ABOUT THE SPEAKER
Elizabeth Pisani - Author
In Elizabeth Pisani's latest book, she explores the "improbable nation" of Indonesia.

Why you should listen
In fast-emerging Asia there is one nation that, despite being the world's fourth most-populous (and the third most-populous democracy) and the largest Muslim country (with 210 million people who identify themselves as such), is also, as Elizabeth Pisani writes, "probably the most invisible country in the world". Indonesia. An archipelago of over 17,000 islands that span a distance like that from New York to Alaska, with over 700 languages and a dynamic economy -- but which, puzzingly, doesn't really feature in the global imagination.

Pisani spent two years travelling 23,000 kilometers by boat, bus and motorbike through Indonesia, a place that has fascinated and maddened her since she first lived there over two decades ago. Her portrait of the country, the recent Indonesia Etc.: Exploring the Improbable Nation, reveals the archipelago's complexity and contradictions, a fascinating diversity that "is not just geographic and cultural: different groups are essentially living at different points in human history, all at the same time."

An alumna of various government health agencies, Pisani became an assumption-busting independent researcher and analyst, polling transgendered sex workers, drug addicts and others to illuminate the surprising (and often ignored) demographics that belie traditional studies.

Pisani is fearlessly outspoken on the global failure to understand and manage the realities of AIDS, decrying the tangled roles that money, votes, and media play in the public health landscape. She shows how politics and "morality" have hogtied funding, and advocates for putting dollars where they can actually make a difference. As the Globe and Mail wrote: “Pisani is lucid, colourful, insightful and impatient.”

More profile about the speaker
Elizabeth Pisani | Speaker | TED.com
TED2010

Elizabeth Pisani: Sex, drugs and HIV -- let's get rational

Elizabeth Pisani: Tình dục, Thuốc kích thích và HIV -- Hãy dùng lý trí

Filmed:
1,494,475 views

Được trang bị với logic vững vàng, trí tuệ và cặp kính "y tế cộng đồng mọt sách", Elizabeth Pisani tiết lộ những mâu thuẫn to lớn trong hệ thống chính trị hiện thời, thứ mà ngăn những đồng đô-la chống lại sự lan tràn HIV một cách hiệu quả. Nghiên cứu của cô với đối tượng có nguy cơ lây nhiễm cao -- từ những phần tử tạp nham ở trong tù cho tới nô lệ tình dục trên những con phố ở Campuchia -- cho thấy thỉnh thoảng những đo lường ngược bản năng mà có thể ngăn sự lan tràn của dịch bệnh đáng sợ này.
- Author
In Elizabeth Pisani's latest book, she explores the "improbable nation" of Indonesia. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16
"People do stupidngốc nghếch things.
0
1000
2000
"Mọi người làm những việc ngu ngốc.
00:18
That's what spreadslan truyền HIVPHÒNG CHỐNG HIV."
1
3000
2000
Làm cho HIV lan tràn"
00:20
This was a headlinetiêu đề in a U.K. newspaperbáo chí,
2
5000
2000
Đó là tiêu đề ở một tờ báo của Anh,
00:22
The GuardianNgười giám hộ, not that long agotrước.
3
7000
2000
Người Bảo Vệ, cách đây không lâu.
00:24
I'm curiousHiếu kỳ, showchỉ of handstay, who agreesđồng ý with it?
4
9000
3000
Tôi rất tò mò --giơ tay -- ai đồng ý với điều này?
00:29
Well, one or two bravecan đảm soulslinh hồn.
5
14000
2000
Ồ, một hay hai tâm hồn dũng cảm.
00:31
This is actuallythực ra a directthẳng thắn quoteTrích dẫn from an epidemiologistnhà dịch tễ học
6
16000
3000
Đây thật ra là một câu nói từ một bác sĩ dịch tễ học
00:34
who'sai been in fieldcánh đồng of HIVPHÒNG CHỐNG HIV for 15 yearsnăm,
7
19000
2000
đã hoạt động trong lĩnh vực này 15 năm qua,
00:36
workedđã làm việc on fourbốn continentslục địa,
8
21000
2000
làm việc ở 4 châu lục,
00:38
and you're looking at her.
9
23000
2000
và bạn đang nhìn vào cô ấy.
00:40
And I am now going to arguetranh luận
10
25000
2000
Và bây giờ tôi bắt đầu phản biện
00:42
that this is only halfmột nửa truethật.
11
27000
2000
rằng điều này chỉ đúng một nửa.
00:44
People do get HIVPHÒNG CHỐNG HIV because they do stupidngốc nghếch things,
12
29000
3000
Mọi người mắc HIV vì họ làm những điều ngu ngốc,
00:47
but mostphần lớn of them are doing stupidngốc nghếch things
13
32000
2000
Nhưng phần lớn đang làm những điều ngu ngốc
00:49
for perfectlyhoàn hảo rationalhợp lý reasonslý do.
14
34000
3000
vì những lý do hợp lý một cách hoàn hảo .
00:52
Now, "rationalhợp lý" is the dominantcó ưu thế paradigmmô hình
15
37000
3000
Hiện thời, "lý trí" là một mẫu thức mạnh
00:55
in publiccông cộng healthSức khỏe,
16
40000
2000
trong y tế cộng đồng.
00:57
and if you put your publiccông cộng healthSức khỏe nerdmọt sách glasseskính on,
17
42000
3000
Và nếu bạn đeo cặp kính mọt sách y tế cộng đồng lên,
01:00
you'llbạn sẽ see that if we give people the informationthông tin that they need
18
45000
3000
bạn sẽ thấy rằng nếu chúng ta cung cấp cho mọi người những thông tin mà họ cần
01:03
about what's good for them and what's badxấu for them,
19
48000
2000
cái mà có lợi cho họ hay có hại cho họ,
01:05
if you give them the servicesdịch vụ
20
50000
2000
nếu bạn cung cấp cho họ những dịch vụ
01:07
that they can use to acthành động on that informationthông tin,
21
52000
2000
nếu bạn cung cấp cho họ những dịch vụ,
01:09
and a little bitbit of motivationđộng lực,
22
54000
2000
và một chút động lực,
01:11
people will make rationalhợp lý decisionsquyết định
23
56000
2000
mọi người sẽ có những quyết định "lý trí"
01:13
and livetrực tiếp long and healthykhỏe mạnh livescuộc sống.
24
58000
2000
sống một cuộc sống lâu dài và khoẻ mạnh.
01:15
WonderfulTuyệt.
25
60000
2000
Tuyệt vời.
01:17
That's slightlykhinh bỉ problematiccó vấn đề for me because I work in HIVPHÒNG CHỐNG HIV,
26
62000
3000
Điều đó là vấn đề cho tôi vì tôi làm việc với HIV,
01:20
and althoughmặc dù I'm sure you all know
27
65000
2000
và mặc dù tôi chắc là bạn đều biết
01:22
that HIVPHÒNG CHỐNG HIV is about povertynghèo nàn and gendergiới tính inequalitybất bình đẳng,
28
67000
3000
rằng HIV là về sự nghèo khổ và thiếu công bằng giới tính,
01:25
and if you were at TEDTED '07
29
70000
2000
và nếu bạn tham gia TED'07,
01:27
it's about coffeecà phê pricesgiá cả ...
30
72000
2000
nó về giá cà -fê;
01:29
ActuallyTrên thực tế, HIV'sCủa HIV about sextình dục and drugsma túy,
31
74000
3000
thật ra, HIV là về tình dục và thuốc kích thích,
01:32
and if there are two things that make
32
77000
2000
Và nếu tồn tại 2 thứ làm cho
01:34
humanNhân loại beingschúng sanh a little bitbit irrationalvô lý,
33
79000
2000
con người một chút thiếu lý trí,
01:36
they are erectionscương cứng and addictionnghiện.
34
81000
3000
đó là trạng thái cương và sự nghiện ngập
01:39
(LaughterTiếng cười)
35
84000
2000
[Tiếng cười]
01:41
So, let's startkhởi đầu with what's rationalhợp lý for an addictngười nghiện.
36
86000
3000
Vậy nên, chúng ta cùng bắt đầu với thứ mà lý trí cho một người nghiện.
01:44
Now, I remembernhớ lại speakingnói to an IndonesianIndonesia friendngười bạn of minetôi, FrankieFrankie.
37
89000
3000
Lúc này, tôi nhớ cuộc nói chuyện với người bạn Indonesia của tôi, Frankie.
01:47
We were havingđang có lunchBữa trưa and he was tellingnói me
38
92000
2000
Chúng tôi ăn trưa và anh ấy kể cho tôi
01:49
about when he was in jailnhà giam in BaliBali for a drugthuốc uống injectiontiêm.
39
94000
3000
về khoảng thời gian anh ấy trong tù ở Bali vì tiêm chích.
01:52
It was someone'scủa ai đó birthdaysinh nhật, and they had very kindlyvui lòng
40
97000
2000
Đó là sinh nhật một ai đó, và họ
01:54
smuggledbuôn lậu some heroinma túy into jailnhà giam,
41
99000
2000
tuồn một ít hê-rô-in vào trại giam,
01:56
and he was very generouslyhào phóng sharingchia sẻ it out
42
101000
3000
và anh ấy đã hào phóng chia sẻ
01:59
with all of his colleaguesđồng nghiệp.
43
104000
2000
với tất cả bạn bè.
02:01
And so everyonetất cả mọi người linedlót up,
44
106000
2000
Thế là tất cả mọi người xếp hàng,
02:03
all the smackheadssmackheads in a rowhàng,
45
108000
2000
tất cả kẻ nghiện trong một hàng.
02:05
and the guy whose birthdaysinh nhật it was
46
110000
2000
và kẻ sinh nhật
02:07
filledđầy up the fitPhù hợp,
47
112000
3000
làm đầy ống,
02:10
and he wentđã đi down and startedbắt đầu injectingtiêm chích people.
48
115000
2000
và hắn đi xuống và bắt đầu tiêm mọi người.
02:12
So he injectsinjects the first guy,
49
117000
2000
Hắn tiêm kẻ đầu tiên,
02:14
and then he's wipinglau the needlecây kim on his shirtáo sơ mi,
50
119000
3000
và sau đó hắn lau kim vào áo,
02:17
and he injectsinjects the nextkế tiếp guy.
51
122000
2000
và tiêm những kẻ kế tiếp
02:19
And FrankieFrankie saysnói, "I'm numbercon số 22 in linehàng,
52
124000
4000
Và Frankie nói, "Tớ là kẻ thứ 22 trong hàng,
02:23
and I can see the needlecây kim comingđang đến down towardsvề hướng me,
53
128000
3000
và tớ có thể thấy cái kim đang xuống chỗ tớ,
02:26
and there is bloodmáu all over the placeđịa điểm.
54
131000
2000
và máu me ở khắp nơi.
02:28
It's gettingnhận được blunterblunter and blunterblunter.
55
133000
2000
Nó càng lúc càng ngu xuẩn,
02:30
And a smallnhỏ bé partphần of my brainóc is thinkingSuy nghĩ,
56
135000
3000
Và một góc nhỏ trong đầu tớ nghĩ,
02:33
'That is so grossTổng
57
138000
2000
Cái này thật là gớm ghiếc
02:35
and really dangerousnguy hiểm,'
58
140000
2000
Và thực sự nguy hiểm,
02:37
but mostphần lớn of my brainóc is thinkingSuy nghĩ,
59
142000
2000
Và thực sự nguy hiểm,
02:39
'Please let there be some smackđánh đập left
60
144000
2000
'Làm ơn hãy còn sót lại chút thuốc
02:41
by the time it getsđược to me.
61
146000
2000
lúc nó đến chỗ tớ
02:43
Please let there be some left.'"
62
148000
2000
Làm ơn hãy để lại một chút.
02:45
And then, tellingnói me this storycâu chuyện,
63
150000
2000
Và sau đó, kể cho tôi câu chuyện này,
02:47
FrankieFrankie said,
64
152000
2000
Frankie nói,
02:49
"You know ... God,
65
154000
2000
"Bạn biết đấy,
02:51
drugsma túy really make you stupidngốc nghếch."
66
156000
3000
thuốc kích thích làm bạn ngu ngốc."
02:55
And, you know, you can't faultlỗi him for accuracytính chính xác.
67
160000
3000
Và bạn biết đấy, bạn không thể chê trách anh ấy vì tính chính xác
02:58
But, actuallythực ra, FrankieFrankie, at that time,
68
163000
3000
nhưng thật ra, Frankie lúc đó
03:01
was a heroinma túy addictngười nghiện and he was in jailnhà giam.
69
166000
2000
là một con nghiện heroin, và ở trong tù.
03:03
So his choicelựa chọn was eitherhoặc
70
168000
2000
Nên sự lựa chọn của anh không phải
03:05
to acceptChấp nhận that dirtydơ bẩn needlecây kim or not to get highcao.
71
170000
3000
là chấp nhận cây kim bẩn thỉu đó hay là trạng thái bay bổng
03:08
And if there's one placeđịa điểm you really want to get highcao,
72
173000
2000
Và nếu có một nơi mà bạn thực sự muốn thăng hoa
03:10
it's when you're in jailnhà giam.
73
175000
2000
Đó là khi bạn ở trong tù.
03:12
But I'm a scientistnhà khoa học
74
177000
2000
Nhưng tôi là một nhà khoa học,
03:14
and I don't like to make datadữ liệu out of anecdotesgiai thoại,
75
179000
2000
Và tôi không thích tạo dữ liệu từ những câu chuyện vặt,
03:16
so let's look at some datadữ liệu.
76
181000
2000
nên hãy cùng nhìn vào một số dữ liệu.
03:18
We talkednói chuyện to 600 drugthuốc uống addictsngười nghiện
77
183000
3000
Chúng ta đã nói về 600 kẻ nghiện
03:21
in threesố ba citiescác thành phố in IndonesiaIndonesia,
78
186000
2000
ở 3 thành phố ở Indonesia,
03:23
and we said, "Well, do you know how you get HIVPHÒNG CHỐNG HIV?"
79
188000
2000
và chúng ta đã nói, "Bạn có biết bạn mắc HIV như thế nào không?"
03:25
"Oh yeah, by sharingchia sẻ needleskim tiêm."
80
190000
2000
"Ồ vâng. Bằng việc dùng chung kim tiêm."
03:27
I mean, nearlyGần 100 percentphần trăm. Yeah, by sharingchia sẻ needleskim tiêm.
81
192000
3000
Ý tôi là, gần 100%. Vâng, bằng việc dùng chung kim tiêm.
03:30
And, "Do you know where you can get a cleandọn dẹp needlecây kim
82
195000
2000
Và, "Bạn có biết nơi bạn có thể lấy kim sạch
03:32
at a pricegiá bán you can affordđủ khả năng to avoidtránh that?"
83
197000
2000
với giá mà bạn có thể trả để tránh việc đó không?"
03:34
"Oh yeah." HundredTrăm percentphần trăm.
84
199000
2000
"Ồ, vâng tôi biết". 100 %.
03:36
"We're smackheadssmackheads; we know where to get cleandọn dẹp needleskim tiêm."
85
201000
2000
"Chúng tôi là những kẻ nghiện nặng; chúng tôi biết nơi để lấy kim sạch."
03:38
"So are you carryingchở a needlecây kim?"
86
203000
2000
"Thế bạn có đang mang một cây kim theo mình không?"
03:40
We're actuallythực ra interviewingphỏng vấn people on the streetđường phố,
87
205000
2000
Chúng tôi thực sự phỏng vấn mọi người trên đường phố,
03:42
in the placesnơi where they're hangingtreo out and takinglấy drugsma túy.
88
207000
2000
ở những nơi mà họ tụ tập và tiêm chích.
03:44
"Are you carryingchở cleandọn dẹp needleskim tiêm?"
89
209000
2000
"Bạn có mang theo kim sạch không?"
03:46
One in fourbốn, maximumtối đa.
90
211000
3000
Một trên bốn, tối đa.
03:49
So no surprisesnhững bất ngờ then that
91
214000
2000
Thế nên không có gì là đáng ngạc nhiên
03:51
the proportiontỉ lệ that actuallythực ra used cleandọn dẹp needleskim tiêm
92
216000
2000
phần mà sử dụng kim tiêm sạch
03:53
everymỗi time they injectedtiêm in the last weektuần
93
218000
2000
để tiêm chích tuần trước
03:55
is just about one in 10,
94
220000
3000
chỉ khoảng 1 trên 10,
03:58
and the other ninechín in 10 are sharingchia sẻ.
95
223000
3000
và 9 phần còn lại là dùng chung.
04:01
So you've got this massiveto lớn mismatchmismatch;
96
226000
2000
Vậy là bạn có sự không tương xứng lớn này.
04:03
everyonetất cả mọi người knowsbiết that
97
228000
2000
Tất cả mọi người đều biết rằng
04:05
if they sharechia sẻ they're going to get HIVPHÒNG CHỐNG HIV,
98
230000
2000
Nếu họ dùng chung kim tiêm, họ sẽ nhiễm HIV,
04:07
but they're all sharingchia sẻ anywaydù sao.
99
232000
2000
nhưng họ vẫn cứ dùng chung như thường.
04:09
So what's that about? Is it like you get a better highcao if you sharechia sẻ or something?
100
234000
3000
Thế điều đó là về cái gì. Có phải là bạn sẽ thăng hoa hơn nếu bạn dùng chung hay gì?
04:12
We askedyêu cầu that to a junkienhục nhã and they're like, "Are you nutsquả hạch?"
101
237000
3000
Chúng tôi đã hỏi một phần tử tạp nham và họ trả lời, "Bạn điên à?
04:15
You don't want to sharechia sẻ a needlecây kim anymorenữa không than you want
102
240000
2000
Bạn không muốn chung kim tiêm hơn là bạn muốn
04:17
to sharechia sẻ a toothbrushBàn chải đánh răng even with someonengười nào you're sleepingngủ with.
103
242000
3000
chung bàn chải với người mà bạn ngủ cùng.
04:20
There's just kindloại of an ickick factorhệ số there.
104
245000
2000
Có một vấn đề ở đó.
04:22
"No, no. We sharechia sẻ needleskim tiêm because we don't want to go to jailnhà giam."
105
247000
3000
Không, không. Chúng tôi dùng chung kim tiêm vì chúng tôi không muốn vào tù."
04:26
So, in IndonesiaIndonesia at this time,
106
251000
3000
Ở Indonesia hiện thời,
04:29
if you were carryingchở a needlecây kim and the copscảnh sát roundedlàm tròn you up,
107
254000
3000
nếu bạn mang theo kim tiêm và bị cảnh sát tóm,
04:32
they could put you into jailnhà giam.
108
257000
2000
họ sẽ tống bạn vào tù.
04:34
And that changesthay đổi the equationphương trình slightlykhinh bỉ, doesn't it?
109
259000
2000
Và nó thay đổi phương trình một chút đúng không.
04:36
Because your choicelựa chọn now is eitherhoặc
110
261000
3000
Bởi vì lựa chọn của bạn giờ không phải là,
04:39
I use my ownsở hữu needlecây kim now,
111
264000
4000
bây giờ tôi sử dụng kim tiêm của riêng tôi,
04:43
or I could sharechia sẻ a needlecây kim now
112
268000
2000
hay là tôi dùng chung kim tiêm
04:45
and get a diseasedịch bệnh that's going to
113
270000
2000
và mắc bệnh mà
04:47
possiblycó thể killgiết chết me 10 yearsnăm from now,
114
272000
2000
có thể sẽ giết chết tôi 10 năm nữa,
04:49
or I could use my ownsở hữu needlecây kim now
115
274000
3000
hay là tôi có thể sử dụng kim tiêm riêng bây giờ
04:52
and go to jailnhà giam tomorrowNgày mai.
116
277000
3000
và vào tù ngày mai.
04:55
And while junkiesnghiện think that
117
280000
2000
và khi mà những phần tử tạp nham nghĩ thế
04:57
it's a really badxấu ideaý kiến to exposelộ ra themselvesbản thân họ to HIVPHÒNG CHỐNG HIV,
118
282000
3000
Mặc dù đó là ý kiến tồi khi đối mặt với HIV,
05:00
they think it's a much worsetệ hơn ideaý kiến
119
285000
2000
họ nghĩ rằng còn tồi tệ hơn
05:02
to spendtiêu the nextkế tiếp yearnăm in jailnhà giam
120
287000
2000
khi phải ngồi tù vào năm tới,
05:04
where they'llhọ sẽ probablycó lẽ endkết thúc up in Frankie'sFrankie's situationtình hình
121
289000
2000
Nơi mà họ sẽ có thể ở trong tình huống của Frankie
05:06
and exposelộ ra themselvesbản thân họ to HIVPHÒNG CHỐNG HIV anywaydù sao.
122
291000
3000
và đối mặt với HIV.
05:09
So, suddenlyđột ngột it becomestrở thành perfectlyhoàn hảo rationalhợp lý
123
294000
2000
Đột nhiên, nó trở nên rất logic
05:11
to sharechia sẻ needleskim tiêm.
124
296000
2000
nên dùng chung kim tiêm.
05:13
Now, let's look at it from a policychính sách maker'scủa nhà sản xuất pointđiểm of viewlượt xem.
125
298000
2000
Bây giờ, chúng ta cùng nhìn vào điều này từ góc nhìn của một nhà lập pháp.
05:15
This is a really easydễ dàng problemvấn đề.
126
300000
2000
Đây thực sự là vấn đề đơn giản .
05:17
For onceMột lần, your incentivesưu đãi are alignedliên kết.
127
302000
3000
Bỗng nhiên, động cơ của bạn thẳng hàng.
05:20
We'veChúng tôi đã got what's rationalhợp lý for publiccông cộng healthSức khỏe.
128
305000
3000
Chúng ta có điều mà logic với y tế cộng đồng.
05:23
You want people to use cleandọn dẹp needleskim tiêm --
129
308000
2000
Bạn muốn mọi người dùng kim tiêm sạch,
05:25
and junkiesnghiện want to use cleandọn dẹp needleskim tiêm.
130
310000
2000
và người nghiện muốn dùng kim tiêm sạch.
05:27
So we could make this problemvấn đề go away
131
312000
2000
Vì vậy chúng ta có thể giải quyết vấn đề này
05:29
simplyđơn giản by makingchế tạo cleandọn dẹp needleskim tiêm universallyphổ quát availablecó sẵn
132
314000
3000
đơn giản bằng cách làm cho kim tiêm sẵn có với tất cả mọi người
05:32
and takinglấy away the fearnỗi sợ of arrestbắt giữ.
133
317000
2000
và xoá đi lỗi sợ bị bắt
05:34
Now, the first personngười to figurenhân vật that out
134
319000
2000
Giờ, người đầu tiên nhận ra điều này
05:36
and do something about it on a nationalQuốc gia scaletỉ lệ
135
321000
2000
và làm điều gì đó về nó ở cấp quốc gia
05:38
was that well-knownnổi tiếng, bleedingsự chảy máu hearttim liberaltự do
136
323000
3000
là một người rộng mở và nổi tiếng
05:41
MargaretMargaret ThatcherThatcher.
137
326000
2000
Margaret Thatcher
05:43
And she put in the world'scủa thế giới first
138
328000
2000
và bà ấy đã thi hành
05:45
nationalQuốc gia needlecây kim exchangetrao đổi, giao dịch programchương trình,
139
330000
2000
chương trình thay đổi kim tiêm quốc gia đầu tiên của thế giới
05:47
and other countriesquốc gia followedtheo sau suitbộ đồ: AustraliaÚc, The NetherlandsHà Lan and fewvài othersKhác.
140
332000
3000
và một vài nước khác đã noi theo, Úc, Hà Lan và một vài nước khác,
05:50
And in all of those countriesquốc gia, you can see,
141
335000
2000
và ở tất cả những nước này, bạn có thể thấy
05:52
not more than fourbốn percentphần trăm of injectorskim phun
142
337000
2000
không hơn 4 phần trăm dân số
05:54
ever becameđã trở thành infectedbị nhiễm bệnh with HIVPHÒNG CHỐNG HIV.
143
339000
3000
mắc phải HIV do dụng cụ tiêm
05:57
Now, placesnơi that didn't do this -- NewMới YorkYork CityThành phố for examplethí dụ,
144
342000
3000
Ở những nơi không làm việc nay, ví dụ như New York
06:00
MoscowMoscow, JakartaJakarta --
145
345000
2000
Mát-xcơ-va, Jakarta,
06:02
we're talkingđang nói, at its peakcao điểm,
146
347000
2000
đỉnh cao là
06:04
one in two injectorskim phun
147
349000
3000
một trong hai dụng cụ tiêm
06:07
infectedbị nhiễm bệnh with this fatalgây tử vong diseasedịch bệnh.
148
352000
3000
bị nhiễm thứ bệnh dịch chết người này
06:10
Now, MargaretMargaret ThatcherThatcher didn't do this
149
355000
2000
Margaret Thatcher không làm việc này vì
06:12
because she has any great love for junkiesnghiện.
150
357000
3000
bà ấy có tình yêu lớn với những người nghiện
06:15
She did it because she ranchạy a countryQuốc gia
151
360000
3000
Bà làm vậy vì bà điều hành một đất nước
06:18
that had a nationalQuốc gia healthSức khỏe servicedịch vụ.
152
363000
2000
có một dịch vụ y tế quốc dân
06:20
So, if she didn't investđầu tư in effectivecó hiệu lực preventionPhòng ngừa,
153
365000
3000
Vì vậy, nếu bà không đầu tư vào một biện pháp phòng trừ có hiệu quả
06:23
she was going to have pickchọn up the costschi phí
154
368000
2000
thì bà sẽ phải đối mặt với chi phí
06:25
of treatmentđiều trị latermột lát sau on,
155
370000
2000
của việc điều trị sau này,
06:27
and obviouslychắc chắn those are much highercao hơn.
156
372000
2000
và rõ ràng rằng những chi phí đó cao hơn nhiều
06:29
So she was makingchế tạo a politicallychính trị rationalhợp lý decisionphán quyết.
157
374000
3000
Vậy nên bà ấy đã đưa ra một quyết định phù hợp với logic chính trị
06:32
Now, if I take out my
158
377000
2000
Giờ, nếu tôi mang ra
06:34
publiccông cộng healthSức khỏe nerdmọt sách glasseskính here
159
379000
2000
cặp kính mọt sách y tế cộng đồng của tôi ở đây
06:36
and look at these datadữ liệu,
160
381000
3000
và nhìn vào những số liệu này
06:39
it seemsdường như like a no-brainerkhông có trí tuệ, doesn't it?
161
384000
3000
nó có vẻ như một kẻ không có não, phải không.
06:42
But in this countryQuốc gia,
162
387000
2000
Nhưng ở đất nước này.
06:44
where the governmentchính quyền apparentlydường như does not feel compelledbắt buộc
163
389000
3000
nơi chính phủ rõ ràng là không cảm thấy bị ép buộc
06:47
to providecung cấp healthSức khỏe carequan tâm for citizenscông dân, (LaughterTiếng cười)
164
392000
2000
khi đưa ra sự chăm sóc sức khoẻ cho người dân,
06:49
we'vechúng tôi đã takenLấy a very differentkhác nhau approachtiếp cận.
165
394000
3000
chúng ta đã lựa chọn một con đường hoàn toàn khác
06:52
So what we'vechúng tôi đã been doing in the UnitedVương StatesTiểu bang
166
397000
2000
Tất cả những gì chúng ta đã từng làm ở Mỹ
06:54
is reviewingrà soát lại the datadữ liệu -- endlesslyvô tận reviewingrà soát lại the datadữ liệu.
167
399000
3000
là xem xét số liệu, không ngừng xem xét số liệu
06:57
So, these are reviewsđánh giá of hundredshàng trăm of studieshọc
168
402000
3000
Vậy đây là những bản tổng kết của hàng trăm cuộc nghiên cứu
07:00
by all the biglớn muckety-mucksmuckety-mush
169
405000
2000
bởi những người quan trọng
07:02
of the scientificthuộc về khoa học pantheonPantheon in the UnitedVương StatesTiểu bang,
170
407000
3000
của đền thờ khoa học tại Hoa Kỳ
07:05
and these are the studieshọc that showchỉ
171
410000
2000
và đây là những nghiên cứu cho thấy rằng
07:07
needlecây kim programschương trình are effectivecó hiệu lực -- quitekhá a lot of them.
172
412000
2000
rất nhiều những chương trình kim tiêm hiệu quả
07:09
Now, the onesnhững người that showchỉ that needlecây kim programschương trình aren'tkhông phải effectivecó hiệu lực --
173
414000
3000
Giờ, những cái chỉ ra rằng chương trình kim tiêm không hiệu quả
07:12
you think that's one of these annoyinglàm phiền dynamicnăng động slidesslide
174
417000
3000
bạn cho rằng đó là một trong những cái slide khó chịu này
07:15
and I'm going to pressnhấn my dongledongle and the restnghỉ ngơi of it's going to come up,
175
420000
2000
và tôi nhấn cái điều khiển của tôi và nó sẽ hiện lên
07:17
but no -- that's the wholetoàn thể slidetrượt.
176
422000
3000
nhưng mà không phải, thế là hết cái slide rồi.
07:20
(LaughterTiếng cười)
177
425000
2000
(Tiếng cười)
07:22
There is nothing on the other sidebên.
178
427000
3000
Không có gì ở phía bên kia.
07:27
So, completelyhoàn toàn irrationalvô lý,
179
432000
2000
Vì thế, hoàn toàn vô lý
07:29
you would think.
180
434000
2000
bạn sẽ nghĩ vậy
07:31
ExceptNgoại trừ that, wait a minutephút, politicianschính trị gia are rationalhợp lý, too,
181
436000
3000
ngoài ra, chờ chút, chính trị gia cũng có lý trí
07:34
and they're respondingđáp ứng to what they think the voterscử tri want.
182
439000
3000
và họ đang trả lời những gì mà họ nghĩ cử tri mong muốn
07:37
So what we see is that voterscử tri respondtrả lời
183
442000
2000
Vậy cái ta thấy là cử tri trả lời
07:39
very well to things like this
184
444000
2000
rất tốt cho những vấn đề như thế này
07:41
and not quitekhá so well to things like this.
185
446000
3000
và không tốt lắm cho những thứ như thế này
07:44
(LaughterTiếng cười)
186
449000
7000
(Tiếng cười)
07:51
So it becomestrở thành quitekhá rationalhợp lý
187
456000
3000
Vì vậy nó trở nên khá logic
07:54
to denyphủ nhận servicesdịch vụ to injectorskim phun.
188
459000
3000
khi từ chối dịch vụ cho dụng cụ tiêm
07:57
Now let's talk about sextình dục.
189
462000
2000
Giờ hãy nói về tình dục
07:59
Are we any more rationalhợp lý about sextình dục?
190
464000
3000
Chúng ta có có lý trí hơn về tình dục không?
08:02
Well, I'm not even going to addressđịa chỉ nhà
191
467000
2000
Dù sao, tôi cũng sẽ chẳng nhắm vào
08:04
the clearlythông suốt irrationalvô lý positionsvị trí
192
469000
2000
vị trí vô lý rõ ràng
08:06
of people like the CatholicGiáo hội công giáo ChurchNhà thờ,
193
471000
2000
của những người như nhà thờ Catholic
08:08
who think somehowbằng cách nào đó that if you give out condomsbao cao su,
194
473000
3000
người nghĩ rằng bằng một cách nào đó nếu bạn đưa ra một bao cao su
08:11
everyone'smọi người going to runchạy out and have sextình dục.
195
476000
4000
mọi người sẽ chạy ra và quan hệ
08:15
I don't know if PopeGiáo hoàng BenedictBenedict
196
480000
2000
Tôi không biết nếu giáo hoàng Benedict có
08:17
watchesđồng hồ TEDTalksTEDTalks onlineTrực tuyến,
197
482000
2000
xem TEDTalks trực tuyến không
08:19
but if you do, I've got newsTin tức for you BenedictBenedict --
198
484000
3000
nhưng nếu ông có, tôi có tin cho ông Benedict
08:22
I carrymang condomsbao cao su all the time
199
487000
3000
Tôi lúc nào cũng mang bao cao su
08:25
and I never get laidđặt.
200
490000
2000
và tôi không bao giờ làm thế
08:27
(LaughterTiếng cười) (ApplauseVỗ tay)
201
492000
2000
(Tiếng cười)
08:29
It's not that easydễ dàng!
202
494000
2000
Nó không dễ thế đâu
08:31
Here, maybe you'llbạn sẽ have better luckmay mắn.
203
496000
2000
Đây, có thể bạn sẽ may mắn hơn.
08:33
(ApplauseVỗ tay)
204
498000
6000
(Tiễng vỗ tay)
08:39
Okay, seriouslynghiêm túc,
205
504000
2000
Okay, không đùa nữa,
08:41
HIVPHÒNG CHỐNG HIV is actuallythực ra not that easydễ dàng
206
506000
3000
HIV thật ra không dễ
08:44
to transmitchuyển giao sexuallytình dục.
207
509000
2000
để truyền qua đường tình dục thế đâu
08:46
So, it dependsphụ thuộc on how much virusvirus there is
208
511000
2000
Nên, nó phụ thuộc vào ở đó có bao nhiêu virus
08:48
in your bloodmáu and in your bodythân hình fluidschất lỏng.
209
513000
2000
trong máu bạn và trong dịch của cơ thể
08:50
And what we'vechúng tôi đã got is a very, very highcao levelcấp độ of virusvirus
210
515000
3000
Và những gì ta có là một mức virus rất, rất cao
08:53
right at the beginningbắt đầu when you're first infectedbị nhiễm bệnh,
211
518000
2000
lúc đầu, khi bạn mới bị nhiễm
08:55
then you startkhởi đầu makingchế tạo antibodieskháng thể,
212
520000
2000
sau đó bạn sẽ bắt đầu tạo kháng thể
08:57
and then it bumpsbumps alongdọc theo at quitekhá lowthấp levelscấp
213
522000
2000
và sau đó nó sẽ tiếp tục ở đó với mức khá thấp
08:59
for a long time -- 10 or 12 yearsnăm --
214
524000
2000
trong một thời gian dài, 10 hay 12 năm
09:01
you have spikesgai if you get anotherkhác sexuallytình dục transmittedtruyền infectionnhiễm trùng.
215
526000
3000
bạn sẽ có gai nếu bạn tiếp tục bị nhiễm thêm qua đường tình dục
09:04
But basicallyvề cơ bản, nothing much is going on
216
529000
2000
nhưng cơ bản, hầu như không có gì xảy ra
09:06
untilcho đến you startkhởi đầu to get symptomaticcó triệu chứng AIDSAIDS,
217
531000
2000
cho đến khi bạn bắt đầu có triệu chứng AIDS
09:08
and by that stagesân khấu,
218
533000
2000
Và ở mức độ đó, ở đây,
09:10
you're not looking great, you're not feelingcảm giác great,
219
535000
2000
bạn trông sẽ không tốt, bạn cũng sẽ không cảm thấy tốt
09:12
you're not havingđang có that much sextình dục.
220
537000
2000
bạn không quan hệ nhiều
09:14
So the sexualtình dục transmissiontruyền tải of HIVPHÒNG CHỐNG HIV
221
539000
2000
Vậy nên sự truyền HIV qua đường tình dục
09:16
is essentiallybản chất determinedxác định by how manynhiều partnersđối tác you have
222
541000
3000
chủ yếu được định đoạt bởi bao nhiêu bạn tình bạn có
09:19
in these very shortngắn spaceskhông gian of time
223
544000
3000
trong khoảng thời gian ngắn
09:22
when you have peakcao điểm viremiaviremia.
224
547000
2000
khi bạn có lượng virus trong máu cao nhất
09:24
Now, this makeslàm cho people crazykhùng
225
549000
3000
Hiện nay, điều này làm mọi người điên lên
09:27
because it meanscó nghĩa that you have to talk about
226
552000
3000
vì nó có nghĩa rằng bạn sẽ phải nói về
09:30
some groupscác nhóm havingđang có more sexualtình dục partnersđối tác
227
555000
2000
một số nhóm có nhiều bạn tình hơn
09:32
in shorterngắn hơn spaceskhông gian of time than other groupscác nhóm,
228
557000
2000
trong thời gian ngắn hơn những nhóm khác
09:34
and that's consideredxem xét stigmatizingstigmatizing.
229
559000
2000
và điều đó có vẻ bêu xấu.
09:36
I've always been a bitbit curiousHiếu kỳ about that
230
561000
2000
Tôi vẫn luôn luôn có chút tò mò về điều này
09:38
because I think stigmakỳ thị is a badxấu thing,
231
563000
2000
vì tôi nghĩ bêu xấu là một điều không tốt
09:40
whereastrong khi lots of sextình dục is quitekhá a good thing,
232
565000
2000
trong khi quan hệ nhiều là một điều khá tốt
09:42
but we'lltốt leaverời khỏi that be.
233
567000
3000
nhưng chúng ta cứ để nó ở đó đã
09:45
The truthsự thật is that 20 yearsnăm
234
570000
2000
sự thật là 20 năm
09:47
of very good researchnghiên cứu
235
572000
2000
nghiên cứu sâu sắc
09:49
have shownđược hiển thị us that
236
574000
2000
đã cho ta thấy rằng
09:51
there are groupscác nhóm that are more likelycó khả năng to turnoverdoanh thu
237
576000
3000
đây là những nhóm thường có
09:54
largelớn numberssố of partnersđối tác in a shortngắn spacekhông gian of time.
238
579000
2000
một số lượng lớn bạn tình trong một khoảng thời gian ngắn
09:56
And those groupscác nhóm are, globallytoàn cầu,
239
581000
2000
và những nhóm đó là, trên toàn cầu,
09:58
people who sellbán sextình dục and theirhọ more regularđều đặn partnersđối tác.
240
583000
3000
là những người bán dâm và những khách quen của họ
10:01
They are gaygay menđàn ông on the partybuổi tiệc scenebối cảnh
241
586000
2000
họ là những người đồng tính ở bữa tiệc
10:03
who have, on averageTrung bình cộng, threesố ba timeslần more partnersđối tác
242
588000
2000
những người mà có, trung bình, gấp 3 lần số bạn tình
10:05
than straightthẳng people on the partybuổi tiệc scenebối cảnh.
243
590000
2000
của người bình thường ở bữa tiệc
10:07
And they are heterosexualsdị tính
244
592000
2000
và họ là những người thích quan hệ khác giới
10:09
who come from countriesquốc gia that have
245
594000
2000
tới từ những đất nước có
10:11
traditionstruyền thống of polygamychế độ đa thê
246
596000
2000
truyền thống đa thê
10:13
and relativelytương đối highcao levelscấp of femalegiống cái autonomyquyền tự trị,
247
598000
3000
và có mức độ tự quản của phụ nữ cao
10:16
and almosthầu hết all of those countriesquốc gia are in eastĐông or southernphía Nam AfricaAfrica.
248
601000
3000
và hầu hết các nước ở đông hoặc nam châu Phi
10:19
And that is reflectedphản ánh in the epidemicustaw teraz teraz that we have todayhôm nay.
249
604000
3000
Và điều đó được thể hiện bởi bệnh dịch ta thấy ngày hôm nay
10:22
You can see these horrifyingkinh hoàng figuressố liệu from AfricaAfrica.
250
607000
3000
Bạn có thể thấy nhưng con số đáng sợ này từ châu Phi
10:25
These are all countriesquốc gia in southernphía Nam AfricaAfrica
251
610000
2000
Đây là tất cả các nước tại nam Phi
10:27
where betweengiữa one in sevenbảy,
252
612000
2000
nơi giữa khoảng một trong bảy
10:29
and one in threesố ba
253
614000
2000
và một trong ba
10:31
of all adultsngười trưởng thành,
254
616000
2000
người trưởng thành
10:33
are infectedbị nhiễm bệnh with HIVPHÒNG CHỐNG HIV.
255
618000
2000
bị nhiễm HIV
10:35
Now, in the restnghỉ ngơi of the worldthế giới,
256
620000
2000
Hiện tại, trong phần lại của thế giới
10:37
we'vechúng tôi đã got basicallyvề cơ bản nothing going on in the generalchung populationdân số --
257
622000
3000
chúng ta có cơ bản không có gì xảy ra trong phần lớn dân số
10:40
very, very lowthấp levelscấp --
258
625000
2000
tỉ lệ rất, rất thấp
10:42
but we have extraordinarilyphi thường highcao levelscấp of HIVPHÒNG CHỐNG HIV
259
627000
3000
nhưng chúng ta có mức nhiễm HIV cực cao
10:45
in these other populationsdân số who are at highestcao nhất riskrủi ro:
260
630000
3000
trong những phần dân số ở mức nguy hiểm cao nhất
10:48
drugthuốc uống injectorskim phun, sextình dục workerscông nhân
261
633000
2000
như tiêm chích ma tuý, gái bán dâm
10:50
and gaygay menđàn ông.
262
635000
2000
và người đồng tính
10:52
And you'llbạn sẽ notechú thích, that's the localđịa phương datadữ liệu from LosLos AngelesAngeles:
263
637000
2000
Và bạn sẽ nhận ra rằng đó là số liệu địa phương tại Los Angeles
10:54
25 percentphần trăm prevalencesự phổ biến amongtrong số gaygay menđàn ông.
264
639000
3000
25 phần trăm người đồng tính
10:58
Of coursekhóa học, you can't get HIVPHÒNG CHỐNG HIV just by havingđang có unprotectedkhông được bảo vệ sextình dục.
265
643000
3000
Tất nhiên, bạn không thể bị nhiễm HIV chỉ vì quan hệ không an toàn
11:01
You can only HIVPHÒNG CHỐNG HIV by havingđang có unprotectedkhông được bảo vệ sextình dục
266
646000
3000
Bạn chỉ có thể bị HIV vì quan hệ không an toàn
11:04
with a positivetích cực personngười.
267
649000
3000
với một người dương tính
11:07
In mostphần lớn of the worldthế giới,
268
652000
2000
Trên phần lớn thế giới,
11:09
these fewvài preventionPhòng ngừa failuresthất bại
269
654000
2000
số ít trường hợp bảo vệ hỏng này
11:11
notwithstandingmặc dù,
270
656000
2000
không đứng vững,
11:13
we are actuallythực ra doing quitekhá well these daysngày
271
658000
2000
chúng ta thực sự đang lam rất tốt
11:15
in commercialthương mại sextình dục:
272
660000
2000
trong việc
11:17
condombao cao su use ratesgiá are betweengiữa 80 and 100 percentphần trăm
273
662000
2000
Tỉ lệ dùng bao cao su giữa khoảng 80 và 100 phần trăm
11:19
in commercialthương mại sextình dục in mostphần lớn countriesquốc gia.
274
664000
3000
trong hoạt động bán dâm tại hầu hết các nước
11:22
And, again, it's because of an alignmentliên kết of the incentivesưu đãi.
275
667000
3000
và, một lần nữa, nó là bởi vì sự thẳng hàng của động cơ
11:25
What's rationalhợp lý for publiccông cộng healthSức khỏe
276
670000
2000
Điều logic cho y tế cộng đồng
11:27
is alsocũng thế rationalhợp lý for individualcá nhân sextình dục workerscông nhân
277
672000
2000
cũng logic cho từng gái bán dâm
11:29
because it's really badxấu for businesskinh doanh to have anotherkhác STISTI.
278
674000
3000
vì sẽ thật sự không tốt cho công việc nếu có thêm STI
11:32
No one wants it.
279
677000
2000
Không ai muốn vậy cả.
11:34
And, actuallythực ra, clientskhách hàng don't want to go home with a dripnhỏ giọt eitherhoặc.
280
679000
2000
Và, thực ra, khách hàng không muốn về nhà với một
11:36
So essentiallybản chất, you're ablecó thể to achieveHoàn thành
281
681000
3000
Vì vậy, cốt yếu là, bạn phải có thể đạt được
11:39
quitekhá highcao ratesgiá of condombao cao su use in commercialthương mại sextình dục.
282
684000
3000
một mức sử dụng bao cao su cao trong bán dâm
11:42
But in "intimatethân mật" relationsquan hệ
283
687000
2000
Nhưng trong mối quan hệ "có tình dục"
11:44
it's much more difficultkhó khăn because,
284
689000
2000
sẽ khó hơn nhiều vì,
11:46
with your wifengười vợ or your boyfriendbạn trai
285
691000
2000
với vợ bạn hay bạn trai
11:48
or someonengười nào that you hopemong mightcó thể turnxoay into one of those things,
286
693000
3000
hay bất kỳ ai mà bạn mong có thể biến thành một trong số đó,
11:51
we have this illusionảo giác of romancelãng mạn
287
696000
3000
chúng ta thường có ảo tưởng về sự lãng mạn
11:54
and trustLòng tin and intimacysự gần gũi,
288
699000
2000
và lòng tin và thân tình
11:56
and nothing is quitekhá so unromanticunromantic
289
701000
3000
và không có thiếu lãng mạn
11:59
as the, "My condombao cao su or yourscủa bạn, darlingcục cưng?" questioncâu hỏi.
290
704000
3000
như câu hỏi, "bao cao su của anh hay của em, em yêu?"
12:02
So in the faceđối mặt of that,
291
707000
3000
Nên, thay vào đó,
12:05
you really need quitekhá a strongmạnh incentivekhuyến khích
292
710000
3000
bạn rất cần một sự khích lệ lớn
12:08
to use condomsbao cao su.
293
713000
3000
để dùng bao cao su
12:11
This, for examplethí dụ, this gentlemanquý ông is calledgọi là JosephJoseph.
294
716000
3000
Đây, là một ví dụ. Người đàn ông này tên là Joseph.
12:14
He's from HaitiHaiti and he has AIDSAIDS.
295
719000
2000
Anh ấy từ Haiti, và anh ấy có AIDS,
12:16
And he's probablycó lẽ not havingđang có a lot of sextình dục right now,
296
721000
3000
và anh ấy có lẽ lâu rồi không quan hệ
12:19
but he is a remindernhắc nhở in the populationdân số,
297
724000
2000
nhưng anh ấy là sự nhắc nhở trong dân,
12:21
of why you mightcó thể want to be
298
726000
2000
vì sao bạn mong đang
12:23
usingsử dụng condomsbao cao su.
299
728000
2000
dùng bao cao su.
12:25
This is alsocũng thế in HaitiHaiti and is a remindernhắc nhở
300
730000
2000
Cái này cũng ở Haiti và cũng là một sự nhắc nhở
12:27
of why you mightcó thể want to be havingđang có sextình dục, perhapscó lẽ.
301
732000
3000
về tại sao bạn có thể sẽ muốn quan hệ.
12:31
Now, funnilyFunnily enoughđủ, this is alsocũng thế JosephJoseph
302
736000
3000
Giờ, khá vui, đây lại là Joseph
12:34
after sixsáu monthstháng on antiretroviralARV treatmentđiều trị.
303
739000
3000
sau 6 tháng dùng thuốc cai nghiện
12:38
Not for nothing do we call it the LazarusLazarus EffectCó hiệu lực.
304
743000
3000
Không phải tự nhiên mà ta gọi nó là Hiệu Ứng Lazarus
12:43
But it is changingthay đổi the equationphương trình
305
748000
3000
Nhưng nó đang thay đổi phương trình
12:46
of what's rationalhợp lý
306
751000
2000
của cái gì là logic
12:48
in sexualtình dục decision-makingquyết định.
307
753000
3000
trong ra quyết định về tình dục
12:51
So, what we'vechúng tôi đã got --
308
756000
2000
Nên, cái ta có --
12:53
some people say, "Oh, it doesn't mattervấn đề very much
309
758000
2000
vài người nói, "Ồ, cũng chẳng quan trọng lắm
12:55
because, actuallythực ra, treatmentđiều trị is effectivecó hiệu lực preventionPhòng ngừa
310
760000
3000
vì, thực ra, điều trị là một biện pháp phòng trừ tốt
12:58
because it lowerslàm giảm your viralvirus loadtải trọng and thereforevì thế
311
763000
2000
vì nó hạ thấp gánh nặng virus và thế nên
13:00
makeslàm cho it more difficultkhó khăn to transmitchuyển giao HIVPHÒNG CHỐNG HIV."
312
765000
2000
làm cho khó truyền HIV hơn"
13:02
So, if you look at the viremiaviremia thing again,
313
767000
3000
Giờ, nếu bạn nhìn lại vụ virus trong máu,
13:05
if you do startkhởi đầu treatmentđiều trị when you're sickđau ốm,
314
770000
2000
nếu bạn bắt đầu điều trị khi bạn ốm
13:07
well, what happensxảy ra? Your viralvirus loadtải trọng comesđến down.
315
772000
3000
điều gì xảy ra? Gánh nặng virus của bạn giảm xuống
13:10
But comparedso to what? What happensxảy ra if you're not on treatmentđiều trị?
316
775000
3000
Nhưng so sánh với cái gì? Cái gì sẽ xảy ra nếu bạn không điều trị?
13:14
Well, you diechết,
317
779000
2000
Để xem nào, bạn chết,
13:16
so your viralvirus loadtải trọng goesđi to zerokhông.
318
781000
2000
nên gánh nặng virus của bạn xuống 0
13:18
And all of this greenmàu xanh lá stuffđồ đạc here, includingkể cả the spikesgai --
319
783000
3000
Và tất cả các thứ màu xanh ở đây, kể cả gai,
13:21
which are because you couldn'tkhông thể get to the pharmacytiệm thuốc,
320
786000
4000
là bởi vì bạn đã không thể tới hàng thuốc
13:25
or you ranchạy out of drugsma túy, or you wentđã đi on a threesố ba day partybuổi tiệc bingechè chén say sưa
321
790000
3000
hoặc bạn hết thuốc, hoặc bạn chè chén, tiệc tùng 3 ngày liên tục
13:28
and forgotquên mất to take your drugsma túy,
322
793000
2000
và quên không uống thuốc,
13:30
or because you've startedbắt đầu to get resistancesức đề kháng, or whateverbất cứ điều gì --
323
795000
3000
hoặc vì bạn bắt đầu có kháng thuốc, hay vì cái gì cũng được,
13:33
all of that is virusvirus
324
798000
2000
tất cả chỗ virus đó
13:35
that wouldn'tsẽ không be out there, exceptngoại trừ for treatmentđiều trị.
325
800000
3000
mà sẽ không ở ngoài đó, trừ khi điều trị.
13:38
Now, am I sayingnói, "Oh, well, great preventionPhòng ngừa strategychiến lược.
326
803000
3000
Giờ, tôi đang nói về, ồ, đúng rồi, chiến thuật phòng vệ tốt
13:41
Let's just stop treatingđiều trị people."
327
806000
2000
hãy dừng chữa trị cho mọi người?
13:43
Of coursekhóa học not, of coursekhóa học not.
328
808000
2000
Tất nhiên là không rồi,
13:45
We need to expandmở rộng antiretroviralARV treatmentđiều trị as much as we can.
329
810000
3000
chúng ta cần mở rộng điều trị chống HIV nhất chúng ta có thể.
13:48
But what I am doing is callingkêu gọi into questioncâu hỏi
330
813000
2000
Nhưng cái ta đang làm là nghi ngờ
13:50
those people who say that more treatmentđiều trị
331
815000
2000
những người nói rằng điều trị nhiều hơn
13:52
is all the preventionPhòng ngừa we need.
332
817000
2000
là tất cả biện pháp phòng trừ ta cần
13:54
That's simplyđơn giản not necessarilynhất thiết truethật,
333
819000
3000
Điều đó đơn giản không cần đúng,
13:57
and I think we can learnhọc hỏi a lot from the experiencekinh nghiệm of gaygay menđàn ông
334
822000
2000
và tôi nghĩ chúng ta có thể học được nhiều từ trải nghiệm của người đồng tính
13:59
in richgiàu có countriesquốc gia where treatmentđiều trị has been widelyrộng rãi availablecó sẵn
335
824000
3000
ở những nước giàu nơi việc điều trị đã phổ biến rộng rãi
14:02
for going on 15 yearsnăm now.
336
827000
2000
đến giờ đã 15 năm,
14:04
And what we'vechúng tôi đã seenđã xem is
337
829000
2000
và những gì ta thấy là
14:06
that, actuallythực ra, condombao cao su use ratesgiá,
338
831000
2000
thực ra, tỉ lệ dùng bao cao su,
14:08
which were very, very highcao --
339
833000
2000
cực kì, cực kì cao --
14:10
the gaygay communitycộng đồng respondedtrả lời very rapidlynhanh chóng to HIVPHÒNG CHỐNG HIV,
340
835000
3000
cộng đồng đồng tính phản ứng rất nhanh với HIV
14:13
with extremelyvô cùng little help
341
838000
2000
với cực kì ít sự trợ giúp
14:15
from publiccông cộng healthSức khỏe nerdsnerds, I would say --
342
840000
2000
từ những mọt sách y tế cộng đồng, tôi chắc rằng --
14:17
that condombao cao su use ratetỷ lệ has come down dramaticallyđột ngột sincekể từ treatmentđiều trị
343
842000
3000
tỉ lệ dùng bao cao su đã giảm mạnh từ sau việc điều trị
14:20
for two reasonslý do really:
344
845000
2000
vì 2 lý do.
14:22
One is the assumptiongiả thiết of, "Oh well,
345
847000
2000
Một là do sự suy đoán, "Ồ xem nào,
14:24
if he's infectedbị nhiễm bệnh, he's probablycó lẽ on medsmeds,
346
849000
2000
nếu anh ta bị, anh ta chắc đang điều trị,
14:26
and his viralvirus load'stải trọng của going to be lowthấp, so I'm prettyđẹp safean toàn."
347
851000
3000
và gánh nặng virus của anh ta chắc là thấp, nên mình khá là an toàn."
14:29
And the other thing is that people are simplyđơn giản
348
854000
2000
Và nguyên nhân khác là mọi người đơn giản là
14:31
not as scaredsợ hãi of HIVPHÒNG CHỐNG HIV
349
856000
2000
không sợ HIV
14:33
as they were of AIDSAIDS, and rightlyđúng so.
350
858000
3000
khi họ bị AIDS, và chắc chắn vậy.
14:36
AIDSAIDS was a disfiguringbiến dạng diseasedịch bệnh that killedbị giết you,
351
861000
3000
AIDS là một căn bệnh làm bạn biến dạng và giết bạn,
14:39
and HIVPHÒNG CHỐNG HIV is an invisiblevô hình virusvirus
352
864000
2000
và HIV là một virus vô hình
14:41
that makeslàm cho you take a pillViên thuốc everymỗi day.
353
866000
2000
làm bạn phải uống thuốc mỗi ngày.
14:43
And that's boringnhàm chán,
354
868000
2000
Và điều đó thật khó chịu
14:45
but is it as boringnhàm chán as
355
870000
3000
Nhưng điều đó khó chịu bằng
14:48
havingđang có to use a condombao cao su everymỗi time you have sextình dục,
356
873000
2000
phải dùng bao cao su mỗi lần bạn quan hệ
14:50
no mattervấn đề how drunksay you are,
357
875000
2000
không kể bạn say đến mức nào,
14:52
no mattervấn đề how manynhiều popperspopper you've takenLấy, whateverbất cứ điều gì?
358
877000
3000
không kể bao nhiêu thuốc kích dục bạn dùng, không kể gì?
14:55
If we look at the datadữ liệu, we can see that
359
880000
2000
Nếu ta nhìn vào dữ liệu, ta có thể thấy rằng
14:57
the answercâu trả lời to that questioncâu hỏi
360
882000
2000
câu trả lời cho câu hỏi đó
14:59
is, mmmMmm.
361
884000
2000
là ừmmm
15:01
So these are datadữ liệu from ScotlandScotland.
362
886000
2000
Đây là những dữ liệu từ Scotland
15:03
You see the peakcao điểm in drugthuốc uống injectorskim phun
363
888000
2000
Bạn có thể thấy đỉnh cao của tiêm chích ma tuý
15:05
before they startedbắt đầu the nationalQuốc gia needlecây kim exchangetrao đổi, giao dịch programchương trình.
364
890000
2000
trước khi họ bắt đầu chương trình thay đổi kim tiêm quốc gia.
15:07
Then it cameđã đến way down.
365
892000
2000
Sau đó nó đi xuống
15:09
And bothcả hai in heterosexualsdị tính -- mostlychủ yếu in commercialthương mại sextình dục --
366
894000
2000
và trong cả những người không đồng tính, chủ yếu trong việc bán dâm
15:11
and in drugthuốc uống usersngười sử dụng,
367
896000
2000
và trong những người dùng ma tuý
15:13
you've really got nothing much going on after treatmentđiều trị beginsbắt đầu,
368
898000
3000
bạn thực sự không có mấy chuyện xảy ra sau khi bắt đầu điều trị
15:16
and that's because of that alignmentliên kết of incentivesưu đãi
369
901000
2000
và đó là do sự thẳng hàng của động cơ
15:18
that I talkednói chuyện about earliersớm hơn.
370
903000
2000
mà tôi nói lúc trước.
15:20
But in gaygay menđàn ông,
371
905000
2000
Nhưng trong những người đồng tính,
15:22
you've got quitekhá a dramatickịch tính risetăng lên
372
907000
2000
bạn có một mức tăng khá lớn
15:24
startingbắt đầu threesố ba or fourbốn yearsnăm
373
909000
2000
bắt đầu 3 hay 4 năm
15:26
after treatmentđiều trị becameđã trở thành widelyrộng rãi availablecó sẵn.
374
911000
2000
sau khi việc điều trị trở nên phổ biến.
15:28
This is of newMới infectionsnhiễm trùng.
375
913000
2000
Đây là sự nhiễm bệnh mới
15:30
What does that mean?
376
915000
2000
Điều đó có nghĩa là gì?
15:32
It meanscó nghĩa that the combinedkết hợp effecthiệu ứng of beingđang lessít hơn worriedlo lắng
377
917000
3000
Điều đó có nghĩa là tác dụng kết hợp của ít lo lắng hơn
15:35
and havingđang có more virusvirus out there in the populationdân số --
378
920000
3000
và có nhiều virus ngoài đó trong dân chúng hơn,
15:38
more people livingsống longerlâu hơn, healthierkhỏe mạnh hơn livescuộc sống,
379
923000
2000
nhiều người sống lâu hơn, khoẻ mạnh hơn,
15:40
more likelycó khả năng to be gettingnhận được laidđặt
380
925000
2000
có nhiều khả năng nhiễm
15:42
with HIVPHÒNG CHỐNG HIV --
381
927000
2000
HIV hơn
15:44
is outweighingoutweighing the effectshiệu ứng of lowerthấp hơn viralvirus loadtải trọng,
382
929000
3000
đang mạnh hơn tác dụng của việc hạ gánh nặng virus
15:47
and that's a very worrisomeđáng lo ngại thing.
383
932000
2000
và đây là một vấn đề rất đáng lo.
15:49
What does it mean?
384
934000
2000
Điều đó có nghĩa gì?
15:51
It meanscó nghĩa we need to be doing more preventionPhòng ngừa the more treatmentđiều trị we have.
385
936000
3000
Điều đó có nghĩa rằng chúng ta cần làm nhiều hơn về phòng vệ và điều trị
15:54
Is that what's happeningxảy ra?
386
939000
2000
Đó có phải là cái đang diễn ra không?
15:56
No, and I call it the "compassionlòng trắc ẩn conundrumcâu hỏi hóc búa."
387
941000
3000
Không, và tôi gọi nó là
15:59
We'veChúng tôi đã talkednói chuyện a lot about compassionlòng trắc ẩn the last couplevợ chồng of daysngày,
388
944000
3000
Chúng ta đã nói rất nhiều về lòng trắc ẩn gần đây
16:02
and what's happeningxảy ra really is that people are
389
947000
3000
Và cái đang thực sự diễn ra là mọi người
16:05
unablekhông thể quitekhá to bringmang đến themselvesbản thân họ to put in
390
950000
2000
mọi người không thể thực sự đặt mình vào
16:07
good sexualtình dục and reproductivesinh sản healthSức khỏe servicesdịch vụ for sextình dục workerscông nhân,
391
952000
3000
dịch vụ sức khoẻ sinh sản và tình dục an toàn cho những người bán dâm.
16:10
unablekhông thể quitekhá to be givingtặng out needleskim tiêm to junkiesnghiện.
392
955000
3000
không thể phân phát kim tiêm cho những phần tử tạp nham
16:13
But onceMột lần they'vehọ đã goneKhông còn from beingđang
393
958000
3000
nhưng khi họ chuyển từ
16:16
transgressivetransgressive people whose behaviorshành vi we don't want to condonetha
394
961000
3000
những kẻ đáng ghê tởm, những kẻ mà ta không muốn thương xót
16:19
to beingđang AIDSAIDS victimsnạn nhân,
395
964000
2000
tới những nạn nhân của AIDS
16:21
we come over all compassionatetừ bi
396
966000
2000
chúng ta tới với lòng trắc ẩn
16:23
and buymua them incrediblyvô cùng expensiveđắt drugsma túy for the restnghỉ ngơi of theirhọ livescuộc sống.
397
968000
2000
và mua cho họ những thuốc cực kì đắt suốt phần đơi còn lại
16:25
It doesn't make any sensegiác quan
398
970000
2000
Nó chẳng có lý chút nào
16:27
from a publiccông cộng healthSức khỏe pointđiểm of viewlượt xem.
399
972000
2000
từ góc nhìn y tế cộng đồng
16:29
I want to give what's very nearlyGần the last wordtừ to InesInes.
400
974000
4000
Tôi muốn cho, cái gần như là lời cuối cùng, cho Ines
16:33
InesInes is a a transgenderngười chuyển giới hookerHooker on the streetsđường phố of JakartaJakarta;
401
978000
3000
Ines là một gái bán dâm chuyển giới trên phố ở Jakarta
16:36
she's a chickChick with a dicktinh ranh.
402
981000
2000
Cô ta là một cô nàng với một dương vật
16:38
Why does she do that jobviệc làm?
403
983000
2000
Sao cô ta lại làm công việc đó?
16:40
Well, of coursekhóa học, because she's forcedbuộc into it
404
985000
3000
Tất nhiên, cô ta bị bắt buộc phải làm vậy
16:43
because she doesn't have any better optionTùy chọn, etcvv., etcvv.
405
988000
2000
vì cô ấy không có lựa chọn tốt hơn, vân vân và vân vân
16:45
And if we could just teachdạy her to sewmay
406
990000
2000
và nếu ta có thể dạy cô ấy khâu vá
16:47
and get her a nicetốt đẹp jobviệc làm in a factorynhà máy, all would be well.
407
992000
3000
và kiếm cho cô 1 việc trong nhà máy, mọi chuyện đã tốt rồi
16:50
This is what factorynhà máy workerscông nhân earnkiếm được in an hourgiờ in IndonesiaIndonesia:
408
995000
2000
Đây là những gì công nhân nhận được 1 giờ tại Indonesia
16:52
on averageTrung bình cộng, 20 centsxu.
409
997000
2000
trung bình, 20 cents
16:54
It variesthay đổi a bitbit provincetỉnh to provincetỉnh.
410
999000
2000
Nó thay đổi chút ít giữa các vùng
16:56
I do speaknói to sextình dục workerscông nhân, 15,000 of them
411
1001000
3000
Tôi nói về người bán dâm, 15000 người bọn họ
16:59
for this particularcụ thể slidetrượt,
412
1004000
2000
trong cái slide này.
17:01
and this is what sextình dục workerscông nhân
413
1006000
2000
Và đây là những gì gái bán dâm
17:03
say they earnkiếm được in an hourgiờ.
414
1008000
2000
nói họ thu được trong 1 giờ
17:05
So it's not a great jobviệc làm, but for a lot of people
415
1010000
3000
Vây, đây không phải là 1 công việc tốt, nhưng với nhiều người
17:08
it really is quitekhá a rationalhợp lý choicelựa chọn.
416
1013000
2000
đây thực sự là một sự lựa chọn có lý
17:10
Okay, InesInes.
417
1015000
2000
Được rồi, Ines
17:15
We'veChúng tôi đã got the toolscông cụ, the knowledgehiểu biết and the cashtiền mặt,
418
1020000
5000
Chúng ta có công cụ, kiến thức và tiền
17:20
and commitmentcam kết to preventingngăn ngừa HIVPHÒNG CHỐNG HIV too.
419
1025000
4000
và lời cam kết chống HIV nữa
17:24
InesInes: So why is prevalencesự phổ biến still risingtăng lên?
420
1029000
6000
Ines: Vậy tại sao sự thịnh hành vẫn gia tăng?
17:30
It's all politicschính trị.
421
1035000
3000
Tất cả là chính trị.
17:33
When you get to politicschính trị, nothing makeslàm cho sensegiác quan.
422
1038000
3000
Khi bạn động tới chính trị, không có gì có lý
17:36
ElizabethElizabeth PisaniPisani: "When you get to politicschính trị, nothing makeslàm cho sensegiác quan."
423
1041000
3000
Elizabeth Pisani: "Khi bạn động tới chính trị, không có gì có lý"
17:39
So, from the pointđiểm of viewlượt xem of a sextình dục workercông nhân,
424
1044000
3000
Vậy, từ góc nhìn của một gái bán dâm.
17:42
politicianschính trị gia are makingchế tạo no sensegiác quan.
425
1047000
2000
các chính trị gia chẳng có lý gì cả
17:44
From the pointđiểm of viewlượt xem of a publiccông cộng healthSức khỏe nerdmọt sách,
426
1049000
2000
Từ góc nhìn của mọt sách y tế cộng đồng
17:46
junkiesnghiện are doing dumbngớ ngẩn things.
427
1051000
3000
người nghiện đang làm những chuyện ngu ngốc
17:50
The truthsự thật is that everyonetất cả mọi người has a differentkhác nhau rationalelý do.
428
1055000
3000
Ý của tôi là sự thật là mọi người đều có cái lý riêng
17:53
There are as manynhiều differentkhác nhau wayscách of beingđang rationalhợp lý
429
1058000
2000
Số cách để có lý bằng với
17:55
as there are humanNhân loại beingschúng sanh on the planethành tinh,
430
1060000
2000
số người trên hành tinh này
17:57
and that's one of the gloriesvinh quang of humanNhân loại existencesự tồn tại.
431
1062000
2000
và đó là một trong những vinh quang của con người
17:59
But those wayscách of beingđang rationalhợp lý
432
1064000
2000
Nhưng những cách để có lý đó
18:01
are not independentđộc lập of one anotherkhác,
433
1066000
2000
lại không hoàn toàn tách biệt khỏi nhau
18:03
so it's rationalhợp lý for
434
1068000
2000
Vậy nó có lý
18:05
a drugthuốc uống injectorvòi phun to sharechia sẻ needleskim tiêm
435
1070000
2000
khi người chích ma tuý dùng kim chung
18:07
because of a stupidngốc nghếch decisionphán quyết that's madethực hiện by a politicianchính trị gia,
436
1072000
3000
vì một quyết định ngu ngốc của chính trị gia
18:10
and it's rationalhợp lý for a politicianchính trị gia
437
1075000
2000
và nó có lý khi một chính trị gia
18:12
to make that stupidngốc nghếch decisionphán quyết
438
1077000
3000
quyết định ngu ngốc như vậy
18:15
because they're respondingđáp ứng to
439
1080000
2000
vì họ đang phản ứng với
18:17
what they think the voterscử tri want.
440
1082000
2000
cái mà họ nghĩ là cử tri mong muốn
18:19
But here'sđây là the thing:
441
1084000
2000
Nhưng có một chuyện:
18:21
we are the voterscử tri.
442
1086000
2000
Chúng ta là cử tri
18:23
We're not all of them, of coursekhóa học, but TEDTED is a communitycộng đồng of opinionquan điểm leaderslãnh đạo.
443
1088000
3000
Không phải tất cả bọn họ, tất nhiên, nhưng TED là một cộng đồng có quan điểm
18:26
And everyonetất cả mọi người who'sai in this roomphòng,
444
1091000
2000
và tất cả những người có trong phòng này
18:28
and everyonetất cả mọi người who'sai watchingxem this out there on the webweb,
445
1093000
3000
và những người đang xem trên mạng
18:31
I think, has a dutynhiệm vụ to demandnhu cầu of theirhọ politicianschính trị gia
446
1096000
3000
Tôi nghĩ có một nhiệm vụ yêu cầu các chính trị gia
18:34
that we make policychính sách baseddựa trên on scientificthuộc về khoa học evidencechứng cớ
447
1099000
3000
là chúng ta ra chính sách dựa trên cơ sơ khoa học
18:37
and on commonchung sensegiác quan.
448
1102000
2000
và lẽ phải
18:39
It's going to be really hardcứng for us
449
1104000
2000
Nó sẽ rất khó cho chúng ta
18:41
to individuallycá nhân affectcó ảnh hưởng đến what's rationalhợp lý
450
1106000
3000
cá nhân có ảnh hưởng lên cái gì là có lý
18:44
for everymỗi FrankieFrankie and everymỗi InesInes out there,
451
1109000
2000
cho tất cả Frankie và tất cả Ines ngoài kia
18:46
but you can at leastít nhất use your votebỏ phiếu
452
1111000
3000
Nhưng ít nhất bạn cũng có thể dùng lá phiếu của mình
18:49
to stop politicianschính trị gia doing stupidngốc nghếch things
453
1114000
3000
để ngăn các chính trị gia làm những điều ngu ngốc
18:52
that spreadLan tràn HIVPHÒNG CHỐNG HIV.
454
1117000
2000
làm lây truyền HIV
18:54
Thank you.
455
1119000
2000
Cám ơn
18:56
(ApplauseVỗ tay)
456
1121000
9000
(Vỗ tay)
Translated by Hue Le
Reviewed by LD .

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Elizabeth Pisani - Author
In Elizabeth Pisani's latest book, she explores the "improbable nation" of Indonesia.

Why you should listen
In fast-emerging Asia there is one nation that, despite being the world's fourth most-populous (and the third most-populous democracy) and the largest Muslim country (with 210 million people who identify themselves as such), is also, as Elizabeth Pisani writes, "probably the most invisible country in the world". Indonesia. An archipelago of over 17,000 islands that span a distance like that from New York to Alaska, with over 700 languages and a dynamic economy -- but which, puzzingly, doesn't really feature in the global imagination.

Pisani spent two years travelling 23,000 kilometers by boat, bus and motorbike through Indonesia, a place that has fascinated and maddened her since she first lived there over two decades ago. Her portrait of the country, the recent Indonesia Etc.: Exploring the Improbable Nation, reveals the archipelago's complexity and contradictions, a fascinating diversity that "is not just geographic and cultural: different groups are essentially living at different points in human history, all at the same time."

An alumna of various government health agencies, Pisani became an assumption-busting independent researcher and analyst, polling transgendered sex workers, drug addicts and others to illuminate the surprising (and often ignored) demographics that belie traditional studies.

Pisani is fearlessly outspoken on the global failure to understand and manage the realities of AIDS, decrying the tangled roles that money, votes, and media play in the public health landscape. She shows how politics and "morality" have hogtied funding, and advocates for putting dollars where they can actually make a difference. As the Globe and Mail wrote: “Pisani is lucid, colourful, insightful and impatient.”

More profile about the speaker
Elizabeth Pisani | Speaker | TED.com