TED2002
Nathaniel Kahn: Scenes from "My Architect"
Nathaniel Kahn: những câu chuyện từ "Kiến trúc sư của tôi"
Filmed:
Readability: 2.9
393,267 views
Nathaniel Kahn chia sẻ các đoạn phim từ bộ phim tài liệu của ông "Kiến trúc sư của tôi" nói về, kiến trúc sư huyền thoại Louis Kahn. Đó là một bộ phim có ý nghĩa dành cho những ai đang tìm hiểu mối quan hệ giữa nghệ thuật và tình yêu.
Nathaniel Kahn - Filmmaker
Nathaniel Kahn is an Oscar- and Emmy-nominated maker of documentary films. His journey to understand his distant father -- the legendary modern architect Louis Kahn -- became the film "My Architect." Full bio
Nathaniel Kahn is an Oscar- and Emmy-nominated maker of documentary films. His journey to understand his distant father -- the legendary modern architect Louis Kahn -- became the film "My Architect." Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
One thing I wanted to say about film making is -- about this film --
0
0
3000
Một điều tôi muốn nói về việc làm phim là
- về bộ phim này -
- về bộ phim này -
00:15
in thinking about some of the wonderful talks we've heard here,
1
3000
4000
lúc nghĩ về những bài diễn thuyết
tuyệt vời chúng ta đã được nghe tại đây,
tuyệt vời chúng ta đã được nghe tại đây,
00:19
Michael Moschen, and some of the talks about music,
2
7000
2000
Michael Moschen, và ~ bài nói về âm nhạc,
00:21
this idea that there is a narrative line,
3
9000
3000
tôi có ý tưởng về một lối kể tự sự,
00:24
and that music exists in time.
4
12000
3000
và có âm nhạc nổi lên đúng lúc.
00:27
A film also exists in time; it's an experience
5
15000
3000
Một bộ phim cũng được hiện lên đồng thời;
đó là một trải nghiệm
đó là một trải nghiệm
00:30
that you should go through emotionally.
6
18000
3000
mà bạn nên trải nghiệm bằng cả cảm xúc.
00:33
And in making this film I felt that so many of the documentaries I've seen
7
21000
2000
Và lúc làm phim tôi thấy
rất nhiều phim tài liệu mà tôi đã xem
rất nhiều phim tài liệu mà tôi đã xem
00:35
were all about learning something,
8
23000
3000
đều giúp chúng ta học hỏi
điều gì đó
điều gì đó
00:38
or knowledge, or driven by talking heads, and driven by ideas.
9
26000
4000
hoặc là kiến thức hay được dẫn dắt bởi
những đoạn hội thoại hoặc là các ý tưởng
những đoạn hội thoại hoặc là các ý tưởng
00:42
And I wanted this film to be driven by emotions,
10
30000
3000
Và tôi muốn bộ phim này
được dẫn dắt bởi những cảm xúc,
được dẫn dắt bởi những cảm xúc,
00:45
and really to follow my journey.
11
33000
2000
và thực sự theo dõi hành trình của tôi.
00:47
So instead of doing the talking head thing, instead it's composed of scenes,
12
35000
3000
Nên thay vì là 1 bài diễn thuyết,
đây sẽ là tập hợp những cảnh tượng
đây sẽ là tập hợp những cảnh tượng
00:50
and we meet people along the way.
13
38000
2000
và chúng ta gặp gỡ những con người dọc đường đi ấy.
00:52
We only meet them once.
14
40000
2000
Chúng ta chỉ gặp họ một lần duy nhất.
00:54
They don't come back several times, so it really chronicles a journey.
15
42000
3000
Họ không quay lại nhiều lần, vậy nên bộ phim thật sự ghi lại một cuộc hành trình.
00:57
It's something like life, that once you get in it
16
45000
3000
Giống như cuộc sống vậy, một khi bạn
đã đi qua
đã đi qua
01:00
you can't get out.
17
48000
2000
Bạn không thể quay lại.
01:02
There are two clips I want to show you,
18
50000
2000
Có hai đoạn clip tôi muốn cho các bạn xem,
01:04
the first one is a kind of hodgepodge,
19
52000
3000
Đầu tiên là một sự pha trộn,
01:07
its just three little moments, four little moments
20
55000
3000
Chỉ gồm 3 khoảnh khoắc, 4 khoảnh khắc
01:10
with three of the people who are here tonight.
21
58000
2000
của 3 người đang có mặt tối hôm nay.
01:12
It's not the way they occur in the film,
22
60000
2000
Đó không phải là cách họ xuất hiện trong phim,
01:14
because they are part of much larger scenes.
23
62000
2000
bởi vì họ là một phần của nhiều cảnh lớn hơn.
01:16
They play off each other in a wonderful way.
24
64000
3000
Họ phối hợp với nhau
theo một cách tuyệt vời.
theo một cách tuyệt vời.
01:19
And that ends with a little clip of my father, of Lou,
25
67000
2000
Và kết thúc bằng 1 đoạn phim nhỏ
về cha tôi, Lou,
về cha tôi, Lou,
01:21
talking about something that is very dear to him,
26
69000
2000
nói về một thứ gì đó rất quý đối với ông,
01:23
which is the accidents of life.
27
71000
2000
đó là sự ngẫu nhiên trong cuộc đời.
01:25
I think he felt that the greatest things in life were accidental,
28
73000
3000
Tôi nghĩ ông ấy cảm nhận được những điều tuyệt vời nhất trong đời đều đến 1 cách tình cờ
01:28
and perhaps not planned at all.
29
76000
3000
và có lẽ không có kế hoạch nào cả.
01:31
And those three clips will be followed by a scene of
30
79000
4000
Và theo sau 3 đoạn phim đó sẽ là một cảnh
01:35
perhaps what, to me, is really his greatest building
31
83000
2000
có lẽ, đối với tôi, là công trình kiến trúc vĩ đại nhất của ông ấy
01:37
which is a building in Dhaka, Bangladesh.
32
85000
2000
đó là tòa nhà ở Dhaka, Bangladesh.
01:39
He built the capital over there.
33
87000
3000
Ông ấy đã xây thủ phủ ở đó.
01:42
And I think you'll enjoy this building, it's never been seen --
34
90000
2000
Và tôi nghĩ bạn sẽ thích toà nhà này
Nó chưa từng được nhìn thấy bao giờ
Nó chưa từng được nhìn thấy bao giờ
01:44
it's been still photographed, but never photographed by a film crew.
35
92000
5000
Nó vẫn được chụp lại, nhưng chưa bao
giờ được chụp bởi một đoàn phim
giờ được chụp bởi một đoàn phim
01:49
We were the first film crew in there.
36
97000
3000
Chúng tôi là đoàn làm phim đầu tiên ở đó.
01:52
So you'll see images of this remarkable building.
37
100000
3000
Vì thế bạn sẽ nhìn thấy những hình ảnh của công trình đặc biệt này.
Một vài điều cần lưu ý khi bạn nhìn thấy nó,
01:55
A couple of things to keep in mind when you see it,
38
103000
2000
01:57
it was built entirely by hand,
39
105000
2000
nó được xây hoàn toàn bằng tay,
tôi nghĩ họ đã có một cái cần cẩu
vào năm ngoái.
vào năm ngoái.
01:59
I think they got a crane the last year.
40
107000
4000
02:03
It was built entirely by hand off bamboo scaffolding,
41
111000
3000
Nó được xây hoàn toàn bằng tay
qua giàn giáo tre
qua giàn giáo tre
02:06
people carrying these baskets of concrete on their heads,
42
114000
2000
người ta mang những chiếc giỏ
chứa bê tông này trên đầu
chứa bê tông này trên đầu
02:08
dumping them in the forms.
43
116000
2000
trút chúng xuống khuôn.
02:10
It is the capital of the country,
44
118000
2000
Nó là thủ đô đất nước
02:12
and it took 23 years to build,
45
120000
3000
và mất 23 năm để xây dựng
02:15
which is something they seem to be very proud of over there.
46
123000
3000
mà họ dường như rất tự hào về việc đó
02:18
It took as long as the Taj Mahal.
47
126000
2000
Nó cũng mất thời gian dài như Taj Mahal
02:20
Unfortunately it took so long that Lou never saw it finished.
48
128000
3000
Tiếc thay, nó kéo dài quá lâu nên Lou chưa bao giờ được thấy nó hoàn thành
02:23
He died in 1974.
49
131000
3000
Ông mất năm 1974.
02:26
The building was finished in 1983.
50
134000
3000
Công trình hoàn thành năm 1983.
02:29
So it continued on for many years
51
137000
2000
Vậy là nó được tiếp tục qua nhiều năm
02:31
after he died.
52
139000
3000
sau khi ông mất.
02:34
Think about that when you see that building,
53
142000
2000
Hãy nghĩ về điều đó khi bạn thấy công trình này,
02:36
that sometimes the things we strive for so hard in life we never get to see finished.
54
144000
4000
đôi khi có những thứ mà chúng ta phấn đấu hết mình trong cuộc sống nhưng lại chưa được chứng kiến chúng hoàn thành.
02:40
And that really struck me about my father,
55
148000
4000
và điều đó khiến tôi nghĩ về cha mình,
02:44
in the sense that he had such belief
56
152000
2000
ông cũng có thứ niềm tin như thế
02:46
that somehow, doing these things
57
154000
2000
và bằng cách nào đó, làm những việc này,
02:48
giving in the way that he gave, that something good would come out of it,
58
156000
3000
cống hiến theo cách mà ông đã cống hiến, rằng điều gì đó tốt đẹp sẽ xuất hiện
02:51
even in the middle of a war, there was a war with Pakistan at one point,
59
159000
2000
thậm chí ngay giữa một cuộc chiến, đã có thời điểm xảy ra chiến tranh với Pakistan,
02:53
and the construction stopped totally and he kept working,
60
161000
3000
và việc xây dựng ngưng lại hoàn toàn,
nhưng ông vẫn cứ tiếp tục,
nhưng ông vẫn cứ tiếp tục,
02:56
because he felt, "Well when the war is done
61
164000
2000
Vì ông cảm thấy: "Khi chiến tranh kết thúc
02:58
they'll need this building."
62
166000
3000
họ sẽ cần công trình này".
03:01
So, those are the two clips I'm going to show.
63
169000
2000
Vậy nên, đậy là 2 đoạn phim mà tôi sẽ cho các bạn xem.
03:03
Roll that tape.
64
171000
3000
Chạy đoạn băng nào.
03:06
(Applause)
65
174000
7000
( Vỗ tay )
03:14
Richard Saul Wurman: I remember hearing him talk at Penn.
66
182000
3000
Richard Saul Wurman: tôi nhớ đã nghe ông ấy nói chuyện ở Penn.
03:17
And I came home and I said to my father and mother,
67
185000
3000
Và tôi về nhà nói với bố mẹ,
03:20
"I just met this man: doesn't have much work,
68
188000
3000
" Con vừa gặp người đàn ông này:
không có nhiều việc,
không có nhiều việc,
03:23
and he's sort of ugly, funny voice,
69
191000
4000
và ông ấy khá là xấu xí
với giọng nói hài hước,
với giọng nói hài hước,
03:27
and he's a teacher at school.
70
195000
2000
và ông ấy là một giáo viên ở trường.
03:29
I know you've never heard of him, but just mark this day
71
197000
3000
Con biết bố mẹ chưa bao giờ nghe về ông ấy,
nhưng hãy nhớ ngày hôm nay
nhưng hãy nhớ ngày hôm nay
03:32
that someday you will hear of him,
72
200000
3000
rằng một ngày nào đó bố mẹ sẽ nghe về ông ấy,
03:35
because he's really an amazing man."
73
203000
3000
vì ông thật sự là một con người tuyệt vời."
03:38
Frank Gehry: I heard he had some kind of a fling with Ingrid Bergman. Is that true?
74
206000
6000
Frank Gehry: Tôi nghe nói ông ta nói nặng lời với Ingrid Bergman. Có phải không?
03:44
Nathaniel Kahn: If he did he was a very lucky man.
75
212000
2000
Nathaniel Kahn: Nếu có thì ông ta là một người đàn ông may mắn
03:46
(Laughter)
76
214000
2000
(Cười)
03:48
NK: Did you hear that, really?
77
216000
1000
NK: Bạn đã nghe điều đó, thật sao?
03:49
FG: Yeah, when he was in Rome.
78
217000
3000
FG: ừ, khi ông ta ở Rome
03:52
Moshe Safdie: He was a real nomad.
79
220000
3000
Moshe Safdie: Anh ta là một dân du cư thực sự.
03:55
And you know, when I knew him when I was in the office,
80
223000
2000
Anh biết không, khi tôi biết anh ta
tôi đang ở trong văn phòng,
tôi đang ở trong văn phòng,
03:57
he would come in from a trip, and he would be in the office
81
225000
2000
anh ta vừa đến từ một chuyến đi,
và anh ta sẽ ở văn phòng
và anh ta sẽ ở văn phòng
03:59
for two or three days intensely, and he would pack up and go.
82
227000
3000
khoảng 2 hay 3 ngày, và sẽ thu xếp hành lí lên đường.
04:02
You know he'd be in the office till three in the morning working with us
83
230000
4000
Anh ta ở văn phòng đến tận 3 giờ sáng
làm việc với chúng tôi
làm việc với chúng tôi
04:06
and there was this kind of sense of the nomad in him.
84
234000
2000
và có cảm giác của 1 người du mục trong anh ta.
04:08
I mean as tragic as his death was in a railway station,
85
236000
6000
Ý tôi thật là bi thảm khi cái chết của
anh ta lại ở trạm ga,
anh ta lại ở trạm ga,
04:14
it was so consistent with his life, you know?
86
242000
2000
nó thật phù hợp với cuộc sống của anh ta, phải không?
04:16
I mean I often think I'm going to die in a plane,
87
244000
2000
Ý tôi là tôi thường nghĩ mình sẽ chết trên một chiếc máy bay,
04:18
or I'm going to die in an airport,
88
246000
2000
hay tôi sẽ chết tại sân bay,
04:20
or die jogging without an identification on me.
89
248000
3000
hay chết khi đang chạy bộ mà không có giấy tờ xác nhận gì trên người.
04:23
I don't know why I sort of carry that
90
251000
2000
Tôi không biết tại sao mình lại nghĩ về điều đó
04:25
from that memory of the way he died.
91
253000
3000
từ khi biết về cách anh ta chết.
04:28
But he was a sort of a nomad at heart.
92
256000
5000
Nhưng anh ta là một dân dư cu đúng nghĩa.
04:33
Louis Kahn: How accidental our existences are really
93
261000
3000
Louis Kahn: sự tồn tại của chúng ta
thật tình cờ làm sao
thật tình cờ làm sao
04:36
and how full of influence by circumstance.
94
264000
4000
và đầy ảnh hưởng do hoàn cảnh.
05:56
Man: We are the morning workers who come, all the time, here
95
344000
5000
Man: Chúng ta là những người làm
việc ban ngày đến, mọi lúc, đến đây
việc ban ngày đến, mọi lúc, đến đây
06:01
and enjoy the walking, city's beauty and the atmosphere
96
349000
4000
và tận hưởng việc đi bộ, vẻ đẹp của thành
phố và bầu không khí
phố và bầu không khí
06:05
and this is the nicest place of Bangladesh.
97
353000
4000
và đây là nơi đẹp nhất ở Bangladesh.
06:09
We are proud of it.
98
357000
2000
Chúng ta tự hào về nó.
06:11
NK: You're proud of it?
99
359000
2000
NK: Bạn tự hào về nó ư?
06:13
Man: Yes, it is the national image of Bangladesh.
100
361000
3000
Man: Đúng vậy, nó là hình ảnh quốc
gia Bangladesh.
gia Bangladesh.
06:16
NK: Do you know anything about the architect?
101
364000
3000
NK: Bạn có biết gì về kiến trúc sư của
công trình này không?
công trình này không?
06:19
Man: Architect? I've heard about him; he's a top-ranking architect.
102
367000
7000
Man: Kiến trúc sư ư? Tôi đã nghe về
ông ấy; ông ấy là 1 nhà kiến trúc hàng đầu.
ông ấy; ông ấy là 1 nhà kiến trúc hàng đầu.
06:26
NK: Well actually I'm here because I'm the architect's son,
103
374000
3000
NK: Thật ra tôi ở đây bởi vì tôi là con
trai của ông,
trai của ông,
06:29
he was my father.
104
377000
2000
ông ấy là cha của tôi.
06:31
Man: Oh! Dad is Louis Farrakhan?
105
379000
2000
Man: Ồ! Cha anh là Louis Farrakhan?
06:33
NK: Yeah. No not Louis Farrakhan, Louis Kahn.
106
381000
3000
NK: Vâng. Không phải Louis
Farrakhan, là Louis Kahn.
Farrakhan, là Louis Kahn.
06:36
Man: Louis Kahn, yes!
107
384000
3000
Man: Louis Kahn, vâng!
06:39
(Laughter)
108
387000
2000
(Cười)
06:41
Man: Your father, is he alive?
109
389000
2000
Man: Bố của anh, ông ấy còn sống không?
06:43
NK: No, he's been dead for 25 years.
110
391000
3000
NK: Không, ông ấy mất được 25 năm rồi.
06:46
Man: Very pleased to welcome you back.
111
394000
3000
Man: Rất vui chào mừng anh trở lại.
06:49
NK: Thank you.
112
397000
1000
NK: Cảm ơn ông.
07:30
NK: He never saw it finished, Pop.
113
438000
2000
NK: Ông ấy chưa được chứng kiến nó hoàn thành, Pop.
07:32
No, he never saw this.
114
440000
3000
Không, ông ấy chưa bao giờ thấy được.
07:57
Shamsul Wares: It was almost impossible, building for a country like ours.
115
465000
4000
Shamsul Wares: Nó gần như là bất khả thi, để xây dựng với một đất nước như chúng tôi.
08:01
In 30, 50 years back, it was nothing, only paddy fields,
116
469000
4000
Vào 30, 50 năm trước, chỗ này chẳng
có gì cả, chỉ toàn những ruộng lúa,
có gì cả, chỉ toàn những ruộng lúa,
08:05
and since we invited him here,
117
473000
3000
và từ khi chúng tôi mời ông ấy tới đây,
08:08
he felt that he has got a responsibility.
118
476000
2000
ông ấy nhận thấy mình phải có trách nhiệm.
08:10
He wanted to be a Moses here, he gave us democracy.
119
478000
3000
Ông ấy muốn là một Moses - nhà tiên tri tại đây, ông ấy đưa chúng tôi đến với nền dân chủ.
08:13
He is not a political man,
120
481000
2000
Ông không phải là 1 nhà chính trị,
08:15
but in this guise he has given us
121
483000
2000
nhưng dưới chiêu bài này ông ấy
đã ban
đã ban
08:17
the institution for democracy, from where we can rise.
122
485000
3000
hiến pháp về nền dân chủ, từ nơi
chúng tôi có thể vực dậy.
chúng tôi có thể vực dậy.
08:20
In that way it is so relevant.
123
488000
4000
Ở phương diện đó nó rất có liên quan.
08:24
He didn't care for how much money this country has,
124
492000
2000
Ông ấy không quan tâm đất nước này có bao nhiêu tiền,
08:26
or whether he would be able to ever finish this building,
125
494000
3000
hay liệu ông có thể có khả năng
hoàn thành dự án này không,
hoàn thành dự án này không,
08:29
but somehow he has been able to do it, build it, here.
126
497000
3000
nhưng dù sao ông đã làm được, xây nó, ở đây.
08:32
And this is the largest project he has got in here, the poorest country in the world.
127
500000
5000
Và đây là dự án lớn nhất ông đã từng nhận
ở đây, đất nước nghèo nhất trên thế giới.
ở đây, đất nước nghèo nhất trên thế giới.
08:37
NK: It cost him his life.
128
505000
2000
NK: Nó trả giá bằng cả cuộc đời ông.
08:39
SW: Yeah, he paid. He paid his life for this,
129
507000
3000
SW: Vâng, ông ấy đã trả giá.
Ông đã trả cả cuộc đời vì nó,
Ông đã trả cả cuộc đời vì nó,
08:42
and that is why he is great and we'll remember him.
130
510000
4000
và đó là lý do tại sao ông vĩ đại và chúng tôi sẽ luôn ghi nhớ về ông.
08:46
But he was also human.
131
514000
2000
Nhưng ông cũng là con người.
08:48
Now his failure to satisfy the family life,
132
516000
5000
Vậy nên thất bại của ông đối với cuộc sống gia đình,
là điều không thể tránh khỏi của những con người vĩ đại.
08:53
is an inevitable association of great people.
133
521000
3000
08:56
But I think his son will understand this,
134
524000
3000
Nhưng tôi nghĩ con trai ông ấy
sẽ hiểu được,
sẽ hiểu được,
08:59
and will have no sense of grudge,
135
527000
2000
và sẽ không oán hận,
09:01
or sense of being neglected, I think.
136
529000
3000
hay xa lánh ông, tôi nghĩ vậy.
09:04
He cared in a very different manner,
137
532000
3000
Ông ấy quan tâm theo 1 cách khác,
09:07
but it takes a lot of time to understand that.
138
535000
2000
nhưng lại mất nhiều thời gian để thấu hiểu.
09:09
In social aspect of his life
139
537000
4000
Về mặt xã hội trong cuộc đời ông
09:13
he was just like a child, he was not at all matured.
140
541000
2000
ông chỉ là 1 đứa trẻ,
không trưởng thành tí nào.
không trưởng thành tí nào.
09:15
He could not say no to anything,
141
543000
2000
không thể nói không với bất cứ cái gì,
09:17
and that is why, that he cannot say no to things,
142
545000
3000
và là tại sao, ông ấy không thể nói không với những thứ,
09:20
we got this building today.
143
548000
3000
mà là công trình này chúng ta nhận được ngày nay.
09:23
You see, only that way you can be able to understand him.
144
551000
3000
Bạn thấy đó, chỉ khi bạn có thể hiểu ông theo hướng đó.
09:26
There is no other shortcut,
145
554000
3000
Sẽ không có con đường nào ngắn hơn,
09:29
no other way to really understand him.
146
557000
3000
không còn hướng nào để thật sự hiểu được ông.
09:32
But I think he has given us this building
147
560000
8000
Nhưng tôi nghĩ ông ấy đã cống hiến công trình này
09:40
and we feel all the time for him,
148
568000
2000
và chúng tôi cảm nhận được ông mọi lúc,
09:42
that's why, he has given love for us.
149
570000
3000
đó là cách, ông ấy trao tình yêu thương đến chúng tôi.
09:45
He could not probably give the right kind of love for you,
150
573000
3000
Ông ấy đã không thể trao
tình thương thích hợp cho anh,
tình thương thích hợp cho anh,
09:48
but for us, he has given the people the right kind of love,
151
576000
3000
nhưng đối với chúng tôi, ông ấy đã trao cho dân mình lòng yêu thương cần phải có,
09:51
that is important.
152
579000
2000
đó mới là quan trọng.
09:53
You have to understand that.
153
581000
2000
Anh phải hiểu được.
09:55
He had an enormous amount of love,
154
583000
2000
Ông ấy có lòng yêu thương dồi dào
09:57
he loved everybody.
155
585000
2000
Ông ấy yêu mọi người.
09:59
To love everybody, he sometimes did not see
156
587000
4000
Để yêu mọi người, ông ấy đôi khi không thấy được
10:03
the very closest ones,
157
591000
3000
những người thân thương nhất,
10:06
and that is inevitable for men of his stature.
158
594000
5000
và là không thể tránh khỏi đối với những con người tầm cỡ như ông
10:15
(Applause)
159
603000
7000
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Nathaniel Kahn - FilmmakerNathaniel Kahn is an Oscar- and Emmy-nominated maker of documentary films. His journey to understand his distant father -- the legendary modern architect Louis Kahn -- became the film "My Architect."
Why you should listen
The architect Louis Kahn was known for formally brilliant modern buildings, but his personal life was utterly baroque: married with one child, he had two other children by two other women. His only son, Nathaniel, met him rarely; Louis died when Nathaniel was only 11. Nathaniel grew up to become a playwright and documentary filmmaker -- he worked on such award-winning films as 1996's My Father's Garden and Canary of the Ocean.
His 2002 film My Architect traveled the world to uncover the mysteries of his father, looking for clues in Louis Kahn's body of work, in his work relationships and his personal ones. It's a film with meaning to anyone who seeks to understand the relationship between art and love. After My Architect, Kahn directed the Oscar- and Emmy-nominated 2004 documentary Two Hands, about the pianist Leon Fleischer, and produced a mockumental look at the director M. Night Shyamalan.
Nathaniel Kahn | Speaker | TED.com