ABOUT THE SPEAKER
George Whitesides - Chemist
In his legendary career in chemistry, George Whitesides has been a pioneer in microfabrication and nanoscale self-assembly. Now, he's fabbing a diagnostic lab on a chip.

Why you should listen

Someday Harvard chemistry professor George Whitesides will take the time to look back on the 950 scientific articles he's coauthored, the dozen companies he's co-founded or the 50-plus patents on which he's named. (He works in four main areas: biochemistry, materials science, catalysis and physical organic chemistry.) In the meantime, he's trying to invent a future where medical diagnosis can be done by anyone for little or no cost. He's co-founded a nonprofit called Diagnostics for All that aims to provide dirt-cheap diagnostic devices, to provide healthcare in a world where cost is everything.

Among his solutions is a low-cost "lab-on-a-chip," made of paper and carpet tape. The paper wicks bodily fluids -- urine, for example -- and turns color to provide diagnostic information, such as how much glucose or protein is present. His goal is to distribute these simple paper diagnostic systems to developing countries, where people with basic training can administer tests and send results to distant doctors via cameraphone.

More profile about the speaker
George Whitesides | Speaker | TED.com
TED2010

George Whitesides: Toward a science of simplicity

George Whitesides: Hướng tới khoa học của sự giản đơn

Filmed:
691,339 views

Sự đơn giản: Chúng ta biết nó khi ta thấy nó -- nhưng chính xác thì nó là gì? Trong bài diễn thuyết vui nhộn, mang tính triết học này, George Whitesides mang đến một câu trả lời.
- Chemist
In his legendary career in chemistry, George Whitesides has been a pioneer in microfabrication and nanoscale self-assembly. Now, he's fabbing a diagnostic lab on a chip. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:18
MostHầu hết of the talksnói chuyện
0
3000
2000
Hầu hết các buổi nói chuyện
00:20
that you've heardnghe in the last severalmột số fabuloustuyệt vời daysngày
1
5000
3000
mà các bạn đã nghe trong những ngày tuyệt diệu vừa qua
00:23
have been from people who have the characteristicđặc trưng
2
8000
2000
là từ những người có đặc điểm
00:25
that they have thought about something,
3
10000
2000
họ đã suy tư về thứ gì đó,
00:27
they are expertsCác chuyên gia, they know what's going on.
4
12000
3000
họ là những chuyên gia, họ biết chuyện gì đang xảy ra.
00:31
All of you know about the topicđề tài
5
16000
2000
Tất cả các bạn đều biết về chủ đề
00:33
that I'm supposedgiả định to talk about.
6
18000
2000
mà tôi sẽ nói đến.
00:35
That is, you know what simplicitysự đơn giản is,
7
20000
2000
Đó là, các bạn biết sự đơn giản là gì,
00:37
you know what complexityphức tạp is.
8
22000
2000
các bạn biết sự phức tạp là sao.
00:39
The troublerắc rối is, I don't.
9
24000
2000
Vấn đề là, tôi thì không biết.
00:41
And what I'm going to do is sharechia sẻ with you
10
26000
2000
Và đó là những gì mà tôi muốn chia sẻ với các bạn
00:43
my ignorancevô minh on this subjectmôn học.
11
28000
2000
sự ngu ngốc của tôi trong chủ đề này.
00:46
I want you to readđọc this,
12
31000
2000
Tôi muốn các bạn ghi nhớ điều này,
00:48
because we're going to come back to it in a momentchốc lát.
13
33000
3000
bởi vì chúng ta sẽ quay lại chủ đề này trong chốc lát.
00:53
The quoteTrích dẫn is from
14
38000
2000
Trích dẫn từ
00:55
the fabledfabled PotterPotter StewartStewart
15
40000
2000
Potter Stewart
00:59
opinionquan điểm on pornographynội dung khiêu dâm.
16
44000
3000
nhận định về sách báo khiêu dâm.
01:02
And let me just readđọc it,
17
47000
2000
Để tôi đọc nó,
01:04
the importantquan trọng detailschi tiết here:
18
49000
2000
các chi tiết quan trọng ở đây:
01:06
"ShorthandViết tắt descriptionsự miêu tả, ['hardcore' hardcore pornography'nội dung khiêu dâm '];
19
51000
3000
"Mô tả tốc ký, ['sách báo khiêm dâm chủ chốt'];
01:09
and perhapscó lẽ I could never succeedthành công in intelligiblyintelligibly definingxác định it.
20
54000
3000
và có lẽ tôi không bao giờ có thể thành công trong việc định nghĩa nó một cách dễ hiểu.
01:12
But I know it when I see it."
21
57000
2000
Nhưng tôi biết nó khi tôi nhìn thấy nó."
01:14
I'm going to come back to that in a momentchốc lát.
22
59000
3000
Tôi sẽ trở lại vấn đề này trong chốc lát.
01:17
So, what is simplicitysự đơn giản?
23
62000
2000
Vậy thì sự đơn giản là gì?
01:19
It's good to startkhởi đầu with some examplesví dụ.
24
64000
2000
Sẽ tốt nếu bắt đầu với vài ví dụ.
01:22
A coffeecà phê cuptách -- we don't think about coffeecà phê cupsly,
25
67000
3000
Một tách cafe -- chúng ta không nghĩ về những chiếc tách cafe,
01:25
but it's much more interestinghấp dẫn than one mightcó thể think --
26
70000
2000
nhưng sẽ thú vị hơn một người mà nghĩ --
01:27
a coffeecà phê cuptách is a devicethiết bị,
27
72000
3000
một tách cafe là một thiết bị,
01:30
which has a containerthùng đựng hàng and a handlexử lý.
28
75000
3000
mà nó có một bình đựng và một tay cầm.
01:33
The handlexử lý enablescho phép you to holdgiữ it
29
78000
3000
Tay cầm cho phép bạn giữ nó
01:36
when the containerthùng đựng hàng is filledđầy with hotnóng bức liquidchất lỏng.
30
81000
3000
khi bụng chứa được đổ đầy chất lỏng nóng.
01:39
Why is that importantquan trọng?
31
84000
2000
Tại sao điều đó lại quan trọng?
01:41
Well, it enablescho phép you to drinkuống coffeecà phê.
32
86000
2000
Vì nó cho phép bạn uống được cafe.
01:43
But alsocũng thế, by the way, the coffeecà phê is hotnóng bức,
33
88000
2000
Nhưng mà, nhân đó thì, cafe nóng
01:45
the liquidchất lỏng is sterilekhô khan;
34
90000
2000
nên chất lỏng là vô trùng;
01:47
you're not likelycó khả năng to get cholerabệnh tả that way.
35
92000
2000
các bạn chắc sẽ không mắc bệnh dịch tả theo đường ấy.
01:49
So the coffeecà phê cuptách, or the cuptách with a handlexử lý,
36
94000
3000
Vì thế chiếc tách cafe, hay cái tách với một tay cầm,
01:52
is one of the toolscông cụ used by societyxã hội
37
97000
3000
là một trong những công cụ được sử dụng bởi xã hội
01:55
to maintainduy trì publiccông cộng healthSức khỏe.
38
100000
2000
để duy trì sức khỏe cộng đồng.
01:57
ScissorsKéo are your clothesquần áo,
39
102000
2000
Quần áo được cắt bằng kéo,
01:59
glasseskính enablecho phép you to see things
40
104000
2000
kính giúp bạn nhìn được mọi vật
02:01
and keep you from beingđang eatenăn by cheetahscheetahs
41
106000
2000
và giữ cho bạn không bị ăn bởi loài báo geta
02:03
or runchạy down by automobilesxe ô tô,
42
108000
2000
hay bị đâm ngã bởi ô-tô,
02:05
and bookssách are, after all, your educationgiáo dục.
43
110000
3000
và những quyển sách, sau tất cả, là cho giáo dục của bạn.
02:08
But there's anotherkhác classlớp học of simpleđơn giản things,
44
113000
2000
Nhưng còn có một lớp khác các sự vật đơn giản,
02:10
which are alsocũng thế very importantquan trọng.
45
115000
2000
mà cũng rất quan trọng.
02:12
SimpleĐơn giản in functionchức năng,
46
117000
2000
Đơn giản về chức năng,
02:14
but not at all simpleđơn giản in how they're constructedxây dựng.
47
119000
3000
nhưng không phải tất cả chúng đều đơn giản trong cái cách mà chúng được tạo nên.
02:17
And the two here are just examplesví dụ.
48
122000
3000
Và đây là hai ví dụ.
02:20
One is the cellphoneđiện thoại di động, which we use everymỗi day.
49
125000
3000
Một là chiếc điện thoại di động mà chúng ta sử dụng hàng ngày.
02:23
And it restsphụ thuộc on a complexityphức tạp,
50
128000
2000
Và nó dựa trên một sự phức tạp,
02:25
which has some characteristicsđặc điểm
51
130000
2000
mà có vài đặc tính
02:27
very differentkhác nhau from those that my friendngười bạn
52
132000
2000
rất khác so với những cái mà bạn tôi
02:29
BenoitBenoit MandelbrotMandelbrot discussedthảo luận,
53
134000
2000
Benoit Mandelbrot đã bàn tới,
02:31
but are very interestinghấp dẫn.
54
136000
2000
nhưng rất thú vị.
02:33
And the other, of coursekhóa học, is a birthSinh controlđiều khiển pillViên thuốc,
55
138000
3000
Và ví dụ khác, tất nhiên, là thuốc tránh thai,
02:36
which, in a very simpleđơn giản way,
56
141000
2000
là một cách rất đơn giản,
02:38
fundamentallyvề cơ bản changedđã thay đổi the structurekết cấu of societyxã hội
57
143000
2000
đã thay đổi một cách căn bản cấu trúc của xã hội
02:40
by changingthay đổi the rolevai trò of womenđàn bà in it
58
145000
3000
bằng cách thay đổi vai trò của phụ nữ trong vấn đề đó
02:43
by providingcung cấp to them
59
148000
2000
bằng cách mang lại cho họ
02:45
the opportunitycơ hội to make reproductivesinh sản choicessự lựa chọn.
60
150000
2000
cơ hội để lựa chọn trong sinh sản.
02:50
So, there are two wayscách of thinkingSuy nghĩ about this wordtừ, I think.
61
155000
3000
Do vậy, tôi cho là có hai cách nghĩ về từ này.
02:53
And here I've corruptedhư hỏng
62
158000
2000
Và tại đây tôi đã sửa đổi
02:55
the PotterPotter StewartStewart quotationbảng báo giá
63
160000
3000
lời trích dẫn của Potter Stewart
02:58
by sayingnói that we can think about something --
64
163000
2000
với việc nói rằng chúng ta có thể nghĩ về vài thứ --
03:00
which spansnhịp all the way from scissorscây kéo
65
165000
2000
mà kết nối tất cả các con đường từ quần áo
03:02
to the celltế bào phoneđiện thoại,
66
167000
2000
tới điện thoại di động,
03:04
InternetInternet and birthSinh controlđiều khiển pillsthuốc --
67
169000
2000
Internet và thuốc tránh thai --
03:06
by sayingnói that they're simpleđơn giản,
68
171000
3000
bằng việc nói rằng chúng là đơn giản,
03:09
the functionschức năng are simpleđơn giản,
69
174000
2000
chức năng là đơn giản,
03:11
and we recognizenhìn nhận what that simplicitysự đơn giản is
70
176000
2000
và chúng ta công nhận sự đơn giản là gì
03:13
when we see it.
71
178000
2000
khi chúng ta trông thấy nó.
03:15
Or there mayTháng Năm be anotherkhác way of doing it,
72
180000
3000
Hay có thể có cách khác để làm điều đó,
03:19
which is to think about the problemvấn đề in termsđiều kiện of what --
73
184000
3000
là nghĩ về vấn đề theo cái --
03:22
if you associateliên kết with moralđạo đức philosophersnhà triết học --
74
187000
3000
nếu các bạn kết giao với các nhà luân lý --
03:25
is calledgọi là the teapotấm trà problemvấn đề.
75
190000
3000
được gọi là vấn đề về cái ấm trà.
03:29
The teapotấm trà problemvấn đề I'll poseđặt ra this way.
76
194000
3000
Vấn đề ấm trà tôi sẽ đặt ra theo cách này.
03:32
SupposeGiả sử you see a teapotấm trà,
77
197000
2000
Giả dụ các bạn thấy một ấm trà,
03:34
and the teapotấm trà is
78
199000
3000
và ấm trà đó
03:37
filledđầy with hotnóng bức waterNước.
79
202000
2000
được đổ đầy nước nóng.
03:39
And you then askhỏi the questioncâu hỏi:
80
204000
2000
Và sau đó bạn đặt câu hỏi:
03:41
Why is the waterNước hotnóng bức?
81
206000
2000
Tại sao nước lại nóng?
03:43
And that's a simpleđơn giản questioncâu hỏi.
82
208000
2000
Đó là một câu hỏi đơn giản.
03:45
It's like, what is simplicitysự đơn giản?
83
210000
2000
Nó giống như câu hỏi sự đơn giản là gì?
03:47
One answercâu trả lời would be:
84
212000
2000
Câu trả lời có thể là:
03:49
because the kineticKinetic energynăng lượng of the waterNước moleculesphân tử is highcao
85
214000
2000
bởi vì động năng của các phân tử nước ở mức cao
03:51
and they bouncethư bị trả lại againstchống lại things rapidlynhanh chóng --
86
216000
2000
và chúng va đập vào mọi thứ rất nhanh --
03:53
that's a kindloại of physicalvật lý sciencekhoa học argumenttranh luận.
87
218000
3000
đó là một lý lẽ của vật lý.
03:56
A secondthứ hai argumenttranh luận would be:
88
221000
2000
Lý lẽ thứ hai có thể là:
03:58
because it was sittingngồi on a stovebếp with the flamengọn lửa on --
89
223000
3000
bởi vì nó đã ở trên một cái lò có lửa đốt vào --
04:01
that's an historicallịch sử argumenttranh luận.
90
226000
2000
đó là một lý lẽ về mặt lịch sử.
04:03
A thirdthứ ba is that I wanted hotnóng bức waterNước
91
228000
2000
Lý do thứ ba là do tôi muốn nước nóng
04:05
for teatrà --
92
230000
2000
để uống trà --
04:07
that's an intentionalcố ý argumenttranh luận.
93
232000
2000
đó là lý lẽ về mặt chủ tâm.
04:09
And, sincekể từ this is comingđang đến from a moralđạo đức philosophernhà triết học,
94
234000
2000
Và vì điều này xuất phát từ một nhà luân lý,
04:11
the fourththứ tư would be that it's partphần of God'sCủa Thiên Chúa plankế hoạch for the universevũ trụ.
95
236000
3000
lý do thứ tư sẽ phải là một phần của kế hoạch Chúa trời cho vũ trụ.
04:14
All of these are possibilitieskhả năng.
96
239000
2000
Tất cả những điều đó là các khả năng.
04:16
The pointđiểm is that you get into troublerắc rối
97
241000
3000
Dụng ý là bạn gặp rắc rối
04:19
when you askhỏi a singleĐộc thân questioncâu hỏi
98
244000
2000
khi bạn hỏi một câu duy nhất
04:21
with a singleĐộc thân boxcái hộp for an answercâu trả lời,
99
246000
2000
với một hộp câu trả lời,
04:23
in which that singleĐộc thân questioncâu hỏi actuallythực ra is manynhiều questionscâu hỏi
100
248000
3000
trong đó câu hỏi duy nhất thực sự là nhiều câu hỏi
04:26
with quitekhá differentkhác nhau meaningsý nghĩa,
101
251000
2000
với các nghĩa thực sự khác nhau,
04:28
but with the sametương tự wordstừ ngữ.
102
253000
3000
nhưng với cùng những câu chữ.
04:31
AskingYêu cầu, "What is simplicitysự đơn giản?" I think fallsngã in that categorythể loại.
103
256000
3000
Hỏi rằng, "Sự đơn giản là gì?" Tôi nghĩ theo phạm trù đó.
04:35
What is the statetiểu bang of sciencekhoa học?
104
260000
2000
Trạng thái của khoa học là gì?
04:37
And, interestinglythú vị, complexityphức tạp
105
262000
2000
Và, thú vị thay, sự phức tạp
04:39
is very highlycao evolvedphát triển.
106
264000
2000
tiến triển rất nhiều.
04:41
We have a lot of interestinghấp dẫn informationthông tin
107
266000
2000
Chúng ta có rất nhiều thông tin thú vị
04:43
about what complexityphức tạp is.
108
268000
2000
về sự phức tạp là cái gì
04:45
SimplicityĐơn giản, for reasonslý do
109
270000
2000
Sự đơn giản, bởi những lý do
04:47
that are a little bitbit obscureche khuất,
110
272000
2000
khá là khó hiểu,
04:49
is almosthầu hết not pursuedtheo đuổi,
111
274000
2000
hầu như không được bàn đến cùng,
04:51
at leastít nhất in the academichọc tập worldthế giới.
112
276000
2000
ít nhất là trong thế giới hàn lâm.
04:53
We academicshọc giả -- I am an academichọc tập --
113
278000
2000
Chúng ta những học giả -- tôi là một học giả --
04:55
we love complexityphức tạp.
114
280000
2000
chúng ta yêu sự phức tạp.
04:57
You can writeviết papersgiấy tờ about complexityphức tạp,
115
282000
2000
Các bạn có thể viết báo về sự phức tạp,
04:59
and the nicetốt đẹp thing about complexityphức tạp is
116
284000
2000
và điều hay ho về sự phức tạp là
05:01
it's fundamentallyvề cơ bản intractableintractable in manynhiều wayscách,
117
286000
2000
nó cơ bản là khó sửa chữa theo nhiều phương diện,
05:03
so you're not responsiblechịu trách nhiệm for outcomeskết quả. (LaughterTiếng cười)
118
288000
3000
vì vậy các bạn không phải chịu trách nhiệm cho kết quả.
05:06
SimplicityĐơn giản -- all of you really would like
119
291000
3000
Sự đơn giản -- tất cả các bạn thực sự thích
05:09
your WaringWaring BlenderMáy xay sinh tố in the morningbuổi sáng
120
294000
2000
Waring Blender của các bạn vào buổi sáng
05:11
to make whateverbất cứ điều gì a WaringWaring BlenderMáy xay sinh tố does,
121
296000
2000
làm bất cứ điều gì mà Waring Blender làm,
05:13
but not explodenổ tung or playchơi BeethovenBeethoven.
122
298000
3000
nhưng không phải là nổ tung hay chơi nhạc Beethoven.
05:16
You're not interestedquan tâm in the limitsgiới hạn of these things.
123
301000
3000
Các bạn không thích những giới hạn của những thứ đó.
05:19
So what one is interestedquan tâm in
124
304000
2000
Vì vậy điều mà một người cảm thấy thích thú
05:21
has a lot to do with the rewardsphần thưởng of the systemhệ thống.
125
306000
3000
có liên hệ mật thiết với những tưởng thưởng của hệ thống.
05:24
And there's a lot of rewardsphần thưởng in thinkingSuy nghĩ
126
309000
2000
Và còn có nhiều tưởng thưởng trong suy nghĩ
05:26
about complexityphức tạp and emergencesự xuất hiện,
127
311000
2000
về sự phức tạp và nguy cấp,
05:28
not so much in thinkingSuy nghĩ about simplicitysự đơn giản.
128
313000
3000
không nhiều trong suy nghĩ về sự đơn giản.
05:31
One of the things I want to do
129
316000
2000
Một trong những điều mà tôi muốn làm
05:33
is to help you with a very importantquan trọng taskbài tập --
130
318000
3000
là giúp bạn trong một nhiệm vụ rất quan trọng --
05:36
which you mayTháng Năm not know that you have very oftenthường xuyên --
131
321000
3000
trong đó bạn có thể không biết rằng bạn có rất thường xuyên --
05:39
which is to understandhiểu không
132
324000
2000
để hiểu được
05:41
how to sitngồi nextkế tiếp to a physicistnhà vật lý at a dinnerbữa tối partybuổi tiệc
133
326000
3000
làm sao để ngồi cạnh một nhà vật lý trong một bữa tiệc tối
05:44
and have a conversationcuộc hội thoại. (LaughterTiếng cười)
134
329000
2000
và có một cuộc chuyện trò.
05:46
And the wordstừ ngữ that I would like you to focustiêu điểm on
135
331000
3000
Những từ mà tôi muốn các bạn tập trung vào
05:49
are complexityphức tạp and emergencesự xuất hiện,
136
334000
2000
là sự phức tạp và sư hiện ra,
05:51
because these will enablecho phép you to startkhởi đầu the conversationcuộc hội thoại
137
336000
3000
bời vì những từ này sẽ cho phép các bạn bắt đầu cuộc nói chuyện
05:54
and then daydreamDaydream about other things.
138
339000
2000
và sau đó mơ tưởng tới những thứ khác.
05:56
(LaughterTiếng cười)
139
341000
3000
(Cười)
05:59
All right, what is complexityphức tạp in this viewlượt xem of things,
140
344000
3000
Sự phức tạp là gì trong cách nhìn nhận này,
06:02
and what is emergencesự xuất hiện?
141
347000
2000
và sự hiện ra là gì?
06:04
We have, actuallythực ra, a prettyđẹp good workingđang làm việc definitionĐịnh nghĩa of complexityphức tạp.
142
349000
3000
Thật ra thì chúng ta có một định nghĩa rất tuyệt cho sự phức tạp.
06:07
It is a systemhệ thống, like trafficgiao thông,
143
352000
2000
Đó là một hệ thống, giống như hệ thống giao thông,
06:09
which has componentscác thành phần.
144
354000
2000
bao gồm nhiều thành phần.
06:11
The componentscác thành phần interacttương tác with one anotherkhác.
145
356000
2000
Các thành phần tương tác với nhau.
06:13
These are carsxe hơi and driverstrình điều khiển. They dissipatetiêu tan energynăng lượng.
146
358000
3000
Những chiếc ô-tô và tài xế. Chúng tiêu tốn năng lượng.
06:16
It turnslượt out that, wheneverbất cứ khi nào you have that systemhệ thống,
147
361000
2000
Kết quả là, mỗi khi bạn có hệ thống đó,
06:18
weirdkỳ dị stuffđồ đạc happensxảy ra,
148
363000
2000
điều lạ lùng xảy ra,
06:20
and you in LosLos AngelesAngeles
149
365000
2000
các bạn ở Los Angeles
06:22
probablycó lẽ know this better than anyonebất kỳ ai.
150
367000
3000
có lẽ hiểu điều này hơn bất cứ ai.
06:25
Here'sĐây là anotherkhác examplethí dụ,
151
370000
2000
Đây là một ví dụ khác,
06:27
which I put up because
152
372000
2000
mà tôi đưa ra bởi vì
06:29
it's an examplethí dụ of really importantquan trọng currenthiện hành sciencekhoa học.
153
374000
3000
đó là một ví dụ đối với khoa học đương đại có tầm quan trọng cao.
06:32
You can't possiblycó thể readđọc that. It's not intendeddự định that you readđọc it,
154
377000
3000
Có thể bạn không đọc được điều đó. Tôi không có ý là các bạn đã đọc nó,
06:35
but that's a tinynhỏ bé partphần
155
380000
2000
nhưng đó là một phần bé nhỏ
06:37
of the chemicalhóa chất reactionsphản ứng going on
156
382000
2000
của các phản ứng hóa học đang xảy ra
06:39
in eachmỗi of your cellstế bào at any givenđược momentchốc lát.
157
384000
3000
trong mỗi tế bào tại bất kỳ thời điểm nào
06:42
And it's like the trafficgiao thông that you see.
158
387000
3000
Điều đó giống như hệ thống giao thông mà bạn thấy.
06:45
The amazingkinh ngạc thing about the celltế bào is that
159
390000
2000
Điều kinh ngạc về tế bào là
06:47
it actuallythực ra does maintainduy trì a fairlycông bằng stableổn định
160
392000
2000
nó duy trì một sự liên hệ hoạt động khá ổn định
06:49
workingđang làm việc relationshipmối quan hệ with other cellstế bào,
161
394000
3000
với các tế bào khác
06:52
but we don't know why.
162
397000
2000
nhưng chúng ta không biết tại sao lại thế.
06:54
AnyoneBất cứ ai who tellsnói you that we understandhiểu không life,
163
399000
2000
Bất kỳ ai nói với bạn rằng chúng ta hiểu cuộc sống,
06:56
walkđi bộ away.
164
401000
2000
thì hãy ra khỏi đây.
06:59
And let me reducegiảm this to the simplestđơn giản nhất levelcấp độ.
165
404000
3000
Cho phép tôi tinh giảm điều này tới mức đơn giản nhất.
07:02
We'veChúng tôi đã heardnghe from BillHóa đơn GatesCổng recentlygần đây.
166
407000
2000
Chúng tôi vừa nghe Bill Gates nói chuyện.
07:04
All of us, to some extentphạm vi, studyhọc
167
409000
2000
Tất cả chúng ta, trong chừng mực nào đó, nghiên cứu
07:06
this thing calledgọi là a BillHóa đơn GatesCổng.
168
411000
2000
điều này được gọi là một Bill gates.
07:08
TerrificTuyệt vời. You learnhọc hỏi everything you can about that.
169
413000
2000
Tuyệt. Các bạn đã học mọi thứ có thể về điều đó.
07:10
And then there's anotherkhác kindloại of thing that you mightcó thể studyhọc,
170
415000
3000
Và sau đó còn có một loại khác mà bạn cần phải nghiên cứu,
07:13
and you studyhọc that hardcứng.
171
418000
2000
và bạn nghiên cứu nó rất miệt mài.
07:15
That's a BonoBono, this is a BonoBono.
172
420000
2000
Đó là một Bono, đây là một Bono.
07:17
But then, if you know everything you can know about those two things,
173
422000
3000
Nhưng sau đó, nếu bạn biết mọi thứ có thể về hai thứ đó,
07:20
and you put them togethercùng với nhau,
174
425000
2000
và bạn đặt chúng cùng nhau,
07:22
what can you say about this combinationsự phối hợp?
175
427000
2000
bạn có thể nói gì về sự kết hợp này?
07:24
The answercâu trả lời is, not a lot.
176
429000
2000
Câu trả lời là, không nhiều lắm.
07:26
And that's complexityphức tạp.
177
431000
2000
Đó là sự phức tạp.
07:28
Now, imaginetưởng tượng buildingTòa nhà that up to a citythành phố, or to a societyxã hội,
178
433000
3000
Bây giờ, tưởng tượng có một tòa nhà trên một thành phố hay ở một xã hội,
07:31
and you've got, obviouslychắc chắn, an interestinghấp dẫn problemvấn đề.
179
436000
3000
và bạn có, hiển nhiên, một vấn đề thú vị.
07:34
All right, so let me give you an examplethí dụ
180
439000
3000
Được rồi, vậy thì cho phép tôi cho các bạn một ví dụ
07:37
of simplicitysự đơn giản
181
442000
2000
về sự phức tạp
07:39
of a particularcụ thể kindloại.
182
444000
2000
của một thể loại cụ thể.
07:41
And I want to introducegiới thiệu a wordtừ
183
446000
2000
Và tôi muốn giới thiệu một từ
07:43
that I think is very usefulhữu ích,
184
448000
2000
mà tôi nghĩ là rất hữu ích,
07:45
which is stackingXếp chồng.
185
450000
2000
đó là stacking.
07:47
And I'm going to use stackingXếp chồng for a kindloại of simplicitysự đơn giản
186
452000
3000
Tôi sẽ dùng từ stacking cho một loại của sự đơn giản
07:50
that has the characteristicđặc trưng
187
455000
2000
mà có đặc tính
07:52
that it is so simpleđơn giản
188
457000
2000
rất là đơn giản
07:54
and so reliableđáng tin cậy
189
459000
2000
và rất đáng tin cậy
07:56
that I can buildxây dựng things with it.
190
461000
2000
mà tôi có thể xây dựng các thứ với nó.
07:58
Or I'm going to use simpleđơn giản to mean
191
463000
2000
Hay tôi sẽ dùng từ đơn giản với ý
08:00
reliableđáng tin cậy, predictablecó thể dự đoán được, repeatablelặp lại.
192
465000
3000
đáng tin cậy, có thể dự đoán, có thể lặp lại.
08:05
And I'm going to use as an examplethí dụ the InternetInternet,
193
470000
2000
Tôi sẽ dùng một ví dụ trên internet,
08:07
because it's a particularlyđặc biệt good examplethí dụ
194
472000
2000
bởi vì đó là một ví dụ rất tốt
08:09
of stackedXếp chồng lên nhau simplicitysự đơn giản.
195
474000
3000
của sự đơn giản xếp chồng.
08:12
We call it a complexphức tạp systemhệ thống, which it is,
196
477000
2000
Chúng ta gọi nó là một hệ thống phức tạp, đúng là như thế,
08:14
but it's alsocũng thế something elsekhác.
197
479000
3000
nhưng nó còn có những điều khác nữa.
08:17
The InternetInternet startsbắt đầu with mathematicstoán học,
198
482000
3000
Internet bắt đầu bằng toán học,
08:20
it startsbắt đầu with binarynhị phân.
199
485000
2000
nó khởi đầu với hệ nhị phân.
08:22
And if you look at the listdanh sách of things on the bottomđáy,
200
487000
3000
Nếu các bạn nhìn vào danh sách những thứ ở dưới cùng,
08:25
we are familiarquen with the ArabicTiếng ả Rập numberssố
201
490000
2000
chúng ta rất quen thuộc với những con số Ả rập
08:27
one to 10 and so on.
202
492000
2000
1 tới 10 và tiếp nữa
08:29
In binarynhị phân, one is 0001,
203
494000
3000
Trong hệ nhị phân, 1 là 0001,
08:32
sevenbảy is 0111.
204
497000
3000
7 là 0111.
08:35
The questioncâu hỏi is: Why is binarynhị phân
205
500000
2000
Câu hỏi đặt ra là: Tại sao nhị phân
08:37
simplerđơn giản hơn than ArabicTiếng ả Rập?
206
502000
2000
lại đơn giản hơn hệ Ả rập?
08:39
And the answercâu trả lời is, simplyđơn giản,
207
504000
2000
Và câu trả lời, rất đơn giản,
08:41
that if I holdgiữ up threesố ba fingersngón tay, you can countđếm that easilydễ dàng,
208
506000
3000
là nếu tôi giơ ba ngón tay, các bạn có thể đếm dễ dàng,
08:44
but if I holdgiữ up this,
209
509000
2000
nhưng nếu tôi giơ lên thế này
08:46
it's sortsắp xếp of hardcứng to say that I just did sevenbảy.
210
511000
2000
khá là khó để nói được tôi vừa giơ bảy ngón.
08:48
The virtueĐức hạnh of binarynhị phân is that it's the simplestđơn giản nhất possiblekhả thi way
211
513000
3000
Điều tốt đẹp của hệ nhị phân là nó là cách đơn giản nhất có thể
08:51
of representingđại diện numberssố.
212
516000
2000
trong việc biễu diễn các con số.
08:53
Anything elsekhác is more complicatedphức tạp.
213
518000
2000
Bất kỳ hệ nào khác đều phức tạp hơn.
08:55
You can catchbắt lấy errorslỗi with it,
214
520000
2000
Các bạn có thể mắc lỗi với hệ đó,
08:57
it's unambiguousrõ ràng in its readingđọc hiểu,
215
522000
2000
hệ như vậy là không rõ ràng trong cách đọc,
08:59
there are lots of good things about binarynhị phân.
216
524000
2000
có rất nhiều điều tốt về hệ nhị phân.
09:01
So it is very, very simpleđơn giản
217
526000
2000
Nó rất, rất đơn giản
09:03
onceMột lần you learnhọc hỏi how to readđọc it.
218
528000
2000
một khi bạn học được cách đọc nó.
09:05
Now, if you like to representđại diện
219
530000
2000
Bây giờ, nếu các bạn muốn biễu diễn
09:07
this zerokhông and one of binarynhị phân,
220
532000
2000
số không và số một của hệ nhị phân,
09:09
you need a devicethiết bị.
221
534000
2000
bạn cần tới một thiết bị.
09:11
And think of things in your life
222
536000
2000
Hãy nghĩ về những thứ trong cuộc đời bạn
09:13
that are binarynhị phân,
223
538000
2000
mà là hệ nhị phân,
09:15
one of them is lightánh sáng switchesthiết bị chuyển mạch.
224
540000
2000
một trong số đó là công tắc đèn.
09:17
They can be on and off. That's binarynhị phân.
225
542000
2000
Chúng có thể tắt và mở. Đó là nhị phân.
09:19
Now wallTường switchesthiết bị chuyển mạch, we all know, failThất bại.
226
544000
3000
Vậy thì các công tắc, tất cả chúng ta đều biết, đã hỏng.
09:23
But our friendsbạn bè who are condensedcô đặc mattervấn đề physicistsnhà vật lý
227
548000
2000
Nhưng bạn bè chúng ta là những nhà vật lý chất rắn
09:25
managedquản lý to come up, some 50 yearsnăm agotrước,
228
550000
3000
đã cố gắng để phát minh ra, vào khoảng 50 năm trước,
09:28
with a very nicetốt đẹp devicethiết bị, shownđược hiển thị underDưới that bellchuông jarlọ,
229
553000
3000
với một thiết bị rất tuyệt, trưng bày ở dưới chiếc chuông đó,
09:31
which is a transistorbóng bán dẫn.
230
556000
2000
đó là một bóng bán dẫn.
09:33
A transistorbóng bán dẫn is nothing more than a wallTường switchcông tắc điện.
231
558000
2000
Một bóng bán dẫn không gì khác với một các công tắc.
09:35
It turnslượt things on and off,
232
560000
2000
Nó chuyển các thứ thành tắt và mở,
09:37
but it does so withoutkhông có movingdi chuyển partscác bộ phận
233
562000
2000
nhưng nó có thể làm điều đó mà không cần các bộ phận chuyển động
09:39
and it doesn't failThất bại, basicallyvề cơ bản, for a very long periodgiai đoạn of time.
234
564000
3000
và cơ bản thì nó không hỏng trong một thời gian dài.
09:42
So the secondthứ hai layerlớp of simplicitysự đơn giản
235
567000
3000
Vì vậy lớp thứ hai của sự đơn giản
09:45
was the transistorbóng bán dẫn in the InternetInternet.
236
570000
3000
là bóng bán dẫn trong Internet.
09:48
So, sincekể từ the transistorbóng bán dẫn is so simpleđơn giản,
237
573000
3000
Do bóng bán dẫn rất đơn giản,
09:51
you can put lots of them togethercùng với nhau.
238
576000
2000
nên bạn có thể đặt một số lượng lớn chúng với nhau.
09:53
And you put lots of them togethercùng với nhau and you come with
239
578000
2000
Bạn đặt rất nhiều bóng bán dẫn với nhau và bạn có được
09:55
something calledgọi là integratedtích hợp circuitsmạch.
240
580000
2000
thứ gì đó gọi là mạch tích hợp.
09:57
And a currenthiện hành integratedtích hợp circuitmạch
241
582000
2000
Một mạch tích hợp hiện nay
09:59
mightcó thể have in eachmỗi one of these chipskhoai tây chiên
242
584000
2000
có thể có trong mỗi con chip
10:01
something like a billiontỷ transistorsbóng bán dẫn,
243
586000
2000
đôi khi là một triệu bóng bán dẫn,
10:03
all of which have to work perfectlyhoàn hảo everymỗi time.
244
588000
3000
tất cả chúng đều hoạt động tốt mọi thời điểm.
10:06
So that's the nextkế tiếp layerlớp of simplicitysự đơn giản,
245
591000
3000
Đó là lớp kế tiếp của sự đơn giản,
10:09
and, in factthực tế, integratedtích hợp circuitsmạch
246
594000
2000
thực tế thì các mạch tích hợp
10:11
are really simpleđơn giản in the sensegiác quan that they,
247
596000
2000
rất đơn giản theo cảm nhận rằng chúng
10:13
in generalchung, work really well.
248
598000
2000
nói chung, hoạt động rất tốt.
10:15
With integratedtích hợp circuitsmạch, you can buildxây dựng cellphonesđiện thoại di động.
249
600000
3000
Với các mạch tích hợp, bạn có thể làm ra điện thoại di động.
10:18
You all are accustomedquen quen to havingđang có your cellphonesđiện thoại di động work
250
603000
3000
Tất cả các bạn đều quen với việc điện thoại di động của các bạn
10:21
the largelớn majorityđa số of the time.
251
606000
2000
hoạt động trong phần lớn thời gian.
10:23
In BostonBoston ... BostonBoston is a little bitbit like NamibiaNamibia
252
608000
2000
Ở Boston ... Boston có một chút đặc điểm giống với Namibia
10:25
in its celltế bào phoneđiện thoại coveragephủ sóng, (LaughterTiếng cười)
253
610000
2000
trong phạm vi bao phủ điện thoại di động, (Cười)
10:27
so that we're not accustomedquen quen to that all the time,
254
612000
2000
vì vậy chúng ta không quen với điều đó trong hầu hết thời gian,
10:29
but some of the time.
255
614000
3000
mà là vài thời điểm.
10:32
But, in factthực tế, if you have celltế bào phonesđiện thoại,
256
617000
2000
Nhưng thực tế nếu bạn muốn có điện thoại di động,
10:34
you can now go to this nicetốt đẹp ladyquý bà
257
619000
2000
bạn có thể tới gặp người phụ nữ xinh đẹp này
10:36
who'sai somewheremột vài nơi like NamibiaNamibia,
258
621000
2000
ở nơi nào đó như Namibia,
10:38
and who is extremelyvô cùng happyvui mừng with the factthực tế
259
623000
2000
và là người cực kỳ hạnh phúc với thực tế rằng
10:40
that althoughmặc dù she does not have
260
625000
2000
mặc dù cô ta không có
10:42
an master'sThạc sĩ degreetrình độ in
261
627000
2000
một tấm bằng thạc sỹ
10:44
electricalđiện engineeringkỹ thuật from MITMIT,
262
629000
2000
về kỹ thuật điện tử của MIT,
10:46
she's nonethelessdù sao ablecó thể to hackhack her celltế bào phoneđiện thoại
263
631000
2000
cô ấy vẫn có thể vọc chiếc điện thoại của cô
10:48
to get powerquyền lực in some funnybuồn cười way.
264
633000
3000
để dùng nó cho với những cách thú vị
10:51
And from that comesđến the InternetInternet.
265
636000
2000
Từ đó cho đến Internet.
10:53
And this is a mapbản đồ of bitflowsbitflows acrossbăng qua the continentlục địa.
266
638000
3000
Đây là bản đồ của dòng lưu lượng đi qua châu lục.
10:56
The two blobsđốm that are lightánh sáng in the middleở giữa there
267
641000
3000
Hai chấm sáng ở giữa
10:59
are the UnitedVương StatesTiểu bang and EuropeEurope.
268
644000
2000
là Mỹ và Châu Âu.
11:01
And then back to simplicitysự đơn giản again.
269
646000
3000
Và sau đó quay lại với sự đơn giản.
11:04
So here we have what I think is one of the great ideasý tưởng,
270
649000
3000
Vì vậy chúng ta có cái mà tôi nghĩ là một trong những ý tưởng vĩ đại,
11:07
which is GoogleGoogle.
271
652000
2000
đó là Google.
11:09
Which, in this simpleđơn giản portalcổng thông tin
272
654000
2000
Trong đó trang chính đơn giản
11:11
makeslàm cho the claimyêu cầu
273
656000
2000
làm cho yêu cầu
11:13
that it makeslàm cho accessiblecó thể truy cập
274
658000
2000
có thể truy nhập tới
11:15
all of the world'scủa thế giới informationthông tin.
275
660000
2000
tất cả thông tin của thế giới.
11:17
But the pointđiểm is that
276
662000
2000
Nhưng ý ở đây là
11:19
that extraordinarybất thường simpleđơn giản ideaý kiến
277
664000
3000
ý tưởng cực kỳ đơn giản
11:22
restsphụ thuộc on layerslớp of simplicitysự đơn giản
278
667000
3000
nằm trên những lớp của sự đơn giản
11:25
eachmỗi compoundedkết hợp into a complexityphức tạp
279
670000
2000
mỗi lớp
11:27
that is itselfchinh no simpleđơn giản,
280
672000
2000
mà bản thân nó thì đơn giản,
11:29
in the sensegiác quan that it is completelyhoàn toàn reliableđáng tin cậy.
281
674000
3000
theo cảm nhận mà hoàn toàn đáng tin cậy.
11:33
All right, let me then finishhoàn thành off
282
678000
2000
Cho phép tôi kết thúc
11:35
with fourbốn generalchung statementscác câu lệnh,
283
680000
3000
với bốn phát biểu chung,
11:39
an examplethí dụ and two aphorismscách ngôn.
284
684000
3000
một ví dụ và hai cách ngôn.
11:42
The characteristicsđặc điểm, which I think
285
687000
2000
Các đặc tính mà tôi nghĩ
11:44
are usefulhữu ích to think about for simpleđơn giản things:
286
689000
3000
là hữu ích để mà nghĩ tới các điều đơn giản:
11:47
First, they are predictablecó thể dự đoán được.
287
692000
3000
Đầu tiên, chúng có thể tiên đoán được.
11:51
TheirCủa họ behaviorhành vi is predictablecó thể dự đoán được.
288
696000
2000
Biểu hiện của chúng là có thể tiên đoán.
11:53
Now, one of the nicetốt đẹp characteristicsđặc điểm
289
698000
2000
Một trong những đặc tính tuyệt vời
11:55
of simpleđơn giản things
290
700000
2000
của những điều đơn giản
11:57
is you know what it's going to do, in generalchung.
291
702000
2000
nói chung. là bạn biết được điều gì sắp xảy đến
11:59
So simplicitysự đơn giản and predictabilitytính dự báo
292
704000
2000
Vì vậy sự đơn giản là tính tiên đoán được
12:01
are characteristicsđặc điểm of simpleđơn giản things.
293
706000
3000
là những đặc tính của những điều đơn giản.
12:04
The secondthứ hai is, and this is a realthực worldthế giới statementtuyên bố,
294
709000
3000
Lý do thứ hai, và đây là một phát biểu trong thế giới thực,
12:07
they're cheapgiá rẻ.
295
712000
2000
là chúng rẻ.
12:09
If you have things that are cheapgiá rẻ enoughđủ,
296
714000
2000
Nếu bạn có những thứ đủ rẻ
12:11
people will find usessử dụng for them,
297
716000
2000
mọi người sẽ tìm công dụng cho chúng,
12:13
even if they seemhình như very primitivenguyên thủy.
298
718000
2000
thậm chí chúng có thể rất nguyên sơ.
12:15
So, for examplethí dụ, stonesđá.
299
720000
2000
Chẳng hạn như đá.
12:17
You can buildxây dựng cathedralsNhà thờ out of stonesđá,
300
722000
3000
Bạn có thể xây nhà thờ lớn bằng đá,
12:20
you just have to know what it does.
301
725000
2000
bạn đơn giản là biết được nó có công dụng gì.
12:22
You carvekhắc chạm them in blockskhối and then you
302
727000
2000
Bạn chạm khắc chúng thành khối và sau đó bạn
12:24
pileĐóng cọc them on tophàng đầu of one anotherkhác,
303
729000
2000
chất đống chúng lên nhau,
12:26
and they supportủng hộ weightcân nặng.
304
731000
2000
và chúng chống đỡ trọng lực.
12:28
So there has to be functionchức năng, the functionchức năng has to be predictablecó thể dự đoán được
305
733000
3000
Vì thế ở đây có hai chức năng, chức năng cần phải tiên đoán được
12:31
and the costGiá cả has to be lowthấp.
306
736000
2000
và giá cả thì phải rẻ.
12:33
What that meanscó nghĩa is
307
738000
2000
Điều đó có nghĩa là
12:35
that you have to have a highcao performancehiệu suất
308
740000
2000
bạn cần phải có khả năng cao
12:37
or valuegiá trị for costGiá cả.
309
742000
3000
hay giá trị cho giá thành.
12:41
And then I would proposecầu hôn
310
746000
2000
Và sau đó tôi có thể đề xuất
12:43
as this last componentthành phần
311
748000
2000
khi mà thành phần cuối cùng này
12:45
that they servephục vụ, or have the potentialtiềm năng to servephục vụ,
312
750000
3000
chúng phục vụ, hay có tiềm năng phục vụ,
12:48
as buildingTòa nhà blockskhối.
313
753000
2000
như là những khối nhà.
12:50
That is, you can stackcây rơm them.
314
755000
2000
Tức là bạn có thể chất đống chúng.
12:52
And stackcây rơm can mean this way, or it can mean this way,
315
757000
3000
Và chất đống có thể có nghĩa theo cách này, hoặc là nó có thể có nghĩa theo cách này,
12:55
or it can mean in some arbitrarytùy tiện n-dimensionaln-chiều spacekhông gian.
316
760000
3000
hoặc nó có thể có nghĩa trong không gian n chiều tùy ý.
12:58
But if you have something that has a functionchức năng,
317
763000
2000
Nhưng nếu bạn có vài thứ mà có một chức năng,
13:00
and it's really cheapgiá rẻ,
318
765000
2000
và chúng thực sự rẻ,
13:02
people will find newMới wayscách of puttingđặt it togethercùng với nhau
319
767000
2000
mọi người sẽ tìm những phương thức mới để đặt chúng cạnh nhau
13:04
to make newMới things.
320
769000
2000
để tạo nên những thứ mới.
13:06
CheapGiá rẻ, functionalchức năng, reliableđáng tin cậy things
321
771000
3000
Những thứ rẻ, có tính năng, và tin cậy
13:09
unleashgiải phóng the creativitysáng tạo of people
322
774000
2000
giải phóng sự sáng tạo của con người
13:11
who then buildxây dựng stuffđồ đạc that you could not imaginetưởng tượng.
323
776000
3000
những người mà sau đó xây dựng nên thứ bạn không thể tưởng tượng
13:14
There's no way of predictingdự báo the InternetInternet
324
779000
3000
Không có cách nào để dự đoán về internet
13:17
baseddựa trên on the first transistorbóng bán dẫn.
325
782000
2000
dựa trên chiếc bóng bán dẫn đầu tiên.
13:19
It just is not possiblekhả thi.
326
784000
2000
Đơn giản là không thể.
13:21
So these are the componentscác thành phần.
327
786000
3000
Vì thế đây là những thành phần
13:24
Now, the examplethí dụ
328
789000
2000
Bây giờ lấy ví dụ
13:26
is something that I want to give you
329
791000
2000
là có một số thứ tôi muốn đưa cho các bạn
13:28
from the work that we ourselveschúng ta do.
330
793000
3000
từ công việc mà chính chúng ta đã làm.
13:31
We are very interestedquan tâm in
331
796000
3000
Chúng ta rất thích thú
13:34
deliveringphân phối healthSức khỏe carequan tâm in the developingphát triển worldthế giới,
332
799000
3000
trong việc cung cấp chăm sóc y tế cho thế giới đang phát triển,
13:37
and one of the things that we wishmuốn to do in this particularcụ thể businesskinh doanh
333
802000
3000
và một trong những thứ mà tôi muốn làm trong lĩnh vực kinh doanh đặc thù này
13:40
is to find a way of doing medicalY khoa diagnosischẩn đoán
334
805000
3000
là tìm một cách để tiến hành khám bệnh
13:43
at as closegần to zerokhông costGiá cả
335
808000
2000
ở một mức giá gần bằng không
13:45
as we can managequản lý.
336
810000
2000
vì chúng ta có thể xoay xở được.
13:47
So, how does one do that?
337
812000
2000
Vậy thì làm sao một người có thể làm điều đó ?
13:49
This is a worldthế giới in which there's no electricityđiện,
338
814000
2000
Đây là một thế giới trong đó không có điện
13:51
there's no moneytiền bạc, there's no medicalY khoa competencenăng lực.
339
816000
3000
không tiền, không năng lực y tế.
13:54
And I don't want to spendtiêu your time in going throughxuyên qua the detailschi tiết,
340
819000
3000
Tôi không muốn phí thời gian của các bạn cho những chi tiết nhỏ,
13:57
but in the lowerthấp hơn right-handtay phải cornergóc,
341
822000
2000
trong góc tay phải bên dưới,
13:59
you see an examplethí dụ of the kindloại of thing that we have.
342
824000
3000
bạn có thể thấy một ví dụ về thể loại thứ mà chúng ta có.
14:02
It's a little papergiấy chipChip.
343
827000
2000
Đó là một con chip giấy nhỏ.
14:04
It has a fewvài things printedin on it
344
829000
2000
Nó có vài thứ được in lên đó
14:06
usingsử dụng the sametương tự technologyCông nghệ
345
831000
2000
sử dụng cùng một công nghệ
14:08
that you use for makingchế tạo comichài hước bookssách,
346
833000
2000
mà bạn dùng để in sách hài hước,
14:10
which was the inspirationcảm hứng for this particularcụ thể ideaý kiến.
347
835000
3000
công nghệ đã là nguồn cảm hứng cho ý tưởng đặc biệt này.
14:13
And you put a droprơi vãi, in this casetrường hợp, of urinenước tiểu at the bottomđáy.
348
838000
3000
Bạn để một giọt nước, trong trường hợp này là một giọt nước tiểu.
14:16
It wicksbấc its way up into these little brancheschi nhánh.
349
841000
3000
Nó đi lên theo những đường nhánh nhỏ này.
14:19
You know, no powerquyền lực requiredcần thiết.
350
844000
2000
Bạn biết đấy, không cần nguồn năng lượng nào cả.
14:21
It turnslượt colorsmàu sắc. In this particularcụ thể casetrường hợp,
351
846000
2000
Nó chuyển đổi các màu sắc. Trong trường hợp cụ thể này,
14:23
you're readingđọc hiểu kidneythận functionchức năng.
352
848000
3000
bạn đang dọc hàm quả bầu dục.
14:26
And, sincekể từ the healthSức khỏe carequan tâm workercông nhân
353
851000
3000
Do là một nhân viên chăm sóc sức khỏe
14:29
of much of this partphần of the worldthế giới
354
854000
2000
cho phần này của thế giới
14:31
is an 18 year-oldnăm tuổi with an AK-AK-47,
355
856000
3000
là một kẻ 18 tuổi với một khẩu AK-47,
14:34
who happensxảy ra to be out of work and is willingsẵn lòng
356
859000
2000
chợt bị thất nghiệp và sẵn sàng
14:36
to go around and do this sortsắp xếp of thing,
357
861000
2000
đi loanh quanh và làm loại việc này,
14:38
he can take a picturehình ảnh of it with his cellphoneđiện thoại di động,
358
863000
2000
anh ta có thể chụp ảnh với chiếc điện thoại di động của anh,
14:40
sendgửi the picturehình ảnh back to where there is a doctorBác sĩ,
359
865000
2000
rồi gửi bức ảnh về bác sỹ,
14:42
and the doctorBác sĩ can look at it.
360
867000
2000
và ông bác sỹ có thể nhìn vào đó.
14:44
So what you've donelàm xong is to take a technologyCông nghệ,
361
869000
3000
Vì thế điều mà bạn đã làm là dùng một công nghệ
14:47
which is availablecó sẵn everywheremọi nơi,
362
872000
2000
mà có sẵn ở mọi nơi,
14:49
make a devicethiết bị, which is extremelyvô cùng cheapgiá rẻ,
363
874000
3000
tạo ra một thiết bị cực kỳ rẻ,
14:52
and make it in suchnhư là a fashionthời trang
364
877000
2000
và thực hiện điều đó theo một kiểu cách
14:54
that it is very, very reliableđáng tin cậy.
365
879000
2000
rất, rất đáng tin cậy.
14:56
If we can pullkéo this off,
366
881000
2000
Nếu chúng ta có thể đạt được điều nayf,
14:58
if we can buildxây dựng more functionchức năng,
367
883000
2000
thì chúng ta có thể xây dựng thêm hàm mới,
15:00
it will be stackableXếp lớp.
368
885000
2000
nó có thể xếp chồng.
15:02
That is to say, if we can make the basiccăn bản technologyCông nghệ
369
887000
3000
Tức là, nếu chúng ta có thể làm cho công nghệ cơ bản
15:05
of one or two things work,
370
890000
2000
của một hay hai thứ hoạt động được,
15:07
it will be applicableáp dụng to a very, very
371
892000
2000
thì nó sẽ ứng dụng được cho một
15:09
largelớn varietyđa dạng of humanNhân loại conditionsđiều kiện,
372
894000
2000
lượng rất rất lớn các điều kiện của con người,
15:11
and hencevì thế, extendablemở rộng in bothcả hai
373
896000
2000
và từ đó, có thể mở rộng theo cả
15:13
verticaltheo chiều dọc and horizontalngang directionshướng.
374
898000
3000
hai chiều ngang và dọc.
15:16
PartMột phần of my interestquan tâm in this, I have to say,
375
901000
2000
Phải nói là một phần của niềm yêu thích của tôi trong lĩnh vực này
15:18
is that I would like to -- how do I put this politelymột cách lịch sự? --
376
903000
3000
là tôi muốn -- làm sao tôi có thể nói điều này một cách lịch sự nhỉ? --
15:21
changethay đổi the way, or maybe eviscerateeviscerate,
377
906000
2000
thay đổi con đường, hay có thể là moi ruột,
15:23
the capitalthủ đô structurekết cấu of the U.S. healthSức khỏe carequan tâm systemhệ thống,
378
908000
3000
cấu trúc vốn của hệ thống chăm sóc sức khỏe của Mỹ,
15:26
which I think is fundamentallyvề cơ bản brokenbị hỏng.
379
911000
3000
trong đó cái tôi nghĩ đã đỗ vỡ về cơ bản.
15:29
So, let me closegần --
380
914000
2000
Vì thế, cho phép tôi đóng lại --
15:31
(ApplauseVỗ tay)
381
916000
3000
(Vỗ tay)
15:34
Let me closegần with my two aphorismscách ngôn.
382
919000
2000
Để tôi khép lại với hai câu cách ngôn.
15:36
One of them is from MrMr. EinsteinEinstein,
383
921000
2000
Một là của ngài Einstein,
15:38
and he saysnói, "Everything should be madethực hiện
384
923000
2000
ông nói "Mọi thứ cần phải được làm ra
15:40
as simpleđơn giản as possiblekhả thi, but not simplerđơn giản hơn."
385
925000
3000
càng đơn giản càng tốt, chứ không phải là đơn giản hơn."
15:43
And I think that's a very good way of thinkingSuy nghĩ about the problemvấn đề.
386
928000
3000
Và tôi nghĩ đó là một cách rất tôi để nghĩ về vấn đề.
15:46
If you take too much out
387
931000
2000
Nếu bạn lấy đi quá nhiều
15:48
of something that's simpleđơn giản, you losethua functionchức năng.
388
933000
2000
thứ gì đó mà đơn giản, thì bạn mất đi chức năng của nó.
15:50
You have to have lowthấp costGiá cả,
389
935000
2000
Bạn cần phải có giá thành thấp,
15:52
but you alsocũng thế have to have a functionchức năng.
390
937000
2000
nhưng bạn cũng cần có một chức năng
15:54
So you can't make it too simpleđơn giản.
391
939000
2000
Vì thế bạn không thể làm cho nó quá đơn giản.
15:56
And the secondthứ hai is a designthiết kế issuevấn đề,
392
941000
2000
Và câu thứ hai là một vấn đề về thiết kế,
15:58
and it's not directlytrực tiếp relevantliên quan, thích hợp, but it's a nicetốt đẹp statementtuyên bố.
393
943000
3000
câu này không liên quan trực tiếp, nhưng đó là một phát biểu rất hay.
16:01
This is by dede Saint-ExuperySaint-Exupery.
394
946000
3000
Đó là câu nói của de Saint-Exupery.
16:04
And he saysnói, "You know you've achievedđạt được perfectionsự hoàn hảo in designthiết kế,
395
949000
3000
Ông nói, "Bạn biết bạn đã đạt được sự hoàn hảo trong thiết kế,
16:07
not when you have nothing more to addthêm vào,
396
952000
3000
không phải khi bạn không còn gì để thêm vào,
16:10
but when you have nothing more to take away."
397
955000
2000
mà là khi bạn không có gì thêm để lấy đi."
16:12
And that certainlychắc chắn is going in the right directionphương hướng.
398
957000
3000
Và tất nhiên đó là một hướng đi đúng đắn.
16:16
So, what I think one can beginbắt đầu to do
399
961000
3000
Điều mà tôi nghĩ một người có thể bắt đầu hành động
16:19
with this kindloại of
400
964000
3000
với loại
16:22
cutcắt tỉa at the wordtừ simplicitysự đơn giản,
401
967000
2000
đường cắt của từ đơn giản này,
16:24
which doesn't coverche BrancusiBrancusi,
402
969000
2000
mà không bao gồm câu nói của Brancusi,
16:26
it doesn't answercâu trả lời the questioncâu hỏi of
403
971000
2000
thì không trả lời cho câu hỏi
16:28
why MondrianMondrian is better or worsetệ hơn
404
973000
3000
tại sao Mondrian tốt hơn hay kém hơn
16:31
or simplerđơn giản hơn or lessít hơn simplerđơn giản hơn than VanVan GoghGogh,
405
976000
2000
hay đơn giản hơn hay kém đơn giản hơn Van Gogh,
16:33
and certainlychắc chắn doesn't addressđịa chỉ nhà the questioncâu hỏi
406
978000
2000
và dĩ nhiên nó không trả lời cho câu hỏi
16:35
of whetherliệu MozartMozart is simplerđơn giản hơn than BachBach.
407
980000
3000
Mozart có đơn giản hơn Bach không.
16:38
But it does make a pointđiểm --
408
983000
2000
Nhưng nó có một ý nghĩa --
16:40
which is one which, in a sensegiác quan,
409
985000
2000
đó là, theo một cảm nhận,
16:42
differentiatesphân biệt the realthực worldthế giới of people who make things,
410
987000
3000
phân biệt thế giới thực của những người làm ra các sự vật,
16:45
and the worldthế giới of people who think about things,
411
990000
3000
và thế giới của những người nghĩ về những sự vật,
16:48
which is, there is an intellectualtrí tuệ meritbằng khen
412
993000
3000
trong đó có một giá trị trí thức
16:51
to askinghỏi: How do we make things
413
996000
2000
khi hỏi rằng: Làm cách nào chúng ta có thể làm ra các sự vật
16:53
as simpleđơn giản as we can,
414
998000
2000
đơn giản tới mức có thể,
16:55
as cheapgiá rẻ as we can, as functionalchức năng as we can
415
1000000
3000
rẻ tới mức có thể, hữu dụng tới mức có thể
16:58
and as freelytự do interconnectableinterconnectable as we can?
416
1003000
3000
và tự do liên kết tới mức có thể?
17:01
If we make that kindloại of simplicitysự đơn giản in our technologyCông nghệ
417
1006000
3000
Nếu chúng tôi thực hiện loại đơn giản đó trong công nghệ của chúng tôi
17:04
and then give it to you guys,
418
1009000
2000
và sau đó đưa nó cho các bạn,
17:06
you can go off and do all kindscác loại of fabuloustuyệt vời things with it.
419
1011000
3000
thì các bạn có thể đi ra và làm tất cả những thứ khó tin với nó.
17:09
Thank you very much.
420
1014000
2000
Cảm ơn các bạn rất nhiều.
17:11
(ApplauseVỗ tay)
421
1016000
9000
(Vỗ tay)
17:20
ChrisChris AndersonAnderson: QuickNhanh chóng questioncâu hỏi.
422
1025000
2000
Chris Anderson: Câu hỏi nhanh cho anh.
17:22
So can you picturehình ảnh
423
1027000
3000
Anh có thể mô tả
17:25
that a sciencekhoa học of simplicitysự đơn giản
424
1030000
2000
rằng một khoa học về sự đơn giản
17:27
mightcó thể get to the pointđiểm where
425
1032000
2000
có thể đi đến một điểm mà ở đó
17:29
you could look out at variousnhiều systemshệ thống --
426
1034000
2000
anh có thể giám sát những hệ thống khác nhau --
17:31
say a financialtài chính systemhệ thống or a legalhợp pháp systemhệ thống, healthSức khỏe systemhệ thống -- and say,
427
1036000
3000
chẳng hạn một hệ thống tài chính hay một hệ thống luật pháp, hệ thống chăm sóc sức khỏe -- và nói rằng
17:34
"That has got to the pointđiểm of dangernguy hiểm
428
1039000
2000
"Nói đi đến một điểm nguy hiểm
17:36
or dysfunctionalitydysfunctionality for the followingtiếp theo reasonslý do,
429
1041000
2000
hay sự hoạt động bất thường do những lý do sau,
17:38
and this is how we mightcó thể simplifyđơn giản hóa it"?
430
1043000
2000
và đây là cách mà chúng ta có thể đơn giản hóa nó?"
17:40
GeorgeGeorge WhitesidesWhitesides: Yes, I think you could. Because if you look
431
1045000
2000
George Whitesides: Đúng vậy, tôi nghĩ anh có thể. Bởi vì nếu anh nhìn vào
17:42
at the componentscác thành phần from which the systemhệ thống is madethực hiện
432
1047000
2000
các thành phần từ đó hệ thống được tạo nên
17:44
and examinekiểm tra theirhọ fragilitymong manh, or theirhọ stabilitysự ổn định,
433
1049000
3000
và kiểm tra tính dễ vỡ, hay tính ổn định của chúng,
17:47
you can probablycó lẽ buildxây dựng a kindloại of riskrủi ro assessmentthẩm định, lượng định, đánh giá baseddựa trên on that basisnền tảng.
434
1052000
3000
anh có khả năng có thể xây được một sự đánh giá nguy cơ dựa trên điều cơ bản đó.
17:50
CACA: Have you startedbắt đầu to do that?
435
1055000
2000
CA: Anh đã bắt đầu làm điều đó chưa?
17:52
I mean, with the healthSức khỏe systemhệ thống, you got a sortsắp xếp of
436
1057000
2000
Ý tôi là, với hệ thống chăm sóc sức khỏe, anh có
17:54
radicalcăn bản solutiondung dịch on the costGiá cả sidebên,
437
1059000
2000
một loại giải pháp căn bản về vấn đề giá cả,
17:56
but in termsđiều kiện of the systemhệ thống itselfchinh no?
438
1061000
2000
nhưng bằng chính hệ thống đó đúng không?
17:58
GWGW: Well, no.
439
1063000
2000
GW: Ồ không.
18:00
How do I put that simplyđơn giản? No.
440
1065000
2000
Làm sao tôi có thể để nó đơn giản như vậy được? Không đâu.
18:02
CACA: That was a simpleđơn giản, powerfulquyền lực answercâu trả lời. GWGW: Yes.
441
1067000
3000
CA: Đó là một câu trả lời đơn giản, mạnh mẽ. GW: Vâng.
18:05
CACA: So, in termsđiều kiện of
442
1070000
2000
CA: Vậy, nói về
18:07
that diagnosticchẩn đoán technologyCông nghệ that you've got,
443
1072000
2000
công nghệ chẩn đoán mà anh đã có được,
18:09
where is that, and when do you see that
444
1074000
2000
thì nó ở đâu, và khi nào thì anh thấy điều đó
18:11
maybe gettingnhận được rolledcán out to scaletỉ lệ.
445
1076000
2000
có thể sắp xếp lại thành trật tự.
18:13
GWGW: That's comingđang đến out soonSớm. I mean, the systemshệ thống work,
446
1078000
3000
GW: Điều đó sẽ đến sớm thôi. Ý tôi là, hệ thống làm việc,
18:16
and we have to find out how to manufacturesản xuất them and do things of this kindloại,
447
1081000
2000
và chúng tôi cần tìm ra cách làm sao để làm ra chúng và làm những việc loại này,
18:18
but the basiccăn bản technologyCông nghệ workscông trinh.
448
1083000
2000
nhưng công nghệ cơ bản thì hoạt động được.
18:20
CACA: You've got a companyCông ty setbộ up to ...
449
1085000
2000
CA: Anh đã thành lập một công ty để ...
18:22
GWGW: A foundationnền tảng, a foundationnền tảng. Not-for-profitKhông cho lợi nhuận.
450
1087000
3000
GW: Một tổ chức, một tổ chức. Phi lợi nhuận.
18:25
CACA: All right. Well, thank you so much for your talk. Thank you. (ApplauseVỗ tay)
451
1090000
3000
CA: Được rồi. Vâng, cảm ơn anh rất nhiều về buổi nói chuyện. Cảm ơn anh. (Vỗ tay)
Translated by Thong Nguyen
Reviewed by Maya Pham

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
George Whitesides - Chemist
In his legendary career in chemistry, George Whitesides has been a pioneer in microfabrication and nanoscale self-assembly. Now, he's fabbing a diagnostic lab on a chip.

Why you should listen

Someday Harvard chemistry professor George Whitesides will take the time to look back on the 950 scientific articles he's coauthored, the dozen companies he's co-founded or the 50-plus patents on which he's named. (He works in four main areas: biochemistry, materials science, catalysis and physical organic chemistry.) In the meantime, he's trying to invent a future where medical diagnosis can be done by anyone for little or no cost. He's co-founded a nonprofit called Diagnostics for All that aims to provide dirt-cheap diagnostic devices, to provide healthcare in a world where cost is everything.

Among his solutions is a low-cost "lab-on-a-chip," made of paper and carpet tape. The paper wicks bodily fluids -- urine, for example -- and turns color to provide diagnostic information, such as how much glucose or protein is present. His goal is to distribute these simple paper diagnostic systems to developing countries, where people with basic training can administer tests and send results to distant doctors via cameraphone.

More profile about the speaker
George Whitesides | Speaker | TED.com