TEDIndia 2009
Charles Anderson: Dragonflies that fly across oceans
Çarlz Anderson okeanları dəf edən iynəcələri aşkar edir
Filmed:
Readability: 3.4
622,203 views
Maldiv adalarında işlədiyi və yaşadığı dövrdə dəniz bioloqu Çarlz Anderson ilin müəyyən dövründə iynəcələrin qəfl kütləvi peyda olmasını qeyd etmişdir. O, apardığı sonrakı müşahidələrinin nəticəsi olaraq iynəcələri dünyanın ən uzaq məsafələri dəf edən həşaratları adlandırır.
Charles Anderson - Marine biologist
Charles Anderson studies marine life in the Maldives, a nation of coral atolls in the Indian ocean. Full bio
Charles Anderson studies marine life in the Maldives, a nation of coral atolls in the Indian ocean. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Actually, I come from Britain,
0
0
3000
Əslən Britaniyalı olsam da,
00:18
but I've been living in Maldives for 26 years now.
1
3000
3000
artıq 26 ildir ki, Maldiv adalarında yaşayıram
00:21
So, that's home really.
2
6000
2000
və buranı artıq vətən adlandıra bilərəm.
00:23
The Maldives, as I'm sure you're aware, are a chain of islands
3
8000
2000
Maldiv adaları Hindistanın cənub-qərbində
00:25
off the southwest coast of India here.
4
10000
2000
yerləşən adalar qrupudur,
00:27
Capital, Malé, where I live.
5
12000
2000
paytaxtı isə, hazırda yaşadığım Male şəhəridir.
00:29
Actually, sitting here today in Mysore,
6
14000
3000
Məsələn, burda - Maysorda ikən
00:32
we're closer to Malé than we are to Delhi, for example.
7
17000
4000
biz Maleyə daha yaxınıq, nəinki Dehliyə.
00:36
If you're in IT, India, obviously, is the place to be at the moment.
8
21000
3000
Əgər bu günlərdə İT üçün əlverişli yer Hindistandırsa,
00:39
But if you're a marine biologist, Maldives is not such a bad place to be.
9
24000
3000
dəniz bioloqları üçün isə əlverişli yer Maldiv adaları sayıla bilər
00:42
And it has been my home these years.
10
27000
2000
və bura həqiqətən də mənə doğmadır.
00:44
For those of you who've been there, fantastic coral reefs,
11
29000
2000
Oradakı gözəl mərcan rifləri və
00:46
fantastic diving, fantastic snorkeling.
12
31000
2000
suyun dərinliklərini fəth etmək fheyran edicidir.
00:48
I spend as much of my time as possible
13
33000
2000
Vaxtımın mümkün qədər çox hissəsini
00:50
investigating the marine life.
14
35000
2000
dəniz həyatının öyrənilməsinə sərf edirəm.
00:52
I study fish,
15
37000
2000
Balıqları, həmçinin daha böyük varlıqlar -
00:54
also the bigger things, whales and dolphins.
16
39000
3000
balina və delfinləri öyrənirəm.
00:57
This is a blue whale. We have blue whales
17
42000
2000
Bu mavi balinadır.
00:59
in the waters around here, off Maldives,
18
44000
3000
Bunlar Maldiv adaları ətrafı sularında məskünlaşmışlar.
01:02
around the waters of India. You can see them off Kerala.
19
47000
2000
Onları Keraladan görmək olar.
01:04
And, in fact, we're very lucky in this region.
20
49000
2000
Bu baxımdan buranın sualtı təbiati çox zəngindir.
01:06
One of the best places in the world to see blue whales
21
51000
2000
Mavi balinanı görmək üçün
01:08
is here in this region.
22
53000
2000
bu region ən münasib yerdir.
01:10
In Sri Lanka, if you go down to the south coast of Sri Lanka,
23
55000
3000
Şimal-şərq mussonu mövsümü zamanı
01:13
during the northeast monsoon season,
24
58000
2000
Şri Lankanın cənub sahillərində olsanız
01:15
you can see blue whales very, very easily.
25
60000
2000
çox asanlıqla mavi balinaları görə bilərsiniz.
01:17
It's probably the best place in the world to see them.
26
62000
2000
Bura onları görmək üçün ən uyğun yerdir.
01:19
Now, when I talk about the northeast monsoon season,
27
64000
3000
Şimal-şərq mussonu mövsümündən danışarkən,
01:22
I'm sure many of you here know exactly what I mean,
28
67000
2000
əminəm ki, çoxlarınız bunun nə olduğunu eşitmisiz,
01:24
but perhaps some of you are not quite so sure.
29
69000
3000
bəziləriniz isə yox, və buna görə də
01:27
I need to explain a little bit about monsoons.
30
72000
2000
bu barədə bəzi izahlar qeyd etmək istəyirəm.
01:29
Now, monsoon, the root of the word "monsoon"
31
74000
2000
"Musson” sözünün kökü
01:31
comes from the word "season."
32
76000
2000
ərəbcədəki “mövsüm” sözüdür.
01:33
So, it's just a season. And there are two seasons in most of South Asia.
33
78000
5000
Beləliklə bu bir mövsümdür. Cənubi Asiyada əsasən iki mövsüm mövcuddur.
01:38
And in the summer India heats up, gets very hot.
34
83000
2000
Yayda Hindistanda havalar qızır və çox isti keçir.
01:40
Hot air rises, and air is drawn in off the sea to replace it.
35
85000
5000
İsti hava kütləsi qalxdıqca dənizdən gələn hava kütləsi onu əvəz edir.
01:45
And the way it works is, it comes from the southwest.
36
90000
2000
Bu da əsasən cənub-qərbdən gəlir.
01:47
It comes off the ocean here and is drawn up towards India.
37
92000
3000
Hava kütləsi okeandan Hindistana daxil olur.
01:50
So it comes from the southwest. It's a southwest monsoon.
38
95000
3000
Bu cənub-qərb mussonudur.
01:53
Picks up moisture as it crosses the ocean.
39
98000
2000
Okeandan gələn hava kütləsi özü ilə rütubət gətirir.
01:55
That's what brings the monsoon rain.
40
100000
2000
Bu da musson yağışına səbəb olur.
01:57
And then in the winter things cool down.
41
102000
2000
Qışda isə soyuqlar düşdükcə
01:59
High pressure builds over India.
42
104000
2000
Hindistan üzərində yüksək təzyiq yaranır
02:01
And the whole system goes into reverse.
43
106000
3000
və bütün prosses əks istiqamətdə getməyə başlayır.
02:04
So, the wind is now coming from the northeast
44
109000
2000
Beləliklə də külək şimal-şərq istiqamətində
02:06
out of India, across the Indian Ocean,
45
111000
2000
Hind okeanı üzərindən keçərək,
02:08
this way towards Africa.
46
113000
3000
Afrikaya doğru hərəkətə başlayır.
02:11
Keep that in mind.
47
116000
2000
Bunu yadda saxlayaq.
02:13
Now, I'm a marine biologist, but I'm actually
48
118000
2000
Xatırladım ki, mən dəniz bioloquyam. Özü də
02:15
a bit of an old fashioned naturalist, I suppose.
49
120000
2000
köhnə fikirli təbiətşünas.
02:17
I'm interested in all sorts of things, almost everything that moves,
50
122000
2000
İynəcələr də daxil olmaqla hərəkətdə olan istənilən
02:19
including dragonflies. And I'm actually
51
124000
2000
varlıq mənim üçün maraqlıdır. Əslində
02:21
going to talk, this afternoon, about dragonflies.
52
126000
2000
bu gün də elə iynəcələr haqqında danışmaq istərdim.
02:23
This is a very beautiful species, it's called the Oriental Scarlet.
53
128000
3000
Gördüyünüz bu gözəl növ "Oriental Scarlet" adlanır.
02:26
And one thing you need to know about dragonflies,
54
131000
2000
İynəcələr haqqında bilməli olduğunuz
02:28
one important thing,
55
133000
2000
mühüm bir şey də var ki, bu da
02:30
is that they lay their eggs in fresh water.
56
135000
2000
onların yumurtalarını şirin suda qoymasıdır.
02:32
They need fresh water to breed.
57
137000
2000
Nəsil artımı üçün şirin su çox mühümdür,
02:34
They lay the eggs into fresh water.
58
139000
2000
və bu səbəbdən onlar yumurtalarını məhz şirin suda qoyarlar.
02:36
Little larvae hatch out in fresh water.
59
141000
2000
Kiçik sürfələr suda dünyaya gəlir.
02:38
They feed on other little things. They feed on mosquito larvae.
60
143000
3000
və kiçik varlıqlar - ağcaqanad sürfələri ilə qidalanırlar.
02:41
So, they're very important.
61
146000
2000
Onlar üçün bu sürfələr çox vacibdir və
02:43
They control mosquito larvae, among other things.
62
148000
2000
onlar sürfələrin sayını nəzarətda saxlayırlar.
02:45
And they grow and grow by stages. And they climb out
63
150000
3000
İynəcələr mərhələ-mərhələ böyüyürlər.
02:48
of the water, burst out, as the adult which we see.
64
153000
2000
Yetkin hala gəldikdə suyu tərk edirlər.
02:50
And typically, there is a lot of variation,
65
155000
2000
Adətən növ baxımından müxtəlifdirlər,
02:52
but if you have a dragonfly with, say, a one year life cycle,
66
157000
3000
lakin bir illik həyat dövrünə malik
02:55
which is quite typical, the larva, living in the fresh water,
67
160000
3000
iynəcəyə baxsaq görərik ki,
02:58
lives for 10 or 11 months.
68
163000
3000
həyatının 10-11 ayını sürfə kimi şirin suda
03:01
And then the adult, which comes after, lives for one or two months.
69
166000
3000
digər 1-2 ayını isə yetkin olaraq sudan kənarda yaşayır.
03:04
So it's essentially a freshwater animal.
70
169000
2000
Buradan da, iynəcənin şirin su canlısı olduğu görünür.
03:06
It really does need fresh water.
71
171000
3000
Həqiqətən, şirin su onun üçün çox mühümdür.
03:09
Now, the particular species of dragonfly
72
174000
2000
Gördüyünüz bu iynəcə onlar haqda
03:11
I want to talk about is this one,
73
176000
2000
danışmaq istədiyim spesifik növlərdən biridir.
03:13
because most dragonflies, like the one we've just seen,
74
178000
3000
Əksər iynəcələr, hazırda müşahidə etdiyimiz iynəcə kimi
03:16
when the adult is there for its brief one or two months of life,
75
181000
2000
həyatının 1 və ya 2 aylıq yetkin çağı
03:18
it doesn't go very far. It can't travel very far.
76
183000
3000
dövründə məsafəcə uzaqlara uça bilmirlər.
03:21
A few kilometers, maybe, is quite typical.
77
186000
2000
Normalda, uça biləcəkləri məsafə bir neçə kilometrdir.
03:23
They are very good fliers, but they don't go too far.
78
188000
3000
Uzaq məsafə olmamaqla yaxşı uça bilirlər.
03:26
But this guy is an exception.
79
191000
2000
Lakin şəkildə görünən bu növ istisnadır.
03:28
And this is called the Globe Skimmer,
80
193000
2000
Bu növ "Globe Skimmer" adlanır
03:30
or Wandering Glider.
81
195000
2000
“Wandering Glider" də deyirlər
03:32
And, as the name might suggest, it is found pretty much around the world.
82
197000
3000
və dünyada çox geniş yayılmış növdür.
03:35
It lives throughout the tropics, the Americas,
83
200000
2000
Onlar tropiklərdə, Amerika, Afrika, Asiya
03:37
Africa, Asia, Australia, into the Pacific.
84
202000
3000
Avstraliya, Sakit Okean hövzəsində
03:40
And it wanders far and wide. We know that much about it.
85
205000
3000
geniş ərazilərdə yaşayır,
03:43
But it really hasn't been studied very much.
86
208000
2000
lakin hələ də öyrəniləsi çox şeylər var.
03:45
It's a rather mediocre looking dragonfly.
87
210000
4000
Bu ümumi görünüşlü bir iynəcədir.
03:49
If you're going to study dragonflies, you want to study those really bright beautiful ones,
88
214000
3000
Onları öyrənmək istəsəniz, az öncə gördüyümuz al qırmızı
03:52
like that red one. Or the really rare ones, the endemic endangered ones.
89
217000
3000
və ya nadir növlərini öyrənmək daha maraqlı olar.
03:55
This is, it seems a bit dull you know.
90
220000
3000
Bunun isə görkəmi maraqsız kimi görünür,
03:58
It's sort of dull-colored. And it's fairly common.
91
223000
3000
məsələn rəngi o qədər də cəlbedici deyil,
04:01
And it occurs everywhere -- you know, why bother?
92
226000
3000
növü də nadir deyil. Bəs maraq nədədir?
04:04
But if you take that attitude, you're actually missing something rather special.
93
229000
3000
Xarici görünüşü digər göstəriciləri kölgədə qoya bilər
04:07
Because this dragonfly has a rather amazing story to tell.
94
232000
3000
və bunlar doğrudan də diqqətə layiqdir.
04:10
And I feel very privileged to have stumbled across it
95
235000
3000
Çox şadam ki, bu növ iynəcə ilə məhz
04:13
living in the Maldives.
96
238000
2000
Maldiv adalarında yaşadığım dövrdə rastlaşmışam.
04:15
When I first went to the Maldives,
97
240000
2000
Maldiv adalarına ilk dəfə gəldikdə
04:17
dead keen on diving, spent as much of my time
98
242000
3000
araşdırmalarımı daha çox suyun
04:20
as I could in and under the water.
99
245000
2000
dərinliklərində aparırdım. İynəcələrə heç
04:22
Didn't notice any dragonflies; maybe they were there, maybe they weren't.
100
247000
2000
fikir də vermirdim. Bəlkə ətrafımda
04:24
Didn't notice them.
101
249000
2000
dolaşırdılar, bəlkə də yox.
04:26
But after some time, after some months, one day
102
251000
2000
Lakin bir neçə aydan sonra, bir gün
04:28
as I was going out and about,
103
253000
2000
bayıra çıxdığım anda birdən
04:30
suddenly I noticed hundreds of dragonflies, hundreds of dragonflies.
104
255000
4000
yüzlərlə iynəcənin şahidi oldum, yüzlərlə.
04:34
Something like this, these are all this species Globe Skimmer.
105
259000
3000
Onlar görünüşcə bu növə - “Globe Skimmer” növünə bənzəyirdilər.
04:37
I didn't know at the time, but I know now,
106
262000
2000
İndikindən fərqli olaraq o zaman onların
04:39
they're Globe Skimmers, hundreds of them.
107
264000
2000
bu növdən olduqlarını bilmirdim.
04:41
And they were there for some time. And then they were gone.
108
266000
2000
Onlar bir müddət qaldıqdan sonra oranı tərk etdilər.
04:43
And I didn't think anything more of it until
109
268000
2000
Bu haqda növbəti ilə qədər heç düşünmədim,
04:45
the following year, when it happened again,
110
270000
2000
növbəti il, belə hal yenidən baş verdikdə
04:47
and then the year after that, and then the year after that.
111
272000
3000
və sonrakı illərdə də təkrar oldunduqda
04:50
And I was a bit slow, I didn't really take too much notice.
112
275000
3000
müşahidələrimdə diqqətli olmağa başladım.
04:53
But I asked some Maldivian friends and colleagues, and yes they come every year.
113
278000
2000
Yerli dostlarım da onların hər il gəldiyini deyirdilər.
04:55
And I asked people about them and yes,
114
280000
2000
Soruşduqda insanların onları tanıdıqlarını
04:57
they knew, but they didn't know anything,
115
282000
2000
şahidi oldum, lakin onların haradan gəldikləri
04:59
where they came from, or anything.
116
284000
2000
haqqında heç nə bilmirdilər.
05:01
And again I didn't think too much of it.
117
286000
3000
Məsələyə yenə də çox diqqət etmirdim.
05:04
But slowly it began to dawn on me that something
118
289000
2000
Getdikcə məni maraq bürüyürdü.
05:06
rather special was happening.
119
291000
2000
Bizim bilmədiyimiz çox şeylər var.
05:08
Because dragonflies need fresh water to breed.
120
293000
3000
Nəsil artımı üçün iynəcələrə şirin su lazımdır
05:11
And the Maldives, and I'm sure some of you have been there --
121
296000
3000
və Maldiv adaları, əminəm ki, bəziləriniz orada
05:14
so here is home.
122
299000
2000
olmusunuz və təsdiq edərsiniz ki,
05:16
So, Maldives, beautiful place.
123
301000
2000
gözəl yerdir.
05:18
(Laughter)
124
303000
2000
(zalda gülüş)
05:20
It's built entirely of coral reefs.
125
305000
2000
Bura bütövlükdə mərcan riflərindən ibarətdir.
05:22
And on top of the coral reefs are sand banks.
126
307000
2000
Mərcan riflərinin yuxarısı qumlu sahillərdir.
05:24
Average height, about that much above sea level.
127
309000
3000
Ortalama hündürlük təxmini dəniz səviyyəsi ilə eynidir
05:27
So, global warming, sea level rise, it's a real serious issue.
128
312000
3000
və qlobal istiləşmə, suyun artması ciddi problemlər yaradır.
05:30
But I'm not going to talk about that.
129
315000
2000
Amma fikrim bu haqda danışmaq deyil.
05:32
Another important point of these sand banks
130
317000
2000
Bu qumluqlarla bağlı digər mühüm məsələ
05:34
is that when it rains,
131
319000
2000
budur ki, yağış yağdığı zaman
05:36
the rainwater soaks down into the soil. So, it's gone.
132
321000
2000
qumsallıqlar yağışın suyunu içinə alır
05:38
So, it stays under the soil.
133
323000
2000
və su qumun dərinliklərinə varır.
05:40
The trees can put their roots into it.
134
325000
2000
Ağaclar köklərini qumun dərinliklərinə salırlar,
05:42
Humans can dig holes and make a well.
135
327000
2000
insanlar isə burada su quyusu qazırlar.
05:44
But dragonflies -- a bit tricky.
136
329000
3000
İynəcələrin isə yanaşması fərqlidir.
05:47
There is no surface fresh water.
137
332000
2000
Üzdə şirin su yoxdur.
05:49
There are no ponds, streams, rivers, lakes,
138
334000
2000
Gölməçə, axınlar, çaylar, göllər,
05:51
nothing like that.
139
336000
2000
bunlara bənzər heç bir şey.
05:53
So, why is it that every year
140
338000
2000
Bəs nədən hər il
05:55
millions of dragonflies, millions,
141
340000
2000
milyonlarla iynəcə
05:57
millions of dragonflies turn up?
142
342000
2000
burada peyda olur.
05:59
I got a little bit curious. In fact I'll stop here,
143
344000
2000
Maraq məni bürüdü. İndi burda dayanıb
06:01
because I want to ask, and there is a lot of people who,
144
346000
3000
sizlərə sual vermək istəyirəm.
06:04
from India of course, people who grew up spending your childhood here.
145
349000
3000
Əlbətdə ki, aranızda Hindistanda böyümüş,
06:07
Those of you who are Indian or spent your childhood here,
146
352000
4000
boya-başa çatmış, uşaqlığını Hindistanda
06:11
let me have a show of hands, who of you --
147
356000
2000
keçirmişlər var və sizlərdən kim...
06:13
not yet, not yet!
148
358000
2000
Hələ yox, hələ yox.
06:15
You're too keen. You're too keen. No. Hang on. Hang on.
149
360000
2000
Çox cəldsiniz, çox cəld.
06:17
Wait for the go. I'll say go.
150
362000
4000
Mən deyəndə qaldırarsınız.
06:21
Those of you who grew up in India,
151
366000
3000
Hindistanda böyümüşlərə müraciət edirəm,
06:24
do you remember in your childhood, dragonflies,
152
369000
2000
uşaqlığınızda gördüyünüz iynəcələri xatırlayırsınızmı?
06:26
swarms of dragonflies? Maybe at school,
153
371000
2000
Dəstə-dəstə iynəcələri. Bəlkə məktəbdə
06:28
maybe tying little bits of string onto them?
154
373000
2000
onlara ip bağlamaq cəhdləriniz,
06:30
Maybe pulling bits off? I'm not asking about that.
155
375000
2000
bəlkə daha zalım davranmağınız.
06:32
You've only got to say, do you remember seeing lots of dragonflies.
156
377000
4000
Sadəcə əlinizi qaldırın. Çoxlu iynəcə görməyiniz yadınızdadır?
06:36
Any hands? Any hands? Yes. Thank you. Thank you.
157
381000
3000
Təsdiq üçün əllərimizi qaldırırıq. Əla. Təşəkkürlər.
06:39
It's a widespread phenomenon
158
384000
2000
Bu Maldiv adaları da daxil olmaqla
06:41
throughout South Asia, including the Maldives.
159
386000
4000
Cənubi Asiyada geniş yayılmış fenomendir.
06:45
And I got a bit curious about it.
160
390000
2000
Bu məsələ məni çox maraqlandırdı.
06:47
In the Maldives -- now, in India there is plenty of water,
161
392000
2000
Maldiv adaları və Hindistanda su kifayət qədərdir
06:49
so, dragonflies, yeah, of course. Why not?
162
394000
2000
və əlbətdə ki, iynəcələr üçün bu çox əlverişlidir.
06:51
But in Maldives, no fresh water. So, what on Earth is going on?
163
396000
3000
Lakin Maldivd adalarında şirin su yoxdur. Bəs nə baş verir?
06:54
And the first thing I did was started recording
164
399000
3000
Etdiyim ilk şey onların Maldiv adalarında
06:57
when they turned up in the Maldives.
165
402000
2000
peyda olduğu vaxtları qeyd etmək oldu.
06:59
And there is the answer, 21st of October.
166
404000
2000
Bu da nəticə – 21 oktyabr,
07:01
Not every year, that's the average date.
167
406000
2000
ümumiləşdirilmiş tarix.
07:03
So, I've been writing it down for 15 years now.
168
408000
2000
Qeydiyyatımı 15 il davamlı apardım.
07:05
You'd think they're coming from India. It's the closest place.
169
410000
2000
İynəcələr qonşu Hindistandan gəlirdilər.
07:07
But in October, remember, we're still in southwest monsoon,
170
412000
3000
Xatırlayırsınızsa, oktyabr ayı cənub-qərb mussonu dövrüdür,
07:10
Maldives is still in the southwest monsoon.
171
415000
2000
Maldiv adaları bu vaxt cənub-qərb mövsümünü yaşayır
07:12
But wind is, invariably, every time, is from the west.
172
417000
3000
və külək də davamlı olaraq qərbdən, yəni
07:15
It's going towards India, not from India.
173
420000
2000
Hindistandan deyil, Hindistana doğru əsir.
07:17
So, are these things, how are these things getting here?
174
422000
2000
Bəs iynəcələr Hindistandan buraya küləyin
07:19
Are they coming from India against the wind?
175
424000
2000
əksi istiqamətdə necə gəlirlər?
07:21
Seemed a bit unlikely.
176
426000
2000
Bu ağlabatan deyil.
07:23
So, next thing I did is I got on the phone.
177
428000
2000
Növbəti mərhələdə telefondan istifadə etdim.
07:25
Maldives is a long archipelago.
178
430000
2000
Maldiv adaları uzun bir arxipelaqdır,
07:27
It stretches about 500 miles, of course it's India here.
179
432000
2000
800 km-ə qədər uzunluğu var.
07:29
I got on the phone and emailed to friends and colleagues.
180
434000
2000
Dostlara ismarıc göndərdim -
07:31
When do you see the dragonflies appear?
181
436000
3000
“İynəcələr peyda olduqları zaman xəbər edin”.
07:34
And pretty soon, a picture started emerging.
182
439000
2000
Tezliklə mənzərə aydın olmağa başladı.
07:36
In Bangalore, a colleague there sent me
183
441000
2000
Banqalordakı həmkarımdan üç il ərzində
07:38
information for three years, average,
184
443000
2000
aldığım ortalama tarix budur -
07:40
24th of September, so late September.
185
445000
2000
24 sentyabr, yəni sentyabrın sonu.
07:42
Down in Trivandrum, a bit later.
186
447000
2000
Aşağı - Trivandrumda daha sonra.
07:44
Far north of Maldives, a bit later.
187
449000
2000
Daha sonra Maldiv adalarının şimalı
07:46
Then Malé, then further south.
188
451000
2000
sonra Male və cənuba doğru
07:48
And then the southernmost Maldives.
189
453000
2000
və sonda Maldiv adalarının uzaq cənub bölgəsi.
07:50
It's pretty obvious, they're coming from India.
190
455000
3000
Onların Hindistandan gəlməsi aydındır,
07:53
But they are coming 400 miles across the ocean, against the wind.
191
458000
3000
Lakin okean üzərindən küləyə qarşı istiqamətdə
07:56
How on Earth are they doing that?
192
461000
2000
650 km məsafəni qət etmələri
07:58
I didn't know.
193
463000
2000
mümkünsüz kimi görsənirdi.
08:00
The next thing I did was I started counting dragonflies.
194
465000
2000
Növbəti mərhələdə hesablama aparmağa başladım.
08:02
I wanted to know about their seasonality,
195
467000
2000
Onların mövsümlülüyü barədə bilmək istəyirdim,
08:04
what time of year, this is when they first arrive,
196
469000
2000
ilk gəlişləri ilin hansı dövrüdür?
08:06
but how long are they around for? Does that give any clues?
197
471000
2000
məskənlərini hansı müddətə salırlar?
08:08
So, I started a very rigorous scientific process.
198
473000
3000
Çox ciddi elmi fəaliyyətə başladım.
08:11
I had a rigorous scientific transect.
199
476000
2000
Elmi transektam vardı,
08:13
I got on my bicycle,
200
478000
2000
velosipedimə minib
08:15
and I cycled around the island of Malé.
201
480000
2000
Male adası ətrafında dövrə vurdum,
08:17
It's about five kilometers around,
202
482000
2000
təxmini 5 km uzunluğunda bir məsafə,
08:19
counting the dragonflies as I go,
203
484000
2000
sürdükcə iynəcələri müşahidə edirdim,
08:21
trying not to bump into people as I'm looking in the trees.
204
486000
3000
ağaclara baxarkən çalışırdım insanlarla toqquşmayım.
08:24
And they're here for a very short time,
205
489000
4000
İynəcələr burada qısa müddət qalırlar -
08:28
October, November, December. That's it.
206
493000
2000
oktyabr, noyabr və dekabr aylarında.
08:30
And then they tail off, there's a few, but that's it.
207
495000
2000
Sonra da getdikcə yoxa çıxırlar.
08:32
October, November, December. That is not the northeast monsoon season.
208
497000
2000
Oktyabr-dekabr. Bu, şimal-şərq mussonu deyil.
08:34
That's not the southwest season.
209
499000
2000
Bu, cənub-qərb musson mövsümü də deyil.
08:36
That's the inter-monsoon,
210
501000
2000
Bu mussonların dəyişdiyi vaxt -
08:38
the time when the monsoon changes.
211
503000
2000
orta-musson mövsümüdür.
08:40
Now, what I said was, you get the southwest monsoon going one way,
212
505000
3000
Demək istəyirəm ki, bir tərəfdən cənub-qərb mussonu,
08:43
and then it changes and you get the northeast monsoon going the other way.
213
508000
4000
digər tərəfdən də şimal-şərq mussonu və sanki bu zaman
08:47
And that sort of gives the impression you've got one air mass
214
512000
2000
iki istiqamətdə - aşağıdan yuxarı və əksinə
08:49
going up and down, up and down. It doesn't work like that.
215
514000
2000
hərəkət edən hava kütləsi hiss oluna bilər.
08:51
What happens, actually, is there is two air masses.
216
516000
2000
Bəli, əslində iki hava kütləsi və
08:53
And there is a front between them, and the front moves.
217
518000
3000
hava axınları arasında hərəkət edən sərhəd mövcuddur.
08:56
So, if you've got India here,
218
521000
2000
Hesab edək ki, bura Hindistandır və
08:58
when the front is up above India you're into the southwest monsoon.
219
523000
2000
əgər sərhəd Hindistan üzərindədirsə, bura cənub-qərb mussonudur.
09:00
Then the front moves into the northeast monsoon.
220
525000
4000
Sonra sərhəd şimal-şərq mussonuna doğru hərəkət edir.
09:04
And that front in the middle is not vertical,
221
529000
2000
Bu sərhəd mərkəzdə və şaquli istiqamətdə deyil,
09:06
it's at an angle.
222
531000
2000
o bucaq aldındadır.
09:08
So, as it comes over towards Malé
223
533000
2000
Əgər yuxarıdan Male üzərinə gəlirsə
09:10
I'm standing in Malé underneath the front.
224
535000
3000
deməli Male sərhədin altındadır.
09:13
I can be in the southwest monsoon.
225
538000
2000
Mən cənub-qərb mussonunda ola bilərəm.
09:15
But the wind above is from the northeast monsoon.
226
540000
2000
Lakin üzərimdəki külək şimal-qərb mussonundandır.
09:17
So, the dragonflies are actually coming from India on the northeast monsoon,
227
542000
3000
İynəcələr Hindistandan yalnız şimal-şərq mussonunda gəlir.
09:20
but at an altitude at 1,000 to 2,000 meters up in the air. Incredible.
228
545000
6000
həm də 1000-2000 metr hündürlükdə üçmaqla. Bu inanılmazdır.
09:26
These little insects, it's the same ones we see out here [in India],
229
551000
3000
Az öncə burada gördüyümüz növ kimi milyonlarca belə balaca həşəratlar
09:29
two inches long, five centimeters long,
230
554000
2000
5 sm uzunluqda,
09:31
flying in their millions, 400 miles across the ocean,
231
556000
4000
dəniz üzərindən 650 km məsafəni
09:35
at 2,000 meters up. Quite incredible.
232
560000
4000
2000 m hündürlükdə qət edirlər. Olduqca ağlasığmazdır.
09:39
So, I was quite pleased with myself. I thought wow, I've tracked this one,
233
564000
3000
Bunu aşkar edəndə özümdən çox razı qaldım.
09:42
I know how they come here. Then I scratched my head a bit,
234
567000
2000
Buraya necə gəlmələrini ayırd etdim. Amma sonra
09:44
and that's okay,
235
569000
2000
yeni bir sual meydana çıxdı -
09:46
I know how they come here, but why do they come here?
236
571000
3000
bəs onda onları buraya gətirən nədir?
09:49
What are millions of dragonflies doing, flying out over the ocean every year
237
574000
5000
Nə üçün milyonlarla iynəcə taleyini təhlükə altına ataraq
09:54
to their apparent doom?
238
579000
2000
bu məsafəni qət edirlər?
09:56
It doesn't make sense. There is nothing for them in Maldives.
239
581000
2000
Bir cavab tapa bilmirəm. Maldiv adalarında onlar üçün maraqlı nə var?
09:58
What on Earth are they doing?
240
583000
2000
Bura uçmaqda səbəb nədir?
10:00
Well, to cut a long story short,
241
585000
3000
Çox uzatmayacağam. Qısacası,
10:03
they're actually flying right across the ocean.
242
588000
3000
iynəcələr okeanı dəf edərək
10:06
They're making it all the way across to East Africa.
243
591000
3000
Şərqi Afrikaya qədər uçurlar.
10:09
I know that because I have friends who work on fisheries' research vessels
244
594000
3000
Çünki, okeanda üzən balıqçı və elmi-tədqiqat gəmilərindəki
10:12
who have sent to me reports from boats out in the ocean.
245
597000
2000
dostlarımın mənimlə bölüşdüyü qeydlər və
10:14
I know because we have reports from Seychelles,
246
599000
2000
Seyşel adalarından göndərilmiş qeydlər
10:16
which fit in as well, down here.
247
601000
2000
üst-üstə düşür.
10:18
And I know because
248
603000
3000
Bilirəm, çünki
10:21
when you look at the rainfall,
249
606000
2000
yağış yağdıqda
10:23
these particular insects, these Globe Skimmers
250
608000
2000
"Globe Skimmer" kimi həşərat növləri
10:25
breed in temporary rain water pools.
251
610000
4000
müvəqqəti yağış suyu gölməçələrində çoxalırlar.
10:29
Okay, they lay their eggs where the seasonal rains are,
252
614000
2000
Ok. Yumurtalarını mövsümi - musson yağışlarının
10:31
the monsoon rains.
253
616000
2000
olduğu yerlərdə qoyarlar.
10:33
The larvae have to develop very quickly.
254
618000
3000
Sürfə çox cəld inkişaf etməlidir
10:36
They only take six weeks. Instead of 11 months, they're six weeks.
255
621000
2000
və bu da 11 ay əvəzinə 6 həftə çəkir.
10:38
They're up, and they're off.
256
623000
2000
Böyüyüb, suyu tərk edirlər.
10:40
Now, here we have, in case you can't read at the back,
257
625000
2000
Əgər arxadakılar oxuya bilmirsə izah edirəm,
10:42
the top is rainfall for India.
258
627000
2000
Yuxarıdakı Hindistan üçün yağıntı miqdarıdır -
10:44
And we're starting in June. So this is the monsoon rain.
259
629000
3000
musson yağışı iyunda başlayır və sentyabr,
10:47
By September, October, it's drying out.
260
632000
2000
oktyabra qədər davam edir. Sonra quraqlıq -
10:49
Nothing for these dragonflies. There is no more seasonal rain.
261
634000
2000
iynəcələrə lazım olmayan bir şey. Yağışlar bitdi.
10:51
They've got to go hunting for seasonal rain.
262
636000
3000
Onlar mövsümi yağış axtarışına çıxmalıdırlar.
10:54
And they fly south. As the monsoon withdraws to the south
263
639000
3000
Musson cənuba doğru çəkildiyindən onlar da cənuba uçurlar
10:57
they come down through Karnataka, into Kerala.
264
642000
3000
Karatkadan cənuba, Keralaya uçurlar
11:00
And then they run out of land.
265
645000
2000
və sonra Hindistanı tərk edirlər.
11:02
But they are incredibly good fliers. This particular species,
266
647000
2000
Bu növ iynəcələr çox yaxşı uçaraq
11:04
it can fly for thousands of kilometers.
267
649000
2000
davamlı olaraq minlərlə kilometr
11:06
And it just keeps going. And the wind, the northeast wind
268
651000
2000
məsafə qət edirlər. Şimal-şərq küləyi onları
11:08
swooshes it around and carries it off across the ocean to Africa,
269
653000
4000
okean üzərindən Afrikaya gətirir.
11:12
where it's raining.
270
657000
3000
Burada yağış yağır
11:15
And they are breeding in the rains of Africa.
271
660000
2000
və çoxalma Afrika yağışlarında davam edir.
11:17
Now, this is southeast Africa. It makes it look like there are sort of
272
662000
2000
Burada - cənub-şərqi Afrikada, iynəcələr iki
11:19
two breeding periods here. It's slightly more complicated than that.
273
664000
4000
azacıq mürəkkəb çoxalma mövsümü yaşayırlar.
11:23
What's happening is they are breeding in the monsoon rains here.
274
668000
3000
Onlar burada musson yağışı zamanı çoxalırlar
11:26
And the dragonflies you can see today
275
671000
3000
və bu gün burada bayırda
11:29
outside here, on the campus,
276
674000
2000
gördüyünüz iynəcələr
11:31
are the young of this generation.
277
676000
3000
bu nəslin cavan nümayəndələridir.
11:34
They hatched out in India.
278
679000
2000
Sürfədən Hindistanda çıxıblar
11:36
They're looking for somewhere to breed. If it rains here they'll breed.
279
681000
3000
və çoxalmaq üçün yerlər axtarırlar. Yağış yağarsa,
11:39
But most of them are going to carry on. And next stop,
280
684000
2000
burada qalıb çoxalacaqlar. Lakin əksəriyyət üçün,
11:41
perhaps only four or five days away is going to be East Africa.
281
686000
3000
4-5 gün uçduqdan sonra növbəti məkan şərqi Afrika olacaq.
11:44
The wind will swoosh them out across here.
282
689000
2000
Onları külək aparacaq.
11:46
If they pass the Maldives they might go and have a look,
283
691000
3000
Maldiv adalarının üzərindən keçərlərsə, bir baxarlar,
11:49
nothing there, they'll carry on.
284
694000
2000
uyğun bir şey olmazsa, davam edərlər.
11:51
Here, here, Kenya, East Africa,
285
696000
5000
Buralar - Kenya və Afrikanın şərqi
11:56
they've actually just come out of a long drought.
286
701000
2000
uzun sürən quraqlıqdan təzəlikcə çıxıblar.
11:58
Just last week the rains broke. The short rains broke
287
703000
3000
Keçən həftə yağışlar başlayıb
12:01
and it's raining there now.
288
706000
2000
və indi də davam edir.
12:03
And the dragonflies are there. I have reports from my various contacts.
289
708000
3000
və tanışlarım xəbər ediblər ki, iynəcələr hazırda oradadılar.
12:06
The dragonflies are here now. They're breeding there.
290
711000
2000
İndi iynəcələr bu ərazidədirlər, burada çoxalırlar.
12:08
When those guys, they'll lay their eggs now.
291
713000
3000
Sürfələrini indi qoyduqda
12:11
They'll hatch out in six weeks. By that time
292
716000
2000
6 həftədən sonra yeniləri çıxacaq.
12:13
the seasonal rains have moved on. It's not there, it's down here.
293
718000
2000
Buna qədər isə mövsümi yağışlar yerini cənuba dəyişəcək
12:15
They'll fly down here. And the clever thing is
294
720000
2000
və yenilər də yağışı təqib edəcəklər.
12:17
the wind is always converging to where the rain is.
295
722000
3000
Külək hər zaman yağışın olduğu yerə istiqamətlənir.
12:20
The rain occurs, these are summer rains.
296
725000
2000
Yay mövsümü yağışı başlayır,
12:22
This is a summer monsoon.
297
727000
2000
yağış mussonu.
12:24
The sun is overhead there. Summer rains in southern Africa.
298
729000
3000
Günəş tam yuxarıdadır. Cənubi Afrikada yay yağışı yağır.
12:27
The sun is overhead, maximum heating,
299
732000
2000
Günəş maksimal istilik verir,
12:29
maximum evaporation, maximum clouds,
300
734000
2000
maksimal buxarlanma, maksimal buludluluq,
12:31
maximum rainfall,
301
736000
2000
maksimal yağıntı,
12:33
maximum opportunities for reproduction.
302
738000
2000
çoxalmaq üçün maksimal imkan.
12:35
Not only that, because you have this convection,
303
740000
4000
Təkcə bu deyil, həmçinin istinin dövriyyəsi,
12:39
you have this rising of the air
304
744000
2000
isti havanın qalxması və
12:41
where it's hot, air is drawn in.
305
746000
2000
kütləcə azalması nəticəsində
12:43
There's a convergence. So, wherever the rain is falling,
306
748000
3000
yaxınlaşma baş verir; hava yağış yağan
12:46
the air is drawn towards it to replace the air that's rising.
307
751000
3000
istiqamətə yönəlir, yuxarı qalxan havanı əvəzləyir
12:49
So, the little fellow that hatches out here,
308
754000
3000
və burada sürfədən çıxan yeni iynəcə
12:52
he gets up into the air, he is automatically carried
309
757000
2000
havaya qalxır və küləyin axarı avtomatik
12:54
to where the rain is falling.
310
759000
2000
onu yağış yağan yerə götürür.
12:56
Lay their eggs, next generation, they come up,
311
761000
3000
Burada yumurtasını qoyur, növbəti nəsil törəyir
12:59
automatically carried to where the rain is falling.
312
764000
2000
və avtomatik yağış olan yerə aparılaraq
13:01
It's now back there. They come out, it's time to come back.
313
766000
3000
yenidən bura dönür, sürfə və yenidən geriyə.
13:04
So, in four generations, one, two, three,
314
769000
2000
Beləliklə 4 nəsil: bir, iki, üç
13:06
four and then back.
315
771000
2000
dörd və sonra geriyə.
13:08
A complete circuit of the Indian Ocean.
316
773000
3000
Hind Okeanı üzərində tam bir dövr,
13:11
This is a circuit of about 16,000 kilometers.
317
776000
5000
16 min kilomerlik bir dövr.
13:16
16,000 kilometers, four generations, mind you,
318
781000
4000
Təsəvvür edin, 4 nəsil - 16 min kilometr,
13:20
for a two inch long insect. It's quite incredible.
319
785000
2000
5 sm-lik həşərat üçün. İnanılmaz bir şey.
13:22
Those of you from North America
320
787000
2000
Şimali Amerikada yaşayanlar
13:24
will be familiar with the Monarch butterfly.
321
789000
3000
Monarx kəpənəyini tanıyarlar.
13:27
Which, up until now has had the longest known insect migration.
322
792000
3000
Ən uzun miqrasiya məsafəsini qət edən həşarat.
13:30
It's only half the length of this one.
323
795000
2000
Bunun yarısı boydadır
13:32
And this crossing here, of the ocean,
324
797000
2000
və okean üzərindən etdiyi uçuş
13:34
is the only truly regular transoceanic crossing
325
799000
5000
həşaratların okeanın bir tayından digərinə
13:39
of any insect.
326
804000
2000
etdiyi ən yeganə və müntəzəm olanıdır.
13:41
A quite incredible feat.
327
806000
2000
İnanılmaz bir şey.
13:43
And I only stumbled on this because I was living in Malé,
328
808000
2000
Bunlarla məhz mənim rastlaşmağıma səbəb
13:45
in Maldives for long enough
329
810000
2000
uzun müddət Maldiv adalarında yaşamağım
13:47
for it to percolate into my brain
330
812000
2000
və çoxlarının diqqətdən yayındırdığı xüsusi
13:49
that something rather special was going on.
331
814000
4000
məsələlərə diqqət etməyimdir.
13:53
But dragonflies are not the only creatures that make the crossing.
332
818000
2000
İynəcələr uzun məsafələri qət edən yeganə varlıqlar deyil.
13:55
There is more to the story.
333
820000
2000
Çox misal çəkmək olar.
13:57
I'm also interested in birds. And I'm familiar
334
822000
2000
Bu baxımdan quşlar da maraqlıdır.
13:59
with this fellow. This is a rather special bird.
335
824000
2000
Bu çox məxsusi quşdur.
14:01
It's a falcon. It's called the eastern red-footed falcon, obviously.
336
826000
3000
Bu şahindir. Qırmızı ayaqlı Şərq şahini.
14:04
But it's also called the Amur Falcon.
337
829000
2000
Onu Amur şahini də adlandırırlar.
14:06
And it's called the Amur Falcon
338
831000
2000
Amur şahini adlanmasına səbəb onun Amur
14:08
because it breeds in Amurland.
339
833000
3000
ərazisində çoxalmasıdır.
14:11
Which is an area along the Amur River, which is up here.
340
836000
2000
Burdan şimalda - Amur çayı ətrafı ərazilərdə.
14:13
It's the border, much of it is the border
341
838000
2000
çayın əsas hissəsi sərhəddir -
14:15
between China and Russia, up here in the far east.
342
840000
3000
Rusiya ilə Çin arasında, Uzaq Şərqdə
14:18
So, Siberia, Manchuria.
343
843000
2000
Sibir və Mancuriya ərazisində
14:20
And that's where it breeds.
344
845000
2000
və şahinlər burada çoxalırlar.
14:22
And if you're a falcon it's quite a nice place to be in the summer.
345
847000
2000
Yayda buralar onların məskunlaşması üçün münbitdir.
14:24
But it's a pretty miserable place to be in the winter.
346
849000
2000
Amma qışda oralar şahinlərə yaramır
14:26
It's, well, you can imagine.
347
851000
2000
və təsəvvür edin,
14:28
So, as any sensible bird would do,
348
853000
4000
istənilən hissiyatlı bir quş kimi
14:32
he moves south. They move south. The whole population moves south.
349
857000
3000
bu zaman cənub istiqamətində hərəkət edirlər, özü də bütünlüklə.
14:35
But then the being sensible stopped.
350
860000
2000
və sonra hissiyatlı davranaraq, dayanırlar.
14:37
So, now they don't stop here, or even down here.
351
862000
2000
Amma uzun müddətə yox, sonra daha irəli və
14:39
No, they turn across here.
352
864000
2000
sonra isə buraya hərəkət edirlər.
14:41
They have a little refueling stop in northeastern India.
353
866000
4000
Hindistanın şimal-şərqində qısa müddətə "yanacaq doldurub"
14:45
They come to the latitude of about Mumbai or Goa.
354
870000
3000
sonra Mumbai və ya Qoa ətrafındakı enliklərə gəlir,
14:48
And then they strike out across the ocean, down to Kenya.
355
873000
2000
və okeanı keçərək Kenyaya doğru istiqamətlənirlər
14:50
And down here, and they winter down here [in southern Africa].
356
875000
3000
və burada aşağıda qışlayırlar [cənubi Afrikada]
14:53
Incredible. This is the most extraordinary migration
357
878000
3000
İnanılmaz bir şey. Bu istənilən yırtıcı quş üçün
14:56
of any bird of prey. A quite incredible migration.
358
881000
3000
ən qeyri-adi miqrasiyadır.
14:59
And they are not the only one that makes the crossing.
359
884000
2000
Onlar da uzun məsafələr qət edən yeganə quş deyillər
15:01
They have the most incredible journey, but several make the crossing from India
360
886000
3000
Təbii ki, şahinlərin səyahəti daha ağlasığmazdır. Hindistandan
15:04
to Africa. Includes this one, the hobby.
361
889000
2000
Afrikaya səyahət edənlər arasında Qaragöz də var.
15:06
This fellow is a very nice bird, this is the Pied cuckoo.
362
891000
2000
Bu isə Xallı ququ adlanan gözəl bir quşdur.
15:08
Those of you from northern India will be familiar with this.
363
893000
2000
Hindistanın şimalından olanlarınız yəgin bilərsiniz ki,
15:10
It comes with the monsoons.
364
895000
2000
bu quş mussonla birgə gəlir.
15:12
This time of year they cross back to Africa.
365
897000
3000
Bu vaxtlar onlar geriyə - Afrikaya dönərlər.
15:15
And this guy, the roller, a rather beautiful bird.
366
900000
2000
Bu isə çox gözəl Göycəqarğa quşudur,
15:17
It's known as the Eurasian Roller. In India it occurs in the northwest,
367
902000
3000
Avrasiya göycəqarğası kimi də tanınır. Hindistanın şimal-qərbində peyda
15:20
so it's known as the Kashmir Roller.
368
905000
3000
olduğundan Kəşmir göycəqarğası da adlandırırlar.
15:23
And these birds, what I've done is I've complied all the records,
369
908000
2000
Bu quşlar haqqında bütün qeydləri toplamışam,
15:25
all the available records of these birds,
370
910000
2000
bütün mümkün qeydləri
15:27
put them together, and found out they migrate at exactly the same time
371
912000
2000
və onları birləşdirdiyim zaman məlum oldu ki, bunlar iynəcələrlə
15:29
as the dragonflies.
372
914000
2000
eyni vaxtda miqrasiya edirlər
15:31
They make use of exactly the same winds.
373
916000
2000
və eyni küləkdən istifadə edirlər.
15:33
They travel at exactly the same time with the same winds
374
918000
2000
Tam eyni zaman, eyni külək
15:35
to make the crossing. I know they travel at the same altitude.
375
920000
3000
və eyni uçuş hündürlüyü.
15:38
It's known about the Amur Falcon. This guy, unfortunately,
376
923000
2000
Amur şahini də bu siyahıdadır. Bu növün isə
15:40
one of these met an unfortunate end.
377
925000
2000
üzləşdiyi bətbəxt hadisə baş
15:42
He was flying off the coast of Goa,
378
927000
3000
verdikdə o Qoa sahillərindən uçduğu zaman,
15:45
21 years ago, 1988. October, 1988.
379
930000
3000
21 il əvvəl, 1988-ci ilin oktyabrı, Hindistanın
15:48
An Indian Navy jet was flying off Goa,
380
933000
2000
hava qüvvələrinə məxsus təyyarəsi ilə
15:50
bang! In the middle of the night. Fortunately, a two engine jet
381
935000
3000
gecənin yarısı toqquşur və təyyarə xəsarət almadan
15:53
got back to base, and they pulled the remains of one of these [Eurasian Rollers] out.
382
938000
3000
geri dönür və mühərrikdən bu quşun qalıqları çıxır.
15:56
Flying at night over the Indian Ocean 2,424 meters.
383
941000
4000
Gecəyarısı Hind Okeanı üzərindən 2.424 m hündürlükdə uçuş.
16:00
Same height as the dragonflies go.
384
945000
2000
İynəcələrin uçduğu eyni hündürlükdə
16:02
So, they are using the same winds.
385
947000
2000
Onlar eyni küləkdən istifadə edirlər
16:04
And the other thing, the other important factor
386
949000
2000
və digər bir şey, çox önəmli bir faktor -
16:06
for all these birds, all medium sized fellows,
387
951000
3000
bütün bu quşlar, bütün orta ölçülü
16:09
and this includes the next slide as well, which is a bee-eater.
388
954000
3000
və eyni zamanda növbəti slaydda gördüyünüz Qızlarquşu da
16:12
Bee-eaters eat bees. This one has a nice blue cheek.
389
957000
2000
daxil olmaqla - yanağı mavi olduğundan
16:14
It's a Blue-cheeked Bee-eater.
390
959000
3000
mavi Qızlarquşu adlanır -
16:17
And every one of these birds that makes the crossing
391
962000
2000
və Hindistandan şərqi Afrikayadək uzun məsafə
16:19
from India to East Africa
392
964000
2000
qət edən bütün bu quşlar
16:21
eats insects, large insects,
393
966000
3000
iynəcələr boyda böyük
16:24
the size of dragonflies. Thank you very much.
394
969000
3000
həşaratlarla qidalanırlar. Təşəkkürlər.
16:27
(Applause)
395
972000
5000
(Alqışlar)
Translated by rufat taghizadeh
ABOUT THE SPEAKER
Charles Anderson - Marine biologistCharles Anderson studies marine life in the Maldives, a nation of coral atolls in the Indian ocean.
Why you should listen
Since 1983, Charles Anderson has lived and worked in the Maldives, a group of more than 1,000 coral islands that is the world's lowest-lying country. Marine life here is rich and fascinating, and Anderson has been instrumental in identifying it and promoting its preservation. This year, the Maldives became the first nation to ban shark fishing, after recognizing that the decline in live sharks was impacting the lucrative tourist trade.
Anderson has discovered several new species of fish, and was awarded the President of Maldives Award for Service to Fisheries in 1995, the only non-Maldivian ever to receive this honor. He and his wife, Susan, run several whale-watching trips each year where tourists take part in a national survey of cetaceans (whales and dolphins). recently, Anderson has identified the world's longest insect migration: the 18,000 km flight of tiny Pantala flavescens dragonflies back and forth across the Indian Ocean. He has found that the migration begins in India and proceeds via the Maldives (a mystifying stopover, because freshwater is scarce on these low-lying atolls) and the Seychelles -- and then all the way to East Africa.
Charles Anderson | Speaker | TED.com