ABOUT THE SPEAKER
Don Norman - Cognitive scientist and design critic
Don Norman studies how real people interact with design, exploring the gulf between what a designer intends and what a regular person actually wants. His work has resulted in some classic books, including "The Design of Everyday Things."

Why you should listen

Don Norman is an anthropologist of modern life, studying the way we humans interact with our designed world. Though he has a slight reputation as a grumpy critic, his work is generous and insightful -- he wants nothing less than to close the gap between products and their users. If you've ever fought with an automatic faucet in an airport bathroom, or wondered which button to press in the anonymous row on top of your printer, it's good to know that Norman is in your corner. He's the author of a raft of books on design and the way we humans interact with it, including the classic "Design of Everyday Things." His next book, says his website, will be about sociable design.

Norman began his career as an academic, working in psychology and then cognitive science at UCSD. In the mid-'90s, he joined Apple and ended up in their Advanced Technology Group, and later worked for HP, before returning to university life. He's now the co-director of an innovative combined MBA and MEM program (called MMM) at Northwestern University. He's also a cofounder of the usability consultancy Nielsen Norman Group.

More profile about the speaker
Don Norman | Speaker | TED.com
TED2003

Don Norman: 3 ways good design makes you happy

Don Norman 3 cách thiết kế làm bạn hạnh phúc

Filmed:
1,860,477 views

Trong bài nói chuyện vào năm 2003, nhà phê bình thiết kế Don Norman đã cung cấp một cái nhìn sâu sắc về cái đẹp, sự hóm hỉnh, niềm vui và cảm xúc trong những thiết kế khiến mọi người hạnh phúc. Ông gọi tên 3 tín hiệu cảm xúc mà mọi sản phẩm xuất sắc về mặt thiết kế phải bắt trúng để có thể thành công.
- Cognitive scientist and design critic
Don Norman studies how real people interact with design, exploring the gulf between what a designer intends and what a regular person actually wants. His work has resulted in some classic books, including "The Design of Everyday Things." Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
The newMới me is beautysắc đẹp, vẻ đẹp.
0
0
2000
Con người mới của tôi là vẻ đẹp.
00:14
(LaughterTiếng cười)
1
2000
1000
(Cười)
00:15
Yeah, people used to say, "Norman'sCủa Norman OK,
2
3000
5000
À...người ta thường nói, các bạ biết đấy, Norman cũng được đấy
00:20
but if you followedtheo sau what he said, everything would be usablecó thể sử dụng
3
8000
2000
nhưng nếu bạn nghe theo lời anh ta nói, mọi thứ sẽ trở nên hữu dụng
00:22
but it would be uglyxấu xí."
4
10000
2000
song rất xấu xí.
00:24
Well, I didn't have that in mindlí trí, so ...
5
12000
2000
Thật ra tôi cũng không để bụng đâu, cho nên...
00:29
This is neatkhéo léo.
6
17000
2000
Cái này rất khéo.
00:31
Thank you for settingcài đặt up my displaytrưng bày.
7
19000
2000
Cám ơn vì đã trưng bày đồ trang trí của tôi.
00:33
I mean, it's just wonderfulTuyệt vời.
8
21000
2000
Ý tôi là, nó rất tuyệt vời
00:35
And I haven'tđã không the slightestnhỏ nhất ideaý kiến of what it does or what it's good for,
9
23000
3000
Và tôi không biết nó dùng cho mục đích gì
00:38
but I want it.
10
26000
2000
nhưng tôi muốn có nó.
00:40
And that's my newMới life.
11
28000
2000
Và đó là cuộc sống mới của tôi
00:42
My newMới life is tryingcố gắng to understandhiểu không what beautysắc đẹp, vẻ đẹp is about,
12
30000
4000
Cuộc sống mới của tôi là cố gắng hiểu xem vẻ đẹp là gì
00:46
and "prettyđẹp," and "emotionscảm xúc."
13
34000
2000
và sự xinh xắn, và những cảm xúc.
00:48
The newMới me is all about makingchế tạo things kindloại of neatkhéo léo and funvui vẻ.
14
36000
4000
Con người mới của tôi chỉ biết làm ra những thứ giản đơn và ngộ nghĩnh.
00:52
And so this is a PhilippePhilippe StarckStarck juicerMáy ép trái cây, producedsản xuất by AlessiAlessi.
15
40000
4000
Và đây là máy làm nước ép trái cây Phillip Starck, sản xuất bởi Alessi
00:56
It's just neatkhéo léo; it's funvui vẻ. It's so much funvui vẻ I have it in my housenhà ở --
16
44000
2000
Nó rất hay ho, tôi mua nó về nhà
00:58
but I have it in the entrywaylối vào, I don't use it to make juiceNước ép.
17
46000
3000
nhưng đặt trong lối vào nhà, tôi không dùng nó để làm nước ép trái cây
01:01
(LaughterTiếng cười)
18
49000
2000
(Tiếng cười)
01:03
In factthực tế, I boughtđã mua the gold-platedmạ vàng specialđặc biệt editionPhiên bản
19
51000
4000
Thực ra, tôi đã mua phiên bản đặc biệt được mạ vàng.
01:07
and it comesđến with a little sliptrượt of papergiấy
20
55000
2000
và nó đi với một miếng giấy nhỏ
01:09
that saysnói, "Don't use this juicerMáy ép trái cây to make juiceNước ép."
21
57000
3000
nói rằng, "Đừng dùng máy ép này để ép trái cây"
01:12
The acidaxit will ruinphá hoại the goldvàng platingxi mạ.
22
60000
3000
Acid sẽ phá hủy lớp mạ vàng
01:15
(LaughterTiếng cười)
23
63000
1000
(Tiếng cười)
01:16
So actuallythực ra, I tooklấy a cartonthùng carton of orangetrái cam juiceNước ép
24
64000
2000
Thế là thành ra tôi lấy một hộp nước cam
01:18
and I pouredđổ it in the glassly to take this picturehình ảnh.
25
66000
2000
đổ vào trong cốc để chụp bức ảnh này
01:20
(LaughterTiếng cười)
26
68000
3000
(Tiếng cười)
01:23
BeneathBên dưới it is a wonderfulTuyệt vời knifedao.
27
71000
2000
Nhưng, phía dưới nó là một con dao tuyệt vời
01:25
It's a GlobalToàn cầu cuttingcắt knifedao madethực hiện in JapanNhật bản.
28
73000
3000
nó là một con dao cắt Global sản xuất ở Nhật Bản
01:28
First of all, look at the shapehình dạng -- it's just wonderfulTuyệt vời to look at.
29
76000
2000
Đầu tiên, nhìn vào hình dạng của nó, thật tuyệt vời
01:30
SecondThứ hai of all, it's really beautifullyđẹp balancedcân bằng:
30
78000
3000
Thứ hai, nó rất cân bằng trên tay.
01:33
it holdsgiữ well, it feelscảm thấy well.
31
81000
2000
cầm nó rất tuyệt.
01:35
And thirdthứ ba of all, it's so sharpnhọn, it just cutsvết cắt.
32
83000
2000
Và thứ ba, nó rất sắc, cắt rất ngọt.
01:37
It's a delightHân hoan to use.
33
85000
2000
Thoải mái khi dùng
01:39
And so it's got everything, right?
34
87000
2000
Và như vậy, nó có mọi thứ, đúng không nào?
01:41
It's beautifulđẹp and it's functionalchức năng.
35
89000
2000
Nó đẹp và rất thiết thực
01:43
And I can tell you storiesnhững câu chuyện about it,
36
91000
2000
Và tôi có thể kể vài câu chuyện về nó
01:45
which makeslàm cho it reflectivephản xạ,
37
93000
2000
mà làm cho nó trở nên đáng suy nghĩ
01:47
and so you'llbạn sẽ see I have a theorylý thuyết of emotioncảm xúc.
38
95000
2000
và vì thế bạn sẽ thấy tôi có một lý thuyết về cảm xúc
01:49
And those are the threesố ba componentscác thành phần.
39
97000
2000
Và nó gồm ba thành phần
01:51
HiroshiHiroshi IshiiIshii and his groupnhóm at the MITMIT MediaPhương tiện truyền thông LabPhòng thí nghiệm
40
99000
3000
Hiroshi và nhóm của cậu ấy ở phòng thí nghiệm âm thành MIT
01:54
tooklấy a ping-pongBóng bàn tablebàn and placedđặt a projectormáy chiếu aboveở trên it,
41
102000
3000
lấy một cái bàn đánh bóng bàn và một cái projector ở trên nó
01:57
and on the ping-pongBóng bàn tablebàn they projecteddự kiến an imagehình ảnh of waterNước
42
105000
3000
và trên cái bàn đánh bóng bàn họ chiếu một hình ảnh của nước
02:00
with fish swimmingbơi lội in it.
43
108000
2000
và có cá đang bơi lội
02:02
And as you playchơi ping-pongBóng bàn, wheneverbất cứ khi nào the balltrái bóng hitslượt truy cập partphần of the tablebàn,
44
110000
3000
Và khi bạn đánh bóng bàn, mỗi khi quả bóng đập vào mặt bàn
02:05
the ripplesgợn sóng spreadLan tràn out and the fish runchạy away.
45
113000
2000
các gợn sóng lan truyền ra xa và cá thì bơi ra chỗ khác
02:07
But of coursekhóa học, then the balltrái bóng hitslượt truy cập the other sidebên,
46
115000
2000
Nhưng tất nhiên, sau đó quả bóng lại đập vào phía khác
02:09
the ripplesgợn sóng hitđánh the -- poornghèo nàn fish, they can't find any peacehòa bình and quietYên tĩnh.
47
117000
3000
các gợn sóng đánh vào những con cá tội nghiệp, chúng không tìn được nơi nào yên tĩnh và thanh bình cả
02:12
(LaughterTiếng cười)
48
120000
1000
(Cười)
02:13
Is that a good way to playchơi ping-pongBóng bàn?
49
121000
2000
Và, đó có phải là cách hay để chơi bóng bàn không?
02:15
No. But is it funvui vẻ?
50
123000
2000
Không, nhưng mà nó vui nhỉ?
02:17
Yeah! Yeah.
51
125000
3000
Phải, phải rồi
02:20
Or look at GoogleGoogle.
52
128000
2000
Thế- hoặc là nhìn vào Google.
02:22
If you typekiểu in, oh say, "emotioncảm xúc and designthiết kế,"
53
130000
5000
Nếu bạn gõ vào, oh "cảm xúc và thiết kế"
02:27
you get 10 pagestrang of resultscác kết quả.
54
135000
2000
bạn sẽ nhận được 10 trang kết quả
02:29
So GoogleGoogle just tooklấy theirhọ logoLogo and they spreadLan tràn it out.
55
137000
3000
Vì Google chỉ lấy biểu tượng của họ và trải dài nó ra
02:32
InsteadThay vào đó of sayingnói, "You got 73,000 resultscác kết quả.
56
140000
2000
Thay vì nói rằng "Bạn có 73 nghìn kết quả"
02:34
This is one throughxuyên qua 20. NextTiếp theo,"
57
142000
2000
Cái này có 20. Tiếp,
02:36
they just give you as manynhiều o'so's as there are pagestrang.
58
144000
3000
họ cho bạn rất nhiều chữ O như những trang kết quả.
02:39
It's really simpleđơn giản and subtletế nhị.
59
147000
2000
nó thực sự rất đơn giản và khéo léo
02:41
I betcá cược a lot of you have seenđã xem it and never noticednhận thấy it.
60
149000
3000
tôi dám cá rằng các bạn đã nhìn thấy nhưng chưa bao giờ chú ý đến nó.
02:44
That's the subconscioustiềm thức mindlí trí
61
152000
2000
Đó là vì tiềm thức
02:46
that sortsắp xếp of noticesthông báo it -- it probablycó lẽ is kindloại of pleasantdễ chịu
62
154000
2000
đã phần nào chú ý đến nó, bạn thấy khá thú vị
02:48
and you didn't know why.
63
156000
2000
nhưng cũng chẳng hiểu tại sao.
02:50
And it's just clevertài giỏi.
64
158000
2000
Rất thông minh.
02:52
And of coursekhóa học, what's especiallyđặc biệt good is,
65
160000
2000
Và tất nhiên, điều đặc biệt thú vị là,
02:54
if you typekiểu "designthiết kế and emotioncảm xúc,"
66
162000
2000
nếu bạn gõ "thiết kế và cảm xúc"
02:56
the first responsephản ứng out of those 10 pagestrang is my websitetrang mạng.
67
164000
4000
cái đầu tiên cho bạn trong 10 trang kết quả là website của tôi
03:00
(LaughterTiếng cười)
68
168000
2000
(Cười)
03:02
Now, the weirdkỳ dị thing is GoogleGoogle liesdối trá,
69
170000
3000
Giờ đây, thứ kỳ lạ là sự dối trá của Google
03:05
because if I typekiểu "designthiết kế and emotioncảm xúc,"
70
173000
2000
bởi nếu tôi đánh máy "thiết kế và cảm xúc"
03:07
it saysnói, "You don't need the 'and' và.' We do it anywaydù sao."
71
175000
3000
nó nói, "Bạn không cần gõ chữ "và". Chúng tôi vẫn tìm kiếm như bình thường."
03:10
So, OK.
72
178000
2000
Được thôi.
03:12
So I typekiểu "designthiết kế emotioncảm xúc"
73
180000
2000
Thế là tôi gõ "thiết kế cảm xúc"
03:14
and my websitetrang mạng wasn'tkhông phải là first again.
74
182000
2000
và trang web của tôi không còn ở đầu tiên nữa.
03:16
It was thirdthứ ba.
75
184000
2000
Nó ở thứ ba.
03:18
Oh well, differentkhác nhau storycâu chuyện.
76
186000
2000
Ôi...một câu chuyện khác
03:22
There was this wonderfulTuyệt vời reviewôn tập in The NewMới YorkYork TimesThời gian
77
190000
3000
Có một bài đánh giá tuyệt vời trên Thời báo New York
03:25
about the MINIMINI CooperCooper automobileôtô.
78
193000
2000
về hãng xe ô tô MINI
03:27
It said, "You know, this is a carxe hơi that has lots of faultslỗi lầm.
79
195000
4000
Trong đó viết "Đây là một cái ô tô mà có rất nhiều sai sót.
03:31
BuyMua it anywaydù sao.
80
199000
2000
Song bằng mọi giá hãy mua nó.
03:33
It's so much funvui vẻ to drivelái xe."
81
201000
2000
Lái chiếc xe này rất tuyệt vời."
03:35
And if you look at the insidephía trong of the carxe hơi --
82
203000
3000
Và nếu bạn nhìn vào trong xe --
03:38
I mean, I lovedyêu it, I wanted to see it, I rentedthuê it,
83
206000
2000
Ý tôi là, tôi muốn xem thử nên đã thuê một chiếc,
03:40
this is me takinglấy a picturehình ảnh while my sonCon trai is drivingđiều khiển --
84
208000
3000
đây là bức ảnh tôi chụp khi con trai tôi đang lái
03:43
and the insidephía trong of the carxe hơi, the wholetoàn thể designthiết kế is funvui vẻ.
85
211000
3000
và trong xe, tất cả thiết kế đều rất tuyệt.
03:46
It's roundtròn, it's neatkhéo léo.
86
214000
2000
Nó hình tròn, nó đơn giản
03:48
The controlskiểm soát work wonderfullytuyệt vời.
87
216000
2000
Bộ điều khiển làm việc tuyệt vời.
03:50
So that's my newMới life; it's all about funvui vẻ.
88
218000
3000
Đó là cuộc sống mới của tôi, rất vui vẻ.
03:53
I really have the feelingcảm giác that pleasantdễ chịu things work better,
89
221000
3000
Tôi thực sự có cảm giác rằng những thứ dễ chịu thì vận hành tốt hơn
03:56
and that never madethực hiện any sensegiác quan to me
90
224000
3000
và tôi thực sự chưa bao giờ hiểu rõ
03:59
untilcho đến I finallycuối cùng figuredhình dung out -- look ...
91
227000
2000
cho đến khi cuối cùng tôi ngộ ra, nhìn này...
04:03
I'm going to put a planktấm ván on the groundđất.
92
231000
2000
Tôi sẽ để một tấm ván trên nền nhà
04:05
So, imaginetưởng tượng I have a planktấm ván about two feetđôi chân widerộng and 30 feetđôi chân long
93
233000
3000
Tưởng tượng là tôi có một tấm ván rộng khoảng 2 feet và dài 30 feet
04:08
and I'm going to walkđi bộ on it, and you see I can walkđi bộ on it withoutkhông có looking,
94
236000
3000
và tôi sẽ đi trên nó, và bạn thấy tôi có thể đi trên nó mà không cần nhìn gì,
04:11
I can go back and forthra and I can jumpnhảy up and down.
95
239000
2000
Tôi có thể đi lui hoặc đi tới và tôi có thể nhảy lên và xuống.
04:13
No problemvấn đề.
96
241000
2000
Không vấn đề gì cả.
04:15
Now I'm going to put the planktấm ván 300 feetđôi chân in the airkhông khí --
97
243000
4000
Bây giờ tôi sẽ cho một tấm ván 300 feet trong không khí
04:19
and I'm not going to go nearở gần it, thank you.
98
247000
3000
và tôi sẽ không đi gần nó, cám ơn.
04:25
IntenseCường độ cao fearnỗi sợ paralyzeslàm tê liệt you.
99
253000
2000
sợ đến cứng đờ lại
04:27
It actuallythực ra affectsảnh hưởng the way the brainóc workscông trinh.
100
255000
3000
Thực tế nó ảnh hưởng tới cách bộ não hoạt động.
04:30
So, PaulPaul SaffoSaffo, before his talk said that he didn't really have it down
101
258000
4000
Vậy đấy, Paul Saffo, trước khi thuyết trình nói rằng anh không thực sự viết nó ra
04:34
untilcho đến just a fewvài daysngày or hoursgiờ before the talk,
102
262000
2000
cho đến vài ngày hoặc vài tiếng trước buổi nói chuyện,
04:36
and that anxietylo âu was really helpfulHữu ích in causinggây ra him to focustiêu điểm.
103
264000
4000
và sự lo lắng đó đã thực sự có tác dụng làm cho anh ấy tập trung
04:40
That's what fearnỗi sợ and anxietylo âu does;
104
268000
2000
Và đó là những gì mà sự lo lắng và sợ hại đã làm
04:42
it causesnguyên nhân you to be -- what's calledgọi là depth-firstđộ sâu đầu tiên processingChế biến --
105
270000
3000
Nó làm cho bạn -- cái gọi là quá trình ở độ sâu thứ nhất --
04:45
to focustiêu điểm, not be distractedbị phân tâm.
106
273000
3000
tập trung, không phân tán
04:48
And I couldn'tkhông thể forcelực lượng myselfriêng tôi acrossbăng qua that.
107
276000
3000
và tôi không thể làm cho mình vượt qua được nó
04:51
Now some people can -- circusxiếc workerscông nhân, steelThép workerscông nhân.
108
279000
3000
Giờ đây vài người có thể -- những người làm ở rạp xiếc, người làm trên các dàn giáo
04:54
But it really changesthay đổi the way you think.
109
282000
2000
Nhưng nó thực sự thay đổi cách bạn suy nghĩ.
04:56
And then, a psychologistnhà tâm lý học, AliceAlice IsenIsen,
110
284000
3000
Và rồi, một nhà tâm lý học, Alice Isen,
04:59
did this wonderfulTuyệt vời experimentthí nghiệm.
111
287000
2000
đã làm thí nghiệm tuyệt vời này.
05:01
She broughtđưa studentssinh viên in to solvegiải quyết problemscác vấn đề.
112
289000
2000
Cô gọi các sinh viên vào để giải quyết một vài vấn đề
05:03
So, she'dcô ấy bringmang đến people into the roomphòng,
113
291000
2000
Cô ấy đưa mọi người vào phòng,
05:05
and there'dmàu đỏ be a stringchuỗi hangingtreo down here
114
293000
2000
có một cái dây treo ở đây
05:07
and a stringchuỗi hangingtreo down here.
115
295000
2000
và một cái dây treo ở đây
05:09
It was an emptytrống roomphòng, exceptngoại trừ for a tablebàn with a bunch of crapcrap on it --
116
297000
3000
và căn phòng trống, trừ một cái bàn với một số thứ linh tinh trên đó--
05:12
some papersgiấy tờ and scissorscây kéo and stuffđồ đạc.
117
300000
2000
vài tờ báo và kéo và vài món đồ
05:14
And she'dcô ấy bringmang đến them in,
118
302000
2000
Cô ấy goi họ vào
05:16
and she'dcô ấy say,
119
304000
2000
và nói,
05:18
"This is an IQCHỈ SỐ IQ testthử nghiệm and it determinesquyết định how well you do in life.
120
306000
3000
"Đây là bài kiểm tra IQ và nó xác định bạn xoay xở trong cuộc sống tốt như thế nào"
05:21
Would you tiecà vạt those two stringsdây togethercùng với nhau?"
121
309000
3000
"Bạn có thể thắt hai cái dây này vào với nhau được không?"
05:24
So they'dhọ muốn take one stringchuỗi and they'dhọ muốn pullkéo it over here
122
312000
3000
Vậy là họ có một cái dây và ho kéo nó lên đây
05:27
and they couldn'tkhông thể reachchạm tới the other stringchuỗi.
123
315000
3000
và họ không thể chạm tới cái dây kia
05:30
Still can't reachchạm tới it.
124
318000
2000
Vẫn không thể chạm tới được
05:32
And, basicallyvề cơ bản, nonekhông ai of them could solvegiải quyết it.
125
320000
3000
Và, cơ bản không ai có thể giải quyết được vấn đề
05:35
You bringmang đến in a secondthứ hai groupnhóm of people,
126
323000
3000
Bạn mang một nhóm người thứ hai vào,
05:38
and you say, "Oh, before we startkhởi đầu,
127
326000
3000
và bạn nói, "Ah, trước khi ta bắt đầu"
05:41
I got this boxcái hộp of candyCục kẹo, and I don't eatăn candyCục kẹo.
128
329000
3000
Tôi có cái hộp kẹo này, và tôi không ăn kẹo.
05:44
Would you like the boxcái hộp of candyCục kẹo?"
129
332000
2000
"Các bạn có thích hộp kẹo không?"
05:46
And turnslượt out they likedđã thích it, and it madethực hiện them happyvui mừng --
130
334000
3000
Và tất cả đều thích, nó làm họ vui vẻ
05:49
not very happyvui mừng, but a little bitbit of happyvui mừng.
131
337000
2000
không phải rất vui, nhưng khá là vui
05:51
And guessphỏng đoán what -- they solvedđã được giải quyết the problemvấn đề.
132
339000
2000
Và đoán xem -- họ đã làm được
05:53
And it turnslượt out that when you're anxiouslo lắng
133
341000
3000
Và nó chỉ ra khi bạn lo lắng
05:56
you squirtmực neuralthần kinh transmittersmáy phát in the brainóc, which focusestập trung you
134
344000
3000
bạn sẽ tạo ra sự truyền dẫn các nơ ron thần kinh, mà nó sẽ làm cho bạn
05:59
makeslàm cho you depth-firstđộ sâu đầu tiên.
135
347000
2000
suy nghĩ tập trung vào chiều sâu.
06:01
And when you're happyvui mừng -- what we call positivetích cực valenceValence --
136
349000
3000
Và khi bạn vui vẻ, người ta gọi đó là hóa trị tích cực
06:04
you squirtmực dopaminedopamine into the prefrontalvùng trên trán lobesthùy,
137
352000
2000
bạn tạo xung vào trong bán cầu não trước
06:06
which makeslàm cho you a breadth-firstchiều rộng-đầu tiên problemvấn đề solverngười giải quyết:
138
354000
2000
làm cho bạn thành người giải quyết vấn đề theo bề rộng trước
06:08
you're more susceptiblenhạy cảm to interruptiongián đoạn; you do out-of-the-boxout-of-the-box thinkingSuy nghĩ.
139
356000
3000
bạn lanh lẹ hơn với các biến cố, bạn suy nghĩ sáng tạo
06:11
That's what brainstormingđộng não is about, right?
140
359000
3000
Đó chính là brainstorming, phải không nào?
06:14
With brainstormingđộng não we make you happyvui mừng, we playchơi gamesTrò chơi,
141
362000
3000
Khi brainstorming làm chúng ta vui vẻ, chúng ta chơi các trò chơi,
06:17
and we say, "No criticismsự chỉ trích,"
142
365000
2000
và ta nói, "Đừng chỉ trích,"
06:19
and you get all these weirdkỳ dị, neatkhéo léo ideasý tưởng.
143
367000
2000
và bạn có tất cả những ý tưởng đơn giản, kỳ quặc.
06:21
But in factthực tế, if that's how you always were you'dbạn muốn never get any work donelàm xong
144
369000
3000
Nhưng thực tế, nếu đó là cách bạn thường vậy, bạn sẽ không hoàn thành được việc gì cả.
06:24
because you'dbạn muốn be workingđang làm việc alongdọc theo and say, "Oh, I got a newMới way of doing it."
145
372000
3000
Bởi bạn đang làm việc và nói, " Ồ, tôi có một cách mới để làm nó."
06:27
So to get work donelàm xong, you've got to setbộ a deadlinehạn chót, right?
146
375000
4000
Để hoàn thành công việc, bạn đưa ra một thời hạn, phải không nào?
06:31
You've got be anxiouslo lắng.
147
379000
2000
Bạn phải lo âu sốt sắng.
06:33
The brainóc workscông trinh differentlykhác
148
381000
2000
Vậy là bộ não làm việc khác đi
06:35
if you're happyvui mừng. Things work better because you're more creativesáng tạo.
149
383000
3000
và nếu bạn vui vẻ, các thứ làm việc tốt hơn bởi bạn sáng tạo hơn
06:38
You get a little problemvấn đề, you say, "AhAh, I'll figurenhân vật it out."
150
386000
3000
bạn có vấn đề nhỏ, bạn nói, "Ầ, tôi sẽ giải quyết nó."
06:41
No biglớn dealthỏa thuận.
151
389000
2000
Không thành vấn đề.
06:43
There's something I call the visceralnội tạng levelcấp độ of processingChế biến, and there will be visceral-levelmức độ nội tạng designthiết kế.
152
391000
2000
Có một thứ tôi gọi là nhận thức ở mức độ bản năng.
06:45
BiologySinh học -- we have co-adaptedđồng chuyển thể throughxuyên qua biologysinh học to like brightsáng colorsmàu sắc.
153
393000
4000
Sinh học-- trong quá trình cùng thích nghi con người đều thích các màu sắc sống động
06:49
That's especiallyđặc biệt good that mammalsđộng vật có vú and primateslinh trưởng like fruitstrái cây
154
397000
4000
Điều đó đặc biệt tốt, động vật có vú và linh trưởng thích trái cây
06:53
and brightsáng plantscây, because you eatăn the fruittrái cây
155
401000
2000
và các thực vật còn tươi, bởi khi bạn ăn hoa quả
06:55
and you therebybằng cách ấy spreadLan tràn the seedgiống.
156
403000
2000
và bạn do đó phát tán hạt.
06:57
There's an amazingkinh ngạc amountsố lượng of stuffđồ đạc that's builtđược xây dựng into the brainóc.
157
405000
3000
Có một lượng đáng ngạc nhiện các thứ được lập trình sẵn trong bộ não.
07:00
We dislikekhông thích bitterđắng tastesmùi vị, we dislikekhông thích loudto tiếng soundsâm thanh,
158
408000
3000
Chúng ta không thích vị đắng, không thích âm thanh lớn
07:03
we dislikekhông thích hotnóng bức temperaturesnhiệt độ, coldlạnh temperaturesnhiệt độ.
159
411000
2000
chúng ta không thích nhiệt độ nóng, nhiệt độ lạnh.
07:05
We dislikekhông thích scoldingscolding voicestiếng nói. We dislikekhông thích frowningfrowning faceskhuôn mặt;
160
413000
4000
Chúng ta không thích tiếng cãi cọ, không thích những bộ mặt cau có.
07:09
we like symmetricalđối xứng faceskhuôn mặt, etcvv., etcvv.
161
417000
2000
Chúng ta thích những bộ mặt cân xứng, hài hòa, vân vân.
07:12
So that's the visceralnội tạng levelcấp độ.
162
420000
2000
Và đó là mức bản năng
07:14
In designthiết kế, you can expressbày tỏ visceralnội tạng in lots of wayscách,
163
422000
3000
và trong thiết kế bạn có thể thể hiện bản năng theo nhiều cách
07:17
like the choicelựa chọn of typekiểu fontsphông chữ and the redđỏ for hotnóng bức, excitingthú vị.
164
425000
5000
như là lựa chọn loại font chữ, và màu đó để cho kích thích, rực rỡ.
07:22
Or the 1963 JaguarBáo đốm Mỹ:
165
430000
2000
Hoặc Jaguar năm 1963.
07:24
It's actuallythực ra a crummydể thương carxe hơi, fallsngã apartxa nhau all the time,
166
432000
3000
Thực tế là một cái xe hơi nhếch nhác, đã rơi vỡ thành từng mảnh,
07:27
but the ownerschủ sở hữu love it.
167
435000
2000
nhưng người chủ thích nó.
07:29
And it's beautifulđẹp -- it's in the MuseumBảo tàng of ModernHiện đại ArtNghệ thuật.
168
437000
2000
Và nó vẫn đẹp-- nó ở trong viện bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại
07:31
A waterNước bottlechai:
169
439000
2000
Một chai nước
07:33
You buymua it because of the bottlechai, not because of the waterNước.
170
441000
3000
Bạn mua nó bởi nó là cái chai, chứ không phải vì nước.
07:36
And when people are finishedđã kết thúc, they don't throwném it away.
171
444000
3000
Và khi mọi người uống xong, họ không ném nó đi
07:39
They keep it for -- you know, it's like the old winerượu nho bottleschai, you keep it for decorationtrang trí
172
447000
3000
họ giữ nó để-- bạn biết đấy, nó giống một cái chai rượu cổ, bạn giữ nó để trang trí
07:42
or maybe filllấp đầy it with waterNước again, which proveschứng minh it's not the waterNước.
173
450000
3000
hoặc bạn lại đổ đầy nước lại, chứng tỏ rằng không phải vì nước.
07:45
It's all about the visceralnội tạng experiencekinh nghiệm.
174
453000
4000
Đó cũng chỉ là về những trải nghiệm bản năng
07:50
The middleở giữa levelcấp độ of processingChế biến is the behavioralhành vi levelcấp độ
175
458000
4000
Và ở mức độ trung, là mức độ ứng xử
07:54
and that's actuallythực ra where mostphần lớn of our stuffđồ đạc getsđược donelàm xong.
176
462000
2000
và đây mới thực chất là nơi mà đa số các thứ được thực hiện.
07:56
VisceralNội tạng is subconscioustiềm thức, you're unawarekhông biết of it.
177
464000
2000
Bản năng là thuộc tiềm thức, bạn không nhận ra được nó.
07:58
BehavioralHành vi is subconscioustiềm thức, you're unawarekhông biết of it.
178
466000
3000
Hành vi ứng xử là thuộc tiềm thức, bạn không nhận ra được nó.
08:01
AlmostGần everything we do is subconscioustiềm thức.
179
469000
2000
Hầu như tất cả các thứ ta làm là thuộc tiềm thức.
08:03
I'm walkingđi dạo around the stagesân khấu -- I'm not attendingtham dự to the controlđiều khiển of my legschân.
180
471000
4000
Tôi đi vòng quanh sân khấu, tôi không có ý định điều khiển chân mình
08:07
I'm doing a lot; mostphần lớn of my talk is subconscioustiềm thức;
181
475000
3000
Tôi làm rất nhiều, hầu hết bài nói chuyện của tôi là thuộc tiềm thức
08:10
it has been rehearsedluyện tập and thought about a lot.
182
478000
2000
nó đã được tập dượt và cân nhắc rất nhiều.
08:12
MostHầu hết of what we do is subconscioustiềm thức.
183
480000
2000
Hầu hết những gì ta làm là thuộc tiềm thức
08:14
AutomaticTự động behaviorhành vi -- skilledcó kỹ năng behaviorhành vi -- is subconscioustiềm thức,
184
482000
3000
Các hành vi tự động -- hành vi thuần thục là thuộc tiềm thức,
08:17
controlledkiểm soát by the behavioralhành vi sidebên.
185
485000
2000
điều khiển bởi phía bộ não quy định ứng xử.
08:19
And behavioralhành vi designthiết kế is all about feelingcảm giác in controlđiều khiển,
186
487000
4000
Và thiết kế theo hành vi hoàn toàn là để tạo cảm giác làm chủ,
08:23
which includesbao gồm usabilitykhả năng sử dụng, understandinghiểu biết --
187
491000
3000
bao gồm sự hữu ích, hiểu biết,
08:26
but alsocũng thế the feel and heftheft.
188
494000
2000
nhưng cũng bao gồm cảm giác và nâng lên.
08:28
That's why the GlobalToàn cầu knivesDao are so neatkhéo léo.
189
496000
2000
Đó là lý do tại sao nhưng con dao Global rất đơn giản
08:30
They're so nicelyđộc đáo balancedcân bằng, so sharpnhọn,
190
498000
2000
Chúng cân bằng và rất sắc,
08:32
that you really feel you're in controlđiều khiển of the cuttingcắt.
191
500000
2000
bạn thực sự cảm thấy bạn làm chủ việc cắt gọt.
08:34
Or, just drivingđiều khiển a high-performancehiệu suất cao sportscác môn thể thao carxe hơi
192
502000
4000
Hoặc chỉ là lái một cái xe thể thao đẹp
08:38
over a demandingyêu cầu curblề đường --
193
506000
2000
vươt qua một nhu cầu hãm lại,
08:40
again, feelingcảm giác that you are in completehoàn thành controlđiều khiển of the environmentmôi trường.
194
508000
3000
một lần nữa, cảm thấy rằng bạn đang hoàn toàn điều khiển môi trường.
08:43
Or the sensualgợi cảm feelingcảm giác.
195
511000
2000
Hay xúc giác.
08:45
This is a KohlerKohler showervòi hoa sen, a waterfallthác nước showervòi hoa sen,
196
513000
2000
Đây là một cái vòi tắm Kohler, một loại vòi tăm hoa sen
08:47
and actuallythực ra, all those knobstay nắm beneathở trên are alsocũng thế showerheadssen.
197
515000
3000
và thực tế, tất cả cái u ở dưới cũng là đầu của vòi hoa sen
08:50
It will squirtmực you all around
198
518000
2000
và nó phun nước quanh bạn
08:52
and you can stayở lại in that showervòi hoa sen for hoursgiờ --
199
520000
2000
Và bạn có thể đứng trong vòi hoa sen hàng tiếng đồng hồ
08:54
and not wastechất thải waterNước, by the way,
200
522000
2000
Và thế cũng không lãng phí nước,
08:56
because it recirculatesrecirculates the sametương tự dirtydơ bẩn waterNước.
201
524000
2000
nó tái tuần hoàn nước bẩn
08:58
(LaughterTiếng cười)
202
526000
3000
(Cười)
09:01
Or this -- this is a really neatkhéo léo teapotấm trà I foundtìm
203
529000
2000
Hoặc đây--đây là một cái ấm trà đơn giản tôi tìm thấy
09:03
at highcao teatrà at The FourBốn SeasonsMùa giải HotelKhách sạn in ChicagoChicago.
204
531000
4000
ở quán trà ngon ở khách sạn Bốn Mùa ở Chicago.
09:07
It's a RonnefeldtRonnefeldt tiltingnghiêng teapotấm trà.
205
535000
2000
Nó là một ấm trà tên là Ronnefeldt
09:09
That's kindloại of what the teapotấm trà looksnhìn like
206
537000
2000
Đó là loại mà trông giống cái ấm trà đó
09:11
but the way you use it is you layđặt nằm it on its back,
207
539000
3000
nhưng cách bạn sử dụng nó là bạn đặt nó trên lưng nó,
09:14
and you put teatrà in,
208
542000
2000
và bạn cho trà vào,
09:16
and then you filllấp đầy it with waterNước.
209
544000
2000
và sau đó bạn đổ đầy nước vào
09:18
The waterNước then seepsseeps over the teatrà.
210
546000
3000
bởi nước sẽ ngấm vào trà
09:21
And the teatrà is sittingngồi in this stuffđồ đạc to the right --
211
549000
3000
Và trà nằm trong cái này phía bên phải --
09:24
the teatrà is to the right of this linehàng.
212
552000
2000
trà thì ở phía phải của đường này.
09:26
There's a little ledgerìa insidephía trong, so the teatrà is sittingngồi there
213
554000
2000
có một cái lưới nhỏ trong đó, nên trà thì giữ ở đây
09:28
and the waterNước is fillingđổ đầy it up like that.
214
556000
2000
và nước được đổ đầy như thế
09:30
And when the teatrà is readysẳn sàng, or almosthầu hết readysẳn sàng, you tiltnghiêng it.
215
558000
3000
Và khi trà đã ngấm, bạn nghiêng nó
09:33
And that meanscó nghĩa the teatrà is partiallymột phần coveredbao phủ
216
561000
3000
Và thế là trà ngập một phần
09:36
while it completeshoàn thành the brewingsản xuất bia.
217
564000
2000
khi mà nó đang được hãm.
09:38
And when it's finishedđã kết thúc, you put it verticallytheo chiều dọc,
218
566000
2000
Và khi đã xong, bạn đặt nó thẳng đứng
09:40
and now the teatrà is -- you remembernhớ lại -- aboveở trên this linehàng
219
568000
2000
và bây giờ trà là -- bạn nhớ -- phía trên đường thẳng này
09:42
and the waterNước only comesđến to here --
220
570000
3000
và chỉ có nước đi ra đây
09:45
and so it keepsgiữ the teatrà out.
221
573000
2000
và nó giữ trà ở ngoài.
09:47
On tophàng đầu of that, it communicatesliên lạc,
222
575000
2000
Và trên hết, nó có khả năng giao tiếp,
09:49
which is what emotioncảm xúc does.
223
577000
2000
khả năng của cảm xúc.
09:51
EmotionCảm xúc is all about actingdiễn xuất; emotioncảm xúc is really about actingdiễn xuất.
224
579000
3000
Cảm xúc hướng tới hành động, thực sự hướng tới sự hành động
09:54
It's beingđang safean toàn in the worldthế giới.
225
582000
2000
Đó là cảm giác an toàn.
09:56
CognitionNhận thức is about understandinghiểu biết the worldthế giới, emotioncảm xúc is about interpretinggiải thích it --
226
584000
4000
Tri thức là sự hiểu biết về thế giới, cảm xúc thì biên dịch lại nó
10:00
sayingnói good, badxấu, safean toàn, dangerousnguy hiểm,
227
588000
2000
nói rằng tốt, xấu, an toàn, nguy hiểm,
10:02
and gettingnhận được us readysẳn sàng to acthành động, which is why the musclescơ bắp tensebẩn quá or relaxthư giãn.
228
590000
3000
và làm cho ta có phản ứng thích hợp, bằng việc các cơ bắp co lại hoặc duỗi ra
10:05
And that's why we can tell the emotioncảm xúc of somebodycó ai elsekhác --
229
593000
4000
Và đó là lý do vì sao chúng ta có thể biết cảm xúc của ai đó,
10:09
because theirhọ musclescơ bắp are actingdiễn xuất, subconsciouslytiềm thức,
230
597000
2000
bởi cơ bắp của họ hoạt động, một cách trực giác
10:11
exceptngoại trừ that we'vechúng tôi đã evolvedphát triển to make the facialda mặt musclescơ bắp really richgiàu có with emotioncảm xúc.
231
599000
6000
trừ việc ta đã tiến hóa để tạo ra các cơ mặt giàu biểu cảm.
10:17
Well, this has emotionscảm xúc if you like,
232
605000
2000
À, nó có cảm giác nếu bạn muốn thế
10:19
because it signalstín hiệu the waiterbồi bàn that, "Hey, I'm finishedđã kết thúc. See -- uprightđứng thẳng."
233
607000
4000
bởi nó tín hiệu cho người bồi bàn rằng, "Này, tôi xong rồi. nhìn đấy-- hết sạch."
10:23
And the waiterbồi bàn can come by and say, "Would you like more waterNước?"
234
611000
3000
Và người bồi bài có thể đến và nói. "Ông có muốn thêm một ít nước?"
10:26
It's kindloại of neatkhéo léo. What a wonderfulTuyệt vời designthiết kế.
235
614000
2000
Thật đơn giản. Đúng là một thiết kế tuyệt vời.
10:28
And the thirdthứ ba levelcấp độ is reflectivephản xạ,
236
616000
4000
Và mức độ thứ ba là phản ứng
10:32
which is, if you like the superegosuperego,
237
620000
4000
là, nếu bạn thích siêu ngã,
10:36
it's a little partphần of the brainóc that has no controlđiều khiển over what you do,
238
624000
3000
nó là một phần của bộ não mà không điều khiển những gì bạn làm,
10:39
no controlđiều khiển over the -- doesn't see the sensesgiác quan,
239
627000
4000
không có sự điều khiển nào -- không thấy cảm nhận nào cả,
10:43
doesn't controlđiều khiển the musclescơ bắp.
240
631000
2000
không điều khiển cơ bắp.
10:45
It looksnhìn over what's going on.
241
633000
2000
Nó chỉ nhìn xem cái gì đang diễn ra.
10:47
It's that little voicetiếng nói in your headcái đầu
242
635000
2000
Nó là một giọng nói nhỏ trong đầu bạn.
10:49
that's watchingxem and sayingnói, "That's good. That's badxấu."
243
637000
2000
nó nhìn và nói, "Cái đó tốt, cái đó xấu"
10:51
Or, "Why are you doing that? I don't understandhiểu không."
244
639000
2000
hoặc "Tại sao bạn làm cái này? Tôi không hiểu"
10:53
It's that little voicetiếng nói in your headcái đầu that's the seatghế of consciousnessý thức.
245
641000
2000
Đó là một giọng nói nhỏ trong đầu rằng đó là vị trí của ý thức
10:55
Here'sĐây là a great reflectivephản xạ productsản phẩm.
246
643000
3000
Đây là một sản phẩm phản ứng rất hay.
10:58
OwnersChủ sở hữu of the HummerHummer have said, "You know I've ownedsở hữu manynhiều carsxe hơi in my life --
247
646000
4000
Những người sở hữu xe Hummer từng nói, "Bạn biết tôi đã từng sở hữu rất nhiều xe trong cuộc đời"
11:02
all sortsloại of exotickỳ lạ carsxe hơi,
248
650000
2000
đều là loại xe hảo hạng
11:04
but never have I had a carxe hơi that attractedthu hút so much attentionchú ý."
249
652000
3000
nhưng chưa từng có một cái xe được chú ý thế này."
11:07
It's about attentionchú ý. It's about theirhọ imagehình ảnh,
250
655000
2000
Đó là về hình ảnh của họ
11:09
not about the carxe hơi.
251
657000
2000
chứ không phải về cái xe.
11:11
If you want a more positivetích cực modelmô hình --
252
659000
2000
Nhưng thậm chí nếu bạn muốn thêm một hình mẫu tích cực hơn
11:13
this is the GMGM carxe hơi.
253
661000
2000
đây là xe GM
11:15
And the reasonlý do you mightcó thể buymua it now is because you carequan tâm about the environmentmôi trường.
254
663000
2000
Và lý do bạn có thể mua nó là bởi bạn quan tâm đến môi trường
11:17
And you'llbạn sẽ buymua it to protectbảo vệ the environmentmôi trường,
255
665000
2000
Và bạn sẽ mua nó để bảo vệ môi trường
11:19
even thoughTuy nhiên the first fewvài carsxe hơi are going to be really expensiveđắt
256
667000
3000
mặc dù vài cái xe đầu tiên cũng rất đắt đỏ
11:22
and not perfectedhoàn thiện.
257
670000
2000
và không được hoàn hảo.
11:24
But that's reflectivephản xạ designthiết kế as well.
258
672000
2000
Nhưng đó cũng là thiết kế hướng về phản ứng.
11:26
Or an expensiveđắt watch, so you can impressgây ấn tượng people --
259
674000
2000
Hoặc một cái đồng hồ đắt tiền và bạn có thể gây ấn tượng với mọi người
11:28
"Oh geeGee, I didn't know you had that watch."
260
676000
3000
họ nói rằng "Ồ, tôi không biết là bạn có cái đồng hồ đó."
11:31
As opposedphản đối to this one,
261
679000
2000
Đối lập với cái này,
11:33
which is a purenguyên chất behavioralhành vi watch,
262
681000
2000
cái mà thực sự chỉ là một đồng hồ để xem giờ,
11:35
which probablycó lẽ keepsgiữ better time than the $13,000 watch I just showedcho thấy you.
263
683000
3000
có lẽ đếm thời gian tốt hơn là cái đồng hồ 13 nghìn USD tôi vừa cho các bạn xem.
11:38
But it's uglyxấu xí.
264
686000
2000
Nhưng nó xấu.
11:40
This is a cleartrong sáng DonDon NormanNorman watch.
265
688000
2000
Đây rõ ràng là cái đồng hồ Don Norman
11:42
And what's neatkhéo léo is sometimesđôi khi you pitpit one emotioncảm xúc againstchống lại the other,
266
690000
3000
Và điều thú vị là đôi khi bạn có 2 cảm xúc đối chọi nhau.
11:45
the visceralnội tạng fearnỗi sợ of fallingrơi xuống
267
693000
3000
nỗi sợ rơi tiềm thức
11:48
againstchống lại the reflectivephản xạ statetiểu bang sayingnói, "It's OK. It's OK. It's safean toàn. It's safean toàn."
268
696000
5000
bên cạnh bộ phận suy nghĩ bảo rằng "Sẽ ổn mà, sẽ ổn mà. Cái này an toàn, cái này an toàn."
11:53
If that amusementcông viên giải trí parkcông viên were rustybị gỉ and fallingrơi xuống apartxa nhau, you'dbạn muốn never go on the ridedap xe.
269
701000
4000
Nếu cái công viên giải trí đó cũ kĩ và sắp sập, bạn đã chẳng đến đó chơi.
11:57
So, it's pittingrỗ one againstchống lại the other.
270
705000
3000
Đó chính là hai cảm xúc đối chọi nhau.
12:00
The other neatkhéo léo thing ...
271
708000
3000
Cũng là một điều thú vị.
12:03
(LaughterTiếng cười)
272
711000
4000
(Cười)
12:07
So JakeJake CressCải xoong is this furnituređồ nội thất makernhà sản xuất,
273
715000
3000
Jake Cress là một người chế tạo đồ đạc
12:10
and he makeslàm cho this unbelievableKhông thể tin được setbộ of furnituređồ nội thất.
274
718000
3000
và anh ta tạo ra bộ đồ nội thất khó tin này.
12:13
And this is his chaircái ghế with clawClaw,
275
721000
2000
Và đây là cái ghế có cái vấu
12:15
and the poornghèo nàn little chaircái ghế has lostmất đi its balltrái bóng
276
723000
3000
và cái ghế nhỏ tội nghiệp đã mất quả bóng của nó
12:18
and it's tryingcố gắng to get it back before anybodybất kỳ ai noticesthông báo.
277
726000
3000
và nó cố để lấy lại trước khi ai đó chú ý đến
12:22
And what's so neatkhéo léo about it is how you acceptChấp nhận that storycâu chuyện.
278
730000
4000
Và thật đơn giản làm sao về cách bạn chấp nhận câu chuyên.
12:26
And that's what's nicetốt đẹp about emotioncảm xúc.
279
734000
3000
Và đó là những điều tuyệt vời về cảm giác.
12:29
So that's the newMới me.
280
737000
2000
Vì thế đó là con người mới của tôi.
12:31
I'm only sayingnói positivetích cực things from now on.
281
739000
2000
Từ giờ trở đi tôi sẽ chỉ nói những điều lạc quan.
12:33
(LaughterTiếng cười)
282
741000
1000
(Cười)
12:34
(ApplauseVỗ tay)
283
742000
3000
( Vỗ tay)
Translated by lan Phan
Reviewed by Lace Nguyen

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Don Norman - Cognitive scientist and design critic
Don Norman studies how real people interact with design, exploring the gulf between what a designer intends and what a regular person actually wants. His work has resulted in some classic books, including "The Design of Everyday Things."

Why you should listen

Don Norman is an anthropologist of modern life, studying the way we humans interact with our designed world. Though he has a slight reputation as a grumpy critic, his work is generous and insightful -- he wants nothing less than to close the gap between products and their users. If you've ever fought with an automatic faucet in an airport bathroom, or wondered which button to press in the anonymous row on top of your printer, it's good to know that Norman is in your corner. He's the author of a raft of books on design and the way we humans interact with it, including the classic "Design of Everyday Things." His next book, says his website, will be about sociable design.

Norman began his career as an academic, working in psychology and then cognitive science at UCSD. In the mid-'90s, he joined Apple and ended up in their Advanced Technology Group, and later worked for HP, before returning to university life. He's now the co-director of an innovative combined MBA and MEM program (called MMM) at Northwestern University. He's also a cofounder of the usability consultancy Nielsen Norman Group.

More profile about the speaker
Don Norman | Speaker | TED.com