TED2009
Aimee Mullins: My 12 pairs of legs
Aimee Mullins i jej 12 par nóg
Filmed:
Readability: 3.8
4,380,008 views
Aimee Mullins, sportowiec, aktorka i aktywistka, opowiada o swoich niesamowitych protezach, których posiada 12 par, oraz o supermocach, które z nich płyną - prędkość, piękno i dodatkowe 15 centymetrów wzrostu... odmieniając nasze rozumienie tego, czym może być ludzkie ciało.
Aimee Mullins - Athlete and actor
A record-breaker at the Paralympic Games in 1996, Aimee Mullins has built a career as a model, actor and advocate for women, sports and the next generation of prosthetics. Full bio
A record-breaker at the Paralympic Games in 1996, Aimee Mullins has built a career as a model, actor and advocate for women, sports and the next generation of prosthetics. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I was speaking to a group of about 300 kids,
0
0
3000
Miałam kiedyś udzielić wykładu grupie 300 dzieci,
00:15
ages six to eight, at a children's museum,
1
3000
2000
w wieku 6-8 lat.
00:17
and I brought with me a bag full of legs,
2
5000
4000
Przyniosłam worek nóg,
00:21
similar to the kinds of things you see up here,
3
9000
2000
takich jak te za mną.
00:23
and had them laid out on a table for the kids.
4
11000
2000
Dzieci mogły je sobie pooglądać.
00:25
And, from my experience, you know, kids are naturally curious
5
13000
4000
Z doświadczenia wiem, że dzieci mają wrodzoną ciekawość
00:29
about what they don't know, or don't understand,
6
17000
2000
tego, co dla nich nieznane,
00:31
or is foreign to them.
7
19000
2000
niezrozumiałe, czy obce.
00:33
They only learn to be frightened of those differences
8
21000
2000
Odmienności boją się dopiero,
00:35
when an adult influences them to behave that way,
9
23000
3000
kiedy nauczą ich tego dorośli,
00:38
and maybe censors that natural curiosity,
10
26000
3000
poskromią naturalną ciekawość,
00:41
or you know, reins in the question-asking
11
29000
3000
powstrzymają pytania,
00:44
in the hopes of them being polite little kids.
12
32000
2000
żeby wychować "grzeczne dzieci".
00:46
So I just pictured a first grade teacher out in the lobby
13
34000
4000
Wyobrażałam sobie, jak nauczyciel
00:50
with these unruly kids, saying, "Now, whatever you do,
14
38000
3000
szepcze do nich na korytarzu:
00:53
don't stare at her legs."
15
41000
2000
"Tylko nie gapcie się jej na nogi!"
00:55
But, of course, that's the point.
16
43000
2000
Ale w moim wykładzie chodziło o to,
00:57
That's why I was there, I wanted to invite them to look and explore.
17
45000
3000
żeby dzieci mogły same zbadać sprawę.
01:00
So I made a deal with the adults
18
48000
4000
Dlatego poprosiłam dorosłych,
01:04
that the kids could come in without any adults for two minutes
19
52000
3000
żeby na dwie minuty pozwolili dzieciom
01:07
on their own.
20
55000
2000
pobyć ze mną sam na sam.
01:09
The doors open, the kids descend on this table of legs,
21
57000
4000
Dzieciaki podbiegły do stołu z nogami,
01:13
and they are poking and prodding, and they're wiggling toes,
22
61000
3000
dotykały, poruszały palcami u stóp,
01:16
and they're trying to put their full weight on the sprinting leg
23
64000
2000
sprawdzały, czy noga biegowa ich utrzyma.
01:18
to see what happens with that.
24
66000
2000
Eksperymentowały.
01:20
And I said, "Kids, really quickly --
25
68000
2000
A ja zapytałam:
01:22
I woke up this morning, I decided I wanted to be able to jump over a house --
26
70000
4000
"Słuchajcie, mam ochotę przeskoczyć dom.
01:26
nothing too big, two or three stories --
27
74000
2000
Nie za wysoki, dwa - trzy piętra.
01:28
but, if you could think of any animal, any superhero, any cartoon character,
28
76000
5000
Podpowiedzcie mi jakieś zwierzę, superbohatera,
01:33
anything you can dream up right now,
29
81000
2000
postać z bajki, cokolwiek chcecie -
01:35
what kind of legs would you build me?"
30
83000
2000
jakie nogi byście mi zbudowali?"
01:37
And immediately a voice shouted, "Kangaroo!"
31
85000
3000
I ktoś krzyknął: "Kangura!"
01:40
"No, no, no! Should be a frog!"
32
88000
2000
"Nie, lepiej żaby!"
01:42
"No. It should be Go Go Gadget!"
33
90000
2000
"Nie, Inspektora Gadżeta!"
01:44
"No, no, no! It should be the Incredibles."
34
92000
2000
"Nie, z Iniemamocnych!"
01:46
And other things that I don't -- aren't familiar with.
35
94000
3000
Było wiele innych pomysłów.
01:49
And then, one eight-year-old said,
36
97000
2000
W końcu pewien ośmiolatek zapytał:
01:51
"Hey, why wouldn't you want to fly too?"
37
99000
4000
"A czemu nie chciałaby pani też umieć latać?"
01:56
And the whole room, including me, was like, "Yeah."
38
104000
3000
I wszyscy, włącznie ze mną, krzyknęli "JASNE!"
01:59
(Laughter)
39
107000
2000
(Śmiech)
02:01
And just like that, I went from being a woman
40
109000
3000
I tak przeistoczyłam się z kobiety,
02:04
that these kids would have been trained to see as "disabled"
41
112000
4000
którą dzieci nauczono by postrzegać jako niepełnosprawną,
02:08
to somebody that had potential that their bodies didn't have yet.
42
116000
5000
w osobę z potencjałem, którego jeszcze brakowało ich ciałom.
02:13
Somebody that might even be super-abled.
43
121000
2000
Może nawet kogoś nad-sprawnego.
02:15
Interesting.
44
123000
2000
Ciekawe.
02:17
So some of you actually saw me at TED, 11 years ago.
45
125000
5000
Niektórzy widzieli mój wykład na konferencji TED,
02:22
And there's been a lot of talk about how life-changing this conference is
46
130000
4000
którego udzieliłam jedenaście lat temu.
02:26
for both speakers and attendees, and I am no exception.
47
134000
4000
TED odmienia życie wielu uczestników, ja nie jestem tu wyjątkiem.
02:30
TED literally was the launch pad to the next decade of my life's exploration.
48
138000
6000
TED uruchomiło następną dekadę moich życiowych poszukiwań.
02:36
At the time, the legs I presented were groundbreaking in prosthetics.
49
144000
5000
Nogi, które pokazywałam, były przełomem w dziedzinie protetyki.
02:41
I had woven carbon fiber sprinting legs
50
149000
2000
Nogi biegowe z włókna węglowego,
02:43
modeled after the hind leg of a cheetah,
51
151000
2000
stworzone na wzór nogi geparda,
02:45
which you may have seen on stage yesterday.
52
153000
2000
które mogliście oglądać wczoraj na scenie,
02:47
And also these very life-like, intrinsically painted silicone legs.
53
155000
6000
a także bardzo realistyczne nogi silikonowe.
02:53
So at the time, it was my opportunity to put a call out
54
161000
4000
W swoim wystąpieniu chciałam dotrzeć do innowatorów
02:57
to innovators outside the traditional medical prosthetic community
55
165000
4000
działających poza sektorem protez medycznych,
03:01
to come bring their talent to the science and to the art
56
169000
4000
zachęcić, by wykorzystali swój talent i wiedzę naukową
03:05
of building legs.
57
173000
2000
w sztuce tworzenia nóg.
03:07
So that we can stop compartmentalizing form, function and aesthetic,
58
175000
5000
Chciałam zakończyć podziały między formą, funkcją i estetyką
03:12
and assigning them different values.
59
180000
2000
i różne ich wartościowanie.
03:14
Well, lucky for me, a lot of people answered that call.
60
182000
4000
Miałam szczęście - mój apel dotarł do wielu.
03:18
And the journey started, funny enough, with a TED conference attendee --
61
186000
5000
Moja podróż zaczęła się dzięki uczestniczce konferencji TED,
03:23
Chee Pearlman, who hopefully is in the audience somewhere today.
62
191000
3000
Chee Perlman, która może jest tu dzisiaj z nami.
03:26
She was the editor then of a magazine called ID,
63
194000
3000
Była redaktorem czasopisma "ID"...
03:29
and she gave me a cover story.
64
197000
3000
i poświęciła mi obszerny artykuł.
03:32
This started an incredible journey.
65
200000
3000
Był to początek niezwykłej podróży.
03:35
Curious encounters were happening to me at the time;
66
203000
2000
Wielu ciekawych spotkań.
03:37
I'd been accepting numerous invitations to speak
67
205000
3000
Udzielałam wielu wykładów
03:40
on the design of the cheetah legs around the world.
68
208000
3000
na temat biegowych nóg "gepardzich".
03:43
And people would come up to me after the conference, after my talk,
69
211000
3000
Ludzie podchodzili do mnie po prezentacji,
03:46
men and women.
70
214000
2000
mężczyźni i kobiety...
03:48
And the conversation would go something like this,
71
216000
2000
A rozmowa brzmiała mniej więcej tak:
03:50
"You know Aimee, you're very attractive.
72
218000
4000
"Wiesz co, Aimee, jesteś taka ładna.
03:54
You don't look disabled."
73
222000
2000
Nie wyglądasz na inwalidkę."
03:56
(Laughter)
74
224000
1000
(Śmiech)
03:57
I thought, "Well, that's amazing,
75
225000
2000
Myślałam wtedy "A to ciekawe,
03:59
because I don't feel disabled."
76
227000
2000
bo nie czuję się niepełnosprawna."
04:01
And it really opened my eyes to this conversation
77
229000
5000
I to otworzyło mi oczy na potrzebę dialogu
04:06
that could be explored, about beauty.
78
234000
2000
na temat piękna.
04:08
What does a beautiful woman have to look like?
79
236000
3000
Jak ma wyglądać piękna kobieta?
04:11
What is a sexy body?
80
239000
2000
Jakie ciało jest pociągające?
04:13
And interestingly, from an identity standpoint,
81
241000
2000
I co w kontekście tożsamości
04:15
what does it mean to have a disability?
82
243000
3000
oznacza "być niepełnosprawnym"?
04:18
I mean, people -- Pamela Anderson has more prosthetic in her body than I do.
83
246000
3000
Taka Pamela Anderson ma więcej protez w ciele, niż ja.
04:21
Nobody calls her disabled.
84
249000
2000
A nikt nie nazywa jej niepełnosprawną.
04:23
(Laughter)
85
251000
5000
(Śmiech)
04:29
So this magazine, through the hands of graphic designer Peter Saville,
86
257000
4000
Czasopismo, dzięki grafikowi i projektantowi, Peterowi Saville'mu,
04:33
went to fashion designer Alexander McQueen, and photographer Nick Knight,
87
261000
5000
trafiło do projektanta mody, Alexandra McQueena i do fotografa, Nicka Knighta.
04:38
who were also interested in exploring that conversation.
88
266000
2000
Obydwu zainteresował ten dialog.
04:40
So, three months after TED I found myself on a plane
89
268000
3000
Trzy miesiące po konferencji TED,
04:43
to London, doing my first fashion shoot,
90
271000
5000
wzięłam udział w pierwszej sesji fotograficznej, w Londynie.
04:48
which resulted in this cover --
91
276000
1000
Oto efekt.
04:49
"Fashion-able"?
92
277000
3000
"Sprawna modelka"
04:52
Three months after that, I did my first runway show for Alexander McQueen
93
280000
4000
Trzy miesiące później był pierwszy pokaz mody
04:56
on a pair of hand-carved wooden legs made from solid ash.
94
284000
5000
dla Alexandra McQueena, w ręcznie rzeźbionych nogach z jesionu.
05:01
Nobody knew -- everyone thought they were wooden boots.
95
289000
3000
Nikt nie zauważył - myśleli, że to drewniane kozaczki.
05:04
Actually, I have them on stage with me:
96
292000
2000
Mam je tutaj.
05:07
grapevines, magnolias -- truly stunning.
97
295000
4000
Winorośl, magnolie - piękne.
05:12
Poetry matters.
98
300000
3000
Poezja się liczy.
05:15
Poetry is what elevates the banal and neglected object
99
303000
5000
Poezja przeistacza obiekt banalny i zaniedbany...
05:20
to a realm of art.
100
308000
2000
w sztukę.
05:22
It can transform the thing that might have made people fearful
101
310000
6000
Ma zdolność przemiany czegoś, co powodowało strach,
05:28
into something that invites them to look,
102
316000
2000
w coś, czemu człowiek chce się przyglądnąć,
05:30
and look a little longer,
103
318000
3000
przyjrzeć dokładniej,
05:33
and maybe even understand.
104
321000
2000
a może nawet pojąć.
05:35
I learned this firsthand with my next adventure.
105
323000
4000
Uświadomiła mi to moja następna przygoda.
05:39
The artist Matthew Barney, in his film opus called the "The Cremaster Cycle."
106
327000
4000
Był to film Matthew Barneya, zatytułowany "The Cremaster Cycle".
05:43
This is where it really hit home for me --
107
331000
3000
Wtedy nareszcie to do mnie dotarło -
05:46
that my legs could be wearable sculpture.
108
334000
2000
moje nogi mogą być rzeźbą.
05:48
And even at this point, I started to move away from the need to replicate human-ness
109
336000
7000
Już wtedy zaczęłam dystansować się od potrzeby odtworzenia człowieczeństwa
05:55
as the only aesthetic ideal.
110
343000
2000
jako jedynego ideału estetycznego.
05:57
So we made what people lovingly referred to as glass legs
111
345000
4000
Stworzyliśmy więc nogi, które niektórzy zwą szklanymi,
06:01
even though they're actually optically clear polyurethane,
112
349000
4000
jednak ten materiał to przejrzysty poliuretan.
06:05
a.k.a. bowling ball material.
113
353000
2000
Jak w kulach do kręgli.
06:07
Heavy!
114
355000
1000
Ciężkie!
06:08
Then we made these legs that are cast in soil
115
356000
2000
Potem nogi zawierające glebę,
06:10
with a potato root system growing in them, and beetroots out the top,
116
358000
4000
w których rośnie kłącze ziemniaczane, a na górze buraki...
06:14
and a very lovely brass toe.
117
362000
2000
Mają piękny palec z brązu.
06:16
That's a good close-up of that one.
118
364000
2000
Tu mamy dobre zbliżenie.
06:18
Then another character was a half-woman, half-cheetah --
119
366000
2000
Inna postać, kobieta-gepard -
06:20
a little homage to my life as an athlete.
120
368000
2000
taki hołd dla mojej kariery sportowej.
06:22
14 hours of prosthetic make-up
121
370000
3000
14 godzin charakteryzacji
06:25
to get into a creature that had articulated paws,
122
373000
4000
przemieniło mnie w stworzenie z realistycznymi łapami,
06:29
claws and a tail that whipped around,
123
377000
4000
szponami i bijącym wokół ogonem,
06:33
like a gecko.
124
381000
2000
jak u gekona.
06:35
(Laughter)
125
383000
1000
(Śmiech)
06:37
And then another pair of legs we collaborated on were these --
126
385000
4000
Oto następny wynik naszej współpracy.
06:41
look like jellyfish legs,
127
389000
2000
Jak nogi meduzy.
06:43
also polyurethane.
128
391000
2000
Także z poliuretanu.
06:45
And the only purpose that these legs can serve,
129
393000
3000
Jedyne, czemu mogą służyć te nogi,
06:48
outside the context of the film,
130
396000
3000
poza środowiskiem filmu,
06:51
is to provoke the senses and ignite the imagination.
131
399000
3000
to prowokowanie zmysłów i rozpalanie wyobraźni.
06:54
So whimsy matters.
132
402000
3000
Więc wymyślność się liczy.
06:57
Today, I have over a dozen pair of prosthetic legs
133
405000
6000
Dzisiaj mam ponad dwanaście par protez nóg,
07:03
that various people have made for me,
134
411000
2000
stworzonych przez różne osoby.
07:05
and with them I have different negotiations of the terrain under my feet,
135
413000
4000
Każda oznacza inny rodzaj negocjacji terenu pod stopami.
07:09
and I can change my height --
136
417000
2000
Mogę też zmieniać swój wzrost -
07:11
I have a variable of five different heights.
137
419000
2000
mam pięć wzrostów do wyboru.
07:13
(Laughter)
138
421000
2000
(Śmiech)
07:15
Today, I'm 6'1".
139
423000
2000
Dzisiaj mam 185,5 cm.
07:17
And I had these legs made a little over a year ago
140
425000
3000
A te nogi zrobiono dla mnie ponad rok temu
07:20
at Dorset Orthopedic in England
141
428000
2000
w angielskiej firmie Dorset Orthopaedic.
07:22
and when I brought them home to Manhattan,
142
430000
2000
Kiedy wróciłam z nimi na Manhattan,
07:24
my first night out on the town, I went to a very fancy party.
143
432000
2000
poszłam na ekskluzywne przyjęcie.
07:26
And a girl was there who has known me for years
144
434000
3000
Była tam dziewczyna, która znała mnie przez lata...
07:29
at my normal 5'8".
145
437000
2000
kiedy miałam 172,5 cm.
07:31
Her mouth dropped open when she saw me,
146
439000
2000
Opadła jej szczęka.
07:33
and she went, "But you're so tall!"
147
441000
3000
Wyrzuciła z siebie "Jakaś ty wysoka!"
07:36
And I said, "I know. Isn't it fun?"
148
444000
2000
Odpowiedziałam: "Wiem - fajnie, nie?"
07:38
I mean, it's a little bit like wearing stilts on stilts,
149
446000
2000
To trochę jak podwójne szczudła,
07:40
but I have an entirely new relationship to door jams
150
448000
3000
ale dzięki nim mam
07:43
that I never expected I would ever have.
151
451000
2000
całkowicie nowy stostunek do niskich framug.
07:45
And I was having fun with it.
152
453000
3000
I świetnie się bawię.
07:48
And she looked at me,
153
456000
2000
Koleżanka gapiła się na mnie,
07:50
and she said, "But, Aimee, that's not fair."
154
458000
2000
aż wykrztusiła: "Ale Aimee, to nie fair."
07:52
(Laughter)
155
460000
3000
(Śmiech)
07:55
(Applause)
156
463000
2000
(Brawa)
07:57
And the incredible thing was she really meant it.
157
465000
4000
Najciekawsze było to, że ona naprawdę tak uważała.
08:01
It's not fair that you can change your height,
158
469000
2000
To nie fair, że można zmieniać wzrost,
08:03
as you want it.
159
471000
2000
jak tylko się podoba.
08:05
And that's when I knew --
160
473000
2000
I wtedy zrozumiałam...
08:07
that's when I knew that the conversation with society
161
475000
3000
Uświadomiłam sobie, że dialog ze społeczeństwem
08:10
has changed profoundly
162
478000
2000
zmienił się głęboko
08:12
in this last decade.
163
480000
2000
w ciągu ostatniej dekady.
08:14
It is no longer a conversation about overcoming deficiency.
164
482000
5000
Nie jest to już rozmowa o przezwyciężaniu braków.
08:19
It's a conversation about augmentation.
165
487000
2000
To rozmowa o ulepszeniach.
08:21
It's a conversation about potential.
166
489000
4000
O możliwościach.
08:25
A prosthetic limb doesn't represent the need to replace loss anymore.
167
493000
5000
Proteza nie symbolizuje już potrzeby "uzupełnienia strat".
08:30
It can stand as a symbol that the wearer
168
498000
3000
Może oznaczać, że osoba, która jej używa,
08:33
has the power to create whatever it is that they want to create
169
501000
3000
posiada moc stworzenia w tym konkretnym miejscu
08:36
in that space.
170
504000
2000
czegokolwiek zapragnie.
08:38
So people that society once considered to be disabled
171
506000
3000
Osoby niegdyś uważane za niepełnosprawne,
08:41
can now become the architects of their own identities
172
509000
5000
mogą teraz stać się architektami własnej tożsamości,
08:46
and indeed continue to change those identities
173
514000
2000
i nie ustawać w przeistaczaniu jej
08:48
by designing their bodies
174
516000
2000
poprzez projektowanie swoich ciał
08:50
from a place of empowerment.
175
518000
3000
kierowane poczuciem własnej mocy.
08:53
And what is exciting to me so much right now
176
521000
5000
I najbardziej ekscytuje mnie to,
08:58
is that by combining cutting-edge technology --
177
526000
4000
że obecnie, dzięki łączeniu przełomowych technologii:
09:02
robotics, bionics --
178
530000
2000
robotyki, bioniki...
09:04
with the age-old poetry,
179
532000
2000
z odwieczną poezją,
09:06
we are moving closer to understanding our collective humanity.
180
534000
6000
jesteśmy bliżsi zrozumienia naszego wspólnego człowieczeństwa.
09:12
I think that if we want to discover the full potential
181
540000
5000
Wierzę, że jeśli mamy odkryć pełen potencjał
09:17
in our humanity,
182
545000
2000
naszego człowieczeństwa,
09:19
we need to celebrate those heartbreaking strengths
183
547000
4000
musimy uhonorować okropne siły...
09:23
and those glorious disabilities that we all have.
184
551000
3000
i wspaniałe niepełnosprawności wszystkich z nas.
09:26
I think of Shakespeare's Shylock:
185
554000
3000
Przypomina mi się Szajlok z "Kupca weneckiego":
09:29
"If you prick us, do we not bleed,
186
557000
4000
"Nie płynież z nas krew, jak nas zakłujecie?
09:33
and if you tickle us, do we not laugh?"
187
561000
3000
Nieśmiejemyż się, jak nas załaskoczecie?"
09:36
It is our humanity,
188
564000
3000
To nasze człowieczeństwo
09:39
and all the potential within it,
189
567000
2000
i cały jego potencjał
09:41
that makes us beautiful.
190
569000
3000
czynią nas pięknymi.
09:44
Thank you.
191
572000
1000
Dziękuję.
09:45
(Applause)
192
573000
7000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Aimee Mullins - Athlete and actorA record-breaker at the Paralympic Games in 1996, Aimee Mullins has built a career as a model, actor and advocate for women, sports and the next generation of prosthetics.
Why you should listen
Aimee Mullins was born without fibular bones, and had both of her legs amputated below the knee when she was an infant. She learned to walk on prosthetics, then to run -- competing at the national and international level as a champion sprinter, and setting world records at the 1996 Paralympics in Atlanta. At Georgetown, where she double-majored in history and diplomacy, she became the first double amputee to compete in NCAA Division 1 track and field.
After school, Mullins did some modeling -- including a legendary runway show for Alexander McQueen -- and then turned to acting, appearing as the Leopard Queen in Matthew Barney's Cremaster Cycle. In 2008 she was the official Ambassador for the Tribeca/ESPN Sports Film Festival.
She's a passionate advocate for a new kind of thinking about prosthetics, and recently mentioned to an interviewer that she's been looking closely at MIT's in-development powered robotic ankle, "which I fully plan on having."
Aimee Mullins | Speaker | TED.com