ABOUT THE SPEAKER
Kary Mullis - Biochemist
Kary Mullis won the Nobel Prize in Chemistry for developing a way to copy a strand of DNA. (His technique, called PCR, jump-started the 1990s' biorevolution.) He's known for his wide-ranging interests -- and strong opinions.

Why you should listen

In the early 1980s, Kary Mullis developed the polymerase chain reaction, an elegant way to make copies of a DNA strand using the enzyme polymerase and some basic DNA "building blocks." The process opened the door to more in-depth study of DNA -- like the Human Genome Project. Mullis shared the 1993 Nobel Prize in Chemistry for developing this technique.

As he tells it, after winning the Nobel Prize, his next career move was to learn how to surf. It's typical of Mullis, whose scientific method is to get deeply curious about a topic, work it out from first principles, and then imagine the next giant leap forward. As he puts it in his Nobel autobiography, revised several times since 1993, "I read a lot, and think a lot, and I can talk about almost anything. Being a Nobel laureate is a license to be an expert in lots of things as long as you do your homework."

Most recently, he's been taking a hard look at immunity; a recent patent from his company Altermune describes the redirection of an existing immune response to a new pathogen.

More profile about the speaker
Kary Mullis | Speaker | TED.com
TED2009

Kary Mullis: A next-gen cure for killer infections

Kary Mullis tìm cách chữa các bệnh nhiễm trùng chết người cho thế hệ sau

Filmed:
691,090 views

Vi khuẩn kháng thuốc gây chết người, ngay cả ở những bệnh viện giỏi nhất. Thế nhưng giờ đây các chứng nhiễm trùng khó trị như nhiễm tụ cầu khuẩn hay bệnh than có thể phải bất ngờ. Chủ nhân giải Nobel, nhà hoá học Kary Mullis, người đã chứng kiến bạn mình qua đời vì các kháng sinh mạnh không hiệu quả, tiết lộ một phương pháp điều trị mới đặc biệt hứa hẹn.
- Biochemist
Kary Mullis won the Nobel Prize in Chemistry for developing a way to copy a strand of DNA. (His technique, called PCR, jump-started the 1990s' biorevolution.) He's known for his wide-ranging interests -- and strong opinions. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:18
So it was about fourbốn yearsnăm agotrước, fivesố năm yearsnăm agotrước,
0
0
3000
Vào khoảng 4-5 năm về trước,
00:21
I was sittingngồi on a stagesân khấu in PhiladelphiaPhiladelphia, I think it was,
1
3000
2000
tôi đang ngồi trên bàn ở Philadelphia, có thể là
00:23
with a bagtúi similargiống to this.
2
5000
3000
với một chiếc túi tương tự thế này.
00:26
And I was pullingkéo a moleculephân tử out of this bagtúi.
3
8000
3000
Tôi lôi một phân tử ra khỏi chiếc túi.
00:29
And I was sayingnói, you don't know this moleculephân tử really well,
4
11000
3000
Và tôi nói, bạn không biết nhiều về phân tử này đâu.
00:32
but your bodythân hình knowsbiết it extremelyvô cùng well.
5
14000
3000
Nhưng cơ thể bạn lại biết rõ, rất rõ.
00:35
And I was thinkingSuy nghĩ that your bodythân hình hatedghét it, at the time,
6
17000
4000
Lúc đó tôi còn nghĩ là cơ thể bạn ghét nó.
00:39
because we are very immunemiễn dịch to this. This is calledgọi là alpha-galAlpha-gal epitopeepitope.
7
21000
3000
Bởi vì chúng ta được miễn dịch. Đây là epitope alpha-gal.
00:42
And the factthực tế that pigcon lợn hearttim valvesvan have lots of these on them
8
24000
4000
Van tim của lợn có rất nhiều thứ này,
00:46
is the reasonlý do that you can't transplantcấy ghép a pigcon lợn hearttim valveVan into a personngười easilydễ dàng.
9
28000
4000
đó chính là lý do không dễ gì cấy ghép van tim lợn vào cơ thể người.
00:50
ActuallyTrên thực tế our bodythân hình doesn't hateghét bỏ these.
10
32000
2000
Thật ra cơ thể của chúng ta không khét chúng.
00:52
Our bodythân hình lovesyêu these. It eatsăn them.
11
34000
3000
Cơ thể của chúng ta rất thích chúng. Nó sẽ ăn chúng.
00:55
I mean, the cellstế bào in our immunemiễn dịch systemhệ thống are always hungryđói bụng.
12
37000
3000
Ý tôi là các tế bào miễn dịch lúc nào cũng đói bụng.
00:58
And if an antibodykháng thể is stuckbị mắc kẹt to one of these things
13
40000
4000
Nếu một kháng thể bị dính vào một trong những thứ này
01:02
on the celltế bào, it meanscó nghĩa "that's foodmón ăn."
14
44000
3000
trong tế bào, nó sẽ nghĩ là "thức ăn đây rồi".
01:05
Now, I was thinkingSuy nghĩ about that and I said, you know, we'vechúng tôi đã got this
15
47000
2000
Nào, tôi đã nghĩ về điều đó và tôi bảo, bạn biết đấy, chúng ta có
01:07
immunemiễn dịch responsephản ứng to this ridiculousnực cười moleculephân tử
16
49000
3000
phản ứng miễn dịch với phân tử kỳ cục này
01:10
that we don't make, and we see it a lot in other animalsđộng vật and stuffđồ đạc.
17
52000
4000
mà chúng ta không hề tạo ra nó, và nó lại xuất hiện nhiều trong các sinh vật và các thứ khác.
01:14
But I said we can't get ridthoát khỏi of it,
18
56000
3000
Như tôi nói, chúng ta không thể chạy trốn khỏi nó.
01:17
because all the people who triedđã thử to transplantcấy ghép hearttim valvesvan
19
59000
2000
Bởi vì tất cả những ai từng cố cấy ghép van tim
01:19
foundtìm out you can't get ridthoát khỏi of that immunitymiễn dịch.
20
61000
2000
đều biết rằng bạn không thể bỏ hệ thống miễn dịch đó được.
01:21
And I said, why don't you use that?
21
63000
2000
Vì vậy tôi bảo, tại sao lại không lợi dụng nó?
01:23
What if I could stickgậy this moleculephân tử,
22
65000
3000
Chuyện gì xảy ra nếu tôi cho dính phân tử này,
01:26
slaptát it ontotrên a bacteriavi khuẩn
23
68000
2000
và đập nó lên một con vi khuẩn
01:28
that was pathogenicgây bệnh to me, that had just invadedxâm lược my lungsphổi?
24
70000
4000
có thể gây bệnh cho tôi và vừa xâm chiếm phổi của tôi?
01:32
I mean I could immediatelyngay tap into
25
74000
2000
Vậy là tôi có thể ngay lập tức khởi động
01:34
an immunemiễn dịch responsephản ứng that was alreadyđã there,
26
76000
2000
phản ứng miễn dịch vốn có sẵn trong cơ thể.
01:36
where it was not going to take fivesố năm or sixsáu daysngày to developphát triển, xây dựng it --
27
78000
3000
Sẽ không phải mất đến 5-6 ngày để phát triển cơ chế đó.
01:39
it was going to immediatelyngay attacktấn công whateverbất cứ điều gì this thing was on.
28
81000
3000
Nó sẽ lập tức tấn công vào bất cứ thứ gì có mặt.
01:42
It was kindloại of like the sametương tự thing that happensxảy ra when you,
29
84000
2000
Điều này giống như thể,
01:44
like when you're gettingnhận được stoppeddừng lại for a trafficgiao thông ticket in L.A.,
30
86000
4000
như thể bạn bị dừng xe vì vi phạm giao thông ở L.A,
01:48
and the copcảnh sát dropsgiọt a bagtúi of marijuanamarijuana in the back of your carxe hơi,
31
90000
3000
tên cảnh sát vứt một túi cần sa ở sau xe bạn,
01:51
and then chargesphí you for possessionchiếm hữu of marijuanamarijuana.
32
93000
3000
và truy tố bạn vì tội sở hữu cần sa.
01:54
It's like this very fastNhanh, very efficienthiệu quả way to get people off the streetđường phố.
33
96000
4000
Đây là một cách rất nhanh và hiệu quả để đuổi người ta ra khỏi đường phố.
01:58
(LaughterTiếng cười)
34
100000
2000
(Cười)
02:00
So you can take a bacteriavi khuẩn
35
102000
2000
Vậy bạn có thể lấy một con vi khuẩn
02:02
that really doesn't make these things at all,
36
104000
2000
vốn không hề tạo ra những thứ này,
02:04
and if you could clampkẹp these on it really well
37
106000
2000
và nếu bạn có thể kẹp những phân tử này vào nó,
02:06
you have it takenLấy off the streetđường phố.
38
108000
2000
bạn đã loại bỏ nó khỏi đường phố.
02:08
And for certainchắc chắn bacteriavi khuẩn
39
110000
2000
Đối với một số loại vi khuẩn,
02:10
we don't have really efficienthiệu quả wayscách to do that anymorenữa không.
40
112000
2000
chúng ta không còn nhiều biện pháp hữu hiệu để làm như thế nữa.
02:12
Our antibioticskháng sinh are runningđang chạy out.
41
114000
2000
Thuốc kháng sinh của chúng ta đang cạn kiệt.
02:14
And, I mean, the worldthế giới apparentlydường như is runningđang chạy out too.
42
116000
3000
Tôi nghĩ là thuốc của cả thế giới cũng đang cạn kiệt.
02:17
So probablycó lẽ it doesn't mattervấn đề 50 yearsnăm from now --
43
119000
3000
Có lẽ 50 năm nữa, điều này cũng chẳng là vấn đề
02:20
streptococcusStreptococcus and stuffđồ đạc like that will be rampanthung hăng --
44
122000
3000
dù tụ cầu khuẩn và những thứ như thế xuất hiện tràn lan,
02:23
because we won'tsẽ không be here. But if we are --
45
125000
2000
bởi vì chúng ta cũng chẳng còn ở đó. Nhưng nếu chúng ta --
02:25
(LaughterTiếng cười)
46
127000
2000
(Cười)
02:27
we're going to need something to do with the bacteriavi khuẩn.
47
129000
2000
chúng ta cần phải làm gì đó với vi khuẩn.
02:29
So I startedbắt đầu workingđang làm việc with this thing,
48
131000
4000
Thế là tôi bắt tay vào với thứ này,
02:33
with a bunch of collaboratorscộng tác viên.
49
135000
2000
với một nhóm cộng tác viên.
02:35
And tryingcố gắng to attachđính kèm this to things that were
50
137000
3000
Cố gắng gắn chặt thứ này vào những thứ
02:38
themselvesbản thân họ attachedđính kèm to certainchắc chắn specificriêng targetMục tiêu zoneskhu vực,
51
140000
4000
mà chính chúng cũng sẽ dính chặt vào một số đối tượng nhất định,
02:42
bacteriavi khuẩn that we don't like.
52
144000
2000
những vi khuẩn chúng ta không ưa.
02:44
And I feel now like GeorgeGeorge BushTổng thống Bush.
53
146000
4000
Giờ tôi cảm thấy mình như George Bush.
02:48
It's like "missionsứ mệnh accomplishedhoàn thành."
54
150000
2000
Giống như "nhiệm vụ hoàn tất".
02:50
So I mightcó thể be doing something dumbngớ ngẩn, just like he was doing at the time.
55
152000
3000
Có thể tôi đang làm thứ gì đó ngu ngốc, giống như ông ta lúc bấy giờ.
02:53
But basicallyvề cơ bản what I was talkingđang nói about there we'vechúng tôi đã now gottennhận to work.
56
155000
4000
Tuy vậy, về cơ bản những gì tôi vừa bàn, chúng tôi đã bắt đầu thử nghiệm.
02:57
And it's killinggiết chết bacteriavi khuẩn. It's eatingĂn them.
57
159000
4000
Đó là tiêu diệt vi khuẩn. Nó đang ăn chúng.
03:01
This thing can be stuckbị mắc kẹt, like that little greenmàu xanh lá triangleTam giác up there,
58
163000
4000
Thứ này có thể kết dính, giống như tam giác nhỏ màu xanh ở trên kia,
03:05
sortsắp xếp of symbolizingtượng trưng cho this right now.
59
167000
3000
biểu tượng hiện giờ của nó.
03:08
You can stickgậy this to something calledgọi là a DNADNA aptameraptamer.
60
170000
3000
Bạn có thể kết dính thứ này vào một vật gọi là DNA aptamer.
03:11
And that DNADNA aptameraptamer will attachđính kèm specificallyđặc biệt
61
173000
2000
DNA aptamer đó đặc biệt chỉ kết dính
03:13
to a targetMục tiêu that you have selectedđã chọn for it.
62
175000
2000
vào một đối tượng mà bạn đã lựa chọn.
03:15
So you can find a little featuređặc tính on a bacteriumvi khuẩn that you don't like,
63
177000
4000
Bạn có thể tìm ra một đặc trưng nhỏ của vi khuẩn mà bạn không thích,
03:19
like StaphylococcusTụ cầu khuẩn -- I don't like it in particularcụ thể,
64
181000
3000
như tụ cầu khuẩn. Tôi đặc biệt không thích nó,
03:22
because it killedbị giết a professorGiáo sư friendngười bạn of minetôi last yearnăm.
65
184000
3000
vì nó đã cướp đi một người bạn giáo sư của tôi năm ngoái.
03:25
It doesn't respondtrả lời to antibioticskháng sinh. So I don't like it.
66
187000
3000
Nó không phản ứng với kháng sinh. Vì vậy tôi không thích nó.
03:28
And I'm makingchế tạo an aptameraptamer that will have this attachedđính kèm to it.
67
190000
3000
Tôi tạo ra một aptamer để kết dính thứ này vào nó.
03:31
That will know how to find StaphTụ cầu khuẩn when it's in your bodythân hình,
68
193000
3000
Như thế sẽ giúp tìm tụ cầu khuẩn khi nó ở trong cơ thể bạn,
03:34
and will alertcảnh báo your immunemiễn dịch systemhệ thống to go after it.
69
196000
3000
và sẽ báo động cho hệ thống miễn dịch của bạn đi tìm diệt nó.
03:37
Here'sĐây là what happenedđã xảy ra. See that linehàng on the very tophàng đầu
70
199000
3000
Xem chuyện gì đã xảy ra. Các bạn có thấy một đường thẳng ở trên đỉnh
03:40
with the little dotsdấu chấm?
71
202000
2000
với những chấm nhỏ kia không?
03:42
That's a bunch of micechuột that had been poisonedngộ độc
72
204000
3000
Đây là một bầy chuột đã bị đầu độc
03:45
by our scientistnhà khoa học friendsbạn bè down in TexasTexas,
73
207000
2000
bởi những nhà khoa học, bạn tôi, ở Texas,
03:47
at BrooksBrooks AirMáy BaseCơ sở, with anthraxbệnh than.
74
209000
3000
ở Căn cứ Không quân Brooks, với vi khuẩn bệnh than.
03:50
And they had alsocũng thế been treatedđã xử lý with a drugthuốc uống that we madethực hiện
75
212000
3000
Chúng cũng đã được điều trị với một loại thuốc được chế tạo
03:53
that would attacktấn công anthraxbệnh than in particularcụ thể,
76
215000
3000
để chĩa mũi tấn công vào vi khuẩn than,
03:56
and directthẳng thắn your immunemiễn dịch systemhệ thống to it.
77
218000
2000
và định hướng cho hệ thống miễn dịch của bạn tìm đến nó.
03:58
You'llBạn sẽ noticeđể ý they all livedđã sống, the onesnhững người on the tophàng đầu linehàng --
78
220000
2000
Bạn thấy là chúng đều còn sống, những con ở trên cùng.
04:00
that's a 100 percentphần trăm survivalSự sống còn ratetỷ lệ.
79
222000
2000
Tỷ lệ sống sót là 100%.
04:02
And they actuallythực ra livedđã sống anotherkhác 14 daysngày,
80
224000
3000
Chúng đã sống đến 14 ngày sau đó,
04:05
or 28 when we finallycuối cùng killedbị giết them,
81
227000
2000
hoặc 28 ngày cho đến khi chúng tôi giết chúng,
04:07
and tooklấy them apartxa nhau and figuredhình dung out what wentđã đi wrongsai rồi.
82
229000
3000
giải phẫu để xem có chuyện gì xảy ra.
04:10
Why did they not diechết?
83
232000
2000
Tại sao chúng không chết?
04:12
And they didn't diechết because they didn't have anthraxbệnh than anymorenữa không.
84
234000
3000
Chúng không chết vì chúng không còn nhiễm bệnh than nữa.
04:15
So we did it. Okay?
85
237000
2000
Chúng tôi đã làm được. Ok?
04:17
(ApplauseVỗ tay)
86
239000
2000
(Vỗ tay)
04:19
MissionNhiệm vụ accomplishedhoàn thành!
87
241000
2000
Nhiệm vụ hoàn tất!
04:21
(ApplauseVỗ tay)
88
243000
7000
(Vỗ tay)
Translated by Phoebe Nguyen
Reviewed by Alice Tran

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Kary Mullis - Biochemist
Kary Mullis won the Nobel Prize in Chemistry for developing a way to copy a strand of DNA. (His technique, called PCR, jump-started the 1990s' biorevolution.) He's known for his wide-ranging interests -- and strong opinions.

Why you should listen

In the early 1980s, Kary Mullis developed the polymerase chain reaction, an elegant way to make copies of a DNA strand using the enzyme polymerase and some basic DNA "building blocks." The process opened the door to more in-depth study of DNA -- like the Human Genome Project. Mullis shared the 1993 Nobel Prize in Chemistry for developing this technique.

As he tells it, after winning the Nobel Prize, his next career move was to learn how to surf. It's typical of Mullis, whose scientific method is to get deeply curious about a topic, work it out from first principles, and then imagine the next giant leap forward. As he puts it in his Nobel autobiography, revised several times since 1993, "I read a lot, and think a lot, and I can talk about almost anything. Being a Nobel laureate is a license to be an expert in lots of things as long as you do your homework."

Most recently, he's been taking a hard look at immunity; a recent patent from his company Altermune describes the redirection of an existing immune response to a new pathogen.

More profile about the speaker
Kary Mullis | Speaker | TED.com