TEDGlobal>NYC
Naomi Klein: How shocking events can spark positive change
Naomi Klein: Sarsıcı olaylar nasıl olumlu değişikliklere yol açar
Filmed:
Readability: 4.6
1,022,840 views
Dünyada oldukça sarsıcı şeyler olup bitiyor -- daha önce görülmemiş büyüklükte fırtınalar, ölümcül terör saldırıları, dalgalar ise kaybolup giden binlerce göçmen ve açıkça yükselen üstün ırk hareketleri. Bu üst üste gelen krizlere, gerektiği gibi acillik ile karşılık veriyor muyuz? Yazar ve aktivist Naomi Klein, hükumetlerin büyük ölçekli şokları toplumları geri götürmek için nasıl kullandıkları üzerinde duruyor. "The Leap (Sıçrayış)"ten birkaç öneriyi bizlerle paylaşıyor. The Leap, Klein'ın yerlilerin ileri gelenleri, iklim değişikliği aktivistleri, sendika liderleri ve farklı geçmişten kişilerle yazdığı bir manifesto. Bu manifesto, temiz ekonomi ve daha adil bir topluma geçişin gerçekleştiği bir dünya hayal eder. "Bugün bizi korkutan sarsıcı olaylar, bizi değiştirebilir, bizi ve dünyayı daha iyiye götürebilir," diyor Klein. "Ama öncelikle mücadelesini verdiğimiz dünyayı resmetmeliyiz. Ve bunun hayalini birlikte kurmalıyız."
Naomi Klein - Journalist, activist
Naomi Klein is a public intellectual, journalist and activist. Full bio
Naomi Klein is a public intellectual, journalist and activist. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
There's a question I've been
puzzling over and writing about
puzzling over and writing about
0
880
3336
Neredeyse tüm yetişkin hayatım boyunca,
00:16
for pretty much all of my adult life.
1
4240
3080
çözmeye çalıştığım ve üzerinde
yazdığım bir soru var.
yazdığım bir soru var.
00:20
Why do some large-scale crises
2
8200
3216
Bazı büyük ölçekli krizler,
00:23
jolt us awake and inspire us
to change and evolve
to change and evolve
3
11440
4735
bizi birden uyandırıp
bize ilham verirken,
bize ilham verirken,
00:28
while others might jolt us a bit,
4
16200
2896
diğerlerinden neden birazcık sarsılıp
00:31
but then it's back to sleep?
5
19120
2000
sonra tekrar uykuya döneriz?
00:33
Now, the kind of shocks
I'm talking about are big --
I'm talking about are big --
6
21600
3416
Büyük şoklardan bahsediyorum --
00:37
a cataclysmic market crash,
rising fascism,
rising fascism,
7
25040
4576
piyasalardaki büyük çöküş,
artan faşizm,
artan faşizm,
00:41
an industrial accident
that poisons on a massive scale.
that poisons on a massive scale.
8
29640
4440
büyük ölçüde zehirlemeye yol açan
endüstriyel bir kaza.
endüstriyel bir kaza.
00:46
Now, events like this
can act like a collective alarm bell.
can act like a collective alarm bell.
9
34880
5216
Böyle olaylar, toplu bir
ikaz alarmı gibi gerçekleşebilir.
ikaz alarmı gibi gerçekleşebilir.
00:52
Suddenly, we see a threat,
we get organized.
we get organized.
10
40120
3240
Birden bir tehdit görüp
organize oluruz.
organize oluruz.
00:55
We discover strength and resolve
that was previously unimaginable.
that was previously unimaginable.
11
43800
4680
Önceden hayal bile edemediğimiz
gücü ve kararlılığı keşfederiz.
gücü ve kararlılığı keşfederiz.
01:01
It's as if we're no longer
walking, but leaping.
walking, but leaping.
12
49240
3640
Sanki artık yürümüyoruz da,
sıçrıyormuşuz gibi.
sıçrıyormuşuz gibi.
01:06
Except, our collective alarm
seems to be busted.
seems to be busted.
13
54240
4000
Fakat, kolektif alarmımız
bozulmuş gibi.
bozulmuş gibi.
01:11
Faced with a crisis,
we often fall apart, regress
we often fall apart, regress
14
59320
4136
Bir krizle karşı karşıya geldiğimizde,
genellikle dağılıp gerileriz
genellikle dağılıp gerileriz
01:15
and that becomes a window
for antidemocratic forces
for antidemocratic forces
15
63480
3976
ve bu da antidemokratik güçlere,
01:19
to push societies backwards,
to become more unequal and more unstable.
to become more unequal and more unstable.
16
67480
6000
toplumları geriletme, daha adaletsiz
ve daha istikrarsız yapma fırsatı verir.
ve daha istikrarsız yapma fırsatı verir.
01:26
Ten years ago, I wrote
about this backwards process
about this backwards process
17
74240
3816
On yıl önce, bu ters süreç
hakkında yazdım
hakkında yazdım
01:30
and I called it the "Shock Doctrine."
18
78080
1770
ve adını "Şok Doktrini" koydum.
01:32
So what determines which road
we navigate through crisis?
we navigate through crisis?
19
80680
5576
Peki kriz boyunca hangi yolu
seçtiğimizi ne belirler?
seçtiğimizi ne belirler?
01:38
Whether we grow up fast
and find those strengths
and find those strengths
20
86280
3376
Hızlıca büyüyüp
bu güçleri bulmak mı,
bu güçleri bulmak mı,
01:41
or whether we get knocked back.
21
89680
1840
devrilip düşmek mi?
01:44
And I'd say this is
a pressing question these days.
a pressing question these days.
22
92360
3856
Bunun da, hemen yanıtlanması
gereken bir soru olduğunu söyleyebilirim.
gereken bir soru olduğunu söyleyebilirim.
01:48
Because things are
pretty shocking out there.
pretty shocking out there.
23
96240
2120
Çünkü olanlar oldukça sarsıcı şeyler.
01:51
Record-breaking storms, drowning cities,
24
99200
3416
Görülmemiş büyüklükte fırtınalar,
su altında kalan şehirler,
su altında kalan şehirler,
01:54
record-breaking fires
threatening to devour them,
threatening to devour them,
25
102640
3936
yerle bir eden büyük yangınlar,
01:58
thousands of migrants
disappearing beneath the waves.
disappearing beneath the waves.
26
106600
4080
dalgalarda kaybolup giden
binlerce göçmen.
binlerce göçmen.
02:03
And openly supremacist movements rising,
27
111320
3216
Açıkça yükselen üstün ırk hareketleri,
02:06
in many of our countries
there are torches in the streets.
there are torches in the streets.
28
114560
3960
birçok ülkemizde sokaklarda
yangınlar var.
yangınlar var.
02:11
And now there's no shortage
of people who are sounding the alarm.
of people who are sounding the alarm.
29
119440
4440
Şimdi de alarmı duyuran
yeterince insan yok.
yeterince insan yok.
02:16
But as a society,
I don't think we can honestly say
I don't think we can honestly say
30
124560
4536
Ama toplum olarak,
02:21
that we're responding
with anything like the urgency
with anything like the urgency
31
129120
3936
bu üst üste gelen krizlere
gerektiği gibi bir aciliyetle
gerektiği gibi bir aciliyetle
02:25
that these overlapping crises
demand from us.
demand from us.
32
133080
3080
karşılık verdiğimizi dürüstçe
söyleyebileceğimizi sanmıyorum.
söyleyebileceğimizi sanmıyorum.
02:29
And yet, we know from history
33
137560
1896
Ama, tarihten biliyoruz ki,
02:31
that it is possible for crisis
to catalyze a kind of evolutionary leap.
to catalyze a kind of evolutionary leap.
34
139480
6776
krizlerin bir çeşit evrimsel sıçrayışa
yol açması mümkün.
yol açması mümkün.
02:38
And one of the most striking examples
of this progressive power of crisis
of this progressive power of crisis
35
146280
6176
Krizin bu artan gücünün
en çarpıcı örneklerinden biri,
en çarpıcı örneklerinden biri,
02:44
is the Great Crash of 1929.
36
152480
2560
1929'daki Büyük İflas'tır.
02:47
There was the shock
of the sudden market collapse
of the sudden market collapse
37
155520
2776
Piyasanın ani çöküşünün
getirdiği şoku takip eden
getirdiği şoku takip eden
02:50
followed by all of the aftershocks,
38
158320
2096
artçı sarsıntılarla,
02:52
the millions who lost everything
thrown onto breadlines.
thrown onto breadlines.
39
160440
4096
her şeyini kaybeden milyonlarca insan
açlık sınırına itildi.
açlık sınırına itildi.
02:56
And this was taken by many as a message
that the system itself was broken.
that the system itself was broken.
40
164560
5736
Birçok kişi bundan sistemin bozuk
olduğu mesajını aldı.
olduğu mesajını aldı.
03:02
And many people listened
and they leapt into action.
and they leapt into action.
41
170320
4576
Bir sürü insan da buna kulak verip
harekete geçti, sıçradı.
harekete geçti, sıçradı.
03:06
In the United States and elsewhere,
governments began to weave a safety net
governments began to weave a safety net
42
174920
5096
Birleşik Devletler'de ve başka yerlerde,
hükümetler güvenlik ağı örmeye başladılar
hükümetler güvenlik ağı örmeye başladılar
03:12
so that the next time there was a crash
43
180040
2216
böylece bir daha iflas olduğunda,
03:14
there would be programs
like social security to catch people.
like social security to catch people.
44
182280
3320
insanları yakalayacak
sosyal güvenlik gibi sistemler olacaktı.
sosyal güvenlik gibi sistemler olacaktı.
03:18
There were huge job-creating
public investments
public investments
45
186240
3456
İskan, elektrik ve taşımada
03:21
in housing, electrification and transit.
46
189720
3360
istihdam yaratan
büyük yatırımlar yapıldı.
büyük yatırımlar yapıldı.
03:25
And there was a wave
of aggressive regulation
of aggressive regulation
47
193800
3496
Bankalarda gücü elde
tutmak için tüzükte,
tutmak için tüzükte,
03:29
to reign in the banks.
48
197320
1296
ciddi artış yaşandı.
03:30
Now, these reforms were far from perfect.
49
198640
2736
Şimdi, bu reformlar mükemmel
olmaktan çok uzaktı.
olmaktan çok uzaktı.
03:33
In the US, African American workers,
immigrants and women
immigrants and women
50
201400
3736
ABD'de, Afrikalı Amerikalı işçiler,
göçmenler ve kadınlar
göçmenler ve kadınlar
03:37
were largely excluded.
51
205160
1640
büyük ölçüde hariç tutuldu.
03:39
But the Depression period,
52
207880
1456
Fakat, Buhran dönemi,
03:41
along with the transformation
of allied nations and economies
of allied nations and economies
53
209360
4056
müttefik devletler ve ekonomilerin,
2. Dünya Savaşı çabası esnasındaki
2. Dünya Savaşı çabası esnasındaki
03:45
during the World War II effort,
54
213440
2136
dönüşümü ile birlikte
03:47
show us that it is possible
for complex societies
for complex societies
55
215600
4256
bize, kompleks toplumların
03:51
to rapidly transform themselves
in the face of a collective threat.
in the face of a collective threat.
56
219880
4680
toplu tehdit karşısında hızlıca
dönüşüme uğrayabileceğini gösteriyor.
dönüşüme uğrayabileceğini gösteriyor.
03:57
Now, when we tell this story
of the 1929 Crash,
of the 1929 Crash,
57
225240
3896
Şimdi, 1929 İflası'nı anlatırken,
04:01
that's usually the formula
that it follows --
that it follows --
58
229160
3256
genellikle takip edilen formül şu --
04:04
that there was a shock
and it induced a wake-up call
and it induced a wake-up call
59
232440
5096
bir şok meydana geldi
ve bu bir uyarı işaretine neden oldu
ve bu bir uyarı işaretine neden oldu
04:09
and that produced a leap to a safer place.
60
237560
3456
ve bu da daha güvenli bir yere
doğru bir sıçrayış yarattı.
doğru bir sıçrayış yarattı.
04:13
Now, if that's really what it took,
61
241040
2096
Peki, bu sıçrayış için bunlar gerektiyse,
04:15
then why isn't it working anymore?
62
243160
2816
bu artık neden işe yaramıyor?
04:18
Why do today's non-stop shocks --
63
246000
3456
Günümüzün durmak bilmeyen şokları neden --
04:21
why don't they spur us into action?
64
249480
2976
neden bizi harekete geçirmiyor?
04:24
Why don't they produce leaps?
65
252480
1696
Neden sıçrayış yaratmıyorlar?
04:26
Especially when it comes
to climate change.
to climate change.
66
254200
2560
Özellikle de konu
küresel ısınmaya gelince.
küresel ısınmaya gelince.
04:29
So I want to talk to you today
67
257720
1775
Bugün sizlere,
04:31
about what I think is a much more
complete recipe for deep transformation
complete recipe for deep transformation
68
259519
4777
sarsıcı olayların yol açtığı derin
dönüşümler için bence neyin daha eksiksiz
dönüşümler için bence neyin daha eksiksiz
04:36
catalyzed by shocking events.
69
264320
2136
bir çözüm olacağını anlatmak istiyorum.
04:38
And I'm going to focus
on two key ingredients
on two key ingredients
70
266480
2536
Tarih kitaplarında
genellikle yer verilmeyen
genellikle yer verilmeyen
04:41
that usually get left out
of the history books.
of the history books.
71
269040
3920
İki temel unsura odaklanacağım.
04:45
One has to do with imagination,
the other with organization.
the other with organization.
72
273680
5416
Biri hayal gücüyle,
diğeri de organize olmakla alakalı.
diğeri de organize olmakla alakalı.
04:51
Because it's in the interplay
between the two
between the two
73
279120
2976
Çünkü devrimsel güç,
04:54
where revolutionary power lies.
74
282120
2776
bu iki unsurun etkileşiminde yatıyor.
04:56
So let's start with imagination.
75
284920
1600
Hayal gücüyle başlayalım.
04:59
The victories of the New Deal
didn't happen just because suddenly
didn't happen just because suddenly
76
287360
4056
Yeni Düzen'in zaferleri, herkesin
serbest ekonomi anlayışının gaddarlığını
serbest ekonomi anlayışının gaddarlığını
05:03
everybody understood
the brutalities of laissez-faire.
the brutalities of laissez-faire.
77
291440
3720
bir anda anladığı için meydana gelmedi.
05:07
This was a time, let's remember,
of tremendous ideological ferment,
of tremendous ideological ferment,
78
295720
5336
O dönemin, toplumların nasıl
organize edileceğine dair
organize edileceğine dair
05:13
when many different ideas
about how to organize societies
about how to organize societies
79
301080
3056
birçok farklı fikrin, meydanlarda
çatıştığı, muazzam bir
çatıştığı, muazzam bir
05:16
did battle with one another
in the public square.
in the public square.
80
304160
3296
ideolojik karmaşa dönemi
olduğunu hatırlayalım.
olduğunu hatırlayalım.
05:19
A time when humanity dared to dream big
81
307480
2856
İnsanlığın farklı gelecekler hayal etme
cüretinde bulunduğu
cüretinde bulunduğu
05:22
about different kinds of futures,
82
310360
2256
ve birçoğunun da radikal bir şekilde,
05:24
many of them organized
along radically egalitarian lines.
along radically egalitarian lines.
83
312640
4496
eşitlikçi çizgide
organize olduğu bir dönem.
organize olduğu bir dönem.
05:29
Now, not all of these ideas were good
84
317160
2736
Şimdi, bu fikirlerin
hepsi iyi fikir değildi;
hepsi iyi fikir değildi;
05:31
but this was an era
of explosive imagining.
of explosive imagining.
85
319920
3960
fakat o dönem ses getiren
hayal kurma dönemiydi.
hayal kurma dönemiydi.
05:36
This meant that the movements
demanding change
demanding change
86
324480
2816
Bu, değişim talep eden akımların,
neye karşı olduklarını --
neye karşı olduklarını --
05:39
knew what they were against --
crushing poverty, widening inequality --
crushing poverty, widening inequality --
87
327320
3976
şiddetli yoksulluk,
büyüyen eşitsizlik -- bildikleri gibi,
büyüyen eşitsizlik -- bildikleri gibi,
05:43
but just as important,
they knew what they were for.
they knew what they were for.
88
331320
3416
neleri savunduklarını da
bildikleri anlamına geliyordu.
bildikleri anlamına geliyordu.
05:46
They had their "no"
and they had their "yes," too.
and they had their "yes," too.
89
334760
3960
"Hayır"ları olduğu gibi,
"evet,"leri de vardı.
"evet,"leri de vardı.
05:51
They also had very different
models of political organization
models of political organization
90
339600
3456
Ayrıca, bugünkü politik örgütlenmeden
çok daha farklı
çok daha farklı
05:55
than we do today.
91
343080
1536
örgütlenme modelleri vardı.
05:56
For decades, social and labor movements
92
344640
2456
Yıllardır, toplumsal ve işçi hareketleri,
05:59
had been building up
their membership bases,
their membership bases,
93
347120
2616
hedeflerini birleştirerek
ve güçlerini arttırarak,
ve güçlerini arttırarak,
06:01
linking their causes together
and increasing their strength.
and increasing their strength.
94
349760
3760
üye tabanlarını oluşturmaktalar.
06:06
Which meant that by the time
the Crash happened,
the Crash happened,
95
354160
2576
Bu da, İflas gerçekleşmeden önce,
06:08
there was already a movement
that was large and broad enough
that was large and broad enough
96
356760
3736
yalnızca fabrikaları kapatmak için değil,
tüm şehri kapatmak için
tüm şehri kapatmak için
06:12
to, for instance, stage strikes
that didn't just shut down factories,
that didn't just shut down factories,
97
360520
4816
halihazırda yeterince geniş ve kapsamlı
06:17
but shut down entire cities.
98
365360
2080
hareketlerin olduğu anlamına geliyor.
06:20
The big policy wins of the New Deal
were actually offered as compromises.
were actually offered as compromises.
99
368120
5576
Yeni Düzen'in büyük politika kazanımları
aslında, tavizler olarak sunulmuştu.
aslında, tavizler olarak sunulmuştu.
06:25
Because the alternative
seemed to be revolution.
seemed to be revolution.
100
373720
3400
Çünkü tek alternatif,
devrim gibi görünüyordu.
devrim gibi görünüyordu.
06:30
So, let's adjust
that equation from earlier.
that equation from earlier.
101
378080
3760
O zaman, az önceki denklemi düzeltelim.
06:34
A shocking event plus utopian imagination
102
382480
3736
Sarsıcı bir olay artı ütopik hayal gücü
06:38
plus movement muscle,
103
386240
1616
artı hareket kası,
06:39
that's how we get a real leap.
104
387880
2400
işte bu şekilde
gerçek bir sıçrayış elde ederiz.
gerçek bir sıçrayış elde ederiz.
06:43
So how does our present moment measure up?
105
391120
2856
Öyleyse şu anki durum
bu denklem için ne kadar iyi?
bu denklem için ne kadar iyi?
06:46
We are living, once again, at a time
of extraordinary political engagements.
of extraordinary political engagements.
106
394000
4696
Bir kez daha, olağan dışı siyasi
ilişkilerin olduğu bir dönemde yaşıyoruz.
ilişkilerin olduğu bir dönemde yaşıyoruz.
06:50
Politics is a mass obsession.
107
398720
2120
Siyaset, kitlesel bir takıntı.
06:53
Progressive movements are growing
and resisting with tremendous courage.
and resisting with tremendous courage.
108
401560
5416
İlerici hareketler, muazzam cesaretle
büyüyor ve direniyor.
büyüyor ve direniyor.
06:59
And yet, we know from history
that "no" is not enough.
that "no" is not enough.
109
407000
4040
Ama tarihten de biliyoruz ki
"hayır" yeterli değil.
"hayır" yeterli değil.
07:03
Now, there are some "yeses"
out there that are emerging.
out there that are emerging.
110
411640
3256
Yeni yeni ortaya çıkan
bazı "evet"ler de var.
bazı "evet"ler de var.
07:06
And they're actually getting
a lot bolder quickly.
a lot bolder quickly.
111
414920
3376
Hem de hızlıca,
çok daha cesur hale geliyorlar.
çok daha cesur hale geliyorlar.
07:10
Where climate activists
used to talk about changing light bulbs,
used to talk about changing light bulbs,
112
418320
3776
İklim aktivistleri önceden
ampulleri değiştirmekten bahsederken,
ampulleri değiştirmekten bahsederken,
artık tüm enerjimizin Güneş, rüzgar
ve dalgalardan gelmesini
ve dalgalardan gelmesini
07:14
now we're pushing
for 100 percent of our energy
for 100 percent of our energy
113
422120
2696
07:16
to come from the sun, wind and waves,
114
424840
3176
ve bunun hızlıca gerçekleştirilmesini
07:20
and to do it fast.
115
428040
1680
şiddetle talep ediyorlar.
07:22
Movements catalyzed
by police violence against black bodies
by police violence against black bodies
116
430440
3736
Siyahilere karşı uygulanan
polis şiddetinden ortaya çıkan hareketler,
polis şiddetinden ortaya çıkan hareketler,
07:26
are calling for an end
to militarized police, mass incarceration
to militarized police, mass incarceration
117
434200
4816
askerileşmiş polislere, toplu hapsetmelere
ve hatta kölelik için telafilerin
ve hatta kölelik için telafilerin
07:31
and even for reparations for slavery.
118
439040
2560
son bulmasını talep ediyorlar.
07:34
Students are not just
opposing tuition increases,
opposing tuition increases,
119
442360
3456
Öğrenciler yalnızca okul harçlarının
artmasına karşı çıkmıyor,
artmasına karşı çıkmıyor,
07:37
but from Chile to Canada to the UK,
120
445840
3216
Şile'den Kanada'ya, Birleşik Krallık'a,
07:41
they are calling for free tuition
and debt cancellation.
and debt cancellation.
121
449080
3640
öğrenciler ücretsiz eğitim
ve borçların silinmesini talep ediyor.
ve borçların silinmesini talep ediyor.
07:46
And yet, this still doesn't add up
122
454040
2016
Yine de, bizden öncekilerin sahip olduğu,
07:48
to the kind of holistic
and universalist vision
and universalist vision
123
456080
4096
farklı bir dünyanın bütüncül,
evrenselci türde bir görüşe
evrenselci türde bir görüşe
07:52
of a different world
than our predecessors had.
than our predecessors had.
124
460200
3376
denk gelmiyor.
07:55
So why is that?
125
463600
1200
Peki bunun sebebi ne?
07:57
Well, very often
we think about political change
we think about political change
126
465880
3016
Günümüzde, siyasi değişikliği sıklıkla,
08:00
in defined compartments these days.
127
468920
2816
tanımlanmış bölmelerde düşünüyoruz.
08:03
Environment in one box,
inequality in another,
inequality in another,
128
471760
3616
Çevre bir kutuda,
eşitsizlik bir diğerinde,
eşitsizlik bir diğerinde,
08:07
racial and gender justice
in a couple of other boxes,
in a couple of other boxes,
129
475400
4096
ırksal ve cinsiyet adaleti
başka bir çift kutuda,
başka bir çift kutuda,
08:11
education over here, health over there.
130
479520
3000
eğitim şurada, sağlık burada.
08:15
And within each compartment,
131
483320
1536
Her bir bölmede,
08:16
there are thousands upon thousands
of different groups and NGOs,
of different groups and NGOs,
132
484880
4576
binlerce farklı grup ve STK'lar var
08:21
each competing with one another
for credit, name recognition
for credit, name recognition
133
489480
3976
ve bunların da her biri övgü almak,
isim bilinirliği ve tabii ki
isim bilinirliği ve tabii ki
08:25
and of course, resources.
134
493480
2496
kaynak için birbiriyle yarışıyor.
08:28
In other words, we act
a lot like corporate brands.
a lot like corporate brands.
135
496000
3800
Bir diğer deyişle, tıpkı
kurumsal markalar gibi davranıyoruz.
kurumsal markalar gibi davranıyoruz.
08:32
Now, this is often referred to
as the problem of silos.
as the problem of silos.
136
500560
3416
Bu genellikle siloların
sorunu olarak adlandırılır.
sorunu olarak adlandırılır.
08:36
Now, silos are understandable.
137
504000
2176
Siloları anlamak mümkündür.
08:38
They carve up our complex world
into manageable chunks.
into manageable chunks.
138
506200
4056
Karmaşık dünyamızı
daha idare edilebilir bölümlere ayırır.
daha idare edilebilir bölümlere ayırır.
08:42
They help us feel less overwhelmed.
139
510280
2855
Daha az bunalmış
hissetmemize yardımcı olurlar.
hissetmemize yardımcı olurlar.
08:45
But in the process,
they also train our brains to tune out
they also train our brains to tune out
140
513159
4496
Ama bu süreçte beynimizi,
başka birinin sorunu olduğunda
başka birinin sorunu olduğunda
08:49
when somebody else's issue comes up
141
517679
3057
ve başkasının sorunu yardım
ve desteğimize ihitiyaç duyduğunda,
ve desteğimize ihitiyaç duyduğunda,
08:52
and when somebody else's issue
needs our help and support.
needs our help and support.
142
520760
4296
duymazdan gelmeye alıştırır.
08:57
And they also keep us from seeing
glaring connections between our issues.
glaring connections between our issues.
143
525080
5976
Ayrıca sorunlarımız arasındaki
bariz bağlantıları görmemizi engellerler.
bariz bağlantıları görmemizi engellerler.
09:03
So for instance, the people fighting
poverty and inequality
poverty and inequality
144
531080
3296
Mesela, yoksulluk ve eşitsizlikle
mücadele eden kişiler,
mücadele eden kişiler,
09:06
rarely talk about climate change.
145
534400
1896
nadiren iklim değişikliğinden bahseder.
09:08
Even though we see time and again
146
536320
2376
En yoksul insanların,
09:10
that it's the poorest of people
147
538720
1496
sert havalara karşı
09:12
who are the most vulnerable
to extreme weather.
to extreme weather.
148
540240
3040
en zayıf olduğunu defalarca
görmemize rağmen.
görmemize rağmen.
09:16
The climate change people
rarely talk about war and occupation.
rarely talk about war and occupation.
149
544120
3896
İklim değişikliği insanları
nadiren savaş ve işgalden bahseder.
nadiren savaş ve işgalden bahseder.
09:20
Even though we know
that the thirst for fossil fuels
that the thirst for fossil fuels
150
548040
2736
Fosil yakıtlara susamışlığın
en büyük karmaşa yaratıcı
en büyük karmaşa yaratıcı
09:22
has been a major driver of conflict.
151
550800
2720
olduğunu bilmemize rağmen.
09:26
The environmental movement
has gotten better at pointing out
has gotten better at pointing out
152
554400
3176
Çevreci hareketler, iklim değişikliğinin
en çok vurduğu ulusların
en çok vurduğu ulusların
09:29
that the nations that are getting
hit hardest by climate change
hit hardest by climate change
153
557600
3456
nüfusunun büyük çoğunluğunun siyah
ve kahverengi tenli insanlar
ve kahverengi tenli insanlar
09:33
are populated overwhelmingly
by black and brown people.
by black and brown people.
154
561080
3560
olduğuna işaret etmede
daha iyi hale geldiler.
daha iyi hale geldiler.
09:37
But when black lives
are treated as disposable
are treated as disposable
155
565320
2696
Ama siyahilerin hayatları hapishanelerde,
09:40
in prisons, in schools and on the streets,
156
568040
3976
okullarda ve sokaklarda
kullanıp atılabilir muamelesi gördüğünde,
kullanıp atılabilir muamelesi gördüğünde,
09:44
these connections are too rarely made.
157
572040
2800
bu bağlantılar neredeyse hiç kurulmuyor.
09:47
The walls between our silos
158
575280
2216
Silolarımız arasındaki duvarlar,
09:49
also means that our solutions,
when they emerge,
when they emerge,
159
577520
3856
çözümlerimizin, ortaya çıktığında dahi
09:53
are also disconnected from each other.
160
581400
2296
birbirlerinden kopuk
oldukları anlamına geliyor.
oldukları anlamına geliyor.
09:55
So progressives now have this long list
of demands that I was mentioning earlier,
of demands that I was mentioning earlier,
161
583720
4976
Yani ilericilerin artık az önce
bahsettiğim uzun bir talepler listesi var,
bahsettiğim uzun bir talepler listesi var,
10:00
those "yeses."
162
588720
1616
o "evet"ler.
10:02
But what we're still missing
163
590360
1376
Ama hala eksik olan şey,
10:03
is that coherent picture
of the world we're fighting for.
of the world we're fighting for.
164
591760
3376
uğruna mücadele ettiğimiz
dünyanın anlaşılabilir bir resmi.
dünyanın anlaşılabilir bir resmi.
10:07
What it looks like, what it feels like,
and most of all, what its core values are.
and most of all, what its core values are.
165
595160
4800
Görünüşü, verdiği hissiyat,
temel değerlerinin ne olduğu.
temel değerlerinin ne olduğu.
10:12
And that really matters.
166
600720
1736
Bu gerçekten çok önemli.
10:14
Because when large-scale crises hit us
167
602480
2816
Çünkü büyük ölçekli bir kriz
bizi vurduğunda
bizi vurduğunda
10:17
and we are confronted with the need
to leap somewhere safer,
to leap somewhere safer,
168
605320
4416
ve daha güvenli bir yere sıçrama
ihtiyacıyla karşılaştığımızda,
ihtiyacıyla karşılaştığımızda,
10:21
there isn't any agreement
on what that place is.
on what that place is.
169
609760
3976
o yerin ne olduğuna dair hiçbir
uzlaşmışlığımız yok.
uzlaşmışlığımız yok.
10:25
And leaping without a destination
170
613760
2736
Hedefi olmayan bir sıçrayış da
10:28
looks a lot like jumping up and down.
171
616520
2656
yerimizde zıplayıp durmak gibi.
10:31
(Laughter)
172
619200
1216
(Kahkaha)
10:32
Fortunately, there are all kinds
of conversations and experiments going on
of conversations and experiments going on
173
620440
3576
Neyse ki, bizi ilerleyişimizden
alıkoyan ayrılıkları aşmaya çalışan
alıkoyan ayrılıkları aşmaya çalışan
10:36
to try to overcome these divisions
that are holding us back.
that are holding us back.
174
624040
3256
her türlü görüşme
ve deneyler yapılmakta.
ve deneyler yapılmakta.
10:39
And I want to finish
by talking about one of them.
by talking about one of them.
175
627320
2800
Konuşmamı bunlardan birinden
bahsederek bitirmek istiyorum.
bahsederek bitirmek istiyorum.
10:42
A couple of years ago,
a group of us in Canada
a group of us in Canada
176
630960
2216
Birkaç yıl önce,
Kanada'da bir grubumuz,
Kanada'da bir grubumuz,
10:45
decided that we were hitting the limits
177
633200
2216
çeşitli silolarımızda
ulaşabilecek her şeye
ulaşabilecek her şeye
10:47
of what we could accomplish
in our various silos.
in our various silos.
178
635440
3040
ulaştığımıza karar verdik.
10:50
So we locked ourselves
in a room for two days,
in a room for two days,
179
638920
2736
Kendimizi iki gün boyunca
bir odaya kilitleyip
bir odaya kilitleyip
10:53
and we tried to figure out
what bound us together.
what bound us together.
180
641680
3456
bizi birbirimize bağlayan şeylerin
ne olduğunu anlamaya çalıştık.
ne olduğunu anlamaya çalıştık.
10:57
In that room were people
who rarely get face to face.
who rarely get face to face.
181
645160
3856
O odadakiler nadiren
yüz yüze gelen insanlardı.
yüz yüze gelen insanlardı.
11:01
There were indigenous elders
with hipsters working on transit.
with hipsters working on transit.
182
649040
4576
Yerlilerin ileri gelenleriyle,
ulaşım üzerinde çalışan hippiler.
ulaşım üzerinde çalışan hippiler.
11:05
There was the head of Greenpeace
183
653640
1816
Greenpeace'in yöneticisiyle
11:07
with a union leader
representing oil workers and loggers.
representing oil workers and loggers.
184
655480
4056
petrol çalışanlarını ve oduncuları
temsil eden sendika lideri.
temsil eden sendika lideri.
11:11
There were faith leaders
and feminist icons and many more.
and feminist icons and many more.
185
659560
3000
Farklı inançların liderleri,
feminist ikonları ve daha fazlası.
feminist ikonları ve daha fazlası.
11:15
And we gave ourselves
a pretty ambitious assignment:
a pretty ambitious assignment:
186
663480
3416
Kendimize oldukça
azimli bir görev verdik:
azimli bir görev verdik:
11:18
agreeing on a short statement
describing the world after we win.
describing the world after we win.
187
666920
5120
kazandıktan sonraki dünyayı açıklayan
kısa bir ifade üzerinde anlaşmaya varma.
kısa bir ifade üzerinde anlaşmaya varma.
11:24
The world after we've already
made the transition to a clean economy
made the transition to a clean economy
188
672920
4576
Temiz ekonomiye
ve daha adil bir topluma
ve daha adil bir topluma
11:29
and a much fairer society.
189
677520
2256
geçtikten sonraki dünya.
11:31
In other words,
190
679800
1216
Bir diğer deyişle,
11:33
instead of trying to scare people
about what will happen if we don't act,
about what will happen if we don't act,
191
681040
4696
harekete geçmezsek ne olacağıyla
insanları korkutmak yerine,
insanları korkutmak yerine,
11:37
we decided to try to inspire them
with what could happen if we did act.
with what could happen if we did act.
192
685760
5976
harekete geçersek ne olabileceğiyle
onlara ilham vermeye karar verdik.
onlara ilham vermeye karar verdik.
11:43
Sensible people are always telling us
193
691760
2416
Mantıklı insanlar bize hep,
11:46
that change needs to come
in small increments.
in small increments.
194
694200
3936
değişimin küçük artışlarla
gelmesi gerektiğini söylüyor.
gelmesi gerektiğini söylüyor.
11:50
That politics is the art of the possible
195
698160
2336
Siyasetin, mümkün olanın
sanatı olduğunu
sanatı olduğunu
11:52
and that we can't let the perfect
be the enemy of the good.
be the enemy of the good.
196
700520
3856
ve mükemmel olanı iyi olana
düşman etmememiz gerektiğini söylüyorlar.
düşman etmememiz gerektiğini söylüyorlar.
11:56
Well, we rejected all of that.
197
704400
2496
Biz bunların hepsini reddettik.
11:58
We wrote a manifesto,
and we called it "The Leap."
and we called it "The Leap."
198
706920
3936
Bir manifesto yazdık ve adını
"The Leap (Sıçrayış)" koyduk.
"The Leap (Sıçrayış)" koyduk.
12:02
I have to tell you
that agreeing on our common "yes"
that agreeing on our common "yes"
199
710880
3416
Ortak "evet"imizde anlaşmaya varmak,
12:06
across such diversity of experiences
200
714320
2376
böylesi bir çeşitliliğe sahip grupta,
12:08
and against a backdrop
of a lot of painful history
of a lot of painful history
201
716720
4096
çok acılar görmüş tarih bağlamında,
12:12
was not easy work.
202
720840
1576
çok da kolay olmadığını söylemeliyim.
12:14
But it was also pretty thrilling.
203
722440
1856
Ama aynı zamanda çok heyecan vericiydi.
12:16
Because as soon as we gave ourselves
permission to dream,
permission to dream,
204
724320
3656
Çünkü kendimize
hayal etme izni verdiğimiz an,
hayal etme izni verdiğimiz an,
12:20
those threads connecting
much of our work became self-evident.
much of our work became self-evident.
205
728000
4336
işimizin çoğunu birbirine bağlayan
ipler aşikar hale geldi.
ipler aşikar hale geldi.
12:24
We realized, for instance,
206
732360
1416
Mesela şunu fark ettik,
12:25
that the bottomless quest for profits
207
733800
2576
birçok insanı, güvenceleri olmadan
12:28
that is forcing so many people
to work more than 50 hours a week,
to work more than 50 hours a week,
208
736400
4256
haftada 50 saatten fazla
çalışmak zorunda bırakan
çalışmak zorunda bırakan
12:32
without security,
209
740680
1496
ve çaresizlik salgınını
12:34
and that is fueling
this epidemic of despair
this epidemic of despair
210
742200
3576
körükleyen sonu olmayan kâr arayışı,
12:37
is the same quest for bottomless
profits and endless growth
profits and endless growth
211
745800
4656
ekolojik krizin temelinde yatan
12:42
that is at the heart
of our ecological crisis
of our ecological crisis
212
750480
3336
ve gezegenimizi istikrarsızlaştıran
sonu olmayan kar
sonu olmayan kar
12:45
and is destabilizing our planet.
213
753840
2576
ve bitmek bilmeyen büyüme
arayışının aynısı.
arayışının aynısı.
12:48
It also became clear what we need to do.
214
756440
2680
Ne yapmamız gerektiği de gayet netleşti.
12:51
We need to create
a culture of care-taking.
a culture of care-taking.
215
759680
3456
Bir koruma kültürü
oluşturmamız gerekli.
oluşturmamız gerekli.
12:55
In which no one
and nowhere is thrown away.
and nowhere is thrown away.
216
763160
4296
Bu kültürde, hiç kimse ve hiçbir
yer bir kenara atılmayacak.
yer bir kenara atılmayacak.
12:59
In which the inherent value of all people
and every ecosystem is foundational.
and every ecosystem is foundational.
217
767480
5960
Tüm insanların ve her eko-sistemin
doğal değerinin temel alındığı bir kültür.
doğal değerinin temel alındığı bir kültür.
13:06
So we came up with this people's platform,
218
774120
2016
Böylece bu platform fikri ortaya çıktı,
13:08
and don't worry, I'm not going to read
the whole thing to you out loud --
the whole thing to you out loud --
219
776160
3456
merak etmeyin, her şeyi
okumayacağım --
okumayacağım --
13:11
if you're interested,
you can read it at theleap.org.
you can read it at theleap.org.
220
779640
3016
eğer ilginizi çekerse,
theleap.org'da okuyabilirsiniz.
theleap.org'da okuyabilirsiniz.
13:14
But I will give you a taste
of what we came up with.
of what we came up with.
221
782680
3376
Ama ortaya çıkanlara
dair biraz fikir vereceğim.
dair biraz fikir vereceğim.
13:18
So we call for that 100 percent
renewable economy in a hurry,
renewable economy in a hurry,
222
786080
5616
O %100 yenilenebilir ekonomi
için acil çağrıda bulunduk,
için acil çağrıda bulunduk,
13:23
but we went further.
223
791720
1656
ama bunun da ötesine gittik.
13:25
Calls for new kinds of trade deals,
224
793400
2296
Yeni türde ticaret anlaşmaları,
13:27
a robust debate
on a guaranteed annual income,
on a guaranteed annual income,
225
795720
3056
teminatlı yıllık gelir
için güçlü tartışma,
için güçlü tartışma,
13:30
full rights for immigrant workers,
226
798800
2016
göçmen çalışanlara tüm haklar,
13:32
getting corporate money out of politics,
227
800840
2256
kurumsal paranın siyasetten çekilmesi,
13:35
free universal day care,
electoral reform and more.
electoral reform and more.
228
803120
3600
ücretsiz evrensel çocuk bakımı,
seçim reformu ve daha fazlasına çağrı.
seçim reformu ve daha fazlasına çağrı.
13:39
What we discovered
is that a great many of us
is that a great many of us
229
807760
3216
Birçoğumuzun bir marka gibi değil de,
13:43
are looking for permission to act
less like brands and more like movements.
less like brands and more like movements.
230
811000
6016
bir akım gibi hareket etmek
istediğini keşfettik.
istediğini keşfettik.
13:49
Because movements don't care about credit.
231
817040
2376
Çünkü övgü, akımların umurunda değildir.
13:51
They want good ideas
to spread far and wide.
to spread far and wide.
232
819440
3000
İyi fikirlerin geniş bir alana
yayılmasını isterler.
yayılmasını isterler.
13:55
What I love about The Leap
233
823160
1536
The Leap'in sevdiğim yanı,
13:56
is that it rejects the idea
that there is this hierarchy of crisis,
that there is this hierarchy of crisis,
234
824720
3776
krizlerin hiyerarşisi fikrini
reddediyor ve kimseden
reddediyor ve kimseden
14:00
and it doesn't ask anyone
to prioritize one struggle over another
to prioritize one struggle over another
235
828520
4416
bir sıkıntıyı diğerinin üzerinde
tutmasını ya da sırasının gelmesini
tutmasını ya da sırasının gelmesini
14:04
or wait their turn.
236
832960
1240
beklemesini istemiyor oluşu.
14:07
And though it was birthed in Canada,
237
835000
2136
Kanada'da ortaya çıkmış
olmasına rağmen,
olmasına rağmen,
14:09
we've discovered that it travels well.
238
837160
2496
başka yerlere de yayıldığını öğrendik.
14:11
Since we launched, The Leap
has been picked up around the world
has been picked up around the world
239
839680
3096
Başladığımızdan beri,
The Leap, benzer platformlarla
The Leap, benzer platformlarla
14:14
with similar platforms,
240
842800
1656
dünya çapında kavranmış,
14:16
being written from Nunavut to Australia,
241
844480
3136
Nunavut'tan Avustralya'ya,
14:19
to Norway to the UK and the US,
242
847640
3176
Norveç'e, Birleşik Krallık'a
14:22
where it's gaining a lot of traction
in cities like Los Angeles,
in cities like Los Angeles,
243
850840
3016
ABD'ye ve yerelleştiği
Los Angeles gibi şehirlerde çokça
Los Angeles gibi şehirlerde çokça
14:25
where it's being localized.
244
853880
2016
ilgi görüyor ve yazılıyor.
14:27
And also in rural communities
that are traditionally very conservative,
that are traditionally very conservative,
245
855920
3416
Geleneksel olarak tutucu olan
kırsal kesimlerde
kırsal kesimlerde
14:31
but where politics is failing
the vast majority of people.
the vast majority of people.
246
859360
3920
ve siyasetin büyük bir çoğunluğu
memnun etmediği yerlerde de görüyoruz.
memnun etmediği yerlerde de görüyoruz.
14:37
Here's what I've learned from studying
shocks and disasters for two decades.
shocks and disasters for two decades.
247
865240
6600
20 yıl boyunca sarsıntı ve felaketler
üzerinde çalışmadan şunu öğrendim,
üzerinde çalışmadan şunu öğrendim,
14:44
Crises test us.
248
872640
1760
Krizler bizi sınar.
14:47
We either fall apart or we grow up fast.
249
875080
3480
Ya dağılırız, ya da hızlıca büyürüz.
14:51
Finding new reserves of strength
and capacity that we never knew we had.
and capacity that we never knew we had.
250
879400
4600
Yeni güç kaynakları ve varlığından
haberimizin olmadığı kapasitemizi bularak.
haberimizin olmadığı kapasitemizi bularak.
14:57
The shocking events
that fill us with dread today
that fill us with dread today
251
885120
2976
Bugün bizi korkutan sarsıcı olaylar,
15:00
can transform us, and they can
transform the world for the better.
transform the world for the better.
252
888120
5240
bizi dönüştürebilir ve
dünyayı daha iyiye götürebilir.
dünyayı daha iyiye götürebilir.
15:06
But first we need to picture the world
that we're fighting for.
that we're fighting for.
253
894000
3480
Ama ilk önce mücadelesini verdiğimiz
dünyanın resmine ihtiyacımız var.
dünyanın resmine ihtiyacımız var.
15:10
And we have to dream it up together.
254
898120
2280
Bunun hayalini de birlikte
kurmak durumundayız.
kurmak durumundayız.
15:13
Right now, every alarm in our house
is going off simultaneously.
is going off simultaneously.
255
901800
4760
Tam şu anda, evimizdeki
tüm alarmlar aynı anda çalıyor.
tüm alarmlar aynı anda çalıyor.
15:19
It's time to listen.
256
907360
1856
Dinleme zamanı.
15:21
It's time to leap.
257
909240
1776
Sıçrama vakti.
15:23
Thank you.
258
911040
1216
Teşekkür ederim.
15:24
(Applause)
259
912280
4600
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Naomi Klein - Journalist, activistNaomi Klein is a public intellectual, journalist and activist.
Why you should listen
In her first book, No Logo: Taking Aim at the Brand Bullies, Naomi Klein made a strong case against the takeover of public life by global corporations and brands. She ended that pre-internet essay suggesting as a counterpoint that everyone could become their own "personal brand." In her most recent book, No Is Not Enough: Resisting Trump's Shock Politics and Winning the World We Need, she analyzes how social media has made the idea of personal branding commonplace -- and how it helped Donald Trump become the first brand-president.
Klein's other books The Shock Doctrine: The Rise of Disaster Capitalism and This Changes Everything: Capitalism vs. The Climate have also energized the global conversation. Klein is a board member of climate-action group 350.org and one of the organizers of Canada’s Leap Manifesto, and in 2015 she helped launch Pope Francis’s historic encyclical on ecology. In 2016, she received the Sydney Peace Prize for "inspiring us to stand up locally, nationally and internationally to demand a new agenda for sharing the planet that respects human rights and equality."
Naomi Klein | Speaker | TED.com