TEDGlobal 2010
Naif Al-Mutawa: Superheroes inspired by Islam
Naif Al-Mutawa: Superbohaterowie zainspirowani przez Islam
Filmed:
Readability: 4
962,754 views
W "The 99" komiksie nowej generacji autorstwa Naifa Al-Mutawy bohaterowie walczą z czymś więcej niż przestępczością - obalają stereotypy oraz walczą z ekstremizmem. Nazwane od 99 atrybutów Allaha, jego postaci wzmacniają pozytywny przekaz Islamu oraz krzyżują kultury, by stworzyć nowe ramy moralne dla zwalczania zła, nawet poprzez łączenie się w drużyny z Liga Sprawiedliwości Ameryki.
Naif Al-Mutawa - Creator, The 99
Naif Al-Mutawa has created a group of comic superheroes based on Islamic culture and religion. They derive their superpowers from the 99 attributes of Allah. Full bio
Naif Al-Mutawa has created a group of comic superheroes based on Islamic culture and religion. They derive their superpowers from the 99 attributes of Allah. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
In October 2010,
0
1000
2000
W październiku 2010 roku,
00:18
the Justice League of America will be teaming up with The 99.
1
3000
3000
Liga Sprawiedliwości Ameryki będzie współpracowała z The 99.
00:22
Icons like Batman,
2
7000
2000
Ikony takie jak Batman,
00:24
Superman, Wonder Woman and their colleagues
3
9000
3000
Superman, Wonder Woman i ich koledzy
00:27
will be teaming up with icons Jabbar, Noora,
4
12000
3000
będą współpracować z ikonami takimi jak Jabbar, Noora,
00:30
Jami and their colleagues.
5
15000
2000
Jami i ich koledzy.
00:32
It's a story of intercultural intersections,
6
17000
3000
To historia międzykulturowego krzyżowania się.
00:35
and what better group
7
20000
2000
I w jakiej lepszej grupie
00:37
to have this conversation
8
22000
2000
można przeprowadzić tę rozmowę
00:39
than those that grew out of fighting fascism
9
24000
2000
niż tych, którzy wyrośli z walki z faszyzmem
00:41
in their respective histories and geographies?
10
26000
3000
w swoich indywidualnych historiach i geografiach.
00:46
As fascism took over Europe in the 1930s,
11
31000
2000
Gdy faszyzm ogarnął Europę w latach 30' XX-stego wieku,
00:48
an unlikely reaction came out of North America.
12
33000
3000
z Ameryki Północnej nadeszła nieoczekiwana reakcja.
00:51
As Christian iconography got changed,
13
36000
3000
Gdy zmieniono chrześcijańską ikonografię
00:54
and swastikas were created out of crucifixes,
14
39000
3000
i z krzyży stworzono swastyki,
00:57
Batman and Superman were created by Jewish young men
15
42000
2000
Batman i Superman zostali stworzeni przez młodych, żydowskich ludzi
00:59
in the United States and Canada,
16
44000
2000
w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie
01:01
also going back to the Bible.
17
46000
2000
również cofając się do Biblii.
01:03
Consider this:
18
48000
2000
Rozważcie to:
01:05
like the prophets, all the superheroes
19
50000
2000
tak jak prorocy, wszyscy superbohaterowie
01:07
are missing parents.
20
52000
2000
są pozbawieni rodziców.
01:09
Superman's parents die on Krypton
21
54000
2000
Rodzice Supermana umierają na Kryptonie,
01:11
before the age of one.
22
56000
2000
gdy ma niespełna rok.
01:13
Bruce Wayne, who becomes Batman,
23
58000
2000
Bruce Wayne, który staje się Batmanem,
01:15
loses his parents at the age of six in Gotham City.
24
60000
3000
traci rodziców w wieku sześciu lat w Gotham City.
01:18
Spiderman is raised
25
63000
2000
Spiderman jest wychowywany
01:20
by his aunt and uncle.
26
65000
2000
przez ciotkę i wujka.
01:22
And all of them, just like the prophets who get their message
27
67000
2000
I wszyscy oni, tak jak prorokowie, którzy otrzymali swoje przesłanie
01:24
from God through Gabriel,
28
69000
2000
od Boga poprzez Gabriela,
01:26
get their message from above.
29
71000
2000
otrzymują swoje przesłanie z góry.
01:28
Peter Parker is in a library in Manhattan
30
73000
2000
Peter Parker znajduje się w bibliotece na Manhattanie,
01:30
when the spider descends from above
31
75000
3000
gdy z góry zstępuje pająk
01:33
and gives him his message through a bite.
32
78000
3000
i przekazuje mu przesłanie poprzez ugryzienie.
01:36
Bruce Wayne is in his bedroom
33
81000
2000
Bruce Wayne znajduje się w swojej sypialni,
01:38
when a big bat flies over his head,
34
83000
2000
gdy wielki nietoperz przelatuje mu nad głową
01:40
and he sees it as an omen to become Batman.
35
85000
3000
i postrzega to jako znak, by stać się Batmanem.
01:45
Superman is not only sent to Earth
36
90000
2000
Superman nie tylko zostaje zesłany na Ziemię
01:47
from the heavens, or Krypton,
37
92000
2000
z nieba, czy Kryptona,
01:49
but he's sent in a pod, much like Moses was on the Nile.
38
94000
3000
ale zostaje zesłany w komorze, podobnie jak Mojżesz na Nilu.
01:52
(Laughter)
39
97000
2000
(Śmiech)
01:54
And you hear the voice of his father, Jor-El,
40
99000
2000
I słychać głos jego ojca, Jor-Ela,
01:56
saying to Earth, "I have sent to you my only son."
41
101000
3000
mówiącego do Ziemi: "Posyłam wam mojego jedynego syna."
01:59
(Laughter)
42
104000
2000
(Śmiech)
02:01
(Applause)
43
106000
4000
(Brawa)
02:05
These are clearly biblical archetypes,
44
110000
2000
To są niewątpliwie archetypy bibilijne
02:07
and the thinking behind that was to create
45
112000
2000
a sposób myślenia stojący za tym polegał na stworzeniu
02:09
positive, globally-resonating storylines
46
114000
3000
pozytywnych, globalnie rozchodzących się wątków,
02:12
that could be tied to the same things
47
117000
2000
które można by powiązać z tymi samymi rzeczami,
02:14
that other people were pulling mean messages out of
48
119000
2000
z których inni ludzie wyciągali przesłanie niegodziwe.
02:16
because then the person that's using religion for the wrong purpose
49
121000
3000
Ponieważ wtedy osoba, która używała religii w niewłaściwym celu,
02:19
just becomes a bad man with a bad message.
50
124000
3000
staje się po prostu złym człowiekiem ze złym przesłaniem.
02:22
And it's only by linking positive things
51
127000
2000
I tylko przez myślenie pozytywnych rzeczy,
02:24
that the negative can be delinked.
52
129000
2000
można wyłączyć negatywy.
02:26
This is the kind of thinking that went into
53
131000
2000
To jest rodzaj myślenia, który poszedł w
02:28
creating The 99.
54
133000
2000
tworzenie The 99.
02:30
The 99 references the 99 attributes of Allah in the Koran,
55
135000
3000
The 99 odnosi się do 99 atrybutów Allaha w Koranie,
02:33
things like generosity and mercy and foresight and wisdom
56
138000
3000
rzeczy takich jak szczodrość i łaska i przezorność i mądrość
02:36
and dozens of others that no two people in the world would disagree about.
57
141000
2000
i tuziny innych, co do których nie ma dwóch osób na świecie, które by się nie zgodziły,
02:38
It doesn't matter what your religion is;
58
143000
2000
niezależnie od tego, jakiego jesteś wyznania.
02:40
even if you're an atheist, you don't raise your kid telling him, you know,
59
145000
2000
Nawet jeśli jesteś ateistą, nie wychowujesz dzieci mówiąc im,
02:42
"Make sure you lie three times a day."
60
147000
2000
upewnij się, że skłamiesz trzy razy dziennie.
02:44
Those are basic human values.
61
149000
2000
To są podstawowe ludzkie wartości.
02:46
And so the backstory of The 99
62
151000
2000
Więc przedakcja dla The 99
02:48
takes place in 1258,
63
153000
2000
rozgrywa się w 1258,
02:50
which history tells us the Mongols invaded Baghdad and destroyed it.
64
155000
3000
kiedy historia opowiada nam, Mongołowie najechali i zniszczyli Bagdad.
02:53
All the books from Bait al-Hikma library,
65
158000
2000
Wszystkie książki z biblioteki Bait al-Hikma,
02:55
the most famous library in its day, were thrown in the Tigris River,
66
160000
2000
najsłynniejszej biblioteki owych czasów, zostały wrzucone do rzeki Tygrys,
02:57
and the Tigris changes color with ink.
67
162000
2000
aż Tygrys zmienił kolor na atramentowy.
02:59
It's a story passed on generation after generation.
68
164000
3000
To historia przekazywana z pokolenia na pokolenie.
03:02
I rewrote that story,
69
167000
2000
Napisałem tę historię na nowo.
03:04
and in my version, the librarians find out that this is going to happen --
70
169000
2000
W mojej wersji, bibliotekarze dowiadują się, co się wydarzy -
03:06
and here's a side note:
71
171000
2000
i na marginesie:
03:08
if you want a comic book to do well, make the librarians the hero. It always works well.
72
173000
3000
jeśli chcesz, żeby komiks odniósł sukces, zrób bohaterem bibliotekarza. To zawsze działa.
03:11
(Laughter)
73
176000
3000
(Śmiech)
03:14
(Applause)
74
179000
2000
(Brawa)
03:16
So the librarians find out
75
181000
2000
Więc bibliotekarze się dowiadują
03:18
and they get together a special solution, a chemical solution called King's Water,
76
183000
2000
i opracowują specjalny roztwór, roztwór chemiczny nazwany Królewską Wodą,
03:20
that when mixed with 99 stones
77
185000
2000
który zmieszany z 99 kamieniami,
03:22
would be able to save all that culture and history in the books.
78
187000
3000
mógłby ocalić całą tę kulturę i historię zawartą w książkach.
03:25
But the Mongols get there first.
79
190000
2000
Ale Mongołowie docierają tam pierwsi.
03:27
The books and the solution get thrown in the Tigris River.
80
192000
2000
Książki i roztwór zostają wrzucone do rzeki Tygrys.
03:29
Some librarians escape, and over the course of days and weeks,
81
194000
3000
Niektórzy bibliotekarze uciekają i przez dni i tygodnie
03:32
they dip the stones into the Tigris and suck up that collective wisdom
82
197000
3000
zanurzają w Tygrysie kamienie i wchłaniają tę zbiorową mądrość,
03:35
that we all think is lost to civilization.
83
200000
2000
o której myślimy wszyscy, że została stracona dla cywilizacji.
03:37
Those stones have been smuggled as three prayer beads
84
202000
2000
Te kamienie zostają przeszmuglowane jako trzy różańce
03:39
of 33 stones each
85
204000
2000
po 33 kamienie każdy
03:41
through Arabia into Andalusia in Spain, where they're safe for 200 years.
86
206000
3000
przez Arabię do Andaluzji w Hiszpanii, gdzie leżą bezpiecznie przez dwieście lat.
03:44
But in 1492, two important things happen.
87
209000
3000
Ale w 1492 roku, dzieją się dwie ważne rzeczy.
03:47
The first is the fall of Granada,
88
212000
2000
Pierwszą jest upadek Granady,
03:49
the last Muslim enclave in Europe.
89
214000
2000
ostatniej muzułmańskiej enklawy w Europie.
03:51
The second is Columbus finally gets funded to go to India, but he gets lost.
90
216000
3000
Drugą jest to, że Kolumb dostaje ostatecznie fundusze na podróż do Indii, ale się gubi.
03:54
(Laughter)
91
219000
3000
(Śmiech)
03:57
So 33 of the stones are smuggled
92
222000
2000
Więc 33 z kamieni zostają przeszmuglowane
03:59
onto the Nina, the Pinta and the Santa Maria
93
224000
2000
na Ninę, Pintę i Santa Marię
04:01
and are spread in the New World.
94
226000
2000
i rozchodzą się po Nowym Świecie.
04:03
Thirty-three go on the Silk Road to China, South Asia and Southeast Asia.
95
228000
2000
33 podążają jedwabnym szlakiem do Chin, Południowej i Południowo-Wschodniej Azji.
04:05
And 33 are spread between Europe, the Middle East and Africa.
96
230000
3000
A 33 rozchodzą się pomiędzy Europą, Środkowym Wschodem i Afryką.
04:08
And now it's 2010, and there are 99 heroes
97
233000
3000
I teraz nadchodzi rok 2010 i jest 99 bohaterów
04:11
from 99 different countries.
98
236000
2000
z 99 różnych krajów.
04:13
Now it's very easy to assume
99
238000
2000
Łatwo założyć,
04:15
that those books, because they were from a library called Bait al-Hikma, were Muslim books,
100
240000
3000
że te książki, ponieważ były z biblioteki zwanej al-Hikma były książkami muzułmańskimi,
04:18
but that's not the case because the caliph that built that library,
101
243000
3000
ale nie jest tak, ponieważ kalif, który wybudował tę bibliotekę,
04:21
his name was al-Ma'mun -- he was Harun al-Rashid's son.
102
246000
3000
nazywał się al-Ma'mun - był synem Haruna al-Rashida.
04:24
He had told his advisers, "Get me all the scholars
103
249000
2000
Powiedział swoim doradcom: "Znajdźcie mi uczonych,
04:26
to translate any book they can get their hands onto into Arabic,
104
251000
3000
by przetłumaczyli każdą książkę, którą dostaną w swe ręce, na arabski,
04:29
and I will pay them its weight in gold."
105
254000
2000
a zapłacę im ich wagę w złocie."
04:31
After a while, his advisers complained.
106
256000
2000
Po jakimś czasie jego doradcy zaczęli się skarżyć.
04:33
They said, "Your Highness, the scholars are cheating.
107
258000
2000
Powiedzieli: "Wasza Wysokość, uczeni oszukują.
04:35
They're writing in big handwriting to take more gold."
108
260000
3000
Piszą dużymi literami, by dostać więcej złota."
04:39
To which he said, "Let them be, because what they're giving us
109
264000
2000
Na co odpowiedział: "Pozwólcie im, ponieważ to co nam dają,
04:41
is worth a lot more than what we're paying them."
110
266000
2000
jest warte o wiele więcej niż to, co im płacimy."
04:43
So the idea of an open architecture, an open knowledge,
111
268000
2000
Więc idea ogólnodostępnej architektury, ogólnodostępnej wiedzy,
04:45
is not new to my neck of the desert.
112
270000
3000
nie jest nowa dla mojej pustynnej głowy.
04:48
The concept centers on something called the Noor stones.
113
273000
2000
Ta koncepcja koncentruje się wokół czegoś nazywanego kamieniami Noor.
04:50
Noor is Arabic for light.
114
275000
2000
Noor oznacza po arabsku światło.
04:52
So these 99 stones, a few kind of rules in the game:
115
277000
3000
Te 99 kamieni, kilka rodzajów zasad w tej grze:
04:55
Number one, you don't choose the stone; the stone chooses you.
116
280000
2000
Numer jeden: nie wybierasz kamienia, a kamień wybiera ciebie.
04:57
There's a King Arthur element to the storyline, okay.
117
282000
3000
Jest w tym wątku element z Króla Artura, okej.
05:00
Number two, all of The 99,
118
285000
2000
Numer dwa: wszyscy z The 99,
05:02
when they first get their stone, or their power, abuse it;
119
287000
3000
kiedy po raz pierwszy dostają swój kamień czy swoją moc, nadużywają go;
05:05
they use it for self-interest.
120
290000
2000
wykorzystują dla własnych potrzeb.
05:07
And there's a very strong message in there that when you start abusing your stone,
121
292000
3000
Jest w tym bardzo mocne przesłanie, że kiedy zaczynasz nadużywać swojego kamienia,
05:10
you get taken advantage of
122
295000
2000
zostajesz wykorzystany
05:12
by people who will exploit your powers, okay.
123
297000
3000
przez ludzi, którzy wyzyskują twoje moce.
05:15
Number three, the 99 stones all have within them
124
300000
3000
Numer trzy: wszystkie 99 kamieni ma w sobie
05:18
a mechanism that self-updates.
125
303000
2000
mechanizm, który samo-uaktualnia.
05:20
Now there are two groups that exist within the Muslim world.
126
305000
3000
Istnieją dwie grupy w świecie muzułmańskim.
05:23
Everybody believes the Koran is for all time and all place.
127
308000
2000
Wszyscy wierzą, że Koran stosuje się dla wszystkich miejsc i wszystkich okresów czasu.
05:25
Some believe that means that the original interpretation
128
310000
2000
Niektórzy wierzą, że to oznacza, że oryginalna interpretacja
05:27
from a couple thousand years ago is what's relevant today.
129
312000
3000
sprzed kilku tysięcy lat, jest odpowiednia obecnie.
05:30
I don't belong there.
130
315000
2000
Ja do nich nie należę.
05:32
Then there's a group that believes the Koran is a living, breathing document,
131
317000
3000
Jest też grupa, która wierzy, że Koran jest żywym, oddychającym pismem.
05:35
and I captured that idea within these stones that self-update.
132
320000
2000
I uchwyciłem ten pomysł w kamieniach, które się samo-aktualizują.
05:37
Now the main bad guy, Rughal,
133
322000
2000
Główny czarny charakter, Rughal,
05:39
does not want these stones to update,
134
324000
2000
nie chce, by te kamienie się aktualizowały.
05:41
so he's trying to get them to stop updating.
135
326000
2000
Więc próbuje je powstrzymać od aktualizowania się.
05:43
He can't use the stones, but he can stop them.
136
328000
3000
Nie może używać kamieni, ale może je blokować.
05:46
And by stopping them, he has more of a fascist agenda,
137
331000
3000
I oprócz blokowania ich, ma bardziej faszystowskie zamiary,
05:49
where he gets some of The 99 to work for him --
138
334000
2000
w których skłania część The 99, by pracowali dla niego.
05:51
they're all wearing cookie-cutter, same color uniforms
139
336000
2000
Wszyscy noszą jednakowe, jednokolorowe uniformy.
05:53
They're not allowed to individually express who they are and what they are.
140
338000
3000
Nie wolno im indywidualnie wyrażać, kim są i czym są.
05:56
And he controls them from the top down --
141
341000
2000
A on kontroluje ich od góry do dołu.
05:58
whereas when they work for the other side, eventually,
142
343000
2000
Natomiast kiedy pracują dla drugiej strony, w końcu,
06:00
when they find out this is the wrong person, they've been manipulated,
143
345000
2000
gdy dowiadują się, że to zła osoba, że byli manipulowani,
06:02
they actually, each one has a different, colorful
144
347000
3000
każdy z nich ma innego koloru
06:05
kind of dress.
145
350000
2000
rodzaj ubrania.
06:07
And the last point about the 99 Noor stones is this.
146
352000
2000
I ostatni punkt dotyczący 99 kamieni Noor to to.
06:09
So The 99 work in teams of three.
147
354000
3000
Więc The 99 pracują w drużynach po trzy osoby.
06:12
Why three? A couple of reasons.
148
357000
2000
Dlaczego trzy? Kilka powodów.
06:14
Number one, we have a thing within Islam that you don't leave a boy and a girl alone together,
149
359000
3000
Po pierwsze: mamy tę zasadę w Islamie, że nie zostawia się chłopca i dziewczyny razem samych,
06:17
because the third person is temptation or the devil, right?
150
362000
3000
ponieważ trzecią osobą jest wtedy pokusa lub diabeł.
06:20
I think that's there in all cultures, right?
151
365000
3000
To jest we wszystkich kulturach, zgadza się?
06:23
But this is not about religion, it's not about proselytizing.
152
368000
2000
Ale nie chodzi tu o religię, nie chodzi o prozelityzm.
06:25
There's this very strong social message
153
370000
2000
To jest bardzo mocne przesłanie społeczne,
06:27
that needs to get to kind of
154
372000
2000
które musi dotrzeć do jakby
06:29
the deepest crevices of intolerance,
155
374000
2000
najgłębszych szczelin nietolerancji.
06:31
and the only way to get there is to kind of play the game.
156
376000
2000
I jedynym sposobem, by tam dotrzeć, jest jakby grać w tę grę.
06:33
And so this is the way I dealt with it.
157
378000
2000
Więc to jest sposób, w jaki się z tym rozprawiłem.
06:35
They work in teams of three: two boys and a girl, two girls and a boy,
158
380000
2000
Pracują w drużynach po trzy osoby, dwóch chłopców i dziewczyna, dwie dziewczyny i chłopiec,
06:37
three boys, three girls, no problem.
159
382000
2000
trzech chłopców, trzy dziewczyny, nie ma problemu.
06:39
And the Swiss psychoanalyst, Carl Jung, also spoke about
160
384000
2000
I szwajcarski psychoanalityk, Carl Jung, również mówił o
06:41
the importance of the number three in all cultures, so I figure I'm covered.
161
386000
3000
ważnej roli cyfry trzy we wszystkich kulturach, więc stwierdziłem, że jestem zabezpieczony.
06:44
Well ...
162
389000
2000
Cóż...
06:46
I got accused in a few blogs that I was actually sent by the Pope
163
391000
3000
Zostałem oskarżony na kilku blogach o to, że w rzeczywistości przysłał mnie Papież,
06:49
to preach the Trinity and Catholicism in the Middle East,
164
394000
3000
żebym głosił Trójcę i Katolicyzm na środkowym Wschodzie,
06:52
so you -- (Laughter)
165
397000
3000
więc wy - (Śmiech)
06:55
you believe who you want. I gave you my version of the story.
166
400000
3000
wierzcie, komu chcecie - dałem wam moją wersję tej historii.
06:58
So here's some of the characters that we have.
167
403000
2000
Oto kilka postaci, które mamy.
07:00
Mujiba, from Malaysia: her main power is she's able to answer any question.
168
405000
2000
Mujiba, z Malezji, jej główną mocą jest to, że może odpowiedzieć na każde pytanie.
07:02
She's the Trivial Pursuit queen, if you want,
169
407000
3000
Jest królową Trivial Pursuit, jeśli wolicie.
07:05
but when she first gets her power,
170
410000
2000
Ale gdy początkowo dostaje swoją moc,
07:07
she starts going on game shows and making money.
171
412000
3000
zaczyna brać udział w teleturniejach i zarabiać pieniądze.
07:10
We have Jabbar from Saudi who starts breaking things when he has the power.
172
415000
3000
Mamy Jabbara z Arabii Saudyjskiej, który zaczyna niszczyć rzeczy, gdy dostaje moc.
07:13
Now, Mumita was a fun one to name. Mumita is the destroyer.
173
418000
2000
Teraz, Mumita była zabawna, jeśli chodzi o nadanie imienia. Mumita jest niszczycielką.
07:15
So the 99 attributes of Allah have the yin and the yang;
174
420000
3000
99 atrybutów Allaha mają yin i yang.
07:18
there's the powerful, the hegemonous, the strong,
175
423000
2000
Jest mocny, władczy, silny.
07:20
and there's also the kind, the generous.
176
425000
2000
Ale jest także uprzejmy, hojny.
07:22
I'm like, are all the girls going to be kind and merciful and the guys all strong?
177
427000
2000
Myślę sobie, czy wszystkie dziewczyny będą miłe i litościwe, a wszyscy faceci silni?
07:24
I'm like, you know what, I've met a few girls who were destroyers in my lifetime, so ...
178
429000
3000
I myślę, wiecie co, spotkałem kilka dziewczyn, które były w moim życiu niszczycielkami, więc...
07:27
(Laughter)
179
432000
2000
(Śmiech)
07:29
We have Jami from Hungary, who first starts making weapons:
180
434000
2000
Mamy Jamiego z Węgier, który najpierw zaczyna tworzyć broń.
07:31
He's the technology wiz.
181
436000
2000
Jest czarodziejem technologii.
07:33
Musawwira from Ghana,
182
438000
2000
Musawwira z Ghany,
07:35
Hadya from Pakistan, Jaleel from Iran who uses fire.
183
440000
3000
Hadya z Pakistanu, Jaleel z Iranu, który używa ognia.
07:38
And this is one of my favorites, Al-Batina from Yemen.
184
443000
2000
A to jedna z moich ulubienic, Al-Batina z Jemenu..
07:40
Al-Batina is the hidden.
185
445000
2000
Al-Batina jest zakryta.
07:42
So Al-Batina is hidden, but she's a superhero.
186
447000
2000
Więc Al-Batina chodzi zakryta, ale jest superbohaterką.
07:44
I came home to my wife and I said, "I created a character after you."
187
449000
2000
Przyszedłem do domu do mojej żony i powiedziałem: "Stworzyłem postać podobną do ciebie."
07:46
My wife is a Saudi from Yemeni roots.
188
451000
2000
Moja żona jest z Arabi Saudyjskiej z Jemeńskimi korzeniami.
07:48
And she said, "Show me." So I showed this.
189
453000
2000
I powiedziała: "Pokaż mi." Więc pokazałem to.
07:50
She said, "That's not me."
190
455000
2000
Powiedziała: "To nie ja."
07:52
I said, "Look at the eyes. They're your eyes."
191
457000
2000
Odpowiedziałem: "Spójrz na oczy. To są twoje oczy."
07:54
(Laughter)
192
459000
3000
(Śmiech)
07:57
So I promised my investors this would not be another made-in-fifth-world-country production.
193
462000
3000
Obiecałem moim inwestorom, że to nie będzie następna zrobiona w kraju piątego świata produkcja.
08:00
This was going to be Superman, or it wasn't worth my time or their money.
194
465000
3000
To miał być Superman, bo inaczej nie byłoby to warte mojego czasu a ich pieniędzy.
08:03
So from day one, the people involved in the project,
195
468000
2000
Więc ludzie zaangażowani w projekt od pierwszego dnia:
08:05
bottom left is Fabian Nicieza,
196
470000
2000
na dole po lewej to Fabian Nicieza,
08:07
writer for X-Men and Power Rangers.
197
472000
2000
pisarz dla X-menów i Power Rangersów.
08:09
Next to him is Dan Panosian,
198
474000
2000
Obok niego Dan Panosian,
08:11
one of the character creators for the modern-day X-Men.
199
476000
2000
Jeden z twórców postaci dla współczesnych X-Menów.
08:13
Top right is Stuart Moore, a writer for Iron Man.
200
478000
2000
Na górze pisarz, Stuart Moore, pisarz dla Iron Mana.
08:15
Next to him is John McCrea, who was an inker for Spiderman.
201
480000
3000
Obok niego John McCrea, który był kreślarzem dla Spidermana.
08:18
And we entered Western consciousness
202
483000
2000
I weszliśmy w zachodnią świadomość
08:20
with a tagline: "Next Ramadan, the world will have new heroes,"
203
485000
3000
ze sloganem: "W następny Ramadan, świat będzie miał nowych bohaterów."
08:23
back in 2005.
204
488000
3000
w 2005 roku.
08:26
Now I went to Dubai, to an Arab Thought Foundation Conference,
205
491000
3000
Pojechałem do Dubaju na Konferencję Fundacji Myśli Arabskiej
08:29
and I was waiting by the coffee for the right journalist.
206
494000
2000
i czekałem przy kawie na właściwego dziennikarza.
08:31
Didn't have a product, but had energy.
207
496000
2000
Nie miałem produktu, ale miałem energię.
08:33
And I found somebody from The New York Times,
208
498000
3000
I znalazłem kogoś z New York Timesa.
08:36
and I cornered him, and I pitched him.
209
501000
2000
Przyparłem go do muru i przyszpliliłem.
08:38
And I think I scared him -- (Laughter)
210
503000
3000
I myślę, że go przestraszyłem - (Śmiech)
08:41
because he basically promised me --
211
506000
2000
ponieważ obiecał mi zasadniczo -
08:43
we had no product -- but he said, "We'll give you a paragraph in the arts section
212
508000
2000
nie mieliśmy produktu - ale on powiedział: "Damy ci paragraf w dziale sztuk,
08:45
if you'll just go away."
213
510000
2000
jeśli sobie pójdziesz."
08:47
(Laughter)
214
512000
2000
(Śmiech)
08:49
So I said, "Great." So I called him up a few weeks afterward.
215
514000
2000
Więc powiedziałem: "Świetnie." Zadzwoniłem do niego kilka tygodni później.
08:51
I said, "Hi, Hesa." And he said, "Hi." I said, "Happy New Year."
216
516000
3000
Powiedziałem: "Cześć, Hesa". Odpowiedział: "Cześć". Powiedziałem: "Szczęśliwego Nowego Roku".
08:54
He said, "Thank you. We had a baby." I said, "Congratulations."
217
519000
2000
Odpowiedział: "Dziękuję. Urodziło nam się dziecko.". Powiedziałem: "Gratuluję."
08:56
Like I care, right?
218
521000
3000
Jakby mnie to obchodziło.
08:59
"So when's the article coming out?"
219
524000
2000
"Więc, kiedy wychodzi artykuł?"
09:01
He said, "Naif, Islam and cartoon?
220
526000
3000
Powiedział: "Naif, Islam i komiks?
09:04
That's not timely.
221
529000
3000
To nie jest na czasie.
09:07
You know, maybe next week, next month, next year, but, you know, it'll come out."
222
532000
3000
Wiesz, może w przyszłym tygodniu, przyszłym miesiącu, przyszłym roku, ale wiesz, w końcu wyjdzie."
09:10
So a few days after that, what happens?
223
535000
2000
Kilka dni po tym, co się dzieje?
09:12
What happens is the world erupts in the Danish cartoon controversy.
224
537000
3000
Dzieje się to, że na świecie wybucha kontrowersja w związku z duńskim komiksem.
09:16
I became timely.
225
541000
2000
Staję się na czasie.
09:18
(Laughter)
226
543000
2000
(Śmiech)
09:20
So flurry of phone calls and emails from The New York Times.
227
545000
2000
Więc zalew telefonów i maili z New York Timesa.
09:22
Next thing you knew, there's a full page covering us positively,
228
547000
3000
A następnie pojawia się cała strona przedstawiająca nas pozytywnie,
09:25
January 22nd, 2006,
229
550000
2000
22 stycznia, 2006,
09:27
which changed our lives forever,
230
552000
2000
która zmieniła nasze życia na zawsze.
09:29
because anybody Googling Islam and cartoon or Islam and comic,
231
554000
3000
Ponieważ każdy googlający Islam i komiks,
09:32
guess what they got; they got me.
232
557000
2000
zgadnijcie, co dostawał; dostawał mnie.
09:35
And The 99 were like superheroes
233
560000
2000
A The 99 byli niczym superbohaterowie
09:37
kind of flying out of what was happening around the world.
234
562000
2000
jakby wylatujący z tego, co wówczas działo się na świecie.
09:39
And that led to all kinds of things,
235
564000
2000
To doprowadziło do wielu różnych rzeczy -
09:41
from being in curricula in universities and schools to --
236
566000
2000
od pojawienia się w programach nauczania w szkołach i na uczelniach do -
09:43
one of my favorite pictures I have from South Asia,
237
568000
3000
jeden z moich ulubionych obrazków, które mam z Azji Południowej,
09:46
it was a couple of men with long beards
238
571000
2000
to kilku mężczyzn z długimi brodami
09:48
and a lot of girls wearing the hijab -- it looked like a school.
239
573000
3000
i masa dziewcząt noszących hijab - wyglądało to jak szkoła.
09:51
The good news is they're all holding copies of The 99, smiling,
240
576000
2000
Dobra wiadomość to, że wszyscy uśmiechając się trzymają kopie The 99
09:53
and they found me to sign the picture.
241
578000
2000
i znaleźli mnie, żebym podpisał obrazek.
09:55
The bad news is they were all photocopies, so we didn't make a dime in revenue.
242
580000
3000
Zła wiadomość, że to wszystko były fotokopie, więc nie zarobiliśmy ani centa zysku.
09:58
(Laughter)
243
583000
3000
(Śmiech)
10:02
We've been able to license The 99 comic books
244
587000
2000
Wydaliśmy licencję na komiksy The 99
10:04
into eight languages so far --
245
589000
2000
na osiem języków do tej pory,
10:06
Chinese, Indonesian, Hindi, Urdu, Turkish.
246
591000
3000
chiński, indonezyjski, hindi, urdu, turecki.
10:09
Opened a theme park through a license in Kuwait a year and a half ago
247
594000
3000
W Kuwejcie otworzono półtora roku temu na licencji park rozrywki,
10:12
called The 99 Village Theme Park --
248
597000
2000
który nazywa się The 99 Village Theme Park,
10:14
300,000 square feet, 20 rides, all with our characters:
249
599000
3000
300.000 stóp kwadratowych, 20 kolejek, z wszystkimi naszymi postaciami.
10:17
a couple back-to-school licenses in Spain and Turkey.
250
602000
3000
Kilka licencji na zjazdy absolwentów w Hiszpani i Turcji.
10:20
But the biggest thing we've done to date, which is just amazing,
251
605000
3000
Ale największa rzecz, jaką zrobiliśmy do tej pory, jest zupełnie niesamowita,
10:23
is that we've done a 26-episode animated series,
252
608000
2000
stworzyliśmy 26 odcinków serialu animowanego,
10:25
which is done for global audiences:
253
610000
2000
który został przygotowany dla publiczności na całym świecie,
10:27
in fact, we're already going to be in the U.S. and Turkey, we know.
254
612000
3000
już wiemy, że będziemy w Stanach Zjednoczonych i Turcji.
10:30
It's 3D CGI, which is going to be very high-quality,
255
615000
3000
Jest trójwymiarowy, CGI, co oznacza, że będzie bardzo dobrej jakości,
10:33
written in Hollywood by the writers behind Ben 10
256
618000
2000
został napisany w Hollywood przez pisarzy stojących za Benem 10,
10:35
and Spiderman and Star Wars: Clone Wars.
257
620000
2000
i Spidermanem i Gwiezdnymi Wojnami: Wojnami Klonów.
10:37
In this clip I'm about to show you, which has never been seen in the public before,
258
622000
3000
W tym klipie pokażę wam coś, co jeszcze nigdy nie było pokazywane publicznie,
10:40
there is a struggle.
259
625000
2000
to jest potyczka.
10:42
Two of the characters, Jabbar, the one with the muscles,
260
627000
2000
Dwie postaci, Jabbar, ten umięśniony,
10:44
and Noora, the one that can use light,
261
629000
2000
i Noora, która może używać światła,
10:46
are actually wearing the cookie-cutter fascist gray uniform
262
631000
2000
mają na sobie jednakowe, faszystowskie, szare uniformy,
10:48
because they're being manipulated.
263
633000
2000
ponieważ są manipulowani.
10:50
They don't know, OK,
264
635000
2000
Nie wiedzą o tym.
10:52
and they're trying to get another member of The 99 to join them.
265
637000
2000
Próbują skłonić innego członka The 99, by się do nich przyłączył.
10:54
So there's a struggle within the team.
266
639000
2000
Więc dochodzi do potyczki w drużynie.
10:56
So if we can get the lights ...
267
641000
3000
Jeśli możemy zmienić światło...
11:00
["The 99"]
268
645000
2000
["The 99"]
11:06
Jabbar: Dana, I can't see where to grab hold.
269
651000
2000
Jabbar: Dana, nie widzę, gdzie się złapać.
11:08
I need more light.
270
653000
3000
Potrzebuję więcej światła.
11:12
What's happening?
271
657000
2000
Co się dzieje?
11:14
Dana: There's too much darkness.
272
659000
2000
Dana: Jest za ciemno.
11:16
Rughal: There must be something we can do.
273
661000
2000
Rughal: Musi być coś, co możemy zrobić.
11:18
Man: I won't send any more commandos in
274
663000
2000
Mężczyzna: Nie wyślę więcej komandosów do środka,
11:20
until I know it's safe.
275
665000
3000
dopóki nie będę wiedział, że to bezpieczne.
11:23
Dr. Razem: It's time to go, Miklos.
276
668000
2000
Dr. Razem: Czas na nas, Miklos.
11:25
Miklos: Must download file contents.
277
670000
2000
Miklos: Muszę załadować pliki.
11:27
I can't forget auntie.
278
672000
3000
Nie mogę zapomnieć cioci.
11:30
Jabbar: Dana, I can't do this without you.
279
675000
2000
Jabbar: Nie zrobię tego bez ciebie.
11:32
Dana: But I can't help.
280
677000
2000
Dana: Ale nie mogę pomóc.
11:35
Jabbar: You can,
281
680000
2000
Jabbar: Możesz,
11:37
even if you don't believe in yourself right now.
282
682000
2000
nawet jeśli w siebie teraz nie wierzysz.
11:39
I believe in you.
283
684000
2000
Ja w ciebie wierzę.
11:41
You are Noora the Light.
284
686000
2000
Jesteś Noora Światło.
11:43
Dana: No.
285
688000
2000
Dana: Nie.
11:45
I don't deserve it. I don't deserve anything.
286
690000
3000
Nie zasługuję na to. Na nic nie zasługuję.
11:49
Jabbar: Then what about the rest of us?
287
694000
2000
Jabbar: A co z resztą z nas?
11:51
Don't we deserve to be saved? Don't I?
288
696000
2000
Nie zasługujemy na ocalenie? A ja?
12:10
Now, tell me which way to go.
289
715000
3000
Powiedz mi, w którą stronę iść.
12:15
Dana: That way.
290
720000
2000
Dana: W tą stronę.
12:27
Alarm: Threat imminent.
291
732000
2000
Alarm: Bezpośrednie zagrożenie.
12:29
Jabbar: Aaaahhh!
292
734000
2000
Jabbar: Aaaahh!
12:34
Miklos: Stay away from me.
293
739000
2000
Miklos: Nie zbliżaj się do mnie.
12:43
Jabbar: We're here to help you.
294
748000
2000
Jabbar: Jesteśmy tu, żeby ci pomóc.
12:45
Dr. Razem: Don't listen to them.
295
750000
2000
Dr. Razem: Nie słuchaj ich.
12:47
Dana: Miklos, that man is not your friend.
296
752000
2000
Dana: Miklos, ten czlowiek nie jest twoim przyjacielem.
12:49
Miklos: No. He gave me access,
297
754000
3000
Miklos: Nie. On umożliwił mi dostęp,
12:52
and you want to reboot the [unclear]. No more [unclear].
298
757000
3000
A wy chcecie zrestartować [niejasne]. Nigdy więcej [niejasne].
12:55
["The 99"]
299
760000
2000
["The 99"]
12:58
Thank you.
300
763000
2000
Dziękuję.
13:00
(Applause)
301
765000
6000
(Brawa)
13:06
So "The 99" is technology; it's entertainment;
302
771000
2000
"The 99" to technologia, to rozrywka,
13:08
it's design.
303
773000
2000
to projekt.
13:10
But that's only half the story.
304
775000
3000
Ale to tylko połowa historii.
13:13
As the father of five sons,
305
778000
2000
Jako ojciec pięciu synów,
13:15
I worry about who they're going to be using as role models.
306
780000
2000
Martwię się, kogo będą używać jako przykładu.
13:17
I worry because all around me, even within my extended family,
307
782000
3000
Martwię się, ponieważ wszędzie dookoła, nawet w mojej dalszej rodzinie,
13:20
I see religion being manipulated.
308
785000
3000
widzę, jak manipuluje się religiją.
13:23
As a psychologist, I worry
309
788000
3000
Jako psycholog, martwię się,
13:26
for the world in general,
310
791000
2000
ogólnie o świat,
13:28
but worry about the perception of how people see themselves
311
793000
2000
ale martwię się o sposób, w jaki ludzie widzą siebie samych
13:30
in my part of the world.
312
795000
2000
w mojej części świata.
13:32
Now, I'm a clinical psychologist. I'm licensed in New York State.
313
797000
2000
Jestem psychologiem klinicznym. Mam licencję stanu Nowy Jork.
13:34
I trained at Bellevue Hospital Survivors of Political Torture Program,
314
799000
3000
Prowadziłem program w szpitalu Bellevue dla ocalałych z tortur politycznych.
13:38
and I heard one too many stories of people growing up
315
803000
2000
Słyszałem zbyt wiele opowieści ludzi wychowywanych,
13:40
to idolize their leadership,
316
805000
2000
by ubóstwiać swoich przywódców,
13:42
only to end up being tortured by their heroes.
317
807000
2000
tylko po to, by skończyli torturowani przez własnych bohaterów.
13:44
And torture's a terrible enough thing as it is, but when it's done by your hero,
318
809000
2000
Tortury są wystarczająco straszne same w sobie, ale gdy dokonuje ich na tobie bohater,
13:46
that just breaks you in so many ways.
319
811000
3000
to łamie cię na wiele sposób.
13:49
I left Bellevue, went to business school and started this.
320
814000
3000
Opuściłem Bellevue, poszedłem do szkoły biznesu i zacząłem to.
13:54
Now, one of the things that I refer to
321
819000
2000
Jedną z rzeczy, do których się odnoszę
13:56
when I -- about the importance of this message --
322
821000
2000
kiedy - o wadze tego przesłania -
13:58
is that I gave a lecture at the medical school at Kuwait University,
323
823000
2000
jest to, że dawałem wykład w medycznej szkole na uniwersytecie w Kuwejcie,
14:00
where I lecture on the biological basis of behavior,
324
825000
3000
gdzie uczę o biologicznych podstawach zachowania,
14:03
and I gave the students two articles, one from The New York Times
325
828000
2000
i dałem studentom dwa artykuły, jeden z New York Timesa
14:05
and one from New York magazine.
326
830000
2000
i jeden z New York Magazine.
14:07
And I took away the name of the writer, the name of the [unclear] -- everything was gone except the facts.
327
832000
3000
I ukryłem nazwisko piszącego - wszystko zostało usunięte oprócz faktów.
14:10
And the first one was about a group called The Party of God,
328
835000
2000
Pierwszy był o grupie nazwanej Partia Boga,
14:12
who wanted to ban Valentine's Day. Red was made illegal.
329
837000
3000
która chciała zakazać Walentynek. Czerwony miał być nielegalny.
14:15
Any boys and girls caught flirting
330
840000
2000
A każdy chłopak czy dziewczyna przyłapani na flirtowaniu,
14:17
would get married off immediately, okay.
331
842000
2000
natychmiast musieliby się ożenić.
14:19
The second one was about a woman complaining
332
844000
2000
Drugi był o kobiecie narzekającej,
14:21
because three minivans with six bearded men pulled up
333
846000
2000
ponieważ podjechały trzy miniwany z sześcioma brodatymi mężczyznami,
14:23
and started interrogating her on the spot
334
848000
2000
któzy zaczęli przesłuchiwać ją na miejscu
14:25
for talking to a man who wasn't related to her.
335
850000
2000
za rozmawianie z mężczyzną, z którym nie była spokrewniona.
14:27
And I asked the students in Kuwait where they thought these incidents took place.
336
852000
3000
I zapytałem studentów w Kuwejcie, gdzie sądzili, że te wydarzenia miały miejsce.
14:30
The first one, they said Saudi Arabia. There was no debate.
337
855000
3000
Pierwsze, powiedzieli: Arabia Saudyjska. Nie było dyskusji.
14:33
The second one, they were actually split
338
858000
2000
Co do drugiego, byli podzieleni
14:35
between Saudi and Afghanistan.
339
860000
2000
pomiędzy Arabią Saudyjską a Afganistanem.
14:37
What blew their mind was the first one took place in India,
340
862000
3000
Co ich zaszokowało, to że pierwsze miało miejsce w Indiach,
14:40
it was the party of a Hindu God.
341
865000
3000
to była partia boga Hindu.
14:43
The second one took place in upstate New York.
342
868000
2000
Drugie miało miejsce w północnej części stanu Nowy Jork.
14:45
It was an Orthodox Jewish community.
343
870000
2000
To była ortodoksyjna społeczność żydowska.
14:47
But what breaks my heart and what's alarming
344
872000
3000
Ale to co złamało mi serce i było alarmujące to,
14:50
is that in those two interviews,
345
875000
2000
że w tych dwóch wywiadach
14:52
the people around, who were interviewed as well,
346
877000
2000
ludzie dookoła, z którymi były również przeprowadzone wywiady,
14:54
refer to that behavior as Talibanization.
347
879000
3000
odnosili się do tego zachowani jako do talibanizacji.
14:57
In other words, good Hindus and good Jews don't act this way.
348
882000
3000
Innymi słowy, dobry Hindus czy dobry Żyd nie zachowują się w ten sposób.
15:00
This is Islam's influence on Hinduism and Judaism.
349
885000
3000
To wpływ Islamu na hinduizm i judaizm.
15:03
But what do the students in Kuwait say? They said it's us --
350
888000
3000
Ale co powiedzieli studenci w Kuwejcie? Powiedzieli: to my.
15:06
and this is dangerous.
351
891000
2000
A to jest niebezpieczne.
15:08
It's dangerous when a group self-identifies itself
352
893000
2000
Niebezpieczne jest, gdy grupa identyfikuje samą siebie
15:10
as extreme.
353
895000
2000
jako ekstremistyczną.
15:13
This is one of my sons, Rayan,
354
898000
2000
To jeden z moich synów Rayan,
15:15
who's a Scooby Doo addict.
355
900000
2000
który jest uzależniony od Scooby Doo.
15:17
You can tell by the glasses there.
356
902000
2000
Można poznać po okularach.
15:19
He actually called me a meddling kid the other day.
357
904000
2000
Nazwał mnie nawet któregoś dnia wścibskim dzieciakiem.
15:21
(Laughter)
358
906000
2000
(Śmiech)
15:23
But I borrow a lesson that I learned from him.
359
908000
3000
Ale pożyczę lekcję, której się od niego nauczyłem.
15:26
Last summer when we were in our home in New York,
360
911000
2000
Ostatniego lata gdy byliśmy w naszym domu w Nowym Jorku,
15:28
he was out in the yard playing in his playhouse. And I was in my office working,
361
913000
3000
bawił się w swoim domku na podwórku. A ja pracowałem w biurze.
15:31
and he came in, "Baba, I want you to come with me. I want my toy."
362
916000
2000
Wszedł: "Baba, chcę, żebyś ze mną poszedł. Chcę moją zabawkę."
15:33
"Yes, Rayan, just go away." He left his Scooby Doo in his house.
363
918000
2000
"Tak, Rayan, idź sobie." Zostawił swojego Scooby Doo w tym domku.
15:35
I said, "Go away. I'm working. I'm busy."
364
920000
3000
Powiedziałem: "Idź sobie. Pracuję. Jestem zajęty."
15:38
And what Rayan did then
365
923000
2000
i co zrobił wtedy Rayan -
15:40
is he sat there, he tapped his foot on the floor, at three and a half,
366
925000
2000
usiadł tam, tupnął stopą o podłogę, o trzeciej trzydzieści,
15:42
and he looked at me and he said, "Baba,
367
927000
2000
spojrzał na mnie i powiedział: "Baba,
15:44
I want you to come with me to my office in my house.
368
929000
3000
chcę, żebyś poszedł ze mną do mojego biura w moim domku.
15:47
I have work to do."
369
932000
2000
Mam pracę do wykonania."
15:49
(Laughter)
370
934000
2000
(Śmiech)
15:51
(Applause)
371
936000
2000
(Brawa)
15:53
Rayan reframed the situation
372
938000
2000
Rayan przeformułował sytuację
15:55
and brought himself down to my level.
373
940000
2000
i zniżył się do mojego poziomu.
15:57
(Laughter)
374
942000
3000
(Śmiech)
16:00
And with The 99, that is what we aim to do.
375
945000
3000
To zamierzamy zrobić przy pomocy The 99.
16:03
You know, I think that there's a big parallel
376
948000
2000
Wiecie myślę, że jest wiele cech wspólnych
16:05
between bending the crucifix out of shape
377
950000
3000
pomiędzy zmienianiem kształtu krzyżą
16:08
and creating swastikas.
378
953000
2000
i tworzeniem swastyki.
16:10
And when I see pictures like this, of parents or uncles
379
955000
3000
Kiedy widzę obrazki takie, jak tych rodziców czy wujostwa,
16:13
who think it's cute to have a little child
380
958000
2000
którzy myślą, że to uroczo mieć małe dziecko
16:15
holding a Koran and having a suicide bomber belt around them
381
960000
3000
trzymające Koran i opasane pasem samobójczego zamachowca,
16:18
to protest something,
382
963000
2000
żeby zaprostestować przeciwko czemuś,
16:20
the hope is by linking enough positive things
383
965000
3000
nadzieja leży w połączeniu wystarczającej liczby pozytywnych rzeczy
16:23
to the Koran,
384
968000
2000
z Koranem,
16:25
that one day we can move this child
385
970000
3000
żebyśmy któregoś dnia mogli przenieść to dziecko
16:28
from being proud in the way they're proud there,
386
973000
3000
z bycia dumnym na sposób, w który są dumni tam,
16:31
to that.
387
976000
3000
do tego.
16:34
And I think --
388
979000
2000
I myślę -
16:36
I think The 99
389
981000
2000
myślę, że The 99
16:38
can and will achieve its mission.
390
983000
3000
mogą i osiągną tę misję.
16:42
As an undergrad at Tufts University, we were giving away free falafel one day
391
987000
3000
Jako studenci na uniwersytecie Tufts, dostaliśmy któregoś dnia za darmo falafela
16:45
and, you know, it was Middle East Day or something.
392
990000
2000
wiecie, to był Dzień Środkowego Wschodu, czy coś w tym stylu.
16:47
And people came up and picked up
393
992000
2000
Ludzie przychodzili i brali
16:49
the culturally resonant image of the falafel,
394
994000
3000
kulturowo nabrzmiały obraz falafela,
16:52
ate it and, you know, talked and left.
395
997000
2000
zjadali go i rozmawiali i szli sobie.
16:54
And no two people could disagree about what the word free was
396
999000
2000
I nie było dwóch osób, które nie zgadzałyby się, co oznacza słowo "wolny"
16:56
and what the word falafel was, behind us, "free falafel." You know.
397
1001000
2000
i co oznacza słowo "falafel", za nami, "darmowy falafel". Wiecie.
16:58
(Laughter)
398
1003000
2000
(Śmiech)
17:00
Or so we thought,
399
1005000
2000
Tak przynajmniej myśleliśmy,
17:02
until a woman came rushing across the campus
400
1007000
2000
dopóki kobieta nie przyszła biegnąc przez kampus,
17:04
and dropped her bag on the floor, pointed up to the sign and said,
401
1009000
2000
upuściła torbę na podłogę, pokazała na znak i spytała:
17:06
"Who's falafel?"
402
1011000
2000
"Kto to jest falafel?"
17:08
(Laughter)
403
1013000
3000
(Śmiech)
17:11
True story.
404
1016000
2000
Prawdziwa historia.
17:13
(Laughter)
405
1018000
2000
(Śmiech)
17:15
She was actually coming out of an Amnesty International meeting.
406
1020000
3000
Właśnie wychodziła ze spotkania Amnesty International.
17:18
(Laughter)
407
1023000
2000
(Śmiech)
17:20
Just today, D.C. Comics announced
408
1025000
2000
Właśnie dzisiaj D.C. Comics ogłosiło
17:22
the cover of our upcoming crossover.
409
1027000
2000
okładkę naszego nadchodzącego przecięcia.
17:24
On that cover you see Batman, Superman
410
1029000
2000
Na tej okładce widzicie Batmana, Supermana
17:26
and a fully-clothed Wonder Woman
411
1031000
2000
i w pełni ubraną Wonder Woman
17:28
with our Saudi member of The 99,
412
1033000
2000
z naszym Saudyjskim członkiem The 99,
17:30
our Emirati member and our Libyan member.
413
1035000
3000
naszym członkiem z Emiratów i członkiem z Libii.
17:33
On April 26, 2010,
414
1038000
2000
26 kwietnia, 2010,
17:35
President Barack Obama said that
415
1040000
2000
prezydent Barack Obama powiedział, że
17:37
of all the initiatives since his now famous Cairo speech --
416
1042000
2000
ze wszystkich inicjatyw od czasu jego słynnej mowy w Kairze -
17:39
in which he reached out to the Muslim world --
417
1044000
2000
w których wychodził do muzułmańskiego świata -
17:41
the most innovative was that The 99 reach back out
418
1046000
3000
najbardziej innowacyjne było to, że The 99 wyszła z inicjatywą
17:44
to the Justice League of America.
419
1049000
3000
do Ligi Sprawiedliwości Ameryki.
17:47
We live in a world in which the most culturally innocuous symbols,
420
1052000
2000
Żyjemy w świecie, w którym najbardziej kulturalnie nieszkodliwe symbole,
17:49
like the falafel, can be misunderstood because of baggage,
421
1054000
3000
takie jak falafel, mogą zostać źle zrozumiane z powodu bagażu,
17:53
and where religion can be twisted
422
1058000
2000
i gdzie religia może zostać przeinaczona
17:55
and purposefully made where it's not supposed to be by others.
423
1060000
2000
i celowo uczyniona taką, jaką nie powinna być przez innych.
17:57
In a world like that,
424
1062000
2000
W takim świecie
17:59
they'll always be a job for Superman and The 99.
425
1064000
3000
zawsze znajdzie się zajęcie dla Supermana i The 99.
18:02
Thank you very much.
426
1067000
2000
Bardzo dziękuję.
18:04
(Applause)
427
1069000
10000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Naif Al-Mutawa - Creator, The 99Naif Al-Mutawa has created a group of comic superheroes based on Islamic culture and religion. They derive their superpowers from the 99 attributes of Allah.
Why you should listen
Widad the Loving, Bari the Healer, Mumita the Destroyer and friends, all working together to fight evil -- the virtues of Islam are embodied in the characters of the thrilling new comic The 99. Naif Al-Mutawa, a clinical psychologist by training, created the characters with a team of artists and writers to showcase traditional, tolerant and enlightened Muslim values in the guise of good old-fashioned superheroes, ordinary mortals who acquire special powers and crisscross the globe on missions.
Soon, the 99 heroes will be saving the world alongside all-American heroes Superman, Wonder Woman and Batman in a crossover comic with the Justice League. The 99 comic is the corner stone of an expanding family (moving toward videogames and theme parks) that will bring these characters into the mainstream; an animated cartoon series has been announced for fall 2010 on US cable channel The Hub. And US President Barack Obama recently commended The 99 for capturing the imagination of young people through their message of tolerance.
Naif Al-Mutawa | Speaker | TED.com