TED2008
Doris Kearns Goodwin: Lessons from past presidents
Doris Kearns Goodwin: Những bài học từ các cựu tổng thống
Filmed:
Readability: 3.9
1,977,349 views
Sử gia Doris Kearns Goodwin nói về những điều chúng ta có thể học được từ những vị tổng thống Mỹ, bao gồm Abraham Lincoln và Lyndon Johnson. Sau cùng, bà còn chia sẻ những ký ức đầy cảm động về ba của bà, và về tình yêu bóng chuyền của họ.
Doris Kearns Goodwin - Historian
Doris Kearns Goodwin writes insightful books on the US Presidency (JFK, LBJ, FDR and Lincoln, so far), telling each president's personal story against the backdrop of history. Full bio
Doris Kearns Goodwin writes insightful books on the US Presidency (JFK, LBJ, FDR and Lincoln, so far), telling each president's personal story against the backdrop of history. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
So, indeed, I have spent my life
0
0
2000
Thế là, tôi thực sự đã dành cả đời mình
00:20
looking into the lives of presidents who are no longer alive.
1
2000
3000
nghiên cứu cuộc đời của những
vị tổng thống đã khuất
vị tổng thống đã khuất
00:24
Waking up with Abraham Lincoln in the morning,
2
6000
2000
Thức dậy với Abraham Lincoln buổi sáng,
00:26
thinking of Franklin Roosevelt when I went to bed at night.
3
8000
3000
suy nghĩ về Franklin Roosevelt khi đi ngủ.
00:29
But when I try and think about what I've learned
4
11000
2000
Nhưng khi suy nghĩ cái về điều học được
00:31
about the meaning in life, my mind keeps wandering back
5
13000
3000
về ý nghĩa của cuộc sống, tâm trí
tôi lại mường tượng
tôi lại mường tượng
00:34
to a seminar that I took when I was a graduate student at Harvard
6
16000
3000
về hội nghị chuyên đề mà tôi
từng dự ở Harvard
từng dự ở Harvard
00:37
with the great psychologist Erik Erikson.
7
19000
3000
của nhà tâm lý học tài năng Erik Erikson.
00:40
He taught us that the richest and fullest lives
8
22000
3000
Ông ấy dạy chúng tôi rằng
người giàu sang và viên mãn
người giàu sang và viên mãn
00:43
attempt to achieve an inner balance between three realms:
9
25000
4000
nỗ lực để đạt được sự cân bằng
nội tại giữa ba lĩnh vực
nội tại giữa ba lĩnh vực
00:47
work, love and play.
10
29000
2000
làm việc, yêu thương và giải trí.
Rằng chọn một lĩnh vực rồi bỏ
mặc các phần khác
mặc các phần khác
00:50
And that to pursue one realm to the disregard of the other,
11
32000
2000
00:52
is to open oneself to ultimate sadness in older age.
12
34000
4000
là tự mở ra cho mình nỗi buồn
lớn nhất khi về già.
lớn nhất khi về già.
Trong khi việc cùng lúc theo đuổi cả ba
00:56
Whereas to pursue all three with equal dedication,
13
38000
2000
00:58
is to make possible a life filled not only with achievement,
14
40000
3000
là tạo nên một cuộc đời khả dĩ không
chỉ tràn ngập thành tựu,
chỉ tràn ngập thành tựu,
01:01
but with serenity.
15
43000
2000
mà còn là sự thanh thản.
01:03
So since I tell stories, let me look back
16
45000
2000
Vì tôi đang thuật lại, cho tôi trở lại
01:05
on the lives of two of the presidents I've studied to illustrate this point --
17
47000
4000
cuộc đời của hai vị tổng thống đã khuất,
để làm sáng tỏ về điểm này --
để làm sáng tỏ về điểm này --
01:09
Abraham Lincoln and Lyndon Johnson.
18
51000
2000
Abraham Lincoln và Lyndon Johnson.
01:12
As for that first sphere of work,
19
54000
2000
Phần lĩnh vực đầu tiên là công việc,
01:14
I think what Abraham Lincoln's life suggests
20
56000
3000
Tôi nghĩ cuộc đời của
Abraham Lincoln gợi ra
Abraham Lincoln gợi ra
01:17
is that fierce ambition is a good thing.
21
59000
3000
rằng hoài bão mãnh liệt là một điều tốt.
01:20
He had a huge ambition.
22
62000
2000
Ông ấy có tham vọng lớn.
01:22
But it wasn't simply for office or power or celebrity or fame --
23
64000
4000
Nhưng nó không đơn thuần vì chức vụ,
quyền lực, nổi tiếng, hay lưu danh --
quyền lực, nổi tiếng, hay lưu danh --
01:26
what it was for was to accomplish something worthy enough in life
24
68000
4000
mà nó còn là để thực hiện những
lý tưởng đáng giá trong đời
lý tưởng đáng giá trong đời
01:30
so that he could make the world a little better place for his having lived in it.
25
72000
5000
để ông ấy có thể góp phần tạo nên
một thế giới tốt đẹp khi còn sống.
một thế giới tốt đẹp khi còn sống.
01:35
Even as a child, it seemed, Lincoln dreamed heroic dreams.
26
77000
4000
Ngay từ khi là một cậu bé, dường như,
Lincoln đã có những ước mơ lớn lao.
Lincoln đã có những ước mơ lớn lao.
01:39
He somehow had to escape that hard-scrabble farm
27
81000
3000
Ông ấy bằng cách nào đó đã
thoát khỏi cái trang trại lam lũ đó
thoát khỏi cái trang trại lam lũ đó
01:42
from which he was born.
28
84000
1000
nơi ông được sinh ra.
01:43
No schooling was possible for him,
29
85000
2000
Không trường học nào là lâu dài với ông,
01:45
except a few weeks here, a few weeks there.
30
87000
2000
không kể một vài tuần nay đây mai đó.
01:47
But he read books in every spare moment he could find.
31
89000
3000
Nhưng ông ấy đọc sách
mọi khoảnh khắc ông có.
mọi khoảnh khắc ông có.
01:50
It was said when he got a copy of the King James Bible
32
92000
2000
Chuyện kể, lúc có bản sao cuốn Thánh Kinh
01:52
or "Aesop's Fables," he was so excited he couldn't sleep.
33
94000
3000
hoặc "Ngụ ngôn của Aesop," ông đã
vui đến không thể ngủ.
vui đến không thể ngủ.
01:55
He couldn't eat.
34
97000
1000
Ông ấy còn không ăn.
01:56
The great poet Emily Dickinson once said,
35
98000
2000
Đại thi hào Emily Dickinson từng nói,
01:58
"There is no frigate like a book to take us lands away."
36
100000
4000
"Không chiến hạm nào như sách vốn
dẫn lối ta đến các vùng đất xa xăm."
dẫn lối ta đến các vùng đất xa xăm."
02:02
How true for Lincoln.
37
104000
1000
Thật đúng với Lincoln.
02:03
Though he never would travel to Europe,
38
105000
2000
Dù rằng ông chưa hề đến châu Âu,
Lại biết tới Anh quốc qua Shakespeare,
02:05
he went with Shakespeare's kings to merry England,
39
107000
2000
02:07
he went with Lord Byron's poetry to Spain and Portugal.
40
109000
3000
ông theo văn hào ngài Byron tới
Tây Ban Nha and Bồ Đào Nha.
Tây Ban Nha and Bồ Đào Nha.
02:10
Literature allowed him to transcend his surroundings.
41
112000
3000
Văn học cho phép ông ấy vượt lên
mọi hoàn cảnh xung quanh.
mọi hoàn cảnh xung quanh.
Thế nhưng, lúc trẻ nhiều
mất mát xảy đến với ông
mất mát xảy đến với ông
02:14
But there were so many losses in his early life
42
116000
2000
02:16
that he was haunted by death.
43
118000
2000
đến mức làm bị ông ám ảnh về cái chết.
02:18
His mother died when he was only nine years old;
44
120000
2000
Ông mất mẹ lúc mới 9 tuổi;
02:20
his only sister, Sarah, in childbirth a few years later;
45
122000
3000
Vài năm sau, người chị duy nhất của ông,
Sarah, trong lúc sinh;
Sarah, trong lúc sinh;
02:24
and his first love, Ann Rutledge, at the age of 22.
46
126000
3000
và còn mối tình đầu của ông,
Ann Rutledge, vào tuổi 22.
Ann Rutledge, vào tuổi 22.
02:27
Moreover, when his mother lay dying,
47
129000
2000
Hơn nữa, khi mẹ ông hấp hối,
02:29
she did not hold out for him the hope
48
131000
2000
bà đã không gửi gắm vào ông hy vọng
02:31
that they would meet in an afterworld.
49
133000
2000
rằng họ sẽ còn gặp lại ở kiếp sau.
02:33
She simply said to him,
50
135000
1000
Bà chỉ đơn giản dặn,
02:34
"Abraham, I'm going away from you now, and I shall never return."
51
136000
4000
"Abraham, mẹ rời xa con từ lúc này
, và sẽ không bao giờ trở về."
, và sẽ không bao giờ trở về."
02:38
As a result he became obsessed with the thought
52
140000
2000
Kết quả là ông trở nên ám ảnh với ý nghĩ
02:40
that when we die our life is swept away -- dust to dust.
53
142000
3000
rằng khi chúng ta mất , đời ta
cuốn đi -- cát bụi về cát bụi.
cuốn đi -- cát bụi về cát bụi.
02:43
But only as he grew older did he develop
54
145000
3000
Chỉ khi ông trưởng thành
mới thực sự lĩnh hội
mới thực sự lĩnh hội
02:46
a certain consolation from an ancient Greek notion --
55
148000
2000
chút an ủi từ một khái niệm của Hy Lạp --
02:48
but followed by other cultures as well --
56
150000
2000
tuy nó kế thừa từ các nền văn hóa khác --
02:51
that if you could accomplish something worthy in your life,
57
153000
2000
rằng nếu ta làm được việc lớn lao,
02:53
you could live on in the memory of others.
58
155000
3000
ta có bất tử trong ký ức của mọi người.
02:56
Your honor and your reputation would outlive your earthly existence.
59
158000
4000
Sự tôn kính và danh tiếng của ta tồn tại
lâu hơn cuộc sống thế tục.
lâu hơn cuộc sống thế tục.
03:01
And that worthy ambition became his lodestar.
60
163000
2000
Và cái tham vọng ấy trở mục đích của ông.
03:03
It carried him through the one significant depression that he suffered
61
165000
4000
nó đưa ông qua những phiền muộn
mà ông gánh chịu
mà ông gánh chịu
03:07
when he was in his early 30s.
62
169000
2000
vào những năm ông vừa qua 30 tuổi.
03:09
Three things had combined to lay him low.
63
171000
2000
Ba biến cố ập tới làm ông suy sụp.
03:11
He had broken his engagement with Mary Todd,
64
173000
2000
Ông đã hủy hôn ước với Mary Todd,
03:13
not certain he was ready to marry her,
65
175000
2000
không rõ ông đã sẵn sàng để cưới cô ấy,
03:15
but knowing how devastating it was to her that he did that.
66
177000
3000
nhưng rõ thật choáng váng cho cô ấy khi
ông làm vậy.
ông làm vậy.
03:18
His one intimate friend, Joshua Speed, was leaving Illinois
67
180000
3000
Bạn tâm giao của ông, Joshua Speed,
dự định rời Illinois
dự định rời Illinois
03:21
to go back to Kentucky because Speed's father had died.
68
183000
3000
để về Kentucky vì cha của
Speed đã qua đời.
Speed đã qua đời.
03:24
And his political career in the state legislature
69
186000
2000
Và sự nghiệp chính trị của ông tại
03:26
was on a downward slide.
70
188000
2000
bang lập pháp đang trên đà đi xuống.
03:28
He was so depressed that friends worried he was suicidal.
71
190000
3000
Ông quá thất vọng đến nỗi bạn bè
của ông lo lắng ông sẽ tự tử.
của ông lo lắng ông sẽ tự tử.
03:31
They took all knives and razors and scissors from his room.
72
193000
3000
Họ đã lấy đi tất cả dao và lưỡi lam
và kéo trong phòng của ông.
và kéo trong phòng của ông.
03:34
And his great friend Speed went to his side and said,
73
196000
3000
Và người bạn thân Speed của ông
đã đến bên ông và nói,
đã đến bên ông và nói,
"Lincoln, anh cần trấn tĩnh
hoặc anh chết đấy."
hoặc anh chết đấy."
03:37
"Lincoln, you must rally or you will die."
74
199000
2000
03:39
He said that, "I would just as soon die right now,
75
201000
3000
Ông đáp, "Tôi cũng sẽ chết sớm thôi,
03:42
but I've not yet done anything to make any human being
76
204000
3000
nhưng tôi chưa làm gì để lại cho nhân loại
03:45
remember that I have lived."
77
207000
2000
nhớ rằng tôi đã từng sống."
03:47
So fueled by that ambition, he returned to the state legislature.
78
209000
4000
Quá khích động bởi hoài bão đó,
ông đã quy lại vị trí lập pháp của bang.
ông đã quy lại vị trí lập pháp của bang.
03:51
He eventually won a seat in Congress.
79
213000
2000
Ông sau cùng cũng có ghế trong Quốc Hội.
03:54
He then ran twice for the Senate, lost twice.
80
216000
3000
Sau đó hai lần tranh cử chức
Thượng Nghị Sỹ, thất bại cả hai.
Thượng Nghị Sỹ, thất bại cả hai.
03:57
"Everyone is broken by life," Ernest Hemingway once said,
81
219000
2000
"Ai cũng bị đời giày vò,"Hemingway nói,
03:59
"but some people are stronger in the broken places."
82
221000
3000
"nhưng một số người lại mạnh mẽ
hơn trong nơi đổ nát."
hơn trong nơi đổ nát."
04:02
So then he surprised the nation with an upset victory
83
224000
3000
Thế là ông đã cả quốc gia sửng
sốt với chiến thắng bất ngờ
sốt với chiến thắng bất ngờ
04:05
for the presidency over three far more experienced,
84
227000
3000
với nhiệm kỳ tổng thống so với ba đối thủ
hơn ông rất nhiều về,
hơn ông rất nhiều về,
04:08
far more educated, far more celebrated rivals.
85
230000
4000
kinh nghiệm, học vấn và danh tiếng.
04:12
And then when he won the general election,
86
234000
2000
Và rồi khi ông thắng cuộc tổng tuyển cử,
04:14
he stunned the nation even more
87
236000
2000
ông còn làm cả dân tộc
bàng hoàng hơn
bàng hoàng hơn
04:16
by appointing each of these three rivals into his Cabinet.
88
238000
3000
bằng việc chỉ định lần lượt các đối thủ
của mình vào nội các.
của mình vào nội các.
04:19
It was an unprecedented act at the time because everybody thought,
89
241000
3000
Vào lúc ấy đó là một việc ngoại lệ,
bởi vì ai cũng nghĩ,
bởi vì ai cũng nghĩ,
04:22
"He'll look like a figurehead compared to these people."
90
244000
3000
"Ông ấy như bù nhìn khi so
sánh với những nhân vật này"
sánh với những nhân vật này"
04:25
They said, "Why are you doing this, Lincoln?"
91
247000
2000
Họ nói,"Tại sao vậy, Lincoln?"
04:27
He said, "Look, these are the strongest
92
249000
2000
Ông đáp ,"Nhìn đi, họ là người giỏi nhất
04:29
and most able men in the country.
93
251000
2000
và có năng lực nhất trên đất nước này.
04:31
The country is in peril. I need them by my side."
94
253000
3000
Đất nước đang lâm nguy. Tôi cần họ."
04:34
But perhaps my old friend Lyndon Johnson
95
256000
2000
Nhưng có lẽ L. Johnson của tôi
04:36
might have put it in less noble fashion:
96
258000
2000
có thể làm điều này theo cách thực tế hơn:
04:38
"Better to have your enemies inside the tent pissing out,
97
260000
3000
"Cho kẻ thù tiểu ra ngoài lều,
04:41
than outside the tent pissing in."
98
263000
2000
hơn là vào trong."
04:43
(Laughter)
99
265000
2000
(Tiếng cười)
04:45
But it soon became clear that Abraham Lincoln
100
267000
3000
Nhưng sớm rõ ràng rằng Abraham Lincoln
04:48
would emerge as the undisputed captain of this unruly team.
101
270000
4000
nổi bật lên như người thủ lĩnh tuyệt đối
của nhóm bất kham này.
của nhóm bất kham này.
04:52
For each of them soon came to understand
102
274000
3000
Với mỗi người trong số họ sớm hiểu
04:55
that he possessed an unparalleled array of
103
277000
2000
rằng ông sở hữu hàng loạt thế mạnh cảm xúc
04:57
emotional strengths and political skills
104
279000
2000
và kỹ năng chính trị không ai bì kịp
04:59
that proved far more important than the thinness of his external résumé.
105
281000
4000
nó quan trọng hơn là bản lý lịch
nghèo nàn bên ngoài của ông.
nghèo nàn bên ngoài của ông.
05:03
For one thing, he possessed an uncanny ability
106
285000
2000
Bởi vì, ông ấy sở hữu một
05:05
to empathize with and to think about other peoples' point of view.
107
287000
4000
năng lạ lùng trong việc nhấn mạnh và nghĩ
về quan điểm của những người khác.
về quan điểm của những người khác.
05:09
He repaired injured feelings that might have escalated
108
291000
2000
Ông ấy phục hồi những tổn thương vốn có
05:11
into permanent hostility.
109
293000
2000
thể leo thang trở thành thù địch lâu dài.
05:13
He shared credit with ease,
110
295000
2000
Ông ấy chia sẻ lòng tin không ràng buộc,
05:15
assumed responsibility for the failure of his subordinates,
111
297000
3000
nhận trách nhiệm thất bại của thuộc cấp,
05:18
constantly acknowledged his errors and learned from his mistakes.
112
300000
3000
luôn nhận sai và học từ những lỗi đó.
05:22
These are the qualities we should be looking for in our candidates in 2008.
113
304000
3000
Những phẩm chất này chúng ta nên tìm
ở những ứng cử viên 2008.
ở những ứng cử viên 2008.
05:25
(Applause)
114
307000
3000
(Tiếng vỗ tay)
05:28
He refused to be provoked by petty grievances.
115
310000
4000
Ông ấy không bị kích động bởi
những phàn nàn vụn vặt.
những phàn nàn vụn vặt.
05:32
He never submitted to jealousy or brooded over perceived slights.
116
314000
3000
Ông không phục tùng sự đố kỵ hay
màng tới những lời xem thường.
màng tới những lời xem thường.
05:36
And he expressed his unshakeable convictions
117
318000
2000
Và ông biểu đạt sức thuyết phục không lay
05:38
in everyday language, in metaphors, in stories.
118
320000
4000
chuyển bằng ngôn ngữ hàng ngày,
phép ẩn dụ, các chuyện kể.
phép ẩn dụ, các chuyện kể.
05:42
And with a beauty of language -- almost as if
119
324000
2000
Và với vẻ đẹp của ngôn ngữ -- gần như thể
05:44
the Shakespeare and the poetry he had so loved as a child
120
326000
2000
Shakespeare, thơ ca mà ông ấy yêu quý
05:46
had worked their way into his very soul.
121
328000
3000
lúc bé đã đi sâu vào trong
tâm hồn của ông ấy.
tâm hồn của ông ấy.
05:50
In 1863, when the Emancipation Proclamation was signed,
122
332000
3000
Năm 1863, khi Bản Tuyên
Ngôn Giải Phóng được ký,
Ngôn Giải Phóng được ký,
05:53
he brought his old friend, Joshua Speed, back to the White House,
123
335000
2000
ông đưa người bạn già, Joshua Speed trở
05:55
and remembered that conversation of decades before, when he was so sad.
124
337000
4000
lại Nhà Trắng, và nhớ lại cuộc
nói chuyện năm xưa
nói chuyện năm xưa
05:59
And he, pointing to the Proclamation, said,
125
341000
2000
Và ông ấy, chỉ vào bản Tuyên Ngôn, nói,
06:01
"I believe, in this measure, my fondest hopes will be realized."
126
343000
5000
"Tôi tin, bằng cách này, hy vọng cả tin
nhất của tôi sẽ được thực hiện.
nhất của tôi sẽ được thực hiện.
06:06
But as he was about to put his signature on the Proclamation
127
348000
3000
Nhưng khi ông sắp đặt tay ký
tên trên bảng Tuyên ngôn
tên trên bảng Tuyên ngôn
06:09
his own hand was numb and shaking
128
351000
2000
tay của ông trở nên đơ cứng và run rẩy
06:11
because he had shaken a thousand hands that morning at a New Year's reception.
129
353000
3000
vì nó đã bắt cả ngày bàn tay vào sáng đó.
06:14
So he put the pen down.
130
356000
2000
Thế là ông đặt viết xuống.
06:16
He said, "If ever my soul were in an act, it is in this act.
131
358000
3000
Ông bảo, "Nếu linh hồn tôi
có thật, thì nó ở trong đạo luật này.
có thật, thì nó ở trong đạo luật này.
06:19
But if I sign with a shaking hand,
132
361000
2000
Nhưng nếu tôi ký với một bàn tay run rẩy,
06:21
posterity will say, 'He hesitated.'"
133
363000
2000
hậu thế sẽ nói rằng, 'Ông ấy đã do dự.'
06:23
So he waited until he could take up the pen
134
365000
2000
Nên ông đã đợi cho đến lúc có thể cầm
06:25
and sign with a bold and clear hand.
135
367000
2000
cây viết và ký với nét chữ đậm và rõ ràng.
06:28
But even in his wildest dreams,
136
370000
2000
Nhưng đến giấc mơ hoang đường nhất,
06:30
Lincoln could never have imagined
137
372000
1000
Ông không ngờ
06:31
how far his reputation would reach.
138
373000
2000
danh tiếng của ông đã vươn xa đến mức nào.
06:33
I was so thrilled to find an interview with the great Russian writer,
139
375000
4000
Tôi đã rất hồi hộp khi tìm được một cuộc
phỏng vấn với nhà văn vĩ đại người Nga,
phỏng vấn với nhà văn vĩ đại người Nga,
06:37
Leo Tolstoy, in a New York newspaper in the early 1900s.
140
379000
4000
Leo Tolstoy, trong tuần báo New York
đầu những năm 1900s.
đầu những năm 1900s.
06:41
And in it, Tolstoy told of a trip that he'd recently made
141
383000
3000
Và trong đó, Tolstoy kể về một
chuyến đi gần đây của ông
chuyến đi gần đây của ông
06:44
to a very remote area of the Caucasus,
142
386000
2000
đến một khu vực hẻo lánh ở Caucasus,
06:46
where there were only wild barbarians,
143
388000
2000
nơi chỉ toàn những thiếu văn minh,
06:48
who had never left this part of Russia.
144
390000
2000
họ chưa bao giờ rời khỏi vùng này của Nga.
06:50
Knowing that Tolstoy was in their midst,
145
392000
2000
Biết được rằng Tolstoy ở sống giữa họ,
06:52
they asked him to tell stories of the great men of history.
146
394000
3000
họ đề nghị ông ấy kể cuộc đời của
những vĩ nhân trong lịch sử.
những vĩ nhân trong lịch sử.
06:55
So he said, "I told them about Napoleon
147
397000
2000
Nên ông bảo,"Tôi đã kể cho họ về Napoleon
06:57
and Alexander the Great and Frederick the Great
148
399000
2000
và Alexander Đại Đế và Frederick Đại Đế và
06:59
and Julius Caesar, and they loved it.
149
401000
1000
Caesar và họ mê lắm.
07:01
But before I finished, the chief of the barbarians stood up and said,
150
403000
3000
Nhưng ngay trước khi tôi kể xong,
người tù trưởng đứng dậy bảo,
người tù trưởng đứng dậy bảo,
07:04
'But wait, you haven't told us about the greatest ruler of them all.
151
406000
3000
'Nhưng khoan, ông chưa kể cho chúng
tôi về người vĩ đại nhất.
tôi về người vĩ đại nhất.
07:07
We want to hear about that man who spoke with a voice of thunder,
152
409000
3000
Chúng tôi muốn nghe về ông ta,
người với giọng vang như sấm,
người với giọng vang như sấm,
07:11
who laughed like the sunrise,
153
413000
1000
cười như bình minh,
07:13
who came from that place called America, which is so far from here,
154
415000
2000
người từ một nơi gọi là Châu Mỹ, xa xôi,
07:15
that if a young man should travel there,
155
417000
2000
rằng nếu một thanh niên có đạt chân đến,
07:17
he would be an old man when he arrived.
156
419000
2000
anh ta sẽ thành ông lão khi đến nơi.
07:19
Tell us of that man. Tell us of Abraham Lincoln.'"
157
421000
4000
Kể cho chúng tôi về ông ta.
Về Abraham Lincoln.'"
Về Abraham Lincoln.'"
07:23
He was stunned.
158
425000
1000
Ông ấy đã sửng sốt.
07:24
He told them everything he could about Lincoln.
159
426000
2000
Ông kể mọi điều mình có thể về Lincoln.
07:26
And then in the interview he said, "What made Lincoln so great?
160
428000
2000
Và ông bảo,"Điều gì làm Lincoln vĩ đại ?
07:28
Not as great a general as Napoleon,
161
430000
2000
Không như chiến lược gia tài ba Napoleon,
07:30
not as great a statesman as Frederick the Great."
162
432000
3000
không là chính khách Frederick Đại Đế."
07:33
But his greatness consisted, and historians would roundly agree,
163
435000
3000
Nhưng sự vĩ đại của ông ở
điểm mọi sử gia sẽ đồng ý,
điểm mọi sử gia sẽ đồng ý,
07:36
in the integrity of his character
164
438000
2000
ở sự trung trực trong tính cách của ông
07:38
and the moral fiber of his being.
165
440000
2000
và tính đức hạnh của con người ông.
07:40
So in the end that powerful ambition
166
442000
2000
Vậy nên sau hết cái hoài bão mạnh mẽ đó
07:42
that had carried Lincoln through his bleak childhood had been realized.
167
444000
3000
đã dẫn dắt Lincoln qua tuổi thơ u ám đã
trở thành hiện thực.
trở thành hiện thực.
07:45
That ambition that had allowed him to laboriously educate himself by himself,
168
447000
5000
Nó đã cho phép ông ấy cần cù tự học,
07:50
to go through that string of political failures
169
452000
2000
để vượt qua các chuỗi
thất bại về chính trị
thất bại về chính trị
07:52
and the darkest days of the war.
170
454000
2000
và những ngày đen tối của chiến tranh.
07:54
His story would be told.
171
456000
2000
Câu chuyện về ông ấy sẽ được kể mãi.
07:57
So as for that second sphere, not of work, but of love --
172
459000
3000
Về phạm vi thứ hai, không phải
công việc, mà là tình yêu --
công việc, mà là tình yêu --
08:00
encompassing family, friends and colleagues --
173
462000
3000
vây quanh bên gia đình,
bạn bè và đồng nghiệp --
bạn bè và đồng nghiệp --
08:03
it, too, takes work and commitment.
174
465000
2000
thực sự cần có sự nỗ lực và sự tận tâm.
08:06
The Lyndon Johnson that I saw in the last years of his life,
175
468000
2000
Lyndon Johnson, Người tôi biết lúc cuối
08:08
when I helped him on his memoirs,
176
470000
2000
đời, khi tôi giúp viết hồi ký về Người,
08:10
was a man who had spent so many years in the pursuit of
177
472000
3000
là một người đàn ông đã dành
rất nhiều năm theo đuổi
rất nhiều năm theo đuổi
08:13
work, power and individual success,
178
475000
2000
công việc, quyền lực và
thành công cá nhân,
thành công cá nhân,
08:15
that he had absolutely no psychic or emotional resources left
179
477000
4000
đến mức ông không còn chút thú
tiêu khiển tinh thần và cảm xúc
tiêu khiển tinh thần và cảm xúc
08:19
to get him through the days
180
481000
1000
để vượt qua mỗi ngày
08:20
once the presidency was gone.
181
482000
2000
khi nhiệm kỳ tổng thống kết thúc.
08:23
My relationship with him began on a rather curious level.
182
485000
3000
Mối quan hệ của tôi với ông ấy bắt đầu
ở mức độ khá khác thường.
ở mức độ khá khác thường.
08:26
I was selected as a White House Fellow when I was 24 years old.
183
488000
3000
Tôi được chọn như là nghiên cứu
sinh ở Nhà Trắng lúc 24 tuổi.
sinh ở Nhà Trắng lúc 24 tuổi.
08:29
We had a big dance at the White House.
184
491000
2000
Chúng tôi đã có một khiêu vũ ở Nhà Trắng.
08:31
President Johnson did dance with me that night.
185
493000
2000
Tổng thống Johnson đã nhảy với tôi đêm đó.
08:33
Not that peculiar --
186
495000
1000
Không lạ vậy đâu --
08:34
there were only three women out of the 16 White House Fellows.
187
496000
2000
3 trong 16 nữ thực tập sinh Nhà Trắng.
08:36
But he did whisper in my ear that he wanted me
188
498000
3000
Nhưng ông thực sự đã thì thầm
bên tai tôi rằng ông muốn tôi
bên tai tôi rằng ông muốn tôi
08:39
to work directly for him in the White House.
189
501000
2000
làm việc trực tiếp cho ông tại Nhà Trắng.
08:41
But it was not to be that simple.
190
503000
1000
Nhưng không chỉ thế.
08:42
For in the months leading up to my selection,
191
504000
2000
Vì suốt những tháng tới ngày bầu chọn,
08:44
like many young people, I'd been active
192
506000
2000
giống nhiều người, tôi đã rất tích cực
08:46
in the anti-Vietnam War movement,
193
508000
2000
trong việc chống chiến tranh Việt Nam,
08:48
and had written an article against Lyndon Johnson,
194
510000
3000
và đã viết một bài báo chống lại Johnson,
08:51
which unfortunately came out in The New Republic
195
513000
1000
trên tờ New Republic
08:52
two days after the dance in the White House.
196
514000
2000
hai ngày sau buổi dạ vũ ở Nhà Trắng.
08:54
(Laugher)
197
516000
2000
(Tiếng cười)
08:56
And the theme of the article was how to remove Lyndon Johnson from power.
198
518000
3000
Và chủ đề của nó là làm sao loại
bỏ Johnson khỏi chính quyền.
bỏ Johnson khỏi chính quyền.
08:59
(Laughter)
199
521000
1000
(Tiếng cười)
09:00
So I was certain he would kick me out of the program.
200
522000
3000
Thế là tôi khá chắc rằng ông ấy sẽ đá
tôi ra khỏi chương trình.
tôi ra khỏi chương trình.
09:03
But instead, surprisingly, he said,
201
525000
1000
Nhưng trái lại, bảo,
09:04
"Oh, bring her down here for a year,
202
526000
2000
"Oh, mang cô ta đến đây một năm, và nếu
09:06
and if I can't win her over, no one can."
203
528000
2000
tôi không lấy lòng cô ấy,thì chả có ai ."
09:09
So I did end up working for him in the White House.
204
531000
2000
Vậy là tôi làm việc tại Nhà Trắng.
09:11
Eventually accompanied him to his ranch to help him on those memoirs,
205
533000
2000
Rồi thường viết hồi ký
cho ông ở nông trại,
cho ông ở nông trại,
09:13
never fully understanding why he'd chosen me to spend so many hours with.
206
535000
4000
đến giờ tôi vẫn không hiểu sao ông lại
chọn tôi để dành hàng giờ bên cạnh.
chọn tôi để dành hàng giờ bên cạnh.
09:17
I like to believe it was because I was a good listener.
207
539000
2000
Tôi thì tin rằng do
tôi giỏi lắng nghe.
tôi giỏi lắng nghe.
09:20
He was a great storyteller.
208
542000
1000
Ông lại kể giỏi.
09:21
Fabulous, colorful, anecdotal stories.
209
543000
2000
Những chuyện giai thoại hay, đầy
màu sắc.
màu sắc.
09:23
There was a problem with these stories, however,
210
545000
2000
Tuy thế, có một vấn đề với chúng,
09:25
which I later discovered, which is that half of them weren't true.
211
547000
3000
sau này tôi mới biết là một nửa
những câu chuyện đó không đúng.
những câu chuyện đó không đúng.
09:28
But they were great, nonetheless.
212
550000
1000
Nhưng, chúng vẫn hay
09:29
(Laughter)
213
551000
1000
(Tiếng cười)
09:30
So I think that part of his attraction for me was that I loved listening to his tall tales.
214
552000
5000
Tôi bị ông ấy hấp dẫn là do tôi thích
nghe những câu chuyện của ông ấy.
nghe những câu chuyện của ông ấy.
09:35
But I also worried that part of it was that I was then a young woman.
215
557000
3000
Nhưng tôi cũng lo lắng về việc này,
vì tôi là một thiếu nữ.
vì tôi là một thiếu nữ.
09:38
And he had somewhat of a minor league womanizing reputation.
216
560000
3000
Và ông ấy cũng có không ít danh
tiếng trong việc ong bướm.
tiếng trong việc ong bướm.
09:41
So I constantly chatted to him about boyfriends,
217
563000
2000
Nên tôi hay nói về
những người bạn trai,
những người bạn trai,
09:43
even when I didn't have any at all.
218
565000
2000
mặc dù tôi chẳng có lấy một người.
09:45
Everything was working perfectly,
219
567000
1000
Mọi việc đều ổn,
09:46
until one day he said he wanted to discuss our relationship.
220
568000
2000
cho đến ngày nọ, ông bảo muốn bàn bạc.
09:48
Sounded very ominous when he took me nearby to the lake,
221
570000
3000
Nghe có vẻ đáng ngại khi ông và tôi đến
bờ hồ,
bờ hồ,
09:51
conveniently called Lake Lyndon Baines Johnson.
222
573000
3000
được gọi là hồ Lyndon Baines Johnson.
09:54
And there was wine and cheese and a red-checked tablecloth --
223
576000
2000
Có rượu, phô mai, khăn trải sọc carô đỏ --
09:56
all the romantic trappings.
224
578000
2000
toàn những cạm bẫy lãng mạn.
09:58
And he started out,
225
580000
1000
Và ông ấy bắt đầu,
09:59
"Doris, more than any other woman I have ever known ... "
226
581000
2000
"Doris, hơn mọi người tôi đã biết ... "
10:01
And my heart sank.
227
583000
2000
Và trái tim tôi trở nên chìm ngập.
10:03
And then he said,
228
585000
1000
Và rồi ông ấy nói,
10:04
"You remind me of my mother."
229
586000
2000
"Cô nhắc tôi nhớ đến mẹ của tôi."
10:06
(Laughter)
230
588000
1000
(Tiếng cười)
10:07
It was pretty embarrassing, given what was going on in my mind.
231
589000
5000
Thật sự khá bối rối, nhất là những
điều đã diễn ra trong đầu tôi.
điều đã diễn ra trong đầu tôi.
10:13
But I must say, the older I've gotten,
232
595000
2000
Nhưng tôi phải nói rằng, tôi càng lớn tuổi
10:15
the more I realize what an incredible privilege it was
233
597000
2000
tôi càng nhận ra đó
là một đặc ân tuyệt vời
là một đặc ân tuyệt vời
10:17
to have spent so many hours with this aging lion of a man.
234
599000
3000
khi được gần người đàn ông
tiếng tăm đang ở tuổi xế chiều này.
tiếng tăm đang ở tuổi xế chiều này.
10:20
A victor in a thousand contests,
235
602000
2000
Người thắng cả ngàn cuộc tranh luận,
10:22
three great civil rights laws, Medicare, aid to education.
236
604000
5000
ba bộ Luật Dân Sự to lớn, y tế,
và trợ cấp giáo dục.
và trợ cấp giáo dục.
10:27
And yet, roundly defeated in the end by the war in Vietnam.
237
609000
2000
Ấy thế, đã thua ở
cuộc chiến Việt Nam.
cuộc chiến Việt Nam.
10:30
And because he was so sad and so vulnerable,
238
612000
2000
Và vì ông đã quá thất vọng,
dễ tổn thương,
dễ tổn thương,
10:32
he opened up to me in ways he never would have
239
614000
2000
ông đã mở lòng ra
theo cách ông chưa từng
theo cách ông chưa từng
10:34
had I known him at the height of his power --
240
616000
2000
cứ như tôi biết ông
ở đỉnh cao quyền lực --
ở đỉnh cao quyền lực --
10:36
sharing his fears, his sorrows and his worries.
241
618000
3000
chia sẻ nỗi sợ,những phiền muộn
và lo lắng.
và lo lắng.
10:39
And I'd like to believe that the privilege fired within me
242
621000
3000
Và tôi muốn tin rằng cái
đặc ân cháy bỏng trong tôi
đặc ân cháy bỏng trong tôi
10:42
the drive to understand the inner person behind the public figure,
243
624000
3000
động lực để hiểu con người ẩn
sau hình tượng của công chúng,
sau hình tượng của công chúng,
10:45
that I've tried to bring to each of my books since then.
244
627000
4000
mà tôi cố gắng đem vào từng quyển
sách của mình từ đó.
sách của mình từ đó.
10:49
But it also brought home to me the lessons
245
631000
2000
Nhưng tôi cũng nhận ra được bài học
10:51
which Erik Erikson had tried to instill in all of us
246
633000
3000
cái mà Erik Erikson trải qua thấm
nhuần trong tất cả chúng ta
nhuần trong tất cả chúng ta
10:54
about the importance of finding balance in life.
247
636000
3000
về sự quan trọng của việc tìm thấy
sự cân bằng trong cuộc sống.
sự cân bằng trong cuộc sống.
10:57
For on the surface, Lyndon Johnson should have had
248
639000
2000
Vì bề ngoài, Lyndon Johnson có thể có
10:59
everything in the world to feel good about in those last years,
249
641000
4000
mọi thứ để hài lòng những năm cuối cùng,
11:03
in the sense that he had been elected to the presidency;
250
645000
2000
về mặt ông ấy đã được
bầu làm tổng thống;
bầu làm tổng thống;
11:05
he had all the money he needed to pursue
251
647000
2000
ông ấy có tất cả tiền bạc mà ông ấy cần
11:07
any leisure activity he wanted;
252
649000
2000
bất cứ hoạt động lúc rỗi nào mà ông muốn;
11:09
he owned a spacious ranch in the countryside, a penthouse in the city,
253
651000
3000
ông có một nông trại lớn,
một căn penhouse trong thành phố,
một căn penhouse trong thành phố,
11:12
sailboats, speedboats.
254
654000
2000
thuyền buồm, thuyền tốc độ.
11:14
He had servants to answer any whim,
255
656000
2000
Ông ấy có người để đáp ứng mọi nhu cầu,
11:16
and he had a family who loved him deeply.
256
658000
3000
và ông có một gia đình họ yêu ông sâu đậm.
11:20
And yet, years of concentration solely on work and individual success
257
662000
3000
Và còn nữa, nhiều năm tập trung vào
công việc, thành tựu cá nhân
công việc, thành tựu cá nhân
11:23
meant that in his retirement he could find no solace
258
665000
4000
đồng nghĩa với việc khi nghỉ hưu ông chẳng
tìm được một sự khuây khỏa nào
tìm được một sự khuây khỏa nào
11:27
in family, in recreation, in sports or in hobbies.
259
669000
4000
ở gia đình, giải lao, thể thao hay
trong những thú tiêu khiển.
trong những thú tiêu khiển.
11:31
It was almost as if the hole in his heart was so large
260
673000
3000
Cứ như thể chổ trống trong tim ông quá lớn
11:34
that even the love of a family, without work, could not fill it.
261
676000
3000
đến mức tình thân, không
kể công việc, không thể lắp đầy.
kể công việc, không thể lắp đầy.
11:37
As his spirits sagged, his body deteriorated
262
679000
3000
Khi tinh thần chùn đi, cơ thể ông sa sút
11:40
until, I believe, he slowly brought about his own death.
263
682000
3000
tới khi, tôi nghĩ, ông từ từ đem
cái chết lại cho mình.
cái chết lại cho mình.
11:44
In those last years, he said he was so sad
264
686000
2000
Vào những năm cuối, ông bảo rất buồn
11:46
watching the American people look toward a new president and forgetting him.
265
688000
4000
khi nhìn người Mỹ mong chờ một
vị tổng thống mới và lãng quên ông.
vị tổng thống mới và lãng quên ông.
11:50
He spoke with immense sadness in his voice,
266
692000
2000
Ông ấy nói với một giọng rất buồn,
11:52
saying maybe he should have spent more time with his children,
267
694000
2000
rằng lẽ ra nên dành thời gian bên con,
11:54
and their children in turn.
268
696000
2000
và lần lượt tới các cháu của chúng.
11:56
But it was too late.
269
698000
2000
Nhưng mọi việc đã quá muộn.
11:58
Despite all that power, all that wealth,
270
700000
2000
Mặc cho tất cả quyền lực, phú quý,
12:00
he was alone when he finally died --
271
702000
2000
ông ấy đã cô độc khi ông ấy qua đời --
12:02
his ultimate terror realized.
272
704000
2000
nỗi sợ nhất của ông ấy đã thành hiện thực.
12:05
So as for that third sphere of play,
273
707000
2000
Vậy, về phạm vi thứ ba là vui chơi,
12:07
which he never had learned to enjoy,
274
709000
2000
điều ông chưa bao giờ học cách tận hưởng,
12:09
I've learned over the years
275
711000
2000
Tôi đã học được sau nhiều năm
12:11
that even this sphere requires a commitment of time and energy --
276
713000
3000
rằng cả mặt này cũng cần
sự đóng góp về thời gian và sức lực --
sự đóng góp về thời gian và sức lực --
12:14
enough so that a hobby, a sport, a love of music,
277
716000
4000
đủ để sở thích, thể thao,tình yêu âm nhạc,
12:18
or art, or literature, or any form of recreation,
278
720000
3000
hoặc nghệ thuật, văn học,
bất kỳ loại giải trí nào,
bất kỳ loại giải trí nào,
12:21
can provide true pleasure, relaxation and replenishment.
279
723000
3000
có thể đem lại niềm vui,
thư giãn và sự bổ sung.
thư giãn và sự bổ sung.
12:25
So deep, for instance, was Abraham Lincoln's love of Shakespeare,
280
727000
3000
Ví dụ như tình yêu sâu đậm về
Shakespere của Abraham Lincoln,
Shakespere của Abraham Lincoln,
12:28
that he made time to spend more than a hundred nights in the theater,
281
730000
4000
ông ấy đã dành ra hơn
một trăm đêm ở rạp hát,
một trăm đêm ở rạp hát,
12:32
even during those dark days of the war.
282
734000
2000
ngay cả những ngày tăm tối
của chiến tranh.
của chiến tranh.
12:34
He said, when the lights went down and a Shakespeare play came on,
283
736000
3000
Ông ấy nói, khi đèn tắt và một vở kịch
của Shakespeare bắt đầu,
của Shakespeare bắt đầu,
12:37
for a few precious hours he could imagine himself
284
739000
3000
với vài tiếng đồng hồ quý giá
ổng có thể tưởng tượng ra
ổng có thể tưởng tượng ra
12:40
back in Prince Hal's time.
285
742000
2000
mình đang quay về thời Hoàng tử Hal.
12:43
But an even more important form of relaxation for him,
286
745000
2000
Nhưng một loại thư giãn quan trọng hơn,
12:45
that Lyndon Johnson never could enjoy,
287
747000
2000
mà Lyndon Johnson chưa từng tận hưởng,
12:47
was a love of -- somehow -- humor,
288
749000
4000
đó là tình yêu cho sự hài hước,
12:51
and feeling out what hilarious parts of life can produce
289
753000
3000
và cảm nhận các khía cạnh hài hước
mà cuộc sống đem lại
mà cuộc sống đem lại
12:54
as a sidelight to the sadness.
290
756000
2000
như là ánh đèn cánh gà cho những nỗi buồn.
12:56
He once said that he laughed so he did not cry,
291
758000
3000
Ông từng nói ông cười để không khóc,
13:00
that a good story, for him, was better than a drop of whiskey.
292
762000
3000
rằng với ông một câu chuyện hay,
còn hơn một ngụm rượu whiskey.
còn hơn một ngụm rượu whiskey.
13:04
His storytelling powers had first been recognized
293
766000
2000
Năng lực kể chuyện của ông
được công nhận
được công nhận
13:06
when he was on the circuit in Illinois.
294
768000
1000
khi tuần du Illinois.
13:07
The lawyers and the judges would travel
295
769000
2000
Những luật sư và thẩm phán muốn du lịch
13:09
from one county courthouse to the other,
296
771000
2000
từ vùng toàn án ở hạt này sang hạt khác,
13:11
and when anyone was knowing Lincoln was in town,
297
773000
3000
và khi ai biết Lincoln đang trong trấn,
13:14
they would come from miles around to listen to him tell stories.
298
776000
2000
họ vượt hàng dặm quanh đó để
nghe ông kể.
nghe ông kể.
13:16
He would stand with his back against a fire
299
778000
2000
Ông ấy sẽ tựa lưng với đống lửa
13:18
and entertain the crowd for hours with his winding tales.
300
780000
4000
và tiêu khiển cho đám đông hàng giờ với
những câu chuyện lôi cuốn của ông ấy.
những câu chuyện lôi cuốn của ông ấy.
13:22
And all these stories became part of his memory bank,
301
784000
2000
Và các chuyện này trở thành
một phần ký ức,
một phần ký ức,
13:24
so he could call on them whenever he needed to.
302
786000
3000
để ông có thể gợi lại về chúng khi cần.
13:27
And they're not quite what you might expect from our marble monument.
303
789000
2000
Và chúng chẳng hề như các đài tượng niệm.
13:29
One of his favorite stories, for example,
304
791000
2000
Ví dụ, một trong các câu chuyện ông thích,
13:31
had to do with the Revolutionary War hero, Ethan Allen.
305
793000
3000
về người anh hùng, Ethan Allen.
13:34
And as Lincoln told the story,
306
796000
2000
Và Lincoln đã kể câu chuyện như thế này,
13:36
Mr. Allen went to Britain after the war.
307
798000
2000
Allen đã đến Anh sau cuộc chiến tranh.
13:38
And the British people were still upset
308
800000
2000
Và người Anh vẫn còn khó chịu vì
13:40
about losing the Revolution,
309
802000
1000
thua cuộc Cách Mạng,
13:41
so they decided to embarrass him a little bit
310
803000
2000
vì vậy họ quyết định sẽ làm anh ta bẽ mặt
13:43
by putting a huge picture of General Washington
311
805000
3000
bằng việc đặt một bức hình lớn
của tướng Washington
của tướng Washington
13:46
in the only outhouse, where he'd have to encounter it.
312
808000
2000
ở nhà xí, nơi mà
anh ấy phải bắt gặp.
anh ấy phải bắt gặp.
13:48
They figured he'd be upset about the indignity
313
810000
2000
Họ nghĩ rằng anh sẽ
bực mình vì sự sỉ nhục
bực mình vì sự sỉ nhục
13:50
of George Washington being in an outhouse.
314
812000
2000
George Washington bị đặc ở nhà xí.
13:52
But he came out of the outhouse not upset at all.
315
814000
2000
Anh bước ra mà
không bực chút nào cả.
không bực chút nào cả.
13:54
And so they said, "Well, did you see George Washington in there?"
316
816000
3000
Vì vậy họ hỏi, "Ồ, anh đã thấy
George Washington trong đó chưa?"
George Washington trong đó chưa?"
13:57
"Oh, yes," he said, "perfectly appropriate place for him."
317
819000
3000
"Ổ, vâng" anh ấy nói, "một nơi thật
phù hợp với ông ấy."
phù hợp với ông ấy."
14:00
"What do you mean?" they said.
318
822000
2000
"Ý anh là sao?" họ hỏi.
14:02
"Well," he said, "there's nothing to make an Englishman shit
319
824000
3000
"Chà," anh nói "không gì làm bọn Anh đi
14:05
faster than the sight of General George Washington."
320
827000
3000
ngoài nhanh hơn tướng G. Washington được."
14:08
(Laughter)
321
830000
2000
(Tiếng cười)
14:10
(Applause)
322
832000
1000
(Tiếng vỗ tay)
14:12
So you can imagine, if you are in the middle of a tense cabinet meeting --
323
834000
4000
Bạn cứ tưởng tượng, bạn đang ở một
cuộc họp nội các căng thẳng --
cuộc họp nội các căng thẳng --
14:16
and he had hundreds of these stories --
324
838000
2000
ông lại có hàng trăm chuyện như thế này --
14:18
you would have to relax.
325
840000
2000
bạn sẽ phải thư giãn thôi.
14:21
So between his nightly treks to the theater,
326
843000
2000
Vậy là việc đến rạp hát mỗi đêm,
14:23
his story telling, and his extraordinary sense of humor
327
845000
4000
cách ông kể, cùng khiếu hài phi thường
14:27
and his love of quoting Shakespeare and poetry,
328
849000
2000
và đam mê trích dẫn Shakespeare, bài thơ,
14:29
he found that form of play which carried him through his days.
329
851000
3000
ông tìm được loại giải trí
mang ông qua ngày tháng.
mang ông qua ngày tháng.
14:33
In my own life, I shall always be grateful
330
855000
3000
Trong cuộc đời của tôi, tôi luôn biết ơn
14:36
for having found a form of play in my irrational love of baseball.
331
858000
3000
vì đã mê mệt bóng rỗ như là
hình thức giải trí.
hình thức giải trí.
14:39
Which allows me, from the beginning of spring training
332
861000
3000
Nó cho phép tôi, từ mùa xuân
14:42
to the end of the fall,
333
864000
1000
đến cuối mùa thu,
14:43
to have something to occupy my mind and heart
334
865000
2000
có điều gì đó ngự trị trong mình
14:45
other than my work.
335
867000
2000
thay vì công việc của tôi.
14:47
It all began when I was only six years old,
336
869000
2000
Tất cả bắt đầu khi tôi sáu tuổi,
14:49
and my father taught me that mysterious art of keeping score
337
871000
2000
và ba tôi dạy về mẹo trong việc ghi điểm
14:51
while listening to baseball games --
338
873000
2000
khi lắng nghe trận đấu bóng chuyền --
14:53
so that when he went to work in New York during the day,
339
875000
3000
để ông có thể đi làm ở New York cả ngày,
14:56
I could record for him the history of that afternoon's
340
878000
2000
Còn tôi ghi lại các sự kiện hôm
đó cho ông
đó cho ông
14:58
Brooklyn Dodgers game.
341
880000
2000
chiều hôm đó của Brooklyn Dodgers.
15:00
Now, when you're only six years old,
342
882000
1000
Lúc bạn chỉ sáu tuổi,
15:01
and your father comes home every single night
343
883000
1000
ba bạn về nhà mỗi tối
15:02
and listens to you -- as I now realize that I, in excruciating detail,
344
884000
4000
và lắng nghe bạn -- giờ tôi mới nhận ra,
một cách chi tiết,
một cách chi tiết,
15:06
recounted every single play of every inning
345
888000
1000
việc đếm lượt mỗi đội
15:07
of the game that had just taken place that afternoon.
346
889000
3000
trong trận đấu vào buổi chiểu hôm đó.
15:10
But he made me feel I was telling him a fabulous story.
347
892000
3000
Nhưng ông luôn làm tôi cảm
thấy rằng tôi đang kể xuất xắc.
thấy rằng tôi đang kể xuất xắc.
15:13
It makes you think there's something magic about history
348
895000
2000
Điều đó làm bạn nghĩ
lịch sử thật kỳ diệu
lịch sử thật kỳ diệu
15:15
to keep your father's attention.
349
897000
2000
khi luôn khiến ba mình phải chú ý.
15:17
In fact, I'm convinced I learned the narrative art
350
899000
2000
Tôi cũng bị thuyết phục về khả năng đó
15:19
from those nightly sessions with my father.
351
901000
2000
từ những lần kể chuyện mỗi tối với ba tôi.
15:21
Because at first, I'd be so excited I would blurt out,
352
903000
2000
Vì ban đầu, tôi quá phấn khởi nên thốt ra,
15:23
"The Dodgers won!" or, "The Dodgers lost!"
353
905000
2000
"Đội Dodgers thắng!", "Đội Dodgers thua!"
15:25
Which took much of the drama of this two-hour telling away.
354
907000
3000
và điều này lấy đi gần hết kịch tính
suốt hai tiếng đồng hồ kể.
suốt hai tiếng đồng hồ kể.
15:28
(Laughter)
355
910000
1000
(Tiếng cười)
15:29
So I finally learned you had to tell a story
356
911000
2000
Nên tôi học được rằng bạn phải kể
15:31
from beginning to middle to end.
357
913000
1000
từ đầu đến cuối.
15:33
I must say, so fervent was my love
358
915000
2000
Phải nói rằng, tôi mê mệt
15:35
of the old Brooklyn Dodgers in those days
359
917000
2000
đội Brooklyn Dodgers xưa mãnh liệt đến nỗi
15:37
that I had to confess in my first confession
360
919000
2000
tôi phải đề cập khi lần đầu xưng tội
15:39
two sins that related to baseball.
361
921000
2000
hai tội lỗi liên quan đến bóng chày.
15:41
The first occurred because the Dodgers' catcher, Roy Campanella,
362
923000
3000
Tội đầu xảy ra vì người bắt bóng
của Dodger, Roy Campanella,
của Dodger, Roy Campanella,
15:44
came to my hometown of Rockville Centre, Long Island,
363
926000
2000
đến quê tôi Rockville Centre, Long Island,
15:46
just as I was in preparation for my first Holy Communion.
364
928000
3000
khi tôi đang chuẩn bị cho
Lễ Ban Thánh đầu tiên.
Lễ Ban Thánh đầu tiên.
15:49
And I was so excited --
365
931000
2000
Tôi đã rất phấn khởi --
15:51
first person I'd ever see outside of Ebbets Field.
366
933000
2000
vì tôi được thấy anh ngoài Ebbets Field.
15:53
But it so happened he was speaking in a Protestant Church.
367
935000
3000
Nhưng anh tình cờ anh ta có một
bài nói ở giáo hội Tin Lành.
bài nói ở giáo hội Tin Lành.
15:56
When you are brought up as a Catholic, you think
368
938000
1000
Khi theo Công Giáo
15:57
that if you ever set foot in a Protestant Church,
369
939000
2000
bạn nghĩ nếu bạn bước
vào nhà thờ Tin Lành,
vào nhà thờ Tin Lành,
15:59
you'll be struck dead at the threshold.
370
941000
2000
bạn sẽ bị đánh chết ngay tại ngưỡng cửa.
16:01
So I went to my father in tears, "What are we going to do?"
371
943000
2000
Nên tôi chạy đến ba khóc,
"Sao đây ba?"
"Sao đây ba?"
16:03
He said, "Don't worry. He's speaking in a parish hall.
372
945000
2000
Ông nói, "Đừng lo. Anh ta đến nói chuyện.
16:05
We're sitting in folding chairs. He's talking about sportsmanship.
373
947000
2000
Chúng ta đang ngồi. Anh ta chỉ nói chuyện.
16:07
It's not a sin."
374
949000
1000
Đó không là tội lỗi."
16:08
But as I left that night, I was certain that somehow
375
950000
3000
Nhưng khi rời khỏi tối hôm đó, tôi
chắc rằng bằng cách nào đó
chắc rằng bằng cách nào đó
16:11
I'd traded the life of my everlasting soul
376
953000
2000
tôi đã đánh đổi linh hồn vĩnh cửu của mình
16:13
for this one night with Roy Campanella.
377
955000
2000
cho một tối với Roy Campanella.
16:15
(Laughter)
378
957000
1000
(Tiếng cười)
16:16
And there were no indulgences around that I could buy.
379
958000
3000
Và không một ân xá nào
mà tôi có thể mua được.
mà tôi có thể mua được.
16:19
So I had this sin on my soul when I went to my first confession.
380
961000
3000
Nên đã mang tội lỗi này đến buổi
thú tội đầu tiên.
thú tội đầu tiên.
16:22
I told the priest right away.
381
964000
1000
Tôi kể liền với Cha.
16:23
He said, "No problem. It wasn't a religious service."
382
965000
2000
Ông nói, "Không sao đâu con."
16:25
But then, unfortunately, he said, "And what else, my child?"
383
967000
3000
Nhưng rồi, không may, ông lại hỏi,
"Và con gì nữa, con của ta?"
"Và con gì nữa, con của ta?"
16:28
And then came my second sin.
384
970000
2000
Và rồi đến tội lỗi thứ hai của tôi.
16:30
I tried to sandwich it in between talking too much in church,
385
972000
2000
Tôi cố lồng giữa việc nói nhiều ở nhà thờ,
16:32
wishing harm to others, being mean to my sisters.
386
974000
3000
đến ước hại người khác,
đối xử tệ với các chị em của tôi.
đối xử tệ với các chị em của tôi.
16:35
And he said, "To whom did you wish harm?"
387
977000
2000
Và ông ấy nói, "Con đã muốn hại ai?"
16:37
And I had to say that I wished that various New York Yankees players
388
979000
4000
Và tôi phải nói rằng tôi đã ước hàng loạt
cầu thủ đội Những người New York
cầu thủ đội Những người New York
16:41
would break arms, legs and ankles --
389
983000
2000
bị gãy tay, chân, mắt cá --
16:43
(Laughter)
390
985000
1000
(Tiếng cười)
16:44
-- so that the Brooklyn Dodgers could win their first World Series.
391
986000
3000
-- để cho đội Brooklyn Dodgers thắng
Mùa giải Thế giới đầu tiên.
Mùa giải Thế giới đầu tiên.
16:47
He said, "How often do you make these horrible wishes?"
392
989000
1000
" Con hay ước vậy ư?"
16:48
And I had to say, every night when I said my prayers.
393
990000
3000
Ông hỏi và tôi nhận, mỗi đêm con cầu
thế thưa cha.
thế thưa cha.
16:51
(Laughter)
394
993000
1000
(Tiếng cười)
16:52
So he said, "Look, I'll tell you something.
395
994000
1000
Ông đáp,"Này, ta bảo.
16:53
I love the Brooklyn Dodgers, as you do,
396
995000
2000
ta cũng yêu Brooklyn Dodgers, như con vậy,
16:55
but I promise you some day they will win fairly and squarely.
397
997000
3000
nhưng ta hứa họ sẽ thắng
một cách công bằng và xứng đáng.
một cách công bằng và xứng đáng.
16:58
You do not need to wish harm on others to make it happen."
398
1000000
2000
Con không cần ước để điều này xảy ra."
17:00
"Oh yes," I said.
399
1002000
1000
"Dạ vâng", tôi nói.
17:01
But luckily, my first confession -- to a baseball-loving priest!
400
1003000
3000
Thật may, lời thú tội đầu của tôi --
là với linh mục yêu bóng
là với linh mục yêu bóng
17:04
(Laughter)
401
1006000
1000
chày! (Tiếng cười)
17:05
Well, though my father died of a sudden heart attack
402
1007000
3000
Mặc dù cha tôi mất
do một cơn đột quỵ
do một cơn đột quỵ
17:08
when I was still in my 20s,
403
1010000
1000
vào thời lúc tôi 20,
17:09
before I had gotten married and had my three sons,
404
1011000
4000
trước khi tôi kết hôn
và có ba đứa con trai,
và có ba đứa con trai,
17:13
I have passed his memory -- as well as his love of baseball -- on to my boys.
405
1015000
4000
tôi đã kể về ông ấy --
cũng như về bóng chày cho các con tôi.
cũng như về bóng chày cho các con tôi.
17:17
Though when the Dodgers abandoned us to come to L.A.,
406
1019000
2000
Mặc dù Dodger bỏ chúng
tôi đến Los Angeles,
tôi đến Los Angeles,
17:19
I lost faith in baseball until I moved to Boston
407
1021000
4000
tôi đã mất niềm tin cho đến
khi tôi chuyển đến Boston
khi tôi chuyển đến Boston
17:23
and became an irrational Red Socks fan.
408
1025000
2000
và trở thành một fan cuồng của Red Socks.
17:26
And I must say, even now, when I sit with my sons
409
1028000
2000
Giờ đây khi ngồi bên các con của mình
17:28
with our season tickets,
410
1030000
2000
cùng với tấm vé của chúng tôi,
17:30
I can sometimes close my eyes against the sun
411
1032000
2000
tôi đôi lúc nhắm mắt nhìn lên mặt trời
17:32
and imagine myself, a young girl once more, in the presence of my father,
412
1034000
4000
tưởng tượng ra mình, một cô gái trẻ,
với ba tôi bên cạnh,
với ba tôi bên cạnh,
17:36
watching the players of my youth on the grassy fields below:
413
1038000
3000
đang xem các cầu thủ của tuổi xuân
tôi trên sân cỏ phía dưới:
tôi trên sân cỏ phía dưới:
17:39
Jackie Robinson, Roy Campanella, Pee Wee Reese, and Duke Snider.
414
1041000
4000
Jackie Robinson, Roy Campanella,
Pee Wee Reese, và Duke Snider.
Pee Wee Reese, và Duke Snider.
17:43
I must say there is magic in these moments.
415
1045000
2000
Thực sự có phép màu trong khoảnh khắc ấy.
17:45
When I open my eyes and I see my sons
416
1047000
2000
Rồi tôi mở mắt và thấy các con trai
17:47
in the place where my father once sat,
417
1049000
2000
của tôi tại nơi mà ba tôi từng ngồi,
17:50
I feel an invisible loyalty and love
418
1052000
2000
tôi cảm nhận một tình thương vô hình
17:52
linking my sons to the grandfather whose face they never had a chance to see,
419
1054000
4000
kết nối các con tôi với ông của chúng,
khuôn mặt mà chúng chưa có cơ hội thấy,
khuôn mặt mà chúng chưa có cơ hội thấy,
17:56
but whose heart and soul they have come to know
420
1058000
2000
nhưng trái tim, tâm hồn ông thì chúng cảm
17:58
through all the stories I have told.
421
1060000
3000
được thông qua những câu chuyện tôi đã kể.
18:01
Which is why, in the end, I shall always be grateful for this curious love of history,
422
1063000
3000
Đó là lý do, sau hết, tôi luôn biết ơn
tình yêu về kể chuyện,
tình yêu về kể chuyện,
18:04
allowing me to spend a lifetime looking back into the past.
423
1066000
4000
cho tôi cả cuộc đời nhìn lại quá khứ.
18:08
Allowing me to learn from these large figures
424
1070000
3000
Cho phép tôi học từ những vĩ nhân
18:11
about the struggle for meaning for life.
425
1073000
2000
về những đấu tranh
cho ý nghĩa cuộc sống.
cho ý nghĩa cuộc sống.
18:13
Allowing me to believe that the private people
426
1075000
2000
Cho phép tôi tin những người đã khuất
18:15
we have loved and lost in our families,
427
1077000
2000
mà chúng ta đã yêu và mất,
18:17
and the public figures we have respected in our history,
428
1079000
3000
và các nhân vật công chúng
mà ta tôn trọng sử sách,
mà ta tôn trọng sử sách,
18:20
just as Abraham Lincoln wanted to believe,
429
1082000
2000
như là Abraham Lincoln đã muốn tin,
18:22
really can live on, so long as we pledge
430
1084000
3000
tiếp tục sống, mãi cho đến khi
nào ta vẫn còn ước nguyện
nào ta vẫn còn ước nguyện
18:25
to tell and to retell the stories of their lives.
431
1087000
4000
kể đi và kể lại chuyện về cuộc đời của họ.
18:29
Thank you for letting me be that storyteller today.
432
1091000
2000
Cảm ơn đã cho tôi làm người kể hôm nay.
18:31
(Applause)
433
1093000
1000
(Tiếng vỗ tay)
18:32
Thank you.
434
1094000
3000
Cảm ơn.
ABOUT THE SPEAKER
Doris Kearns Goodwin - HistorianDoris Kearns Goodwin writes insightful books on the US Presidency (JFK, LBJ, FDR and Lincoln, so far), telling each president's personal story against the backdrop of history.
Why you should listen
Doris Kearns Goodwin is one of the great popularizers of presidential history. Her books on Lyndon Johnson, the Kennedys, and the wartime Roosevelts all became best-sellers, thanks to her ability to tell a truly human story around these larger-than-life men and women.
Her latest book, Team of Rivals, follows Abraham Lincoln, a brilliant young country lawyer, as he rises to the US Presidency and draws his former political opponents into his circle of advisors. (The book is the basis for Steven Spielberg's next film.)
Goodwin nurses a parallel fascination for baseball, the subject of her beloved memoir Wait Till Next Year. In 2007, she was a finalist candidate for the presidency of Red Sox Nation.
Doris Kearns Goodwin | Speaker | TED.com