ABOUT THE SPEAKER
Matthew Childs - Marketer, rock climber
Matthew Childs is an advertising lead at Razorfish. He is a lifelong rock climber and climbing guide.

Why you should listen

A specialist in digital branding and interactive services, Matthew Childs seeks out new trends in competitive markets. As an advertising lead at Razorfish, Childs draws from extensive experience in the marketing world, having led Nike's global internal communications department. Before that, he was a writer and editor for Outside Magazine and Playboy.

Apart from his career, Childs' passion is rock climbing.

More profile about the speaker
Matthew Childs | Speaker | TED.com
TED2009

Matthew Childs: 9 life lessons from rock climbing

Mathew Childs : 9 bài học cuộc sống từ việc leo núi

Filmed:
842,059 views

Trong cuộc nói chuyện ở TED University vào năm 2009, người leo núi kì cựu Matthew Childs đã chia sẻ 9 quy tắc của việc leo núi. Những lời khuyên bổ ích này cũng có liên quan đến sự tồn tại của cuộc sống trên biển.
- Marketer, rock climber
Matthew Childs is an advertising lead at Razorfish. He is a lifelong rock climber and climbing guide. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
It's prettyđẹp simpleđơn giản. There are ninechín, sortsắp xếp of, rulesquy tắc
0
0
3000
Nó thực sự đơn giản. Nó bao gồm khoảng 9 quy tắc
00:15
that I discoveredphát hiện ra after 35 yearsnăm of rockđá climbingleo.
1
3000
4000
mà tôi đã khám phá sau 35 năm leo núi.
00:19
MostHầu hết of them are prettyđẹp basiccăn bản.
2
7000
4000
Đa số thì khá là đơn giản.
00:23
NumberSố one: don't let go --
3
11000
3000
Quy tắc số một: Đừng bỏ cuộc --
00:26
very sure successsự thành công methodphương pháp.
4
14000
2000
một phương pháp rất thành công.
00:28
But really, trulythực sự -- oftenthường xuyên you think about
5
16000
3000
Nhưng thưc sự, thực tế là -- thường thì bạn sẽ nghĩ đến việc
00:31
lettingcho phép go way before your bodythân hình does.
6
19000
2000
từ bỏ trước khi cả cơ thể bạn làm điều đó.
00:33
So hangtreo in there,
7
21000
2000
Cho nên hãy bám thật chặt,
00:35
and you come up with some prettyđẹp peculiarkỳ dị solutionscác giải pháp.
8
23000
4000
và hãy nghĩ ra những hướng giải quyết khác nhau .
00:39
NumberSố two: hesitationchần chừ is badxấu.
9
27000
2000
Quy tắc thứ hai: Sự chần chừ, lưỡng lự là không tốt.
00:41
This is a frictionma sát climbleo, up in TuolumneTuolumne MeadowsĐồng cỏ,
10
29000
3000
Đây là leo núi dựa vào lực ma sát, ở Tuolumne Meadows,
00:44
in the YosemiteYosemite highcao countryQuốc gia.
11
32000
2000
tại cao nguyên Yosemite.
00:46
FrictionMa sát climbingleo doesn't have any sortsắp xếp of hardcứng positivetích cực edgescạnh.
12
34000
4000
Leo núi dựa vào sự ma sát thì không có bất kỳ những cạnh sắc nhọn nào.
00:50
You're climbingleo on little dimpleslõm and nubbinsnubbins in the rockđá.
13
38000
4000
Bạn chị bám vào những chỗ trũng và các điểm quan trọng trên đá.
00:54
The mostphần lớn frictionma sát you have is when you first put your handtay
14
42000
4000
Bạn có ma sát nhiều nhất là lần đầu tiên bạn đặt bàn tay
00:58
or your footchân on the rockđá.
15
46000
3000
hay bàn chân bạn trên đá.
01:01
And then from that pointđiểm on, you're basicallyvề cơ bản fallingrơi xuống.
16
49000
4000
Và kể từ điểm đó trở đi, bạn cơ bản là đang rơi xuống.
01:05
So momentumĐà is good. Don't stop.
17
53000
3000
Vì vậy việc lấy đà là rất quan trọng. Đừng dừng lại.
01:08
RuleQuy tắc numbercon số threesố ba: have a plankế hoạch.
18
56000
2000
Nguyên tắc thứ 3: Hãy lập một kế hoạch.
01:10
This is a climbleo calledgọi là the NakedKhỏa thân EdgeEdge,
19
58000
2000
Có một nơi leo núi gọi là Naked Edge,
01:12
in ElEl DoradoDorado CanyonHẻm núi, outsideở ngoài of BoulderBoulder.
20
60000
2000
Ở El Dorado Canyon, ngoài Boulder.
01:14
This climbernhà leo núi is on the last pitchsân cỏ of it.
21
62000
3000
Người leo núi này đang ở trên dốc leo cuối cùng.
01:17
He's actuallythực ra right about where I fellrơi.
22
65000
2000
Anh ấy ở ngay đúng chỗ mà tôi đã từng rơi xuống.
01:19
There is about 1,000 feetđôi chân of airkhông khí belowphía dưới him.
23
67000
3000
Anh ta đang ở độ cao 1000 feet (30,480 mét).
01:22
And all the hardcứng pitchessân are actuallythực ra belowphía dưới him.
24
70000
3000
Và tất cả những dốc đứng nguy hiểm thì ngay phía dưới anh ấy.
01:25
OftenThường xuyên what happensxảy ra is
25
73000
2000
Thường thì điều xảy ra là
01:27
you're planninglập kế hoạch so hardcứng for like,
26
75000
2000
bạn luôn nghĩ ngợi quá nhiều thứ như,
01:29
"How do I get throughxuyên qua the hardestkhó nhất partphần? How do I get throughxuyên qua the hardestkhó nhất partphần?"
27
77000
3000
"Làm sao đây? Làm sao mà tôi có thể qua được phần khó khăn này? "
01:32
And then what happensxảy ra?
28
80000
2000
Và rồi chuyện gì xảy ra?
01:34
You get to the last pitchsân cỏ. It's easydễ dàng.
29
82000
2000
Bạn đã đến được dốc leo cuối cùng. Điều đó thật đơn giản.
01:36
And you're completelyhoàn toàn flamedflamed out. Don't do it.
30
84000
3000
Và rồi bạn hoàn toàn kiệt sức. Đừng như vậy.
01:39
You have to plankế hoạch aheadphía trước to get to the tophàng đầu.
31
87000
3000
Bạn phải suy nghĩ , tính toán trước làm sao để lên tới đỉnh.
01:42
But you alsocũng thế can't forgetquên that eachmỗi individualcá nhân movedi chuyển
32
90000
3000
Nhưng bạn cũng không được quên là mỗi một bước di chuyển
01:45
you have to be ablecó thể to completehoàn thành.
33
93000
2000
bạn đều phải có thể hoàn thành.
01:47
This is a climbleo calledgọi là the DikeĐê RouteTuyến đường,
34
95000
2000
Có một chỗ leo núi gọi là Dike Route,
01:49
on PywjackPywjack DomeMái vòm, up in the YosemiteYosemite highcao countryQuốc gia.
35
97000
4000
ở Peyrat Dome, trên vùng Yosemite.
01:53
The interestinghấp dẫn thing about this climbleo is it's not that hardcứng.
36
101000
3000
Điều thú vị ở đây là nó không khó để leo.
01:56
But if you're the leaderlãnh đạo on it,
37
104000
2000
Nhưng nếu bạn là người dẫn đầu,
01:58
at the hardestkhó nhất movedi chuyển, you're looking at about 100 footchân fallngã,
38
106000
4000
ở những bước di chuyển nguy hiểm, bạn cần phải tính đến việc bạn có thể rơi độ cao khoảng 100 foot (3 mét)
02:02
ontotrên some lowthấp anglegóc slabstấm.
39
110000
2000
ngã xuống những góc đá thấp hơn.
02:04
So you've got to focustiêu điểm.
40
112000
2000
Vì thế bạn cần phải tập trung.
02:06
You don't want to stop in the middleở giữa like
41
114000
3000
Bạn không muốn phải bỏ cuộc giữa chừng như
02:09
Coleridge'sColeridge của KublaKubla KahnKahn.
42
117000
2000
như Kubla Kahn của Coleridge.
02:11
You've got to keep going.
43
119000
2000
Bạn phải bước tiếp.
02:13
RuleQuy tắc numbercon số fivesố năm: know how to restnghỉ ngơi.
44
121000
2000
Quy tắc thứ 5: Biết cách nghỉ ngơi.
02:15
It's amazingkinh ngạc. The besttốt climbersnhững nhà leo núi
45
123000
2000
Điều này thật đáng ngạc nhiên.Những người leo núi giỏi nhất
02:17
are the onesnhững người that in the mostphần lớn extremecực situationstình huống
46
125000
3000
là người mà ngay cả khi họ ở trong tình huống khó khăn
02:20
can get theirhọ bodiescơ thể into some positionChức vụ
47
128000
2000
họ vẫn có thể đưa cơ thể mình vào một số vị trí
02:22
where they can restnghỉ ngơi,
48
130000
2000
để có thể nghỉ ngơi,
02:24
regrouptập hợp, calmđiềm tĩnh themselvesbản thân họ, focustiêu điểm,
49
132000
3000
sắp xếp mọi thứ, bình tĩnh, tập trung,
02:27
and keep going.
50
135000
4000
và bước tiếp.
02:31
This is a climbleo in the NeedlesKim tiêm, again in CaliforniaCalifornia.
51
139000
2000
Có một nơi leo núi ở Needles, vẫn ở California
02:33
FearNỗi sợ hãi really suckssucks because what it meanscó nghĩa is
52
141000
2000
Sự sợ hãi thì thật là tồi tệ vì điều đó có nghĩa là
02:35
you're not focusingtập trung on what you're doing.
53
143000
3000
bạn không tập trung vào những gì bạn đang làm.
02:38
You're focusingtập trung on the consequenceshậu quả of
54
146000
2000
Bạn chỉ đang tập trung và kết quả của
02:40
failingthất bại at what you're doing
55
148000
3000
việc thất bại từ những việc bạn đang làm
02:43
because any givenđược movedi chuyển should requireyêu cầu
56
151000
2000
bởi vì mỗi bước di chuyển cần
02:45
all your concentrationsự tập trung and thought processesquy trình
57
153000
5000
sự tập trung cao độ và quá trình suy nghĩ kĩ càng
02:50
to executethi hành it effectivelycó hiệu quả.
58
158000
2000
để thực hiện nó một cách hiệu quả nhất.
02:52
One of the things in climbingleo is, mostphần lớn people
59
160000
3000
Một trong những điều về leo núi là, đa số mọi người
02:55
sortsắp xếp of take it straightthẳng on. And they followtheo the mostphần lớn obvioushiển nhiên solutiondung dịch.
60
163000
4000
thường bắt tay vào làm ngay. Và họ chọn phương án giải quyết hiển nhiên nhất.
02:59
This is the DevilsMa quỷ TowerTháp in WyomingWyoming,
61
167000
3000
Đây là tháp Devils ở Wyoming,
03:02
which is a columnarcột basaltđá basalt formationsự hình thành
62
170000
3000
nó có dạng hình trụ được làm từ bazan
03:05
that mostphần lớn of you probablycó lẽ know from "CloseĐóng EncountersCuộc gặp gỡ."
63
173000
3000
mà chắc rằng đa số các bạn ở đây đều biết từ "Close Encouters."
03:08
With this, typicallythường crackcrack climbersnhững nhà leo núi
64
176000
2000
Với những hòn đá như vậy, thường thì những người leo núi
03:10
would put theirhọ handstay in and theirhọ toesngón chân in
65
178000
2000
sẽ đặt bàn tay và những ngón chân của họ vào khe hở,
03:12
and just startkhởi đầu climbingleo.
66
180000
2000
và bắt đầu leo lên.
03:14
The cracksvết nứt are too smallnhỏ bé to get your toesngón chân into
67
182000
3000
Những khe hở thì quá nhỏ để đặt những ngón chân vào
03:17
so the only way to climbleo is usingsử dụng your fingertipstrong tầm tay
68
185000
3000
nên cách duy nhất để leo lên là sử dụng các đầu ngón tay
03:20
in the cracksvết nứt,
69
188000
2000
bám vào những kẻ hở
03:22
and usingsử dụng opposingphản đối pressuresức ép
70
190000
2000
và sử dụng lực đẩy
03:24
and forcingbuộc yourselfbản thân bạn up.
71
192000
3000
buộc người bạn phải bật lên.
03:27
RuleQuy tắc numbercon số eighttám: strengthsức mạnh doesn't always equalcông bằng successsự thành công.
72
195000
3000
Quy tắc thứ tám: Sức mạnh không phải lúc nào cũng mang đến thành công.
03:30
In the 35 yearsnăm I've been a climbingleo guidehướng dẫn
73
198000
2000
Trong 35 năm làm nghề hướng dẫn leo núi
03:32
and taughtđã dạy on indoortrong nhà wallsbức tường, and stuffđồ đạc like that,
74
200000
2000
và dạy leo núi trong nhà, và những thứ đại loại vậy,
03:34
the mostphần lớn importantquan trọng thing I've learnedđã học
75
202000
2000
điều quan trọng nhất mà tôi học được
03:36
was, guys will always try to do pull-upspull-up.
76
204000
3000
là , con trai thì luôn cố gắng nảy người lên.
03:39
BeginningKhởi đầu guys, it's like, they thrashthrash, they thrashthrash,
77
207000
2000
Những chàng trai mới bắt đầu, họ như muốn di chuyển thật nhanh và mạnh mẽ,
03:41
they get 15 feetđôi chân up --
78
209000
2000
Họ leo lên được độ cao chừng 15 feet ( nửa mét )
03:43
and they can do about 15 pull-upspull-up right --
79
211000
2000
Và họ có thể nảy người thêm được 15 lần nữa đúng không?
03:45
And then they just flamengọn lửa out.
80
213000
2000
Và rồi họ sẽ kiệt sức.
03:47
WomenPhụ nữ are much more in balancecân đối
81
215000
2000
Phụ nữ thì giữ thăng bằng tốt hơn
03:49
because they don't have that ideaý kiến
82
217000
3000
Vì họ không hề có ý nghĩ
03:52
that they're going to be ablecó thể to do 100 pull-upspull-up.
83
220000
2000
là họ có thể nảy lên những 100 lần
03:54
They think about how to get the weightcân nặng over theirhọ feetđôi chân
84
222000
3000
Họ chỉ nghĩ làm cách nào để giữ được trọng lượng trên đôi chân mình
03:57
because it's sortsắp xếp of naturaltự nhiên -- they carrymang you all day long.
85
225000
3000
vì điều đó là những ý nghĩ tự nhiên thôi. Họ có thể mang theo bạn cả ngày dài.
04:00
So balancecân đối is really criticalchỉ trích,
86
228000
2000
Vậy nên sự cân bằng là rất quan trọng,
04:02
and keepingduy trì your weightcân nặng on your feetđôi chân,
87
230000
2000
và giữ trọng lượng của bạn trên đôi chân,
04:04
which is your strongestmạnh nhất musclecơ bắp.
88
232000
2000
là nơi có cơ bắp mạnh nhất.
04:06
And of coursekhóa học there is rulequi định numbercon số ninechín.
89
234000
2000
Và tất nhiên là có quy tắc thứ chín.
04:08
I cameđã đến up with rulequi định numbercon số ninechín after
90
236000
2000
Tôi nghĩ ra quy tắc thứ chín sau khi
04:10
I actuallythực ra didn't plankế hoạch for a fallngã,
91
238000
2000
tôi đã thực sự không dự tính đến việc té ngã
04:12
and wentđã đi about 40 feetđôi chân and crackednứt a ribxương sườn.
92
240000
3000
và rơi xuống khoảng 40 feet ( 1,2 mét ) và gãy xương sườn.
04:15
OnceMột lần you get to that pointđiểm where you know it's going to happenxảy ra,
93
243000
3000
Một khi bạn đã chạm đến điểm mà bạn không biết điều gĩ sẽ xảy ra,
04:18
you need to startkhởi đầu thinkingSuy nghĩ about how you're going to let go
94
246000
3000
bạn cần phải bắt đầu suy nghĩ làm thế nào để từ bỏ
04:21
because that is the criticalchỉ trích piececái
95
249000
3000
bởi vì đó là một phần quan trọng
04:24
of not gettingnhận được hurtđau --
96
252000
2000
để không bị thương --
04:26
how you're going to fallngã ontotrên the ropedây thừng,
97
254000
4000
làm thế nào để bạn giữ vững chỉ với sợi dây thừng,
04:30
or if you're climbingleo withoutkhông có a ropedây thừng,
98
258000
2000
hoặc nếu bạn đang leo mà không có dây,
04:32
fallngã to a placeđịa điểm where you can actuallythực ra controlđiều khiển the fallngã.
99
260000
4000
thì sao để rơi vào nơi mà bạn thực sự có thể kiểm soát được.
04:36
So don't hangtreo on tillcho đến the bitterđắng endkết thúc.
100
264000
3000
Vì thế đừng cứ mãi bám chặt cho đến cùng.
04:39
Thank you very much.
101
267000
2000
Xin cám ơn rất nhiều.
04:41
(ApplauseVỗ tay)
102
269000
2000
(Tiếng vỗ tay)
Translated by Alice Tran
Reviewed by Nam Nguyen

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Matthew Childs - Marketer, rock climber
Matthew Childs is an advertising lead at Razorfish. He is a lifelong rock climber and climbing guide.

Why you should listen

A specialist in digital branding and interactive services, Matthew Childs seeks out new trends in competitive markets. As an advertising lead at Razorfish, Childs draws from extensive experience in the marketing world, having led Nike's global internal communications department. Before that, he was a writer and editor for Outside Magazine and Playboy.

Apart from his career, Childs' passion is rock climbing.

More profile about the speaker
Matthew Childs | Speaker | TED.com