TEDIndia 2009
Pawan Sinha: How brains learn to see
Pawan Sinha: Cách não bộ học để nhìn thấy
Filmed:
Readability: 4.5
939,209 views
Pawan Sinha kể chi tiết về một nghiên cứu đột phá của ông về cách mà hệ thống trực quan của não bộ được hình thành. Sinha và nhóm của ông đã cung cấp điều trị phục hồi thị lực miễn phí cho những trẻ em khiếm thị, và sau đó nghiên cứu cách mà não bộ của chúng đã diễn dịch dữ liệu thị giác. Ông sẽ cho ta thấy nhiều khía cạnh hơn trong khoa học thần kinh, kĩ thuật lẫn bệnh tự kỉ.
Pawan Sinha - Visual neuroscientist
Pawan Sinha researches how our brains interpret what our eyes see -- and uses that research to give blind children the gift of sight. Full bio
Pawan Sinha researches how our brains interpret what our eyes see -- and uses that research to give blind children the gift of sight. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
If you are a blind child in India,
0
0
4000
Nếu như bạn là một đứa trẻ mù ở Ấn Độ,
00:19
you will very likely have to contend with
1
4000
3000
rất có thể bạn sẽ phải đối mặt với
00:22
at least two big pieces of bad news.
2
7000
3000
ít nhất là 2 tin xấu.
00:25
The first bad news
3
10000
2000
Tin xấu đầu tiên
00:27
is that the chances of getting treatment
4
12000
3000
là cơ hội được điều trị của bạn sẽ
00:30
are extremely slim to none,
5
15000
3000
cực kì mỏng manh hơn cả,
00:33
and that's because most of the blindness
6
18000
2000
và đó là bởi vì hầu hết các chương trình
00:35
alleviation programs in the country
7
20000
2000
giúp đỡ người mù ở đây
00:37
are focused on adults,
8
22000
2000
đa số dành cho người trưởng thành,
00:39
and there are very, very few hospitals
9
24000
3000
và có rất, rất ít bệnh viện
00:42
that are actually equipped to treat children.
10
27000
3000
được trang bị đầy đủ
để chữa trị cho trẻ em.
để chữa trị cho trẻ em.
00:46
In fact, if you were to be treated,
11
31000
4000
Thực tế, nếu như bạn được điều trị,
00:51
you might well end up being treated
12
36000
3000
thì khá chắc chắn rằng
bạn sẽ được chữa bởi
bạn sẽ được chữa bởi
một người không có giấy phép hành nghề y
00:54
by a person who has no medical credentials
13
39000
3000
00:57
as this case from Rajasthan illustrates.
14
42000
3000
như trường hợp của Rajasthan vậy.
01:00
This is a three-year-old orphan girl
15
45000
2000
Đây là một cô bé ba tuổi bị mồ côi
01:02
who had cataracts.
16
47000
2000
bị mắc bệnh đục thủy tinh thể.
01:04
So, her caretakers took her
17
49000
2000
Người nhà đã đưa cô bé
01:06
to the village medicine man,
18
51000
2000
đến thầy lang trong làng,
01:08
and instead of suggesting to the caretakers
19
53000
3000
và thay vì đề nghị với họ rằng
01:11
that the girl be taken to a hospital,
20
56000
3000
cô bé nên được đưa vào bệnh viện,
01:14
the person decided to burn her abdomen
21
59000
2000
ông này lại quyết định đốt bụng cô bé
01:16
with red-hot iron bars
22
61000
2000
với những thanh sắt nóng đỏ rực
01:18
to drive out the demons.
23
63000
2000
để trừ tà quỷ ám.
01:20
The second piece of bad news
24
65000
3000
Tin xấu thứ hai,
01:23
will be delivered to you
25
68000
2000
được thông báo tới bạn
01:25
by neuroscientists, who will tell you
26
70000
3000
bởi những nhà thần kinh học, họ sẽ bảo
rằng nếu bạn lớn hơn bốn hoặc năm tuổi,
01:28
that if you are older than four or five years of age,
27
73000
3000
01:31
that even if you have your eye corrected,
28
76000
3000
thì cho dù nếu đôi mắt của bạn
có được chữa trị,
có được chữa trị,
01:34
the chances of your brain learning how to see
29
79000
3000
khả năng não bạn học được cách nhìn
01:37
are very, very slim --
30
82000
2000
là rất, rất nhỏ--
01:39
again, slim or none.
31
84000
3000
một lần nữa, gần như là không có.
01:42
So when I heard these two things,
32
87000
2000
Cho nên khi nghe thấy hai điều trên,
01:44
it troubled me deeply,
33
89000
2000
tôi đã bận lòng rất nhiều,
01:46
both because of personal reasons
34
91000
2000
bởi vì những lí do cả cá nhân
01:48
and scientific reasons.
35
93000
2000
và khoa học.
01:50
So let me first start with the personal reason.
36
95000
3000
Cho phép tôi bắt đầu với lí do cá nhân.
01:53
It'll sound corny, but it's sincere.
37
98000
3000
Nó có vẻ ủy mị,
nhưng nó là sự thật.
nhưng nó là sự thật.
01:56
That's my son, Darius.
38
101000
2000
Đó là con trai của tôi, Darius.
01:58
As a new father,
39
103000
2000
Đối với một người bố trẻ,
02:00
I have a qualitatively different sense
40
105000
4000
tôi có một cảm tính khác
02:04
of just how delicate babies are,
41
109000
3000
đối với sự mỏng manh của
bé sơ sinh,
bé sơ sinh,
02:07
what our obligations are towards them
42
112000
3000
trách nhiệm của ta với chúng,
02:10
and how much love
43
115000
2000
và bao nhiêu tình cảm
02:12
we can feel towards a child.
44
117000
3000
ta có thể dành cho nó.
02:15
I would move heaven and earth
45
120000
2000
Tôi sẽ đi đến tận cùng thế giới
02:17
in order to get treatment for Darius,
46
122000
3000
chỉ để cho Darius được điều trị,
02:20
and for me to be told
47
125000
2000
và việc tôi được bảo rằng
02:22
that there might be other Dariuses
48
127000
2000
rằng có thể có nhiều Darius khác
02:24
who are not getting treatment,
49
129000
2000
không nhận được sự điều trị,
02:26
that's just viscerally wrong.
50
131000
3000
thật đúng là không thể
chấp nhận được.
chấp nhận được.
02:29
So that's the personal reason.
51
134000
2000
Và đó chính là lí do cá nhân của tôi.
02:31
Scientific reason is that this notion
52
136000
3000
Lí do khoa học chính là cái khái niệm
02:34
from neuroscience of critical periods --
53
139000
2000
từ ngành khoa học thần kinh về
những giai đoạn quan trọng
những giai đoạn quan trọng
02:36
that if the brain is older
54
141000
3000
đó là nếu bộ não già hơn
02:39
than four or five years of age,
55
144000
2000
bốn hoặc năm tuổi,
02:41
it loses its ability to learn --
56
146000
2000
nó mất đi khả năng học hành --
02:43
that doesn't sit well with me,
57
148000
2000
điều đó không thuyết phục tôi mấy,
02:45
because I don't think that idea
58
150000
2000
bởi vì tôi không nghĩ rằng ý tưởng đó
02:47
has been tested adequately.
59
152000
3000
đã được chứng thực đầy đủ.
Sự ra đời của ý tưởng đó dựa trên
02:50
The birth of the idea is from
60
155000
2000
nghiên cứu của
David Hubel và Torsten Wiesei,
David Hubel và Torsten Wiesei,
02:52
David Hubel and Torsten Wiesel's work,
61
157000
2000
02:54
two researchers who were at Harvard,
62
159000
2000
hai nhà nghiên cứu đến từ Harvard,
02:56
and they got the Nobel Prize in 1981
63
161000
3000
và đã đoạt giải Nobel vào năm 1981
02:59
for their studies of visual physiology,
64
164000
2000
cho nghiên cứu của họ về
sinh lí học trực quan,
sinh lí học trực quan,
03:01
which are remarkably beautiful studies,
65
166000
2000
những khám phá rất đỗi thú vị,
03:03
but I believe some of their work
66
168000
2000
nhưng tôi tin một số nghiên cứu của họ
03:05
has been extrapolated
67
170000
2000
đã được áp dụng
03:07
into the human domain prematurely.
68
172000
2000
vào cơ thể con người quá sớm.
03:09
So, they did their work with kittens,
69
174000
2000
Họ đã thí nghiệm với mèo,
03:11
with different kinds of deprivation regiments,
70
176000
2000
với nhiều nhóm cơ địa khác nhau,
03:13
and those studies,
71
178000
2000
và những kết quả đó,
03:15
which date back to the '60s,
72
180000
2000
được tìm ra từ những năm 60,
03:17
are now being applied to human children.
73
182000
3000
lại đang được áp dụng cho trẻ nhỏ.
03:20
So I felt that I needed to do two things.
74
185000
3000
Nên tôi thấy mình cần làm hai việc.
03:23
One: provide care
75
188000
3000
Thứ nhất: cung cấp điều trị
03:26
to children who are currently
76
191000
2000
cho những đứa trẻ hiện nay
03:28
being deprived of treatment.
77
193000
2000
đang bị tước quyền được chữa bệnh.
03:30
That's the humanitarian mission.
78
195000
2000
Đó là một nhiệm vụ nhân đạo.
03:32
And the scientific mission would be
79
197000
2000
Và nhiệm vụ khoa học sẽ là
03:34
to test the limits
80
199000
2000
kiểm tra các giới hạn
03:36
of visual plasticity.
81
201000
2000
của độ nhạy thị giác.
03:38
And these two missions, as you can tell,
82
203000
3000
Và hai nhiệm vụ đó, bạn có thể thấy đấy,
03:41
thread together perfectly. One adds to the other;
83
206000
3000
lồng ghép vào nhau.
Bên này bổ sung cho bên kia;
Bên này bổ sung cho bên kia;
03:44
in fact, one would be impossible without the other.
84
209000
3000
Thực tế, mất một
thì không thể có hai được.
thì không thể có hai được.
03:49
So, to implement
85
214000
2000
Vậy, để thực hiện
03:51
these twin missions,
86
216000
2000
nhiệm vụ song sinh này,
03:53
a few years ago, I launched Project Prakash.
87
218000
3000
vài năm về trước,
tôi đã tiến hành dự án Prakash.
tôi đã tiến hành dự án Prakash.
03:56
Prakash, as many of you know,
88
221000
2000
Prakash, như các bạn đều biết,
03:58
is the Sanskrit word for light,
89
223000
2000
đó là tiếng Sanskrit
đồng nghĩa với ánh sáng,
đồng nghĩa với ánh sáng,
04:00
and the idea is that
90
225000
2000
và ý nghĩ của cái tên này là
04:02
in bringing light into the lives of children,
91
227000
3000
bằng việc mang ánh sáng
đến với cuộc sống của trẻ em,
đến với cuộc sống của trẻ em,
04:05
we also have a chance
92
230000
2000
chúng ta cũng có một cơ hội
04:07
of shedding light on some of the
93
232000
2000
làm sáng tỏ một số
04:09
deepest mysteries of neuroscience.
94
234000
3000
bí ẩn sâu xa nhất của khoa học thần kinh.
04:12
And the logo -- even though it looks extremely Irish,
95
237000
3000
Và biểu tượng - mặc dù trông cực Ai-len,
04:15
it's actually derived from
96
240000
2000
nhưng nó lại được dựa trên
04:17
the Indian symbol of Diya, an earthen lamp.
97
242000
4000
biểu tượng Ấn Độ về Diya,
một cây đèn đất.
một cây đèn đất.
04:21
The Prakash, the overall effort
98
246000
3000
Dự án Prakash, tiêu chí toàn diện
04:24
has three components:
99
249000
2000
gồm ba mảng:
04:26
outreach, to identify children in need of care;
100
251000
4000
tiếp cận cộng đồng, để xác định trẻ em
có nhu cầu được chăm sóc,
có nhu cầu được chăm sóc,
04:30
medical treatment; and in subsequent study.
101
255000
3000
biện pháp chữa trị; và cho
nghiên cứu về sau.
nghiên cứu về sau.
04:33
And I want to show you a short video clip
102
258000
3000
Và tôi muốn cho bạn
xem một đoạn phim ngắn
xem một đoạn phim ngắn
04:36
that illustrates the first two components of this work.
103
261000
3000
để làm rõ hai mảng đầu tiên của dự án này
04:41
This is an outreach station
104
266000
2000
Đây là một trạm tiếp nhận
04:43
conducted at a school for the blind.
105
268000
3000
tổ chức tại một trường học cho người mù.
04:46
(Text: Most of the children are profoundly and permanently blind ...)
106
271000
5000
(Phụ đề: Hầu hết các trẻ em đều bị
mù vĩnh viễn ...)
mù vĩnh viễn ...)
04:51
Pawan Sinha: So, because this is a school for the blind,
107
276000
5000
Bởi vì đây là
trường học cho người mù,
trường học cho người mù,
nhiều trẻ em đều có những
khuyết tật vĩnh viễn.
khuyết tật vĩnh viễn.
04:56
many children have permanent conditions.
108
281000
2000
04:58
That's a case of microphthalmos,
109
283000
3000
Đó là một dạng
thoái hóa võng mạc,
thoái hóa võng mạc,
05:01
which is malformed eyes,
110
286000
2000
gây biến dạng mắt,
05:03
and that's a permanent condition;
111
288000
2000
và đó là một khuyết tật vĩnh viễn;
05:05
it cannot be treated.
112
290000
2000
vnó không thể chữa được.
05:07
That's an extreme of micropthalmos
113
292000
2000
Đây là dạng nặng hơn
của thoái hóa võng mạc
của thoái hóa võng mạc
05:09
called enophthalmos.
114
294000
2000
gọi là lõm mắt.
05:11
But, every so often, we come across children
115
296000
2000
Đôi khi, chúng tôi bắt gặp
05:13
who show some residual vision,
116
298000
3000
vài đứa trẻ còn mập mờ thị giác,
05:16
and that is a very good sign
117
301000
3000
và đó là một dấu hiệu rất tốt
05:19
that the condition might actually be treatable.
118
304000
2000
cho thấy vẫn còn hi vọng chữa trị.
05:21
So, after that screening, we bring the children to the hospital.
119
306000
3000
Sau khi xem xét, những đứa trẻ được
mang tới bệnh viện.
mang tới bệnh viện.
05:24
That's the hospital we're working with in Delhi,
120
309000
2000
Đây là một bệnh viện
chúng tôi hợp tác ở Delhi,
chúng tôi hợp tác ở Delhi,
05:26
the Schroff Charity Eye Hospital.
121
311000
3000
Bệnh viện Mắt từ thiện Schroff.
05:29
It has a very well-equipped
122
314000
2000
Ở đó có một trung tâm chuyên trị
05:31
pediatric ophthalmic center,
123
316000
3000
các bệnh về mắt cho trẻ em,
05:35
which was made possible in part
124
320000
2000
đa phần là nhờ sự hảo tâm
05:37
by a gift from the Ronald McDonald charity.
125
322000
4000
từ hội từ thiện Ronald McDonald.
05:41
So, eating burgers actually helps.
126
326000
3000
Thế nên, ăn hamburger cũng có ích
đấy chứ.
đấy chứ.
05:45
(Text: Such examinations allow us to improve
127
330000
2000
(Phụ đề: Những bài kiểm tra giúp
05:47
eye-health in many children, and ...
128
332000
2000
chúng tôi cải thiện
sức khỏe mắt ở trẻ nhỏ,
sức khỏe mắt ở trẻ nhỏ,
05:54
... help us find children who can participate in Project Prakash.)
129
339000
3000
và tìm ra những bé cần hỗ trợ
từ dự án Prakash.)
từ dự án Prakash.)
05:57
PS: So, as I zoom in to the eyes of this child,
130
342000
2000
Khi tôi phóng to phim chụp mắt của bé
05:59
you will see the cause of his blindness.
131
344000
3000
bạn sẽ thấy được
nguồn gốc căn bệnh của bé.
nguồn gốc căn bệnh của bé.
06:03
The whites that you see in the middle of his pupils
132
348000
3000
Phần màu trắng bạn thấy
chính giữa con ngươi ấy
chính giữa con ngươi ấy
06:06
are congenital cataracts,
133
351000
3000
là đục thủy tinh thể,
06:09
so opacities of the lens.
134
354000
2000
điểm mờ của đồng tử.
06:11
In our eyes, the lens is clear,
135
356000
3000
Đối với ta, thủy tinh thể
trong và rõ ràng,
trong và rõ ràng,
06:14
but in this child, the lens has become opaque,
136
359000
2000
nhưng của bé này, nó lại bị mờ đi,
06:16
and therefore he can't see the world.
137
361000
3000
thế nên bé không thể thấy đuờng.
06:19
So, the child is given treatment. You'll see shots of the eye.
138
364000
3000
Và nó đã được chữa trị.
Đây là một vài tấm phim chụp mắt
Đây là một vài tấm phim chụp mắt
06:22
Here's the eye with the opaque lens,
139
367000
2000
Đây là cặp mắt đục thủy tinh thể,
06:24
the opaque lens extracted
140
369000
2000
và thủy tinh thể bị cắt bỏ đi
06:26
and an acrylic lens inserted.
141
371000
3000
rồi được thay bởi
một cặp thủy tinh thế bằng acrylic mới.
một cặp thủy tinh thế bằng acrylic mới.
06:29
And here's the same child
142
374000
2000
Cũng là đứa trẻ đó
06:31
three weeks post-operation,
143
376000
3000
ba tuần sau khi mổ
06:34
with the right eye open.
144
379000
3000
với con mắt phải mới tinh.
06:40
(Applause)
145
385000
6000
(Vỗ tay)
06:46
Thank you.
146
391000
2000
Xin cám ơn.
06:48
So, even from that little clip, you can begin to get the sense
147
393000
3000
Thậm chí với một đoạn phim ngắn,
bạn dần thấy được
bạn dần thấy được
06:51
that recovery is possible,
148
396000
2000
là mọi sự điều trị là có thể,
06:53
and we have now
149
398000
2000
và chúng tôi đã thành công
06:55
provided treatment to over 200 children,
150
400000
3000
trong việc chữa trị cho hơn 200 trẻ em,
06:58
and the story repeats itself.
151
403000
2000
và sẽ còn làm hơn nữa.
07:00
After treatment, the child
152
405000
2000
Sau khi chữa trị, em bé ấy
07:02
gains significant functionality.
153
407000
3000
bắt đầu đi vào
hoạt động bình thường.
hoạt động bình thường.
07:05
In fact, the story holds true
154
410000
3000
Thực chất, câu chuyện vẫn đúng
07:08
even if you have a person who got sight
155
413000
2000
nếu một người có thị giác lại
07:10
after several years of deprivation.
156
415000
2000
sau vài năm bị mù.
07:12
We did a paper a few years ago
157
417000
2000
Chúng tôi đã có một bài nghiên cứu
07:14
about this woman that you see on the right, SRD,
158
419000
4000
về người phụ nữ ở
hình bên phải, SRD,
hình bên phải, SRD,
07:18
and she got her sight late in life,
159
423000
2000
cô có thị giác trễ hơn mọi người,
07:20
and her vision is remarkable at this age.
160
425000
4000
và thị lực của cô
lại rất tốt so với độ tuổi này.
lại rất tốt so với độ tuổi này.
07:24
I should add a tragic postscript to this --
161
429000
3000
Nhưng tôi đành phải nói tin không hay
trong chuyện này --
trong chuyện này --
07:27
she died two years ago
162
432000
2000
cô đã mất hai năm về trước
07:29
in a bus accident.
163
434000
2000
trong một tai nạn xe buýt.
07:31
So, hers is just a truly inspiring story --
164
436000
4000
Nên, câu chuyện của cô thật đáng
cảm động --
cảm động --
07:35
unknown, but inspiring story.
165
440000
3000
dù không ai biết, nhưng đầy
cảm hứng.
cảm hứng.
07:38
So when we started finding these results,
166
443000
2000
Khi chúng tôi
bắt đầu tìm ra các kết quả này,
bắt đầu tìm ra các kết quả này,
07:40
as you might imagine, it created quite a bit of stir
167
445000
3000
nó đã tạo nên khá nhiều náo động
07:43
in the scientific and the popular press.
168
448000
3000
trong giới khoa học lẫn báo chí.
07:46
Here's an article in Nature
169
451000
2000
Đây là một bài viết trong tờ Nature
07:48
that profiled this work,
170
453000
2000
ghi chép lại nghiên cứu này,
07:50
and another one in Time.
171
455000
2000
và một bài nữa trên tờ Time.
07:52
So, we were fairly convinced -- we are convinced --
172
457000
2000
Vậy nên, chúng tôi
đã và đang chắc chắn rằng
đã và đang chắc chắn rằng
07:54
that recovery is feasible,
173
459000
2000
việc chữa trị là khả thi,
07:56
despite extended visual deprivation.
174
461000
3000
cho dù có bị mù lâu năm.
07:59
The next obvious question to ask:
175
464000
2000
Câu hỏi tiếp theo đương nhiên là:
08:01
What is the process of recovery?
176
466000
3000
Quá trình của việc phục hồi là gì?
08:04
So, the way we study that is,
177
469000
3000
Cách mà chúng tôi nghiên cứu đó là,
08:07
let's say we find a child who has light sensitivity.
178
472000
2000
Khi chúng tôi tìm thấy
bé bị nhạy cảm với ánh sáng.
bé bị nhạy cảm với ánh sáng.
08:09
The child is provided treatment,
179
474000
2000
Nó được chữa trị,
08:11
and I want to stress that the treatment
180
476000
2000
và tôi muốn nói rằng việc điều trị
08:13
is completely unconditional;
181
478000
2000
là hoàn toàn vô điều kiện;
08:15
there is no quid pro quo.
182
480000
2000
không hề có bất cứ trao đổi gì.
08:17
We treat many more children then we actually work with.
183
482000
3000
Chúng tôi chữa nhiều bé hơn là làm
việc với chúng.
việc với chúng.
08:20
Every child who needs treatment is treated.
184
485000
3000
Bất cứ bé nào cần
là sẽ được điều trị.
là sẽ được điều trị.
08:23
After treatment, about every week,
185
488000
2000
Sau khi điều trị, cứ mỗi tuần,
08:25
we run the child
186
490000
2000
chúng tôi cho chúng
kiểm tra thị lực đơn giản
08:27
on a battery of simple visual tests
187
492000
3000
08:30
in order to see how their visual skills
188
495000
2000
để xem liệu
kĩ năng thị giác của chúng
kĩ năng thị giác của chúng
08:32
are coming on line.
189
497000
2000
có dần hình thành chưa.
08:34
And we try to do this for as long as possible.
190
499000
3000
Chúng tôi mong được kéo dài
dự án này lâu nhất có thể.
dự án này lâu nhất có thể.
08:37
This arc of development
191
502000
2000
Vòng cung phát triển của dự án
08:39
gives us unprecedented
192
504000
2000
đã cho chúng tôi những thông tin
08:41
and extremely valuable information
193
506000
2000
bất ngờ và đầy quý báu
08:43
about how the scaffolding of vision
194
508000
2000
về việc nền tảng của thị giác
08:45
gets set up.
195
510000
2000
hình thành ra sao.
08:47
What might be the causal connections
196
512000
2000
Quan hệ nhân quả
08:49
between the early developing skills
197
514000
2000
những kĩ năng được phát triển sớm
08:51
and the later developing ones?
198
516000
2000
và dần về sau là gì?
Và chúng tôi đã áp dụng cách thức
này để nghiên cứu
này để nghiên cứu
08:53
And we've used this general approach to study
199
518000
2000
08:55
many different visual proficiencies,
200
520000
3000
nhiều loại khiếm thị khác nhau,
08:58
but I want to highlight one particular one,
201
523000
4000
nhưng tôi muốn nhấn mạnh
một khiếm khuyết này,
một khiếm khuyết này,
09:02
and that is image parsing into objects.
202
527000
3000
và đó là hình ảnh bị phân tích ra
thành từng mảng đồ vật.
thành từng mảng đồ vật.
09:05
So, any image of the kind that you see on the left,
203
530000
2000
Bất cứ hình ảnh nào
bạn thấy phía bên trái,
bạn thấy phía bên trái,
09:07
be it a real image or a synthetic image,
204
532000
3000
dù cho là ảnh thật hay ảnh tổng hợp,
09:10
it's made up of little regions
205
535000
2000
nó cấu tạo từ những vùng nhỏ li ti
09:12
that you see in the middle column,
206
537000
2000
mà bạn thấy ở cột chính giữa,
09:14
regions of different colors, different luminances.
207
539000
3000
những vùng màu khác nhau,
có độ sáng khác nhau.
có độ sáng khác nhau.
09:17
The brain has this complex task
208
542000
3000
Não bộ có một công việc phức tạp đó là
09:20
of putting together, integrating,
209
545000
3000
nối ghép, tích hợp lại với nhau
09:23
subsets of these regions
210
548000
2000
những bộ nhỏ của những vùng này
09:25
into something that's more meaningful,
211
550000
2000
thành một thứ có ý nghĩa hơn,
09:27
into what we would consider to be objects,
212
552000
2000
một thứ mà ta có thể nhận biết là đồ vật,
09:29
as you see on the right.
213
554000
2000
như bạn thấy bên phải.
09:31
And nobody knows how this integration happens,
214
556000
2000
Không ai biết sự tích hợp này
diễn ra như thế nào,
diễn ra như thế nào,
09:33
and that's the question we asked with Project Prakash.
215
558000
4000
và đó là câu hỏi mà dự án Prakash
muốn tìm ra câu trả lời.
muốn tìm ra câu trả lời.
09:37
So, here's what happens
216
562000
2000
Và đây là những biến chuyển xảy ra
09:39
very soon after the onset of sight.
217
564000
3000
rất nhanh sau khi bạn thấy một vật.
09:42
Here's a person who had gained sight just a couple of weeks ago,
218
567000
3000
Đây là một người vừa có được thị giác
vài tuần trước đây,
vài tuần trước đây,
09:45
and you see Ethan Myers, a graduate student from MIT,
219
570000
3000
và đây là Ethan Myers,
một sinh viên thạc sĩ từ MIT,
một sinh viên thạc sĩ từ MIT,
09:48
running the experiment with him.
220
573000
3000
đang làm thí nghiệm với người tham gia.
09:51
His visual-motor coordination is quite poor,
221
576000
4000
Bộ phối hợp vận động thị giác của anh ta
khá yếu,
khá yếu,
09:55
but you get a general sense
222
580000
2000
nhưng bạn sẽ đại khái nhận ra
09:57
of what are the regions that he's trying to trace out.
223
582000
3000
anh ta đang cố gắng truy ra
những vùng ảnh nào.
những vùng ảnh nào.
10:00
If you show him real world images,
224
585000
2000
Nếu bạn cho anh ấy xem
hình ảnh thật ngoài đời,
hình ảnh thật ngoài đời,
10:02
if you show others like him real world images,
225
587000
3000
nếu bạn cũng cho những người
khác bị giống vậy xem,
khác bị giống vậy xem,
10:05
they are unable to recognize most of the objects
226
590000
2000
họ sẽ không thể nhận ra đa số các vật thể
10:07
because the world to them is over-fragmented;
227
592000
3000
bởi vì thế giới trong mắt họ
bị đứt rời;
bị đứt rời;
10:10
it's made up of a collage, a patchwork,
228
595000
3000
nó được đấu chắp với nhau,
10:13
of regions of different colors and luminances.
229
598000
2000
từ những vùng màu và độ sáng khác nhau.
10:15
And that's what's indicated in the green outlines.
230
600000
2000
Và đó là điều được chỉ ra
ở đường vạch màu xanh.
ở đường vạch màu xanh.
10:17
When you ask them,
231
602000
2000
Khi bạn hỏi họ,
10:19
"Even if you can't name the objects, just point to where the objects are,"
232
604000
3000
"Thậm chí nếu bạn không thế kể tên đồ vật,
hãy chỉ ra vị trí của chúng,"
hãy chỉ ra vị trí của chúng,"
10:22
these are the regions that they point to.
233
607000
2000
đây là những vùng họ đã chỉ vào.
10:24
So the world is this complex
234
609000
2000
Nên, thế giới là một hỗn tạp
10:26
patchwork of regions.
235
611000
2000
những mảnh ghép chắp vá như thế.
10:28
Even the shadow on the ball
236
613000
2000
Thậm chí cái bóng trên một
quả banh
quả banh
10:30
becomes its own object.
237
615000
3000
trở thành một vật thể riêng.
10:33
Interestingly enough,
238
618000
2000
Thú vị hơn cả,
10:35
you give them a few months,
239
620000
2000
bạn cho họ thêm vài tháng,
10:37
and this is what happens.
240
622000
3000
và đây là điều xảy ra.
[Đây là một cái]
[Đây là một cái khác nữa]
10:43
Doctor: How many are these?
241
628000
2000
Bác sĩ: Có bao nhiêu vật này đây?
10:45
Patient: These are two things.
242
630000
2000
Bệnh nhân: Có hai vật.
10:47
Doctor: What are their shapes?
243
632000
2000
BS: Hình dạng chúng trông như thế nào?
10:49
Patient: Their shapes ...
244
634000
2000
BN: Hình dạng à ...
10:51
This one is a circle,
245
636000
3000
Đây chính là một vòng tròn,
10:54
and this
246
639000
2000
và đây
10:56
is a square.
247
641000
2000
là một hình vuông.
10:58
PS: A very dramatic transformation has come about.
248
643000
3000
Đó, một sự thay đổi tích cực đã xảy ra.
11:01
And the question is:
249
646000
2000
Nhưng câu hỏi là:
11:03
What underlies this transformation?
250
648000
2000
Điều gì đã gây nên sự thay đổi đó?
11:05
It's a profound question,
251
650000
2000
Câu hỏi này bao quát nhiều phạm trù,
11:07
and what's even more amazing is how simple
252
652000
2000
và thậm chí choáng ngợp hơn khi bạn thấy
11:09
the answer is.
253
654000
2000
câu trả lời đơn giản như thế nào.
11:11
The answer lies in motion
254
656000
2000
Câu trả lời nằm ở sự chuyển động
11:13
and that's what I want to show you in the next clip.
255
658000
3000
và đó chính là điều tôi muốn
cho bạn xem trong đoạn phim sau.
cho bạn xem trong đoạn phim sau.
11:18
Doctor: What shape do you see here?
256
663000
2000
BS: Bạn thấy hình dạng gì rồi?
11:20
Patient: I can't make it out.
257
665000
3000
BN: Tôi không thể xác định được.
11:28
Doctor: Now?
258
673000
2000
BS: Còn bây giờ?
11:31
Patient: Triangle.
259
676000
2000
BN: Tam giác.
11:35
Doctor: How many things are these?
260
680000
3000
BS: Có bao nhiêu vật đây?
11:48
Now, how many things are these?
261
693000
3000
Thử lại nào.
11:51
Patient: Two.
262
696000
2000
BN: Hai.
11:53
Doctor: What are these things?
263
698000
2000
BS: Đây là những vật gì?
11:56
Patient: A square and a circle.
264
701000
2000
BN: Hình vuông và hình tròn.
11:58
PS: And we see this pattern over and over again.
265
703000
3000
Và chúng ta thấy điều này
lặp đi lặp lại nhiều lần.
lặp đi lặp lại nhiều lần.
12:01
The one thing the visual system needs
266
706000
3000
Điều duy nhất hệ thống nhãn quan cần
12:04
in order to begin parsing the world
267
709000
2000
để bắt đầu tích hợp hình ảnh bên ngoài
12:06
is dynamic information.
268
711000
2000
đó là những thông tin sống động.
12:08
So the inference we are deriving from this,
269
713000
2000
Thế nên điều ta rút ra được từ thí nghiệm,
12:10
and several such experiments,
270
715000
2000
qua nhiều cuộc thí nghiệm tương tự,
12:12
is that dynamic information processing,
271
717000
2000
là quá trình xử lý thông tin năng động,
12:14
or motion processing,
272
719000
2000
hay quá trình xử lý chuyển động,
12:16
serves as the bedrock for building
273
721000
2000
có vai trò như nền tảng cho việc xây dựng
12:18
the rest of the complexity of visual processing;
274
723000
4000
nên hệ thống xử lý nhãn quan phức tạp;
12:22
it leads to visual integration
275
727000
2000
nó dẫn tới quá trình tích hợp thị giác,
12:24
and eventually to recognition.
276
729000
3000
và cuối cùng là
quá trình nhận biết hình ảnh.
quá trình nhận biết hình ảnh.
12:27
This simple idea has far reaching implications.
277
732000
3000
Ý tưởng tuy đơn giản
nhưng lại có nhiều ứng dụng vượt trội.
nhưng lại có nhiều ứng dụng vượt trội.
12:30
And let me just quickly mention two,
278
735000
3000
Và hãy để tôi nói sơ hai điều trong đó,
12:33
one, drawing from the domain of engineering,
279
738000
2000
một, nhìn từ khía cạnh kĩ thuật,
12:35
and one from the clinic.
280
740000
2000
và một nhìn từ khía cạnh y khoa.
12:37
So, from the perspective of engineering,
281
742000
2000
Dưới góc nhìn kĩ thuật,
12:39
we can ask: Goven that we know
282
744000
3000
ta có thể hỏi: Nếu ta biết được rằng
sự chuyển động quan trọng
cho hệ trực quan của người,
cho hệ trực quan của người,
12:42
that motion is so important for the human visual system,
283
747000
2000
12:44
can we use this as a recipe
284
749000
3000
ta có thể dùng nó như một công thức
12:47
for constructing machine-based vision systems
285
752000
3000
để chế tạo nên những hệ trực quan
điều khiển bằng máy móc
điều khiển bằng máy móc
12:50
that can learn on their own, that don't need to be programmed
286
755000
3000
có thể tự rút kinh nghiệm
mà không cần được lập trình sẵn
mà không cần được lập trình sẵn
12:53
by a human programmer?
287
758000
2000
bởi một kỹ sư?
Và đó là những gì
chúng tôi đang cố gắng chinh phục.
chúng tôi đang cố gắng chinh phục.
12:55
And that's what we're trying to do.
288
760000
2000
12:57
I'm at MIT, at MIT you need to apply
289
762000
3000
Tôi từ MIT, và ở MIT bạn phải áp dụng
13:00
whatever basic knowledge you gain.
290
765000
2000
bất cứ kiến thức cơ bản nào bạn học được.
13:02
So we are creating Dylan,
291
767000
2000
Chúng tôi đang chế tạo Dylan,
13:04
which is a computational system
292
769000
2000
một hệ thống máy tính
13:06
with an ambitious goal
293
771000
2000
với một mục tiêu đầy tham vọng
13:08
of taking in visual inputs
294
773000
2000
là lấy những hình ảnh "đầu vào"
13:10
of the same kind that a human child would receive,
295
775000
3000
cùng loại như những hình ảnh
mà một đứa trẻ nhìn thấy,
mà một đứa trẻ nhìn thấy,
13:13
and autonomously discovering:
296
778000
2000
và tự động giải mã:
13:15
What are the objects in this visual input?
297
780000
3000
Những đồ vật trong loạt hình ảnh này
là gì?
là gì?
13:18
So, don't worry about the internals of Dylan.
298
783000
3000
Bạn đừng chú tâm quá vào kết cấu
của Dylan.
của Dylan.
13:21
Here, I'm just going to talk about
299
786000
3000
Tôi chỉ đang muốn nói về
13:24
how we test Dylan.
300
789000
2000
cách chúng tôi kiểm tra
hiệu quả của Dylan.
hiệu quả của Dylan.
13:26
The way we test Dylan is by giving it
301
791000
2000
Chúng tôi kiểm tra
bằng cách tích hợp vào nó
bằng cách tích hợp vào nó
13:28
inputs, as I said, of the same kind
302
793000
3000
những hình ảnh "đầu vào",
13:31
that a baby, or a child in Project Prakash would get.
303
796000
3000
cùng những hình ảnh mà đứa trẻ trong
dự án Prakash sẽ được thấy.
dự án Prakash sẽ được thấy.
13:34
But for a long time we couldn't quite figure out:
304
799000
3000
Trong một thời gian dài,
chúng tôi đã không thể tìm ra:
chúng tôi đã không thể tìm ra:
13:37
Wow can we get these kinds of video inputs?
305
802000
3000
Liệu chúng tôi có thể kiếm được
những đoạn băng "đầu vào" không?
những đoạn băng "đầu vào" không?
13:41
So, I thought,
306
806000
2000
Tôi nghĩ,
13:43
could we have Darius
307
808000
2000
liệu chúng tôi có thể cho Darius
13:45
serve as our babycam carrier,
308
810000
3000
đeo một chiếc máy quay phim nhỏ,
13:48
and that way get the inputs that we feed into Dylan?
309
813000
3000
và nhờ vậy chúng ta sẽ có được
những đoạn băng "đầu vào" cho Dylan?
những đoạn băng "đầu vào" cho Dylan?
13:51
So that's what we did.
310
816000
2000
Và chúng tôi đã làm như vậy.
13:53
(Laughter)
311
818000
7000
(Cười)
14:00
I had to have long conversations with my wife.
312
825000
3000
Tôi đã có một buổi nói chuyện dài với vợ.
14:03
(Laughter)
313
828000
5000
(Cười)
14:08
In fact, Pam, if you're watching this,
314
833000
2000
Thực tế, Pam, nếu như em đang theo dõi
14:10
please forgive me.
315
835000
2000
hãy tha lỗi cho anh.
14:13
So, we modified the optics of the camera
316
838000
4000
Chúng tôi đã chỉnh sửa
tròng kính của máy ảnh,
tròng kính của máy ảnh,
14:17
in order to mimic the baby's visual acuity.
317
842000
3000
để cho nó thu hình gần giống với
thị lực của em bé.
thị lực của em bé.
14:20
As some of you might know,
318
845000
2000
Và có vài bạn biết rằng,
14:22
babyies are born pretty much legally blind.
319
847000
4000
em bé sinh ra thì hầu như không thấy gì.
14:26
Their acuity -- our acuity is 20/20;
320
851000
3000
Thị lực của ta là 20/20;
14:29
babies' acuity is like 20/800,
321
854000
3000
còn của em bé thì chỉ khoảng 20/800;
14:32
so they are looking at the world
322
857000
2000
nên chúng nhìn thế giới bên ngoài
14:34
in a very, very blurry fashion.
323
859000
3000
rất mờ ảo.
14:37
Here's what a baby-cam video looks like.
324
862000
3000
Nó trông giống như đoạn phim sau đây.
14:41
(Laughter)
325
866000
9000
(Cười)
14:50
(Applause)
326
875000
3000
(Vỗ Tay)
14:53
Thankfully, there isn't any audio
327
878000
2000
May mắn thay, đoạn phim này không có
14:55
to go with this.
328
880000
3000
tệp âm thanh nào.
14:58
What's amazing is that working with such
329
883000
2000
Điều tuyệt vời là khi tiếp nhận
15:00
highly degraded input,
330
885000
2000
những "đầu vào" sơ khai như vậy,
15:02
the baby, very quickly, is able
331
887000
2000
em bé thì lại nhanh chóng
15:04
to discover meaning in such input.
332
889000
3000
khám phá được ý nghĩa
của những hình ảnh đó.
của những hình ảnh đó.
15:07
But then two or three days afterward,
333
892000
2000
Nhưng hai hay ba ngày sau thì,
15:09
babies begin to pay attention
334
894000
2000
em bé sẽ bắt đầu chú ý
15:11
to their mother's or their father's face.
335
896000
2000
tới gương mặt của ba mẹ chúng.
15:13
How does that happen? We want Dylan to be able to do that,
336
898000
3000
Quá trình đó xảy ra như thế nào?
Chúng tôi muốn Dylan làm được như thế,
Chúng tôi muốn Dylan làm được như thế,
15:16
and using this mantra of motion,
337
901000
3000
và sử dụng chính lý thuyết này,
15:19
Dylan actually can do that.
338
904000
2000
Dylan thực sự đã làm được.
15:21
So, given that kind of video input,
339
906000
3000
Thế nên, nếu cho cùng loại "đầu vào",
15:24
with just about six or seven minutes worth of video,
340
909000
3000
với một đoạn phim dài khoảng 6-7 phút,
15:27
Dylan can begin to extract patterns
341
912000
3000
Dylan sẽ phân tích được những đường nét
15:30
that include faces.
342
915000
3000
của những gương mặt.
15:33
So, it's an important demonstration
343
918000
2000
Nó là một minh chứng quan trọng
15:35
of the power of motion.
344
920000
2000
cho sức mạnh của chuyển động;
15:37
The clinical implication, it comes from the domain of autism.
345
922000
3000
Ứng dụng khoa học thuộc về
mảng căn bệnh tự kỉ.
mảng căn bệnh tự kỉ.
15:40
Visual integration has been associated with autism
346
925000
2000
Sự tích hợp trực quan
được liên kết với tự kỉ
được liên kết với tự kỉ
15:42
by several researchers.
347
927000
2000
bởi nhiều nhà nghiên cứu khác nhau.
15:44
When we saw that, we asked:
348
929000
2000
Khi chúng tôi phát hiện, đã tự hỏi:
15:46
Could the impairment in visual integration
349
931000
3000
Liệu sự khiếm khuyết
của tích hợp trực quan
của tích hợp trực quan
15:49
be the manifestation of something underneath,
350
934000
3000
là biểu hiện cho vấn đề gì đó
nghiêm trọng hơn,
nghiêm trọng hơn,
15:52
of dynamic information processing deficiencies in autism?
351
937000
3000
cho một quá trình giải mã thông tin bị lỗi
trong tự kỉ?
trong tự kỉ?
15:55
Because, if that hypothesis were to be true,
352
940000
3000
Bởi vì nếu giả thuyết đó đúng,
15:58
it would have massive repercussions in our understanding
353
943000
3000
thì nó sẽ thay đổi hoàn toàn
hiểu biết của chúng ta
hiểu biết của chúng ta
16:01
of what's causing the many different aspects
354
946000
2000
về những khía cạnh khác nhau
16:03
of the autism phenotype.
355
948000
3000
gây nên bệnh tự kỉ.
16:06
What you're going to see are
356
951000
2000
Điều bạn sắp thấy là
16:08
video clips of two children -- one neurotypical,
357
953000
3000
vài đoạn phim về hai đứa trẻ,
một đứa có thần kinh bình thường,
một đứa có thần kinh bình thường,
16:11
one with autism, playing Pong.
358
956000
2000
và một đứa bị tự kỉ, chơi bóng bàn.
16:13
So, while the child is playing Pong, we are tracking where they're looking.
359
958000
3000
Khi bọn trẻ đang chơi,
chúng tôi đã ghi lại thứ mà chúng nhìn.
chúng tôi đã ghi lại thứ mà chúng nhìn.
16:16
In red are the eye movement traces.
360
961000
3000
Màu đỏ là dấu vết chuyển động của mắt.
16:19
This is the neurotypical child, and what you see
361
964000
3000
Đây là đứa trẻ bình thường, và bạn thấy là
16:22
is that the child is able to make cues
362
967000
2000
nó có thể tìm ra được gợi ý
16:24
of the dynamic information
363
969000
2000
từ những thông tin sống động
16:26
to predict where the ball is going to go.
364
971000
2000
để phán đoán nơi trái bóng sẽ tới.
16:28
Even before the ball gets to a place,
365
973000
3000
Ngay cả trước khi trái banh bay đến,
16:31
the child is already looking there.
366
976000
3000
đứa trẻ đã nhìn ở hướng đó rồi.
16:34
Contrast this with a child
367
979000
2000
Đối lập lại chính là đứa trẻ tự kỉ
16:36
with autism playing the same game.
368
981000
2000
cùng chơi chung.
16:38
Instead of anticipating,
369
983000
2000
Thay vì phán đoán trước,
16:40
the child always follows where the ball has been.
370
985000
3000
nó chỉ theo dấu nơi trái banh rơi trúng.
16:43
The efficiency of the use
371
988000
2000
Cái hiệu quả của việc sử dụng
16:45
of dynamic information
372
990000
2000
luồn thông tin sống động
16:47
seems to be significantly compromised in autism.
373
992000
3000
đã bị giảm đi đáng kể
trong căn bệnh này.
trong căn bệnh này.
16:51
So we are pursuing this line of work
374
996000
3000
Chúng tôi theo sát dòng thí nghiệm này
16:54
and hopefully we'll have
375
999000
2000
và hi vọng rằng sẽ tìm ra được
16:56
more results to report soon.
376
1001000
2000
nhiều kết quả báo cáo hơn.
16:58
Looking ahead, if you think of this disk
377
1003000
3000
Nhìn về tương lai,
nếu bạn nghĩ chiếc đĩa này
nếu bạn nghĩ chiếc đĩa này
17:01
as representing all of the children
378
1006000
2000
đại diện cho tất cả trẻ em
17:03
we've treated so far,
379
1008000
2000
mà chúng tôi đã chữa cho đến nay,
17:05
this is the magnitude of the problem.
380
1010000
2000
thì đây chính là độ rộng của vấn đề.
17:07
The red dots are the children we have not treated.
381
1012000
3000
Những chấm đỏ là
những em chúng tôi chưa chữa được.
những em chúng tôi chưa chữa được.
17:10
So, there are many, many more children who need to be treated,
382
1015000
2000
Và có rất nhiều trẻ em cần được chữa trị,
17:12
and in order to expand the scope of the project,
383
1017000
3000
và để tăng quy mô của dự án,
17:15
we are planning on launching
384
1020000
2000
chúng tôi đã lên kế hoạch để ra mắt
17:17
The Prakash Center for Children,
385
1022000
2000
Trung tâm Prakash cho trẻ em,
17:19
which will have a dedicated pediatric hospital,
386
1024000
3000
nơi sẽ có một bệnh viên nhi chuyên dụng,
một trường học cho
những trẻ em đang điều trị
những trẻ em đang điều trị
17:22
a school for the children we are treating
387
1027000
2000
17:24
and also a cutting-edge research facility.
388
1029000
2000
và cả một cơ sở nghiên cứu tiên tiến.
17:26
The Prakash Center will integrate health care,
389
1031000
3000
Trung tâm Prakash sẽ tích hợp
chăm sóc sức khỏe,
chăm sóc sức khỏe,
17:29
education and research in a way
390
1034000
2000
giáo dục và nghiên cứu theo cách
17:31
that truly creates the whole
391
1036000
2000
có thể tạo nên kết quả tổng quát
17:33
to be greater than the sum of the parts.
392
1038000
3000
tốt hơn là tổng kết quả
của từng mảng riêng lẻ.
của từng mảng riêng lẻ.
17:36
So, to summarize: Prakash, in its five years of existence,
393
1041000
3000
Tóm lại: Prakash, trong năm năm hoạt động,
17:39
it's had an impact in multiple areas,
394
1044000
3000
đã có tác động trong nhiều lĩnh vực,
17:42
ranging from basic neuroscience
395
1047000
2000
từ thần kinh học cơ bản,
17:44
plasticity and learning in the brain,
396
1049000
2000
sự tiếp thu kiến thức
và đa dạng của não bộ,
và đa dạng của não bộ,
17:46
to clinically relevant hypotheses like in autism,
397
1051000
4000
cho đến những giả thuyết xác đáng
như là bệnh tự kỷ,
như là bệnh tự kỷ,
17:50
the development of autonomous machine vision systems,
398
1055000
3000
sự phát triển của
hệ thống trực quan độc lập,
hệ thống trực quan độc lập,
17:53
education of the undergraduate and graduate students,
399
1058000
3000
giáo dục cho toàn thể sinh viên
đại học và cao học,
đại học và cao học,
17:56
and most importantly in the alleviation
400
1061000
2000
và quan trọng nhất là xóa giảm
17:58
of childhood blindness.
401
1063000
2000
nạn mù lòa ở trẻ em.
18:00
And for my students and I, it's been
402
1065000
2000
Và đối với tôi và học sinh của tôi,
nó là một trải nghiệm kỳ diệu
18:02
just a phenomenal experience
403
1067000
2000
18:04
because we have gotten to do interesting research,
404
1069000
4000
bởi vì chúng tôi được thực hiện
một nghiên cứu thú vị,
một nghiên cứu thú vị,
18:08
while at the same time
405
1073000
2000
cùng lúc đó lại
18:10
helping the many children that we have worked with.
406
1075000
2000
giúp đỡ được rất nhiều đứa trẻ.
18:12
Thank you very much.
407
1077000
2000
Xin cảm ơn các bạn rất nhiều.
(Vỗ tay)
18:14
(Applause)
408
1079000
2000
ABOUT THE SPEAKER
Pawan Sinha - Visual neuroscientistPawan Sinha researches how our brains interpret what our eyes see -- and uses that research to give blind children the gift of sight.
Why you should listen
At Pawan Sinha's MIT lab, he and his team spend their days trying to understand how the brain learns to recognize and use the patterns and scenes we see around us. To do this, they often use computers to model the processes of the human brain, but they also study human subjects, some of whom are seeing the world for the very first time and can tell them about the experience as it happens. They find these unusual subjects through the humanitarian branch of their research, Project Prakash.
Project Prakash sets up eye-care camps in some of the most habitually underserved regions of India, and gives free eye-health screenings to, since 2003, more than 700 functionally blind children. The children are then treated without charge, even if they do not fit the profile that would make them eligible for Sinha's research.
Sinha's eventual goal is to help 500 children each year; plans are under way for a center for visual rehabilitation in new Delhi. The special relationship that Sinha has created between research and humanitarianism promises to deliver on both fronts.
Pawan Sinha | Speaker | TED.com