25
is that he wants to convince Smith
that whatever the party says is the truth,
that whatever the party says is the truth,
151
493486
4421
rằng ông ta muốn thuyết phục Smith rằng
bất kể điều gì đảng này nói là sự thật,
bất kể điều gì đảng này nói là sự thật,
08:29
and the truth is whatever the party says.
152
497931
2885
và sự thật là bất kể điều gì
đảng này nói.
đảng này nói.
08:33
And what O'Brien knows
is that once this thought is accepted,
is that once this thought is accepted,
153
501484
3520
Và điều O'Brien tin là
một khi suy nghĩ này được chấp nhận,
một khi suy nghĩ này được chấp nhận,
08:38
critical dissent is impossible.
154
506387
2554
sự bất đồng quan điểm là không thể.
08:41
You can't speak truth to power
155
509857
2188
Bạn không thể nói sự thật
lại quyền lực được
lại quyền lực được
08:44
if the power speaks truth by definition.
156
512069
3155
nếu quyền lực chính nó định nghĩa sự thật.
08:48
I said that in order to accept
that we really live in a common reality,
that we really live in a common reality,
157
516880
4243
Tôi nói vậy để thừa nhận rằng
ta thực sống trong thực tại chung,
ta thực sống trong thực tại chung,
08:53
we have to do three things.
158
521147
1287
chúng ta phải làm ba điều.
08:54
The first thing is to believe in truth.
159
522458
1985
Điều đầu tiên là tin vào sự thật.
08:56
The second thing can be summed up
160
524467
1670
Điều thứ hai nói cho gọn
08:58
by the Latin phrase that Kant took
as the motto for the Enlightenment:
as the motto for the Enlightenment:
161
526161
5086
bằng câu nói Latinh mà Kant dùng làm
khẩu hiệu cho Sự Khai sáng:
khẩu hiệu cho Sự Khai sáng:
09:03
"Sapere aude,"
162
531271
1637
"Sapere aude,"
09:04
or "dare to know."
163
532932
1732
hay "dám biết."
09:06
Or as Kant wants,
"to dare to know for yourself."
"to dare to know for yourself."
164
534688
2426
Hay như Kant muốn,
"dám biết vì chính mình."
"dám biết vì chính mình."
09:10
I think in the early days of the internet,
165
538208
2042
Tôi biết trong thời kỳ đầu của internet,
09:12
a lot of us thought
166
540274
1166
nhiều người nghĩ
09:13
that information technology
was always going to make it easier
was always going to make it easier
167
541464
3810
rằng công nghệ thông tin
sẽ luôn khiến
sẽ luôn khiến
09:17
for us to know for ourselves,
168
545298
1855
việc chúng ta hiểu về mình
dễ hơn,
dễ hơn,
09:19
and of course in many ways, it has.
169
547177
2692
và đương nhiên theo nhiều khía cạnh,
nó đã làm vậy.
nó đã làm vậy.
09:21
But as the internet has become
more and more a part of our lives,
more and more a part of our lives,
170
549893
3838
Nhưng khi internet ngày càng trở thành
một phần trong cuộc sống chúng ta,
một phần trong cuộc sống chúng ta,
09:25
our reliance on it, our use of it,
171
553755
1959
sự phụ thuộc vào nó,
hay việc ta sử dụng nó,
hay việc ta sử dụng nó,
09:27
has become often more passive.
172
555738
2560
đã trở nên bị động hơn.
09:30
Much of what we know today we Google-know.
173
558322
2365
Phần nhiều những gì ta biết ngày nay
là từ Google.
là từ Google.
09:33
We download prepackaged sets of facts
174
561299
3695
Chúng ta tải về các nhóm sự thật
được đóng gói sẵn
được đóng gói sẵn
09:37
and sort of shuffle them along
the assembly line of social media.
the assembly line of social media.
175
565018
3812
và kiểu như là truyền chúng đi
qua mạng xã hội.
qua mạng xã hội.
09:41
Now, Google-knowing is useful
176
569357
1430
Thông tin trên Google là hữu ích
09:42
precisely because it involves
a sort of intellectual outsourcing.
a sort of intellectual outsourcing.
177
570811
3196
và chính xác vì nó liên quan tới
việc huy động trí thức bên ngoài.
việc huy động trí thức bên ngoài.
09:46
We offload our effort onto a network
of others and algorithms.
of others and algorithms.
178
574031
5765
Chúng ta trút gánh nặng nỗ lực của mình
lên hệ thống người và thuật toán khác.
lên hệ thống người và thuật toán khác.
09:51
And that allows us, of course,
to not clutter our minds
to not clutter our minds
179
579820
3007
Và đương nhiên, điều đó khiến ta
không làm não mình bị xáo trộn
không làm não mình bị xáo trộn
09:54
with all sorts of facts.
180
582851
1439
với nhiều sự thật khác nhau.
09:56
We can just download them
when we need them.
when we need them.
181
584314
2287
Chúng ta chỉ cần tải chúng xuống
khi ta cần.
khi ta cần.
09:58
And that's awesome.
182
586625
1382
Và điều đó thật tuyệt vời.
10:01
But there's a difference
between downloading a set of facts
between downloading a set of facts
183
589348
4781
Nhưng có một sự khác biệt
giữa tải xuống một loạt các sự thật
giữa tải xuống một loạt các sự thật
10:06
and really understanding how or why
those facts are as they are.
those facts are as they are.
184
594809
4826
và thực sự hiểu làm thế nào và vì sao
các sự thật đó lại như vậy.
các sự thật đó lại như vậy.
10:13
Understanding why
a particular disease spreads,
a particular disease spreads,
185
601237
4374
Hiểu vì sao
một căn bệnh nào đó lây lan,
một căn bệnh nào đó lây lan,
10:17
or how a mathematical proof works,
186
605635
2059
hay bằng cách nào một
mệnh đề toán học thành công,
mệnh đề toán học thành công,
10:19
or why your friend is depressed,
187
607718
2013
hay vì sao bạn của bạn buồn phiền,
10:21
involves more than just downloading.
188
609755
2465
liên quan tới nhiều điều
hơn là việc chỉ tải xuống.
hơn là việc chỉ tải xuống.
10:25
It's going to require, most likely,
189
613396
2081
Chắc chắn, việc này đòi hỏi
10:27
doing some work for yourself:
190
615501
2102
bạn tự làm:
10:30
having a little creative insight;
191
618503
1840
có cái nhìn sáng tạo một chút;
10:32
using your imagination;
192
620367
1266
dùng trí tưởng tượng của bạn;
10:33
getting out into the field;
193
621657
1318
đi ra ngoài thực tiễn;
10:34
doing the experiment;
194
622999
1182
làm thí nghiệm;
10:36
working through the proof;
195
624205
1271
tìm hiểu sâu về chứng cứ;
10:37
talking to someone.
196
625500
1444
trò chuyện với ai đó.
10:43
Now, I'm not saying, of course,
that we should stop Google-knowing.
that we should stop Google-knowing.
197
631533
3544
Đương nhiên, tôi không nói rằng
ta nên dừng việc tìm kiếm trên Google.
ta nên dừng việc tìm kiếm trên Google.
10:48
I'm just saying
198
636402
1151
Tôi chỉ cho rằng
10:49
we shouldn't overvalue it, either.
199
637577
1686
ta không nên
đánh giá nó quá cao.
đánh giá nó quá cao.
10:51
We need to find ways of encouraging
forms of knowing that are more active,
forms of knowing that are more active,
200
639287
4664
Chúng ta cần tìm cách khuyến khích
các hình thức tìm hiểu khác chủ động hơn,
các hình thức tìm hiểu khác chủ động hơn,
10:56
and don't always involve passing off
our effort into our bubble.
our effort into our bubble.
201
644512
5049
và không phải lúc nào cùng là việc
đẩy nỗ lực của ta vào bong bóng của mình.
đẩy nỗ lực của ta vào bong bóng của mình.
11:02
Because the thing about Google-knowing
is that too often it ends up
is that too often it ends up
202
650242
3341
Vì việc tìm kiếm trên Google
thường xuyên kết thúc
thường xuyên kết thúc
11:05
being bubble-knowing.
203
653607
1364
bằng những hiểu biết
trong bong bóng.
trong bong bóng.
11:07
And bubble-knowing means
always being right.
always being right.
204
655581
2790
Và những hiểu biết ấy
là luôn đúng.
là luôn đúng.
11:11
But daring to know,
205
659183
2197
Nhưng dám biết,
11:13
daring to understand,
206
661404
1570
dám hiểu,
11:16
means risking the possibility
that you could be wrong.
that you could be wrong.
207
664151
3066
có nghĩa là mạo hiểm rằng
bạn có thể sai.
bạn có thể sai.
11:19
It means risking the possibility
208
667921
2268
Đó có nghĩa là mạo hiểm
11:22
that what you want and what's true
are different things.
are different things.
209
670213
4327
rằng điều bạn muốn và điều đúng
là những thứ khác nhau.
là những thứ khác nhau.
11:28
Which brings me to the third thing
that I think we need to do
that I think we need to do
210
676070
2921
Điều này đưa tôi đến điều thứ ba
là ta cần hành động
là ta cần hành động
11:31
if we want to accept that we live
in a common reality.
in a common reality.
211
679854
3032
nếu muốn thừa nhận rằng ta sống
trong một thực tại chung.
trong một thực tại chung.
11:34
That third thing is:
have a little humility.
have a little humility.
212
682910
2891
Điều thứ ba là:
có một chút khiêm tốn.
có một chút khiêm tốn.
11:38
By humility here, I mean
epistemic humility,
epistemic humility,
213
686510
2122
Khiêm tốn ở đây,
là khiêm tốn về nhận thức,
là khiêm tốn về nhận thức,
11:40
which means, in a sense,
214
688656
1989
có nghĩa là, theo một khía cạnh,
11:43
knowing that you don't know it all.
215
691701
2403
bạn biết mình không biết tất cả mọi thứ.
11:46
But it also means something
more than that.
more than that.
216
694128
2053
Nhưng nó cũng có nghĩa là thứ gì đó
hơn thế.
hơn thế.
11:48
It means seeing your worldview
as open to improvement
as open to improvement
217
696205
4450
Nó có nghĩa để cách nhìn về thế giới
của bạn luôn được cải tạo
của bạn luôn được cải tạo
11:52
by the evidence and experience of others.
218
700679
2131
bằng các minh chứng và kinh nghiệm
của người khác.
của người khác.
11:54
Seeing your worldview
as open to improvement
as open to improvement
219
702834
2049
Để cách nhìn của bạn
luôn sẵn sàng cải thiện
luôn sẵn sàng cải thiện
11:56
by the evidence and experience of others.
220
704907
2123
qua dẫn chứng và kinh nghiệm
của người khác.
của người khác.
12:00
That's more than just
being open to change.
being open to change.
221
708084
2039
Nó hơn việc sẵn sàng thay đổi.
12:02
It's more than just being open
to self-improvement.
to self-improvement.
222
710147
2398
Nó hơn việc chỉ đơn thuần
cải thiện bản thân.
cải thiện bản thân.
12:04
It means seeing your knowledge
as capable of enhancing
as capable of enhancing
223
712569
4285
Nó có nghĩa là thấy kiến thức của bạn
có khả năng nâng cao
có khả năng nâng cao
12:08
or being enriched
by what others contribute.
by what others contribute.
224
716878
2526
hay phong phú hơn
từ những gì người khác đóng góp.
từ những gì người khác đóng góp.
12:12
That's part of what is involved
225
720224
2714
Điều đó liên quan
12:14
in recognizing there's a common reality
226
722962
2133
tới việc thừa nhận có thực tại chung
12:18
that you, too, are responsible to.
227
726116
1853
rằng bạn cũng có trách nhiệm.
12:21
I don't think it's much
of a stretch to say
of a stretch to say
228
729633
2205
Tôi không nghĩ quá ngoa khi nói
12:23
that our society is not particularly great
at enhancing or encouraging
at enhancing or encouraging
229
731862
4955
rằng xã hội của chúng ta không giỏi
nâng cao hay khuyến khích
nâng cao hay khuyến khích
12:28
that sort of humility.
230
736841
1215
kiểu khiêm tốn đó.
12:30
That's partly because,
231
738080
1579
Đó một phần bởi vì,
12:32
well, we tend to confuse
arrogance and confidence.
arrogance and confidence.
232
740810
2988
ừm, chúng ta thường lẫn lộn
giữa tính kiêu căng và sự tự tin.
giữa tính kiêu căng và sự tự tin.
12:36
And it's partly because, well, you know,
233
744263
2441
Và đó một phần bởi vì, ừm, bạn biết đấy,
12:39
arrogance is just easier.
234
747341
1553
kiêu căng thì dễ hơn.
12:40
It's just easier to think of yourself
as knowing it all.
as knowing it all.
235
748918
2677
Việc nghĩ rằng bản thân biết tất cả
thì dễ hơn.
thì dễ hơn.
12:43
It's just easier to think of yourself
as having it all figured out.
as having it all figured out.
236
751619
3697
Việc nghĩ rằng bản thân hiểu được tất cả
thì dễ hơn.
thì dễ hơn.
12:48
But that's another example
of the bad faith towards the truth
of the bad faith towards the truth
237
756513
2933
Nhưng đó là một ví dụ khác
về niềm tin không tốt với sự thật
về niềm tin không tốt với sự thật
12:51
that I've been talking about.
238
759470
1538
mà tôi đang nói tới.
12:55
So the concept of a common reality,
239
763391
2237
Nên khái niệm về một thực tại chung,
12:57
like a lot of philosophical concepts,
240
765652
2690
giống như rất nhiều khái niệm triết lý,
13:00
can seem so obvious,
241
768366
1484
có vẻ quá hiển nhiên,
13:02
that we can look right past it
242
770785
1842
đến mức ta thường bỏ qua nó
13:05
and forget why it's important.
243
773945
1984
và quên vì sao nó quan trọng.
13:09
Democracies can't function
if their citizens don't strive,
if their citizens don't strive,
244
777394
4944
Các nền dân chủ không thể vận hành
nếu công dân của họ không phấn đấu,
nếu công dân của họ không phấn đấu,
13:14
at least some of the time,
245
782362
1370
ít nhất vào vài thời điểm,
13:15
to inhabit a common space,
246
783756
1681
để tạo ra một không gian chung,
13:17
a space where they can pass
ideas back and forth
ideas back and forth
247
785461
3456
không gian nơi họ có thể
trao đổi ý tưởng qua lại
trao đổi ý tưởng qua lại
13:22
when -- and especially when --
248
790123
1786
khi -- và đặc biệt là khi --
13:23
they disagree.
249
791933
1405
họ bất đồng ý kiến.
13:25
But you can't strive to inhabit that space
250
793749
2264
Nhưng bạn không thể phấn đấu
sống ở đó
sống ở đó
13:29
if you don't already accept
that you live in the same reality.
that you live in the same reality.
251
797560
3586
nếu bạn không thừa nhận từ trước rằng
bạn sống trong cùng một thực tại.
bạn sống trong cùng một thực tại.
13:35
To accept that, we've got
to believe in truth,
to believe in truth,
252
803144
2171
Để chấp nhận nó,
ta phải tin vào sự thật,
ta phải tin vào sự thật,
13:37
we've got to encourage
more active ways of knowing.
more active ways of knowing.
253
805339
3311
chúng ta phải khuyến khích
những cách hiểu chủ động hơn.
những cách hiểu chủ động hơn.
13:41
And we've got to have the humility
254
809394
1738
và chúng ta phải có sự khiêm tốn
13:44
to realize that we're not
the measure of all things.
the measure of all things.
255
812271
2707
để nhận ra rằng chúng ta không phải thước
đo của mọi thứ
đo của mọi thứ
13:49
We may yet one day realize the vision
256
817049
3524
một ngày nào đó có lẽ chúng ta sẽ thấy
viễn cảnh
viễn cảnh
13:52
of having the internet in our brains.
257
820597
2673
của việc sở hữu mạng lưới kết nối trong
bộ não
bộ não
13:56
But if we want that to be liberating
and not terrifying,
and not terrifying,
258
824545
3919
nhưng nếu chúng ta muốn được giải phóng
và không sợ hãi
và không sợ hãi
14:00
if we want it to expand our understanding
259
828488
2762
nếu chúng ta muốn mở rộng tầm hiểu biết
14:03
and not just our passive knowing,
260
831274
2403
và không chỉ là những tri thức thụ động
14:06
we need to remember that our perspectives,
261
834585
3639
chúng ta cần nhớ rằng viễn cảnh của ta
14:10
as wondrous, as beautiful as they are,
262
838248
3151
chúng thật đáng ngạc nhiên, đẹp đẽ
14:14
are just that --
263
842171
1280
chỉ như vậy --
14:15
perspectives on one reality.
264
843475
2520
viễn cảnh trên một thực tại.
14:19
Thank you.
265
847096
1271
Cảm ơn.
14:20
(Applause)
266
848391
4826
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Michael Patrick Lynch - PhilosopherMichael Patrick Lynch examines truth, democracy, public discourse and the ethics of technology in the age of big data.
Why you should listen
What is truth and why does it matter? Does information technology help or hinder its pursuit? And how do we encourage more productive public discourse? These are some of the questions that animate Michael Lynch's work as a philosopher.
Lynch is a writer and professor of philosophy at the University of Connecticut, where he directs the Humanities Institute. His work concerns truth, democracy, public discourse and the ethics of technology. Lynch is the author or editor of seven books, including The Internet of Us: Knowing More and Understanding Less in the Age of Big Data, In Praise of Reason: Why Rationality Matters for Democracy, Truth as One and Many and the New York Times Sunday Book Review Editor’s pick, True to Life.
The recipient of the Medal for Research Excellence from the University of Connecticut’s College of Liberal Arts and Sciences, he is The Principal Investigator for Humility & Conviction in Public Life, a $7 million project aimed at understanding and encouraging meaningful public discourse funded by the John Templeton Foundation and the University of Connecticut. He's a frequent contributor to the New York Times "The Stone" blog.
Michael Patrick Lynch | Speaker | TED.com